Tweede Kamer in beeld
Samen met andere Kamerleden, fractiemedewerkers en ambtenaren werk ik met veel plezier in de gebouwen van de Tweede Kamer. Het is een prachtig ontwerp waar ik erg trots op ben. U kent vast de plenaire zaal en de Statenpassage, maar in de gebouwen van de Tweede Kamer zijn nog veel meer bijzondere kamers en zalen. Deze folder leidt u rond door het hart van onze democratie: de Tweede Kamer. Ik wens u veel kijk- en leesplezier. Anouchka van Miltenburg, Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Together with the other Members of Parliament, party officials, and government workers, I enjoy working in the building of the House of Representatives. It is a beautiful design, and I am proud of it. You probably already know the Chamber of the House and the Central Passageway, but there are many other unique rooms and spaces in the building. This folder will guide you through the heart of our democracy: the Dutch House of Representatives. Enjoy your tour! Anouchka van Miltenburg, Speaker of the Dutch House of Representatives
plenaire zaal
chamber of the house
Wie denkt aan de Tweede Kamer, ziet meteen de
If you think of the House of Representatives, you
plenaire zaal met zijn blauwe stoelen voor zich.
probably imagine the Chamber with its striking blue
Sinds 28 april 1992 houdt de Tweede Kamer hier
seats. The House has held all of its plenary sessions
alle plenaire vergaderingen. Architect Pi de Bruijn
here since 28 April 1992. The architect Pi de Bruijn
heeft geprobeerd het Nederlandse landschap naar
brought the Dutch landscape into the parliament;
de zaal te brengen. De stoelen hebben de vorm van
the Members’ seats are inspired by the form of the
een tulp, het tapijt is groen als gras en het plafond
tulip, the carpet is green as a Dutch meadow and the
heeft de blauwgrijze kleur van de Nederlandse
ceiling has the blue-grey colour of the Dutch sky. The
lucht. De zaal heeft ook iets van een theater, de
Chamber looks like a theatre: the seats are placed in a
stoelen zijn opgesteld in de halfronde vorm van een
semi-circle reminiscent of a Greek amphitheatre. The
Grieks amfitheater. De roodpaarse wandpanelen
reddish-purple wall panels with seventeen layers of
met zeventien lagen olieverf van Rudi van de Wint
oil paint by Rudi van de Wint emphasise its theatrical
onderstrepen dit theatrale karakter.
character.
oude zaal
the old chamber
Stadhouder Willem V wilde een vorstelijk onder-
Stadholder Willem V wanted a royal residence for
komen voor hem en zijn gezin. Daarom liet hij aan
himself and his family. He therefore had a palace built
de zuidzijde van het Binnenhof een paleis bouwen.
on the southern wing of the Inner Court. The palace
De balzaal hiervan werd ingewijd met het huwelijk
ballroom was first used for the marriage between his
tussen zijn dochter prinses Louise en de erfprins van
daughter Princess Louise and the Prince of Braun-
Brunswijk. Nog geen zes jaar later (maart 1796) werd
schweig. Almost six years later (in March 1796), it
het de vergaderzaal van de Nationale Vergadering
became the assembly hall of the National Assembly
(Bataafse Republiek). Toen de Fransen Nederland
of the Batavian Republic. When the French annexed
inlijfden, veranderde de zaal in een eetzaal voor
the Netherlands, they used the hall as a soldier’s
soldaten. Later werd het een militair hospitaal. Pas in
mess, then a military hospital. In 1814, the hall was
maart 1814 kreeg de zaal zijn vergaderfunctie terug.
again used as a parliamentary assembly. In 1859, the
De orkestbalkons werden in 1859 uitgebouwd, de
orchestra balconies were converted into public and
een tot publieketribune, de ander tot perstribune.
press tribunes. When the House of Representatives
Toen de Tweede Kamer in 1956 van 100 Kamerleden
was expanded from 100 to 150 members in 1956, the
uitbreidde naar 150, werd de vloer verdiept zodat er
floor had to be lowered to provide more space for the
meer bewegingsruimte ontstond voor de Kamer
Members of Parliament. After the final plenary session
leden. Na de laatste plenaire vergadering in 1992 is
in 1992, the hall was restored to its original condition,
de zaal in oude staat hersteld, maar met een modern
but with a modern touch. The polychromatic carpet
tintje. Het veelkleurig tapijt van ontwerper Jan van
by designer Jan van den Dobbelsteen symbolises the
den Dobbelsteen symboliseert de multiculturele
multi-cultural Dutch society, while the lamps exemplify
Nederlandse samenleving, de lampen de openheid
the openness of the Dutch democracy.
van de Nederlandse democratie.
stadhouderskamer
stadholder’s room
Op wat technische aanpassingen na ziet de
Except for a few technical adjustments, the Stadholder’s
Stadhouderskamer er nog precies zo uit als toen
Room looks exactly the way it did when Willem V used
stadhouder Willem V hier in 1790 zijn werk- en
it as his study and reception room in 1790.
ontvangstkamer had. Op de handgeweven wand-
The hand-woven Gobelin tapestries portray the Roman
tapijten staan de Romeinse vruchtbaarheidsgod en
fertility god and goddess Vertumnus and Ceres; a
godin Vertumnus en Ceres, een herinnering aan
stylistic element taken from Pompeii, which had
de stad Pompeii die toen net was opgegraven. De
recently been rediscovered. The Stadholder’s Room
Stadhouderskamer wordt ook wel de ministerskamer
is often called the Minister’s Room. When the Old
genoemd. In de tijd dat de Oude Zaal de plenaire
Chamber was still in use as the plenary assembly hall,
vergaderzaal was, verbleven hier namelijk de minis-
the Ministers and State Secretaries waited here
ters en staatssecretarissen voor en na hun aanwezig-
before and after their meetings with the House of
heid in de Tweede Kamer. Tegenwoordig ontvangt
Representatives. Today, the House uses the room to
de Tweede Kamer hier belangrijke gasten.
receive important guests.
handelingenkamer
the old library
Het voormalige ministerie van Justitie is gebouwd
The former Ministry of Justice was built in the Dutch
in neo-Hollandse renaissancestijl. Het is het eerste
Neo-Renaissance style. It was the first important
belangrijke bouwwerk van rijksbouwmeester
building by the government architect Cornelis Hendrik
Cornelis Hendrik Peters (1847-1932). Midden in dit
Peters (1847-1932). In the middle of the building is the
gebouw bevindt zich de Handelingenkamer. Dat de
Old Library. The Chinese inspiration for the room can
rijksbouwmeester zich liet inspireren door China bij
be seen in the dragon-claw decorations, the scales of
het ontwerpen van deze kamer is goed te zien aan
the vaulted roof, the dragon heads in the balustrades
de handgreepjes in de vorm van drakenklauwen,
and the red-green furnishings. The Old Library contains
de schubben in de dakkoepel, de drakenkopjes aan
volumes on constitutional and political theory as well
de balustrades en de roodgroene inrichting. In de
as the ‘Handelingen’, the literal transcriptions of the
Handelingenkamer bevinden zich naast boeken over
proceedings in Parliament.
staatsinrichting e.d. ook de Handelingen (de woordelijke verslagen van de plenaire vergaderingen).
regentenkamer
governor’s room
Het voormalige ministerie van Koloniën was het
The former Ministry of the Colonies was the first
eerste kantoorgebouw in Den Haag dat ook als
purpose-built office building in The Hague. Architect
kantoor is gebouwd. Architect Rose (1801-1877)
Rose (1801-1877) conceived an ultra-modern (for that
bedacht een voor die tijd ultramoderne gietijzeren
time) cast iron construction with an ingenious ventila-
constructie en een ingenieus ventilatiesysteem. Bij
tion system. During restorations at the end of the 20th
een restauratie aan het einde van de twintigste eeuw
century, many of the ornaments and the pink exterior
verdwenen veel ornamenten en de roze buiten-
walls were painted grey. This gives the building a
muren kregen een grijze tint. Hierdoor oogt het
slightly sober atmosphere. Only the Governor’s Room
gebouw wat sober. Alleen de Regentenkamer, eens
(formerly the Minister’s Room) preserves the memo-
de ministerskamer, herinnert nog aan lang vervlogen
ries of the colourful past; with furnishings in Louis XVI
tijden; met meubilair in de Lodewijk de XVIe-stijl
style and velvet-covered walls it is anything but sober.
en velouté op de muren is deze kamer allerminst
Portraits of colonial governors decorate the walls, as
sober te noemen. Aan de wanden hangen portretten
well as the coronation portrait of the then-18 year-old
van landvoogden en gouverneurs-generaal die het
Queen Wilhelmina.
bewind in Nederlands-Indië voerden. Ook hangt er het inhuldigingsportret van de 18-jarige koningin Wilhelmina.
commissievergaderzaal
standing committees
De meeste vergaderingen van de Tweede Kamer
Most of the House’s meetings do not take place in
zijn niet in de plenaire zaal, maar in commissie
the Chamber, but in one of the 22 standing committee
zalen. Vandaar dat er naast de plenaire vergaderzaal
rooms. The halls on the ground floor and the second
nog 22 andere zalen zijn. De zalen op de begane
floor are generally used for public committee meetings.
grond en de tweede etage worden in de regel
Committee meetings on the first floor are always held
voor openbare commissievergaderingen gebruikt.
in closed session. All of these rooms are recognis-
Commissievergaderingen op de eerste etage zijn
able by the grey blinds in the windows, representing
altijd besloten. Alle zalen zijn te herkennen aan de
the rain that falls so frequently on Dutch windows.
grijze lamellen voor de ramen, die de in Nederland
The three largest committee rooms are named after
vaak aanwezige regenstralen voorstellen. De drie
the founders of the three most important political
grootste commissievergaderzalen zijn genoemd
movements in the Netherlands: the Thorbecke Hall,
naar de grondleggers van de drie belangrijkste
named after the famous Dutch Liberal, The Groen van
politieke stromingen: de Thorbeckezaal (liberalen),
Prinsterer Hall (founder of the Christian Democrats),
de Groen van Prinstererzaal (christen-democraten)
and the Troelstra Hall (early leader of the Socialists).
en de Troelstrazaal (sociaal-democraten). Ook de
The other halls are also named after famous Dutch
overige zalen hebben namen van bekende figuren
politicians, such as the Klompé hall (the first female
uit de Nederlandse politiek, zoals de Klompézaal
Minister), the Aletta Jacobs hall (early Suffragette),
(eerste vrouwelijke minister), de Aletta Jacobszaal
and the Willem Drees hall (Prime Minister during the
(voorvechtster van het vrouwenkiesrecht) en de
post-war reconstruction).
Dreeskamer (politicus in de naoorlogse jaren).
statenpassage Centraal in de Tweede Kamer ligt de Statenpassage.
industriëlen staan in een halve cirkel rond het beeld
Zoals de hele nieuwbouw is de passage ontworpen
van Icarus. Dit beeld van Icarus herinnert aan het tij-
door architect Pi de Bruijn. Net als in de plenaire zaal
delijke en vergankelijke. Tegenover de beeldengalerij
laat hij hier Nederlands landschap zien: de marme-
staat een monument, gemaakt door Alexander
ren vloer beeldt nat strandzand uit dat geribbeld is
Wechgelaar. Het kunstwerk herinnert aan de aanwe-
door eb en vloed. In de Statenpassage zijn diverse
zigheid van de Hoge Raad aan het Plein. Het gebouw
kunstwerken te vinden. Onder het glazen dak hangt
waarin de Hoge Raad zetelde, moest in 1988 wijken
het kunstwerk van beeldend kunstenaar Auke de
voor de nieuwbouw van de Tweede Kamer. Het
Vries ‘Nederland land aan de zee’. Dat bestaat onder
monument bestaat uit vier panelen afkomstig uit de
meer uit een torentjesschelp, een opgerolde Neder-
zittingszaal van de raad. Op de panelen staan vier
landse vlag en een boei. Op de oranje wimpel staan
wetgevers afgebeeld: Mozes, Solon, Justitianus en
twee teksten die koningin Beatrix uitkoos: “Mijn
Napoleon. Op de rand die de panelen bijeen houdt,
schild ende betrouwen zijt Gij, o God mijn heer”
staat de tekst: waar het recht ophoudt, begint de
uit het Wilhelmus, en een persoonlijke tekst: “In de
oorlog. De Statenpassage wordt ook regelmatig
gelijkwaardigheid van mensen ligt de grondslag voor
gebruikt als locatie voor tentoonstellingen in de
een verdraagzame samenleving”. Langs de gevel van
Tweede Kamer.
het voormalige ministerie van Justitie staat een beeldengalerij, samengesteld door Henk van Os en Rudi Fuchs. De achttien marmeren bustes van beroemde schrijvers, dichters, staatslieden, wetenschappers en
central passageway The centre of the House of Representatives is the
busts of famous writers, poets, statesmen, scientists
Central Passageway. Like the rest of the new build-
and entrepreneurs stand in a semicircle around a
ing, it was designed by architect Pi de Bruijn. As in
statue of Icarus, which represents the temporary and
the Chamber of the House, the passageway portrays
impermanent nature of life. Across from the statues
the Dutch landscape: the marble floor represents
is a monument designed by Alexander Wechgelaar.
beach sand ribbed by the tide. There are also many
It reminds us of the former High Council building
original works of art displayed in the Passageway.
that was demolished in 1988 to make space for the
Under the glass ceiling you can admire Auke de Vries’
new home for the House of Representatives. The
work, ‘Netherlands, land on the sea’. It consists of a
monument consists of four panels from the Council’s
turreted shell, a furled Dutch tricolour and a sea buoy.
assembly hall. The panels portray four lawgivers:
Queen Beatrix chose the two texts embroidered on
Moses, Solomon, Justinian and Napoleon. The panels
the orange streamer: “Mijn schild ende betrouwen zijt
are framed with a text which is translated by “Where
Gij, o God mijn heer” (“My shield and trust art thou, o
justice ends, war begins”. The Central Passageway is
God my Lord”, a line from the Dutch national anthem
also regularly used as an exhibition hall.
‘Wilhelmus’) and a personal text, which is translated by: “in the equality of man lies the foundation of a t olerant society”. Along the façade of the former Ministry of Justice is a row of statues collected by Henk van Os and Rudi Fuchs, Curators of the Rijksmuseum and the Amsterdam Stedelijk Museum. The 18 marble
regiekamer perstoren
press tower direction room
Dagelijks lopen er journalisten rond in de Tweede
Journalists are a daily part of the House of Representa-
Kamer. Er staan bijna vierhonderd parlementair
tives; almost four hundred parliamentary journalists
journalisten geregistreerd. In de Perstoren naast
are registered. The editors of the important national
de plenaire zaal werken de redacties van de grote
daily newspapers, radio and television can work in the
landelijke dagbladen en van radio en televisie. In de
Press tower. Four cameras in the Chamber record the
plenaire zaal leggen vier camera’s alle vergaderingen
plenary meetings of the House, and can be controlled
vast. De regie bedient de camera’s op afstand, zodat
from the direction room via remote control, so as not
de Kamerleden ongestoord kunnen debatteren. Via
to distract from the debates. From the direction room,
de regiekamer gaan deze beelden naar publieke
these images are spread to public and commercial
en commerciële omroepen. Via de website van de
broadcasters, and the public sessions can be followed
Tweede Kamer zijn alle openbare vergaderingen live
live via Internet.
te volgen.
nieuwspoort
nieuwspoort international press centre
Aan de Lange Poten ligt het voormalige Hotel
The former Hotel Centraal is located on the Lange
Centraal. Waar vroeger de hotellobby was, zit nu
Poten. Where the hotel lobby used to be, is now the
perscentrum Nieuwspoort. Nieuwspoort is een
International Press Centre Nieuwspoort. Nieuwspoort
sociëteit voor journalisten, lobbyisten en politici.
is a club for journalists, lobbyists and politicians.
Kamerleden en journalisten kunnen hier ongestoord
Members of Parliament and journalists can talk undis-
praten, want een journalist mag niets publiceren
turbed here, as a journalist may not publish anything
over wat hij toevallig opvangt in de sociëteit: dit is
he or she accidentally hears in the club: that is the
de Nieuwspoortcode. Ook zijn er vier zalen voor
Nieuwspoort code. There are also four rooms for press
persconferenties, vergaderingen, lunches, diners en
conferences (such as the weekly press conference with
andere bijeenkomsten. Regelmatig zijn er presen-
the Prime Minister), meetings, lunches and dinners,
taties van rapporten, boeken, etc. De verdiepingen
presentations of reports, books, etc. The floors above
boven de begane grond horen bij het gebouw van de
the ground floor belong to the House of Representa-
Tweede Kamer. Hier hebben Kamerleden en ambtena-
tives, and house the Members and their staff.
ren hun werkkamers.
logement
logement
In de loop der jaren hebben de Kamerleden steeds
Over the course of time, Members of Parliament
meer personele ondersteuning gekregen. Het
have gained more and more personal support. The
oorspronkelijke gebouw werd langzamerhand te
original building gradually became too crowded with
krap. Een deel van de ambtenaren stak daarom het
all of the staff members, so some of them crossed the
Plein over naar de kantoorruimten in het Logement.
Plein to the offices in the Logement. This building was
Dit pand werd tussen 1737 en 1741 gebouwd in
commissioned between 1737 and 1741 by the City of
opdracht van de stad Amsterdam. De Amsterdamse
Amsterdam for its delegates to the Estates General.
leden van de Staten-Generaal gebruikten ‘Het huis
They used the ‘Huis van Amsterdam’ as a home-away-
van Amsterdam’ om er te overnachten en om hun
from-home, and to receive guests. When William VI of
gasten te ontvangen. Bij terugkeer van de Oranjes
Orange returned to the Netherlands in 1814, the old
in 1814 werd het oude Logement verbouwd tot
Logement was re-built as a royal palace.
koninklijk paleis.
In the first half of the 19th century, Crown Prince
In de eerste helft van de negentiende eeuw woon-
William (later King William III) and his wife, Princess
den hier o.a. kroonprins Willem (later koning Willem
Sophie, lived here. Later, the National Archives and
III) en zijn vrouw prinses Sophie. Later vestigden
the Ministry of Foreign Affairs were located here. The
het Rijksarchief en het ministerie van Buitenlandse
building has been renovated by the architect Erik
Zaken zich op deze plaats. De gebouwen zijn gereno-
Knippers and is now part of the House of Representa-
veerd door architect Erik Knippers en onderdeel
tives.
geworden van de Tweede Kamer.
enquêtezaal
question room
Steeds vaker maakt de Tweede Kamer gebruik van
The House of Representatives frequently exercises its
een parlementaire enquête. De Tweede Kamer houdt
right to question the Cabinet and initiate parliamen-
deze enquêtes in een speciale enquêtezaal. Architect
tary investigations. These question sessions are held
Erik Knippers tekende het ontwerp van de zaal met
in a special Question Room. Architect Erik Knippers
verweerde koperen dakplaten en glazen wanden die
designed the room with oxidised copper roof tiles and
de openbaarheid van de Nederlandse democratie
glass walls symbolising the openness of our democ-
symboliseren. De enquêtezaal bevindt zich achter
racy. The Question room is located in the Logement.
het Logement.
10
11
5 4 7 6
9
3 2
1
8
1. Plenaire zaal
5. Regentenkamer
9. Nieuwspoort
2. Oude Zaal
6. Commissievergaderzaal
10. Logement
3. Stadhouderskamer
7. Statenpassage
11. Enquêtezaal
4. Handelingenkamer
8. Regiekamer perstoren
Colofon Dit is een uitgave van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Bezoekadres Plein 2, Den Haag Postadres Postbus 20018, 2500 EA Den Haag Tekst en ontwerp Dienst Communicatie Fotografie Hans Kouwenhoven, Foto Voorzitter: ANP Meer informatie Telefoon: 070 - 318 30 40 E-mail:
[email protected] Website: www.tweedekamer.nl Vermenigvuldigen van informatie uit deze publicatie is niet toegestaan zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.
November 2013
