Uitwerkingen vragen en opgaven. 1 De balans. BA. H 1 Vragen. Uitwerking vragen

Begeleidend materiaal modules CBA 02.2/1 en CCA 02.2/1

BA . H 1 Vragen

Uitwerkingen vragen en opgaven

1 De balans Uitwerking vragen 1

Een begroting is een vooraf gemaakt overzicht van inkomsten en uitgaven.

2

Het is belangrijk voor een gezin om een begroting te maken omdat ze dan weten hoeveel geld ze hebben om uit te geven als ze hun vaste lasten betaald hebben.

3

Administratie heeft met gegevens te maken. Om een tv-gids te maken moet je weten welke programma’s wanneer worden uitgezonden (= gegevens verzamelen). Door deze gegevens overzichtelijk in een gids te zetten (= gegevens bewerken) kan iedereen opzoeken wanneer welk programma komt (= informatie verstrekken).

4

Het verschil tussen administratie en boekhouding is dat administratie over allerlei gegevens gaat en boekhouding alleen over financiële gegevens.

5

Een onderneming is een bedrijf dat winst wil maken.

6

Vijf redenen waarom een onderneming een boekhouding heeft zijn: • het inzicht geven in de winst; • het geven van informatie; • te kijken of de plannen gehaald zijn; • te kunnen vergelijken; • omdat het wettelijk verplicht is.

7

Een bedrijf wil zich vergelijken met zijn concurrenten om te kijken of het beter of slechter gaat met zijn bedrijf dan met de meeste andere bedrijven.

8

Een bedrijf wil cijfers van verschillende jaren vergelijken om te kijken of het beter of slechter gaat dan de voorgaande jaren.

9

Ondernemingen maken een jaarrekening om informatie te geven aan bijvoorbeeld eigenaars, de bank en de belastingdienst.

10 Je moet hier vijf voorbeelden noemen van bedrijven die goederen inkopen en ze, zonder er iets aan te veranderen weer verkopen. De meeste winkels zijn goede voorbeelden van handelsondernemingen. 11 Een dienstverlenend bedrijf is een bedrijf dat geen goederen maakt, maar diensten. Diensten worden dus ook gemaakt maar je kunt ze niet vasthouden. 12 Je moet hier drie voorbeelden noemen van bedrijven die diensten maken, bijvoorbeeld: een tandarts, een administratiekantoor, een disco, een uitzendbureau, een schoonmaakbedrijf, een verzekeringsbedrijf enz. 13 a b c d e f g

financiën: geldzaken; bedrijfsadministratie: boekhouding; beleid: de plannen van een bedrijf; concurrenten: ondernemingen die dezelfde goederen of diensten willen verkopen; externe bedrijfsvergelijking: het vergelijken van cijfers van je bedrijf met de cijfers van een ander bedrijf; interne bedrijfsvergelijking: het vergelijken van cijfers van vorig jaar met cijfers van dit jaar van je eigen bedrijf; jaarrekening: een balans, een winst-en-verliesrekening en een toelichting hierop.

© NijghVersluys • BV in balans

BA . H 1 a 6


1

Op de verkorte inventarislijst komen de bezittingen en schulden van drogisterij 'Het Zonnetje' te staan. Op deze verkorte inventaris staan voorraad goederen, debiteuren en crediteuren elk met een totaalbedrag. Op de bijlagen vinden we dan de samenstelling van deze drie balansposten. De bijlagen zien er als volgt uit: Bijlage I: Voorraad goederen €

Voorraad geneesmiddelen Voorraad toiletartikelen Voorraad parfumerieën Voorraad schoonmaakmiddelen Voorraad huishoudelijke artikelen Totaal

€

18.300 12.540 16.800 7.900 10.700 66.240

Bijlage II: Debiteuren €

Bejaardencentrum 'De Vijfsprong' De Groot BV Scholengemeenschap 'Parkstein' Totaal

€

2.670 1.465 790 4.925

Bijlage III: Crediteuren Sobro Navia Groothandel 'Odeur' Groothandel 'de Huiscleaner' Pharmaceutische groothandel 'de Remedie' Totaal

€

€

9.560 6.430 5.480 7.290 10.760 39.520

Met deze bijlagen kunnen we nu de verkorte inventarislijst opstellen. Er is geen bepaalde volgorde verplicht op de inventarislijst. We houden dus de volgorde aan zoals de gegevens verstrekt zijn in de opgave. We moeten wel de bezittingen bij elkaar zetten en daarna de schulden. Verkorte inventarislijst van drogisterij 'Het Zonnetje' per 1 januari 2002 Bezittingen Winkelpand en magazijn Kas Voorraad goederen (zie bijlage I) Debiteuren (zie bijlage II) Winkel- en magazijninventaris Bestelauto Totaal van de bezittingen Schulden Bank 7% Hypothecaire lening Crediteuren (zie bijlage III) Totaal van de schulden

€

€

€

€

280.000 7.434 66.240 4.925 47.000 23.800 429.399

13.689 195.000 39.520 248.209



2

BA . H 1 b 6

Om de balans van drogisterij 'Het Zonnetje' te kunnen maken moeten we ook weten hoe groot het eigen vermogen is. Van de totale waarde van de bezittingen (€ 429.399) is € 248.209 betaald met vreemd vermogen (=schulden). Dat betekent dat de eigenaresse aan eigen vermogen € 429.399 – € 248.209 = € 181.190 in haar zaak heeft gestopt. We moeten de bezittingen en schulden nu wel in een verplichte volgorde op de balans zetten. De balans gaat er als volgt uitzien: Balans drogisterij 'Het Zonnetje' per 1 januari 2002 € 280.000 Eigen vermogen Winkelpand en magazijn Bestelauto 23.800 7% Hypothecaire lening Winkel- en magazijninventaris 47.000 Bank Voorraad goederen 66.240 Crediteuren Debiteuren 4.925 Kas 7.434 € 429.399

€

-

181.190 195.000 13.689 39.520

€

429.399



3

BA . H 1 c 6

Bij het maken van de balans is de volgorde van de bezittingen en de schulden belangrijk. Bovendien moet op de balans ook het eigen vermogen staan. Het eigen vermogen kunnen we nu uitrekenen: € 384.000 totaal van de bezittingen (zie inventarislijst) totaal van de schulden (zie inventarislijst) - 327.400 € 56.600 eigen vermogen De balans wordt dan: Debet Winkel en pakhuis Machines Inventaris Voorraad goederen Debiteuren Postbank Kas

4

Balans van W. de Vries per 1 januari 2002 € 240.000 Eigen vermogen - 100.000 6% Lening 15.000 7% Hypothecaire lening 3.800 Crediteuren 22.600 Bank 2.200 400 € 384.000

-

Credit 56.600 90.000 195.000 25.700 16.700

€

384.000

€

Let bij het maken van de balans weer op de juiste volgorde van de bezittingen en schulden. Het eigen vermogen kun je nu uitrekenen: € 334.000 totaal van de bezittingen totaal van de schulden - 222.000 € 112.000 eigen vermogen De balans ziet er dan zo uit: Debet Gebouwen Inventaris Voorraad goederen Debiteuren Postbank Kas

5

Balans van J. van den Brom per 31 december 2002 € 240.000 Eigen vermogen 6.000 7% Lening 50.000 8% Hypothecaire lening 32.000 Crediteuren 2.000 4.000 € 334.000

-

Credit 112.000 50.000 145.000 27.000

€

334.000

€

Let bij het samenstellen van de balans weer op de juiste volgorde van de bezittingen en schulden. Het eigen vermogen kun je uitrekenen: € 340.700 totaal van de bezittingen totaal van de schulden - 190.625 € 150.075 eigen vermogen

De balans ziet er dan zo uit: Debet Gebouwen Inventaris Voorraad goederen Debiteuren Postbank Kas

Balans van P. Hermans per 1 januari 2002 € 240.000 Eigen vermogen 18.000 7% Hypothecaire lening 64.000 Crediteuren 8.900 Bank 8.200 1.600 € 340.700

-

Credit 150.075 150.000 18.300 22.325

€

340.700

€


BA . H 1 d 1


6a Het eigen vermogen kun je weer berekenen door bezittingen en schulden van elkaar af te trekken: € 250.000 Winkelpand Voorraad goederen 60.000 Kas 2.000 Inventaris 25.000 € 337.000 Totaal bezittingen €

7,5% Hypothecaire lening Crediteuren ING -bank

-

200.000 30.000 17.000

Totaal vreemd vermogen Eigen vermogen op 1 maart 2002

€

247.000 90.000

6b De balans ziet er dan zo uit: Debet Winkelpand Inventaris Voorraad goederen Kas

Balans van G. Jaspers per 1 maart 2002 € 250.000 Eigen vermogen 25.000 7,5% Hypothecaire lening 60.000 Crediteuren 2.000 Bank € 337.000

7a In totaal wil Ahmet per 1 januari 2002 aan bezittingen kopen: Winkelinventaris Bestelwagen Voorraad goederen Kasgeld Totaal bezittingen Hij heeft per 1 januari al aan vermogen: € Spaargeld Ahmet (=Eigen vermogen) Lening vader Hij heeft al: Nodig bankkrediet per 1 januari 2002

€

€

€

€

Credit 90.000 200.000 30.000 17.000 337.000

5.000 18.000 50.000 2.000 75.000

25.000 20.000 € €

45.000 30.000

Het maximale krediet is 60% van zijn goederen voorraad. 60% van € 50.000 is € 30.000. Ahmet kan precies € 30.000 krediet krijgen. 7b De balans ziet er dan zo uit: Debet Bestelwagen Winkelinventaris Voorraad goederen Kas

8

Balans van A. Karahan op 1 januari 2002 € 18.000 Eigen vermogen 5.000 Lening vader 50.000 Bank 2.000 € 75.000

-

Credit 25.000 20.000 30.000

€

75.000

€

Let bij het maken van de balans weer op de juiste volgorde van de bezittingen en schulden. Het eigen vermogen kun je uitrekenen: € 620.100 totaal van de bezittingen totaal van de schulden - 406.300 € 213.800 Eigen vermogen


BA . H 1 d 2


De balans ziet er dan zo uit: Debet Gebouwen Bedrijfsauto's Inventaris Voorraad goederen Debiteuren Postbank Kas

Balans van onderneming Pinto per 1 juni 2002 € 350.000 Eigen vermogen 82.000 8% Hypothecaire lening 13.200 Crediteuren - 103.200 Bank 57.400 11.100 3.200 € 620.100

-

Credit 213.800 280.000 36.100 90.200

€

620.100

€

9a We willen hier dus weten hoeveel geld er in handelsonderneming Bal is gestoken op 31 december 2002 om alle bezittingen te kunnen kopen. Om daar achter te komen, tellen we de waarde van alle bezittingen op die datum bij elkaar: € 200.000 – Voorraad goederen – Gebouw - 100.000 – Kas 10.000 – Banktegoed - 350.000 – Debiteuren - 150.000 € 810.000 – Totale vermogen op 31 december 2002 9b Het totale vermogen kan eigen of vreemd vermogen zijn. Er is voor € 135.000 eigen vermogen in de handelsonderneming geïnvesteerd op 31 december 2002. De rest moet dan met vreemd vermogen zijn gekocht: € 810.000 Totale vermogen op 31 december 2002 Af: Eigen vermogen op 31 december 2002 - 135.000 € 675.000 Vreemd vermogen op 31 december 2002 9c Vaste activa gaan méér dan één productieproces mee. Bij deze handelsonderneming zijn dat alleen de gebouwen. Vlottende activa gaan maar één productieproces mee. Ook de liquide middelen (kasgeld en banktegoeden) rekenen we tot de vlottende activa. Samengevat krijgen we dan: Vaste activa Gebouw Vlottende activa Voorraad goederen Debiteuren Banktegoed Kas

€

100.000

€

200.000 150.000 350.000 10.000 710.000

€


BA . H 1 e 6


10a Met het geïnvesteerd vermogen wordt het gehele vermogen bedoeld; dus eigen vermogen en vreemd vermogen (= schulden). Het geïnvesteerd vermogen is gelijk aan het totale bedrag aan bezittingen dat door Van der Lugt per 1 januari 2002 is gekocht: € 200.000 Voorraad fietsen Winkelpand - 150.000 Gereedschappen 35.000 Inventaris 25.000 Debiteuren 10.000 Banktegoed 12.000 Kasgeld 4.000 € 436.000 Geïnvesteerd vermogen (= totaal bezittingen) per 1 jan. 2002 10b Crediteuren 8% Hypothecaire lening Totaal vreemd vermogen Eigen vermogen per 1 januari 2002 10c Debet Vaste activa Winkelpand Gereedschappen Inventaris Vlottende activa Voorraad goederen Debiteuren Bank Kas

€

-

80.000 90.000 €

170.000 266.000

Balans per 1 januari 2002 Eigen vermogen € 150.000 Langlopende schulden 35.000 8% Hypothecaire lening 25.000 Kortlopende schulden Crediteuren - 200.000 10.000 12.000 4.000 € 436.000

€

Credit 266.000

-

90.000

-

80.000

€

436.000


BA . H 2 a 1


2

Financiële feiten en boekingsdocumenten

1a Stap 1 a

Boekingsstuk 1 De Vijf Vragen: Wat voor soort financieel feit is het hier? Het is hier een inkoop. Hoe wordt er gekocht of verkocht? Op rekening. Wat wordt er gekocht of verkocht? Goederen (zitbanken). Om welk bedrag gaat het? € 4.945. Wat verandert er op de balans? De Goederenvoorraad en Crediteuren nemen toe.

b c d e

Stap 2

We schrijven in een schema op welke rekeningen veranderen.

Datum

Stuknr.

Grootboekrekening

Erbij of eraf

Bedrag

+/– 2/9

IF 932

Voorraad goederen Crediteuren

€

+ +

€

4.945 4.945

Stap 3

Maak een nieuwe balans Balans meubelgroothandel Pierre Herijgers per 2 september 2002 € 65.000 Eigen vermogen Auto’s Inventaris 27.600 Crediteuren + € 4.945 - 489.290 Voorraad goederen + € 4.945 Debiteuren 34.450 Bank 33.754 Postbank 14.568 Kas 9.634 € 674.296

Stap 4

Controle: debetzijde € 674.296 = € 674.296 creditzijde

1b Stap 1 a

Boekingsstuk 2 De Vijf Vragen: Wat voor soort financieel feit is het hier? Een betaling . Hoe wordt er betaald? Per kas. Aan wie betalen we? Aan een crediteur (=leverancier). Om welk bedrag gaat het? € 1.200. Wat verandert er op de balans? Kas en Crediteuren nemen af.

b c d e

Stap 2

€

-

429.831 244.465

€

674.296

We schrijven in een schema op welke rekeningen veranderen.

Datum

Stuknr.

Grootboekrekening

Erbij of eraf

Bedrag

+/– 3/9

K 392

Kas Crediteuren

– –

€ €

1.200 1.200


BA . H 2 a 2


Auto’s Inventaris Voorraad goederen Debiteuren Bank Postbank Kas

Balans meubelgroothandel Pierre Herijgers per 3 september 2002 € 65.000 Eigen vermogen 27.600 Crediteuren – € 1.200 - 489.290 34.450 33.754 14.568 8.434 – € 1.200 € 673.096

Stap 4


1c Stap 1 a

Boekingsstuk 3 De Vijf Vragen: Wat voor soort financieel feit is het hier? Een betaling. Hoe wordt er betaald? Per postbank. Aan wie betalen we? Aan een crediteur. Om welk bedrag gaat het ? € 4.560. Wat verandert er op de balans ? Postbank en Crediteuren nemen af.

b c d e

Stap 2

€

-

429.831 243.265

€

673.096

Het schema:

Datum

Stuknr.

Grootboekrekening

Erbij of eraf

Bedrag

+/– 4/9

PB 82

Postbank Crediteuren

€

– –

€

4.560 4.560

Stap 3

Maak een nieuwe balans Balans meubelgroothandel Pierre Herijgers per 4 september 2002 € 65.000 Eigen vermogen Bestelauto Inventaris 27.600 Crediteuren – € 4.560 Voorraad goederen - 489.290 Debiteuren 34.450 Bank 33.754 10.008 Postbank – € 4.560 Kas 8.434 € 668.536

Stap 4


1d Stap 1 a

Boekingsstuk 4 De Vijf Vragen: Wat voor soort financieel feit is het hier? Een verkoop. Hoe wordt er betaald? Op rekening. Aan wie betalen we? Goederen (meubels).

b c

€

-

429.831 238.705

€

668.536


BA . H 2 a 3


d

Om welk bedrag gaat het ? € 15.600. Wat verandert er op de balans ? Voorraad goederen neemt af voor de totale inkoopprijs (8 × € 550 + 12 × € 440). Debiteuren neemt toe voor de totale verkoopprijs. Eigen vermogen neemt toe met de winst (= verkoopprijs –/– inkoopprijs).

e

Stap 2

Het schema:

Datum

Stuknr.

Grootboekrekening

Erbij of eraf

Bedrag

+/– 6/9

VF 1412

Debiteuren Voorraad goederen Eigen vermogen

€

+ – +

€ €

15.600 9.680 5.920

Stap 3

Maak een nieuwe balans Balans meubelgroothandel Pierre Herijgers per 6 september 2002 € 65.000 Eigen vermogen + € 5.920 Auto’s Inventaris 27.600 Crediteuren - 479.610 Voorraad goederen – € 9.680 50.050 Debiteuren + € 15.600 Bank 33.754 Postbank 10.008 Kas 8.434 € 674.456

Stap 4

€

-

435.751 238.705

€

674.456



BA . H 2 b 1


2

Datum

Stuknr.

Grootboekrekening

Erbij of eraf

Bedrag

+/– Inkoop op rekening 3/1

07/1

16/1

22/1

24/1

29/1

3

Datum

IF 045

B 003

VF 156

CIF 023

B 012

Voorraad goederen

+

€

4.100

Crediteuren

+

-

4.100

Betaling aan crediteur Bank Crediteuren

– –

€

-

4.000 4.000

Verkoop op rekening Debiteuren Voorraad goederen Eigen vermogen

+ – +

Retour inkoop Voorraad goederen Crediteuren

– –

-

Ontvangst van debiteur Bank Debiteuren

+ –

-

Retourverkoop CVF 005 Debiteuren Voorraad goederen Eigen vermogen

Stuknr.

Grootboekrekening

€

-

€

€

€

– + +

-

Erbij of eraf

1.400 1.250 150

1.500 1.500

6.200 6.200

1.100 975 125

Bedrag

+/– 03/3

04/3

05/3

12/3

15/3

18/3

Inkoop op rekening IF 3467 Voorraad goederen Crediteuren

+ +

€ 11.000 - 11.000

Verkoop op rekening VF 4253 Debiteuren Voorraad goederen Eigen vermogen

+ – +

-

B 045

Ontvangst van debiteur Bank Debiteuren

Betaling aan crediteur PB 034 Postbank Crediteuren

K 216

Verkoop per kas Kas Voorraad goederen Eigen vermogen

Verkoop op rekening (met verlies) VF 4254 Debiteuren Voorraad goederen Eigen vermogen

+ –

– –

+ – +

+ – –

€

€

-

€

-

€

-

€

-

1.200 1.040 160

1.460 1.460

11.000 11.000

14.000 11.500 2.500

1.620 1.700 80


BA . H 2 b 2


Datum

Stuknr.

Grootboekrekening

Erbij of eraf

Bedrag

+/– Inkoop op rekening 19/3

22/3

24/3

25/3

29/3

IF 3506 Voorraad goederen Crediteuren

+ +

€

-

Verkoop per kas (zonder winst of verlies) Kas Voorraad goederen

+ –

Retourinkoop Voorraad goederen Crediteuren

– –

Retourverkoop Debiteuren Voorraad goederen Eigen vermogen

– + –

€

Verkopen per kas K 297 Kas Voorraad goederen Eigen vermogen

+ – +

€

K 284

CIF 563

CVF 063

€

-

€

-

-

-

8.500 8.500

625 625

64 64

123 100 23

17.200 13.400 3.800


BA . H 2 c 1


4

Datum 03/3

05/3

07/3

11/3

18/3

19/3

29/3

5

Datum

Stuknr. B 023

IF 082

VF 093

CVF 003

VF 094

Grootboekrekening

Erbij of eraf +/– +

€

3.500

Debiteuren

–

-

3.500


+ +

€

16.400 16.400


+ – +

€


– + -

€


+ – +

€

Bank

-

-

5.200 4.100 1.100 980 790 190

-

€

B 024 Crediteuren Bank

– –

K 055

Kas Voorraad goederen Eigen vermogen

+ – +

Grootboekrekening

Erbij of eraf

Stuknr.

Bedrag

€

-

3.000 2.370 630 17.200 17.200 22.600 20.400 2.200

Bedrag

+/– 02/1

03/1

06/1

08/1

10/1

15/1

17/1

– –

€

VF 001 Debiteuren Voorraad goederen Eigen vermogen

+ – +

€

IF 001


+ +

-

Crediteuren Bank

– –

-

Bank Debiteuren

+ –

-


+ – +

-

Postbank Debiteuren

+ –

-

PB 001

B 001

B 002

VF 002

PB 002

Postbank Crediteuren

-

€

€

€

€

€

4.200 4.200 9.700 9.000 700 9.850 9.850 4.120 4.120 6.200 6.200 15.200 13.700 1.500 9.100 9.100


BA . H 2 c 2


Datum

Stuknr.

Grootboekrekening

Erbij of eraf

Bedrag

+/– 22/1

24/1

27/1

31/1

K 001


+ – +


+ +

CIF 001 Voorraad goederen Crediteuren

– –

IF 002

K 002


+ – +

€

€

€

€

-

1.400 1.200 200 15.600 15.600 1.300 1.300 41.800 33.000 8.800


BA . H 3 a 1


3 Het grootboek 1

Om het schema in te vullen moet je het stappenplan volgen. Stap 1 Welke rekeningen veranderen? Stap 2 Wat voor soort rekening is het: bezit/schuld/Eigen vermogen? Stap 3 Komt het erbij of gaat het eraf? Stap 4 Moet de rekening worden gedebiteerd of gecrediteerd? Stap 5 Welke bedragen komen debet en credit? Stap 6 Controleer of debetkolom = creditkolom. Datum

Stuknr.

Grootboekrekening

Boekingsregel +/– D/C B + D S + C

B/S/EV

03/1

06/1

07/1

08/1

13/1

20/1

28/1

31/1

IF

VF

B

PB

PB

VF

B

K

001

001

001

001

002

002

002

001

Voorraad goederen Crediteuren Debiteuren Voorraad goederen Eigen vermogen

EV

Crediteuren Bank

B

Postbank Debiteuren 5% Hypothecaire lening Postbank Debiteuren Voorraad goederen Eigen vermogen

B B

S

B B

S B

B B EV

Bank 5% Lening

B


B

S

B EV

Controle

Debet € 12.600

Bedrag Credit €

12.600

C

€

C

-

5.000 1.200

€

1.500

€

4.100

€

1.000

€

1.800

€

4.000

C

€

C

€

17.400 6.200 54.800

+ – +

D

– –

D

+ –

D

– –

D

+ – –

D

€

€

6.200

1.500

C

€

4.100

C

€

1.000

C

€

1.600

D

-

200

+ +

D

€

4.000

+ – +

D

C

C

€

€

23.600

54.800

€


BA . H 3 a 2


2

Datum

Stuknr.

Grootboekrekening

Boekingsregel +/– D/ C S – D B – C

B/S/EV

01/11

05/11

08/11

13/11

13/11

15/11

18/11

20/11

20/11

22/11

30/11

B

B

PB

IF

VF

K

VF

K

B

B

K

063

064

043

122

097

157

098

158

065

066

159

Crediteuren Bank 6% Hypothecaire lening Bank

S B

Postbank Debiteuren

B


B


B

Kas Voorraad goederen Eigen vermogen Debiteuren Voorraad goederen Eigen vermogen Kas Voorraad goederen Eigen vermogen Bank 6% Hypothecaire lening 6,5% Geldlening Bank Kas Voorraad goederen Eigen vermogen

B

S

B EV

B B EV

B B EV

B B EV

B S

S B

B B EV

Controle

Bedrag Credit

Debet €

6.000 €

6.000

€

1.000

€

14.100

€

13.400

C

€

C

-

25.300 6.500

– –

D

+ –

D

+ +

D

+ – +

D

+ – +

D

+ – +

D

+ – –

D

€

1.000

C

€

14.100

C

€

13.400

C

€

€

31.800

3.800

C

€

C

€

2.600 1.200

15.800

C

€

C

-

11.250 4.550

€

1.700

€

30.000

€

20.000

€

15.000 3.000 155.600

€

1.500

D

-

200

+ +

D

€

30.000

– –

D

+ – +

D

C

C

€

20.000

C

€

18.000

C C

€

155.600

= €


BA . H 3 b 1


3a Het openen van de grootboekrekeningen doe je met behulp van de 'gewone' boekingsregels. Dat houdt in dat een (balans)rekening van bezit aan de debetzijde wordt geopend, terwijl (balans)rekeningen van schuld en het Eigen vermogen aan de creditzijde worden geplaatst. In de kolom 'omschrijving' vermeld je 'Van balans'; daar komt het immers vandaan. De uitwerking met alle grootboekrekeningen vind je bij vraag c. Als je de Vijf Vragen met behulp van een schema beantwoordt, krijg je: Datum

Stuknr.

Grootboekrekening Voorraad goederen Crediteuren

Boekingsregel +/– D/C B + D S + C

Crediteuren Bank

B

B/S/EV

02/1

06/1

06/1

07/1

07/1

08/1

08/1

09/1

09/1

IF

B

K

B

IF

K

B

B

IF

001

001

001

002

002

002

003

004

003


S

B B EV

Bank Debiteuren

B

Inventaris Crediteuren

B

Voorraad goederen Kas

B

Bank 6% Hypothecaire lening

B

Crediteuren Bank Voorraad goederen Crediteuren

B

S

B

S

S B

B S

Controle

Debet € 11.000

Bedrag Credit €

11.000

€

2.000

C

€

C

€

1.200 400

€

2.200

€

3.400

€

400

€

10.000

€

4.000

€

4.000 38.600

– –

D

+ – +

D

+ –

D

+ +

D

+ –

D

+ +

D

– –

D

+ +

D

€

2.000

C

€

€

1.600

2.200

C

€

3.400

C

€

400

C

€

10.000

C

€

4.000

C

€

4.000

€

38.600

C

= €

3c Met de antwoorden van vraag b kun je nu de grootboekrekeningen bijwerken. Je werkt daarbij regel voor regel vanuit het schema bij vraag b de grootboekrekeningen bij. Het is daarbij handig achter elke regel bij vraag b een V-teken te zetten als je die hebt verwerkt in het grootboek. Let goed op dat je: - het bedrag op de juiste grootboekrekening zet; - het bedrag aan de juiste kant van de grootboekrekening plaatst; - geen enkele regel vanuit vraag b vergeet (V-tekens dienen hierbij als controle). Naam rekening: Gebouwen Datum

Stuknr.

01/1

Omschrijving

Debet

Van balans

€

Omschrijving

Debet

Credit

140.000

Naam rekening: Inventaris Datum 01/1 07/1

Stuknr.

Van balans IF 002

€

-

Credit

15.000 3.400


BA . H 3 b 2


Naam rekening: Voorraad goederen Datum 01/1 02/1 06/1 08/1 09/1

Stuknr.

Omschrijving Van balans

IF K K IF

001 001 002 003

Debet €

-

Credit

10.000 11.000 €

-

1.200

400 4.000

Naam rekening: Debiteuren Datum 01/1 07/1

Stuknr.

Omschrijving

Debet

Van balans

€

Credit

11.000 €

B 002

2.200

Naam rekening: Kas Datum 01/1 06/1 08/1

Stuknr.


K 001 K 002

Debet €

Credit 1.400 1.600

-

€

400

Naam rekening: Bank Datum 01/1 06/1 07/1 08/1 09/1

Stuknr.

B B B B

Omschrijving

Debet

Van balans

€

2.700

-

2.200 10.000

001 002 003 004

Credit

€

2.000

-

4.000

Naam rekening: Eigen vermogen Datum 01/1 06/1

Stuknr.

Omschrijving

Debet

Credit €

Van balans K 001

-

92.500 400

Naam rekening: 6% Hypothecaire lening Datum 01/1 08/1

Stuknr.


B 003

Debet

Credit €

-

80.000 10.000


BA . H 3 b 3


Naam rekening: Crediteuren Datum 01/1 02/1 06/1 07/1 09/1 09/1 3d

Stuknr.

Omschrijving

Debet

Credit €

Van balans IF B IF B IF

001 001 002 004 003

€

-

Controle

€

-

7.600 11.000

-

3.400

-

4.000

218.700 = €

218.700

2.000 4.000


BA . H 3 c 1


4a Je gebruikt weer stappenplan. Datum

Stuknr.

Grootboekrekening

Boekingsregel +/– D/C S – D B – C

B/S/EV

02/1

03/1

06/1

08/1

10/1

15/1

17/1

22/1

24/1

27/1

31/1

PB

VF

IF

B

B

VF

PB

K

IF

CIF

K

001

001

001

001

002

002

002

001

002

001

002

Crediteuren Postbank Debiteuren Voorraad goederen Eigen vermogen Voorraad goederen Crediteuren Crediteuren Bank

B B EV

B S

S B

Bank Debiteuren

B


B

B

B EV

Postbank Debiteuren

B


B

Voorraad goederen Crediteuren Crediteuren Voorraad goederen Kas Voorraad goederen Eigen vermogen

B

B EV

B S

S B

B B EV

Controle

Bedrag Credit

Debet €

4.200 €

4.200

C

€

C

-

9.000 700

€

9.850

€

4.120

€

6.200

C

€

C

-

13.700 1.500

€

9.100

C

€

C

€

1.200 200

€

15.600

€

1.300

€

33.000 8.800 118.470

+ – +

D

+ +

D

– –

D

+ –

D

+ – +

D

+ –

D

+ – +

D

+ +

D

– –

D

+ – +

D

€

€

9.700

9.850

C

€

4.120

C

€

6.200

C

€

€

15.200

9.100

C

€

€

1.400

15.600

C

€

1.300

C

€

41.800

C

€

C

€

118.470 =

€

4b Het bijwerken van de grootboekrekeningen doe je weer regel voor regel vanuit het schema bij vraag a (zie aanwijzingen bij opgave 3c). Naam rekening: Inventaris Datum 1/1

Stuknr.

Omschrijving

Debet

Van balans

€

Credit

12.890


BA . H 3 c 2


Naam rekening: Voorraad goederen Datum 01/1 03/1 06/1 15/1 22/1 24/1 27/1 31/1

Stuknr.

VF IF VF K IF CIF K

001 001 002 001 002 001 001

Omschrijving

Debet

Van balans Verkocht op rekening Gekocht op rekening Verkocht op rekening Contante verkoop Gekocht op rekening Retourgezonden goederen Contante verkopen januari

€

73.560

-

9.850

-

Credit

€

9.000

-

13.700 1.200

-

1.300 33.000

15.600

Naam rekening: Debiteuren Datum 01/1 03/1 10/1 15/1 17/1

VF B VF PB

Stuknr.

Omschrijving

001 002 002 002

Van balans Verkocht op rekening Ontvangst Verkocht op rekening Ontvangst

Debet €

Credit

-

14.230 9.700

-

15.200

€

6.200

-

9.100

Naam rekening: Bank Datum 01/1 08/1 10/1

Stuknr.

B 001 B 002

Omschrijving

Debet

Credit

Van balans Betaling Ontvangst

€

17.865

-

6.200

Omschrijving

Debet

Van balans Betaling Ontvangst

€

7.690

-

9.100

Omschrijving

Debet

Van balans Contante verkoop Contante verkopen januari

€

€

4.120

Naam rekening: Postbank Datum 01/1 02/1 17/1

Stuknr.

PB 001 PB 002

Credit

€

4.200

Naam rekening:Kas Datum 01/1 22/1 31/1

Stuknr.

K 001 K 002

-

Credit

1.458 1.400 41.800

Naam rekening: Eigen vermogen Datum 01/1 03/1 15/1 22/1 31/1

VF VF K K

Stuknr.

Omschrijving

001 002 001 002

Van balans Brutowinst bij verkoop Brutowinst bij verkoop Brutowinst bij verkoop Brutowinst bij verkoop

Debet

Credit €

-

102.913 700 1.500 200 8.800


BA . H 3 c 3


Naam rekening: Crediteuren Datum 01/1 02/1 06/1 08/1 24/1 27/1

PB IF B IF CIF

Stuknr.

Omschrijving

001 001 001 002 001

Van balans Betaling Gekocht op rekening Betaling Gekocht op rekening Retourgezonden goederen

Debet

€

Controle

€

Credit €

24.780

€

9.850

1.300 246.163 = €

15.600

4.200 4.120

246.163


BA . H 3 d 1


5a zie vraag 5c 5b Datum

Stuknr.

Grootboekrekening Debiteuren Voorraad goederen Eigen vermogen

Boekingsregel +/– D/ C B + D B – C EV + C

Bank Debiteuren

B

B/S/EV

02/10

04/10

07/10

09/10

11/10

14/10

15/10

16/10

17/10

21/10

22/10

23/10

25/10

28/10

29/10

30/10

31/10

VF

B

K

PB

IF

VF

PB

PB

K

K

B

IF

PB

VF

B

B

K

134

093

076

065

192

135

066

067

077

078

094

193

068

136

095

096

079

Voorraad goederen Kas Crediteuren Postbank

S

B B

S B


B


B

Postbank Crediteuren Debiteuren 6% Hypothecaire lening Postbank Kas Voorraad goederen Eigen vermogen

S

B EV

B S B

S B

B B EV

Voorraad goederen Kas

B

Crediteuren Bank

S


B

Postbank Debiteuren

B


B

EV

Bank Debiteuren

B

B

S

S

B

B

S

Crediteuren Bank

S


B

S

B EV

Controle

Debet € 34.200

Bedrag Credit €

-

25.000 9.200

€

45.200

€

4.300

€

26.000

€

1.900

C

€

C

-

16.000 5.200

€

9.600

€

2.000

C

€

C

-

40.000 16.300

€

4.200

€

32.400

€

35.900

€

11.600

C

€

C

-

11.000 3.200

€

55.600

€

40.800

C

€

C

-

34.000 12.100 441.500

€

– –

D

+ –

D

– –

D

+ +

D

+ – +

D

+ – –

D

€

D

-

– –

D

+ – +

D

+ –

D

– +

D

+ +

D

+ –

D

+ – +

D

– –

D

– +

D

+ – +

D

45.200

C

€

4.300

C

€

26.000

C

€

1.900

C

€

21.200

7.700 1.900

C

€

2.000

C

€

€

56.300

4.200

C

€

32.400

C

€

35.900

C

€

11.600

C

€

€

14.200

55.600

C

€

40.800

C

€

€

46.100

441.500

=

€


BA . H 3 d 2


5c Naam rekening: Terreinen Datum

Stuknr.

01/10

Omschrijving

Debet

Van balans

€

Omschrijving

Debet

Van balans

€

Omschrijving

Debet

Van balans

€

Credit

84.000

Naam rekening: Gebouw Datum

Stuknr.

01/10

Credit

219.000

Naam rekening: Inventaris Datum 01/10 11/10

Stuknr.

IF 192

-

Credit

56.000 1.900

Naam rekening: Voorraad goederen Datum 01/10 02/10 07/10 14/10 17/10 21/10 23/10 28/10 31/10

Stuknr.

VF K VF K K IF VF K

Omschrijving

Debet

Van balans

€

315.000

-

4.300

134 076 135 077 078 193 136 079

-

Credit

€

25.000

-

16.000 40.000

-

11.000 34.000

4.200 35.900

Naam rekening: Debiteuren Datum 01/1 02/10 04/10 14/10 15/10 25/10 28/10 29/10

Stuknr.


VF B VF PB PB VF B

134 093 135 066 068 136 095

Debet €

Credit

-

178.000 34.200

-

21.200

-

€

45.200

-

9.600 11.600

-

55.600

14.200

Naam rekening: Kas Datum 01/10 07/10 17/10 21/10 31/10

Stuknr.

K 076 K 077 K 078 K 079

Omschrijving

Debet

Credit

Van balans

€

14.000

-

56.300

-

46.100

€

4.300

-

4.200


BA . H 3 d 3


Naam rekening: Postbank Datum 01/10 09/10 15/10 16/10 25/10

Stuknr.

PB PB PB PB

Omschrijving

Debet

Van balans

€

32.000

-

7.700

-

11.600

065 066 067 068

Credit

€

26.000

-

2.000

Naam rekening: Eigen vermogen Datum 01/10 02/10 14/10 17/10 28/10 31/10

Stuknr.

Omschrijving

Debet

Credit €

Van balans VF VF K VF K

134 135 077 136 079

-

262.000 9.200 5.200 16.300 3.200 12.100

Naam rekening: 6% Hypothecaire lening Datum 01/10 16/10

Stuknr.

Omschrijving

Debet

Credit €

Van balans €

PB 067

258.000

2.000

Naam rekening: Lening neef Bosma Datum

Stuknr.

01/10

Omschrijving

Debet

Credit €

Van balans

103.000

Naam rekening: Crediteuren Datum 01/10 09/10 11/10 15/10 22/10 23/10 30/10

Stuknr.

Omschrijving

Debet

Credit

Van balans PB IF PB B IF B

065 192 066 094 193 096

€

26.000

-

1.900 32.400

-

€

162.000

-

1.900

-

35.900

40.800

Naam rekening: Bank Datum 01/10 04/10 22/10 29/10 30/10 5d

Stuknr.

Omschrijving

Debet

Credit

Van balans B B B B

093 094 095 096 Controle

€

45.200

-

55.600

€ 1.339.500

€

113.000

-

32.400

-

40.800

= € 1.339.500


BA . H 3 e 1


6

Datum

Stuknr.

Grootboekrekening

Boekingsregel +/– D/ C S – D B – C

B/S/EV

03/6

06/6

09/6

11/6

16/6

18/6

20/6

23/6

30/6

30/6

PB

VF

B

IF

K

IF

B

VF

B

K

045

341

052

273

236

295

067

363

070

240

Crediteuren Postbank Debiteuren Voorraad goederen Eigen vermogen

B B EV

Bank Debiteuren

B


B


B

B

S

B EV


B

Bank Debiteuren

B


B

EV

7% Hypothecaire lening Bank

B


S

B

B

S

B B EV

Datum

Stuknr.

Grootboekrekening

02/1

IF


05/1

07/1

08/1

08/1

PB

VF

K

B

001

001

001

001

001

B


B

B

B EV

Inventaris Kas

B

Crediteuren Bank

S

B

S

Controle

7.200 7.200

C

€

C

-

9.500 3.100

€

9.700

€

4.670

C

€

C

-

54.700 13.900

€

5.500

€

5.800

€

5.300

€

4.000

C

€

C

-

59.750 14.050 197.170

€

+ – +

D

+ –

D

12.600

+ +

D

+ – +

D

+ +

D

+ –

D

+ – –

D

D

-

430

– –

D

€

4.000

+ – +

D

€

9.700

C

€

4.670

C

€

68.600

€

5.500

C

€

5.800

C

€

4.870

C

C

€

€

Boekingsregel B/S/EV +/– D/ C B + D S + C

Postbank Debiteuren

€

€

Controle 7

Bedrag Credit

Debet

73.800

197.170

€

Bedrag Credit

Debet €

=

950 €

950

€

1.545

C

€

C

-

5.700 1.800

€

600

€

4.675 15.270

+ –

D

+ – +

D

+ –

D

– +

D

€

1.545

C

€

€

7.500

600

C

€

4.675

C

€

15.270

=

€


BA . H 3 f 1


8a Bij de verkoop van goederen is nu geen inkoopwaarde gegeven. De inkoopwaarde van de verkochte goederen kun je uitrekenen met de voorraadlijst per 1 april. Daar staat de inkoopprijs van elk artikel. Datum

Stuknr.

Grootboekrekening

Boekingsregel +/– D/C B + D B – C

B/S/EV

01/4

02/4

03/4

03/4

04/4

05/4

K

IF

PB

VF

219

148

024

068

PB

K

025

220

Kas Voorraad goederen (6 × € 200) Eigen vermogen

Bedrag Credit

Debet €

2.040 €

1.200

-

840

€

4.600

€

4.420

EV

+

C


B

+ +

D

Postbank Debiteuren

B

+ –

D

Debiteuren Voorraad goederen (8 × € 250 + 12 × € 200 ) Eigen vermogen

B

+ –

D

B

C

€

5.400

EV

+

C

-

2.080

Crediteuren Postbank

S

– –

D

B

€

6.700

+ –

D

B

C

€

1.000

EV

+

C

-

700 26.940

Kas Voorraad goederen (4 × € 250) Eigen vermogen

S

B

B

Controle

€

4.600

C

€

4.420

C

€

€

7.480

6.700

C

€

€

1.700

26.940

=

€

8b Naam rekening: Inventaris Datum

Stuknr.

1/4

Omschrijving

Debet

Van balans

€

Credit 7.400

Naam rekening: Voorraad goederen Datum 1/4 1/4 2/4 3/4 5/4

Stuknr.

K IF VF K

219 148 068 220

Omschrijving

Debet

Credit

Van balans Contante verkoop Gekocht op rekening Verkocht op rekening Contante verkoop

€

20.500

-

4.600

Omschrijving

Debet

Van balans Ontvangst Verkocht op rekening

€

4.600

-

7.480

€

1.200

-

4.400 1.000

Naam rekening: Debiteuren Datum 1/4 3/4 3/4

Stuknr.

PB 024 VF 068

Credit

€

4.420


BA . H 3 f 2


Naam rekening: Postbank Datum 1/4 3/4 4/4

Stuknr.

PB 024 PB 025

Omschrijving

Debet

Van balans Ontvangst Betaling

-

Omschrijving

Debet

Van balans Contante verkoop Contante verkoop

€

€

Credit 8.590 4.420 €

6.700

Naam rekening: Kas Datum 1/4 1/4 5/4

Stuknr.

K 219 K 220

Credit 3.250 2.040 1.700

-

Naam rekening: Eigen vermogen Datum 1/4 1/4 3/4 5/4

Stuknr.

K 219 VF 068 K 220

Omschrijving

Debet

Credit €

Van balans Brutowinst bij verkoop Brutowinst bij verkoop Brutowinst bij verkoop

-

37.640 840 3.080 700

Naam rekening: Crediteuren Datum 1/4 2/4 4/4

Stuknr.

IF 148 PB 025

Omschrijving

Debet

Credit €

Van balans Gekocht op rekening Betaling

€

Controle

€

-

6.700 4.600

6.700 71.280 = €

71.280


BA . H 4 a 1


4 Kosten, opbrengsten en privé In dit hoofdstuk moet je voortaan hulprekeningen van het Eigen vermogen gebruiken. We hebben voor deze hulprekeningen geen nieuwe boekingsregel nodig. De boekingsregel voor het bijhouden van hulprekeningen van het Eigen vermogen is hetzelfde als voor de grootboekrekening Eigen vermogen. Boekingsregel II wordt dus ook voor hulprekeningen van het Eigen vermogen gebruikt: - als het Eigen vermogen toeneemt, wordt een hulprekening van het Eigen vermogen gecrediteerd (opbrengsten en privé-stortingen) - als het Eigen vermogen afneemt, wordt een hulprekening van het Eigen vermogen gedebiteerd (kosten en privéopnamen). Van het stappenplan passen we stap 2 aan. Stap 1 Welke rekeningen veranderen? Stap 2 Wat voor soort rekeningen zijn het? Zijn het rekeningen van bezit, schuld of hulprekeningen van het Eigen vermogen? Stap 3 Komt het erbij of gaat het eraf? Stap 4 Moet de rekening worden gedebiteerd of gecrediteerd? Stap 5 Welke bedragen komen debet en credit? Stap 6 Controleer of debetkolom = creditkolom. 1a Je gebruikt weer het stappenplan. Datum

Stuknr.

Grootboekrekening

Boekingsregel +/– D/C B + D HEV + C

B/S/HEV

02/12

VF

651

Debiteuren Opbrengst verkopen Inkoopwaarde verkopen Voorraad goederen

02/12

03/12

03/12

04/12

05/12

06/12

CVF

K

PB

IF

B

IF

073

723

128

149

093

150

Voorraad goederen Inkoopwaarde verkopen

HEV B

B HEV

Opbrengst verkopen Debiteuren

HEV

Schoonmaakkosten Kas

HEV

Energiekosten Postbank

HEV

Autokosten Crediteuren

HEV

Crediteuren Bank Voorraad goederen Crediteuren

B

B

B

S

S B

B S

Controle

– –

D

+ +

D

– –

D

– –

D

– –

D

– +

D

– –

D

+ +

D

Bedrag Credit

Debet €

€

2.250

€

770

€

730

€

741

€

741

€

2.600 10.772

2.600

C

€

750

741

C

€

€

741

C

€

600

730

C

€

€

770

C

€

1.590

750

C

€

€

600

C

€

2.250

1.590

C

€

€

10.772

=

€

1b De brutowinst bedraagt € 2.250 – € 1.590 = € 660.


BA . H 4 a 2


2a Datum 03/2

04/2

05/2

07/2

Stuknr. VF

K

IF

VF

082

042

039

083

Grootboekrekening Debiteuren Opbrengst verkopen Inkoopwaarde verkopen Voorraad goederen

HEV

Reclamekosten Kas

HEV

Schoonmaakkosten Crediteuren

HEV

Debiteuren Opbrengst verkopen Inkoopwaarde verkopen Voorraad goederen

07/2

B

017

Boekingsregel B/S/HEV +/– D/ C B + D HEV + C

Crediteuren Bank

B

B

S

B HEV

HEV B

S B

Controle

– –

D

– –

D

– +

D

+ +

D

– –

D

– –

D

Bedrag Debet € 1.600

€

Credit

€

65

€

1.650

€

14.500

€

11.500

€

1.650 33.465

14.500

C

€

2.500

1.650

C

€

€

65

C

€

1.600

2.500

C

€

€

11.500

C

€

1.650

€

33.465

C

=

€

2b Op 3 februari: opbrengst verkopen - inkoopwaarde verkopen: € 1.600 - € 2.500 = € 900 verlies. Op 7 februari: opbrengst verkopen - inkoopwaarde verkopen: € 14.500 - € 11.500 = € 3.000 winst.


Uitwerkingen vragen en opgaven. 1 De balans. BA. H 1 Vragen. Uitwerking vragen

Recommend Documents