Twentse Taalbank
Fel requisitoir van Sallander tegen
«Tubantomanie»
Twentse overheersing • 1n Overijssel ? AND
Het begon allemaal met een bijeenkomst van het Cultureel-historisch Genootschap Raalte op 8 okt. j.l. in hotel De Zwaan. Alvorens Herman Korteling, schrijver en cultuurhistoricus van het Sallandse land, van wal stak met een lezing over de Overijsselse havezaten, hield de MAANDBLAD VOOR TWENTE secretaris van het genootschap, de Sallander Herman Hannink uit HET LANDSCHAP- DE STRUCTUUR Raalte, zoals hij het noemde: een requisitoir tegen die krachten in DE NATUUR_ DE MENSEN_ HET ' Twente, die menen, dat Twente in Overijssel moet overheersen. "l'~~~ -~ -~~-~~
LEVEN-DECULTUUR-DE VOLKSTAAL- DE GESCHIEDENIS- DE GEBRUIKEN - DE STREEKBELANGEN DE ALG eMENE O NTWIKKELING
Wrnd . Hfd. Red.]. W. M.Gigengack NR. 11
NOV.
1962 1E JRG.
Inhoud van dit nummer
,;
;(Tubantomanie,.
pag. 1
Repliek van Buter
pag.2
Salland en Twente
pag.3
Sallands vuur eist [veel kolen
pag. 5,7
Ter overweging Dupliek van Hannink
pag.9
De les en de lof van Berendken van Gaolen pag 11 Uit de historie van Noorddeurningen (IV.) pag. 13 Redaktie en Administr. TWENTSE POST Beekstr. 5 1 Hengelo (0.) Tel. 7987 Bank: DeTwentsche Bank N.V. Hengelo Postrekening: 820018 t.n.v. Twentse Post Abonnements-prijs f 3.60 per jaargang losse nummers 35 cent per exemplaar Advertentle•ta rieven op .. nvraag. Gehele of ged ..ltellike overname ven artikelen enz. zonder +oedemmlng van de Uit· .ge enlar verboden. Allo publicoli es blijvan olgondom v.d . UIIg.
-
TWENTSE POST
Hannink betwijfelde of het regionalisme in Twente wel zo sterk leeft als sommige auteurs wier namen merkwaardig genoeg alle met een B. beginnen (dr. G. J. M. Bartelink, Adr. Buter en Joh. Buursink) het willen doen voorkomen. Het Twentse jaarboek, zo merkte de heer Hannink op, doet ernstig afbreuk aan het grote jaarboek Overijssel. Het extra nummer dat Neerlands volksleven aan Overijssel wijdt, heet Twentenummer. De laatste 0 van RONO (Regionale Omroep Noord en Oost) is in handen van Twente. Het Overijssels Philbarmonisch Orkest zetelt in Twente, het opera-gezelschap · Forum heeft standplaats in Twente, de Technische Hogeschool komt in Twente. Van de leden van Provinciale Staten van Overijssel zijn er 28 (bijna de helft van het totaal van 59) woonachtig in Twente. De drie Overijsselse leden in de Tweede Kamer komen alle drie uit Twente. Een .,Twentsche Courant" dringt Salland binnen onder de naam .,Overijssels Dagblad". En dan die overdreven liefde voor alles wat Twente is, aldus nog steeds Herman Hannink. Buter schrijft in het Overijssels jaarboek ergens : .,Het is de gewone man die tussen Dinkei en Regge zingt en zijn fiets of revers met het Twentse ros siert."
H . M. Hannink (geh. 1 mei "33 te Raalte), welke zich - na 5 jaar middelb.handelsschool te Zwolle als accountant in zijn woonplaats vestigde en die onlangs de aandacht trok vanwege zijn felle uitlatingen aan het adres van Twente.
.,Belachelijk" deze qverdrijving, die reeds zo ver gaat, dat er onlangs in de streekradio-omroep werd gezegd dat het nieuwe provinciehuis toch eigenlijk niet in Zwolle moest staan maar ergens in Twente. Een overdrijving die nog verder gaat, zóver zelfs, dat men om redenen van .. verregaande bezorgdheid", Hellendoorn en Nijverdal bij Twente inlijft. In het jaarboek Twente wordt en passant Hellendoorn opgenomen onder de lijst van Twentse gemeenten I Het zijn de B's die een dichteres als Johanna van Buren maar vast ingelijfd hebben voor Twente. En Twentse aanprijzingen over het natuurschoon confisqueren meteen maar de heuvelrug. DeSallandseheuvelrug wel te verstaan. Ik noem het een ziekte . dit Twentse gedoe. Tubantomanie! (ZIE VERDER VOLGENDE PAGINA)
Twentse Taalbank (Vervolg van pag. 1)
T.u bantomanie Repliek van Bufer
In tegenstelling tot hetgeen de Sallander Herman Hannink suggereert; is het klootschièten in Twente een springlevende sport die een verre van kunstmatig karakter heeft en ten plattelande de belangstelling geniet van jong en oud.
Dat Twents Jaarboek. Het is een jaarboek, het verschijnt eenmaal per jaar, dus de naam is uitstekend, aldus nog steeds Buter. Het is populairder van opzet dan het Overijssels, ingesteld op leden van culturele verenigingen in Twente die elkaar geregeld ontmoeten en elkaars publicaties ook wel eens willen lezen. De Technische Hogeschool : Oorspronkelijk is de actie door geheel noordoost-Nederland gevoerd. De conclusie was dat Twente het moest 2
hebben - dat Twente daaraan vasthield lijkt me zijn goed recht. En dat de RONO zoveel hier werkt is gemakkelijk verklaarbaar: hier wonen de meeste mensen, hier zitten de meeste cultuurbedrijvers. Lijven we Hellendoorn bij Twente in? Wou u ontkennen dat Nijverdal {als belangrijkste onderdeel van de gemeente Hellendoorn) een typisch Twentse plaats is, gesticht vanuit Goor, opgekomen met de Twentse textielindustrie? Misschien mogen we ook
Ten overstaan van een reportage. redakteur der .. Zwolsche Courant" illustreerde Herman Hannink de op de vorige pagina gememoreerde woorden met nog andere voorbeelden, die onder de titel: " Is er kruid gewassen tegen de Tubantomanie, of is het een ongevaarlijke ziekte?" en de ondertitel: "Waar halen ze dat gevoel van suprematie toch vandaan?" in het nummer van 20 okt. j.l. - tezamen met een wederwoord van de Twentse journalist en verdienstelijk regionalist Adriaan Buter - een hele pagina beslaan. ' Buter zegt hier o.m.: "Men fietst hier echt met een vlaggetje waarop het Twentse ros staat afgebeeld en niet met de golvende banen van het Overijsselse wapen. Ik constateer dat, ik verheug me er niet over." En in het zelfde wederwoord: "Ik heb wel eens gespeeld met de gedachte dat het provinciehuis eigenlijk meer centraal moest komen te staan, in N ijverqal bijvoorbeeld. 't Was voor de RONO maar een grapje, maar çroed beschouwd: waarom zou het hier n i e t kunnen staan? Ik zie het ·casten, het noordoosten zelfs als één · ç;root gewest met vele gemeenrchappelijke kenmerken. Maar spre!:en we over echte leefgemeenschapren, dan kunnen we toch onmogelijk O verijssel zo noemen. Wél Twente. Sinds wanneer? Sedert de opkomst ' van de industrie, laten we zeggen: sinds Ainsworth, in 1830. Heeft Salland zich ooit als een leefgemeenschap gepresenteerd? Nooit, behalve dan in Zij'n Skrieverskring. (Men Ieze verder hte kolom Unka)
een beetje:schuld afschuiven op de Nederlandse spoorwegen die verbindingen heeft gelegd waardoor we vanuit Twente eerder in A'dam zitten dan in Zwolle. Twente heeft er niets op tegen dat Salland bereiken zal wat Twente al heeft J" Tenslotte memoreert Buter in een publicatie elders o.a., dat de Twenter marken in hoger beroep recht in de Lutte haalden en dus (ook in het verleden reeds) een onderlinge band hadden. 'v ·,t: ~ lTS .
POST
Twentse Taalbank
SALLAND EN TWENTE De redaktie van het .. Overijssels Dagblad/Twentsche Courant" geeft in haar nummer van 9 okt. het volgende commentaar: Twente en Salland zijn beide delen van één provincie. Qua volksaard, taal en afstamming hebben zij alles gemeen: een Sallander verschilt in wezen maar heel weinig van een Twent. Mogelijk is dat de eerste iets meer onder westelijke invloed staat, en de tweede iets meer onder Duitse ~ maar dat zullen slechts subtiele verschillen zijn. Tot voor kort waren beide ge~ westen nog streken van slechts
.. En voert ons het lot ook uit Twente so ms weg, Wij blijven het immer gedenken. ~ En moge ons huis in de vreemde ook staan, Ons hart blijft toch altijd in' Twente." Regels uit het Twents volkslied die het vertrouwde. het dierbare, het geliefde van deze landstreek vertolken zoals ook het Twentse ros ~ bekend zinnebeeld voor vele Twentenaren ~ refereert aan de ruimte. waarbinnen wij ons •thuis» voelen.
betrekkelijke betekenis. Salland had heel wat meer in de melk te brokkelen dan Twente ~ immers de IJssel~ streek betekende economisch veel
meer dan het armzalige landje tussen Regge en Dinkel. dat geen behoor~ lijke waterweg bezat. Door de opkomst der textielindustrie werd Twente in snel tempo uit zijn achterstand gehaald. De textiel bracht andere industrieën voort en de land~ bouw werd allengs mede omhoog~ gestuwd. Twente werd econCAllisch het zwaartepunt der provincie. Salland bleef, ondanks de bloei van de grote "IJsselsteden, zijn agrarisch karakter behouden. En zo is het verklaarbaar dat veel activiteiten. die in Twente het licht zien, in Salland nog niet aan de dag treden. Maar in Twente is ~ momenteel nóg ~ meer mogelijk, uiteraard. Dat in Salland dit een zekere weer~ klank wekt, soms zelfs een zekere reactie en, als men wil. emotionaliteit dan kunnen we dit begrijpen. Men voelt ook daar voor zijn geboortestreek en wil haar omhoogstuwen. Als goede .. naobers en bloedver~ wanten" tevens kunnen wij Twenten ons er slechts op verheugen dat men in Salland meer wil. de eigen stem wil horen, cultureel zijn eigen in-· stellingen wenst te bezitten. In Salland sluimeren nog veel oude tradities, die kostbaar zijn. Deze tot leven te wekken zou het geheel van onze provincie zeer ten goede komen. Juist in de huidige fase der ontwikkeling, nu het hele westelijk deel van Overijssel de weg inslaat naar intensiever industrialisatie, achten wij het van grote betekenis dat men in Salland in cultureel opzicht zijn krachten wil beproeven. Wanneer deze culturele activeiten zich tijdig ontplooien kan het Salland der toekomst een groot winstpunt op Twente
Op de Grote Markt in Haarlem (t/o Hotel Brinkmann) springen uitgedoste Tw~ntenaren rond 'n midwinterhoorn, zegt HermanHannink met begrijpelijke afkeuring. Verkeerde uitwassen als deze, die - zoals de uit Rijssen geboortige schrijver H. P. Schönfeld Wiehers (pseudoniem Belcampo) het formuleert- steunen op .,een regionalisme, dat midwinterblazen tot · een zelfstandige cultuur bombardeert", doen afbreuk aan het algemeen respect voor dit zinvol Twents gebruik, dat - mede dank zij de regionalisten Toon Borghuis en Jan Jans - in vele Twentse boerschoppen met waarachtige geestdrift in ere wordt gehouden.
boeken, immers in Twente is de culturele ontwaking wel in wat traag tempo gevolgd op de economische I (ZIE VERDER VOLGENDE PAGINA)
Het optreden van een folkloristische dansgroep kan een boeiende ervaring zijn voor groot en klein. Er dient echter voor gewaakt te worden dat • kipse• en •knipmusse» niet te pas en te onpas worden aangewend.
TWENTSE POST
3
Twentse Taalbank
I~IMolo~l Nutsspaarbank UW bank Hoofdkantoor Almelo WIERDENSESTRAAT 22 Bijkantoren te .Almel o, Wierden, Vriezenveen, Rijssen, Nijverdal en Coevorden
In vrogger dage daansen de Jeu op de dtll' 'n veertoer. Weer völ later 'n :z;euvensproonk. Rechtervoort Ï::>xt rot, wals en cha cha cha in niejmocdse daansscholen:
de CJrlooie CUrouw
Ans en J.J'im, POLMAN
Een van de oudste zaken in Twente
Ootmarsumsestraat 26 -
OOTMARSUMSESTRAAT 488 -
J
an
veur kleen en groot
biel
i
Pez1e
1873 •
b~t~~: Heren- en junio~~leding
Veur MEUBELS en a!lens, wat er zo biej komp kieken, naor:
TOON a.d .Tuinstraat Tel. 3880
FOTO ROOS
1905
foto-service
Het Twentse Serviezenhuis
=
=
~
MARKTSTR. 34
fa H. E. Rhebergen & zn. Dames- en Herensalon
•
Parfumerie- en Toil eta r tikelen
Marktplein 18
tel, 4381
BOEREN LEENBANK
o4Lmelo=' vor:z:orgt alle bankzaken Oronjestr.2, Tel. 3528- Bij ko nt.: Acociopl. Tel. 6028
~~.!;
• • •
VEEVOEDER KUNSTMEST EN LANDBOUW[BENODIGDHEDEN in de beste kwaJiteilen ! ! ·!
SI N DS
==
Q. Q. @llle
ALMELO
SINDS
Bornsestraat 26, Tel. 2563
=
(TEVENS BENZINE-STATION)
ALMELO
STURK kieara haalt za
•
Tel. 4880
HOTEL-CAFÉ~RESTAURANT
Grotestr. 79,ALMELO Nieuwstr.86 Hengelo Wedgwood, Spode, Royal ~ Copenhagen
drogisterij- parfumerie
Door grote omzet lage
Het huis voor geschenken
~
'Il
e~ e
B
•
A L M EL 0
Coöperatie is een bolwerk ter beveiliging ter verdediging ter bevordering van de economische belangen van de vrije zelfstandige onder~ nemers in de landbouw te weten de Boeren. COöP. LANDBOUWERS~ BANK EN HANDELS VER.
CHEMISCH REINIGEN VAKWERK
DAN
'Cempo Speciale behandelin g Si ro -set-kleding, Terlenka, Dralon. In één dag lelaar I
TEMPO, Rohofstr. 2, Tel. 4354
w~IË~~~CQ naaimachines
r;mffil{J breimachines
B
De Landbouwcoöperatie
PRIJMERS Bornsestraat 72 - Tel. 5650
priii,~j~
,4
/:1. e
~
Bier en Limonade
~ Chocomel, Wijnen
H. TEES EL IN K
Grotestraat154
§
Groothandel in bier . Jimona de enz
"" GROTESTR. 140 a. ALMELO
•.......:;•L.....:.
Tel- en SchriJfmachines G. H. V . d. VEEN
DAGBLAD VAN HET OOSTEN
ALMELO . Tel. 2666 H ENGELO . N ieuwstr.38. Tel.3! 59
+ Hermanna Rompelman + Opgericht 1899 GROTESTR. 61 - Tel 3276 Corsetspeciaalzaak Corsetten, Tricotages, Kousen
al sedert 1881 DE KRANT VOOR ALMELO EN TWENTELAND
Atelier voor riiaatwerk
4
TWENTSE POST
Twentse Taalbank
Soekarno ... (Vervolg van pag. 3)
N.a.v. het commentaar op vorige tekstpagina schrijft het "Nieuwsblad voor Salland" o .a.: "Wat er niet in stond maar Raaiter Graads tussen de regels door wel meent te lezen is, dat het al zo ontwikkelde gecultiveerde Twente met alle plezier het zo achtergeble~ ven en lang geisoleerde Salland bij de hand wil nemen om het te leiden bij zijn ontplooiing. Iets dergelijks doet Soekarno ook in Nieuw Guinea. Wat daar terecht komt van de Papoea~zelfstandigheid moeten we in bange vrees afwachten en dat~ zelfde zou Salland moeten doen als het zich liet leiden door zijn uit de kluiten geschoten buur, die uitein~ delijk maar een doel kent : de ver~ heffing van Twente, het Twente dat een steeds grotere rol in de provin... cie wil spelen. De eigen Sallandse stem die men ons daar gunt zal dan gauw een sterk Twen ts accent' hebben. De Sallandse cultuur zal dan verweven worden met de Twent~ se cultuur~ er is immers geen wezen~ lijk verschil volgens de Twenten ~ en de industrialisatie en economische opbloei zal hoogstens een Twents filiaaltje kunnen zijn." GR~MMATICA
RIJSSENS DIAL ECT
Mr. K. D . Schönfeld Wichers, de samensteller van het "Woordenboek van het Rijssens dialect", werkt momenteel aan de samenstelling van een spraakkunst, welke een afronding moet vormen van zijn documenterende arbeid betreffende de volkstaal van Rijssen.; ~!l!f~
TWENTSE POST
Sallands
vuur eist veel kolen
Tussen de afzonderlijke delen van Overijssel bestond vroeger weinig verband. Terwijl er van een «Land~ recht van Overijssel >> eerst sprake kan zijn sedert de landbrief van 1457 (uitgegeven door .bisschop David van Bourgondie, die er naar streefde d~ onderscheiden delen van dit gewest tot één geheel te verenigen) hadden de verschillende delen reeds vroeger afzonderlijke landbrieven. Zo be~ kwam Twente in 1365 een landbrief van bisschop Johan van Venneberg, waarin hetgeen oude gewoonten destijds als recht deden beschouwen, erkenning vond. Toen magister Melchior Winhoff, advocaat en in 1568 burgemeester te Ootmarsum, aan de stadhouder van Overijssel, graaf van Arenburg. een verguld exemplaar aanbood van zijn «Landrecht van Auerissel>>, door genoemde - stadhouder verontwaardigd in het vuur geworpen, uitroepende: "wie hem (Winhoff) had opgedragen het Landrecht zonder opdracht van Stadhouder, Ridderschap en Steden van Overijssel te «reformiren >> , was aan dit werk (dat later - ondanks de afkeuring van de landvoogd ~ groot gezag bezat), merkwaardig genoeg een «Lantrecht der Thwenthe>> (eveneens van Win hoff) vooraf gegaan. Twente, men kan moeilijk anders concluderen, is vanouds een leefgemeenschap, terwijl Overijssel ook nu nog bezwaarlijk zo genoemd kan worden. Dr. H. L. Bezoen schreef in 1958 (<
>; hfdst. Il) : "Sedert ~ met de omwenteling van 1795 ~ de laatste drost het veld ruimen moest, werd Overijssel vanuit Den Haag bestuurd en verdwenen de laatste resten van Twente's po~ litieke saamhorigheid. Het begrip Twente verloor zijn inhoud." Totdat ~ wij leggen het boek van Bezoen ter zijde ~ de opkomende Twentse textielindustrie (na de land~ adel de katoen-adel) in onze streek opnieuw een sociaal-economisch saam horigheidsbesef doet groeien, hetgeen ~ mede door invloeden van buitenaf: Twente krijgt bekendheid als het land van katoen ~ onze streek over en weer als begrensde eenheid in het licht stelde. Weliswaar ~ wij citeren nog even Bezoen ~ "spreekt
TW[;NTE. Omstr>eQ.k.s1550
:r- WeroQ.IdlijkcznK<2Pkeli.jk.f'M Kastelen
IHa...,at'-l
t
Kloooleo!>
- ~ Hovczn(B:11Chopp
een Twent van cèènten (centen), maar zo goed als nooit van Twèènte; hoogstens van Twente, want het is een Hollands schoolwoord voor hem", het begrip Twente was echter stellig niet uitgewist. In de "Overijsselsche Almanak" van 1835 vinden we een van de eerste, zoalniet het eerst ge~ publiceerde gedicht in de streektaal van onze regio, betiteld met "Twenter Brulfteleed ; (156 versregels, in 1812 geschreven door Jan Bernhard Bly~ denstein, fabrikant en burgemeester te Enschede, geb. 1756 ~ over!. 1826). Wanneer Hannink (met welk nut?) betoogt, dat .. de streek pas begrensd werd toen de bisschop van Utrecht het bestuur van het Overijsselse land in handen legde van drie drosten: Vollenhove,Salland en Twente", dan moge de toch wel aardige opvatting dat de naam Twente een rangcijfer zou zijn uit de tijd van Karel de Grote: Twente = tweede gouw, Drente - derde gouw (Enter: eerste gouw ... ) volkomen in de lucht hangen, zij sluit een vroegere be~ grenzing evenmin uit. Maar wat doet het er eigenlijk toe of het hedendaagse gezicht van Twente al of niet geheel of ten dele uit de historie van dit gewe~t te reconstrueren valt. Of moet alles, wat zich thans voordoet in dit ge~ west op het gebied van het maat~ schappelijke en culturele leven • 5
Twentse Taalbank DIVERSE PLAATSEN
Kopen bij de Spar Is sparen biJ de koop
J. A. Lesscher & Zn. SAASVELD
-
TELEFOON •238
Smederij en Reparatieinrichting ... Expeditie
Handel in landbouwwerktuigen, melkmachines, tractoren, bromfietsen enz.
C 0 0 P. ZUIVELFABRIEK
De Eendracht ROSSUM
•
Het be•+eadres voor alle zuivelproduktan
C.L.V. LANDBOUWERSBELANG
Haaksbergen C.L.O.-mengvoed,ers Ruwvoeders Brandstoffen
FA. H. KAMP & Zn., Boekelo Gewapend beton, huis~ en gier~ kelders, betonnen kippenhokken loodsen, schuren. Losplaats 9, Tel. 250 DENKT BIJ HET OPLOSSEN VAN UW PROBLEMEN RUIMTEVERWARMING OOK AAN AARDGAS
Gem. Energiebedr. Rijssen Wee rekken kan geet naor zölfbediening
PARAAT Glanerbrug: biej
TET~bushalte
In 'n lunchroom kö'j lekker etten en dreenkco
BOERENLEENBANK
Voor een kwaliteitshorloge :
'Cubberge~
G. HOFLAND
De spaarbank voor iedereen
Mr. Horloger
* * *
Uitglijden bij ol ie, vet, ijs of sneeuw niet meer mogelijk Zeer lichte en goedkope constructie Prima referenties van grootindustrie en a rch itecfe n
DJJKHOF I:: N >C rt DE
RADIO EN TELEVISIE
S&S Enschede
I Voor
~
Raadhuisstr. 37
J. Lantink
RADIO -TELEV ISIE - ELt CTRO TECH. INSTALLATIE- BUREAU WASMACHINES· VERLICHT IN G Waorum ze biej
«De Eendracht» IN TUBBIGE de botter, kees, pap en yoghurt haalt? Umdat de produkten van De Eendracht good bevaalt
6
Opgericht 1921 Beukweg 4 Tel. 3480/3581
fijn hout- en Triplexhandel
Fa. W. LANGE Spelbergsweg 37, Tel. 4538 levert: fijn hout, Triplex, Hard- en zachtbaord, ,V las- en spaanplaat enz.
betere schoenen ÇQommelaar::' VAN LOENSHOF 31
VEILIG en COMFORTABEL TOURINGCARBEDRIJF Filiaal: Oliemolen• singel 37 Tel , 6118
M. ZINGER Emmaslrael 91
Enschede
Tel 4827
Motor defect? naar JULQ direct! I!
Alle bankzaken Telefoon 10223
LANGESTRAAT 21 · 23, DELD EN
- HENGELO
FABRIEK VOOR METAALBEWERKING ..
- LONNEKER-
E.
DENEKAMP
stalen anti-sliptraptreden, trappen en bordessen
BOERENLEENBANK De Spaarbank voor ledereen
~
Pyrmontstraal 15 ' 19 ENSCHEDE
Voor herenkleding
het beste bij c.Be~ter~ Van Loenshof 12,
Enschede
de "Twentse Post" staat voortdurend op de bres voor de belangen van de kultuur in deze streken
en "CO-OP OOST" staat voortdurend op de bres voor de belangen van de consument. Ook voor Uw belangen en die van Uw gezin
''
I'
C0-0p Oost ''
mei vestigingen in geheel Twente en in de Gelderse Achierhoek.
Kruidenierswaren .. vlees .. brood- banket-textiel- schoenen- kleding- brandstoffen· huish.art, en:z
TWENTSE POST
Twentse Taalbank Als met de jaarwisseling de kerkklokken in Ootmarsum luiden, zijn als vanouds op de Markt vele- Ootmarsumers bijeengekomen. Na de laatste slag van 12 klinkt een ratel en roept een man met heldere stem: "Twaalf uur heit de klok .-!... de klok heit twaalf!" Het is nachtwaker Morshuis, die, zodra het gejuich is verstomd, als eerste alle burgerszijn heilwens toezingt. Gezamenlijk trekt men daarna door de stad om op 13 vaste punten het nieuwjaarslied te herhalen. Een uniek gebruik, dat spontaan in ere wordt gehouden. FOTO ONDER. De revue heeft een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van het culturele leven in Twente. In welhaast elk dorp of stadje traden jaarlijks ·revue-gezelschappen op. De streektaal is doorspekt met humoristische woorden die vanuit de revue tot het volk zijn gekomen: kuierdraad (telefoon), pleer-iezer (bromfiets), kiek· keske (fototoestel) enz. Alhoewel andere vormen van ontspanning van lieverlee de jaarlijkse revue beconcurreerden, heeft men haar in sommige plaatsen in ere gehouden. Onderstaande foto toont enkele scene's uit de jaarlijkse revue • 't Sterk 'n nus• te Hengelo.
zijn bestaansrecht kunnen ontlenen heeft voorgesteld en hen daardoor aan een ver verleden? bewust heeft gemaakt en rijp voor Heeft dan een .,Twentse schrieve-, cultuurlijke opbouw! Wanneer Hanriej" geen bestaansrecht omdat' het nink in. de Overijsselsche Courant begeen eigen verleden heeft waar het toogt: "Er is in de ontwikkeling van op terug kan grijpen en hebben ook Oost-Nederland nooit sprake geonze streektaalschrijvers zich werke- weest van Twentse suprematie. Inlijk slechts door een "met vliegende , tegendeeL het was een duidelijkachtervaandel en slaande trom bedreven gebleven gebied, armoedig en met regionalisme laten aanwakkeren en ee1,1 gierige bevolking", en daaraan opzwepen"? Is het daarentegen niet - wat schampertjes - toevoegt: "U de romantiek geweest (ongeveer 150 weet dat het gezegde «een cent opjaar geleden) die de dialecten als poetsen om hem bij schemerdonker zo natuurlijk gegroeid en onbewust als een kwartje uit te geven» op de
TWENTSE POST
Twentenaren slaat?", wil hij dan dit toenmalig achtergebleven en ar~ moedige gebied thans, nu het door nijvere arbeid een zekere welstand wist te bereiken, verwijten, dat het de hand aan de ploeg heeft geslagen óók voor een cultuurlijke opbouw in de ruimste zin des woords ? Het Sallands vuur eist veel kolen. En jammer: kolen van nogal goed~ kope soort. (Zie verder: «Ter overweging~ en «Herman Hannink verklaart zich nader», eerstvolgende tekstpagina.)
7
Twentse Taalbank DAMES~. HEREN~ . KINDER~PYAMA'S EN ~ONDERGOED.
PORTJE
1--lengelo
Deldenerstraaf 8 Hengelo (0.)
Empo- Humber-Vestingrijwielen
SCHORTEN. ENZ. Alfijd goedkoop
W.W.W.
Rijwielhandel en Reparatieinrichting
93onneterie SPE'ittk~
v. Merkstein Tuindorps!r. 18-20,
Blouses
HENGELO
HOLLAN OIA ondergoed
Industriestraat 88
Haarden en Kael1els
• Gereedschappen,
IJzerwaren,
Huish . art.
BLOEMENMAGAZIJN
'3!_. ~unia & ~n.
WEEMENSTil IS lfENGCI.O(OI
Pas-T u nette Corsetten en BH's
93ult'" Sla9ery VOOR VLEES EN VLEESWAREN WE F M ENSTR
12 ,
TEL . 2752
H j. Kra l<ers AANNEMERSBEDRIJF Tel.
Hengelo
ERNÉ D eld en.str 42 Tel. 2120
FIAT
vanaf: f 3799
2964
e MEUBElEN eTAPIJTEN e BEDDEN
k Va n DIJ 8 8
TH. j. TE KAATH
voor de moderne
woninginrichtlngll MARKTSTR. 15
N. V. Garage DE STER Off. Gen. Motors Dealer Vauxhall Bedford Pontiac Modern doorsmeerstation Enschedesestraat 130- 140, Hengelo
ISOLASPECIAALZAAK
Weemenstraat en Kbtmansweg ~ Hengelo
BOEREN LEEN BANK
Hengelo (0.) verzorgt alle bankzaken Parallelweg L.S.
Molenstraat 20 Hengelo (0.) - Tel. 2207 A ut om ob ielbedrijf
Nieuwbouw, Onderhoud - en Betonwerken
· Speelale bakkerij
IMORSI
Vesten
veur hoes en earve
Tuindorpstraat 38- Brinkstraat 1 a
Heerlijke Koek, Banket en Gebak Á Krabbenbosplein 12 Á Oude Postweg 8 Á Schumannstr 18
•
~
VERSTEEG's vearve
Westen
J. BENNINK
Manufacturenhandel
Rokken
Molenstr. 5.-Tel. 7382. HenÇJelo
- kousen, sokken, tricotages
H.
~
Telefoon 7366
outbewerking
de vraoge, dee nick meuilik bleek In ne klasse har de meister Ne hele meuilike vraoge 'daon . "Wat lust alle keender geerne ?" 't Antwoord mos op 'n breefken sta on. Alle breefkes wadden zo binnen. Wee'j wat doo de meister las? Met grote letters stun te lèzen dat dat lekkere "Yoghurt" was.
.ENGELO YOGHURT: fris, voedzaam, gezoend. I nterieurspecia I is ten Chooinstraat 11 Econ. D ir. Chopinstraat 12
8
Tel. J7S8
J.
M. Prinsen
Gecombineerd met vruc hten
as "toe -tje" nich te
evenaren. YOGHURT wodt ow in hoes brach deur ow melkven!er.
T el.'.3798
TWENTSE POST
Twentse Taalbank
ENSCHEDE •
SALON CJ!leurink
Biej 's leavens wit en 's leavens zwal sprek aait 'n bleumke nog lol ' t hart
H aB ksbe rg Prsf raet
BLOEMEN · Q tv1AGAZI] N«COrorta» HENGELOSESTRAAT 156 • TELEFO ON
v.h. H. j . v. d. VEER
Da mes-salon
en
*
Parfumerie
En schede
•
Tel. 2876
Speci aal adre s veur oew kieere
3238
A.v. d. leest I Radio Enschede I Televisie Redio onderde le n - Eledrofechn isc he art ikele n Erke n d reparateur en insta llateur OLDENZAALS ESTR AA T 3Q
TEL. 1C688
PARAPLU-HU IS 9. ~uckriecl~
SPOR TI NS'l'ITUUT Huiti nk Kind erclu bs Molen str. SB , Tel. 2054
ARENS&Zn
..
TEL EVISIE HOOR
Prive : Tel.11521, En sch.
APPA:ATEN
tandwielen Perikweg
52
Ee n
BRI l,
die we rke li jk pretlig zit is gem aakt doo r
Rammelt Pit Enschede
Oldenz.str. 93 -
S P E C I A A L ZA A K
RA DI0 Ko
•
Nieuwstr. 57 Tel.
ENSCHEDE H avecstroat 1 -
Fa. H . l(r aafienbu-ink
ad~e: C"-{. ~wier=' DAMES KAPSALON
1V95
3909 Hengelo 0. C . F Klaarstr. 28 Tel. 4863 Ensch,
v. Loe nshof 5
CJ fJ '7
OOS*V9S!~ s:nn s
Pie k-Ups
Gramafoo nplaten
voor goeie schoenen bekend
H engelosestr. 33 -
Tel. 5751
RADIO EN TELEVISIE E lectriciteit op elk ge bied
(ABN E R. BR!LL. FOLBAT E. HUSQVARNA) slijperi j
Te l. 8 159
ZAO DHAAN DEL
a lle boeke n ov er
T WENTE Van den B r oei: iUi!, A~loU's •. Gr onaus estr~a t
Uit
1
BE10NTEG EL S, BETON -
b::;~ PUTROOSTE RS ,ENZ.
Bimsbetondakp late n , Ke erwa n d e n
f a. J; H . sChUUrln • k Telefo Bi nnenhaven 116 on : 3009
H . v. d . IJfe e r e n z n BLEEKE RSTR. 18
·
ENSCH E DE
AJJOLFS & P EJVNJN1{
Dalenoord
de boekhandel t. o.' t postkantoor
'n oold Tukkers~adres Oldenzaalsestraat 35
stu d ieboeken pocketbooks - r o nt ans
'-
v~.':'.j SCH UTTI NG EN BETO N-
H e ngeloseslr. 9
Het beken de a dres voor het leveren van a ll e bekende merken g a zon ~ en mot ormaaiers Fij n -
Lipperkerkstr. 129 -
.;Jj.""~"~~~
RADIO
Kala nderstr aat 24- 26
Ook
producten zijn beter!
Dames- H e re n- en
Machinefabriek
Heng ,sfr. 16 -
Coöp. Melkinrichting .
LONNEKER-
H engelosestr . 129
•
N ieuwst r. 22 HEN G ELO
Haverstr. 2 3 EN SCHED E
FA. H.
V.
d. BERG
OLDEN ZA LSESTRAAT 65
-
T EL. 2543
Steunzolen volgens gipsmodel. E last . kousen, Kunstledema ten, O rthop. corsetten, Beugels, Buikgord els, Staa lwaren
t Hoen
V oor ' medaille, krans, tak of beker : bij ons slaagt u zeker R ipperda straat 2a, E nschede
TWENTSE POST
Twentse Taalbank was, heeft hij daarentegen het aanvankelijk totaal versplinterde katholicisme weer een hechte basis gegeven, hetgeen hem als lof moge worden toegezwaaid, aldus dr. Kohl aan het slot van zijn refe raat. Een scheiding van de combinatie wereldlijk-kerkelijk vorst, die voor de katholieke kerk een zegen is gebleken, is de les die men getrokken heeft uit figuren als Christoffel Bernhard. De voorzitter van de Ver. Oudheidkamer Twente, de heer D. Jordaan JGHzn, dankte spreker na afloop in hartelijke bewoordingen voor zijn inleiding en sprak de hoop uit, dat de arbeid van dr. Kohl, welke mede een wezenlijke bijdrage tot de Nederlandse geschiedenis betekent, spoedig in druk moge verschijnen.
Dr. Wilhelm Kohl uit Münster {links) in gesprek met de voorzitter van de Vereniging Oudheidkamer Twente, de heer D . Jordaan JGH zn uit Haaksbergen; {Rijksmuseum Ensch.)
De
les
en
« Berendken Donderdag 8 november j.l. hield dr. Willhelm Kohl, «Oberstaatsarchivar• te Münster, in het Rijksmuseum "Twenthe" voor leden en genodigden van de Ver. Oudheidkamer Twente een boeiend referaat over Christoffel Bernhard van Galen, van 1650 tot 1678 vorst-bisschop van Münster, in de volksmond beter bekend als .Berendken van Gaolen• of ·Bommenberend., die in 1665 en 1672 oorlog voerde tegen de Nederlanden. Christoffel Bernhard. zoon van Dietrich von Galen en diens ech tgenote Catharina, werd in 1606 op het landgoed Bispink in de nabijheid van Münster geboren. De adelijke familie van Galen was katholiek en zeer verarmd, clericiderschap van Münsterland overwegend evangelisch en beter gesitueerd, waaruit dr. Kohl - wijzend op een toenmalige gewoontevoor Dietrich's zoon: Christoffel Bernhard een bestemming tot de geestelijke stand herleidde. Met zeven jaren bezocht hij reeds een Jezuitenschool. studeerde daarna aan een universiteit te Bordeaux om op 20 jarige leeftijd als intelligent geestelijke naar Mûnster terug te keren, waar hij 4 jaar later Dom-custos werd. In verhouding tot het overwegend verarmde land was de stad Münster rijk. Om een reële basis te vinden voor zijn politieke ambities, die beoogden het door de reformatie verloren terrein zoveel mogelijk terug te winnen, poogde hij sinds 1650 {het jaar waarin hij tot vorst-bisschop van Münster werd benoemd) de machtige groeperingen onder de burgerij van Münster (de koopmans-en ambachtsgilden) te onderwerpen, waarin hij in 1661 volledig slaagde nadat hij de stad met een nieuw soort
TWENTSE POST
de lof
van
van Gaolen» brandbommen kennis had laten maken. Deze overwinning bezorgde hem o.a. de mogelijkheid en middelen om een militair apparaat op te bouwen, waarmee hij de protestantse machten, die zijn moeizaam geconsolideerde maar zeer kwetsbare vorstendom omringden, wilde breken. Vooral de protestantse landen aan de zee, die in hun volle lengte tegen de westgrens van zijn gebied lagen, voelde Christoffel Bernhard van G alen als een ernstige bedreiging. Als pretext voor zijn herhaalde invallen in de Nederlanden deed hij oude rechten gelden op de heerlijkheid Borculo, waarvan hij zich steeds heer noemde en uit wier heraldiek hij symbolen {rode kogels) in zijn wapens droeg. Maar ook in 1672, toen ons land werd aangevallen door vier belagers {Engeland, Frankrijk, Münster en Keulen) slaagde Christoffel Bernhard er niet in, zijn plannen te verwezenlijken. De grote streep door de rekening was hier volgens spreker de mislukte inname van Groningen. Overstromingswater, dat door de Münsterse troepen via kunstmatige dammen werd tegengehouden waardoor de stad aan alle zijden was afgesloten, veroorzaakte onder invloed van een hevige storm ernstige dijkbreuken en keerde zich tegen de belegeraars hetgeen in de Calvinistische Nederlanden werd uitgelegd als een godsoordeel en het moreel van de protestanten aanzienlijk versterkte. In zijn buitenlandse politiek, zo concludeerde dr. Kohl. heeft Christoffel Bernhard volkomen gefaald. In het Münsterland, waarvan de Ridderschap bij de aanvang van zijn regering nog voor meer dan· twee-derde protestant
Onder de vele aanwezigen in de Oudheidkamer Twente merkten wij o.a. op Georg Kip uit Nordhorn, die als uitgever van de «Heimatverein der Grafschaft Bentheim • het regionalistische leven aldaar enorm heeft gestimuleerd en nog steeds een warm hart toedraagt. Een recente uitgave, mede onder zijn toegewijde zorgen tot stand gekomen, is het boekje «Neue Bibliographie des landes- und heimatkundlichen Schrifttums über die Grafschaft Bentheim, bearbeitet von D r. Ludwig Edeh, een werkje dat in meerdere opzichten uitstekend geslaagd mag heten.
11
Twentse Taalbank
I Motel
Gleunit!e TU;tfeln- JAN KOLSTE- Enschedesestraat 205, Hengelo (0.)
Coöp. Boerenleenbank DELDEN
Boerenboend in Boorn
Spaar bij de
Vanof 1896
BOERENLEENBANK
T De boeren van Hettum, Hassel, Zaendern
Alle Bankzaken SPOORSTRAAT 9
-
TEL. 05407-437
[en Boorn Bint a 60 jaor naor 'n Boend hen egaon . Ook dee van Buur'n, Gammel ka en Aozel Tot an de wiedlöchtigsten oef Saosel. Waorum z'oet Boorn 't voor én 'n kuunst[mest haa lt? Urndat eer 'n BOE NO zo good bevaalt 11
Wiej helpt met an de bleui en veuroetgang
•
wiede
Haaksbergen Ka ssie r
H. H. Rouwenhorst
Makelaarskantoor
MAAR K EL
van met
I
ROTTINK N.V.
umgeffing
Coöp. Boerenleenbank en Coöp. landbouwvereniging
Deldenerstraaf 36-38, Telefoon 3041, Hengelo (0.) VASTE GOEDEREN + ASSURANTIËN + "HYPOTH EKEN
't Allerfijnste product
· ~ Boerenleenbank
COOP ZUIVElFABRI EK EN MELK INRICH TING
Boerenleenbank
~Oldenzaal
"BORNE"
ROSSUM
Voor Melk, Melkpoeder, Boter en Kaas:
Coöp . Zuivelfabriek
verfZorgt alle/ banktZaken
"VOLHARDING"
Telefoon 2580 .:...._ Giro 892439
Telefoon: 054111210
BOERENLEENBANK
BOERENLEENBANK
BOERENLEENBANK
de spaarbank voor iedereen 3
3~3 1 4
procent ove r
al
Uw
SPAARTEGOED
qoeeróelQ=' Verzorgt al uw bankzaken.
Hoogste spaarrente.
BOERENLEENBANK
DEN EKAN P
qoegclam Voo r all e bankze ken, Voorschotten, C r ed ieten e n lopend r ekeningverkeer.
la·t t rop Spaarbank
~
Coöp. Aan· e n Verkoopvereniging
Alle Bankzaken
SPAREN Boerenleenbank
DEURNINGEN
BIJ
• •
DE Ootmarsum
Direkt opvraagbaar sp aargeld Deposito spaargeld
Denekamp de spaarbank voor het platteland
spaarrente.
credietleningen.
-
Giro 837983
Het adres voor hooi en stroo
Voordel ige
Verzo rgt
al
voorschot-
Uw
BOEREN LEEN BANK
Bornerbroek De SPAARBANK voor
Saa"veld Hoogste
Tel. 05480 - !2!268
te
BOERENLE ENBA N K
Boerenleenbank
NOTTER-ZUNA." RIJSSEN
en
Benkzaken.
BOERENLEENBANK
De Lutte - Overdinkei VERZORGT ALLE BANKZAI<EN Tel. 05415·259 Tel. 05423-685
iedereen
verder alle BANKZAKEN
ALMAN is 't hier met ees vuur goo botter en goo kees Coöperatieve Zuivelfabriek
Concordia-Bornerbroek Coöp. Boerenleenbank
"LOSSER" Hoge rente voor al Uw ingelegde spaar~
gelden. Lage
12
hyp.. en voorschot-rente
TWENTSE POST
(
Twentse Taalbank
Een schematisch overzicht van
de geschiedenis van Noorddeurningen (door P. van der Jvtaas) (IV) De marke
Noord~Deurningen
De gezamenlijke gewaarden in de marke vormden het markebestuur. Eenmaal per jaar werd de marke~ vergadering. de Holting of Holt~ spraeke. gehouden. In 1605 werd de holting van Noord~ Deurningen in de kerk te Denekamp gehouden. Dit is blijkbaar iets on~ gewoons. Het markeboek zegt ervan: ,.diewijl die gesworene zich verweigert alhir den Eidt zu thun. sein nebenden Holtrichter deputiert umb morgen Frijdagh alle gebrooken in oogenschijn und die geswoorene den' Eidt aff te nemen ... " De gezworenen weigerden dus de eed af te leggen in de kerk, blijkbaar. omdat dit niet de van ouds erkende plaats van samenkomst van markegerechtigden was. In hetzelfde jaar werd in ND ... tot Holtrichter gekozen Roloff van Twickeloo voor den tijd van eén jaar, na omganek des jaars zal dit omgaan up de gequalificeerde Goetheren na eh ordnunge als dat baurrichterampt under bauerbothschap umme geet." In de meeste markebaeken komen bepalingen voor om de uitvoer van goederen. die schaars waren tegen te gaan Zo mocht de heer van Beugelskamp zelfs geen turf (cluyn) gebruiken van zijn eigen erve Zeigerdinck in de Noorddeurniger marke. Ook werd in ND. vereinbart. dasz diejenige soo kein rook in die marke halten, auch kein torff sollen stecken. Welke erven behoorden nu tot de boerschap of marke Noord~Deurnin~ gen. De oudste lijsten van erven zijn te vin~ den in een tweetal schatregisters van Twente uit 1495 en 1499. Verder is er een register of kohier van de verpanding · of grondbelasting uit TWE NTSE POST
1601. Een derde lijst komt voor in het Markeboek van Noord~Deurnin~ gen. Ik bepaal me tot de lijst van 1601 Hierin staan genoemd als volwaar~ dige erven: Handt-die BoddeEppinck-Ottynckhof(-WiferinkJohanninck- Tychuesz- Dubhelinek V rylinck ~ Lubberdinck ~ Heyveldinck Brandehoff-Segerdinck ~ Westerhoff Maethusz-Swyp. Erven met een halve waar: Schilthusz- Groszhoff- LaemanWigman- Rijckminck- NotzellAeman (Ahuis) Voskamp - Benen~ husz (de Beene). In de lijst 1495 staat voor een halve waar nog aangegeven: Wycherding en Kohorst. Zes volle erven en een half erf he~ staan nu niet meer als zelfstandige goederen. Het valt op. dat er vier hoven zijn O ttinkhof was een leengoed van de bisschop van Utrecht, de Brandehof vrij~eigen goed van de graaf van Bentheim, de W esterhof was in han~ den van de Steinfurter borgman Henriek Pulsien, de Grashof was bisschoppelijk domeingoed. De geschiedenis van deze hoven en erven te beschrijven valt buiten ons bestek. De hoven zijn beschreven door W. Dingeldein. (In verslagen en Mededelingen van de V erening tot beoefening van Overijsselsch Regt en Geschiedenis 64 ste stuk 1949 .) Vermelden we nog. dat op 13 dec. 1781 A. W. van Pallandt tot Beerse. de koper 'Jannes Ottinkhof beleende .. met heterve goed Ottinkhof gelegen in den gerigte van Ootmars~ sum buerschap Noortdeuringen, soo en in dier voegen als het selve op heeden ten profijte gerefuteert is." Alle houders van leengoederen wer~ den ingevolge art. 16 der Staatsre~
geling van 1801 ten volle eigenaars daarvan. Zo is dus J. Ottenhof eigenaar van het erf geworden. Lambert Ottinkhof ~ bewoner van de Brandehof had in 1839 de bevoeg~ heid in het eerste kiesdistrict van Overijssel tot kiezer benoemd te worden ter vervulling van vacatures in de Prov. St. uit de landelijke stand. Hieruit volgt, dat Brandehof toen nog het voornaamste erf in Noord~Deurningen was. Hij speelde ook een belangrijke rol bij de verdeling der marke,waartoe besloten werd op de holting, ge~ houden 8 november 1837, waarbij Lambert Brandehof als markerichter optrad en als voorzitter der commissie tot de verdeling werd benoemd. In 1845 heeft deze zijn beslag gekregen. Tot de Brandehof behoorde ook de Brandehofsmolen, waarvan de wapensteen. die boven . de ingangs~ poort is aangebracht, waarschijnlijk afkomstig is van het Huis Noord~ Deurningen. (Zie hiervoor: .. De Monumenten van Geschiedenis en kunst in de Provincie Overijssel. Eerste stuk: Twente door Dr. E. H. ter Kuile). 1111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111
Eigen drukkerij ge"installeerd
Dit november~nummerwerd in eigen huis gedrukt op een MAN stop~ cilinderpers, aangekocht bij de firma Joachimsthal te Amsterdam. De in~ stallatie van zetterij en drukkerij alsmede de behoefte aan een papier~ opslagplaats en archiefruimte maakte een uitbreiding van het twee jaar geleden door het aannemersbedrijf A. H. Bos te Hengelo gebouwde huis Twentse Post noodzakelijk. De vroeg ingevallen strengevorst heeft de bouw van de drukkerij en daardoor de verschijning van de laatste twee nummers van deze jaargang vertraagd, waarvoor wij beleefd begrip vragen. 13
Twentse Taalbank
OLDENZAAL
Bookweite is 'n lekker en ge· zoond effen, as pannekcoke of niejmoods as vlo kken . Nemt mei of Billy Ouick bookweitenvlokken van de Grutter oet Boorn
BLOEIENDE INDUSTRIESTAD. heerlijk gelegen aan de voet van de Tankenberg. Omgeving rijk aan natuurschoon.
* ST .PLECHELMUS-BASJLIEK. bijnaduitend *
Erven telt Cate
* *
jaar oude Oudheidkamer. Karak.teri aticlc. atad1centrum. Volop gelegeaheid voor aportbeoefening. Overdekte bad- en zweminrichting.
PRIMA HOTELS en PENSIONS
BORNE
de
Cöop. Aan• en Verkoopvereniging
Deurningen
~aak m~t
meer
dan 50 toonhamera
Stalen ramen van
OTTENHOF bint óf I I
Tel. 05402-201 Veevoeder, Meststoffen Brandstoffen, lailigoed Pootgoed, Div. artikelen
Ollenzel
op den Koem 33
Voor
een deskundig uitgewerkte
C. V,-installatie
Alle veevoeden onder CLO-controle
E. HEIDEMANN & Zn Boterstraat 15 Tel. 2077
BOERENLEENBANK Albergen De SPAARBANK voor stad en land Maak gebruik van lopende rekeningen Alle inlichtinjjen aan de bank
OLDENZAAL
aardga8 de I R A N D S T 0 P 11lt eigen :t W E N T S E B 0 D E M Jo
Diverse
Rokspuiten
vanaf f 5.95
voordeliger
"Dressform"
Verstelbare pasbustes (naar maat), lcartelscharen, huish .scharen, coupeu rs• en coupeusescharen, stoff.scharen, ra· deerwieltjes etc. etc.
Gemeen te bedrijven
Burg.
Walierstraat 3
Zeer uitgebreide collectie knopen. oolc. voor de boerendaanaera. Voeringen, garen en band
j. Wagelaar & Zn Van Loenshof 56-58 Tel. 5684 ENSCHEDE
I
De saah waar U altiJd slaa t "Doe 't zelf"
met onze Gereedschappen en U bent veel voordeliger uit I
fa. Groensmit de grootste sorterlng,de l.u gt+e prijzen Botersi r 1, Te l. 2484, Oldenzaal
!I 't
Foto\ kö nt ( ~
ni h
kieken
Meubelen Tapijten Bedden linoleum Colovlnyl· ~~,....~~~~""'~~ (tegels ....,.._~~~~~~o!iW!iO!II
Voor spuitwerk aan Uw outo T
ALBERT KIP
oonze foto's mö' j bekiaken)
fotohandel
HEINKEL
SPARTA
.....f.fNK_$-
l(i e kkesk e
~
Grammofoon platen
ANTOON HUTTEN veur nlej 1pul en reperesie G"OTESTRAAT TILEFOONJ117
14
)5
·~........ ~ J ~-l;df.,LWIVL4WJ
t2v,J;,
DENEKAMPfRSTR. 71 TEL. 2863
PUCH
BERINI
lONDAPP TWENTSE POST
Twentse Taalbank
c:Q. ~eercleó
Uw BRANDSTOFFEN en OLIE voor alle doeleinden levert:
GOUDSMID
lndustriestr.
Ruiseher en H artgers
Tel. 6737 - Hengelo Gero~artikelen, Goud, Z ilver, Uurwerken en Keltum~Pleet.
Veur elektrische appa raten
Radio en Televisie Drienarstraat 4
- Te l. 4878 -
He nge l
Meube len Gordijnen
-
J. B. VELDKAMP & Zn Dennebosweg 46, Tel. 6210, Hengelo
F. Olde Kalter AUTOVERHUUR VERKOOP
Ta pijten Be dden
Morsinkhof
2e hands automobielen Steyns+raat 60, Tel. 4806, Hengelo
ENSCHEDESESTR. 16
Het beste a d res voo r :
GEDISTILLEERD", WIJN, BIER, LIKEUR, LIMO NADE Fa. Jac.
191 -
Kra bbenbos
Molen st raat 18
~op- SLAGERIJEN Olde Olthof
A utosp u itinrichting BEYELSBORG Ingericht met moderne AUTOSPUIT+ en MOFFELCABINE
BINNENHAVEN 68
TEL 4432
KAPTEl N . TYPHOON PON ElTE BROMF lETSEN
De boterham, belegd met on ze WORST, vlie gt er In I Weemenstr. 24 Twekkel e rweg 60
J,
G.
Schuurtnan
hef allns, wa'j in hoes gebroeken könt: KOPKES, SCHOTTELKES en al dee dinge, dee de vrouw neudig hef. • Ottoweg 55a Voor het inrichten van Uw woning: Wonin g in,i ch li ng
Frans Ta nke
W eemenstraat 61. - Tel. 2862, - H engelo (0.) Ziet steeds onze over7ichtelijke etalages
BEHANG EN VERF
Garag·e 't Wilbert
Fa. Wed. l Wa lhof
affe. B. M .W. dealer voor Hengelo en omstr.
Beekstr. 29 He ngelo
D. TEES INK LANG ELERfV1 AAT WEG 152
G. OLD E KALTER Slo
Tel. 2807
MAAR . . .
A ut~ lnobiel-
bedr ijf
J. WAR ENK
voor Sluis Kippenvoer en veevoeders natuurlijk naar
<
graanhandel Hekman
D eldenerstraat 47, Tel. 2680
Batavisstraat 32 - H engelo
Hengelo Ov.
SPEELGOED
De M e u beI beu r s
Ziet on!'Z;e n ieu w $te Aust i n -rnodellen
te kust en te keur
Grootste keuze in bankstellen eethoeken en vloerbedekking
Opgericht 1845
Opgericht 1845
Fa. H. van Wezel Expeditie- enT ransportbedrijf HENGElO (0.) "Wiej veurl van allens" Tel. 3650
Tel. 3650
AHREND
-
V oor : radio, televlsie, haarden, kachels. wasmach. en stofzuigers
Telgenflat H engelo Tel. 7266 v o o r : Lichtdrukken, Foto~ copieën, bestekken.
TWENTSE POST
't KIN DERPAR AD IJ S W ille mstraat 35 - Henge lo (0.)
~~~~•••r-~•Iti~M ~~
Waomenstraat HENGELO Aparte Blouses, Vesten, Rokken
Wee met de feestdage Iets lekkers wil etfen Mut JAN Wl LM zien adres Veural nich vergetten .
J. w.
Smeenk
Oelerweg 30
t.o. Station N.S.
RADIO EN TELEVISIE Erres - Philips - Blaupunkt - Aristona
Radio Redemeijer Emmastraat Biej
Hengelo
Bockhaandel Broekhuis
hebt ze "MANS KAPBAARG'' van G. B. VLOEDBELD
't Beste humoristische book in 't Twents I
Boerenleenbank eckum
De spaarbank voor iedereen Verzorgt al Uw bankzaken ~---ti"")lf
e-tF"atWWrt
.,..,..oiliUI IJI 15
Twentse Taalbank
N.V. Aanneming-Mij. vh.
FORMELTA
HUISHOUDTEXTIEL VOERINGSTOFFEN JAPONSTOFFEN
H. W. TE PAS Enschede Burgerlij ke en Utiliteitsbouw ·: Gewapend Betonbouw Grond- Water· en Wegenbouw
Linoleum Atopie Colarite Colavinyl V redestein Rubber VLOEREN Rubber-linoleum trapbekleding VLOERENBEDRIJF
de ideale koffiemelk :=; Verkrijgbal!lr in flessen van 230 en 400 gram
Verkoopkantoor .,MULTIFARM" Boekalo
Automobielbedrijf
f. Boerkamp Tukkers .•. mag ik effen
Bischoff Oawerfuugt ow
beste wat er is V.!!lln
dizze waor heed
NUTSSPAORBAANK Drienerstraote 43 . HENGEL
Henny
j.
v. Egteren
C.F. Klaarstr.18a ·Tel. 2365 ·Enschede Lid van d e Selectiegroep van Nederlandse Dameskoppers
Gedipl . Dames· en Herenkapper tv1anicure · Pedicure Schoonheidsspecialist tv1edisch gedipl. Haarkundige
N.s.u.
HAAKSBERGEN
N.V. Automobielbedrijf
BLEEKER e
OPEL e CHEVROLET e OLDSMOBILE
TELEFOON 2623-4500
HENGELO
Erica -Service Doe het zelf en maak van Uwtuin een LUSTHOF. Kosteloos maakt ERICA voor U een grondplan. V raagt:inlichtingen:
ERICA- siertuincentrum BORNE, direct achter 't station. De mooiste kwekerijen in Twente
HET SPEELGOEDPALEIS
- - Ouickly- reeds vanaf f 485.-. T Importeur: TAMI N.V. Delden
'Ceutelink voor
~
levensmiddelen
guller met zegels .. guller met guldens
Op VéGé-artikele n steeds 10 0/o kort. in geldzegels
AUTOtv10BIELBEDRIJ F
W. N oordagraaf 0/denzaalsest,, 19 - Tel. 4444 - Hengelo (0.)
off. FORD dealer
16
TEXTIELFABRIEKEN
JORDAAN- TERWEEMEN.V.
Breng dan
naor de
DAF
'I
woord?
oew geeld
Klaant'n van BISCHOFF Bint almaol vo l lof Ne dame of heer . . . Ze komt aallied weer want:
hef
't
Sm iet oew geeld nich aover boord Tukkers .•. a ' k oe ra on mag . •• spoort I Gao'j daor almaol met akkoord?
Feijten SI MCA
KONINKLIJKE
Telgenflat (Ie Etage) Tel. 4064 Berfloweg 8 - Telefoon 2181 en Klein Driene Hengelo (0.)
Van Laar Enschedesestraal 127 • Tel.3983 • Hengelo
-
Enschedesestr. 22, Hengelo
Coop. "De Landbouw" W.A.
GOOR Het adres voor: tv1engvoeders onder C.L.O.-· controle, tv1eststoffen, Brandstoffen, Bestrijdingsmiddelen, Kruidenierswaren, Landbouw· werkzaamheden enz.
TWENTSE POST
