Uitgangspunten vrijwilligersbeleid Papendrecht De gemeente bepaalt de visie en het beleid op vrijwilligerswerk gericht op de lokale vraag. Binnen de Wmo (prestatieveld vier) zijn gemeenten verplicht de ondersteuning van het vrijwilligerswerk vorm te geven. In het vrijwilligersbeleid moet de gemeente aangeven wat ze doen aan ondersteuning en stimulering van het vrijwilligerswerk en hoe zij de deskundigheidsbevordering inrichten. In 2009 heeft het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) vijf basisfuncties opgesteld voor de lokale ondersteuning van vrijwilligerswerk en mantelzorg. Deze basisfuncties zijn: vertalen maatschappelijke ontwikkelingen, verbinden en makelen, versterken, verbreiden en verankeren. Relatie vrijwilliger, mantelzorger en maatschappelijk stagiair Er is een duidelijke link tussen de vrijwilliger, de mantelzorger en de maatschappelijk stagiair. De maatschappelijk stagiair moet vanuit de overheid een maatschappelijke taak vervullen in de vorm van een stage in het vrijwilligerswerk. Deze stage kan worden ingezet bij vrijwilligersorganisaties binnen onze gemeente. Als een middelbare scholier vrijwillig werkzaamheden verricht binnen een organisatie en daar goed in begeleid wordt kan dit leiden tot de vrijwilliger van de toekomst. Om mantelzorgers te ontlasten zijn vrijwilligers nodig die de zorg op bepaalde tijdstippen over kunnen nemen, de zogenoemde respijtzorg. De mantelzorger heeft dan de mogelijkheid ook eens iets voor zichzelf te doen en bijvoorbeeld deel te nemen aan sociale- en culturele activiteiten.
Basisfunctie: vertalen maatschappelijke ontwikkelingen Algemene uitgangspunten: - Kijken naar ontwikkelingen in de maatschappij. Zorgen voor een evenwichtige opbouw van het vrijwilligersbestand, zodat er zoveel mogelijk verschillende typen mensen als vrijwilliger aan de slag zijn. Specifieke doelgroepen Doelgroep
Doel
Uitvoering via
Jongeren
Jongeren zichtbaar actief in de gemeente. Evenwichtig opgroeien van jongeren tot mondige en zelfredzame burgers die een bijdrage leveren aan de lokale samenleving.
Maatschappelijke stage
Senioren
Verzilveren van het sociale kapitaal van de samenleving.
Senioren voor Papendrecht
Vrijwillige inzet voor en door jeugd en gezin
Het geven van een impuls aan actief burgerschap rondom opvoeden en opgroeien. Het versterken van de pedagogische civil society.
Het subsidiëren van projecten gericht op vrijwillige inzet, op het gebied van jeugd en gezin, wordt vanuit de overheid geregeld. Het creëren van gunstige randvoorwaarden en ondersteuning aan de verschillende betrokken partijen. Het met elkaar in contact brengen van verschillende partijen.
1
Vrijwilligerswerk en de Wet Werk en Bijstand (WWB)
Wanneer iemand om welke reden dan ook, (nog) geen betaalde arbeid kan doen en werkervaring in het kader van de re-integratie van belang is kan de gemeente vrijwilligerswerk stimuleren of opleggen.
SDD
Vrijwilligerswerk en de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW)
Zorgen dat mensen met een beperking mee kunnen doen.
Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV)
WIA’ers, WAO’ers, Waz’ers en Wajongers mogen vrijwilligerswerk doen. Zij hebben geen toestemming nodig van het UWV; in sommige gevallen is er wel meldingsplicht.
Vormen van vrijwilligerswerk Vormen
Vrijwilligers
Sport en recreatie
Bij sportverenigingen vinden vrijwilligersactiviteiten meestal plaats door leden.
Kunst en cultuur
Dit zijn meestal semi professionele organisaties waar een betaalde coördinator de vrijwilligers ondersteunt en coördineert.
Zorg / hulpverlening
Dit zijn meestal professionele organisaties waarin een grote hoeveelheid taken worden vervuld door vrijwilligers.
Respijtzorg
Om mantelzorgers te ontlasten zijn (betaalde) vrijwilligers nodig die de zorg op bepaalde tijdstippen over kunnen nemen.
Religie en levensbeschouwing
Bij kerkelijke instellingen vinden vrijwilligersactiviteiten plaats door leden.
Natuur en milieu
Ideologische instellingen waar vrijwilligers zich inzetten voor het behoud en verbetering van de natuur.
Maatschappelijke stages
De maatschappelijke stage is een leervorm vanuit het voortgezet onderwijs, waarbij door middel van vrijwilligersactiviteiten kennis wordt gemaakt met bepaalde aspecten en onderdelen van de samenleving.
Middelen (indien van toepassing)
Budget binnen bestaande begroting scholen en gemeente.
2
Bestuursvrijwilligers
Het vinden voor vrijwilligers voor bestuursfuncties is het grootste knelpunt. Het gaat hierbij vooral om penningmeesters, secretarissen en voorzitters. In het kader van goed voorbeeld doet goed volgen jaarlijks een dagdeel vrijwillige inzet leveren.
Bemiddeling gewenst.
Maatschappelijk ondernemen
Stimuleren van het Papendrechtse bedrijfsleven tot maatschappelijk betrokken ondernemen.
Economische zaken
Vrijwillige inzet in de wijk
Vrijwillige inzet laten aansluiten op de specifieke behoefte in de wijk. Centraal staat het faciliteren van bewoners als medeproducent in de wijk.
Budget binnen bestaande begroting wijkgericht werken.
De gemeente als vrijwilliger
Buitengewoon verlof voor vrijwilligerswerk onder de aandacht brengen.
Basisfunctie: verbinden en makelen Algemene uitgangspunten: - Organisaties met elkaar in contact brengen zodat ze kunnen meedenken over een bepaald thema dat leeft bij een bepaalde groep. Inzet
Doel
Uitvoering via
Gemeentelijke visie
Vrijwilligerswerk is een primair middel om de sociale samenhang in de gemeente te behouden en te versterken, de maatschappelijke deelname te bevorderen en de leefbaarheid in de gemeente te stimuleren.
Opzetten welzijnsinstelling. Budget binnen bestaande begroting Stichting Welzijn Ouderen, Steunpunt vrijwilligerswerk en Wmo.
Netwerken
Papendrechtse vrijwilligersorganisaties aan elkaar koppelen voor onderlinge afstemming en gebruik van expertise.
idem
Makelen
De makelaar legt verbindingen tussen de verschillende partijen vraag en aanbod op het gebied van vrijwilligerswerk.
idem
Bekendheid gemeente en lokale en regionale fondsen.
Benutten van lokale en regionale fondsen bij de financiering van diverse maatschappelijke projecten of individuele (materiële) hulp.
idem
3
Basisfunctie: versterken Algemene uitgangspunten: - Praktische hulp, informatie en ondersteuning bij nieuwe regelgevingen. Aandachtspunt
Doel
Middelen (indien van toepassing)
Ondersteuningsstructuur
Een betere bereikbaarheid van een steunpunt, geïntegreerd in een welzijnsinstelling.
Budget binnen bestaande begroting.
Accommodatie en huisvesting, te duur en te weinig.
Via integraal accommodatiebeleid gemeente, stimuleren tot multifunctioneel gebruik van ruimtes.
Integraal accommodatiebeleid
Voorwaarden scheppende behoeften
Bieden van faciliteiten, ruimte en gebruik van computers.
Geen budget binnen de bestaande begroting.
Deskundigheidsbevordering vrijwilligers
Het op hoger plan brengen van de ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers door middel van de bevordering van de deskundigheid van vrijwilligers.
Landelijke vrijwilligersorganisaties kunnen hiervoor subsdie aanvragen bij de rijksoverheid.
Specifieke deskundigheid
De vanuit de provincie beschikbaar gestelde Rasuren voor vrijwilligerswerk ondersteuning kunnen ingezet worden voor cursussen op maat. In te zetten bij voldoende animo.
Rasuren (Regionale agenda samenleving)
In veilige handen
Voorkomen van misbruik van minderjarigen binnen een vereniging of vrijwilligersorganisatie.
Geen budget binnen de bestaande begroting.
Fondsenwerving
Centrale beschikbaarheid van informatie en een actueel overzicht van fondsen.
Budget binnen de bestaande begroting.
Enquête
Het ontwikkelen van een enquête die periodiek (bijvoorbeeld om het jaar) wordt uitgevoerd om te onderzoeken of de ondersteuningsstructuur nog up to date is.
Geen budget binnen bestaande begroting.
4
Basisfunctie: verbreiden Algemene uitgangspunten: - Zichtbare brede waardering van de inzet van vrijwilligers. Waardering van vrijwilligers heeft een bindende werking. - Promotie van vrijwilligerswerk Inzet
Doel
Middelen (indien van toepassing)
NL Doet
Door middel van open huis activiteiten en een verenigingsmarkt laten organisaties zien hoe leuk en belangrijk vrijwilligerswerk is.
De gemeente coördineert en subsidieert de randvoorwaarden voor deze dag.
Inspireren
Zichtbaar maken van goede voorbeelden.
Verbreden
Communicatieplan vrijwilligerswerk gericht op de diverse doelgroepen voor publicitaire aandacht het hele jaar door.
Geen budget binnen bestaande begroting.
Senioren voor Papendrecht
Papendrechtse 62 tot 68 jarigen informeren over en interesseren voor vrijwilligerswerk.
De gemeente coördineert en subsidieert de randvoorwaarden voor deze bijeenkomst.
Vrijwilligersfeest
Het jaarlijks aanbieden van een avondje uit aan de Papendrechtse vrijwilligers in de vorm van een speciale theatervoorstelling.
Samenwerken met andere initiatiefnemers om te komen tot één activiteit in plaats van versnipperd.
Vrijwilligerspas
Als teken van waardering de plaatselijke organisaties in staat stellen een kortingspas voor de vrijwilligers aan te schaffen.
Budget binnen bestaande begroting.
Iedere maand wordt een vrijwilligersorganisatie in het zonnetje gezet door middel van een interview in de krant en ontvangst van een cheque.
Budget binnen bestaande begroting.
Vrijwilligersprijs
5
Basisfunctie: verankeren Algemene uitgangspunten: - Zorgen voor een goed beeld van het vrijwilligerswerk in Papendrecht. Juiste informatie aanwezig over actuele ontwikkelingen. Inzet
Doel
Lokaal punt met: - vast contactpersoon - toegankelijk en bereikbaar - duidelijkheid over subsidies - kennis lokale wet- en regelgeving - goede relatie met vrijwilligersorganisaties
Een brede welzijnsinstelling waar de diverse soorten vrijwilligers, vrijwilligersorganisaties en mantelzorgers terecht kunnen voor informatie en advies. Zorgen voor een multifunctioneel loket met ruime openingstijden. Bemensd door een persoon met een brede kennis. Alle relevante wet- en regelgeving op het gebied van vrijwilligers zijn te vinden op de website vrijwilligerswerk.nl De database van de vrijwilligersondersteuning moet inzicht kunnen geven over het vrijwilligerswerk in de gemeente.
Kennis borgen
Steunpunt vrijwilligerswerk (monitoren)
Middelen (indien van toepassing) Budget binnen bestaande begroting Stichting Welzijn Ouderen, Steunpunt vrijwilligerswerk en Wmo.
Deze website wordt bijgehouden door Movisie in opdracht van de rijksoverheid. Kosten aanschaf en onderhoud database. Geen budget binnen de bestaande begroting.
Sportservicepunt
Integreren in welzijnsinstelling
Geen budget binnen de bestaande begroting.
Vacaturebank (digitaal)
Een gebruiksvriendelijke, actuele vacaturebank. De vrijwilligersorganisaties hebben hierin ook een verantwoordelijkheid.
Geen budget binnen de bestaande begroting.
Vereenvoudiging subsidie procedure.
Het voeren van een duidelijk subsidiebeleid wordt meegenomen met de aanpassingen aan de algemene subsidie verordening (ASV)
Budget binnen de bestaande begroting.
Vereenvoudigen vergunningen
Eenvoudige procedures bij het aanvragen voor vergunningen. Meldingsplicht in plaats van een vergunningaanvraag.
Geen budget binnen de bestaande begroting.
Vrijwilligersverzekering
Alle Papendrechtse vrijwilligers verbonden aan een organisatie zijn gratis verzekerd voor wettelijke aansprakelijkheid en ongevallen.
Budget binnen de bestaande begroting.
Kaders voor vrijwilligerswerk binnen organisaties
Beschikbaar stellen van een handvest met aandachtspunten voor een goed vrijwilligersbeleid binnen de organisaties.
Concept is in ontwikkeling.
Opstellen van een evenementenkalender
Zorgen voor een duidelijk en toegankelijk overzicht van de Papendrechtse activiteiten op de gemeentewebsite.
Overzicht is in ontwikkeling.
6
Specifieke uitgangspunten maatschappelijke stage Goed onderwijs bereidt leerlingen voor op hun rol in en bijdrage aan de samenleving. De maatschappelijke stage is van belang voor de toekomst van jongeren en voor hun deelname aan vrijwilligerswerk. Jongeren krijgen zelf de kans te ontdekken hoe leuk het is om verantwoordelijkheid te nemen voor anderen, de buurt, de politiek, en de samenleving. Op die manier kan de maatschappelijke stage banden tussen verschillende groepen mensen tot stand brengen. Wat
Doel
Middelen
Maatschappelijke stage
Maatschappelijke stage gaat om het doen van vrijwilligerswerk in voornamelijk de non-profitsector: bij vrijwilligersorganisatie, vereniging, instelling of maatschappelijke organisatie. Maar ook mantelzorgondersteuning en maatschappelijk betrokken ondernemen.
Budget binnen bestaande begroting.
De school voert de regie
De school is verantwoordelijk voor de invoering van de maatschappelijke stage voor haar leerlingen. Voorbereiding en evaluatie liggen in handen van de school. De school bepaald wat geschikt is als maatschappelijke stage en maakt samen met de leerlingen goede afspraken over de uitvoering en begeleiding van de stage.
Budget scholen.
Regionale samenwerking
Deelname aan regionaal beleidsoverleg in verband met de regionale rol van de scholen voor voortgezet onderwijs in Papendrecht.
Er is een regionaal beleidsoverleg maatschappelijke stage.
Gemeentelijke taken: - de verantwoordelijkheid voor een totaal overzicht van aanbod van stageplaatsen en voor een actieve bemiddeling (aanbod en vraag bijeen brengen) - bemiddeling bij het zoeken naar een passend aanbod voor de leerling die niet gemakkelijk zelf een stageplaats weet te vinden.
Voor uitvoering van de gemeentelijke taken worden momenteel onderstaande acties ondernomen.
Budget binnen de bestaande begroting.
Maatschappelijk makelaar
Zorgen voor invulling van de maatschappelijk makelaarsfunctie.
Budget binnen de bestaande begroting.
Invoeren van matchingssysteem
Totaal overzicht van aanbod van stageplaatsen.
Budget binnen de bestaande begroting.
7
Specifieke uitgangspunten mantelzorg Mantelzorg overkomt mensen. Een naaste in de omgeving heeft zorg nodig, vaak plotseling en de mantelzorger geeft deze zorg. Deze zorg geven de mantelzorgers meestal geheel belangeloos en men vindt het ook normaal dat dit gedaan wordt. Mensen die voor een ander zorgen herkennen zichzelf vaak niet als mantelzorger. Deze mantelzorgers weten doorgaans dan ook niet dat er allerlei ondersteuningsmogelijkheden zijn om hun taak te vergemakkelijken. Basisfuncties mantelzorg: informatie, advies en begeleiding, emotionele steun, educatie, praktische hulp, respijtzorg, financiële tegemoetkoming en materiële hulp Wat
Doel
Middelen
Brede welzijnsinstelling
Eén laagdrempelig punt waar de mantelzorgers met alle vragen over de diverse basisfuncties terecht kunnen.
Budget binnen bestaande begroting Stichting Welzijn Ouderen, Steunpunt vrijwilligerswerk en Wmo.
Praktische hulp
Inwoners in een zo vroeg mogelijk stadium, zo dicht mogelijk bij huis, de zo licht mogelijke vorm van ondersteuning bieden die ze nodig hebben. Hierdoor kunnen ze thuis blijven wonen en de regie over hun eigen leven blijven voeren.
Idem
Vrijwillig aanbod mantelzorgondersteuning
De mensen creëren een netwerk om zich heen om elkaar te kunnen helpen.
Idem
Wmo loket
Regelen van de toegang tot de voorzieningen voor maatschappelijke ondersteuning.
Wmo loket in het gemeentehuis of bij nog op te zetten welzijnsinstelling.
Zorgcoördinator
Zorgcoördinator met als taken informatie en advies aan mantelzorgers en het organiseren van respijtzorg onderbrengen bij welzijnsinstelling.
Budget binnen de bestaande begroting.
Informatie
Een duidelijke informatiefolder gericht op mantelzorg huis aan huis verspreiden. Een overzicht van de materiële en financiële voorzieningen.
Geen budget binnen de bestaande begroting.
Advies en begeleiding
Organiseren van de mantelzorgdag en thema-avonden op het gebied van: - combineren van mantelzorg en werk, - hoe om te gaan met de zieke en ziekte, - veranderingen in relatie en rollen, - tijd voor jezelf scheppen.
Budget binnen de bestaande begroting.
8
Relatie met andere beleidsterreinen Jeugd Evenwichtig opgroeien van jongeren tot mondige en zelfredzame burgers die een bijdrage leveren aan de lokale samenleving. Onderwijs Goed onderwijs bereidt leerlingen voor op hun rol in en bijdrage aan de samenleving. De maatschappelijke stage is van belang voor de toekomst van jongeren en voor hun deelname aan vrijwilligerswerk. Wmo Het maatschappelijke doel van de Wmo is meedoen. Meedoen van alle inwoners aan de samenleving, al of niet met hulp van vrienden, familie of bekenden. Als deze onderlinge betrokkenheid van mensen wegvalt of beperkt beschikbaar is, dan biedt de gemeente ondersteuning. Papendrecht kent veel actieve bewoners en veel vrijwilligers. Voor de uitvoering van het Wmo beleid is de inzet van bewoners hard nodig. Sport De mogelijkheid te sporten en te recreëren bepaalt ook de waardering van de leefomgeving en draagt bij aan de sociale samenhang. De gemeente stimuleert deelname aan vereningssporten. Natuur en milieu Het verrichten van vrijwilligerswerk op het gebied van natuur en milieu maakt de vrijwilligers meer bewust van zaken die hierbij spelen en kan daardoor direct positieve invloed hebben op de leefomgeving van de betrokkenen. Integratie Sinds 1 januari 2007 is de Wet inburgering (Wi) van kracht. Inburgering wordt gezien als noodzakelijk onderdeel voor de integratie van migranten. Deze integratie kent drie fasen: immigratie, inburgering en participatie. De inburgering begint na de immigratie bij vestiging in de gemeente. Na de fase van inburgering start de fase van participatie, waarin wordt toegewerkt naar daadwerkelijke deelname aan werk en/of zelfstandige deelname aan het maatschappelijke verkeer. Het doel van integratie is sociale en economische zelfstandigheid. Zorg en wijkgericht werken In de zorg zijn veel vrijwilligers werkzaam. Door te zorgen voor een netwerk aan zorgvrijwilligers op wijkniveau kunnen inwoners elkaar in een zo vroeg mogelijk stadium, zo dicht mogelijk bij huis, de zo licht mogelijke vorm van ondersteuning bieden die ze nodig hebben. Hiervoor kunnen ze thuis blijven wonen en de regie over hun eigen leven blijven voeren. Cultuur De gemeente heeft de intentie cultuurbeleid te ontwikkelen omdat culturele activiteiten zowel een bijdrage kunnen leveren aan de persoonlijke ontwikkeling van inwoners als aan de sociale contacten tussen mensen. Welzijn Vrijwilligerswerk is een bij uitstek geschikt middel voor (re)activering van mensen met een (lichamelijke) beperking. Daarnaast draagt deelname aan vrijwilligerswerk voor een belangrijk deel mee aan de opbouw van een sociaal netwerk.
9
