UITVOERINGSPROGRAMMA ZICHT OP GREVELINGEN 2.0

UITVOERINGSPROGRAMMA ZICHT OP GREVELINGEN 2.0

2014

2018

NATUUR & RECREATIESCHAP DE GREVELINGEN

Uitvoeringsprogramma Zicht op de Grevelingen 2014 - 2018

Inhoud 2

Inleiding.................................................................................................................................................................... 3

3

Doelstelling .............................................................................................................................................................. 4

4

3.1

Méér dynamische natuurwaarden ................................................................................................................... 4

3.2

Duurzaam toeristisch-recreatief programma ................................................................................................... 4

3.3

Streekmerk ‘Grevelingen’: gebiedsmarketing .................................................................................................. 5

Context: strategisch kader ....................................................................................................................................... 6 4.1 4.1.1

Rijksstructuurvisie Grevelingen en Volkerak-Zoommeer: getijcentrale ....................................................... 6

4.1.2

Gebiedsontwikkelingen Grevelingen en Volkerak-Zoommeer .................................................................... 6

4.2 5

Deltaprogramma: Zuidwestelijke Delta ............................................................................................................ 6

Integrale Ruimtelijke Projecten Goeree-Overflakkee ...................................................................................... 7

Programma .............................................................................................................................................................. 8 5.1

Natuur .............................................................................................................................................................. 8

5.1.1

Natuurinvesteringsfonds ............................................................................................................................. 8

5.1.2

Meerjareninvesteringsagenda ..................................................................................................................... 9

5.1.3

Gebiedsontwikkeling Slikken van Flakkee .................................................................................................. 9

5.1.4

Natuureiland Brouwershaven .................................................................................................................... 10

5.1.5

Webcams broedvogeleilanden Grevelingen ............................................................................................. 11

5.1.6

Natuurontwikkelingsprojecten Natura-2000 beheerplan ........................................................................... 11

5.1.7

Natura People / Care-Lands ..................................................................................................................... 11

5.1.8

Herplant bossen Grevelingendam ............................................................................................................. 12

5.2

Toeristisch-recreatief Investeringsprogramma .............................................................................................. 12

5.2.1

Gebiedsontwikkeling Brouwersdam .......................................................................................................... 13

5.2.2

Gebiedsontwikkeling Grevelingendam ...................................................................................................... 15

5.2.3

Projecten ................................................................................................................................................... 16

5.2.4

Lopende erfpachtdossiers ......................................................................................................................... 18

5.2.5

Actualisatie meerjarenprogrammabegroting Grevelingenschap ............................................................... 20

5.3

Gebiedspromotie & communicatie ................................................................................................................ 20

5.3.1

Grevelingenconferentie ............................................................................................................................. 20

5.3.2

Grevelingenkrant ....................................................................................................................................... 20

5.3.3

Evenementenbeleid .................................................................................................................................. 20

5.3.4

Marketing- en acquisitieplan ..................................................................................................................... 21

5.3.5

Communicatie ........................................................................................................................................... 21

6

Planning ................................................................................................................................................................. 23

7

Kosten .................................................................................................................................................................... 24

1


7.1

Financiering ................................................................................................................................................... 24

7.2

Programmabegroting ..................................................................................................................................... 24

8

Organisatie............................................................................................................................................................. 26 8.1

Programmaorganisatie .................................................................................................................................. 26

8.2

Bestuurlijke verankering ................................................................................................................................ 26

8.3

Ambtelijke advisering .................................................................................................................................... 26

8.4

Adviescommissies ......................................................................................................................................... 26

8.4.1

Natuuradviescommissie (NAC) ................................................................................................................. 26

8.4.2

Watersportadviescommissie (WAC).......................................................................................................... 26

8.4.3

Gebiedscoalitie Brouwersdam .................................................................................................................. 27

9

Rol Grevelingenschap en overige overheden ........................................................................................................ 28

10

Verantwoording ...................................................................................................................................................... 29

11

Risicoparagraaf ...................................................................................................................................................... 30

2


2 Inleiding Op 31 december 2013 is na zes jaar het programma Zicht op de Grevelingen geëindigd. Dit programma bevatte de realisatie van diverse fysieke (natuur)projecten (onder andere de RTM-tramlijn, belevingsbos, vogeleilanden, revitalisering duiklocaties, strandopgangen), beleidsproducten (Watersportvisie en Ecolodges visie) en evenementen (Dam 7, Grevelingendebatten). Voorts heeft het programma samen met de resultaten van de MIRT-verkenning een doorkijk gegeven naar de ambitie voor de toekomst van de Grevelingen en diens investeringsprojecten voor de korte en (middel) lange termijn. Die doorkijk is uitgemond in een Grevelingenvisie en een concreet Projectenboek. De Bestuurscommissie Grevelingen heeft het Algemeen Bestuur van het Grevelingenschap (hierna Schap) verzocht te bepalen, hoe de verdere begeleiding van de visie en de uitwerking van de (toekomstige) projecten in de Grevelingen op te pakken. In dit kader heeft het Algemeen Bestuur op 28 november 2013 besloten het uitvoeringsprogramma en de -organisatie Zicht op de Grevelingen voor een periode van vier jaar tot 2018 te continueren. Hiertoe is een bedrag van € 2,4 miljoen uit de reserves, vermeerderd met het restant van het programma ZOG I (€193.632) beschikbaar gesteld. Op 9 mei 2013 heeft het Dagelijks Bestuur ingestemd met het uitvoeringsprogramma op hoofdlijnen. Als vervolgstap op dit besluit, is in onderhavig rapport het uitvoeringsprogramma en de -organisatie nader uitgewerkt en de koers bepaald voor de komende vier jaar. Het uitvoeringsprogramma is in samenspraak met de ambtelijke ondersteuners van de deelnemers van het Schap tot stand gekomen en wordt op 20 juni 2014 ter vaststelling aan het Algemeen Bestuur voorgelegd.

3


3 Doelstelling Het Schap heeft zich als doel gesteld om economische, sociaal-maatschappelijke en ecologische ontwikkelingen in de regio in gang te zetten. Dit principe van de Eco2-benadering is vastgelegd in de Ontwikkelingsschets Zicht op de Grevelingen en de in het kader van de MIRT-verkenning Grevelingen opgestelde Grevelingenvisie. Met de uitkomsten van de Grevelingenconferentie (november 2013) is daar met het thema ‘duurzame energie en toerisme’ een derde pijler (Eco3) aan toegevoegd. Met het vervolg op het uitvoeringsprogramma Zicht op de Grevelingen (hierna ZOG II) is het doel om de ontwikkeling van het Schapsgebied verder te stimuleren via de drie pijlers.

3.1 Méér dynamische natuurwaarden Waar in de voorgaande uitvoeringsperiode (2008–2013) het programma goed heeft kunnen profiteren van de Europese en regionale subsidieprogramma’s die zich richten tot de stimulering van de regionale economie, liggen er nu nieuwe thema’s aan de horizon. In het bijzonder natuurontwikkeling, duurzame energie en innovatie zijn thema’s waar Europa en Nederland op inzetten. Voor de Grevelingen, als één van de grootste aaneengesloten Natura-2000 gebieden, liggen hier kansen om het ecologisch functioneren van de Grevelingen te versterken en het behouden van de bijzondere natuurwaarden een meer duurzaam karakter te geven. In de komende uitvoeringsperiode (2014-2018) richt ZOG II zich op het investeren in natuur, zodat er weer een solide balans ontstaat tussen ecologie en economie. De mogelijke herintroductie van het getij biedt nieuwe kansen voor de Grevelingen op langere termijn. Echter, de dynamiek van het getij maakt slechts gedeeltelijk herstel van de oorspronkelijke natuurwaarden mogelijk. Op de korte en middellange termijn wordt daarom ingezet op gerichte maatregelen om bestaande natuurwaarden te kunnen blijven behouden en waar mogelijk te versterken. Door nuttig gebruik te maken, c.q. in te zetten op kansen die het veranderende subsidielandschap biedt, liggen hier financiële mogelijkheden die deze ambitie ondersteunen. Samen met natuurpartners wordt gestreefd naar een breed gedragen natuurontwikkelingsagenda.

3.2 Duurzaam toeristisch-recreatief programma Het Grevelingenmeer en haar directe omgeving hebben de potentie om uit te groeien tot het recreatieve centrum van de Zuid Westelijke Delta. Zo zijn de huidige recreatieve waarden (natuur, rust en water) goed ontwikkeld, maar liggen er tegelijkertijd nog tal van mogelijkheden om ook andere terreinen van de recreatie verder te stimuleren, ondersteunen en verbeteren. Het doel is een zo volledig, attractief en jaarrond aanbod voor de moderne recreant op tafel te leggen. De Grevelingen zet in op het onderscheidend vermogen als duurzame toeristisch recreatieve trekpleister in de Zuid Westelijke Delta, zowel op het gebied van natuurwaarden, (verblijfs)recreatie, als in beleving, informatievoorziening en kennisontwikkeling. Door de bestaande zonering op hoofdlijnen (recreatieve activiteiten op de dammen en rust en natuur langs de oeverzones en natuureilanden) te handhaven en waar mogelijk natuurgerichte recreatie (lees duurzaam ecotoerisme) toe te staan – wordt voorkomen dat de druk op de natuur leidt tot verstoring. Uitgangspunt blijft het principe, waarbij het toeristisch-recreatief programma in samenhang met ecologische aspecten en het behoud van de bijzondere gebiedswaarden en landschappen verder wordt ontwikkeld, gestimuleerd en ondersteund. Daarbij geldt dat de overheid investeert in de natuurontwikkeling en de markt investeert in commerciële voorzieningen. Het Schap heeft daarbij een belangrijke faciliterende rol. In de eerste periode van het uitvoeringsprogramma is stevig ingezet op de stimulering van de recreatieve en toeristische sector in de sleutelgebieden Brouwersdam en De Punt. Diverse icoonprojecten bevinden zich op dit moment in de uitvoeringsfase (Ecohotel, Inspiratiecentrum) of worden naar verwachting in de komende vier jaar gerealiseerd (Duurzame Jachthaven van de Toekomst). In de tweede tranche wordt met de ontwikkeling van de gebieden Slikken van Flakkee, Grevelingendam en Bommenede het pallet verder verbreed.

4


Inzet van het toeristisch-recreatief programma vormt de uitbreiding van het verdienvermogen als dekking voor het toekomstig beheer en onderhoud van de Schapsgebieden. Tegelijk leidt het uitgeven van gronden in erfpacht aan particuliere initiatieven tot afnemende beheer- en onderhoudslasten.

3.3 Streekmerk ‘Grevelingen’: gebiedsmarketing De Grevelingen heeft grote naamsbekendheid en een positief imago dat refereert aan de unieke gebiedswaarden, gebruiks- en recreatiemogelijkheden en de beleving daarvan. Om de concurrentie op nationale en internationale schaal het hoofd te kunnen bieden is het de opgave om dat imago te behouden en uit te bouwen. Het is de ambitie om de Grevelingen te laten uitgroeien tot een krachtig streekmerk dat appelleert aan de beleving van de gebiedswaarden die ten dienste van de regionale economie staan. Gebiedsmarketing is een permanente activiteit van het Schap en dient – op termijn – een vaste plaats binnen de Schapsbegroting te krijgen. In de komende uitvoeringsperiode richt de gebiedsmarketing zich op het uitdragen van de beleving ‘Grevelingen’ en legt verbindingen tussen een breed pallet aan kernwaarden, (toekomstige) ontwikkelingen, ondernemers en activiteiten in het gebied. Het Inspiratiecentrum Grevelingen/Voordelta vervult daarbij een centrale locatie om ideeën op te doen en er op uit te trekken.

5


4 Context: strategisch kader Rondom de Grevelingen bestaan er verschillende projecten die in een zekere mate overlap kunnen hebben of van invloed zijn op de ontwikkelingen van het programma ZOG II. Het is van belang kennis en informatie uit te wisselen en zo nodig plannen te integreren binnen de programmastructuur van de Grevelingen.

4.1 Deltaprogramma: Zuidwestelijke Delta Nederland is de best beveiligde delta ter wereld. Om ook de volgende generaties in Nederland te beschermen tegen hoogwater en te zorgen voor voldoende zoet water, wordt gewerkt aan het Deltaprogramma. Dit programma, het nieuwe Deltaplan, verkent wat de gevolgen zijn van klimaatverandering voor waterveiligheid en zoet water. Hoe kunnen we deze gevolgen opvangen, zodat Nederland een aantrekkelijk land blijft om te wonen, werken en investeren. Het Deltaprogramma kent negen deelprogramma’s, waaronder Zuidwestelijke Delta. De Stuurgroep Zuidwestelijke Delta levert jaarlijks haar bijdrage en heeft daarbinnen diverse opgaven, waaronder de Rijksstructuurvisie (hierna RSV) en de Gebiedsontwikkelingen Grevelingen Volkerak-Zoommeer.

4.1.1 Rijksstructuurvisie Grevelingen en Volkerak-Zoommeer: getijcentrale Uit de MIRT-verkenningen Grevelingen en het Volkerak-Zoommeer komt op korte termijn de RSV voort, waarin rijksbesluiten over de Grevelingen en het Volkerak-Zoommeer komen te staan. In deze wateren spelen drie grote vraagstukken rond het waterbeheer. Deze vraagstukken en de keuzes hebben onderling ook verband. De volgorde van uitvoering is daarom van belang. Zodra de visie is vastgesteld, is de waterstaatkundige toekomst van de Grevelingen en het Volkerak-Zoommeer helder. De uiteindelijke keuze (terugbrengen getij, al dan niet zout maken Volkerak-Zoommeer en al dan niet verbinden Grevelingen met Volkerak-Zoommeer) is bepalend voor de toekomst van deze meren in de Delta en de economische en ecologische ontwikkeling in het gebied. In juni 2014 wordt de Ontwerp RSV vastgesteld door het Kabinet in samenhang met de Deltabeslissingen. In september 2014 start de zienswijzeprocedure waarna in december 2014 de RSV wordt vastgesteld. 4.1.2 Gebiedsontwikkelingen Grevelingen en Volkerak-Zoommeer Naast de RSV is het programma Gebiedsontwikkeling voor deze regio gestart. Dit programma moet leiden tot concrete afspraken tussen overheden, marktpartijen en maatschappelijke organisaties over duurzaamheid en economische vernieuwing in en rond de Grevelingen en het Volkerak-Zoommeer. Het programma brengt partijen (waaronder het Schap) bij elkaar, ontwikkelt samen financiële arrangementen en uitvoeringsstrategieën en stimuleert de totstandkoming van bindende en concrete afspraken over de realisatie van projecten. De pijlen worden in dit programma gericht op ontwikkelingen die een gerede kans op succes hebben. De Grevelingen met haar uitvoeringsprogramma en -projecten (variërend van icoonprojecten als Inspiratiecentrum en de Duurzame Jachthaven tot topgebieden als de Slikken van Flakkee) vormt een stevig fundament voor de RSV en het programma Gebiedsontwikkeling. De programmamanager ZOG II participeert in het overleg van de Zuidwestelijke Delta. Hij is lid van de Adviesgroep RSV. Hieraan wordt actief deelgenomen en worden de plannen uit het uitvoeringsprogramma ZOG meegegeven en bepleit. In de periode vanaf heden tot en met juni 2014 zal het overleg een beperkt karakter hebben, omdat de advisering over de plannen op hoofdlijnen al heeft plaatsgevonden. Vanaf september 2014 start echter de zienswijzeprocedure. Advisering van Dagelijks en Algemeen Bestuur en het voorbereiden van een eventuele zienswijze vergt de nodige tijd. Dat geldt uiteraard ook met betrekking tot de uitkomsten van het Programma Gebiedsontwikkeling. Het afstemmen, aanhaken dan wel coördineren van voor het Schap en ZOG II relevante (gebieds)ontwikkelingen kan dan van belang zijn.

6


4.2 Integrale Ruimtelijke Projecten Goeree-Overflakkee Op Goeree-Overflakkee spelen diverse ruimtelijke en sociaaleconomische opgaven (afnemende werkgelegenheid, verouderde recreatieve voorzieningen), die een integrale aanpak vereisen. Om die opgave een positieve impuls te geven, is de provincie Zuid-Holland het Integraal Ruimtelijk Programma (IRP) Goeree-Overflakkee gestart. Dit IRP beoogt, door het aanjagen van ontwikkelingsprojecten, hieraan een bijdrage te leveren. Het programma wil aansluiten bij het Regionale Beeldverhaal (projecten met een recreatieve impuls) en met marktpartijen zoeken naar kansen voor nieuwe economische dragers en eilandmarketing. Zowel voor de gemeenten als voor het Schap is het van belang, dat de afstemming tussen enerzijds de ruimtelijke en sociaal-economische opgaven en anderzijds de toeristisch recreatieve opgaven (o.a. gebiedsontwikkeling Slikken van Flakkee / Roxenissepolder en kwaliteitsimpuls Herkingen) in goed overleg plaatsvindt. Resultaat Vanuit ZOG II wordt ingezet op een optimale afstemming met partijen en behartiging van de Schapsbelangen. Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is voor 2014 een bedrag van € 10.000 gereserveerd voor ureninzet (afstemming overleggen door programmamanager en opstellen eventuele zienswijze) in het kader van het Deltaprogramma en IRP Goeree-Overflakkee. De inzet voor de jaren 2015 en verder is onbekend gelet op alle onzekerheden met betrekking tot de besluitvorming van het kabinet.

7


5 Programma Het uitvoeringsprogramma richt zich voor de komende vier jaar actief op drie luiken. De groenblauwe reserve wordt omgevormd tot een Natuurinvesteringsfonds Grevelingen, waarbij het achterliggende doel is om nu, maar zeker op de langere termijn middelen te waarborgen voor natuurbehoud en -ontwikkeling. Het tweede luik omvat het toeristischrecreatief programma. Het sluitstuk vormt het luik ‘Gebiedsmarketing’.

ZOG II 2014 - 2018

Natuur

Toeristisch-recreatief programma

Gebiedsmarketing

5.1 Natuur In de komende vier jaar dient het accent op een krachtige impuls ten behoeve van natuurprojecten te liggen, waarbij versterking van natuurwaarden en de beleving ervan voor de recreant voorop staan. Het creëren van samenhang – mede gelet op het veranderende subsidielandschap, zie par. 5.1.2 – hiertussen op het gebiedsniveau ‘Grevelingen’ is daarbij essentieel. Daartoe wordt een natuurinvesteringsfonds opgericht en een meerjareninvesteringsagenda opgesteld.

5.1.1 Natuurinvesteringsfonds Voor het waarborgen van investeringen in de natuurwaarden van de Grevelingen wordt het Natuurinvesteringsfonds Grevelingen opgericht. Het fonds levert een belangrijke bijdrage aan verevening van groene, rode en blauwe functies en past uitstekend bij de ambities om de komende vier jaar te investeren in natuurontwikkeling, zodat er weer een solide balans ontstaat tussen ecologie en economie in de Grevelingen. Resultaat Verkend wordt of dit fonds een ‘revolverend’ karakter krijgt, waardoor gelden ‘teruggeploegd’ worden in het fonds. Het fonds wordt gedragen vanuit een drietal financiële bronnen:  Storting vanuit de groenblauwe reserve van € 480.000 (€ 120.000 per jaar) in de periode 2014 tot 2018;  Jaarlijkse storting van € 50.000 gedurende een periode van 10 jaar vanuit de garantiestelling Ecohotel 1; 

Eenmalige storting van € 68.6322, zijnde het extra restant van ZOG I, zie hoofdstuk 7);

Totaal komt het fonds (exclusief de jaarlijkse storting uit de garantstelling) daarmee op € 548.632. In de begroting is per jaarschijf €137.158 gereserveerd. Daarnaast kunnen subsidiebijdragen uit nationale en Europese fondsen (o.a. Life+, EFRO) benut worden voor cofinanciering van projecten en eventueel als voeding voor het fonds. Het fonds valt onder de verantwoordelijkheid en zeggenschap van het Schap en wordt aangewend om de natuurdoelstellingen in de Grevelingen te verbeteren. Denkbaar is een vorm van partnerschap over de inrichting van het gebied, waardoor er ook een toezichthoudende functie kan ontstaan ter waarborging dat de garantie wordt nagekomen en de noodzakelijke reserve in stand blijft. In het komende jaar wordt dit fonds nader uitgewerkt.

1

Vanuit het hoofdlijnenakkoord erfpachtuitgifte Ecohotel is de afspraak en garantie dat na 10 jaar – het moment dat het natuurinvesteringsfonds beschikt over de volledige som van jaarlijkse bijstorting van € 50.000 – continu een reserve in stand wordt gehouden van tenminste € 500.000, die aanwast op grond van een realistisch rendement. Dit betekent dat het mogelijk moet zijn om in 65 jaar tijd ongeveer € 12 miljoen op te bouwen. 2 Dit bedrag wordt eventueel verhoogd met de vrijval van de reservering die ten gunste van het Inspiratiecentrum wordt opgevoerd, zie paragraaf 5.2.1.2

8


Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is voor 2014 en 2015 een bedrag van € 14.400 gereserveerd voor ureninzet en € 30.000 voor materiele kosten voor het oprichten van het fonds (o.a. advies jurist / financiën / notaris, bijeenkomsten partners etc.). Voor de jaren 2016 e.v. is jaarlijks € 3.600 (50% P-kosten en 50% M-kosten) geprognotiseerd voor monitoring en afstemming met partners.

5.1.2 Meerjareninvesteringsagenda Begin dit jaar is er een subsidieanalyse op het programma op hoofdlijnen uitgevoerd. Doel was om te verkennen hoe er verbinding is te leggen tussen het nieuwe subsidielandschap en ZOG II. Naast dat de subsidiebudgetten fors neerwaarts zijn bijgesteld, vindt er een verschuiving plaats van projectsubsidies die geselecteerd worden op basis van hun impact voor de regionale economie naar subsidies op thematisch niveau. De belangrijkste pijlers daarbinnen zijn natuur(herstel) en biodiversiteit (Natura-2000) en sluiten naadloos aan op de ambitie om nadrukkelijk te investeren in de natuurwaarden van de Grevelingen. Het nieuwe subsidielandschap dwingt het Schap tot een nieuwe aanpak om subsidiegelden te verwerven. De meest concrete kans op het gebied van subsidies, is het opzetten van een LIFE project met als uitgangspunt het natuurherstel van de Grevelingen, met daarbinnen diverse natuurherstel- en ontwikkelingsprojecten. Daarbij dient te worden opgemerkt dat er een nadrukkelijke relatie ligt tussen de besluitvorming die in het kader van de Rijksstructuurvisie (terugbrengen van getij) plaatsvindt en eventuele aanvullende natuurontwikkelingsmaatregelen die daaruit voortvloeien (zie Plan m.e.r. dat in het kader van de Rijksstructuurvisie is opgesteld). Medio september 2014 ontstaat hierover meer duidelijkheid. Resultaat Het Schap neemt het initiatief om samen met (natuur)partners te komen tot een meerjareninvesteringsagenda. Met de gebiedsontwikkeling Slikken van Flakkee, het natuureiland Brouwershaven en het programma Natura People/Carelands is al een aanzet tot een agenda gedaan. Met betrekking tot andere projecten dient in het vervolgtraject een nadere uitwerking plaats te vinden, waarbij deze verknoopt worden op thematisch niveau (Eco3: duurzaam toerisme en innovatie op gebied van duurzame energie en mobiliteit). Hiertoe is een actieplan opgesteld, dat in de 2e helft van dit jaar wordt uitgerold. Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is voor 2014 en 2015 een bedrag van € 3.600 gereserveerd voor ureninzet en € 10.000 voor materiële kosten (o.a. subsidiestrategie/advies, workshops e.d.). Voor de jaren 2016 e.v. is jaarlijks € 3.600 (50% P-kosten en 50% M-kosten) geprognotiseerd voor monitoring.

5.1.3 Gebiedsontwikkeling Slikken van Flakkee De ambitie is om de Slikken van Flakkee in de komende jaren te ontwikkelen tot het beeldbepalende ‘land-natuurgebied’ van de Nederlandse Delta, dat zich qua uitstraling en voorzieningenniveau kan meten met gebieden als de Oostvaardersplassen, Tiengemeten, de zuidkust van Schouwen en het Verdronken Land van Saeftinge. De ligging van het gebied in de natuurzone van de Grevelingen is daarbij vertrekpunt. In recreatief opzicht moet het accent liggen op beleving van natuur- en landschapswaarden in de ruimste zin van het woord. Deze ambitie is in 2013 door het Schap vertaald in het inrichtingsplan (juli 2013), inclusief een voorstel voor uitvoeringsmaatregelen. Eind 2013 is het projectplan door het bestuur vastgesteld. De Gebiedsontwikkeling Slikken van Flakkee omvat een aantal elementen. Er wordt gericht gezocht naar nieuwe recreatieve ontwikkelingen langs de randen van het gebied en op twee specifieke locaties in het gebied. Daarnaast is het voor deze gebiedsontwikkeling van belang om het gebied meer bekendheid te geven en toegankelijker te maken voor de natuurliefhebber en zullen maatregelen getroffen worden om de natuurontwikkeling een impuls te geven. Het inrichtingsplan biedt hiertoe de nodige aanknopingspunten. De inrichtingsvisie omvat een compleet pakket aan maatregelen, te weten: 1. 2. 3.

Natuurontwikkeling Verbeteren toegankelijkheid van het gebied Slikken van Flakkee Communicatie en informatievoorziening

9


4.

Commerciële ontwikkeling

De totale kosten van het inrichtingsplan zijn geraamd op circa € 2,5 miljoen. Resultaat De gebiedsontwikkeling Slikken van Flakkee wordt vanuit twee invalshoeken aangevlogen.  Commerciële ontwikkeling. Voor deze gebiedsontwikkeling dient te worden onderzocht binnen welke kaders (o.a. ruimtelijk, milieutechnisch, ecologisch) commerciële ontwikkelingen kunnen plaatsvinden. Op 19 mei 2014 is in het kader van de commerciële ontwikkeling een inspiratiedag gehouden met onder andere lokale ondernemers, natuurorganisaties, ontwikkelaars, opleidingsinstituten en betrokken overheden om met elkaar na te denken over de toekomst van de Slikken van Flakkee en welke recreatieve ontwikkelingen mogelijk en gewenst zijn vanuit de verschillende perspectieven (economische impuls en natuurontwikkeling). Een van de ontwikkelingen is de ontwikkeling van het Golfresort Roxenisse. Ten aanzien van dit projectonderdeel speelt een benodigde grondtransactie met Staatsbosbeheer. Over de uitkomst van deze dag zullen we u separaat 

informeren. De resultaten worden gebundeld in een ‘projectenboek’. Financiële haalbaarheid natuurontwikkeling. Parallel aan het ‘recreatieve spoor’ wordt de financiële haalbaarheid van de gebiedsontwikkeling nader verkend. Financiering vanuit subsidies vormt daarbij een belangrijke dekkingsbron. Er is daarom gestart met analyse naar de subsidiemogelijkheden voor de uitvoering – al dan niet gefaseerd – van de voorgestelde maatregelen uit de inrichtingsvisie. Op basis van de in het eerste kwartaal uitgevoerde subsidiescan is gebleken, dat dit project kansrijk is voor een aantal subsidieregelingen. Op korte termijn bestaat de mogelijkheid om een aanvraag in te dienen in het kader van de Regeling Kwaliteitsimpuls Bestaande Recreatiegebieden (provincie Zuid-Holland). Partijen achten het wenselijk om op korte termijn een aantal maatregelen uit te kunnen voeren die ondersteunend en stimulerend werken voor ideeën uit de bovengenoemde inrichtingsvisie. Het projectplan Slikken van Flakkee / Ontwerpfase Quick-wins richt zich dan ook op concrete maatregelen die aansluiten bij de gestelde subsidiecriteria: 1. 2.

Vergroten biodiversiteit: aanpak en verbetering leefgebied van de Noordse woelmuis Vergroten gebruik en belevingswaarde: o.a. aanpak centrale entree en locatie veersteiger, aanleg wandelroutes en realisatie uitkijkplatform en communicatie.

Op basis van de globale kostenraming die behoort bij de Inrichtingsvisie is een raming gemaakt van de kosten die gemoeid zijn met de voorgestelde quick-wins. Deze kostenraming sluit op circa € 500.000. De subsidieregeling voorziet in cofinanciering van maximaal 50% van de projectkosten. Voorgesteld wordt om de overige € 250.000 te dekken vanuit het programma ZOGII. Daarnaast worden de inspanningen voor de commerciële ontwikkeling verder gecontinueerd. Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is voor dit project € 250.000 gereserveerd, te weten € 82.500 gereserveerd voor ureninzet (projectmanagement, directievoering, ontwerp) en € 167.500 voor materiële kosten (realisatie, onderzoeken, informatievoorzieningen e.d.). De overige € 250.000 moet voortvloeien uit cofinanciering. De materiële kosten worden gedekt uit het natuurinvesteringsfonds in oprichting. Voor de jaarschijven 2014 en 2015 resteert nog € 53.408 (€137.158 minus € 83.750, zie paragraaf 5.1.1).

5.1.4 Natuureiland Brouwershaven Het meerledige doel van het project is het verbeteren van de toegang van de Brouwershaven voor de recreatievaart, het eventueel verbeteren van de gebruiksmogelijkheden van de loswal door oesterschepen (door verbreding van de vaargeul), het realiseren van een rust- en foerageergebied voor steltlopers en watervogels en het opknappen van het strandje bij Brouwershaven door toepassing van zandsuppletie.

10


Resultaat Op dit moment onderzoekt het Schap, in samenwerking met de betrokken partijen (Staatsbosbeheer, Brouwershaven, gemeente Schouwen-Duiveland, Rijkswaterstaat, de oestervissers (NOV) en de beroepsvissers) de technische haalbaarheid van het weghalen van de onderwaterdrempel, de voorwaarden die vanuit weten regelgeving gelden en de investeringskosten. Medio augustus 2014 worden de onderzoeksresultaten verwacht. Over het vervolgtraject en investeringsraming dient bestuurlijke besluitvorming plaats te vinden en wordt te zijner tijd een voorstel ter goedkeuring voorgelegd. De realisatiekosten voor dit plan kunnen indien mogelijk worden gedekt uit de reserve van het natuurinvesteringsfonds. Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is een bedrag van € 11.000 (krediet 16546) gereserveerd voor ureninzet en materiële kosten (onderzoek).

5.1.5 Webcams broedvogeleilanden Grevelingen Ten behoeve van de monitoring van het broedsucces van kustvogels heeft Staatsbosbeheer geopperd om op diverse broedvogeleilanden in de Grevelingen webcams te plaatsen. Daarmee wordt tevens voorkomen dat vogels worden gestoord tijdens het broeden. Het plan gaan uit van het plaatsen van webcams met bijbehorende voorzieningen op meerdere eilanden. In overleg met Staatsbosbeheer wordt dit plan nader uitgewerkt. De realisatiekosten voor dit plan kunnen indien mogelijk worden gedekt uit de reserve van het natuurinvesteringsfonds. 5.1.6 Natuurontwikkelingsprojecten Natura-2000 beheerplan Naast regulier beheer is de verwachting dat voortkomend uit het Natura-2000 beheerplan of anticiperend op de terugkeer van getij aanvullende natuurontwikkelingsmaatregelen noodzakelijk zijn. Deze zullen gedurende de looptijd van ZOG II in samenwerking met Staatsbosbeheer verder worden uitgewerkt en vertaald worden naar concrete projectvoorstellen. Financiering is voorzien vanuit de reserves van het natuurinvesteringsfonds. 5.1.7 5.1.7.1

Natura People / Care-Lands Natura People

Het Interreg 2 Zeeën-project Natura People is een samenwerking van 4 partners uit Nederland, België en Groot Brittannië. Dit Europese project richt zich op het versterken van de relatie tussen bezoekers en ondernemingen enerzijds en de natuurwaarden van Natura-2000 gebieden anderzijds. In dit project draait het om de volgende partnergebieden: Grevelingen (NL), Minsmere (UK), Waterdunen (NL) en het Zwin (BE). Het project wordt 1 juli 2014 afgerond en opgeleverd. Resultaten  Cursus Gastheerschap (april 2014)   

Promotieactie Meer Grevelingen (mei 2014) Realisatie entreegebied Brouwersdam, nabij het Inspiratiecentrum (apr-jun 2014) Eindconferentie + projectmeeting (juni 2014)



Eindrapportage en controle (juli-sept 2014)

Kosten + dekking Het project is volledig gefinancierd vanuit het programma ZOG I. 5.1.7.2

Care-Lands

Dit Europees project richt zich op nieuwe vormen van energiewinning en het terugdringen van CO2 in waardevolle natuurgebieden en landschappen. Care-Lands is een samenwerking van zeven partners uit Nederland, België en Groot Brittannië die betrokken zijn in vier Interreg 2 Zeeën-projecten: Natura People, STEP, Multi-For, MaxiGreen en Balance. Het belangrijkste doel is het consolideren, valoriseren en verspreiden van de resultaten van de 2 Zeeën-

11


projecten, in het bijzonder wat betreft reductie van koolstof, het gebruik van hernieuwbare energiebronnen in beschermde gebieden en om inzicht te delen en benaderingen te ontwikkelen voor de beste ontwikkelingsmogelijkheden in deze kwesties en zo stappen voorwaarts te maken in de komende programmaperiode. Het project bestaat uit twee fases. In fase 1 (december 2013 – september 2014) worden de resultaten en best practices van de vijf genoemde 2 Zeeënprojecten geëvalueerd en worden de mogelijkheden voor koolstof reductie en de opwekking van hernieuwbare energie in de gebieden van de partners geïdentificeerd. Daarnaast wordt gezocht naar bedrijven die betrokken willen worden bij koolstof reductie. De resultaten van de verschillende 2 Zeeënprojecten en van dit cluster worden verspreid via een conferentie en een publicatie. Fase 2 (september 2014 – juni 2015) is gericht op de toekomst. Uit de tussenresultaten van fase 1 is gebleken dat binnen het centrale thema de volgende vier thema’s in fase 2 centraal zullen staan: duurzaam bouwen, duurzame mobiliteit, management van het landschap (biomassa) en creëren van bewustwording. Er worden gezamenlijke en lokale strategieën ontwikkeld om na fase 2 projecten uit te kunnen voeren in het kader van de thema’s. Daarin zullen lokale ondernemingen worden betrokken. Na fase 2 (va juni 2015) zullen voor de meest interessante en haalbare projecten met betrokken partners subsidieaanvragen worden gedaan, mogelijk in het kader van de nieuwe tranche voor het Interreg 2 Zeeënprogramma. Hiervoor wordt budget gereserveerd in het programma ZOG II. Kosten + dekking De kosten van fase 1 (€ 299.450,-) en fase 2 (+/- € 300.000,-) worden volledig gefinancierd vanuit INTERREG IVA2 Zeeën-programma. Fase 1 is al goedgekeurd. Voor fase 2 is een aanvraag in voorbereiding. Voor de financiering ná fase 2 dient gericht gezocht te worden naar subsidie(s) en (co)financiering van mogelijke partners. Binnen het programma ZOG II is een bedrag van € 10.800 gereserveerd voor ureninzet (projectmanagement) en € 30.000 gereserveerd voor (gedeeltelijke) bijdragen aan toekomstige projecten die voortvloeien uit het programma Care-Lands.

5.1.8 Herplant bossen Grevelingendam Eén van de maatregelen die door het Schap zijn uitgevoerd – als resultante van de korte termijn ontwikkeling van de Grevelingendam – is het omvormen van het bosschage op de Grevelingendam. In het voorjaar van 2013 zijn de kapwerkzaamheden afgerond. Voor de afronding van de omvorming dient een herplant te worden uitgevoerd. Daarmee worden de nog kale plekken opgevuld en wordt voldaan aan de eisen gericht op het behoud van de kwalitatieve waarde van het groen. De beplanting krijgt bovendien een meer gebiedseigen karakter. De herplant zal tussen oktober en december 2014 gerealiseerd worden. Hierbij zal rekening gehouden worden met het initiatief voor de realisatie van een mountainbikeparcours op de Grevelingendam (zie paragraaf 5.2.2). Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is een bedrag van € 3.200 gereserveerd voor ureninzet (directievoering en toezicht) en € 10.000 gereserveerd voor de realisatiekosten.

5.2 Toeristisch-recreatief Investeringsprogramma Met de gebiedsontwikkelingen en (deel)projecten wordt gewerkt aan de verdere verankering van de visie ‘Zicht op de Grevelingen’. Inzet van het investeringsprogramma is het genereren van verdienvermogen voor het Schap en minder beheer- en onderhoudslasten ten gevolge. Daarbij geldt dat het Schap ondernemers en initiatiefnemers faciliteert, stimuleert en zelf investeert in de randvoorwaardelijke sfeer. De markt investeert in de commerciële voorzieningen.

12


5.2.1 5.2.1.1

Gebiedsontwikkeling Brouwersdam Duurzame Jachthaven van de Toekomst

Op de plaats van de huidige werkhaven staat het modern leisureproject Brouwerseiland gepland. Op 4 maart 2011 heeft het Dagelijks Bestuur op hoofdlijnen ingestemd met het projectplan. In de afgelopen jaren is onder projectleiding van de gemeente Schouwen-Duiveland de ruimtelijke en juridisch-planologische kaders verder uitgewerkt in het zogenoemde ‘Einddocument Duurzame Jachthaven van de Toekomst’. Begin 2014 is dit einddocument in de gemeenteraad vastgesteld. Met de vaststelling van het einddocument is het startsein gegeven voor de verdere ontwikkeling van het project in de vorm van een exploitatieovereenkomst, bestemmingsplan en bijbehorende projectMER. Het Schap is als grondeigenaar (in de vorm van erfpacht) op een aantal dossiers trekker:  Grondverwerving. Het Schap is met alle betrokken partijen (Duurzame Jachthaven van de Toekomst BV, Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf (RVOB) en Staatsbosbeheer) in gesprek betreffende de uitgifte van de  

gronden in ondererfpacht. Staatssteunprocedure. Afhankelijk van de uitkomsten van bovenstaande dient er – conform de opdracht van het Algemeen Bestuur – een staatssteunprocedure te worden opgestart. Advieswerkzaamheden / omgevingsmanagement. Bewaking Schapsbelangen en afstemming met belanghebbende partijen (o.a. zeil- en surfcentrum, parkeercapaciteit). Tevens neemt het Schap deel aan de stuurgroep en projectgroep, waar geregeld advieswerkzaamheden uit voortvloeien.

Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is voor de komende jaren (2014, 2015 en 2016) een bedrag van in totaal € 75.000 gereserveerd voor ureninzet (stuurgroep, projectgroep, overleggen RVOB, SBB, omgevingsmanagement) en € 50.000 gereserveerd voor materiële kosten (externe advisering voor o.a. actualisatie taxatierapport, juridische inzet m.b.t. staatssteunprocedure, opstellen (onder)erfpachtcontract in samenspraak met SBB en RVOB). 5.2.1.2

Inspiratiecentrum Grevelingen / Voordelta

Ten behoeve van de Grevelingen en de Voordelta is behoefte aan een nieuw en modern informatiecentrum. Het oude bezoekerscentrum gelegen nabij ‘De Punt’ is gesloopt ten behoeve van de ontwikkeling van het Ecohotel. Het beroep dat door de Zeeuwse Milieufederatie tegen de door de gemeente Goeree-Overflakkee verleende omgevingsvergunning was ingediend, is op 13 mei jl. door de Rechtbank afgewezen. Tegen dit besluit is nog beroep bij de Raad van State mogelijk. Met exploitant Kexcom is de optie verkend om alsnog een lift in de toren te plaatsen. Binnen het projectbudget is – afhankelijk van de beroepsprocedure en een eventueel vervolg bij de Raad van State – nog een post onvoorzien aanwezig van circa € 70.000. Verwacht wordt dat er beperkt sprake zal zijn van meerwerk bij de realisatie van het centrum zelf. De exploitant heeft een bijdrage van circa € 20.000 toegezegd. De investering van de lift wordt geraamd op circa € 120.000. Dat is inclusief de kosten voor aanpassing constructie, tekenwerk, installatietechniek en enginering. Conform het besluit van het Dagelijks Bestuur op 9 mei 2014 is een reservering van € 100.000 opgenomen in de programmabegroting ZOG II ten gunste van het Inspiratiecentrum voor de realisatie van een lift en dit te dekken uit het restant uit ZOG I (€ 193.632). Daarbij geldt als voorwaarde dat eerst de post onvoorzien binnen de huidige projectbegroting wordt aangeboord. Deze kosten zijn immers subsidiabel. Het restant dat na afronding van het project overblijft, wordt ten gunste van het Natuurinvesteringsfonds Grevelingen gebracht.

Resultaten  Oplevering inrichting buitenruimte Inspiratiecentrum + financiële afrekening Natura People (juni 2014)  Opening Inspiratiecentrum 2 april 2015.  Afronding project (uiterlijk 31 december 2015, inclusief accountantsverklaring).

13


Kosten + dekking Het projectbudget is volledig gedekt vanuit het programma ZOG I. De realisatie van een lift wordt gedekt uit het restant uit ZOG I (€ 193.632). 5.2.1.3

Infrastructuur Brouwersdam

De gemeenten Schouwen-Duiveland en Goeree-Overflakkee hebben aangegeven behoefte te hebben aan een integraal onderzoek naar de ondergrondse (o.a. water, riool, elektra) en bovengrondse infrastructuur (zoals ontsluiting Kabbelaarsbank) aan met name de binnenzijde van de Brouwersdam. Verzocht is een onderzoek te starten waarbij de actuele situatie in kaart wordt gebracht, evenals een globale investeringenraming. Op basis van dit onderzoek kan de prioriteit van toekomstige infrastructurele investeringen nader wordt geduid en indien mogelijk opgenomen worden als investeringsproject – al dan niet gefinancierd met subsidie – in het programma. In de tweede helft van 2014 wordt in overleg met de beide gemeenten het onderzoeksvoorstel en doelstelling geformuleerd. Naar verwachting wordt begin 2015 het onderzoek gestart en de uitkomsten aan het bestuur teruggekoppeld. Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is een bedrag van € 7.200 gereserveerd voor ureninzet (projectleiding, afstemming gemeenten, aanbesteding opdracht e.d.) en € 25.000 materiële kosten (onderzoekskosten). 5.2.1.4

Overtoom

Op dit moment is de Grevelingen niet toegankelijk voor de recreatievaart vanaf de Noordzee en andersom. Noodzakelijke voorzieningen om obstakels en niveauverschillen in vaarwegen te passeren zijn over het algemeen bijzonder kostbaar, zowel in aanleg, als beheer en onderhoud. De aanleg van een Overtoom is minder gecompliceerd en een interessant alternatief om de Grevelingen en haar jachthavens letterlijk weer aan de Noordzee te leggen. Dit zal enerzijds leiden tot nieuwe (vormen) van bedrijvigheid, economische impulsen voor de watersportsector en vanwege de vernieuwende toepassing een heuse publieks- en belevingsattractie voor zowel gebruiker als voorbijgangers anderzijds. Door het bestuur is aangegeven geen medewerking te verlenen gaan een overtoom welke los staat van de ontwikkeling van de Duurzame Jachthaven van de Toekomst. Resultaat Voor het project Overtoom wordt een ‘verkenningsfase’ gestart met initiatiefnemer de Duurzame Jachthaven van de Toekomst BV, ingenieursbureau Witteveen & Bos (bedenker van de Boat Conveyor na analogie van een overtoom) en het Schap om tot haalbaarheidsonderzoek te komen, waarbij in een business case het ontwikkelpotentieel (technisch, juridisch-planologisch, financieel) nader wordt verkend. Als bestuurlijke voorwaarde geldt dat daarbij nadrukkelijk de combinatie moet worden gezocht met het project Duurzame Jachthaven van de Toekomst. Deze oplossing is op een dergelijke schaal nog niet eerder in de wereld vertoond. Daarom worden tevens de subsidiemogelijkheden vanuit Europa voor dit innovatieve concept verkend. De initiatiefnemers komen op korte termijn met een concreet voorstel richting het Schapsbestuur. Kosten + dekking De totale onderzoekskosten bedragen circa € 75.000, waarbij het voorstel is dat alle partners een derde deel dragen. Voorgesteld wordt om een Schapsbijdrage van € 25.000 te dekken uit het restant uit ZOG I (€ 193.632). 5.2.1.5

Duikwrakken Scharendijke

Ten behoeve van de afronding van het project duikwrakken dient met het Rijksvastgoed en -ontwikkelingsbedrijf nog een recht van opstal te worden gevestigd. Zeer recentelijk is – met enige vertraging - een concept toegestuurd. In navolging van het vestigen van het recht van opstal dient met betrekking tot het beheer en onderhoud ook nog een beheerovereenkomst te worden gesloten. Aanvankelijk zou Stichting Kunstrif Zeeland (SKZ) het beheer en onderhoud op zich nemen. Echter door ontwikkelingen in de omgang met de Arbeidsomstandighedenwetgeving en de handhaving daarvan, kan de SKZ de onderhoudswerkzaamheden zelf niet meer uitvoeren. Hiervoor dienen beroepsduikers ingezet te worden. Met het oog op deze ontwikkeling kan de SKZ de beheerovereenkomst niet

14


ondertekenen. Onderzocht wordt of de marine, die met regelmaat oefeningen uitvoert in en om het duikwrak, hierin een rol kan spelen. Om het project volledig te kunnen afronden zal inzet gepleegd worden om zowel te komen tot een definitief recht van opstal als een overeenkomst voor het beheer van de duikwrakken. De inzet voor het Schap bestaat daarbij uit projectmanagement uren en juridische inzet en advies betreffende het opstellen en sluiten van de beheerovereenkomst. Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is een bedrag van € 3.140 gereserveerd voor ureninzet en € 5.000 gereserveerd voor materiële kosten (juridische inzet en advies opstellen beheerovereenkomst).

5.2.2 Gebiedsontwikkeling Grevelingendam Het belangrijkste knelpunt van het recreatieterrein op de Grevelingendam is dat de inrichting niet meer voldoet aan de huidige eisen en wensen van de recreant en weinig recht doet aan de prachtige ligging in het deltalandschap. De bezoekersaantallen lopen gestaag terug en de potentie van het gebied, als tweede pijler voor intensieve en actieve(re) recreatie naast de Brouwersdam wordt onderbenut. De gebiedsontwikkeling moet hierin verandering brengen. De Grevelingendam gaat zich ontwikkelen tot een hoogwaardige pleisterplaats voor mens en natuur, een plek die binnen het totale aanbod aan en op de Grevelingen en de Oosterschelde een recreatieve en landschappelijke niche aanboort. Samen met de belanghebbenden is er een inventarisatie van herinrichtingkansen gedaan en deze zijn weergegeven in een schetsontwerp van LOLA Landscape Architects voor de lange termijn. Op basis van dit schetsontwerp is medio 2011 een globale haalbaarheidsscan uitgevoerd, die laat zien dat een eerste stap voor ontwikkeling aan de zuidzijde van de dam ligt. Daarbij gaat het om het versterken van de relatie met Bruinisse en het ontwikkelen van de commerciële potentie van het gebied. In de komende vier jaar wordt getracht deze ontwikkeling in gang te zetten. In afwachting van de besluitvorming (Rijksstructuurvisie) over een eventuele doorlaat in de Grevelingendam, wordt voorlopig met de geschetste planontwikkeling aan de noordzijde van de dam pas op de plaats gemaakt. 5.2.2.1

Nieuwe innovatieve en aanjagende verdienconcepten; ‘gebiedsmakelaar’.

In de komende periode wordt gewerkt aan een Plan van aanpak dat erop gericht is te komen tot harde resultaten, waarbij via een innovatief traject marktpartijen niet alleen verleid worden, maar ook tot onverwachte nieuwe en haalbare ideeën weten te komen die een toegevoegde waarde vormen voor de Grevelingen en de Grevelingendam in het bijzonder. Resultaat Om dit te bereiken zal via verschillende sporen in nauwe samenwerking met de ambtelijke vertegenwoordigers van de deelnemers en marktexperts een aantal parallelle sporen worden uitgewerkt; 

Het via marktverkenning, stakeholdersgesprekken, workshops, inhoudelijke expertmeeting(s) en vormen van (markt)consultatie(s) komen tot een ‘roadmap’ voor de toekomstige ontwikkelingen die een aanjagende functie hebben voor de Grevelingendam. Het LOLA rapport vormt hiervoor een goede basis.

 

Opstellen van een helder beleid- en ontwikkelkader(s) waarbinnen toekomstige initiatieven zich succesvol en toekomstbestendig kunnen ontplooien. Bestaande initiatieven inventariseren en actief faciliteren (zie hieronder).



Dit proces zal worden actief worden aangejaagd en aangestuurd door een zogenoemde ‘gebiedsmakelaar’.

Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is een bedrag van € 17.100 gereserveerd voor ureninzet (projecten procesbegeleiding: gebiedsmakelaar) en € 50.000 voor materiële kosten (o.a. organiseren van workshops, expertmeetings, stakeholdersanalyse en het uitvoeren van marktverkenningen en marktconsultatie).

15


5.2.2.2

Mountainbikeroute Grevelingendam

De Grevelingendam wordt door (lokale) mountainbikebeoefenaars gezien als een ideale locatie voor een mountainbikeparcours. Een online petitie voor een parcours op deze locatie werd door 342 belangstellenden ondertekend. Een dergelijk parcours zal behalve gebruikers uit de omgeving ook mensen van ‘buitenaf’ aantrekken. Gezien de geografische ligging (in de buurt van plaatsen die door buitenlandse toeristen worden aangedaan zoals Zierikzee, Bruinisse, Renesse en Ouddorp is het waarschijnlijk dat het parcours ook door toeristen uit Duitsland en België zal worden aangedaan. De initiatiefnemers willen hiervoor een Stichting MTB Grevelingendam oprichten. Voorwaarde is dat de stichting alle verantwoordelijkheden voor het beheer en onderhoud in de toekomst op zich nemen. Conform het mountainbike parcours van de Kabbelaarsbank wordt ook hier een beheersovereenkomst met de initiatiefnemers gesloten. Het Schap heeft samen met de lokale initiatiefnemers een plan en ontwerp gemaakt. Daarbij kan de aanwezige horecagelegenheid, paviljoen Meerzicht, dienen als start en finishpunt. De eigenaar van paviljoen Meerzicht is positief over de ontwikkeling en heeft aangegeven onder andere een afspoelplaats voor mountainbikes in te willen realiseren. Het management van Outdoor Grevelingen, dat al activiteiten op de Grevelingendam ontplooit, ziet dit initiatief als een welkome aanvulling op het bestaande aanbod van watersport- en teambuilding activiteiten. Samen met de initiatiefnemers worden de haalbaarheid van een mountainbikeroute op de dam, waarbij in het ontwerp rekening gehouden wordt met de overige ambities en ontwikkelingen op de dam nader verkend. Het streven is om medio 2015 te starten met de realisatie. Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is een bedrag van € 10.800 gereserveerd voor ureninzet (projectleiding en juridisch). De realisatiekosten worden geschat op € 20.000. 5.2.2.3

Openboten centrum Grevelingendam

Dit project ligt momenteel stil in afwachting van nadere stappen van de initiatiefnemer. Het Schap is actief in gesprek met de betreffende ondernemer. 5.2.2.4

Kabelskibaan Grevelingendam

Dit project ligt momenteel stil in afwachting van nadere ontwikkelingen van de kabelskibaan aan de Brouwersdam. Het Schap is actief in gesprek met de betreffende ondernemer. 5.2.2.5

Ecolodges Grevelingendam

Zie paragraaf 5.2.4.4 5.2.2.6

Pirateneiland Mosselbank

Zie paragraaf 5.2.4.5 Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is een bedrag van in totaal € 18.000 gereserveerd over de komende 3 jaren voor ureninzet (projectleiding) om lopende ontwikkelingen actief te faciliteren.

5.2.3 5.2.3.1

Projecten Ecohotel ‘De Punt’

Dit project is in uitvoering. Er is met Staatsbosbeheer overeenstemming bereikt over de contouren van het ontwikkelplan en de wijze waarop de vestiging van de ondererfpacht wordt ingericht. De inzet van het Schap richt zich op de juridische afwikkeling van het erfpachtdossier.

16


Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is een bedrag van € 25.000 gereserveerd voor ureninzet (vastgoed) en € 25.000 voor materiële kosten (taxatie- en notariskosten). 5.2.3.2

Herontwikkeling Haven van Bommenede

In het Gebiedsplan Grevelingen (vastgesteld door het AB, december 2010) is de intentie uitgesproken om de haven van Bommenede in recreatieve zin verder te ontwikkelen. Het doel is een integrale herontwikkeling van de haven, waardoor er een interessante recreatieve trekpleister met een sterk streekeigen karakter kan gaan ontstaan. De opgestelde ontwikkelingsvisie sorteert voor op de realisatie van (enige vorm van) horeca, ecolodges (maximaal 10) en aanvullende en ondersteunende recreatieve voorzieningen (o.a. natuurbeleving, sportieve activiteiten) die passend zijn bij de aard en schaal van het gebied. Betrokken partijen zijn Staatsbosbeheer, gemeente Schouwen-Duiveland, Waterschap Scheldestromen, provincie Zeeland, Rijkswaterstaat, Nederlandse Oestervereniging (NOV), de Dorpsraad en WSV Bommenede. Het Schap voert de projectleiding. In navolging van de oproep in de Grevelingenkrant (juli 2013) hebben zich verschillende geïnteresseerde ondernemers zich gemeld. In april 2014 hebben zij een brochure ontvangen met de randvoorwaarden voor de planontwikkeling en het verzoek om hun plannen in detail uit te werken en in te dienen. Gezien het resultaat van de uitgifteprocedure wordt – in overleg met de gemeente Schouwen-Duiveland – geadviseerd om een herbezinning op de ontwikkelingsvisie en programma van eisen te laten maken. In een separaat bestuursvoorstel (DB van 20 juni 2014) wordt een voorstel ter instemming voorgelegd. Het gaat hierbij niet om het tornen aan vastgestelde (beleids)kaders en criteria, maar om het verleggen van de focus naar de exploitatie van ecolodges. Aandachtspunten hierbij zijn:  

Mogelijkheden onderzoeken voor nadere concretisering van het natuurknooppuntconcept door het Schap c.q. andere betrokken publieke partijen; Mogelijkheden onderzoeken (met Provincie Zeeland) om ecolodges, in verband met optimaal gebruik van de aantrekkingskracht van de locatie, te situeren grenzend aan/in Natura 2000/EHS gebied (mogelijk maatschappelijk belang: omvormen werkhaven tot natuurknooppunt). Het Schap kan een voortoets N2000/EHS laten uitvoeren, als basis voor een eventuele gewijzigde en nieuwe uitvraag.

Naast de selectieprocedure voor een ondernemer(s) en de erfpachtuitgifte spelen er nog een tweetal zaken.  Het Schap is met Staatsbosbeheer in gesprek over de opslagruimte en de rol en functie van het



Schapskantoor. Daarbij wordt tevens gekeken naar de functie van de haven als steunpunt voor diverse (onderhouds)activiteiten van Schap en Staatsbosbeheer. Met de NOV en de WSV vinden gesprekken plaats over hun initiatieven in de haven. Afgesproken is dat zij gezamenlijk een ontwerp uitwerken voor de voorzieningen die men nodig heeft. Zodra het ontwerp en de bijbehorende investeringsraming beschikbaar is, worden de voorwaarden voor de ontwikkeling en het gebruik nader uitgewerkt in een erfpachtcontract. De NOV is tevens op de hoogte van het Schapsinitiatief om de mogelijkheden te onderzoeken voor vaargeulverbreding bij de toegang tot Brouwershaven (zie Natuureiland Brouwershaven). Daarbij is aan de NOV aangegeven, dat bij de havenontwikkeling van Bommenede zonder tegenbericht wordt uitgegaan van de bestuurlijke opdracht om de oestervisserij te faciliteren door de realisatie van ligplaatsen voor de oesterschepen.

Resultaat Naar verwachting zal eind 2014 een besluit ter goedkeuring aan het bestuur van het Schap worden voorgelegd inzake de erfpachtuitgifte. Medio 2016 is de start van de exploitatie voorzien. De percelen die nodig zijn voor het betreffende plan worden door het Schap in ondererfpacht uitgegeven. De totale investeringskosten komen voor rekening van de ondernemer(s).

17


Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is voor het jaar 2014 € 34.000 uren inzet gereserveerd en € 5.000 materiële kosten (natuuronderzoek). Afhankelijk van de besluitvorming in het Schapsbestuur en de eventuele uitkomsten van het natuuronderzoek is voor de jaren 2015 en 2016 per jaar € 17.000 (projectmanagement en vastgoedbegeleiding) en € 5.000 materiële kosten geprognotiseerd. Bij het niet verder tot uitvoering brengen van dit projecten vallen de geprognotiseerde bedragen vrij ten gunste van de post onvoorzien. 5.2.3.3

Kwaliteitsimpuls strand Herkingen

De gemeente Goeree-Overflakkee en het IRP hebben ten behoeve van de voorgenomen kwaliteitsimpuls voor het strand van Herkingen een projectplan opgesteld. Het Schap is als grondeigenaar en als belanghebbende gevraagd om actief te participeren in dit traject en financieel bij te dragen in een informatiepaneel en bewegwijzering. De overige projectkosten zullen worden gedekt uit bijdragen namens de gemeente Goeree-Overflakkee en de provincie ZuidHolland vanuit het IRP. De gemeente Goeree-Overflakkee trekt dit project. Tevens heeft de eigenaar van Brasserie Bolbaken aangegeven geïnteresseerd te zijn in het exploiteren van een kleinschalig horecapunt voor strandgangers. Het idee is geopperd om het verkooppunt van de ijsvereniging in de zomermaanden te verplaatsen richting het strand. Het Schap is in overleg met de initiatiefnemer. Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is een bedrag van € 2.880 gereserveerd voor ureninzet (afstemming partners en initiatiefnemer) en € 3.000 voor materiële kosten (bijdrage in bewegwijzering, informatiepaneel, faciliteren initiatiefnemer). 5.2.3.4

Cat-point

Als gevolg van de transformatie van het gebied en de realisatie van het Ecohotel, dient de ontsluiting van catamaranclub ‘Catpoint’ gereconstrueerd te worden. Het bestuur van het Schap heeft hiervoor een bedrag beschikbaar gesteld van € 25.000. Inmiddels is met het bestuur van Catpoint een aantal malen overleg geweest over de geschetste oplossingen en heeft het bestuur van Catpoint haar wensen uiteengezet: uitbreiding van parkeren op eigen terrein en uitbreiding van het aantal ligplaatsen. Op dit moment wordt in overleg met de landschapsontwerper bezien op welke wijze deze wensen inpasbaar zijn. Behalve dat deze uitbreidingswensen consequenties hebben voor de huidige erfpachtcanon, hebben ze een forse ruimtelijke en wellicht ook financiële impact. Zo wordt het terrein van Catpoint nu vanaf het strand afgescheiden door bosschages. Met de gewenste ingreep, verdwijnen deze en komt er vanaf het strand direct zicht op het botenterrein dat de ruimtelijke kwaliteit van de locatie niet ten goede komt. De komende periode worden de wensen van Catpoint uitgewerkt in een schetsontwerp en zal hieraan een reële kostenraming worden gekoppeld. Dan moet blijken in hoeverre tegemoet gekomen kan worden aan deze wensen binnen het ter beschikking gestelde budget. Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is een bedrag van € 25.000 gereserveerd voor de reconstructie van de ontsluitingsweg (realisatiekosten). Op basis van bovengeschetst wensenplaatje van het bestuur van Catpoint zal worden bezien of dit budget toereikend is (met of zonder extra erfpachtcanon). Kosten voor projectmanagement en ontwerp worden geschat op € 14.100. Daarnaast dient er een flora- en faunaonderzoek te worden uitgevoerd. Die kosten bedragen circa € 1.500.

5.2.4 Lopende erfpachtdossiers In navolging van ZOG I bevinden zich diverse initiatieven in de fase van onderhandeling over (onder)erfpachtuitgifte (zie hieronder). 5.2.4.1

Noorderpier Marina Port Zélande

De jachthaven Marina PortZélande heeft het Schap schriftelijk verzocht de huidige opstallen en steigers op erfpachtperceel van het Schap te formaliseren in een langdurige ondererfpacht. Tevens wil de erfpachter de

18


planologische ruimte die is vastgelegd in het bestemmingsplan Brouwersdam (2012) benutten voor uitbreiding opstallen op ‘Noorderpier’. Naar verwachting wordt nog dit jaar de ondererfpacht van de huidige opstallen geformaliseerd. Gestreefd wordt om medio 2015 de uitbreiding van de Noorderpier vast te leggen in een ondererfpachtovereenkomst. Deze werkzaamheden zijn mogelijk nadat overname van Marina PortZélande is afgewikkeld bij AB-besluit (zie paragraaf 5.2.4.2). 5.2.4.2

Overname Marina PortZélande

Medio maart 2014 is het Schap benaderd door een partij die claimt het vastgoed en de exploitatie van jachthaven begin 2014 te hebben overgenomen. Vanuit haar grondposities dienen Staatsbosbeheer, het Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf en het Schap (1/3 erfpacht van de jachthaven) samen op te trekken in dit dossier (controle, toetsing documenten etc.). Het Schap dient uiteindelijk bij AB-besluit toestemming te verlenen voor deze transactie alvorens de overname kan worden geformaliseerd. 5.2.4.3

Ecolodges Kabbelaarsbank (Greenhuus)

Het Schap heeft medio 2013 overeenstemming bereikt met initiatiefnemer Greenhuus voor een gefaseerde ontwikkeling van 20 duurzame ecolodges op de Kabbelaarsbank. De overeenstemming voorziet in een huurovereenkomst voor 5 jaar, met gezamenlijke intentie om deze bij gebleken succes om te zetten in een langdurige ondererfpacht. Naar verwachting is voor zomer 2014 het bestemmingsplan op maat vigerend, waarna Greenhuus en het Schap de huur en het beheer kunnen formaliseren. 5.2.4.4

Ecolodges Grevelingendam

Initiatiefnemer wil op de Grevelingendam gefaseerd 30 ecolodges realiseren voor diverse doelgroepen. Voor financiering, realisatie en exploitatie zijn vertrouwelijk twee landelijk gerenommeerde partijen in beeld. Partijen hebben de ambitie om op termijn 50 ecolodges te realiseren en exploiteren op diverse Schapslocaties in de oostelijke Grevelingen. Hierbij wordt nadrukkelijk de samenwerking gezocht met huidige ondernemers. Streven is dit plan op 20 juni te presenteren in het Dagelijks Bestuur, waarna partijen bij groen licht voor ondererfpacht en bestemmingsplan toewerken naar verhuur vanaf seizoen 2016. 5.2.4.5

Pirateneiland Mosselbank

De Jachthaven Bruinisse wil voor het aantrekken van nieuwe doelgroepen in de Grevelingen een dagrecreatieve voorziening voor 6 tot 12-jarigen ontwikkelen op de Mosselbank. De jachthaven wil voor dit plan op basis van ruilen en delen met regionale ondernemers en partijen een kostendekkende investering en maatschappelijke exploitatie realiseren. Gemeente Schouwen-Duiveland begeleidt de ondernemer actief in het juridisch-planologische traject. Naar verwachting wordt nog dit jaar overeenstemming bereikt met de initiatiefnemer over de ondererfpacht. 5.2.4.6

Kabelskibaan Zeil- en surfcentrum Kabbelaarsbank

Gelet op de recente uitbreiding van het Zeil- en Surfcentrum is de investering in een kabelskibaan opgeschoven in tijd. Met de ondernemer wordt hierover gesproken. 5.2.4.7

Uitbreiding Zeeland Buitenland

Ondernemer van het buitensportcentrum wil als basis voor de uitbreiding en verbreding van zijn exploitatie de aflopende huur omzetten in langdurige ondererfpacht. In het Bestemmingsplan Brouwersdam 2012 zijn de plannen van de ondernemer op maat verwerkt. Eind 2013 heeft AB ingestemd met het opzeggen van de huur per eind 2014 en de kaders inzake een marktconforme ondererfpacht per 2015. Partijen streven naar definitieve overeenstemming en formaliseren ondererfpacht voor zomer 2014. Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is een bedrag van € 65.870 gereserveerd voor ureninzet voor afronding van bovenstaande erfpachtdossiers en prognose tot 2018 en € 17.500 gereserveerd voor materiële kosten (taxaties, juridisch advies e.d.). Werkzaamheden die zich bevinden in de oriëntatiefase / verkenningsfase komen ten laste van reguliere Schapsbegroting.

19


5.2.5 Actualisatie meerjarenprogrammabegroting Grevelingenschap In navolging van het AB-besluit op 28 november 2013 wordt in het licht van de continuering van het programma ZOG naast de ontwikkeling van een evenementenbeleid (zie paragraaf 5.3.3.) ook de programmabegroting van het Schap herijkt (inclusief jaarlijkse monitoring inzet SNL-gelden) en de grondposities van het Schap in beeld gebracht en samen met Staatsbosbeheer nader verkend. Dit met het oog op de Schapsdoelstelling om het verdienvermogen uit te breiden en dit tevens te bezien in het kader van de verlaging van de deelnemersbijdrage. De werkzaamheden worden naar verwachting eind 2014 afgerond. Resultaat  Een actuele programmabegroting (inclusief monitoring inzet SNL-gelden).  Overzicht grondposities Schap + analyse economisch verkeer erfpachten Grevelingen. Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is voor 2014 € 20.000 gereserveerd voor ureninzet vanuit de verschillende beleidsvelden (terreinbeheer, toezicht & handhaving, ontwikkeling/beleid, financiën en bestuur).

5.3 Gebiedspromotie & communicatie 5.3.1 Grevelingenconferentie Door het organiseren van een ‘Grevelingenconferentie’ ontstaat er voor het Schap een mooie gelegenheid om vertegenwoordigers vanuit de bestuurlijke wereld, het brede maatschappelijke veld en het (toeristisch-recreatieve) bedrijfsleven te informeren over de ontwikkelingen die plaatsvinden op en rondom het Grevelingengebied. Een aansprekend programma, met goede sprekers is essentieel voor het succes. Een aantrekkelijk programma, met voldoende nieuwswaarde betekent ook, dat jaarlijks een afweging moet worden gemaakt of een conferentie dient te worden gehouden. Dit jaar wordt ingezet op de Care-Lands conferentie. Naar verwachting wordt in 2015 en aan het eind van de programmaperiode (2018) nog een conferentie georganiseerd. Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is een bedrag van € 9.000 gereserveerd voor ureninzet en € 35.000 gereserveerd voor materiële kosten per conferentie. 5.3.2 Grevelingenkrant Het uitbrengen van een ‘Grevelingenkrant’ is een goed middel gebleken om de inwoners van Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland te infomeren over de ontwikkelingen in en rondom de Grevelingen. De Grevelingenkrant zal met een frequentie van één keer per jaar worden uitgegeven. Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is een bedrag van € 2.880 gereserveerd voor ureninzet en € 7.500 voor materiële kosten per Grevelingenkrant (redactie, druk, verspreiding). 5.3.3 Evenementenbeleid Als vervolg op enkele in 2013 gehouden evenementen werd vanuit de wens tot gebiedspromotie door het Algemeen Bestuur op 28 november 2013 verzocht om een evenementenbeleid te ontwikkelen. Begin 2014 werden onderstaande uitgangspunten geformuleerd. De zorgvuldige uitwerking van dit onderdeel vergt nog enige tijd en wordt op een later tijdstip in dit programma gevoegd.  een praktische toepassing en een zo arbeidsextensief mogelijke toetsing, beoordeling en administratieve afhandeling, maar ook een zo min mogelijk bezwaargevoelige regeling;  het evenementenbeleid wordt gekoppeld voor de komende vier jaar aan het programma, maar krijgt daarna een structureel karakter en wordt onderdeel van de Schapsbegroting;

20






overeenstemming bestaat er over het fenomeen van ‘rond shoppende’ aanvragers binnen het Schapswerkingsgebied met aanvragen op het gebied van recreatie, toerisme en natuur(beleving). Het Schap zou de enige ondersteuner van dergelijke evenementen moeten zijn. Het staat de deelnemers vrij om vanuit andere invalshoeken een standpunt in te nemen; verder kan bij het sponsoren van evenementen worden gedacht aan activiteiten die zonder een Schapsbijdrage niet van de grond komen, dan wel een zekere PR-waarde voor het Schap, c.q., het Schapsgebied hebben, qua financiële bijdrage van een beperkte termijn zijn (maximaal 3 jaar) en in principe niet-commercieel zijn, dan wel commercieel maar met een onmogelijk sluitende begroting in de aanvangsfase



hebben te kampen. Daar dient nog aan toegevoegd te worden: locatiebeleid, grondprijsbeleid en de vergunningkaders in relatie tot de geldende verordening

Tot op heden heeft het Schap zich gecommitteerd aan een bijdrage van € 15.000 voor het evenement Grevelingenweek. In het kader van de zandsuppletie bij de Brouwersdam (2015 / 2016) probeert het kunstcentrum de Bewaerschole deze gebeurtenis aan te grijpen voor een soort landschapstheater, waarmee de zandsuppletie en de Brouwersdam nadrukkelijk in de schijnwerpers komt te staan. Als aanzet heeft er op 14 mei 2014 een brainstorm plaatsgevonden (Rijkswaterstaat, Platform Pioniers Brouwersdam, Boskalis, gemeente Schouwen-Duiveland). De uitvoering ervan zou uiteindelijk in samenwerking met Rijkswaterstaat gebeuren. De voorbereidingskosten door het kunstcentrum (onderzoek, gesprekken) om te komen tot een projectvoorstel zouden door de regio kunnen worden betaald. Voorgesteld om € 7.500 te reserveren voor het evenement ‘Zandsuppletie theater Brouwersdam’.

Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is een jaarlijks bedrag van € 4.320 gereserveerd voor ureninzet (coördinatie en toetsing/beoordeling e.d.) en drie keer € 15.000 per evenement (maximaal € 45.000). Voor de ontwikkeling van het evenementenbeleid is een bedrag van € 17.000 gereserveerd voor de inhoudelijke uitwerking zoals hierboven beschreven. 5.3.4 Marketing- en acquisitieplan Om de doelstelling verdienpotentieel kracht bij te zetten wordt voor de komende periode een marketing- en acquisitieplan opgesteld dat handen en voeten moet geven aan de marketing, positionering en de wijze waarop het Schap omgaat met nieuwe initiatiefnemers c.q. deze benadert en of aantrekt. Deze actie volgt uit de wens om voor langere tijd te investeren in de naamsbekendheid en het imago van de Grevelingen te versterken. Onder andere het voortzetten van de cursus Gastheerschap, het starten van een pilot ten behoeve van oplaadpunten voor elektrische auto’s en Greenkey certificering zullen integraal onderdeel gaan uitmaken van het marketingplan- en acquisitieplan. In de twee helft van 2014 – wordt in overleg met de ambtelijke ondersteuners van de deelnemers van het Schap – gestart met het opstellen van de doelstelling en kaders van het marketing- en acquisitieplan. Uiteraard wordt daarbij aansluiting gezocht bij al aanwezige marketingtools en -instrumenten van de beide gemeenten. Resultaat Een marketing- en acquisitieplan dat leidt tot een scherper profiel in het imago en kansenkaart van de Grevelingen als vestigings- en recreatielocatie voor investeerders in en gebruikers van de toeristisch recreatieve sector. Ter voorbereiding wordt u een concreet projecten stappenplan ter goedkeuring aan het Dagelijks Bestuur voorgelegd. Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is € 21.600 gereserveerd voor ureninzet en € 65.000 voor materiële kosten om tot een marketing- en acquisitieplan te komen. 5.3.5 Communicatie Communicatie over het programma en de projecten zal – naast de Grevelingenconferentie en de Grevelingenkrant – plaatsvinden via de bestaande kanalen, waaronder de websites: www.zichtopdegrevelingen.nl en

21


www.heerlijkbuiten.nl. Daarnaast wordt per project bezien of het noodzakelijk en wenselijk is afzonderlijke communicatieactiviteiten uit te voeren, bijvoorbeeld vanuit subsidievoorwaarden. Voor de website www.zichtopdegrevelingen.nl wordt een noodzakelijke actualisatieslag gemaakt.

Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II is jaarlijks € 1.870 gereserveerd voor de materiële kosten (actualisatie en beheer van de website). De inhoudelijke input wordt geleverd door de projectleiders vanuit de afzonderlijke projecten.

22


6 Planning In de jaarlijkse voortgangsrapportage worden de belangrijkste mijlpalen voor iedere jaarschijf en de meerjarenplanning gepresenteerd. In het Dagelijks en Algemeen Bestuur van 5 december 2014 kunt u de eerstvolgende rapportage tegemoet zien. Er wordt op deze plaats daarom volstaan met de belangrijkste mijlpalen tot eind 2014. Nr.

Project

Omschrijving

Gereed

1.

Deltaprogramma: strategisch kader

Besluitvorming Rijksstructuurvisie +

Q3

2.

Care-Lands

Afronding fase 1

Q3

3.

Natuureiland Brouwershaven

Uitkomsten haalbaarheidsanalyse

Q3

4.

Ecohotel

Afronding (onder)erfpachtcontract

Q3

5.

Cat-point

Afronding definitief ontwerp

Q3

6.

Natuurinvesteringsfonds

Startgesprekken + hoofdlijnenakkoord fonds

Q4

7.

Meerjaren Natuurinvesteringsagenda

Startgesprekken partners opstellen agenda

Q4

8.

Slikken van Flakkee

Start vervolgfase commerciële ontwikkeling

Q3 / Q4

eventuele zienswijze Schap

(uitwerking inspiratiedag) + subsidieaanvraag inrichtingsmaatregelen 9.

Webcam vogeleilanden

Projectplan (DB)

Q4

10.

Natuurontwikkelingsprojecten Natura-2000

Projectplan (DB)

Q4

Herplant bossen + inpassing ontwerp

Q4

beheerplan 11.

Natuurcompensatie Grevelingendam

12.

Duurzame Jachthaven van de Toekomst

Afronding staatssteunprocedure

Q4

13.

Duikwrakken Scharendijke

Ondertekening recht van opstal +

Q4

14.

Herijking programmabegroting

Eindrapportage

Q4

15.

Kwaliteitsimpuls Herkingen

Realisatie informatiepanelen +

Q4

mountainbikeroute Grevelingendam

ondertekening beheersovereenkomst

bewegwijzering

23


7 Kosten 7.1 Financiering Voor de financiering van het uitvoeringsprogramma is gedurende de komende 4 jaar een jaarlijks budget van € 600.000 beschikbaar. De jaarlijkse bijdrage aan het programma komt ten gunste van de Investeringsreserve Zicht op de Grevelingen (€ 480.000 per jaar) en het Natuurinvesteringsfonds Grevelingen (€ 120.000, voorheen Groenblauw reserve per jaar). De financiële verankering van het uitvoeringsprogramma vindt plaats binnen Programma 3 Ontwikkeling van de programmabegroting van het Schap. In afwijking van het besluit van het Algemeen Bestuur op 28 november 2013 is geconcludeerd dat de stand van de reserves ZOG en Groenblauw per 31 december 2013 hoger uitvalt dan aanvankelijk berekend. Voorgesteld wordt om het extra restant van € 193.632 (exclusief de € 120.000 reservering voor tegenvallende subsidieafrekeningen) ten gunste van het programma ZOG II te brengen ten gunste van a) natuurinvesteringsfonds (€ 68.632), b) Inspiratiecentrum (€ 100.000) en bijdrage haalbaarheidsonderzoek Boat Conveyor (€ 25.000). De totale investering (€ 2,6 mln.) voor de komende 4 jaar wordt dan als volgt gefinancierd. Dekkingsbron

Bedrag

Opmerkingen

Ophoging SNL-gelden 2014 t/m 2017

€ 1.040.000

€ 260.000 per jaar

Onttrekking afkoopsom Rijk

€ 1.055.000

€ 263.750 per jaar

Restant ZOG / GB-reserve

€

Eenmalig restant op 31/12/2013

Totaal

€ 2.593.632

498.632

Centrale doelstelling van het uitvoeringsprogramma is om 50% van de benodigde financiering in de komende vier jaar terug te verdienen. Ten behoeve van deze centrale doelstelling wordt een monitoringstool opgesteld, waarin de resultaten van ieder jaarschijf bij de verantwoording van het uitvoeringsprogramma worden overlegd. Het verdienpotentieel voor het Schap komt voort uit:  Erfpachtinkomsten voor het Schap (na 1 januari 2014, gekapitaliseerd over vier jaar);  Vrijvallende beheergelden vanwege uitgifte terreinen in ondererfpacht;  

7.2

Inkomsten uit evenementen; Subsidie-inkomsten en overige bijdragen derden.

Programmabegroting

Voor de gedetailleerde programmabegroting en bijbehorende uiteenzetting in jaarschijven wordt u verwezen naar bijlage I. Bij het opstellen van de programmabegroting zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd:  De P-kosten omvatten: intern uren ten behoeve van projectmanagement, vastgoed, ontwerp, terreinbeheer en communicatie;  

De M-kosten omvatten: externe inhuur ten behoeve van adviezen (planeconomie, juridisch, RO-beleid, planologisch) onderzoekskosten, communicatiemiddelen, realisatiekosten; Overige kosten: los van de projecten zijn er uren geraamd voor de inzet van het programmamanagement (gemiddeld 16 uur per week), projectcontrole en financiën (gemiddeld 4 uur per week), accountantscontroles t.b.v. subsidieprojecten die voortvloeien uit de programmaperiode ZOG I (M-kosten) en programmaondersteuning (inkoop administratie, coördinatie betalingen facturen en voortgangsrapportage, gemiddeld 4 uur per



week); Ten behoeve van de afsluiting van het programma ZOG II zijn uren geraamd in de eerste helft van 2018. Ook de website www.zichtopdegrevelingen.nl zal nog beschikbaar zijn in 2018;

24






De post onvoorzien is bedoeld om tegenvallers in projecten op te kunnen vangen. Indien (financiële) risico’s niet optreden c.q. beheersbaar zijn, kan de post onvoorzien worden vrijgemaakt voor eventuele toekomstige projecten. De post onvoorzien bedraagt circa 10% (€ 257.670) van het beschikbare programmabudget. Binnen de programmabegroting kan naar aanleiding van voortschrijdend inzicht en indien wenselijk geschoven worden zowel binnen de activiteiten in tijd als ook tussen de activiteiten onderling.

25


8 Organisatie 8.1 Programmaorganisatie Namens het Algemeen Bestuur van het Natuur- en Recreatieschap is de gedelegeerd opdrachtgever verantwoordelijk onder de eindverantwoordelijkheid van de directeur G.Z-H. Het programmateam heeft een integraal karakter. Naast het programmamanagement, zijn hierin ook de vakdisciplines beleidsontwikkeling, vastgoed, terreinbeheer, communicatie en financiën vertegenwoordigd.

8.2 Bestuurlijke verankering De bestuurlijke terugkoppeling en verantwoording vinden plaats via het Dagelijks en Algemeen Bestuur van het Natuur- en Recreatieschap de Grevelingen. Het Dagelijks en Algemeen Bestuur bestaat uit bestuurlijke vertegenwoordigers van de provincies Zeeland en Zuid-Holland en de gemeenten Schouwen-Duiveland en GoereeOverflakkee. Indien noodzakelijk en gewenst zullen portefeuillehouders van het Dagelijks Bestuur worden gepolst en betrokken om tussentijds adequaat te kunnen terugkoppelen en ontwikkelingen en knelpunten bestuurlijk te bespreken.

8.3 Ambtelijke advisering De ambtelijke advisering met betrekking tot diverse onderdelen van het uitvoeringsprogramma Zicht op de Grevelingen 2014–2018 vindt plaats via reguliere advisering aan en bestuurlijke besluitvorming door Dagelijks en Algemeen Bestuur van het Schap. De vergaderingen van het Dagelijks Bestuur worden voorafgegaan door een ambtelijk vooroverleg (SAOG) waarin de deelnemers, alsmede adviseurs namens de waterschappen Zeeuwse Eilanden en Hollandse Delta, Rijkswaterstaat en Staatsbosbeheer zijn vertegenwoordigd. G.Z-H voert namens de uitvoeringsorganisatie het voorzitterschap en het secretariaat.

8.4 Adviescommissies In het vooruitzicht van de bestuurlijke opschaling van de schappen Grevelingen en Haringvliet wordt hier volstaan met het vermelden van de formele status van de beide adviescommissies Natuur & Watersport.

8.4.1 Natuuradviescommissie (NAC) De natuuradviescommissie is het overlegplatform van lokale natuur- of landschap gerelateerde verenigingen en de Zeeuwse Milieufederatie. Zij dient het Schap gevraagd en ongevraagd van advies ten aanzien van natuur gerelateerde zaken en beleidsbepaling betreffende natuur in het gebied. De adviescommissie bestaat uit:  een bestuurslid van iedere natuur- of landschap gerelateerde vereniging;  een vertegenwoordiger van de ZMF;  de accountmanager G.Z-H namens het Grevelingenschap;  een programmamanager uitvoeringsprogramma ZOG II;  een medewerker van Staatsbosbeheer. In overleg kunnen agendaleden worden toegevoegd en op basis van de inhoud van het overleg worden uitgenodigd. De adviescommissie vergadert in principe minimaal 2 maal per jaar. Afhankelijk van de agendapunten c.q. ontwikkelingen worden er extra overleggen belegd. Het secretariaat van de adviescommissie wordt gevoerd door het Schap. Dat is ook verantwoordelijk voor het verzorgen van de uitnodigingen en voor de verslagen van de vergaderingen. 8.4.2 Watersportadviescommissie (WAC) De Watersportadviescommissie is het overlegplatform van de watersportverenigingen en jachthavenexploitanten in het Grevelingengebied. De WAC dient het Schap gevraagd en ongevraagd van advies ten aanzien van de financiering en

26


het functioneren van de voorzieningen voor de grote watersport in het openbare gebied. De adviescommissie bestaat uit:

    

een bestuurslid van iedere watersportvereniging; een directielid van iedere commerciële jachthaven; een vertegenwoordiger van het BOD (Breed Overleg Deltawateren); de accountmanager G.Z-H namens het Grevelingenschap; de programmamanager uitvoeringsprogramma ZOG II.

De voorzitter van de adviescommissie is het bestuurslid van een watersportvereniging of het directielid van een commerciële jachthaven. Deze wordt voor één jaar bij toerbeurt aangewezen. De adviescommissie vergadert in principe minimaal 2 maal per jaar. Afhankelijk van de agendapunten c.q. ontwikkelingen worden er extra overleggen belegd. Het secretariaat van de adviescommissie wordt gevoerd door het Schap. Dat is ook verantwoordelijk voor het verzorgen van de uitnodigingen en voor de verslagen van de vergaderingen. 8.4.3 Gebiedscoalitie Brouwersdam De Gebiedscoalitie Brouwersdam is het overlegplatform waarin ondernemers/overkoepelde brancheverenigingen (o.a. VVV’s, RECRON, Veero) zijn vertegenwoordigd om te waarborgen dat zij betrokken/geïnformeerd worden over en invloed kunnen uitoefenen op ontwikkelingen op en rond de Brouwersdam. Zo wordt de kennis van ondernemers en brancheverenigingen benut als denktank en stimulans voor (toekomstige) ontwikkelingen. De gebiedscoalitie levert input aan de gemeenten. De voortgangsrapportage van het uitvoeringsprogramma ZOG II vormt de leidraad van de agenda. De coalitie vergadert in principe eens per kwartaal. Het secretariaat (verzorgen van de uitnodigen en verslaglegging) en voorzitterschap wordt wisselend gevoerd door de gemeenten Schouwen-Duiveland en Goeree-Overflakkee. Het Schap is actief deelnemer in de gebiedscoalitie. In de komende periode zal de positie en rol van de Pioniers Brouwersdam in deze gebiedscoalitie nader worden ingevuld. Kosten + dekking Binnen het programma ZOG II zijn uren gereserveerd voor inzet programmamanagement ten behoeve van de (inhoudelijke) voorbereiding, organisatie en bijwonen van bijeenkomsten van de diverse adviescommissies. De inzet van de accountmanager van het Schap betreft reguliere dienstverlening en is gedekt uit de programmabegroting van het Schap.

27


9

Rol Grevelingenschap en overige overheden

De Grevelingen is qua weten regelgeving een bijzonder gebied, met soms tegenstrijdige regionale belangen van economie, ecologie en energie. In de huidige praktijk wordt door overheden in de regio bij planologische actualiseringen wisselend omgegaan met het faciliteren van investeringsplannen of het scheppen van ruimte voor nieuwe investeringen in recreatie en toerisme. Daarbij overstijgen de sectorale beleidswensen voor de vrijetijdseconomie veelal de publiekrechtelijke mogelijkheden. In het kader van de opdracht om het verdienvermogen van het Schap te vergroten, zonder daarbij de balans tussen economie en ecologie uit het oog te verliezen, is het van essentieel belang om voor de ‘verdiendoelstelling’ en de overstijgende sectorale beleidswensen voor de vrijetijdseconomie passende juridisch-planologische kaders te ontwikkelen dat ruimte biedt voor nieuwe exploitanten en commerciële evenementen. In lijn met de lopende Pilot ‘Regelluw Ondernemen in de Delta’ is het de rol van beide provincies en gemeenten om een publiekrechtelijk kader te scheppen waarbinnen het Schap de beoogde verhoging van het verdienvermogen kan realiseren. Het Schap heeft daarin een adviserende en ondersteunende rol over zonering en randvoorwaarden voor beoogde nieuwe exploitanten en commerciële evenementen. Daar waar het gaat om ontwikkelingen op schapsgronden is het Schap aan zet.

28


10 Verantwoording Verantwoording over de behaalde resultaten vindt gestructureerd en eenduidig plaats via het gebruikelijke format van de voortgangsrapportage. Conform het besluit van het Algemeen Bestuur op 28 november 2013 wordt per jaar een

evaluatierapportage ‘Uitvoeringsprogramma ZOG II’, waarin naast de resultaten, (meerjaren)planning, financiële verantwoording, ook een doorkijk naar de vervolgperiode wordt gegeven en ter goedkeuring aan het Dagelijks en Algemeen Bestuur wordt voorgelegd. In de opzet van de voortgangsrapportages wordt uitgegaan van de totale opzet van het programma. Dit betekent dat per project alle kosten en opbrengsten (o.a. subsidies en bijdragen van derden) inzichtelijk worden gemaakt. Tevens wordt apart ingegaan op de besteding van de door het schap toegekende middelen aan de verschillende projecten. Op deze wijze wordt een totaaloverzicht gepresenteerd dat ook aansluit op de financiële rapportages zoals najaarsnota en jaarrekening. Tevens wordt op deze wijze expliciet zichtbaar welke inkomsten op de verschillende projecten zijn te verwachten.

29


11 Risicoparagraaf De risicoparagraaf geeft inzicht in de risico’s die het Schap loopt bij de uitvoering van het programma Zicht op de Grevelingen 2014 -2018. De belangrijkste risico’s die zich voordoen zijn: 1.

De herijking van de programmabegroting van het Schap brengt met zich mee dat dit gevolgen kan hebben voor de

2.

integrale meerjarenbegroting. Indien ontwikkelingen die erfpacht generen geen doorgang vinden, heeft dit een negatief financieel effect op de kasstroom van het Schap. Indien gronden niet in (onder)erfpacht worden uitgegeven heeft dit tevens tot gevolg

3.

dat de beheer- en onderhoudslasten van het Schap niet structureel afnemen. In relatie met wat onder punt 2 vermeld is het noodzakelijk om op politiek-bestuur niveau heldere (proces)afspraken te maken met de bloot grondeigenaren over het in (onder)erfpacht uitgeven van gronden aan derden en de

4.

voorwaarden waaronder. In de projectenlijst van het uitvoeringsprogramma bevinden zich nog enkele projecten die gedeeltelijk of geheel worden gefinancierd door subsidies (Care-Lands, Natura People, Inspiratiecentrum, Hotspot for Active Leisure). Als beheersmaatregel is hiertoe binnen het programma Zicht op de Grevelingen I al een reservering van €120.000 ingesteld om mogelijk tegenvallende subsidieafrekeningen op te kunnen vangen. Deze reservering is niet overgeboekt naar ZOG-1. Tegenvallende subsidieafrekeningen (middels accountantscontroles) kunnen tot €

5.

120.000 worden opgevangen binnen daartoe ingestelde reserve. Bij overschrijding van de € 120.000 zullen de meerkosten gedekt moeten worden uit de programmabegroting van ZOG-2. Ten behoeve van de Duikwrakken Scharendijke dient te worden opgemerkt dat door het niet kunnen ondertekenen van de beheersovereenkomst met Stichting Kunstrif Zeeland gezocht moet worden naar een nieuwe contractpartner die het beheer- en onderhoud voor haar rekening wil nemen. Uitgangspunt bij de uitvoering van dit project was aanvankelijk dat de kosten die gemoeid zijn met het beheer en onderhoud werden doorgelegd naar Stichting Kunstrif Zeeland. Het is de vraag of dit bij de nieuwe contractspartner ook gerealiseerd kan worden. Indien dit niet het geval is, worden de beheer- en onderhoudslasten ten laste van de programmabegroting gebracht.

30

UITVOERINGSPROGRAMMA ZICHT OP GREVELINGEN 2.0

Recommend Documents