Uiterlijke verzorging, toets je taal!

Uiterlijke verzorging, toets je taal!


Bedrijfstakgroep

uv

Uiterlijke Verzorging

Colofon Titel Uiterlijke verzorging, toets je taal! Uitgave: bedrijfstakgroep Uiterlijke Verzorging, MBO Raad Auteurs Mw. H. Bharosa (Albeda College) Mw. B. van Bragt (ROC Eindhoven) Dhr. M.J. Heins (Projectcoördinator btg-UV) Mw. C.B. Her (de Mondriaan onderwijsgroep) Dhr. drs. R. Langeraar (Zadkine) Mw. drs. E. Leenders (Stichting Leerplan Ontwikkeling) Mw. H. van der Werf (ROC Friese Poort) Eindredactie Breemhaar tekst, bureau voor tekst en redactie Ontwerp en druk Drukkerij Libertas, Bunnik Fotografie Foto’s gemaakt bij De Arendshoeve Health Spa (Bergambacht) en Kapsalon Haarstudio Ard Schenk (Rotterdam) Traffic en Productie José van den Brink, MBO Raad, De Bilt Artikel pg. 42-45: ‘Na jaren voetbehandeling bleven weke likdoorns weg’ Podopost 20, 8 oktober 2007 Tekst en foto’s: Toos Mennen, pedicure en opleidingscentrum Orca Springer Uitgeverij/BSL © Juni 2008




Inhoud

Voorwoord

2

Inleiding

4

1 Aandachtspunten voor beoordeling Taalvaardigheid in Uiterlijke verzorging

6

Beoordeling van Taalvaardigheid

7

Het taalportfolio

7

Assessmenttaken

8

Examinering (summatieve beoordeling)

9

Voortgang (formatieve beoordeling)

9

De competenties van een taalassessor

9

2 Het ontwikkelen van taalassessments

10

Wat zijn taalassessments?

11

Hoe kun je taalgedrag uitlokken?

11

Wat zijn kenmerken van een goed taalassessment?

11

Hoe kunnen assessmenttaken ingezet worden?

12

Hoe worden assessmenttaken beoordeeld?

12

Samenvatting

12

3 Het 6 stappenplan voor het ontwikkelen van taalassessments Stap 1: Bepaal voor welke opleiding je een taalassessment wilt maken

14 15

Stap 2: Beschrijf de situatie die het taalgedrag moet uitlokken zo realistisch mogelijk 16 Stap 3: Maak de opdracht helder

17

Stap 4: Ontwikkel het beoordelingsmodel

18

Stap 5: Leg het taalassessment voor aan een collega

19

Stap 6: Neem het taalassessment als proef af

19

4 De voorbeelden van taalassessments

20

1

Op naar een job (Schrijven A2 en Gesprekken voeren B1)

22

Voorbeeldadvertentie: Op naar een job

26

Invulformulier curriculum vitae: Op naar een job

28

2

De diabetische voet (Spreken B2)

30

3

Geef je huid power (Luisteren B2, Schrijven B1)

34

4

De klantenkaart (Gesprekken voeren B1, Schrijven A2)

36

Voorbeeld klantenkaart

39

5

Succesvolle behandeling likdoorns (Lezen B2)

40

Artikel ‘Podopost’

42

5 Bijlagen

46

1

Casco Taalassessments

47

2

Mogelijke voorbeelden taalgedrag en taalproducten

49

3

Begrippenlijst

50

4 Noten

54

1


Voorwoord

2


Uiterlijke verzorging, toets je taal! is een handreiking

scholen en teams, maar ook binnen onze bedrijfstak

voor docenten die zich bezighouden met het

groep Uiterlijke verzorging samen te werken. Om de

ontwikkelen en afnemen van toetsen en examens

samenwerking en professionalisering te stimuleren zal

voor de Nederlandse taal.

de bedrijfstakgroep Uiterlijke verzorging (btg-UV) één of meerdere studiebijeenkomsten organiseren voor onze

De projectgroep had graag een complete set van

taaldocenten.

toetsen ontwikkeld om op verantwoorde wijze de vijf taalcompetenties op de verschillende niveaus te

Met de inhoud van deze publicatie kunnen de taal

examineren.

specialisten prima aan de slag. De eerste stappen zijn

Helaas, dit was nog een brug te ver. Door de project

gezet, maar er is ook nog een lange weg te gaan.

groep is veel pionierswerk verzet. Het resultaat mag er zijn. Een nuttig overzicht van aandachtspunten voor de

Deze publicatie is ontwikkeld in opdracht van de

beoordeling van taalvaardigheid; een handig 6 stappen

bedrijfstakgroep Uiterlijke verzorging van de MBO Raad.

plan voor het ontwikkelen van taalassessments; concrete voorbeeldopdrachten voor verschillende taalvaardig

Laat de toetsing van taal geen barrière worden, maar

heden en -niveaus.

de route tot het behalen van het diploma!

De projectgroep heeft ervaren dat het maken en beoor

Michel Heins

delen van taaltoetsen voor competentiegericht onder

projectcoördinator bedrijfstakgroep Uiterlijke verzorging

wijs een kunst op zich is, die relatief veel tijd en overleg vraagt. Wij adviseren taaldocenten daarom binnen hun

De Bilt, juni 2008

3


Inleiding

4


De introductie van het Taalprofiel Nederlands in het

De Projectgroep Talen heeft veel pionierswerk verricht.

kwalificatiedossier en het voornemen taal te gaan

Er lag een prachtig examenmodel voor de schoonheids

examineren daagt roc’s uit goede taalprogramma’s te

verzorging, maar elk roc heeft een eigen examenbeleid.

ontwikkelen. De bedrijfstakgroep Uiterlijke verzor-

Hoe de beoordeling van taalvaardigheid daarin verwerkt

ging (btg-UV) is in januari 2007 een Talenproject

kan worden, is op veel opleidingen nog niet uitgedacht.

gestart om de Taalprofielen in het kwalificatiedossier

De projectgroep heeft daarom wel aandachtspunten

concreet en branchegericht in te vullen. Het resultaat

rond beoordeling en examinering van taalvaardigheid

hiervan was de publicatie ‘Uiterlijke verzorging,

opgenomen, maar verder heeft ze zich vooral gericht op

beheers je taal!’

de ontwikkeling van opdrachten die zowel voor

Deze publicatie is onder alle UV-opleidingen

formatieve als summatieve beoordeling gebruikt

verspreid en er zijn scholingen geweest voor

kunnen worden. Het gaat hier dus niet om gevalideerde

docenten om taalvaardigheid in onderwijs en beroep

toetsproducten; de opdrachten zijn voorbeelden om te

meer op elkaar af te stemmen. Ook hebben

laten zien hoe taalvaardigheid beoordeeld kan worden.

afdelingsmanagers en coördinatoren visie en ervaringen rond taalbeleid uitgewisseld.

De opdrachten zijn zo geconstrueerd dat deelnemers vanuit de beroepscontext aan de slag gaan met taal.

Maar dit is niet genoeg. Omdat de taalbeheersings

Het daarbij op te leveren product wordt beoordeeld met

niveaus op den duur ook bij de examinering worden

de criteria van het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO,

meegewogen voelen roc’s de noodzaak een

zodat duidelijk wordt op welk taalbeheersingsniveau de

beoordelingsprocedure voor taal op te zetten.

deelnemer functioneert.

De btg-UV heeft ook deze uitdaging opgepakt. Direct na

In deze publicatie is in een stappenplan weergegeven

de verschijning van de publicatie ‘UV, beheers je taal!’

hoe de opdrachten ontwikkeld kunnen worden.

startte een nieuw Talenproject om opdrachten te

We hopen dat het stappenplan met de voorbeelden,

ontwikkelen waarmee taalvaardigheid zoals beschreven

docenten uitnodigt ook zelf dit soort assessment

in het branchegerichte taalprofiel, beoordeeld kan

opdrachten te ontwikkelen.

worden.

5


Aandachtspunten voor beoordeling taalvaardigheid in Uiterlijke verzorging

6


Een visie geven op de wijze waarop (beroeps

Beoordeling van taalvaardigheid tijdens de proeve

gerichte) taalbeheersing beoordeeld moet worden is

betekent dus de aanwezigheid van extra en bekwame

een lastige zaak. In het document ‘Toekomst

taalbeoordelaars bij de afname van de proeve. Boven

Examinering Talen en Rekenen/wiskunde in het MBO’

dien is het de vraag of de proeve voldoende taalvaardig

(januari 2008) adviseert het procesmanagement

heid uitlokt om alle taalcompetenties te beoordelen.

MBO 2010 om een ‘hybride model’ van examinering

Het gevaar is dat deelnemers in een energievragende

in te voeren. In dit model zou plaats zijn voor zowel

beoordelingsprocedure voor de beroepscompetenties

centraal ontwikkelde gestandaardiseerde examens

struikelen over taalvaardigheid. Dit kan niet de

als decentraal ontwikkelde onderdelen.

bedoeling zijn. De Projectgroep Talen stelt daarom voor taalvaardigheid deels los van de proeve te beoordelen.

Op dit moment zijn er nauwelijks richtlijnen voor toet

Het vereiste niveau van taalvaardigheid kan wel als

sing van taal. Zo staat er bijvoorbeeld nergens beschre

voorwaarde worden gesteld om te mogen deelnemen

ven hoe, waar en onder welke condities geëxamineerd

aan de proeve.

moet worden. Uiteraard is wel het ‘Toezichtskader voor

Uiteraard moet van een proeve van bekwaamheid wel

de examinering in het MBO’ van toepassing. Hierin staat

geëxpliciteerd worden welke taalvaardigheid erin

beschreven dat de examens moeten voldoen aan toets

gevraagd wordt en aan welk niveau van het Raamwerk

technische kwaliteitseisen (standaard 5). In ieder geval

dat taalgedrag gekoppeld kan worden, maar de

moet aangetoond worden dat de examens (grotendeels)

summatieve beoordeling van de taalniveaus kan beter

valide en betrouwbaar zijn.

op een andere manier georganiseerd worden. Het voor

Het is wel duidelijk ‘WAT’ geëxamineerd moet worden.

stel is het taalportfolio een belangrijke rol te geven in de

De taalcompetentieprofielen uit de kwalificatiedossiers

beoordeling van taalvaardigheid.

1

en het document Leren, Loopbaan en Burgerschap

2

zijn hierin leidend. De beheersingsniveaus voor de

Het taalportfolio

Nederlandse taal zijn hierin vastgelegd op basis van het

Het taalportfolio is een hulpmiddel bij het leren van taal

Europees Referentiekader voor Talen (ERK) .

en de deelnemer gebruikt het gedurende een langere

3

Landelijk zijn inmiddels branchetaalprofielen ontwik

tijd. Het Europese Taalportfolio voor moderne vreemde

keld voor de Uiterlijke verzorging, die gebruikt kunnen

talen6 bestaat bijvoorbeeld uit een paspoort, een biogra

worden om contextrijke taalassessmenttaken te ontwik

fie en een dossier. Het paspoort geeft een samenvattend

kelen. Daarnaast biedt het Raamwerk Nederlands voor

overzicht van de taalkennis van de deelnemer. In de

(V)MBO houvast om de beoordelingscriteria te bepalen.

biografie documenteert de deelnemer wat hij aan talen

4

5

geleerd heeft en het dossier bevat bewijsstukken Beoordeling van taalvaardigheid

hiervoor (werkstukken, geluids- en beeldopnamen van

Opleidingen ontwikkelen competentiegericht onderwijs

presentaties, toetsproducten). Het taalportfolio is

waarbij deelnemers veelal werken aan integrale

eigendom van de deelnemer. Een portfolio en ook het

opdrachten. Hierbij worden kennis, vaardigheden en

taalportfolio kan voor een deelnemer meerdere functies

houding geïntegreerd ontwikkeld. Het integraal beoor

hebben. 7

delen van competenties past daar logisch bij. Dit geldt ook voor taal.

Functies portfolio

De wens is om taalvaardigheid Nederlands aan het eind

Ontwikkelingsgericht portfolio

Sturen van leerprocessen Reflecteren

Beoordelingsgericht portfolio

Beoordelen van bewijzen van leerresultaten

Showcase portfolio

Presenteren van eigen werk

van de opleiding integraal te beoordelen. Dit zou bijvoorbeeld kunnen tijdens het uitvoeren van een proeve van bekwaamheid. De vraag is echter of dit haal baar is. De beoordeling van de niveaus van het Raam werk Nederlands voor (V)MBO is complex en moet

gedaan worden door een al dan niet gekwalificeerde taalassessor.

7


Bij ontwikkelingsgericht gebruik van een portfolio

Bij beoordelingsgericht gebruik van het portfolio beoor

verzamelt de deelnemer bewijzen voor de manier

delen de taalassessoren de bewijzen in het portfolio aan

waarop hij gewerkt heeft aan zijn competenties.

de hand van zowel inhoudelijke criteria als criteria voor

Voorbeelden van relevante bewijsstukken zijn:

de kwaliteit van de bewijslast.

• het resultaat van taalassessments; • het resultaat van buitenschoolse taalactiviteiten;

Een portfolio kan ook gebruikt worden als showcase.

• de beoordeling van een toets.

De deelnemer bewaart producten waar hij trots op is. Met de producten in de showcase kan de deelnemer

Als een taalportfolio gebruikt wordt voor beoordeling,

opdrachtgevers laten zien wat hij in huis heeft. Daarmee

dan bevat het document een verzameling bewijzen

fungeert de showcase tegelijkertijd ook als persoonlijk

(verzameld binnen of buiten het onderwijsleerproces)

promotiemateriaal. De inhoud van het portfolio is

waarmee de deelnemer aantoont te beschikken over het

volledig de eigen verantwoordelijkheid van de deel

vereiste taalniveau van de kwalificatie. De bewijzen in dit

nemer. De deelnemer bepaalt immers zelf waar hij trots

portfolio kunnen oorspronkelijk verzameld zijn voor

op is en met welke producten hij zich wil profileren.

ontwikkelingsgericht gebruik. Om in aanmerking te komen voor opname in een examenportfolio moeten de

Het archief kan gezien worden als een grote map, waarin

bewijsstukken voldoen aan de volgende criteria:

de deelnemer alle belangrijke documenten bewaart die

• Het bewijs in het beoordelingsportfolio moet

hij later wil gebruiken voor een van de functies van het

authentiek zijn. Het bewijsstuk moet aantonen dat

portfolio. Voor het archief is de deelnemer zelf verant

de deelnemer zelf ervaring en deskundigheid heeft

woordelijk (Vis e.a. 2003).

opgedaan. • Het bewijs in het beoordelingsportfolio moet relevant zijn. De belangrijkste elementen van de taal

Om de niveaus van taalbeheersing te beoordelen zijn

competentie moeten worden gedekt en het bewijs

assessmenttaken nodig. Deze opdrachten zijn zo gecon

moet dus aantonen dat de deelnemer de vereiste

strueerd dat deelnemers in een beroepssetting aan de

taalvaardigheid heeft verworven en adequaat kan

slag gaan met taal. Het product wordt beoordeeld met

toepassen in de toekomstige beroepssituatie.

de criteria van het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO,

• Het bewijs in het beoordelingsportfolio moet actueel

zodat duidelijk is op welk taalbeheersingsniveau de

zijn en inzicht geven in het huidige niveau van

deelnemer functioneert.

taalvaardigheid van de deelnemer.

Assessmenttaken kunnen op verschillende manieren

• Het bewijs in het beoordelingsportfolio moet

gebruikt worden tijdens het opleidingtraject. Ze kunnen

aantonen dat de deelnemer gedurende langere tijd

tussentijds afgenomen worden om te oefenen en om te

kwantitatief voldoende ervaring en deskundigheid

beoordelen of de deelnemer het vereiste niveau al

heeft opgedaan in een bepaald competentiedomein.

behaald heeft. De producten die gemaakt worden met

• Het bewijs in het beoordelingsportfolio moet verza

deze opdrachten, kunnen samen met de beoordeling in

meld zijn in een variëteit aan contextrijke situaties.

een ontwikkelingsportfolio geplaatst worden. Later

Bewijzen dienen een representatieve afspiegeling te

wordt daar een examenportfolio, met leerbewijzen, van

zijn van de verschillende taalsituaties waarmee een

gemaakt.

deelnemer wordt geconfronteerd in een toekomstig

Een andere manier is dat de deelnemer aan het eind van

beroep.

de opleiding met meerdere assessmentopdrachten

• Er dient een juiste balans te zijn tussen het aantal

aantoont dat hij het taalniveau behaald heeft. Daarover

bewijzen in het portfolio en de beheersbaarheid/

of over het examenportfolio waarin eerder uitgevoerde

overzichtelijkheid van het portfolio in zijn geheel.

taalassessments zijn opgenomen, wordt een gesprek

• De bewijzen worden verzameld op het vereiste eindniveau van een beginnend beroepsbeoefenaar, tenzij er sprake is van competenties waarbij de deel nemer het leerproces moet aantonen.

8

Assessmenttaken

gevoerd, een zogenoemd criteriumgericht interview.


Beoordelingstaken sturen in hoge mate het onderwijs.

Voortgang (formatieve beoordeling)

Daarom is het van belang dat een of twee docenten in

Het werken met een taalportfolio houdt in dat de

het opleidingsteam competenties hebben om taal

studieloopbaanbegeleider of de docent Nederlands

assessmenttaken te ontwikkelen die passen bij de

regelmatig kijkt naar de voortgang in taalontwikkeling.

beroepscontext. Docenten taalvaardigheid moeten deze

Het is raadzaam om ook voor de voortgangsbeoordeling

taalassessmenttaken op een professionele manier

taalassessments af te nemen en daarover een gesprek te

afnemen en beoordelen.

voeren, zodat deelnemers gewend raken aan de vorm van de uiteindelijke summatieve beoordeling.

Assessmenttaken

Bovendien stimuleert het ontwikkelen en afnemen van

• zijn altijd gerelateerd aan de niveaus van het Raam

taalassessments docenten ook oog te hebben voor de

werk Nederlands voor (V)MBO;

taalvaardigheid in de beroepscontext.

• zijn contextrijk: ze komen echt voor in het beroep of ze hebben burgerschap als context; • zijn bedoeld om taalvaardigheid (lezen, luisteren,

De competenties van een taalassessor Een taalassessor zal zeker moeten voldoen aan het

gesprekken voeren, spreken, of schrijven of een

competentieprofiel van beoordelaars, zoals beschreven

combinatie) mee te beoordelen.

in Competentiegericht beoordelen in het mbo (2007). Op dit moment is nog niet duidelijk of de taalassessor ook

Examinering (summatieve beoordeling)

gecertificeerd moet zijn. Volgens dit competentieprofiel

Een mix van verschillende manieren van toetsing en

dient de taalassessor te beschikken over:

beoordelingsmomenten geeft de meeste kans op een

• Observatie- en beoordelingscapaciteiten: de

valide en betrouwbaar beeld van de competenties van

beoordelaar probeert subjectieve ervaringen zo

deelnemers. De onderwijsvisie van het roc bepaalt de

objectief mogelijk te beoordelen. Daarbij maakt hij

keuze voor de methodes en de momenten en ook de

voor taalvaardigheid gebruik van het Raamwerk

nadruk die op de verschillende onderdelen ligt.

Nederlands voor (V)MBO.

De volgende elementen zijn zeker ook geschikt om taal

• Interviewcapaciteiten: de beoordelaar slaagt erin het

vaardigheid summatief te beoordelen.

beste bij de beoordeelden naar boven te halen. Hij

• Een examenportfolio waarin taalassessments en

stelt veel vragen, niet om onmiddellijk een oordeel te

beoordelingen op gestandaardiseerde examens

vellen, maar om de authenticiteit van de bewijzen te

opgenomen zijn en een criteriumgericht interview

onderzoeken.

over dit portfolio. Het voorstel van de Projectgroep

• Evaluatiecapaciteiten (beoordeling): hij geeft de

Talen is om van elke taalvaardigheid twee bewijzen in

beoordeelden feedback op een constructieve en

het examenportfolio op te nemen.

aanmoedigende wijze die voldoet aan hun behoefte

• Afname onder examencondities van twee taalassess ments per taalvaardigheid en een gesprek daarover. • Proeve van bekwaamheid waarbij de voorkomende

en aangepast is aan hun niveau van vertrouwelijk heid. • Schrijverscapaciteiten: de beoordelaar weet hoe hij

taalvaardigheid volgens de criteria van het Raamwerk

een duidelijk, gedetailleerd en gestructureerd verslag

Nederlands voor (V)MBO beoordeeld wordt.

moet opstellen. Hij zorgt ervoor dat de beoordelings

• Gestandaardiseerde examens ; de verwachting is dat 8

er voor luisteren en lezen landelijk mbo-examen instrumenten ontwikkeld zullen gaan worden die

dossiers geactualiseerd zijn en een audit kunnen doorstaan. • Vakinhoudelijke capaciteiten: de beoordelaar moet

onder bepaalde condities flexibel op scholen kunnen

bewijzen dat hij met betrekking tot taalvaardigheid

worden afgenomen.

onderlegd is. De beoordelaar moet beschikken over voldoende ervaring en kwalificaties in taal en beroep samen. Hij kent de beroepspraktijk en kan de taal vaardigheden die nodig zijn in het beroep, koppelen aan de niveaus van Raamwerk Nederlands voor (V) MBO.

9


Het ontwikkelen van taalassessments

10


De projectgroep heeft enkele voorbeelden van

Hoe kun je taalgedrag uitlokken?

taalassessments ontwikkeld om te laten zien hoe

Taalgedrag kun je uitlokken door taken aan te bieden

taalvaardigheid van deelnemers in de Uiterlijke

die direct aansluiten bij de context van het beroep. De

Verzorging beoordeeld kan worden.

deelnemer moet talige handelingen verrichten die in het

In dit hoofdstuk beschrijven we eerst het theoretische

beroep echt voorkomen. Hierbij kun je denken aan het

kader. Er wordt kort ingegaan op de aandachts

schrijven van een diagnose-, advies- en behandelplan,

punten die van belang zijn bij het b eoordelen van

het voeren van een verkoopgesprek, het geven van een

taalproducten waarmee deelnemers hun

productpresentatie voor klanten of collega’s, het

taalcompetenties aantonen.

invullen van een klantenkaart enzovoort.

Daarnaast is een 6 stappenplan ontwikkeld met een

Het is belangrijk om onderwerpen te kiezen die de

format (bijlage 1) dat scholen kunnen gebruiken om

deelnemer boeiend vindt. Vak- en modebladen staan vol

zelf taalassessments te ontwikkelen.

met artikelen die aansluiten bij de belevingswereld van de deelnemers en die gebruikt kunnen worden als

Wat zijn taalassessments?

‘input’ voor het ontwikkelen van taalassessments.

Een taalassessment of een taalassessmenttaak is een

Daarnaast is het van belang om de leerling verantwoor

functionele taak in een realistische, georganiseerde

delijkheid te geven voor de taak. De leerling maakt

setting die taalgedrag uitlokt. Om taalcompetenties te

bijvoorbeeld een presentatie die ook daadwerkelijk

beoordelen moet je taalgedrag zien, want competenties

gegeven wordt voor medeleerlingen. Dat levert meer

zijn zichtbaar in gedrag.

leerresultaat op dan het beantwoorden van vragen

De assessmenttaak moet het taalgedrag uitlokken.

waarvan de docent van tevoren heeft vastgesteld welk

Je moet als docent iets doen om gedrag uit te lokken

antwoord goed is en welke fout.

9

waardoor je de taalvaardigheid van de deelnemer kunt beoordelen. Gedrag is het bovenste topje van de

Wat zijn kenmerken van een goed taalassessment?

piramide, daaronder ligt ‘weten’, ‘weten hoe’ en ‘laten

• De deelnemer moet om de taak uit te voeren,

zien dat’.

taalgedrag laten zien. • De taak is geplaatst in een realistische situatie (simulatie/beroepscontext), bijvoorbeeld het invullen van een klantenkaart tijdens een gesprek met de klant in de salon. De vaardigheden (lezen, luisteren,

Piramide van Miller

gesprekken voeren, spreken en schrijven) worden in een taalassessment vaak gecombineerd omdat dat in

Does

de beroepsrealiteit ook voorkomt. • Het gaat meestal om een (onderdeel van een)

Shows how

beroepsproduct, bijvoorbeeld een folder of een

Knows how

• Het taalgedrag wordt beoordeeld met specificaties

gesprek met de klant tijdens een behandeling.

Knows

die vooraf opgesteld zijn en die zijn opgenomen in de beoordelingsmodellen bij de assessments. De opdrachtspecifieke kenmerken gaan over de vakinhoud die voor het assessment belangrijk is. De taalspecificaties komen uit het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO en beoordelen of het vereiste taalniveau (A2, B1, B2) beheerst wordt. • De assessmenttaken zijn zo ontworpen dat ze taal gedrag uitlokken dat te relateren is aan de niveau standaard Raamwerk Nederlands voor (V)MBO.

11


Hoe kunnen assessmenttaken ingezet worden?

B. Opdrachtspecifieke kenmerken. Hier gaat het om

Assessmenttaken kunnen naast andere oefeningen en

vakinhoudelijke aspecten; de vraag of de vakinhoud

toetsen gebruikt worden als oefentaken waarbij de

correct verwerkt is. Vaak zal een vakdocent deze

docent, de leerling zelf of een medeleerling beoordeelt.

kenmerken mee opstellen. Ook kunnen hier kenmer

Vanuit de vastgestelde specificaties krijgt de leerling

ken van een specifieke tekstsoort opgenomen

feedback. Door feedback te geven op basis van het

worden.

eindniveau krijgt de leerling zicht op het hiaat tussen

Bijvoorbeeld: worden in een folder voor gezichtsmaskers

wat gewenst is en wat hij nog niet kan.

de effecten van een masker op de huid inhoudelijk

De resultaten van de assessmenttaak kunnen in een

correct weergegeven? En oogt de folder aantrekkelijk?

ontwikkelingsportfolio opgeslagen worden als leerbewijs van een of meerdere aspecten van taalvaardigheid.

C. Taalspecificaties. De taalspecificaties zijn nodig om

Mogelijke producten zijn geluids- en beeldopnames van

expliciet aan te geven op welk taalniveau het taal

presentaties en gesprekken, folders, essays, sollicitatie

gedrag of taalproduct ligt. Wanneer de inhoud

brieven, reflectieverslagen enzovoort.

voldoende is beoordeeld, voldoet het product of

Aan het eind van de opleiding kunnen voor de eind

gedrag vaak ook aan de taalspecificaties, maar het is

beoordeling een aantal assessmenttaken onder examen

verduidelijkend de taalspecificaties apart te

omstandigheden opnieuw worden afgenomen.

benoemen.

Een andere manier voor de eindbeoordeling is dat

Het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO geeft op elk

vanuit het ontwikkelingsportfolio een examenportfolio

niveau voor elke taalvaardigheid kenmerken van de

samengesteld wordt. Wel wordt er altijd een gesprek

taakuitvoering. Om het taalniveau te beoordelen

gevoerd over het examenportfolio of over de voor de

wordt hieruit een selectie van taalspecificaties

eindbeoordeling afgenomen assessmenttaken.

gemaakt passend bij de opdracht.

De onderwijsinspectie eist voor de eindbeoordeling

Bijvoorbeeld: bij het invullen van een eenvoudig formu-

gecertificeerde assessoren maar of dit ook geldt voor de

lier kan de samenhang in een tekst niet goed beoordeeld

specifieke beoordeling van taalvaardigheid is nog

worden, want samenhang in een tekst wordt meestal

onduidelijk.

niet gevraagd in een formulier.

Hoe worden assessmenttaken beoordeeld?

Samenvatting

Taalassessments vragen om een andere manier van

Assessmenttaken:

beoordelen. Assessoren onderzoeken of het taalgedrag

• sluiten aan bij het leerdoel van kandidaten;

het gewenste niveau (A2, B1 enzovoort) heeft. Het gaat

• lokken functioneel taalgedrag uit;

niet per se om goed of fout.

• spelen in een realistische situatie;

Om een taalassessment te kunnen beoordelen zijn

• combineren meestal verschillende vaardigheden;

heldere criteria nodig. De criteria betreffen drie soorten

• zijn toegesneden op het te beoordelen taalniveau;

specificaties:

• hebben heldere beoordelingscriteria.

A. Vormspecificaties. De vraag is of het taalproduct of taalgedrag van de deelnemer klopt met dat wat gevraagd wordt in het assessment. En is het begrijpe lijk?

Bijvoorbeeld: als het assessment is ‘geef een presentatie’ en de deelnemer schrijft een folder, dan is de vorm onvoldoende. Een onverstaanbare presentatie is ook onvoldoende.

12


Het 6 stappenplan voor het ontwikkelen van taalassessments

14


Je hebt een aantal zaken nodig om zelf taalassessments te ontwikkelen: • het door de projectgroep ontwikkelde format Casco Taalassessments (bijlage 1); • de branchegerichte taalprofielen uit de publicatie ‘UV, beheers je taal!’, aldaar ‘branchetaalprofielen’ genoemd; • het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO. Per stap vul je verschillende onderdelen van het Casco Taalassessments in. In het stappenplan zijn voorbeelden uit de ontwikkelde opdrachten opgenomen.

Stap 1 Bepaal voor welke opleiding je een taalassessment wilt maken. Het taalassessment moet een taalproduct of taalgedrag uitlokken dat werkelijk voorkomt in de beroepspraktijk. Bepaal de situatie en welk taalproduct of welke taaluitingen je gaat beoordelen. Gebruik het branchegerichte taalprofiel om te bepa len om welke descriptoren het gaat en bekijk voor inspiratie bijlage 2 Mogelijke voorbeelden taalgedrag en taalproducten. Stel vervolgens vast om welke vaardigheden en welke subvaardigheden het gaat. Op welk niveau van het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO ligt het taalproduct of taalgedrag? Vul de onderstaande onderdelen van het Casco Taalassessments in: Op naar een job Omschrijving

Invullen van een formulier (cv) voor een sollicitatie met daarbij een korte motivatie en het voeren van een sollicitatiegesprek

Opleiding

Junior Kapper niveau 2

Niveau Vaardigheid

Gesprekken voeren

Schrijven

Beheersingsniveau

B1

A2

Subvaardigheid

Zaken regelen.

Aantekeningen, berichten, formulieren.

Descriptoren branchegericht taalprofiel

De deelnemer kan solliciteren.

De deelnemer kan een formulier (cv) invullen.

Tip 1.1 Niet alle descriptoren uit het branchegerichte taalprofiel zijn een op een om te zetten tot een taalassessmenttaak, want de descriptoren zijn soms kleine onderdelen.

Tip 1.2 In de beroepspraktijk en in de opleiding komt het vaak voor dat taalvaardigheden gecombineerd worden, bijvoorbeeld artikelen lezen en een behandelplan maken. Ook in taalassessments kunnen taalvaardigheden gecombineerd worden, maar let goed op wat je op welk taalniveau wilt beoordelen.

Tip 1.3 Omdat het nogal tijdrovend is: maak alleen taalassessments op het eindniveau van de betreffende taalvaardigheid. Als je een onderliggend niveau wilt oefenen, dan kun je de volgende aanpassingen in bestaande assessments maken: • Stel de taalspecifieke criteria bij op grond van het lagere taalniveau. • Geef meer voorbeelden bij het assessment. • Laat een al bestaand product bewerken.

Tip 1.4 Check of het taalgedrag/taalproduct dat je wilt beoordelen, past bij het taalniveau. Een sollicitatiebrief schrijven komt voor op taalniveau B1. Als je schrijven A2 wilt beoordelen bijvoorbeeld voor de opleiding ‘Junior-kapper, dan kan dat niet met een sollicitatiebrief. Dat moet dan bijvoorbeeld met een sollicitatieformulier waarin de deelnemer alleen ‘standaard vragen’ b eantwoordt. 15


Stap 2 Beschrijf de situatie die het taalgedrag moet uitlokken zo realistisch mogelijk. Beschrijf situaties die werkelijk voorkomen in de beroepspraktijk. Vul het onderdeel ‘Informatie voor de deelnemer’ van het Casco Taalassessments in.

Informatie voor de deelnemer De diabetische voet • Je hebt een praktijk aan huis als medisch pedicure. Maar twee dagen per week werk je in een bejaardentehuis, waar je een praktijkruimte hebt afgehuurd. Je hebt veel contact met collega’s uit andere disciplines, twee schoonheidsspecialisten en twee fysiotherapeuten, die net als jij hun eigen praktijkruimte hebben. • In het kader van deskundigheidsbevordering organiseren jullie elke maand een bijscholingsavond, waar jullie om de beurt een korte presentatie geven over een actueel thema binnen jullie vakgebied. • Nu ben jij aan de beurt. Jij gaat je collega’s informatie geven over de diabetische voet. • Je hebt informatie verzameld over de diabetische voet. Gebruik die informatie voor de presentatie aan je collega’s. In de presentatie moeten de volgende zaken aan de orde komen: • beschrijving probleem: oorzaken van voetwonden; • behandeling; • advies verzorging thuis: regels voor een goede voetverzorging; • productadvies; • advies over vergoeding door de zorgverzekeraar.

Tip 2.1 Geef input (teksten en inhoud) in de opdracht. Een assessmentopdracht mag best informatie bevatten.

Tip 2.2 Gebruik voorbeeldproducten. De opdracht kan zijn: maak van deze folder een meer aantrekkelijke folder, maak van deze folder een folder voor een bijzondere doelgroep bijvoorbeeld ouderen of jongeren.

16


Stap 3 Maak de opdracht helder. Richt je op het taalproduct/taalgedrag dat je gaat beoordelen. Vul het onderdeel ‘Algemene informatie’ van het Casco Taalassessments zoveel mogelijk in.

Algemene informatie Geef je huid power Soort opdracht

Luister- en schrijfopdracht. Deelname aan een workshop over gezichtsmaskers. De informatie wordt verwerkt tot een folder over gezichtsmaskers als nieuwe behandelmethode. De folder is bedoeld voor cliënten.

Waar wordt de opdracht uitgevoerd?

In de salon (bedrijfstraining) en op school.

Bewijs

Bewijs van deelname aan de workshop en eventueel foto ’s van het behandelproces. Folder over de vernieuwde behandelmethode.

Indicatie studiebelastingtijd

De workshop duurt ongeveer 2½ uur. Folderontwerp: 2 uur.

Benodigd materiaal

Praktijkmateriaal.

Hulpmiddelen

De folder wordt met behulp van de computer gemaakt. Spellingcontrole is toegestaan. Digitale camera om de folder van foto ’s te voorzien.

Indicatie benodigde beoordeeltijd

15 minuten.

17


Stap 4 Ontwikkel het beoordelingsmodel. Gebruik hierbij het Bewijsstuk voor Taalportfolio uit bijlage 1. De V staat voor voldoende en de O voor onvoldoende. Je beoordeelt de onderdelen vorm, inhoud en taalniveau. Beperk het aantal specificaties. Soms is evident dat de taalspecificaties voldoende zijn als de inhoud voldoende is. In dat geval hoef je de taalspecificaties niet meer afzonderlijk te beoordelen. Neem ze wel op. Als je het assessment voor voortgangsbeoordeling (formatief) gebruikt, dan beoordeel je alles en je geeft deelnemers per onderdeel feedback. Alleen bij de eindbeoordeling (summatief) gebruik je het zogenoemde drietrapsmodel; je stopt met beoordelen als de vorm onvoldoende is en je stopt ook als de inhoud onvoldoende is. De reden hiervoor is tijdsbespa ring. Wanneer je de prestatie als onvoldoende dan wel als voldoende beoordeelt, bepaal je zelf of met het team. De cesuur moet wel vastliggen, voordat het assessment wordt afgenomen. 1. Ontwikkel de vormspecificaties Klopt het taalproduct of taalgedrag van de deelnemer met dat wat gevraagd wordt in het assessment? En is het begrijpe lijk; leesbaar, verstaanbaar? De diabetische voet A. Vormspecificaties

V

O

Verbeterpunten

Met de presentatie wordt taalgedrag vertoond zoals gevraagd in de opdracht. (Toelichting: het is geen presentatie als • de deelnemer voorleest; • de presentatie veel te lang duurt (twee keer de aangegeven tijd); • de presentatie veel te kort is (minder dan de helft van de aangegeven tijd).

Beslissing Voldoende = voor alle criteria een ‘V’. Bij onvoldoende stoppen.

De presentatie is (afhankelijk van het gedrag of product) verstaanbaar/leesbaar/ begrijpelijk enzovoort.

2. Ontwikkel de opdrachtspecifieke kenmerken Hier gaat het om vakinhoudelijke aspecten; is de v akinhoud correct verwerkt? Ook kunnen hier kenmerken van een specifieke tekstsoort opgenomen worden. B. Opdrachtspecifieke kenmerken (gaan over vakinhoud) De deelnemer beschrijft inhoudelijk correct: • het probleem; • de behandeling; • het advies. (Toelichting: feiten en meningen worden niet door elkaar gehaald.) De deelnemer beantwoordt vragen van klasgenoten en docent inhoudelijk adequaat.

18

V

O

Verbeterpunten

Beslissing Voldoende = voor twee criteria een ‘V’. Bij onvoldoende stoppen.


3. Ontwikkel de taalspecificaties De taalspecificaties geven aan op welk taalniveau het taalgedrag of taalproduct ligt. Het Raamwerk Nederlands voor (V) MBO geeft op elk niveau voor elke taalvaardigheid kenmerken van de taakuitvoering. Voor het taalniveau wordt hieruit een selectie van taalspecificaties gemaakt passend bij de opdracht. C. Taalspecificaties (Selecteer uit kenmerken van taakuitvoering Raamwerk Nederlands voor (V)MBO, Spreken B2. ) Samenhang

Maakt publiek opbouw en structuur duidelijk en volgt deze ook.

Afstemming op doel

Presentatie is informatief en overtuigend.

Afstemming op gesprekspartners

Past woordgebruik aan doelgroep aan. Wijkt af van voorbereide tekst op grond van vragen.

Woordgebruik en woordenschat

Varieert en is trefzeker.

Grammatica

Goede beheersing: kleine onvolkomenheden komen voor, maar worden meestal zelf hersteld.

Verstaanbaarheid

(zie vorm).

V

O

Verbeterpunten

Beslissing

Voor vier criteria een ‘V’, anders geen B2.

Tip 4.1 Ontwikkel eerst alle specificaties en neem daarna de beslissing over voldoende of onvoldoende.

Tip 4.2 Selecteer uit kenmerken van de taakuitvoering. Neem per criterium slechts een of twee kenmerken op.

Stap 5 Leg het taalassessment voor aan een collega. Het maken van taalassessments is een complexe aangelegenheid waarbij je snel een aantal zaken vergeet. Leg daarom het assessment voor aan minimaal één collega om te kijken of de opdracht duidelijk is en het beoordelingsmodel werkt.

Stap 6 Neem het taalassessment als proef af. Bij het ontwikkelen van toetsen en examens worden items ook vaak als proef voorgelegd aan proefpersonen. Het kan zijn dat er onvoorziene dingen gebeuren als studenten het assessment maken. Bijvoorbeeld dat alle studenten (ook de slechte) het assessment goed maken of nog erger, dat alleen de slechte studenten het assessment goed maken. Dat is prettig voor hen, maar het betekent dat het assessment niet doet wat het moet doen, namelijk het beoordelen van de taalvaardigheid van de studenten. Daarom is het belangrijk het taalassessment op minstens vijf studenten (goede en slechte) uit te proberen.

19


De voorbeelden van taalassessments

20


De projectgroep Talen heeft bij de branchegerichte

In de publicatie ’Uiterlijke verzorging, beheers je taal!’ is

taalprofielen UV voorbeelden van taalassessments

gewerkt met het Raamwerk NT2, omdat het Raamwerk

ontwikkeld. Vooral het ontwikkelen van de beoordelings

Nederlands voor (V)MBO nog niet verschenen was. In de

modellen bij de opdrachten was lastig. Het is in compe

taalassessments wordt verwezen naar de subvaardig

tentiegericht onderwijs de gewoonte vooral op de

heden uit het Raamwerk NT2 omdat die in de branche

ontwikkeling van de deelnemer te sturen; het behalen

gerichte taalprofielen UV zijn opgenomen. Maar in het

van een vastgesteld niveau door alle deelnemers, is

beoordelingsmodel is gebruikgemaakt van de ‘kenmer

minder gebruikelijk. Echter als taalvaardigheid beoor

ken van de taakuitvoering’ uit het Raamwerk Nederlands

deeld moet worden voor examinering, dan is het

voor (V)MBO. Deze manier van werken vormt geen

belangrijk dat deelnemers en docenten in het onderwijs

probleem, omdat het bij de beoordeling gaat om de

traject kennismaken met de wijze van beoordeling van

vaststelling van de taalniveaus en die zijn in beide raam

taalvaardigheid. De voorbeelden geven docenten

werken gelijk.

inzicht hoe de beoordeling van taalvaardigheid vorm kan krijgen.

21


1 Op naar een job! Op naar een job! Omschrijving

Invullen van een formulier voor een sollicitatie (curriculum vitae (cv)) met daarbij een korte motivatie en het voeren van een sollicitatiegesprek.

Opleiding

Junior Kapper niveau 2

Niveau Vaardigheid

Gesprekken voeren

Schrijven

Beheersingsniveau

A2

B1

Subvaardigheid

Aantekeningen, berichten, formulieren.

Zaken regelen


De deelnemer kan een formulier (cv) invullen.

De deelnemer kan solliciteren.

Algemene informatie

22

Soort opdracht

Formulier (cv) invullen met korte motivatie en daarna een gesimuleerd sollicitatiegesprek.


Niet specifiek aan plaats gebonden: thuis/klaslokaal/wellness/examenbureau/kapsalon.

Bewijs

Cv met korte motivatie. Beoordeling van het gevoerde gesprek en handtekening van degene met wie het gesprek gevoerd is. Eventueel: videofilmpje van het gevoerde gesprek.


Cv met korte motivatie: 20 minuten. Voorbereiding: 30 minuten. Sollicitatiegesprek: 15 minuten.

Benodigd materiaal

Bijvoorbeeld een zelf uitgezochte advertentie waarin een kapper gevraagd wordt. Invulformulier curriculum vitae (zie pg 28). Pen, papier, computer.

Hulpmiddelen

Woordenboek en cv dat deelnemer al eerder gemaakt heeft.


Cv met korte motivatie: 15 minuten. Gesprek en beoordeling: 25 minuten.


Informatie voor de deelnemer Je bent klaar met je opleiding en je zoekt een baan. In de zaterdagkrant heb je een advertentie gezien voor een vacature die je aanspreekt. Je gaat een cv-formulier invullen en een korte motivatie schrijven, zie Invulformulier curriculum vitae op pg 28. Als je geen advertentie hebt gevonden, dan gebruik je de voorbeeldadvertentie op pg 26. De docent beoordeelt of je op gesprek mag komen. Wat je cv betreft, let hij op de volgende zaken: • Zijn alle gegevens op je cv ingevuld? • Vermeld je alle relevante persoonsgegevens? • Heb je alle relevante opleidingen genoemd en gerangschikt op naam, jaartallen en diploma ja/nee? • Heb je relevante werkervaring genoemd en als volgt ingedeeld: naam bedrijf, functie, jaartallen? • Heb je hobby’s en interesses vermeld? • Is je zinsbouw correct en maak je geen spelfouten? • Hoe is je motivatie voor het werken in die salon? Als je op sollicitatiegesprek mag komen dan bereid je je in je eigen tijd goed voor. Dat kun je doen door bijvoorbeeld: • Informatie te zoeken over het bedrijf waar je gaat solliciteren. • Op papier te zetten wat je weet over het bedrijf waar je gaat solliciteren. • Antwoorden te formuleren op veelgestelde vragen. • Vragen op te schrijven die je beantwoord wilt hebben tijdens het gesprek. • Het sollicitatiegesprek met iemand thuis te oefenen. • Te zorgen dat je er goed verzorgd uitziet als je op sollicitatiegesprek gaat. • Te zorgen dat je op tijd bent. Je hebt een gesprek met twee personen; de eigenaar van de salon en één van de kappers. Het sollicitatiegesprek duurt 15 minuten. Bij de beoordeling wordt gelet op de volgende uitvoeringspunten: • of je taalgebruik aan de situatie is aangepast; • of je kan overbrengen dat je enthousiast bent; • of je duidelijk kunt maken dat je gemotiveerd bent; • of je je aan de conventies kunt houden (voorstellen, afscheid nemen enzovoort.); • of je zelf ook vragen stelt . Als je wordt aangenomen, dan is de beoordeling voldoende. Als bewijs heb je dan • het cv en je korte motivatie; • de beoordeling van het gevoerde gesprek en de handtekening van degene met wie het gesprek gevoerd is; • eventueel videofilmpje van het gevoerde gesprek.

23


Beoordelingsmodel Op naar een job! Schrijven A2 A. Vormspecificaties

V

Het is een ingevulde cv met korte motivatie. Het is leesbaar.

O

Verbeterpunten

Beslissing Voldoende = voor alle criteria een 'V'. Bij onvoldoende stoppen.

B. Opdrachtspecifieke kenmerken (gaan over vakinhoud) Uit het cv blijkt waarom de sollicitant gemotiveerd is voor het werken in deze salon. De motivatie is foutloos gespeld. In het cv staan alle relevante persoonsgegevens.

Voldoende = voor drie criteria een 'V'. Bij onvoldoende stoppen.

In het cv zijn alle relevante opleidingen ingevuld, gerangschikt op naam, jaartallen en diploma ja/nee. In het cv is relevante werkervaring ingevuld, als volgt ingedeeld: naam bedrijf, functie, jaartallen. C. Taalspecificaties (Selecteer uit kenmerken van taakuitvoering Raamwerk Nederlands voor (V)MBO, Schrijven A2)

24

Samenhang

De gedachtegang is voor de lezer te begrijpen.

Afstemming op doel

Blijft trouw aan doel van het schrijfproduct.

Afstemming op publiek

Gebruikt basisconventies bij een formele brief,bijvoorbeeld: Geachte/ Met vriendelijke groet.

Woordenschat en woordgebruik

Gebruikt veel gebruikte woorden en varieert niet veel in woordgebruik.

Spelling en grammatica

Zie Opdrachtspecifieke kenmerken.

Leesbaarheid

Gebruikt hoofdletters en punten correct.

Voor vier criteria een 'V', anders geen B2.


Beoordelingsmodel Op naar een job! Gesprekken voeren B1 A. Vormspecificaties

V

Deelnemer voert een gesprek.

O

Verbeterpunten

Beslissing Voldoende = voor alle criteria een 'V'. Bij onvol-doende stoppen.

Deelnemer spreekt verstaanbaar.

B. Opdrachtspecifieke kenmerken (gaan over vakinhoud) Deelnemer stelt zichzelf voor en geeft een hand.

Voldoende = voor drie criteria een 'V'. Bij onvoldoende stoppen.

Deelnemer wacht met zitten tot gesprekspartner dit heeft aangegeven. Deelnemer heeft een actieve houding; zit rechtop, luistert geïnteresseerd. Deelnemer komt enthousiast en gemotiveerd over. Deelnemer stelt vragen. C. Taalspecificaties (Selecteer uit kenmerken van taakuitvoering Raamwerk Nederlands voor (V)MBO, Gesprekken voeren B1) Beurten nemen

Kan standaardzinnen gebruiken (bijvoorbeeld: “Dat is een moeilijk te beantwoorden vraag”) om tijd te winnen en de beurt te behouden tijdens het zoeken naar woorden.

Afstemming op doel

Kan afwijkingen van het doel inbrengen en accepteren zonder de draad kwijt te raken.

Afstemming op gesprekspartner

Reageert adequaat op de uitingen van de gesprekspartners en vraagt zo nodig naar meer informatie of naar de bedoeling. Maakt in informele en formele situaties zonder moeite de juiste keuze.


Beschikt over een goede woordenschat voor zaken die verband houden met zijn/haar vakgebied en voor de meeste algemene onderwerpen.

Grammatica

Toont een betrekkelijk grote beheersing van de grammatica. Incidentele vergissingen, niet- stelselmatige fouten en kleine onvolkomenheden in de zinsstructuur kunnen nog voorkomen.

Verstaanbaarheid

Heeft een heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie. Spreekt vloeiend en met uitdrukkingsgemak.

Datum:

Naam deelnemer:


Klas:

Opdracht: Formatief (voortgang)

Naam en handtekening beoordelaar(s):

Summatief/ kwalificerend Voldoende (voor onderdeel A, B en C) Onvoldoende Legenda: V = voldoende; O = onvoldoende,

Aankruisen wat van toepassing is

25


Kapsalon New Hairstyle, Spakenburg heeft een vacature voor een jonge, dynamische en creatieve hairstyliste, die veel wil bereiken in het vak. Korte omschrijving salon Kapsalon New Hairstyle is een trendy salon. Wij vinden deskundigheidsbevordering erg belangrijk, daarom krijgen medewerkers bij ons alle gelegenheid trainingen te volgen. Behalve voor particuliere klanten, verzorgen wij ook de styling voor fashion en shows. Onze salon is in het centrum van Spakenburg gelegen. Daardoor hebben wij niet alleen de Spakenburgers zelf als klant maar ook geregeld bezoekers van Spakenburg en omgeving. Wij werken met de merken Sassoon Professional, Sebastian Takenpakket Je voert werkzaamheden uit die gericht zijn op de verzorging en behandeling van het haar zoals wassen, knippen, snijden, modelvorming/föhnen, kleuren, ontkleuren en omvormen/permanenten. Eisen Wij zijn op zoek naar een collega die zelfstandig kan functioneren, zich collegiaal weet op te stellen en goed kan omgaan met klanten. Een collega die enthousiasme en liefde voor het vak heeft en dat ook uitstraalt, die creatief is en uiteraard beschikt over het diploma kapper (mbo niveau 3). Vac. Nr.: DFM-542 Stuur/mail je ingevulde cv met motivatie naar: New Hairstyle, Johan Koelewijn, Sluisweg 12, 3751 BP Spakenburg, 0332986456 [email protected]


Invulformulier curriculum vitae: Op naar een job Curriculum Vitae Persoonlijke gegevens Naam: Voornamen: Geboortedatum: Geboorteplaats: Woonplaats: Adres: Telefoon: Mobiel: E-mail: Burgerlijke staat: Nationaliteit: Opleidingen Naam opleiding

Jaartallen

Diploma ja/nee

Jaartallen

Taken

Jaartallen

Functie

Stage Naam bedrijf

Werkervaring Naam bedrijf

28


Aanvullende vaardigheden

Sterke eigenschappen

Motivatie

Talen: Welke talen spreek je? Welke kun je ook lezen en schrijven? Taal

Schrijven

Lezen

Hobby’s

Referenties

29


2 De diabetische voet De diabetische voet Omschrijving

Deelnemers verzamelen informatie over de diabetische voet, daarna geven ze een korte presentatie voor collega's uit andere vakdisciplines.

Opleiding

Pedicure niveau 4

Niveau Vaardigheid

Spreken

Beheersingsniveau

B2

Subvaardigheid

Een publiek toespreken


Een (nieuwe) behandelmethode uitleggen aan een groep collega’s.

Algemene informatie

30

Soort opdracht

Informatie verzamelen en op grond daarvan een presentatie geven.


Presentatie wordt op school gegeven. Andere onderdelen kunnen thuis gedaan worden.

Bewijzen

Een literatuurlijstje met informatiemateriaal over de diabetische voet. Een powerpointpresentatie of hand-out van de presentatie van De diabetische voet. De beoordeling van de presentatie door de collega’s. Eventueel: de beoordeling van de presentatie door de docent. Eventueel: een video-opname van de presentatie. (Lezen wordt niet beoordeeld).


Selectie van het informatiemateriaal: 1 uur. Doornemen van het materiaal en voorbereiden van de presentatie: 2 uur en 30 minuten. Geven van de presentatie: 15 minuten. Nabespreken van de presentatie: 10 minuten.

Benodigd materiaal

Laptop/beamer voor powerpointpresentatie. Videocamera voor opname.

Hulpmiddelen

Nvt


10 minuten voor de presentatie.


Informatie voor de deelnemer Je hebt een praktijk aan huis als medisch pedicure. Maar twee dagen per week werk je in een bejaardentehuis, waar je een praktijkruimte hebt afgehuurd. Je hebt veel contact met collega’s uit andere disciplines - twee schoonheidsspecialisten en twee fysiotherapeuten - die net als jij hun eigen praktijkruimte hebben. In het kader van deskundigheidsbevordering organiseren jullie elke maand een bijscholingsavond, waar jullie om de beurt een korte presentatie geven over een actueel thema binnen jullie vakgebied. Deze maand ben jij aan de beurt. Je gaat je collega’s informatie geven over de diabetische voet. Je hebt informatie verzameld over de diabetische voet. Gebruik die informatie voor de presentatie aan je c ollega’s. In de presentatie moeten de volgende zaken aan de orde komen: • beschrijving probleem: oorzaken van voetwonden; • behandeling; • advies verzorging thuis: regels voor een goede voetverzorging; • productadvies; • advies ten aanzien van vergoeding door de zorgverzekeraar. Werkwijze 1 Begin met het verzamelen van de informatie. Let erop dat je materiaal verzamelt dat past bij de onderwerpen van de presentatie. Maak een lijstje met de titel, eventueel auteur en vindplaats van elke gebruikte tekst. (maximaal 10 titels, minimaal 5). Geef ook aan uit hoeveel pagina’s de bruikbare informatie bestaat. • Als je twijfelt over de betekenis van woorden maak dan gebruik van een woordenboek. • Zorg dat je het onderwerp goed afbakent. Als je dat niet doet, kun je te veel informatie krijgen waardoor het moeilijk wordt om te selecteren en te ordenen. • Bespreek het lijstje met de docent. 2 Bereid de presentatie voor. Kies een vorm: powerpoint, of een mondelinge presentatie met een hand-out, of een andere vorm. • Bekijk het naslag werk Presentaties geven. Denk aan: Inleiding, midden, conclusies/afsluiting, tijd. • Gebruik het informatiemateriaal voor de voorlichting. • Probeer je presentatie uit op iemand. • Denk na over de vragen die je collega’s zouden kunnen hebben 3 Geef de presentatie en beantwoord de vragen. 4 Sta open voor de feedback van je collega’s.

31


Beoordelingsmodel De diabetische voet Spreken B2 A. Vormspecificaties

V

Het is een presentatie. Toelichting: het is geen presentatie als • de deelnemer de tekst voorleest; • de presentatie 2x de voorgeschreven tijd duurt; • de presentatie minder dan de helft van de voorgeschreven tijd duurt.

O

Verbeterpunten


Het is verstaanbaar B. Opdrachtspecifieke kenmerken (gaan over vakinhoud) De deelnemer beschrijft op een duidelijke manier • het probleem; • de behandeling; • het advies.

Voldoende = voor drie criteria een ‘V’. Bij onvoldoende stoppen.

De deelnemer heeft vragen van klasgenoten en docent inhoudelijk adequaat beantwoord. De deelnemer geeft de inhoud juist weer. Toelichting: haalt feiten en meningen niet door elkaar. C. Taalspecificaties (Selecteer uit kenmerken van taakuitvoering Raamwerk Nederlands voor (V)MBO, Spreken B2) Samenhang


Afstemming op doel



Past woordgebruik aan publiek aan. Wijkt af van voorbereide tekst op grond van vragen.



Grammatica

Toont een goede beheersing van de grammatica: kleine onvolkomenheden komen voor, maar worden meestal zelf hersteld.

Verstaanbaarheid

( zie vorm).

Datum:

Naam deelnemer:


Klas:




32



33


3 Geef je huid power

Geef je huid power Omschrijving

Deelnemers bezoeken een workshop over gezichtsmaskers. (Deze workshop zoeken ze zelf uit, of op school wordt iets dergelijks georganiseerd, door bijvoorbeeld ouderejaars studenten zo’n workshop te laten geven). Naar aanleiding van deze training maken deelnemers een folder voor hun cliënten.

Opleiding

Schoonheidsspecialiste niveau 3

Niveau Vaardigheid

Luisteren

Schrijven

Beheersingsniveau

B2

B1

Subvaardigheid

Luisteren naar aankondigingen en instructies.

Formulieren invullen, berichten en aantekeningen maken.


Kan trainingen en scholingen volgen over gebruik van nieuwe producten en apparaten.

Kan berichten en notities maken.

Algemene informatie Soort opdracht

Luister- en schrijfopdracht. Deelname aan een workshop over gezichtsmaskers. De informatie over gezichtsmaskers als nieuwe behandelmethode wordt verwerkt tot een folder over deze nieuwe behandelmethode. De folder is bedoeld voor cliënten. De folder wordt niet beoordeeld op de communicatieve waarde.


Bedrijfstraining en thuis of op school.

Bewijzen

Bewijs van deelname aan de workshop en eventueel foto ’s van het behandelproces. Folder over de vernieuwde behandelmethode.


De workshop duurt ongeveer 2½ uur. Folderontwerp: 2 uur.

Benodigd materiaal

Praktijkmateriaal.

Hulpmiddelen

De folder wordt met behulp van de computer gemaakt. Spellingcontrole is toegestaan. Digitale camera om de folder van foto ’s te voorzien.


15 minuten.

Informatie voor de deelnemer Je bent schoonheidsspecialiste en je hebt onlangs je salon geopend. Je klantenkring moet nog groeien. Om de huidverzorging van je cliënten te optimaliseren, heb je besloten in je salon nieuwe behandelingen aan te bieden. Je bezoekt een workshop over gezichtsmaskers om de huidverzorging van je cliënten te verbeteren. De workshop bestaat uit twee delen: • theoriedeel, • praktijkdeel. Tijdens deze workshop zal aandacht besteed worden aan huidanalyse, reiniging en de toepassingsmogelijkheden van gezichtsmaskers. Na het theoriedeel voer je in tweetallen een maskerbehandeling uit en ervaar je persoonlijk het effect. Tijdens het theoriedeel van de workshop maak je aantekeningen en foto ‘s. Maak voor je beautysalon een flitsende folder over de optimale gezichtsverzorging door middel van een gezichtsmasker. In je folder verwerk je de volgende inhoudelijke aspecten: • algemene huidverzorging; • noodzakelijke verzorging voor de gecombineerde en droge huid; • extra verzorging door het poedermasker; • extra ingrediënten poedermasker.

34

Wat de vorm van de folder betreft, let je op: • passend taalgebruik; • aansprekende tussenkoppen; • eventueel een slagzin; • beeldmateriaal (van je salon en/of van de behandeling). Natuurlijk zorg je ervoor dat de naam van je salon en je contactgegevens duidelijk in de folder vermeld staan.


Beoordelingsmodel Geef je huid power Luisteren B2 en schrijven B1 (De folder wordt niet beoordeeld op de communicatieve waarde) A. Vormspecificaties

V

Het is een folder.

O

Verbeterpunten

Beslissing Voldoende = voor alle criteria een 'V'. Bij onvol-doende stoppen.

B. Opdrachtspecifieke kenmerken (gaan over vakinhoud) De deelnemer beschrijft in de folder de hoofdgedachte van de theorie betreffende de workshop gezichtsmaskers.

Voldoende = voor vier criteria een 'V'. Bij onvoldoende stoppen.

De deelnemer beschrijft de thema ’s van de workshop (bijvoorbeeld): • algemene huidverzorging; • extra verzorging voor de gecombineerde en droge huid; • het poedermasker; • extra ingrediënten poedermasker. De deelnemer maakt onderscheid tussen feiten en meningen. C. Taalspecificaties (Selecteer uit kenmerken van taakuitvoering Raamwerk Nederlands voor (V)MBO, Schrijven B1) Samenhang

Brengt samenhang in de tekst door de opbouw: beginmidden–slot. Maakt alinea ‘s.

Afstemming op doel

Het schrijfproduct is informatief en overtuigend.


Past woordgebruik aan het publiek aan.


Kan het woordgebruik variëren.

Grammatica

Werkwoordspelling is correct. Woordvolgorde is correct.

Leesbaarheid

Past hoofdletters, punten, komma ’s en vraagtekens correct toe. Gebruikt tekstkopjes boven de alinea ‘s.


Taalspecificaties Luisteren B2 (Als de folder inhoudelijk correct is dan is er goed geluisterd. Luisteren hoeft niet per se apart beoordeeld te worden. Het gaat bij Luisteren B2 om de volgende kenmerken van de taakuitvoering uit het Raamwerk (V)MBO.) Gericht luisteren naar specifieke informatie

Kan uit langere betogen gedetailleerde informatie halen over vertrouwde en minder vertrouwde onderwerpen.

Begrijpen

Kan de gedachtelijn/verhaallijn volgen. Kan van een tekst de verschillende onderwerpen benoemen. Kan van de verschillende tekstgedeelten de hoofdgedachte weergeven.

Verwerken

Kan informatie uit de tekst vergelijken met eigen kennis/ ervaring. Kan gegevens ordenen; heeft alleen ondersteuning nodig bij specifieke ordeningsprincipes.

Datum:

Naam deelnemer:

Klas:





35


4 De klantenkaart

De klantenkaart Omschrijving

Gesprek voeren om klantgegevens te verzamelen en de klantenkaart in te vullen

Opleiding

Junior kapper mbo niveau 2

Niveau Vaardigheid

Gesprekken voeren

Schrijven

Beheersingsniveau

B1

A2

Subvaardigheid

Informatie uitwisselen

Verslagen en rapporten


Kan zo nodig doorvragen om informatie helder te krijgen. Kan vragen beantwoorden van de klant.

Kan klantenkaart invullen.


Gesprek tussen klant en deelnemer om van de klant informatie te krijgen die ingevuld wordt op de klantenkaart. Meestal gebeurt dit direct op de computer, maar bij deze opdracht wordt de informatie eerst schriftelijk ingevuld (om later overgebracht te worden in de computer).


Praktijkruimte/salon/simulatie

Bewijs

Ingevulde klantenkaart. Voldoende beoordeling voor gesprek (eventueel video-geluidsopname).


Ongeveer 20 minuten.

Benodigd materiaal

Klantenkaart of computer met elektronische kaartenbak.

Hulpmiddelen

Gegevens van de klanten, afsprakenboek en computer.

Informatie voor de deelnemer Je hebt een klant behandeld: haar gewassen, geknipt en gekleurd. Deze klant is voor de eerste keer in de salon en je gaat bij het afrekenen een klantenkaart voor haar invullen. Probeer zoveel mogelijk informatie van de klant te krijgen, zodat je de juiste gegevens hebt om de klantenkaart in te vullen die bij deze opdracht hoort (zie pg.39). Voer het gesprek met de klant en verzamel de gegevens die je op de klantenkaart moet invullen. Je hebt een ingevulde klantenkaart als de klant weggaat. Op de klantenkaart vul je de volgende gegevens in: naam, adres, postcode, woonplaats van de klant (NAW-gegevens); • telefoonnummer en mailadres; • geslacht (man of vrouw) en geboortedatum; • de behandelingen die de klant heeft gehad; • de producten en artikelen die de klant heeft gekocht; • persoonlijke bijzonderheden van de klant.

36


Beoordelingsmodel De klantenkaart Gesprekken voeren B1 A. Vormspecificaties

V

O

Het is een gesprekje.

Verbeterpunten


Het is verstaanbaar.

B. Opdrachtspecifieke kenmerken (gaan over vakinhoud) De deelnemer stelt vragen om informatie te krijgen om de klantenkaart in te vullen.

Voldoende = voor drie criteria een ‘V’. Bij onvoldoende stoppen.

De deelnemer reageert op opmerkingen van de klant. De deelnemer kijkt of er iets vergeten is. De deelnemer rekent correct af. De deelnemer bedankt de klant en wenst de klant een fijne dag. C. Taalspecificaties (Selecteer uit kenmerken van taakuitvoering Raamwerk Nederlands voor (V)MBO, Gesprekken voeren B1) Beurt nemen

Kan ingrijpen in een gesprek of discussie over een vertrouwd onderwerp en de juiste frase gebruiken om aan het woord te komen.

Afstemming op doel

Kan na een uitwijding in het gesprek weer terugkeren naar het gespreksdoel.


Maakt de juiste keuze in formaliteit en het al dan niet gebruiken van een taalvariatie (dialect, jongerentaal).


Beschikt over voldoende woorden om zich te uiten over de meeste onderwerpen die betrekking hebben op het dagelijks leven en de beroepsrichting. Het kan soms nog nodig zijn een omschrijving te geven van een onbekend woord.

Grammatica

Vertoont een redelijke grammaticale beheersing. Aarzelingen en fouten in zinsbouw zijn eigen aan gesproken taal en komen dus voor, maar worden zo nodig hersteld. Het is over het algemeen duidelijk wat de leerling probeert uit te drukken.

Verstaanbaarheid

De uitspraak is duidelijk en de deelnemer is verstaanbaar, zelfs met een accent en af en toe een verkeerd uitgesproken woord.

Datum:

Naam deelnemer:


Klas:



Summatief/ kwalificerend Voldoende (voor onderdeel A, B en C) Onvoldoende

Legenda: V = voldoende; O = onvoldoende;


37


Beoordelingsmodel De klantenkaart Schrijven A2 A. Vormspecificaties

V

O

Het ingevulde is leesbaar.

Verbeterpunten


B. Opdrachtspecifieke kenmerken (gaan over vakinhoud) De klantenkaart heeft de juiste datum.

Voldoende = voor vier criteria een ‘V’. Bij onvoldoende stoppen.

De informatie over de behandeling is correct. De NAW-gegevens bevatten geen spelfouten. De prijzen zijn correct. De opmerkingen zijn begrijpelijk. Bij verkoop zijn de juiste producten ingevuld. C. Taalspecificaties (Selecteer uit kenmerken van taakuitvoering Raamwerk Nederlands voor (V)MBO, Schrijven A2) Woordenschat

Gebruikt veel frequent voorkomende woorden en varieert niet veel in woordgebruik.

Spelling en grammatica

Er komen met uitzonderling van de NAW-gegevens, nog regelmatig spelfouten voor. Veel voorkomende woorden zijn fonetisch redelijk correct gespeld. De woordvolgorde in hoofdzinnen (ook met inversie) is over het algemeen correct.

Leesbaarheid

Gebruikt hoofdletters en punten correct.

Datum:

Naam deelnemer:


Klas:



Summatief/ kwalificerend Voldoende (voor onderdeel A, B en C) Onvoldoende

Legenda: V = voldoende; O = onvoldoende;

38



Klantenkaart

DE KLANTENKAART Klantnummer

Geslacht: m of v

Aanhef

Voorletter(s)

Voornaam

Voorvoegsel(s)

Naam

Geboortedatum

Adres

Leeftijd

Postcode

Woonplaats

Telefoon

Tel. mobiel

E-mail Bijzonderheden ALGEMENE HAARDIAGNOSE Dikte

fijn

normaal

dik

Structuur

stijl

golvend

krullend

Haarproblemen

droog normaal

fijn vet

gevoelig roos

Huidproblemen

droog normaal

fijn vet

gevoelig

Conditie

normaal

hard

slap

Huidspanning

goed

matig

slecht

Kleur

zwart donkerblond

donkerbruin middelblond

middelbruin lichtblond

lichtbruin zeer lichtblond

Permanent wikkels

grof

normaal

sterk

extra sterk

kroes

poreus

Verfkleur Waterstof

%

Spoeling kleur

Grijspercentage

%

Inwerktijd

Permanent vloeistof

aankruisen wat van toepassing is

VERKOOP DIENSTEN EN PRODUCTEN Datum

Behandeling / Product

Prijs € € € €

Opmerking: Meestal worden klantengegevens tegenwoordig verwerkt in een digitaal klantenbestand. Bovengenoemde gegevens kunnen bijvoorbeeld verwerkt worden in het computerprogramma ‘Melissa’, dat ontwikkeld is voor de branche van Uiterlijke Verzorging10.

39


5 Succesvolle behandeling likdoorns

Naam opdracht:

Succesvolle behandeling likdoorns

Omschrijving

Deelnemers lezen het artikel ‘Na jaren voetbehandeling bleven weke likdoorns weg’, Podopost, oktober 2007.11 Daarna stellen ze twee behandelplannen op voor twee typen likdoorns.

Opleiding

Pedicure, mbo niveau 4

Niveau Vaardigheid

Lezen

Beheersingsniveau

B2

Subvaardigheid

Rapporten, verslagen en artikelen lezen

Descriptoren Branchegericht taalprofiel

Kan vakbladen lezen.


Tekst begrijpend lezen en informatie schematisch verwerken tot twee behandelplannen. Het schrijven wordt niet apart beoordeeld op het taalvaardigheidsniveau.


Het lezen van de tekst en de verwerking daarvan tot twee schematische behandelplannen gebeurt tijdens een toetsmoment op school.

Bewijzen

Twee behandelplannen waarin de informatie schematisch geordend is. De beoordeling van de behandelplannen door de docent.


Lezen en schematisch uitwerken van twee behandelplannen: 90 minuten Eventueel: beoordelingsgesprek met vak- en taaldocent over behandelplannen: 15 minuten.

Benodigd materiaal

Artikel vaktijdschrift ‘Na jaren voetbehandeling bleven weke likdoorns weg’, Podopost, oktober 2007 (zie pg 42).11

Hulpmiddelen

Nvt


15 minuten.

Informatie voor de deelnemer Je hebt een praktijk aan huis als medisch pedicure. Je bent lid van een regionaal netwerk van medische voetverzorgers. Doel van het netwerk is elkaar op de hoogte houden van en betrekken bij ontwikkelingen op het vakgebied van de medische voetverzorging, bijvoorbeeld door artikelen uit vakbladen voor elkaar samen te vatten. In het oktobernummer 2007 van het vaktijdschrift ‘Podopost’ heb je een interessant artikel gelezen over de behandeling van twee typen likdoorns. Je maakt een samenvatting van dat artikel in de vorm van twee behandelplannen. In de behandelplannen moeten de volgende zaken aan de orde komen: • beschrijving probleem; • oorzaken probleem; • behandeling: gebruik van instrumenten en materialen; • advies voor doorverwijzing naar andere disciplines: redenen voor doorverwijzing aangeven. 1 L ees de tekst aandachtig door. Je beschikt over voldoende strategieën om lange, moeilijke en complexe teksten te begrijpen. 2 Maak een samenvatting van de tekst in de vorm van twee behandelplannen, waarin de behandeling van twee verschillende problemen centraal staat. De informatie in de behandelplannen is schematisch weergegeven. Uit de behandelplannen blijkt dat je de onderwerpen en de hoofdgedachten van de hele tekst goed hebt begrepen. 3 Voor de uitwerking van de opdracht krijg je 90 minuten. Na afloop lever je je product in bij de docent.

40


Beoordelingsmodel Succesvolle behandeling likdoorns Lezen B2 (Schrijven wordt hier niet apart op niveau beoordeeld; de behandelplannen zijn nodig om het lezen te beoordelen) A. Vormspecificaties

V

Twee uitgeschreven behandelplannen, in de vorm van een schematisch overzicht.

O

Verbeterpunten


B. Opdrachtspecifieke kenmerken (gaan over vakinhoud) De deelnemer beschrijft in elk behandelplan schematisch 1 het probleem, 2 de oorzaken van het probleem, 3 de behandeling (gebruik van instrumenten en materialen).

Voor twee criteria een ‘V’. Bij onvoldoende stoppen.

De deelnemer beschrijft in de afronding het advies voor (eventuele) doorverwijzing naar andere disciplines. C. Taalspecificaties (Selecteer uit kenmerken van taakuitvoering Raamwerk Nederlands voor (V)MBO, Lezen B2) Opzoeken

Kan snel informatie vinden in teksten over een breed scala aan onderwerpen in de eigen werksfeer, ook in teksten met een ondoorzichtige structuur.

Begrijpen

Kan van de verschillende tekstgedeelten de hoofdgedachte weergeven. Kan de volgende tekstrelaties herkennen: oorzaak-gevolg, doel-middel, algemene uitspraak-voorbeeld, tegenstelling, opsomming, voorwaarde, argumentatie.

Verwerken

Kan conclusies trekken. Kan zelfstandig gegevens ordenen; heeft alleen begeleiding nodig bij specifieke ordeningsprincipes.

Datum:

Naam deelnemer:

Voor twee criteria een ‘V’, anders geen B2.

Klas:



Summatief/ kwalificerend Voldoende (voor onderdeel A, B en C) Onvoldoende Legenda: V = voldoende; O = onvoldoende;


41


Bijlagen

46


Bijlage 1 Casco Taalassessments

Naam opdracht

Pakkende titel; niet meer dan 3 à 4 woorden

Omschrijving

Kort en beknopt aangeven wat de opdracht inhoudt

Opleiding

Beroepsopleiding en mbo niveau

Niveau Vaardigheid

Bijvoorbeeld: lezen, spreken, luisteren, gesprekken voeren, schrijven; elke vaardigheid een rij.

Beheersingsniveau

A2, B1, B2, C1

Subvaardigheid

Zie branchegerichte taalprofielen UV: bijvoorbeeld zaken regelen, lezen om informatie op te doen.


Zie branchegerichte taalprofielen UV.

Tweede vaardigheid


Korte aanduiding: bijvoorbeeld rollenspel, conferentiebezoek, presentatie, verslag schrijven.


Kan op meerdere plaatsen zijn (thuis, Open leercentrum, klaslokaal enzovoort).

Bewijs

Waarmee geeft de leerling aan dat de opdracht is uitgevoerd: wat kan zij concreet in het portfolio stoppen?


Hoeveel tijd hebben leerlingen in totaal nodig om de opdracht uit te voeren (ook de voorbereiding enzovoort).

Benodigd materiaal

Bijvoorbeeld apparatuur voor opnamen van beeld en geluid.

Hulpmiddelen

Bijvoorbeeld internet, woordenboek, naslagwerken, enzovoort.


Hoeveel tijd is de docent kwijt met het nakijken van de gehele opdracht; aangeven per onderdeel.

Informatie voor de deelnemer • Beschrijf hier voor de deelnemer wat hij moet doen om deze opdracht uit te voeren. Schets eerst de s ituatie in stappen (bijvoorbeeld: voorbereiding, uitvoering, terugkijken). Doe het concreet en begrijpelijk, maar ook kort, eventueel met voorbeelden. • Geef ook aan wat de belangrijkste criteria voor een voldoende zijn. Bijvoorbeeld: let bij de presentatie op de volgende punten: 1 inleiding, midden, conclusie; 2 vragen van studenten; 3 enzovoort. • Geef ook aan welke hulpmiddelen en theorie erbij gebruikt kunnen worden.

47


Beoordelingsmodel Format bewijsstuk voor taalportfolio A. Vormspecificaties

V

Het is een .... (product/prestatie waar om gevraagd is). Bijvoorbeeld: Presentatie (Toelichting: het is geen presentatie als de deelnemer de tekst voorleest)

O

Beslissing Beslisregel voor dit onderdeel. Bijvoorbeeld: voor alle criteria dient een ‘V’ behaald te worden. Bij onvoldoende stoppen.

Het is verstaanbaar.

B. Opdrachtspecifieke kenmerken (gaan over vakinhoud) (Hier voorbeeld gegeven van mogelijke onderdelen in een presentie) De deelnemer beschrijft op een duidelijke manier • het probleem; • de behandeling; • het advies.

Beslisregel voor dit onderdeel. Bijvoorbeeld: voor twee criteria dient een ‘V’ behaald te worden. Bij onvoldoende stoppen.

De deelnemer heeft vragen van klasgenoten en docent inhoudelijk adequaat beantwoord. De deelnemer geeft de inhoud juist weer. Toelichting: haalt feiten en meningen niet door elkaar. C. Taalspecificaties (gaan over taalbeheersingsniveau) (Selecteer uit (kenmerken van taakuitvoering Raamwerk Nederlands voor (V)MBO) Voorbeeld: Spreken B2) Samenhang


Afstemming op doel



Past woordgebruik aan de doelgroep aan. Wijkt af van voorbereide tekst op grond van vragen.



Grammatica

Goede beheersing: kleine onvolkomenheden komen voor, maar worden meestal zelf hersteld.

Verstaanbaarheid

(zie vorm)

Datum:

Naam deelnemer:

Beslisregel voor dit onderdeel. Bijvoorbeeld: voor vier criteria dient een ‘V’ behaald te worden.

Klas:



Summatief/ kwalificerend Voldoende (voor onderdeel A, B en C) Onvoldoende Legenda: V = voldoende; O = onvoldoende;

48



Bijlage 2 Mogelijke voorbeelden van taalgedrag en taalproducten (checken met Taalprofiel UV) Luisteren*

Lezen*

Gesprekken voeren

Spreken

Schrijven

C1

Volgen van een lezing

Een verzekeringspolis

Functioneringsgesprek als leidinggevende

Presentatie voor collega’s

Ondernemingsplan

B2

Volgen van een workshop

Vakliteratuur

Klachtengesprek

Presentatie voor vakgenoten

Zakelijke brief

B1

Volgen van een instructie

Handleiding

Verkoopgesprek

Presentatie voor medeleerlingen

Folder

A2

Volgen van een gesprek

Zakelijke brief

Informeel gesprek met klant

Klantenkaart

* Bij Lezen en Luisteren is het lastig na te gaan wat de

Andere voorbeelden van opdrachten die taalgedrag

deelnemer heeft gehoord of heeft gelezen. Meestal is

uitlokken:

het lezen van teksten of het luisteren naar een voor

• Maak een folder voor een gratis proefbehandeling.

dracht input voor een taalproduct waarmee schrijven of

• Schrijf een stukje voor het wijkkrantje over de salon.

spreken beoordeeld wordt.

• Bereid een open dag voor de salon voor en laat die

Voorbeelden:

ook plaatsvinden, maak onder andere een affiche,

• Lees artikelen over een diabetische voet en schrijf

een folder.

een behandelplan of geef een presentatie. • Volg een workshop gezichtsmaskers en ontwerp een folder om gezichtsmaskers als nieuwe behandel methode bij klanten bekend te maken.

• Geef een demonstratie van de werking van een apparaat voor collega’s, voor klanten. • Maak zelf een instructievideo voor collega’s over een apparaat, over een behandelmethode, over een kniplijn. • Voer een klachtengesprek. • Geef in een gesprek een productadvies aan een klant. • Voer een functioneringsgesprek met de salon eigenaar of praktijkopleider. • Overleg met collega’s over het vakantierooster. • Geef voorlichting op het vmbo over de afdeling UV van je roc of over het beroep. • Geef een demonstratie of presentatie over een nieuwe modelijn. In de publicatie Taalprofielen - te downloaden van www.nabmvt.nl - vind je nog andere voorbeelden (niet specifiek voor UV).

49


Bijlage 3 Begrippenlijst Descriptoren Descriptoren

De vier taalniveaus van het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO zijn uitgewerkt in niveauomschrijvingen, ‘descriptoren’ per vaardigheid. In het kader de algemene descriptor voor het niveau A2 lezen. Kan korte teksten lezen die duidelijk gestructureerd zijn en geschreven in eenvoudige en duidelijke taal. Heeft veel begeleiding nodig, in de vorm van uitleg, vragen en opdrachten. Bron: Raamwerk Nederlands voor (V)MBO Ook de omschrijvingen in het branchegerichte taalprofiel noemen we descriptoren. In het kader een descriptor uit het taalprofiel Junior Kapper. Kan klantenkaart lezen en begrijpen. Bron: UV, Beheers je taal!

Kenmerken van de taakuitvoering Kenmerken van de taakuitvoering

De vier taalniveaus van het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO zijn uitgewerkt in niveauomschrijvingen. De kenmerken van de taakuitvoering bepalen op welke wijze (hoe goed) de taak uitgevoerd moet worden op een bepaald niveau. In het kader een voorbeeld bij Gesprekken voeren B2. Grammatica Toont een betrekkelijk grote beheersing van de grammatica. Maakt gebruik van complexe zinsvormen. Incidentele vergissingen, niet-stelselmatige fouten en kleine onvolkomenheden in de zinsstructuur kunnen nog voorkomen maar zijn zeldzaam en worden meestal direct verbeterd.

Bron: Raamwerk Nederlands voor (V)MBO Kwalificatiedossier Kwalificatiedossier

De op een gestandaardiseerde wijze beschreven collectie van kwalificaties. In een kwalificatiedossier is opgenomen: • beeld van het beroep (deel A); • de kwalificaties (deel B); • uitwerking van de kwalificaties (deel C); • verantwoording (deel D); • beroepscompetentieprofielen; • brondocument Leren, Loopbaan en Burgerschap. N.B.: de laatste twee punten hoeven fysiek geen onderdeel van het dossier te vormen. Kwalificatiedossiers zijn te vinden op de volgende site http://www.coordinatiepunt.nl/dossiers.php.

50


Raamwerk Nederlands voor (V)MBO Raamwerk Nederlands voor (V)MBO

Het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO is een bewerking van het Common European Framework of Reference for Languages, ofwel Europees Referentiekader (ERK) voor het Nederlands in (v)mbo-opleiding, beroep en maatschappij. Het ERK is een document van de Raad van Europa dat zes in Europa geldende taalniveaus omschrijft. Het gaat om zes te onderscheiden niveaus van taalvaardigheid in een vreemde taal voor verschillende schalen die geplaatst worden onder de vijf vaardigheden luisteren, lezen, gesprekken voeren, spreken en schrijven. Het ERK is een instrument om functionele taalvaardigheid in een taal te beschrijven o.a. om er leertrajecten mee te ontwerpen. Niveau A1 is gemakkelijker dan A2. A Beginnend taalgebruiker

A1

A2

B Onafhankelijk taalgebruiker

B1

B2

C Vaardig taalgebruiker

C1

C2

Het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO is te downloaden vanaf de volgende site: www.mboraad.nl. Taalassessments Taalassessments

Binnen een georganiseerde setting worden reële taken uitgevoerd die taalgedrag uitlokken. Dat taalgedrag wordt volgens vooraf bepaalde afspraken beoordeeld. Een goed taalassessment lokt taalgedrag uit dat je kunt relateren aan de (niveau)standaard (ERK). De assessmenttaak moet daar dus doelgericht voor ontworpen worden. Zie stalenboek Assessment NT2. http://www.cinop.nl/projecten/portfoliont2.

Taalbeleid Taalbeleid

Taalbeleid omvat alle maatregelen die een school treft om op structurele en systematische wijze • de taalvaardigheid van deelnemers te vergroten; • het onderwijs (taal)toegankelijker te maken. Het zijn maatregelen op het gebied van programmering, materiaal en didactiek die zowel binnen als buiten de les genomen kunnen worden. De maatregelen zijn • structureel, omdat het gaat om blijvende veranderingen in het onderwijs; • systematisch, omdat ze worden uitgevoerd volgens een vooraf vastgelegd plan. Taalbeleid gaat over • een strategische visie op de rol van taal in het onderwijs, in het beroep en in de maatschappij; • onderwijsinhoudelijke vraagstukken: wat is er nodig om te werken aan de verbetering van taalvaardigheid van deelnemers? Hoe kan taal geleerd worden in een geïntegreerde context en hoe kan gewerkt worden aan het ontwikkelen van deelvaardigheden in een individuele aanpak? (Bron: folder Cinop Taal van struikelblok naar sleutel tot succes)

Taalportfolio Taalportfolio

Het taalportfolio is een hulpmiddel bij het leren en de deelnemer gebruikt het gedurende een langere tijd. Het bestaat uit een paspoort, een biografie en een dossier. Het paspoort geeft een samenvattend overzicht van de taalkennis van de deelnemer, in de biografie documenteert de deelnemer wat hij aan talen geleerd heeft en het dossier bevat bewijsstukken hiervoor (werkstukken, producten, video-opnamen). Het taalportfolio is eigendom van de deelnemer.

51


Taalprofiel Nederlands Taalprofiel Nederlands

Een Taalprofiel Nederlands zoals te vinden in de meeste kwalificatiedossiers ziet er voor bijvoorbeeld de niveau-3 opleiding ‘Kapper en Afrokapper’ als volgt uit: Luisteren

Lezen

Gesprekken voeren

Spreken

Schrijven

C2 C1 B2 B1 A2 A1

Het betekent dat de Kapper en de Afrokapper Nederlands voor de vijf vaardigheden beheerst op de niveaus zoals in het overzicht aangegeven. De taalbeschrijving voor de niveaus vanaf A1 tot C2 zijn afkomstig uit het Raamwerk NT2. Het Raamwerk NT2 is een uitwerking voor Nederlands als tweede taal van het Common European Framework of Reference for Languages, ofwel Europees Referentiekader (ERK).

52


53


Noten 1 Voorheen KCE-standaarden. 2 Gemeenschappelijk Procesmanagement Competentiegericht beroepsonderwijs. (2007). Document Leren, Loopbaan en Burgerschap. Ede: Gemeenschappelijk Procesmanagement Competentiegericht beroepsonderwijs. Zie ook www.mbo2010.nl. 3 Council of Europe. (2001). Common European Framework of Reference for Languages. Cambridge: Cambridge University Press and Council of Europe. Een vertaling van een deel van het CEFR is te vinden op http://taalunieversum.org/ onderwijs/gemeenschappelijk_europees_referentiekader/ 4 Bedrijfstakgroep UV. (2007). Uiterlijke verzorging, beheers je taal!, De Bilt: MBO Raad. Zie ook www.mboraad.nl. 5 Bohnenn, E. e.a. (2007). Raamwerk Nederlands, Nederlands in (v)mbo-opleiding, beroep en maatschappij. ’s Hertogenbosch: CINOP. Zie www.mboraad.nl. 6 Zie www.europeestaalportfolio.nl. 7 CINOP, Cito, SLO. (2007). Competentiegericht beoordelen in het mbo, De Bilt: MBO Raad. 8 Toekomst Examinering Talen en Rekenen/wiskunde in het MBO, versie 1, (2008). Ede: MBO 2010. 9 Een competentie is de integratie en coördinatie van kennis, vaardigheden en houding in een specifieke situatie om adequaat te handelen. 10 WEGA automatisering. 11 Mennen, T. (2007). Na jaren voetbehandeling bleven weke likdoorns weg. Podopost 20, 18-22.

54

Bedrijfstakgroep

uv

Uiterlijke Verzorging

Uiterlijke verzorging, toets je taal!

Recommend Documents