Van: Verzonden: Aan: CC: Onderwerp: Bijlagen:
Siem Bijman [
[email protected]] vrijdag 21 maart 2014 16:09 Siem Bijman Jan Overtoom Bouwend Nederland denkt graag met u mee Bouwend Nederland denkt met u mee.docx
Geachte heer, mevrouw, Namens de brancheorganisatie Bouwend Nederland verzoek ik u om deze e-mail door te sturen aan alle gemeenteraadsfracties in uw gemeente. Graag krijg ik hiervan een cc. Met vriendelijke groet, Siem Bijman
Geachte heer, mevrouw, Op 19 maart jl. hebben de gemeenteraadsverkiezingen plaatsgevonden. Nu breekt de belangrijke tijd van onderhandelingen over het coalitieakkoord aan. M e t deze e-mail informeren wij u over belangrijke onderwerpen die de gemeente, de werkgelegenheid en de bouw aangaan. Sinds de inzet van de crisis vanaf 2008: •
zijn er 90.000 arbeidsplaatsen in de bouwsector verloren gegaan,
•
zijn er landelijk 25.500 uitkeringsgerechtigden in de bouwnijverheid en
• gaan er jaarlijks zo'n 1.500 bouwbedrijven failliet. De uitstraling naar andere sectoren is nog veel groter. De gemeente is belangrijk voor de bouw als opdrachtgever, regelgever en aanbesteder en kan hiermee positieve invloed uitoefenen op de lokale e c o n o m i e , werkgelegenheid en een duurzame leefomgeving. In het bijgevoegde document geven we u een aantal bouwstenen die u in uw college- of raadsperiode helpen om hier een goede invulling aan te geven. Uiteraard zijn wij gaarne bereid tot een nadere toelichting: "Bouwend Nederland denkt graag met u mee".
Rflfr^
Met vriendelijke groeten Siem Bijman
Beh.
Ir. S.P. Bijman Adviseur Markt en Overheid Bouwend Nederland regio Randstad Noord T: 0031 (0)20 575 67 00 M:0031 (0)6 22 373 143 E:
[email protected]
2 1 HAART 2014
Ambt.:
Streetöat.: Afschr.: b £ U / B.V.O.:
Gemeente Woerden
Registratiedatum: Behandelend afdeling Afgehandeld door/op:
1
14.004396
24/03/2014
l/( R
Bouwend Nederland de vereniging van bouw- en infrabedrijven
Bouwstenen voor uw college- of raadsperiode: Bouwend Nederland denkt graag met u mee D e z e bijlage bevat e e n tiental bouwstenen die u in uw college- of raadsperiode kunt gebruiken. Wij g a a n er vanuit dat dit u helpt o m verdere invulling te g e v e n a a n de doelstellingen v a n uw fractie op belangrijke t h e m a ' s als: v o l d o e n d e , betaalbare en d u u r z a m e huisvesting; g o e d e bereikbaarheid voor burgers en bedrijven; e e n g e z o n d e economie en werkgelegenheid. De 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
onderwerpen zijn: Energiezuiniger w o n e n levert veel op B e z u i n i g e n op infrastructuur is d e duurste w e g Kwaliteit s c h o o l g e b o u w e n kan en moet beter! A a n b e s t e d e n : H a a l het beste uit de markt W o n i n g b o u w : flexibel e n toekomstgericht plannen G e m e e n t e n h e b b e n starters nodig voor d e lokale e c o n o m i e - bied z e hulp o m e e n woning te k o p e n Particulier o p d r a c h t g e v e r s c h a p : win-win voor g e m e e n t e e n w o o n c o n s u m e n t L e e g s t a a n d v a s t g o e d : e e n realistische kijk Anticiperen op d e o m g e v i n g s w e t S o c i a l Return
1. Energiezuiniger wonen levert veel op V a n investeren in het energiezuiniger m a k e n v a n b e s t a a n d e w o n i n g e n en g e b o u w e n wordt iedereen beter; het vermindert de woonlasten e n verhoogt het wooncomfort voor b e w o n e r s , het bevordert de w e r k g e l e g e n h e i d in de bouw en draagt bij a a n het terugdringen v a n C 0 2 - u i t s t o o t e n het gebruik v a n fossiele brandstoffen. Echter, anders d a n bij e e n i P a d of e e n nieuwe auto of k e u k e n 'verkoopt e n e r g i e b e s p a r i n g zichzelf niet'; d a a r is meer voor nodig. D e praktijk wijst uit dat gezamenlijke acties v a n g e m e e n t e n , lokale o n d e r n e m e r s e n actieve bewoners(groepen) v a a k de sleutel tot s u c c e s zijn. Waarbij g e m e e n t e n e n bewoners(groepen) als neutrale b o o d s c h a p p e r s hun inwoners informeren e n de markt, ondersteund door hun brancheorganisaties, o p de behoeften v a n b e w o n e r s a f g e s t e m d e a d v i e z e n , producten en service aanbiedt. 2. Bezuinigen op infrastructuur is de duurste weg Infrastructuurproblemen worden het m e e s t op lokaal niveau g e v o e l d . Het belang v a n e e n g o e d e o p l o s s i n g is hier het grootst. Uitstel v a n onderhoud leidt tot onveilige situaties e n uiteindelijk ook hogere kosten. Vergelijk het met het schilderen v a n de kozijnen: het is beter te k i e z e n voor periodiek e e n verflaag a a n b r e n g e n in plaats v a n niets d o e n en w a c h t e n tot er echt gaten in het kozijn vallen. A l l e e n bezuinigen is op termijn de duurste o p l o s s i n g . B e h o u d e n v a n wat er is, is g e e n luxe, het is n o o d z a a k e n geeft invulling a a n d u u r z a a m inkopen. D e bouwsector kan e e n grote bijdrage leveren door anders met a a n l e g , beheer en onderhoud v a n de infrastructuur en buitenruimte o m te g a a n . E r is veel winst te halen door toe te w e r k e n naar e e n a n d e r e en betere s a m e n w e r k i n g t u s s e n gemeentelijke opdrachtgever e n marktpartijen. Door e e n vroegere marktbetrokkenheid te organiseren, versnelling in p r o c e d u r e s en besluitvorming te bewerkstelligen en e e n p a s s e n d
Bouwend Nederland de vereniging van bouw- en infrabedrijven
a a n b e s t e d i n g s b e l e i d te hanteren is er veel te winnen in kostenefficiëncy e n kwaliteit v a n de uitvoering. D e financiële ruimte voor g e m e e n t e n voor de k o m e n d e jaren is nog met veel o n z e k e r h e d e n o m g e v e n . B e z u i n i g e n op infrastructuur zal echter g e e n o p l o s s i n g bieden, m a a r zal juist leiden tot het verleggen v a n e e n s t e e d s grotere rekening naar toekomstige c o l l e g e s e n ontslagen bij uw lokale mkb-bedrijven. D e behoefte a a n a d e q u a t e d u u r z a m e maatregelen o m de bereikbaarheid binnen g e m e e n t e n te b e h o u d e n en te bevorderen kan op brede steun vanuit de s a m e n l e v i n g rekenen. Meer informatie: http://www.bouwendnederland.nl/feiten-en-cijfers/28762/visiedocumenten 3. Kwaliteit schoolgebouwen kan en moet beter! P e r 1 januari 2 0 1 5 worden s c h o o l b e s t u r e n in het primair onderwijs zelf financieel verantwoordelijk voor het buitenonderhoud v a n e n a a n p a s s i n g e n a a n s c h o o l g e b o u w e n . D e g e m e e n t e is dan alleen nog verantwoordelijk v o o r uitbreiding en nieuwbouw. O m de o v e r g a n g z o g o e d mogelijk te laten verlopen, is het verstandig o m voor die tijd g o e d e a f s p r a k e n met schoolbesturen te m a k e n over de staat v a n onderhoud waarin de overdracht plaatsvindt. 8 0 % v a n d e s c h o o l g e b o u w e n heeft e e n o n g e z o n d binnenklimaat e n is technisch e n functioneel niet m e e r geschikt voor de onderwijseisen v a n d e z e tijd. V e e l g e m e e n t e n e n s c h o o l b e s t u r e n weten niet g o e d hoe 'hun' s c h o l e n het d o e n . E e n q u i c k - s c a n kan helpen inzicht te krijgen in de benodigde investeringen o m d e l e s o m s t a n d i g h e d e n v a n leerkrachten e n leerlingen aanzienlijk te verbeteren. Tot slot: voor nieuwbouw gebruiken v e e l g e m e e n t e n de modelverordening v a n d e V N G . D e bijbehorende normvergoedingen zijn g e b a s e e r d op d e ontwikkeling v a n de huizenprijzen. D o o r de a a n h o u d e n d e d a l e n d e huizenprijzen zijn de normvergoedingen inmiddels dermate laag dat eigenlijk g e e n g o e d e bouwkwaliteit kan worden gerealiseerd. Het z o u g o e d zijn o m niet alleen investeringskosten in o g e n s c h o u w te n e m e n , maar ook de b e h e e r k o s t e n . Met g o e d overleg met de markt kan toegewerkt worden naar het optimaal c o m b i n e r e n e n benutten v a n budgetten. Meer informatie: http://www.bouwendnederland.nl/speerpunten/utiliteitmarkt/sub/scholenbouw 4. Aanbesteden: Haal het beste uit de markt Bouwbedrijven h e b b e n veel te bieden a a n gemeentelijke opdrachtgevers. V a a k meer d a n opdrachtgevers d e n k e n . D e kennis e n ervaring bij bouwbedrijven over werkorganisatie, uitvoeringswijze, materialen en constructies is groot. M a a r o p d r a c h t g e v e r s g e v e n v a a k niet g e n o e g mogelijkheden o m v a n die kennis en ervaring te profiteren. D a a r m e e d o e n g e m e e n t e n zichzelf tekort. Laat bouwbedrijven m e e d e n k e n over o p l o s s i n g e n door "het a a n b i e d e n v a n varianten" in a a n b e s t e d i n g e n toe te s t a a n . Of door t o e p a s s i n g v a n e e n geïntegreerde opdracht. D e A a n b e s t e d i n g s w e t ondersteunt g e m e e n t e n o m het beste uit de markt te halen met in het bijzonder v o l d o e n d e o o g voor het mkb. D e wet dwingt g e m e e n t e n o m m e e r o v e r w o g e n k e u z e s te m a k e n in het stellen v a n proportionele geschiktheidseisen e n contractvoorwaarden. O m hier e e n g o e d e invulling a a n te g e v e n heeft B o u w e n d
Bouwend Nederland de vereniging van bouw- en infrabedrijven
N e d e r l a n d e e n Referentiekader A a n b e s t e d e n ontwikkeld. In e e n beperkt aantal bladzijden wordt geschetst w a a r e e n a a n b e s t e d e r rekening m e e heeft te h o u d e n . Dit referentiekader is terug te vinden op de website v a n B o u w e n d N e d e r l a n d . Tenslotte: a a n b e s t e d e n is slechts e e n manier o m e e n opdracht in d e markt te zetten. Bij kleine opdrachten - tot 5 0 . 0 0 0 euro - voert het h o u d e n van e e n a a n b e s t e d i n g v a a k te v e r en is gunning uit d e h a n d e e n m e e r a a n g e w e z e n methode. 5. Woningbouw: flexibel en toekomstgericht plannen D o o r tegenvallende verkoopresultaten bij marktpartijen, e n terugvallende investeringen v a n woningcorporaties staan veel w o n i n g b o u w p l a n n e n stil. D a a r n a a s t worden v e e l prestatieafspraken met woningcorporaties losgelaten. D o o r de stilstand v a n plannen en het loslaten v a n prestatieafspraken dreigt d e woningproductie jaren achter te g a a n lopen o p d e oorspronkelijke planning. A l s d e v r a a g naar woningen e e n m a a l aantrekt, zal het a a n b o d echter niet s n e l g e n o e g kunnen reageren v a n w e g e d e lengte v a n b e s l u i t v o r m i n g s p r o c e s s e n . O m dit te v o o r k o m e n , is het verstandig o m met marktpartijen e n corporaties gezamenlijk te z o e k e n naar mogelijkheden o m projecten (en d e bijbehorende uitgifte v a n gronden) te f a s e r e n en z o d o e n d e s n e l te kunnen inspelen op herstel v a n de woningmarkt. V o o r het m a k e n v a n prestatieafspraken met corporaties kan g o e d worden a a n g e s l o t e n bij het a d v i e s v a n d e V N G : ' G e m e e n t e n e n corporaties; d e vrijblijvendheid voorbij'. 6.
Gemeenten hebben starters nodig voor de lokale economie - bied ze hulp om een woning te kopen D e woningmarkt zit op slot. V o o r a l voor starters op d e woningmarkt is het moeilijk o m v o l d o e n d e financiering te krijgen o m e e n nieuwe of b e s t a a n d e woning te kunnen k o p e n . Terwijl juist d e starters de doorstroming o p d e lokale woningmarkt e e n impuls kunnen geven. Iedere a a n k o o p v a n e e n woning door e e n starter leidt tot minstens drie nieuwe v e r h u i s b e w e g i n g e n . V o o r g e m e e n t e n is het v a n belang o m starters te binden. Zij v o r m e n de b a s i s voor het floreren v a n d e regionale e c o n o m i e . G e m e e n t e n kunnen starters hierbij op verschillende manieren tegemoet treden. In d e eerste plaats kunnen g e m e e n t e n starters h e l p e n door startersleningen a a n te bieden, w a a r m e e het gat t u s s e n het hypotheekbedrag dat m a x i m a a l bij e e n bank kan worden g e l e e n d en het bedrag dat nodig is voor a a n k o o p v a n d e woning kan worden gedicht. O o k kunnen g e m e e n t e n d e kosten v a n d e a a n k o o p v a n e e n (nieuwe) woning verlagen als g e m e e n t e n zelf d e grond in erfpacht uitgeven. V o o r de grond hoeft d a n g e e n hypotheek te worden afgesloten e n afgelost, w a a r d o o r d e m a a n d l a s t e n lager kunnen zijn. Z e k e r indien d e g e m e e n t e d e c a n o n beperkt houdt. O p e e n huis v a n 2 0 0 . 0 0 0 euro scheelt dat al g a u w 100 euro per m a a n d . Echter, stel g e e n extra e i s e n a a n startersleningen. Diverse g e m e e n t e n vragen o m het h e b b e n v a n e e n b e s t a a n d e binding met d e g e m e e n t e , of het moeten achterlaten v a n e e n s o c i a l e huurwoning. Starters die vanuit e e n ouderlijk huis k o m e n , worden z o d o e n d e uitgesloten. 7.
Particulier opdrachtgeverschap: win-win voor gemeente en woonconsument
Bouwend Nederland de vereniging van bouw- en Infrabedrtjven
Particulieren zijn terecht s t e e d s kritischer. Z e willen e e n woning die past bij hun persoonlijke w e n s e n e n o m s t a n d i g h e d e n én z e willen e e n buurt met diverse voorzieningen in d e nabije o m g e v i n g . E n dat alles binnen budget. A l s z e e e n dergelijke ideaalsituatie niet vinden binnen het b e s t a a n d e a a n b o d in de g e m e e n t e d a n vertrekken z e naar e e n a n d e r e locatie die beter aansluit bij hun w e n s e n . G e m e e n t e n kunnen a a n d e w o o n w e n s e n v a n particulieren tegemoet k o m e n door hen middels particulier o p d r a c h t g e v e r s c h a p d e mogelijkheid te bieden hun eigen woning naar hun e i g e n w e n s e n te realiseren. Het is d e bouwvorm die, o n d a n k s d e r e c e s s i e , n o g redelijk loopt. Terwijl woningprojecten overal in het land worden stilgelegd, vinden kavels voor e i g e n b o u w n o g g o e d aftrek. O m particulieren hierbij tegemoet te k o m e n dienen g e m e e n t e n in d e eerste plaats v o l d o e n d e g o e d geprijsde k a v e l s a a n te bieden. O o k dienen particulieren g o e d geïnformeerd e n begeleid te w o r d e n . W a n t particulieren zijn g e e n professionele opdrachtgevers, die o m k u n n e n g a a n met gemeentelijke afdelingen a l s het grondbedrijf, juristen, w e l s t a n d etc. G e m e e n t e n zullen zich hierop moeten instellen. 8. Leegstaand vastgoed: een realistische kijk S t e e d s m e e r g e m e e n t e n krijgen te m a k e n met l e e g s t a a n d v a n v a s t g o e d : onder a n d e r e v a n kantoren, winkels e n bedrijfsruimten. Kantorenparken, winkelcentra, bedrijventerreinen e n wijken k u n n e n hierdoor geleidelijk v e r p a u p e r e n . T e lang wachten met ingrijpen maakt het moeilijk o m het gebied uiteindelijk w e e r aantrekkelijk te m a k e n . Bij leegstand is het belangrijk o m zicht te krijgen op d e o o r z a a k v a n d e l e e g s t a n d : die kan bijvoorbeeld g e l e g e n zijn in e c o n o m i s c h e factoren, maatschappelijke ontwikkelingen z o a l s internetwinkelen e n thuiswerken, of in d e m o g r a f i s c h e factoren. V e r v o l g e n s k a n s a m e n met marktpartijen naar o p l o s s i n g e n gezocht w o r d e n z o a l s herontwikkeling, revitalisering v a n g e b i e d e n e n gerichte sloop e n nieuwbouw. D e ervaring leert dat g e m e e n t e n e e n belangrijke sturende e n faciliterende rol kunnen vervullen, door overleg te initiëren e n actief m e e te w e r k e n a a n bijvoorbeeld herstructurerings- of transformatieplannen. Meer informatie: http://www.bouwendnederland.nl/speerpunten/utiliteitmarkt/sub/winkelvastqoed http://www.bouwendnederland.nl/speerpunten/utiliteitmarkt/sub/kantorenmarkt 9. Anticiperen op de omgevingswet D e O m g e v i n g s w e t komt er a a n ! D o o r integratie van vele sectorale wetten in d e O m g e v i n g s w e t zijn d e autoriteiten verplicht o m alle relevante a s p e c t e n bij besluiten te meewegen. Z o worden e c o n o m i s c h e , e c o l o g i s c h e e n sociale a s p e c t e n evenwichtig e n gezamenlijk b e o o r d e e l d . D a a r n a a s t w o r d e n o n d e r z o e k s l a s t e n v e r l a a g d , enerzijds hoeft vooraf minder te w o r d e n onderzocht; anderzijds moeten b e s c h i k b a r e g e g e v e n s opnieuw kunnen w o r d e n gebruikt. T o t slot wordt flexibilisering v a n b e s t e m m i n g s p l a n n e n (straks omgevingsplannen) bevorderd. K o r t o m : e e n hoop veranderingen! O m d e invoering v a n d e O m g e v i n g s w e t in uw g e m e e n t e z o s o e p e l mogelijk te laten verlopen, is het r a a d z a a m o m d e toekomstige werkwijze al z o v e e l mogelijk over te
Cs
Bouwend Nederland de vereniging van bouw- en infrabedrijven
n e m e n ; stuur a a n o p globaal b e s t e m m e n e n op het hergebruik v a n o n d e r z o e k s g e g e v e n s . D e wettelijke k a d e r s s t a a n dat nu al toe. 10. Social Return Door de i n p a s s i n g v a n s o c i a l return bij a a n b e s t e d i n g e n creëren g e m e e n t e n werkplekken voor m e n s e n met e e n grotere afstand tot de arbeidsmarkt. S o c i a l return staat d a a r o m momenteel volop in de belangstelling. S o c i a l return moet e e n win-win-win situatie zijn, voor zowel d e opdrachtgever, de opdrachtnemer a l s de s o c i a l return kandidaat. O m hiertoe te k o m e n blijkt uit o p g e d a n e ervaringen, dat de v o l g e n d e uitgangspunten v a n belang zijn: •
•
•
• • • •
O p d r a c h t g e v e r e n opdrachtnemer(s) moeten met elkaar in dialoog g a a n over de invulling v a n s o c i a l return en specifieke, meetbare, a c c e p t a b e l e , realistische e n tijdgebonden ( S M A R T ) afspraken m a k e n . Proportionele s o c i a l return criteria hanteren. B o u w e n d N e d e r l a n d hanteert hierbij als vuistregel: 5 % v a n d e l o o n s o m of 2 % v a n d e a a n n e e m s o m bij projecten w a a r de loonkosten c a . 4 0 % zijn. S o c i a l return kandidaten in de g e l e g e n h e i d stellen een opleiding of c u r s u s te v o l g e n . K a n d i d a t e n w o r d e n daardoor beter inzetbaar e n productiever én de k a n s e n op d u u r z a m e participatie op de arbeidsmarkt worden vergroot. O o k niet-projectgebonden inspanningen v a n bedrijven e r k e n n e n . E e n prestatieladder kan hierbij e e n g o e d hulpmiddel zijn. D e inzet v a n leerlingen ook meetellen als social return inspanning. V o o r k o m e n dat s o c i a l return leidt tot verdringing op de arbeidsmarkt. Z o r g voor enige uniformiteit in uw regio.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: J a n Overtoom Regiomanager Bouwend Nederland Randstad Noord T 020 - 5 7 5 67 00 M 0 6 - 5 1 5 1 7377 E
[email protected]
