Uden, 11 februari 2015

De 'Udense conferentie' wordt voor de twaalfde keer georganiseerd door AEDE Nederland in samenwerking met het Udens College

Peace & Understanding internationalisering als brug

Locatie Udens College – sector havo-vwo Schepenhoek 101, 5403 GA Uden www.udenscollege.nl 0413 28 30 00 (keuze 1) 06-18870439 (Rien Geurts, uitsluitend op de conferentiedag)

AEDE-NL secretariaat: Klaas Fokkinga Wiesterwei 8, 9143 WJ Nes gem. Dongeradeel www.aede.nl / [email protected] Conferentie secretariaat: Marja Ritterfeld [email protected]

Uden, 11 februari 2015 Een conferentie over Internationalisering in het voortgezet onderwijs

Programma 09.30

Ontvangst

10.00

Welkom door Hans Olsthoorn sector directeur Havo-VWO van het Udens College en door Rien Geurts, voorzitter AEDE-NL

10.15

Videoboodschap Marie-france Mailhos, voorzitter AEDE France en initiator ElicitPlus-project Lezing prof. dr. Christiane Berkvens-Stevelinck “Europa stervende zwaan”

Online inschrijven en uitvoerige informatie op onze site www.aede.nl 11.30

Werkgroepronde 1

12.30

Lunch 1-minuut presentaties en bezoek informatiestands

14.00

Werkgroepronde 2

15.15

Werkgroepronde 3

16.15

Einde conferentie

1

2

3

4

Stressless AEDE heeft geparticipeerd in het project Stressless. In deze interactieve workshop tips kunnen de deelnemers zelf analyseren of de werkdruk leidt tot werkstress. Aan de orde komt: hoe verander je mee, het belang van goed slapen en hoe je kunt leren goed te ontspannen. ELOS-grensverleggend onderwijs De wereld wordt kleiner en absolute grenzen vervagen. Steeds meer scholen willen leerlingen graag voorbereiden op een internationale samenleving. Elos is een stevig internationaal leerconcept en een netwerk van 40 scholen. Het brengt jonge mensen vaardigheden en kennis bij die ze nodige hebben om met vertrouwen en enthousiasme te functioneren in een globaliserende samenleving. Hoe bereidt je een leerling voor op het wereldburgerschap? Wat houdt het leerconcept precies in? Wat maakt Elos succesvol?. Samen werken: gewoon doen! In deze workshop komen laagdrempelige projecten aan de orde. U ziet ter inspiratie voorbeelden van projecten voor diverse vakken en vakgebieden die relatief eenvoudig zijn op te zetten.Ook komt aan de orde hoe je die projecten het gemakkelijkst kunt organiseren. Denk daarbij o.a.aan het vinden van geschikte partnerscholen.". Working with/on identity and democracy during international exchanges Description: Maurick College in Vught/NL and other schools from Spain, Germany, Belgium and Italy cooperate in an international project named “European Citizenship” which aims to work on mutual understanding and European/Global citizenship by student exchanges. A problem was the minimal interaction between the student groups during the official programme. Therefore an educational programme has been developed, which focusses on identity and democracy and should activate the students to discuss and think about identity, democracy and finally about their future. This programme has been realized by students of Fontys University/Tilburg and University of Blancquerna - Ramon Llul/Barcelona for about four years and has been evaluated by the pupils, students, teachers and universities. During this workshop the results will be presented, but the main focus lies on the teaching materials, of which some will be trialled during the session. You will leave this session with new ideas and ready to use teaching materials. Although the session focusses on exchange situations, the materials are also available in Dutch and can be used in regular Dutch lessons about European Citizenship. Rationale: As described in Guerrina (2002) identity is seen as multi-layered, contextdependent and changing, rather as a process than fixed. According to Maalouf (in Guerrina, 2002) the recognition that a multiplicity of identities is present within a person allows us to challenge the Us/Other dichotomy. Guerrina points out, that the

Marike van Kalken leefstijlcoach bij Bewegen werkt

Bianca Coorengel medewerker Europees Platform

Rinke van der Valle adviseur internationalisering

Uwe Krause project leader European Values Education Fontys University of Applied Science Tilburg

recognition of the heterogeneity of the in-group as well as the out-group allows us to deconstruct stereotypes and understand the fluidity of an individual’s identity, which might lead to mutual understanding. Insight in one’s own identity and the identity of others (from other countries) is one (important) step in the development of young people and a starting point to discuss democracy and think about what kind of a society the own country and the European Union/world should be and how one can contribute to achieve this goal. The data of the European Values Study, published in the Atlas of European Values (Halman et al., 2011), offer high quality, representative data, deriving from face to face interviews, about the attitudes of people concerning themes as work, religion, politics, family, migration, environment, tolerance, etc. They allow to talk about and compare opinions of Europeans within Europe (defined in a very broad sense from Iceland to Azerbaidjan). The accompanying website www.atlasofeuropeanvalues.eu offers maps about opinions and attitudes of Europeans on a national, but also regional and world scale, tools, which allow to analyse the data according to specific respondent characteristics, teaching strategies & materials and videos. They can be used in any educational setting, from regular settings to exchange programmes, to work on issues as identity, values, democracy, generally by stimulating discussions between students and taking into account a future dimension. 5

6

Democratie leren maken... Democratie is voor de meeste mensen als zuurstof. Vanzelfsprekend. Je gaat het missen wanneer het verdwijnt. In het Fort van de Democratie ontwikkelen we spelvormen en ideeën om met jongeren uit verschillende landen democratie te onderzoeken. Spannend en leuk om te doen!" Samen onze toekomst onderzoeken In maart 2015 gaat voor het vijfde achtereenvolgende jaar het Global Thinking Project (GTP) van start. Het GTP is een internationaliseringsproject waaraan leerlingen meedoen van verschillende scholen in Nederland, Zuid-Afrika en Nieuw-Zeeland. Tijdens het project onderzoeken groepjes leerlingen (4VWO) van de verschillende partnerscholen betekenisvolle thema’s, zoals criminaliteit, gezondheidszorg, corruptie en duurzaamheid. Dat onderzoek verrichten ze door te filosoferen, het raadplegen van externe informatiebronnen en het onderling delen van de informatie. Met behulp van de scenariomethode werken de groepjes leerlingen toekomstscenario’s uit: ze verplaatsen zich naar het jaar 2025. Hierdoor komen ze met hun gedachteproces ‘los’ van het heden en worden ze zich bewust van hun eigen mogelijkheden, waarden, trends en (on)gewenste scenario’s rondom het thema dat ze zelf hebben gekozen. Tijdens de workshop krijgt u antwoord op uw vragen rondom het project, voeren we een kort filosofisch gesprek en onderzoeken we de scenario’s rondom een thema naar keuze. U krijgt daardoor een compleet beeld van de essentie van het project. Meer informatie over het GTP vindt u op www.global-thinking.net

Jan Durk Tuinier en Marja Hanko Stichting Vredeseducatie en Fort van de Democratie

Rudolf Kampers Gymnasium Felisenum Velsen en Stichting Leren Filosoferen

7

8

9

10

11

3D virtuele werelden als platform voor interculturele samenwerking Een presentatie over producten en resultaten van onderzoek van enkele (EU) projecten waarin VO scholen en instellingen voor hoger onderwijs de mogelijkheden van virtuele werelden voor samenwerkend leren en de ontwikkeling van interculturele vaardigheden onderzochten. De EU als Europese democratie De EU is geen staat en ook geen statenbond, maar ontwikkelt zich van een common market naar een common democracy. EU-burgers kunnen zowel deelnemen aan de nationale democratie van hun land als aan de gemeenschappelijke democratie van de Unie. Beyond Borders: What It Means to Be a Global Citizen Europese en internationale oriëntatie heeft als doel de ontwikkeling van leerlingen te ondersteunen in de voorbereiding op leven, leren en werken in een geglobaliseerde wereld. Maar weten we ook wat het rendement is van al deze interculturele activiteiten, zoals een uitwisselingsproject of een ander internationaal samenwerkingsproject. Met andere woorden “hoe competent zijn de leerlingen geworden na zo’n internationale activiteit”? Leerlingen komen tijdens de activiteiten in aanraking met allerlei nieuwe situaties die vragen om nieuwe oplossingen: Hoe ga ik om met meningsverschillen in een multicultureel team? In hoeverre ben ik me bewust van mijn eigen vooroordelen? Ben ik wel die kritische en actieve wereldburger met die ruime blik? Wat betekent het eigenlijk om wereldburger te zijn? MUN: internationaal leren in eigen land (en daar buiten) Het bezoeken van een MUN is een waardevolle invulling van een internationaliseringsprogramma op een school. Het Lorentz Lyceum is een actieve school op het gebied van MUN's. Onze ervaringen willen we graag met u delen. Wij laten u tijdens deze workshop zien wat het Model United Nations (MUN) programma van onze school inhoud. Niet alleen belichten we onze eigen LmunA-conferentie, ook laten we zien hoe we ons voorbereiden op het bezoek aan een buitenlandse MUNconferentie met onze leerlingen. Hoe we selecties maken voor onze delegations en hoe wij in onze jaarkalender bepalen welke MUN's we bezoeken en waarom. We even tips en uitleg op al uw vragen. De buitenwereld in de klas, de klas naar buiten Van taaldorp op locatie naar taalstad in België. In de vierde klas doen de leerlingen mee aan een taaldorp in het lokale winkelcentrum waar we een realistische situatie nabootsen door het inzetten van native speakers. In de vijfde klas wordt dit uitgediept door de Belgische stad Namen te bezoeken waar de leerlingen meedoen aan het project Taalstad (meer informatie op www.villangues.be). In deze presentatie is aandacht voor de organisatorische kant en de verschillende werkvormen die we in de les gebruiken ter voorbereiding op de projecten. .

Ton Koenraads IT-specialist TELLConsult

Jaap Hoeksema Euroknow

Gert-Jan Goossens EIO-specialist Cobbenhagenlyceum Breda

Freek Uijen docent aardrijkskunde en begeleider LmunA, Lorentz Lyceum Arnhem

Afke Janse docente Frans , Dr. Aletta Jacobscollege Hoogezand

12

CLIL in history teaching Sharing experience in History teaching in English inspires to new ways of working with students. Join in and learn about the ‘best practice’ examples from Germany and The Netherlands.

Hendrik Snethkamp Gymnasium Aspel Hellen Janssen Fontys Hogeschool en AEDE

13

Het AEDE-diploma in de praktijk In deze presentatie laten we u zien hoe uw leerlingen tijdens de reguliere lessen het AEDE-diploma kunnen behalen. Na een korte inleiding over het AEDE-diploma en de eisen voor dit diploma laten zij uw concrete voorbeelden zien. Laura Fontijne, die aan de pilot met leerlingen uit het VMBO en de Havo heeft meegewerkt, zal u over haar ervaringen vertellen. Aan het eind van de workshop gaat u naar huis met allerlei voorbeelden van activerende didactiek over Europa.

Laura Fontijne docente Frans Overbetuwe College Bemmel Charlotte Vellenga docente Frans/auteur bestuurslid AEDE