u zegt? Goedgelo’vig, bn. (-er, -st), 1. Een goed vertrouwen hebben in de waarheid van wat anderen zeggen, lichtgelovig 2. (w. g.) rechtzinnig in de leer, orthodox.
een euro voor je gedachten...
1 / 12
waarom filosofen het zeggen... Ook al kan je niets absoluut zeker weten, je ontkomt er toch niet aan om dingen voor zeker aan te nemen, zo meende Ludwig Wittgenstein. Niet eens zozeer vanwege de praktische onmogelijkheid om alles voortdurend in twijfel te trekken, maar vooral door een theoretische onmogelijkheid: zonder vertrouwen is het überhaupt onmogelijk om iets te weten. Our opinions and ideas are like a toothbrush: “everybody wants one, everybody needs one, but nobody wants to use somebody else’s.” Dan Ariely, the uspide of irrationality
. .. n e g g e z l a t e h als zij It ain’t what you don’t know that gets you into trouble. It’s what you know for sure that just ain’t so. - Mark Twain The trust of the innocent is the liar’s most useful tool. - Stephen King To be trusted is a greater compliment than being loved. - George MacDonald A lie can travel half way around the world while the truth is putting on its shoes. - Charles Spurgeon A half truth, like half a brick, is always more forcible as an argument than a whole one. It carries better. - Stephen Leacock Beware of anyone who says they know. Trust me, they don’t, or they wouldn’t have to say they did. - Harvey Fierstein Trust, but verify. - Ronald Reagan
2 / 12
Goudvissen onthouden g n a l n e d n o c e s 3 s t slech e j k e e w k t ie w e f f a r t en S r e t a w d r e e is il r e t s e met g Pure nonsens – allebei. Gesteriliseerd water houdt evenveel verband met de sterkte van de actieve bestanddelen in wiet als pakweg de stand van de maan met de prestaties van de Rode Duivels: helemaal niets dus. En de goudvis? Wel de goudvis heeft een geheugen van bijna een half jaar. Nog altijd niet iets om over naar huis te schrijven natuurlijk. Wij mensen onthouden langer en anders, tenzij bijvoorbeeld cannabisgebruik roet in het eten gooit… Anderzijds: een straffe joint die leidt tot een “bad trip”, die vergeet je nooit.
Alles gaat goed? Het cannabisgebruik bij 15- tot 18-jarigen ligt al bij al laag. Ja, dat is goed nieuws. Maar, er is een maar – we willen en moeten namelijk beter doen. De cijfers van de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugsproblemen geven duidelijk aan dat de cijfers sedert 2005 redelijk stabiel blijven, enkele lichte dalingen of schommelingen niet te na gesproken. Er blijft dus iets “hangen”. Bovendien ligt het cannabisgebruik bij 18-plus jongeren ook iets hoger. Dat kan wijzen op een kleine groep hardnekkige gebruikers. Dergelijke bevindingen stroken niet met de gezondheidsdoelstellingen rond tabak, alcohol, drugs die de Vlaamse overheid in 2009 instelde. Want de streefcijfers die we als doelstelling voor 2015 hebben vooropgesteld, zijn beslist nog niet gehaald. Vandaar deze nieuwe campagne. We geven een extra impuls aan de preventie-inspanningen.
3 / 12
r e v o s s u f e d m o r Waa goedgelovigheid? Omdat we iets eigenaardig vaststellen. Niet veel jongeren blowen, maar ze denken wel dat veel meer andere leeftijdsgenoten het wél doen. En bovendien vinden ze dat prima, alsof dat de normaalste zaak ter wereld is. Ze denken dat het normaal is, omdat de aanvaarding op een of andere manier toch om de hoek loert. Ze hebben ergens horen waaien dat blowen kanker bestrijdt. Of het beste middel is tegen stress, hoofdpijn, concentratieproblemen. En dan is er natuurlijk ook nog het fenomeen van de groepsdruk – zeker als je dénkt dat al je vrienden blowen, ook al is dat niet noodzakelijk zo. Kortom: sommige jongeren zitten toch wat gevangen in de vooroordelen die ze klakkeloos geloven, lekker sabbelend op een broodje aap.
En duss? En dus wil het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid de kritische reflex van jongeren aanwakkeren. Niet door te zwaaien met feiten of met dat vermanende vingertje. Maar door voor waar aangenomen weetjes, onuitroeibaar als onkruid, voor zijn kar te spannen en ze te gebruiken als lokaas. Lokaas om enkele absurde stellingen over cannabis(gebruik) te ontmaskeren.
4 / 12
Oh ja, en waarom de fishh? De wereld lijkt heel klein voor een goudvis in zijn bokaal. Zijn contact met de buitenwereld is minimaal, ofschoon die bokaal meestal toch maar mooi middenin de woonkamer staat. Van het glas heeft de goudvis geen weet. De wereld van de goudvis is zo groot als zijn bewustzijn. En dat is precies ook het probleem van de cannabisgebruikende tiener in volle roes. Met de goudvis als mascotte wil deze campagne jongeren niet met de vinger wijzen, maar hen duidelijk maken dat ze niet goedgelovig moeten zijn. De juiste informatie is beschikbaar voor iedereen, zelfs zonder al te veel moeite. De boodschap van deze campagne is dan ook: wees geen domme goudvis, laat je niet vangen!
5 / 12
Over de website e .b n e g n a v t ie n e j t a a .l w ww Welke uitspraken zijn waar? Zelfgekweekte wiet is gezond(er) Op borrelnootjes zitten 27 soorten pis Cannabis zit in 1 op 10 broekzakken Vreemd gaan zit in de genen Alleen seuten smoren niet Onze nagels groeien nog na de dood Verslaving is een lachertje Niezende honden zijn zeldzaam #hash-tag verwijst naar wiet Elk jaar verorberen we 8,2 spinnen Hoeveel van deze tien uitspraken zijn er juist, volgens jou? ..... /10. Als je meer dan 0/10 hebt, breng je best een bezoekje aan www.laatjenietvangen.be . Geen van bovenstaande uitspraken kloppen, maar veel ervan worden als waar beschouwd. Je hebt voor deze broodje aapverhalen en halve waarheden misschien zelfs een ‘wetenschappelijke’ uitleg gehoord. Die wordt op laatjenietvangen.be weerlegd.
6 / 12
Op de campagnewebsite kunnen jongeren quizzen. Na elke vraag krijgen ze het correcte antwoord te zien. Aan het einde van de rit weten ze of ze goedgelovig zijn of net goed geïnformeerd. Dat resultaat kunnen ze delen op hun sociale netwerk. De bedoeling is om hen tot denken aan te zetten, om een gezonde sceptische houding aan te nemen tegenover verschillende soorten informatie, en om die ook te gebruiken als het onder vrienden over cannabis gaat. Want welk broodje aapverhaal er ook wordt verteld: door cannabis te gebruiken kan je er verslaafd aan worden. Dat staat als een paal boven water, zelfs voor goudvissen.
De harde feiten over ‘softe’ cannabis I Cannabis is en blijft de meest ‘populaire’ onder de illegale drugs: 17,3% van alle leerlingen secundair onderwijs (2011-2012) heeft ooit cannabis geprobeerd. Het voorbije jaar gebruikte 10,4% cannabis, dit hoofdzakelijk occasioneel: 7,8% van de jongeren gebruikt occasioneel (2,6% gebruikt regelmatig). De gemiddelde beginleeftijd voor cannabis onder de leerlingen secundair onderwijs (2011-2012) is 15,4 jaar. http://www.vad.be/actueel.aspx.
II Uit de studentenbevraging (2009) blijkt dat binnen de leeftijdscategorie 18-25j: 42,6% van de studenten ooit cannabis heeft gebruikt. 23,9% deed dit nog het voorbije jaar, waarvan 5,4% op regelmatige basis. http://www.vad.be/alcohol-en-andere-drugs/onderzoek/studentenbevraging. aspx.
7 / 12
III 13% van de Vlaamse bevolking tussen 15 en 64 jaar heeft ooit al cannabis gebruikt. https://his.wiv-isp.be/nl/Gedeelde%20%20documenten/summ_LS_NL_2008. pdf
IV Uit het uitgaansonderzoek (2012) blijkt dat binnen de leeftijdscategorie 1825j.: 56,0% van de uitgaanders ooit cannabis heeft gebruikt. 37,8% deed dit nog het voorbije jaar, waarvan 17,0% op regelmatige basis. http://www.vad.be/alcohol-en-andere-drugs/onderzoek/uitgaansonderzoek. aspx
V De vraag naar gespecialiseerde hulpverlening voor cannabisgebruikers is de afgelopen jaren internationaal gestegen. In Vlaanderen registreert het VLIS-VVBV sinds 1988 de cliënten in de gespecialiseerde drughulpverlening (RIZIV). Uit deze registratiegegevens blijkt dat het aantal nieuwe cliënten die ingeschreven staan wegens een primair cannabisprobleem tussen 1999 en 2010 bijna drie keer zo groot is geworden. Uit de gegevens van de MPG, MKG en EPD blijkt dat er overheen de jaren een stijging is in het aantal cannabisgerelateerde behandelingen in de CGG, de algemene- en de psychiatrische ziekenhuizen. http://www.vad.be/materiaal/dossiers/factsheet-cannabis.aspx?from=1096 http://www.vad.be/alcohol-en-andere-drugs/info-drugs/productinfodossiers/ cannabis.aspx.
8 / 12
VI Cannabisgebruik kan leiden tot gezondheidsschade. Deze schade neemt toe met de hoeveelheid, frequentie van gebruik en duur van de blootstelling. Ook de beginleeftijd speelt een rol: jongeren hebben, omwille van hun leeftijd, een aantal specifieke kwetsbaarheden voor de effecten van cannabis die o.a. verband houden hun ontwikkelingsstadia en hersenontwikkeling. http://www.vad.be/alcohol-en-andere-drugs/info-drugs/productinfodossiers/ cannabis.aspx.
VII Op lichamelijk vlak veroorzaakt cannabisgebruik vooral schade aan longen en ademhalingswegen en door de combinatie met tabak is er een verhoogd risico op kanker. Cannabisgebruik kan leiden tot psychotische symptomen en wie gedurende lange tijd regelmatig cannabis gebruikt, loopt risico op afhankelijkheid. Verder beïnvloedt cannabis het functioneren omwille van gevolgen op cognitieve functies (gebrekkige concentratie, oplossingsvermogen, kortetermijngeheugen) en psychomotorische functies (motoriek en reactievermogen). http://www.vad.be/alcohol-en-andere-drugs/info-drugs/productinfodossiers/ cannabis.aspx.
VIII De acute intoxicatie beïnvloeden de psychomotorische vaardigheden die nodig zijn voor het besturen van een wagen. Zo vertraagt de reactietijd, verslechtert de waarneming, de motoriek en het vermogen om snelheden (nauwkeurig) in te schatten. De aandacht neemt af, er is een afname van de remreactie en men gaat vaker kronkelen over de baan. Wie onder invloed van cannabis achter het stuur kruipt heeft tot tweemaal zoveel kans om een auto-ongeval te veroorzaken. http://www.vad.be/alcohol-en-andere-drugs/info-drugs/productinfodossiers/ cannabis.aspx & BIVV. (2013). Brochure ‘onderweg naar meer ervaring’. Brussel.
9 / 12
IX Cannabisgebruik verstoort het kortetermijngeheugen. Hierdoor hebben mensen onder invloed van cannabis het moeilijk om een coherente gedachtegang te volgen of om een coherent gesprek aan te houden. Door deze rechtstreekse negatieve effecten op het kortetermijngeheugen kunnen jongeren die onder invloed zijn van cannabis slechter presteren in de klas. Bovendien wordt het leervermogen serieus aangetast door acuut cannabisgebruik. http://www.vad.be/alcohol-en-andere-drugs/info-drugs/productinfodossiers/ cannabis.aspx
X Cannabisgebruik heeft niet enkel een impact op de gezondheid. Cannabisgebruik wordt in verband gebracht met werkloosheid en met een verminderde levensvreugde (lagere tevredenheid over relatie, leven, werk, familie, vrijetijdsbesteding). Ook persoonlijke relaties kunnen lijden onder het cannabisgebruik. http://www.eurad.net/
10 / 12
e n g a p m a c is b a n n a c Nieuwe s e j t l e b a f n e r e g n o j t p l he doorprikken Vreemd gaan zit in de genen, en cannabis in 1 op 10 broekzakken. Met deze en andere slogans wil de Vlaamse overheid met een nieuwe campagne jongeren aan het denken zetten over cannabisgebruik. Zijn de stellingen juist of fout? Denk na, en laat je vooral niet vangen. Want neen, cannabis gebruiken is niet normaal of wijdverspreid. En ja, het houdt wel degelijk gezondheidsrisico’s in. Misverstanden ontkrachten en correct informeren, zo wil de campagne jongeren overtuigen te doen zoals de meeste van hun leeftijdgenoten: cannabis links laten liggen. Met affiches en een interactieve website met een quiz, mikt de campagne op jongeren van 14-17 jaar en op jongvolwassen van 18-25 jaar. Vlaams minister voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen: “We kiezen er bewust voor niet met het opgestoken vingertje te communiceren. We nodigen jongeren en jongvolwassenen uit om zich bij het maken van hun gedragskeuzes niet te laten vangen door perceptie of foute informatie. Dat iedereen wel eens gebruikt bijvoorbeeld, of dat het een onschuldig tijdverdrijf is.” Expert Marijs Geirnaert van de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD) bevestigt dat cannabis inderdaad slechts door een kleine minderheid jongeren gebruikt wordt: “Nieuwe cijfers van onze leerlingenbevraging in 2011-2012 wijzen uit dat slechts 17,3% van alle 12- tot 18-jarige ondervraagden ooit cannabis geprobeerd heeft. 7,8% gebruikt het af en toe, 2,6% regelmatig. Het blijft wel de meest populaire drug.” En dat blijft problematisch, aldus minister Vandeurzen: “Sinds 2009 hebben we een gezondheidsdoelstelling voor tabak, alcohol en drugs. Cannabisgebruik terugdringen bij jongeren en jongvolwassenen is een van de subdoelstellingen. Sinds 2005 blijven de cijfers over gebruik echter stabiel, enkele schommelingen daargelaten. Een extra impuls geven aan de preventie-inspanningen is daarom nodig. Dat is precies het doel van deze campagne.” Om jongeren ervan bewust te maken dat cannabisgebruik noch banaal, noch dagelijkse kost is onder hun leeftijdsgenoten, confronteert de campagne hen met vaak gehoorde foute stellingen over het gebruik en de gezondheidsrisico’s van cannabis. Om de aandacht op een positieve manier te trekken, worden deze stellingen gekoppeld aan urban legends uit de leefwereld van jongeren en jongvolwassenen. De boodschap: laat je niet vangen! Vandaar de keuze voor
11 / 12
de goudvis als visuele “catch”. Op de website helpt een quiz hen foute van juiste informatie te onderscheiden. De site is ook een doorverwijsplatform naar andere informatie- en hulpkanalen. Resultaten leerlingenbevraging 2011-2012 Sinds het schooljaar 2000-2001 organiseert VAD jaarlijks een leerlingenbevraging over alcohol en andere drugs bij jongeren in het secundair onderwijs. De cijfers voor cannabis voor 2011-2012 liggen in de lijn van de voorbije jaren.
• Het aantal jongeren dat het voorbije jaar cannabis gebruikt heeft, daalt licht. • Het ooit en regelmatig gebruik blijft hangen op respectievelijk 17,2 en 2,5%. • Experimenteren met cannabis doen jongeren vanaf 14-15 jaar. • Het ooitgebruik bij 12-14-jarigen is nog uitzonderlijk (4,4%). • Bij 15-16-jarigen heeft 20,9% ooit gebruikt. • Bij 17-19-jarigen stijgt dat naar 36,6%. • Het laatstejaarsgebruik ligt dan weer beduidend lager, wat erop wijst dat het cannabisgebruik bij een deel van de jongeren experimenteel blijft. • 10,5% van de 15-16-jarigen gebruikt af en toe cannabis. • Dat occasionele gebruik stijgt naar 15,7% bij 17-18-jarigen. • Het regelmatige gebruik bij die leeftijdsgroep 17-18 bedraagt 5,4%
12 / 12
