Uitzendarbeid Rechten en plichten MARIJKE BRUYNINCKX DIRECTEUR PREVENTIE & INTERIM
Inhoud • • • •
Uitzendarbeid Preventie en Interim Wettelijk kader KB Uitzendarbeid – – – –
Werkpostfiche Organisatie gezondheidstoezicht Centrale gegevensbank Verbodsbepalingen
• Opleiding uitzendkrachten • Arbeidsongevallen bij uitzendkrachten
Uitzendarbeid • • • •
Wat is uitzendarbeid? Wie is werkgever Uitzendarbeid toegelaten/verboden Uitzendarbeid in de bouw
Wat is uitzendarbeid? • Uitzendarbeid is een tijdelijk werk uitgevoerd door de uitzendkracht, voor rekening van het uitzendbureau bij een klant-gebruiker • Bij uitzendarbeid zijn altijd drie partijen betrokken! – Arbeidsovereenkomst tss uitzendbureau/uitzendkracht – Contract tss uitzendbureau/gebruiker
Werkgever uitzendkracht? 1. Intentieverklaring • • •
Bij inschrijving van uitzendkracht in uitzendkantoor Inhoud: bereid om als uitzendkracht te werken Is geen arbeidsovereenkomst
2. Arbeidsovereenkomst • • •
Als opdracht bij gebruiker start Arbeidsovereenkomst uitzendbureau en uitzendkracht Werkgever = uitzendbureau (Juridische gezagsfunctie) –
Staat in voor loon en alle administratie (bv. arbeidsongevallenaangifte)
Werkgever uitzendkracht? Inhoud arbeidsovereenkomst bevat oa.: • • • • • •
gegevens gebruiker en plaats van opdracht de duur van de arbeidsovereenkomst en de functie in het bedrijf het brutoloon, premies, verplaatsingsonkosten, ... de reden van de aanwerving (vervanging, tijdelijke vermeerdering van werk, ...) het uurrooster het paritair comité van de gebruiker
Uitzendkracht geniet dezelfde loonvoorwaarden als de werknemer die hij vervangt (zelfde leeftijd en ervaring)
Werkgever uitzendkracht? Tijdens uitvoeren van opdracht bij klant-gebruiker • Werkgever uitzendkracht = gebruiker (feitelijk gezag) • Uitzendkracht volgt uurrooster, instructies van gebruiker enz.
Commerciële overeenkomst tussen uitzendbureau en gebruiker
Wanneer toegelaten? • • • •
Ter vervanging van vaste werknemer (bv ziekte) Bij tijdelijke vermeerdering van werk Bij de uitvoering van uitzonderlijk werk Bij het leveren van artistieke prestaties
Wanneer verboden? • Ingeval van economische werkloosheid of tijdelijke werkloosheid bij slecht weer • In de verhuissector • Bij staking • Bij afbraak en verwijdering van asbest • Bij begassingen met sommige agentia
Uitzendarbeid bouwsector Uitzendarbeid in de bouw (PC 124) • Uitzendkantoor heeft een erkenning om uitzendkrachten te leveren voor de bouwsector • Uitzendkrachten volgen hiervoor een verplichte veiligheidsopleiding
Uitzendarbeid Enkele cijfers (2011) • Omzetcijfer uitzendsector 4.2 miljard€ • 6400 vaste werknemers • Totaal 85 000 FTE uitzendkrachten – 380 103 uitzendkrachten – 182 000 jobstudenten • Dagelijks > dan 90 000 uitzendkrachten ingeschakeld • 176 mio gepresteerde uren
Preventie en Interim
Preventie en Interim (PI) • Opgericht in 1998 als Centrale preventiedienst voor de uitzendsector • Belangrijkste opdracht in verband met uitzendkrachten is: – Arbeidsongevallen verlagen, – Gezondheid beschermen bij het uitvoeren van risicovolle taken – Maatregelen voorstellen ter verbetering van welzijn op het werk
• PI richt zich tot alle uitzendbureaus, alle uitzendkrachten en tot alle ondernemingen waar uitzendkrachten ingezet worden.
Preventie en Interim Organisatie centrale cel • • • • •
Preventieadviseur I (Nl) Preventieadviseur I (Fr) Webmaster Preventieadviseur II Adminstratieve kracht (2)
Netwerk van PI: • Zijn alle verbindingspersonen aangesteld in elk uitzendbureau • Vorming: minstens een basisvorming veiligheid
Preventie en Interim Opdrachten zijn oa: • • • • • • •
Ontwikkelen/beheren centrale gegevensbank Statistieken opstellen/analyseren arbeidsongevallen Uitgeefactiviteiten (PI News, Agenda’s,…) Organiseren “Basisvorming” verbindingspersonen Adviezen Preventie en Bescherming op het werk Onderzoek/studie binnen welzijn op het werk Opvolgen jobstudenten
• Zie www.p-i.be en www.ikbenjobiste.be
Wettelijk kader
Wet 24 juli 1987 • Wet van 24 juli 1987 ‘betreffende de tijdelijke arbeid, de uitzendarbeid en het ter beschikking stellen van werknemers ten behoeve van gebruikers’
• Belangrijk principe in artikel 19: Gebruiker staat in voor preventie en bescherming van de uitzendkracht ------ en dit voor de periode dat de uitzendkracht bij hem werkt! Uitzondering! Gebruiker moet niet alles doen!
Wet 24 juli 1987 Gebruiker moet niet alles doen! Art. 19 voorziet verder dat in een koninklijk besluit nader wordt toegelicht welke verplichtingen inzake preventie en bescherming worden verdeeld tussen: de gebruiker, en het uitzendbureau
Betreft KB van 15/12/2010 - B.S. van 28/12/2010 • Titel: ‘KB tot vaststelling van maatregelen betreffende het welzijn op het werk voor de uitzendkrachten’ • Afgekort KB Uitzendarbeid
Welzijnswet werknemers KB Uitzendarbeid • Is een uitvoering van Welzijnswet werknemers 1996 • Zie: Codex ‘Welzijn op het Werk’, T.VIII ‘Bijzondere werknemerscategorieën’, H.IV ‘Uitzendkrachten’
Welzijnswet werknemers Ook van toepassing op uitzendkrachten – zie art. 2, 1° a): • “de personen die anders dan krachtens een arbeidsovereenkomst, arbeid verrichten onder gezag van een ander persoon”… Verantwoordelijkheden bij aanvraag/selectie uitzendkracht - zie H. IV; Afdeling 2 ‘Werkzaamheden van de uitzendkrachten bij gebruikers’ • Art. 12ter – De gebruiker weigert de diensten van een uitzendbureau dat zijn verplichtingen niet nakomt. • Art. 12quater – Uitzendbureau levert geen uitzendkrachten aan een gebruiker die de welzijnswet niet respecteert. Uitzendkracht met Ernstig Arbeidsongeval – zie H. Xibis • De gebruiker maakt het omstandig verslag en verstuurt naar inspectie • Uitzendbureau en gebruiker wisselen de nodige informatie uit
KB Uitzendarbeid • • • • • •
Voor wie bedoeld Principes Werkpostfiche Gezondheidsonderzoek Centrale gegevensbank Verbodsbepalingen
KB Uitzendarbeid: voor wie? • • • •
Gebruikers Uitzendbureaus en uitzendkrachten Externe diensten PBW Centrale Preventiedienst PI
KB Uitzendarbeid: principes 1. 2. 3. 4. 5.
WPF verplicht in geval van gezondheidstoezicht Gebruiker vult WPF in UZB selecteert adv. WPF geschikte UZK UZB zorgt voor medisch onderzoek + vaccinaties UZK Zodra UZK werkt bij gebruiker = gebruiker staat in voor alle verplichtingen mbt welzijn van UZK!
Werkpostfiche
Werkpostfiche en gebruiker In praktijk • Gebruiker – Heeft niet altijd een RI|A van zijn werkposten uitgevoerd – Vult werkpostfiche niet of gebrekkig in – Gevolg: UZB vult zelf de werkpostfiche in… en neemt zo de verantwoordelijkheid op zich
• Externe dienst PBW – Vaak niet betrokken bij opmaak werkpostfiche bij kmo’s
Gebruiker en werkpostfiche Gebruiker volgens principe Welzijnswet werknemers: • •
•
Identificeert de werkpost met een intern nummer Voert samen met zijn preventieadviseurs een RI&A uit van werkpost – Noteert genomen preventiemaatregelen (werkkledij, opleidingseisen, enz) – Noteert gezondheidsrisico’s verbonden aan werkpost (zie MB 9 juni 2010) Legt het resultaat van ri&a ter advies voor aan zijn comité PBW
•
Comité PBW beslist aan welke werkposten uitzendkrachten mogen worden ingezet
• •
Ontwikkelt procedure onthaal uitzendkrachten Voorziet de nodige PBM’s ingeval uitzendkrachten
Beschikt over nodige informatie om werkpostfiche in te vullen
Invullen werkpostfiche Luik A: in te vullen door gebruiker – – – – –
Algemene inlichtingen gebruiker Identificatienummer werkpost + uitgiftedatum datum Omschrijving werkpost (+ maatregelen + PBM + vereiste opleiding) Aanduiden betrokken gezondheidsrisico’s onder vorm van codes Datum advies van: • Comité PBW • Preventieadviseur AG • Preventieadviseur
Luik B: in te vullen door uitzendbureau – Algemene inlichtingen uitzendbureau + datum kopie aan uitzendkracht – Algemene inlichtingen uitzendkracht
Luik C: in te vullen door gebruiker – Onthaal
WPF: samengevat Luik A - Gebruiker vult altijd (verplicht!) de WPF in, in samenspraak met zijn PA en AG
Luik B - Uitzendbureau zorgt op basis van luik A, voor juiste selectie uitzendkracht en vult vervolgens de nodige gegevens aan in luik B
Luik C - Gebruiker de gebruiker vult dit uitsluitend in als WPF wordt gebruikt in het kader van zijn onthaalprocedure
Luik A
Identificatienummer + uitgiftedatum De gebruiker: • voorziet een identificatienummer per werkpost/functie in zijn bedrijf • stelt een werkpostfiche op en noteert in luik A – het identificatienummer en – de uitgiftedatum (datum dat fiche wordt opgesteld) • luik A blijft actueel en geldig zolang er niets wijzigt aan de werkpost/functie!
Voordeel: • Identificatienummer + datum als registratiemiddel tijdens levensduur WPF • Administratieve rompslomp vermindert
Gezondheidsrisico’s De gebruiker: • Vult de gezondheidsrisico’s in onder de vorm van codes • Zal bij het invullen van de WPF dezelfde codes gebruiken als voor zijn vaste werknemers • De codes zijn op voorhand afgesproken met de sector van de medische diensten en goedgekeurd door de overheid!
Voordeel • Uniformiteit medische onderzoeken (voor alle ED) • Eenduidigheid codes = noodzaak voor invoering in latere centrale gegevensbank
Datum advies van… Gebruiker > 50 wn
Gebruiker < 50 wn
Een comité PBW
Geen comité PBW Dan cascaderegel: • inschakeling vakbondsafvaardiging, of •werknemers zelf via rechtstreekse participatie
Op WPF data advies: •Comité PBW, •Interne PA en •Interne/of externe AG
Op WPF data volgens cascade regels + interne PA en interne/externe AG
Voordelen Datum advies versterkt verantwoordelijkheid van gebruiker Betrokkenen zijn op de hoogte en akkoord met de inhoud van Luik A (en luik C)
Luik B
Datum kopie WPF aan UZK Het uitzendbureau: • bezorgt de WPF aan de uitzendkracht en • noteert in de WPF de datum waarop dit gebeurt Raadgeving • WPF bezorgen via mail, website, handmatig,…
Voordeel • UZK wordt betrokken en is beter op de hoogte van zijn opdracht bij de gebruiker
Luik C
Onthaal bij gebruiker Als lid van de hiërarchische lijn de WPF gebruikt tijdens onthaal, dan: •geldt de WPF als bewijs of •een registratie van het identificatienummer in het register
WPF blijft bij wie? Gebruiker bewaart: • altijd Luik A van WPF, • in geval van onthaal UZK aan de hand van WPF: Luik A + Luik B (en C) Uitzendbureau bewaart: • altijd Luik A + Luik B bij zolang de opdracht van UZK duurt
Situatie vandaag Identificatienummer + uitgiftedatum • Bekend bij gebruikers met een kwaliteitssysteem • Onbekend bij kleine gebruikers en onverschillige gebruikers Gevolg: WPF voorlopig in omloop zonder identificatienummer, wellicht wel uitgiftedatum…
Datum advies…. • Gebruikers moeten inhaalbeweging maken, • Gebruikers < 50 wn hebben geen comité PBW - verzaken aan datum advies Gevolg: WPF in omloop zonder voorziene data advies!
Codes gezondheidrisico’s • AG zullen nog een tijd hun eigen codes gaan gebruiken Gevolg: overgangsperiode nodig!
www.p-i.be Werkpostfiche • opgesteld in drie luiken en ter beschikking gesteld via website + een handleiding • bevat een minimale inhoud zoals voorzien door wetgever • kan door ieder uitzendbureau naar eigen inzicht worden aangevuld met extra elementen.
Uniformisering WPF model PI (conform KB 15/12/2010)
Uitzendbureau organiseert gezondheidstoezicht
Principes Verplichtingen gezondheidstoezicht Uitzendbureau
Gebruiker
Aanwervingsonderzoek
Vult in WPF codes gezondheidsrisico in
Inentingen
Spontane raadpleging
Moederschapsbescherming
Toezicht gezondheid tijdens tewerkstelling
Wanneer gezondheidsonderzoek nodig? Als werkpost is: • • •
Veiligheidsfunctie Waakzaamheid Bijzonder risico – – – –
•
Kans op beroepsziekten (Chemische agentia, fysische en biologische agentia) Ergonomische belasting Psysociale belasting …
Activiteit verbonden aan voedingswaren
Belangrijk principe! Blijkt uit Ri&A dat er geen gezondheidsrisico’s verbonden zijn aan de werkpost dan
GEEN gezondheidsonderzoek nodig!
MO in het kader van voedselveiligheid Wetgeving
KB 22 december 2005 ‘Levensmiddelenhygiëne’
KB ‘Gezondheidstoezicht’ van 28 januari 2003
Doel
Vermijden dat voedingswaren besmet geraken ter bescherming van de volksgezondheid
Vermijden dat gezondheid wordt geschaad van : • werknemer wegens risico’s eigen aan werken met voedingswaren; • andere werknemers door besmette voedingswaren.
Toepassingsgebied
Voor iedereen die rechtstreeks in aanraking komen met voedingswaren. (OOK zelfstandigen)
Voor alle werknemers op de werkplek die een activiteit verbonden aan voedingswaren uitvoeren ( Welzijnswet werknemers van 1996)
Medische geschiktheid
Door huisarts
Door arbeidsgeneesheer
Attest
Drie jaar geldig
Eén jaar geldig
Aanpassing
Bijlage I – Hoofdstuk V (via KB van 3 februari 2012)
Herziening van KB Gezondheidstoezicht is gaande door administratie M. De Coninck. Voorzien: december 2012
Gezondheidsonderzoek Uitgevoerd door: • externe dienst PBW uitzendkantoor of • door dienst PBW (intern of extern) van gebruiker
Gebruiker verifieert eerst het gezondheidsformulier voordat de uitzendkracht aan zijn opdracht begint
Centrale gegevensbank • Bevat elektronische resultaten medische geschiktheden uitzendkrachten; • Raadpleegbaar door UZB, ED en gebruikers (indien eigen medische dienst).
PI staat in voor beheer van deze databank
Verbodsbepalingen
Verbodsbepalingen Werkzaamheden • Afbraak en verwijdering asbest • Begassingen Bij tewerkstelling op werkpost: • waarvoor WPF verplicht is en geen WPF beschikbaar is + geen informatie werd gegeven • die niet overeenkomt met de ontvangen WPF (wanneer WPF verplicht is)
! Werken met giftige afvalstoffen nu toegelaten voor uitzendarbeid!
Opleiding uitzendkrachten Bij aanvraag uitzendkracht: • Gebruiker vult op werkpostfiche vereiste beroepskwalificaties in bv. heftruckchauffeur
Nood aan veiligheidsopleiding uitzendkracht: • Gebruiker is verantwoordelijk
Arbeidsongevallen bij uitzendkrachten Uitzendbureau als werkgever • Sluit voor uitzendkracht een arbeidsongevallenverzekering af • Doet aangifte bij arbeidsongeval
Gebruiker als werkgever • Beleid inzake preventie van arbeidsongevallen en beroepsziekten • Analyseert arbeidsongevallen van zijn uitzendkracht • Maakt omstandig verslag bij EAO en verstuurt deze naar overheid – Uitzendkantoor werkt hieraan mee
Arbeidsongevallen 2011
Tewerkstelling 2011 - Toename 9,8% 200
186,93
180,91
176,57
171,98
180
160,81 160
146,23
151,08 141,30
137,50 130,60 129,14 128,93
uren (miljoen)
140 120
116,30
121,90
100 80 60 40 20
0 1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Evolutie Fg Bedienden
Fg
Arbeiders 160 136,0134,7 124,6 120
110,3 99,9
91,9
89,1 76,5 76,2
72,5
Fg
80
95,4 95,4
40
20
15,8
16,7 16,3 17,4 17,5 17,3 13,8 15,4 13,5 15,0
17,2
14,5
0
0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Fg
Evolutie Fg Jobstudenten-uitzendkrachten 80 71,7 60,94 60
41,98
40,86 37,10
40
30,07
29,23 25,79
23,91
22,46
20
0 zomer 1999
zomer 2000
zomer 2005
zomer 2006
zomer 2007
zomer 2008
zomer 2009
zomer 2010
zomer 2011
2011
