Gemeente van Christus, Twee beelden van Jeruzalem: bij Jesaja en bij Mattheüs. In Jesaja 60 een stralend visioen. Vrouwe Jeruzalem, ze schittert en blinkt in het gouden licht van de Eeuwige. De glans van de Eeuwige, Zijn luister is zichtbaar boven Jeruzalem – een aureool boven de stad. Open je ogen, Jeruzalem, zie hoe het licht dat over jou is opgegaan over de duisternis op de aarde wordt verspreid. Het Licht van de eeuwige weerkaats jij, jij zet de wereld, alle volken in de duisternis, in gloed – net een vuurtoren . De over de wereld verspreide ballingen keren terug: je zonen en dochters. Ze komen niet alleen: ook de schatten van de zee in het westen, drommen kamelen, goud en wierook uit het oosten. Een visioen in de periode van ballingschap. Jeruzalem bezet en de geleerden, de bovenlaag van de bevolking weggevoerd naar Babel. Een visioen, een droom, dat er andere, betere tijden komen. Eens zullen we terugkeren naar de stad van David. Op en dag zal Jeruzalem stralen en schitteren, zo sterk dat van alle kanten haar inwoners terugkeren. In de tempel zal God, de Eeuwige met de Naam die uit respect niet uitgesproken wordt, weer gediend worden. De Eeuwige doet alle zonen en dochters van Jeruzalem doet terugkeren. En– uit alle windstreken van de aarde, volken die in duisternis leven – mensen zonder hoop, zonder toekomst stromen naar Jeruzalem, de godsstad, toe. Een visioen is een baken, een teken van hoop. Een zo beeldend, schitterend visioen blijft levend en krijgt in verschillende tijden opnieuw betekenis: zie je wel … In de Nieuwe Bijbelvertaling heeft hoofdstuk 60 van Jesaja de kop: Nieuw Jeruzalem gekregen- dat roept in onze tijd associaties op met het eind van de tijd, de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. Met de wederkomst van Christus … Maar in de tijd dat Jesaja leefde ging het oever het einde aan de ballingschap en de herbouw van Jeruzalem ver voor Jezus geboorte. In het nieuwe testament worden deze teksten in verband gebracht met Jezus. Jezus Messias, Gezalfde, zoon van David, koning, vredevorst – door
God gezonden om licht te brengen. Je verwacht dat hij thuis hoort in Jeruzalem. Hij zal de stad weer laten stralen, de mensen zullen toestromen…vrede zal er zijn. Zo ongeveer moeten ook de magiers gedacht hebben, toen ze die bijzonder ster zagen opkomen die hen vertelde dat er in het land van de Joden een koning was geboren Is het u trouwens opgevallen dat het niet gaat over wijzen, of koningen uit het verre oosten, maar magiërs? –Sterrenkundigen, astrologen, mensen die de kosmos bestuderen zijn het. En dat er ook niet wordt verteld dat ze met z’n drieën zijn? En hoe ze gekomen zijn staat ook niet in de Bijbel – in Jesaja komen er kamelen naar Jeruzalem. In onze hoofden rijden de magiërs daarop, maar dat staat nergens. De magiers zoeken de koning van de Joden in Jeruzalem. Het centrum van de wereldse- en van de religieuse macht. Rechtstreeks gaan ze naar het paleis van koning Herodes. Kennelijk hebben ze er geen idee van dat Rome op de troon zit Ze stellen hun vraag zonder omwegen: Waar is de pasgeboren koning van de Joden? Herodes is opmerkelijk genoeg degene die meteen de term Messias verbindt aan de vraag naar de koning van de Joden. Waar denkt hij aan? Wat verwachten joden van de messias? Ik lees er een boekje over het jodendom op na, van Hella van den Elshout. Messias (mesiach), gezalfde betekent het letterlijk, heeft precies dezelfde lettercombinatie als vreugde (sameach). Messias staat voor hoop, voor toekomstverwachting, dat het beter wordt of kan worden. Precies, daarover gaat onze Jesaja lezing. In het Christendom is Jezus Christus de vervulling van de Messiasverwachting – hij is de verwachte Zoon van G’d, vanaf nu zal alles anders worden. Veel Christenen geloven de verlossing eens en voorgoed door de
dood en opstanding van Jezus Messias. Maar zelfs in de Bijbel, de eeuwen na Christus, is al duidelijk dat niet de hele mensheid is verlost: veel mensen leven nog steeds niet in vreugde, maar zijn elke dag bezig met overleven. Jezus heeft veel in gang gezet, maar het leven gaat door en is nog steeds voor ontelbaar veel mensen ‘geen leven’. Ze hebben honger en dorst en zijn nergens veilig, niet welkom op plaatsen waar welvaart heerst. Christenen gingen en gaan nog steeds op pad om de mensen te vertellen over Jezus en zijn verlossende werk. Pas als alle mensen op aarde weten van Kerst en Pasen, van de komst van G’d naar de aarde, zijn leven, sterven en opstanding, zal er een andere, een nieuwe tijd aanbreken… Andere Christenen doen zoals Jezus deed - ze verzorgen zieken, eten met zondaars van allerlei slag: in een gevangenis of een hoerenbuurt of zetten zich in voor vluchtelingen Eens zal Christus, de Messias terugkomen, dan zal alle leed geleden zijn. De Bijbel vertelt over de wederkomst van Christus. Christendom en Jodendom leven uit de verwachting van de Messias. Hopen op betere tijden waarin de mens en dier in vreugde zullen leven. Kennelijk leeft ook de heersende koning Herodes met de Messias verwachting. Hij raakt er zeer van in de war als het uur gekomen is: hij begrijpt maar al te goed dat zijn heerschappij, zijn koningschap niet samen zal gaan met de komst van Messias. Hij is een koning met macht, hij heeft zeggenschap over zijn ondergeschikten, oordeelt waar nodig over leven en dood. Aardse macht gaat niet samen met verlossing, met vrijheid en vreugde voor alle mensen. De Messias zal een einde maken aan zijn heerschappij…. Hij raakt bijna in paniek – en heel Jeruzalem met hem: als de koning in de war raakt weten de mensen ook niet meer waar ze het zoeken moeten. Ze leveren zich aan hun koning uit. Mensen houden van houvast. Van zekerheden, ook al leveren ze hun vrijheden daarmee in. Herodes raadpleegt joodse Schriftgeleerden waar de Messias geboren zal worden. Hij weet waar hij het zoeken moet! De Schriftgeleerden ook, snel
vinden ze uit dat het in Betlehem moet zijn geschied – zo interpreteren ze Micha 5. Herodes hervindt zichzelf en de stad kalmeert: hij verzint een list – als die magiërs uitzoeken waar de Messias geboren is en het hem komen vertellen, dan kan hij hem ombrengen. Herodes handhaaft zijn eigen macht en creëert zo voorlopige rust bij de inwoners van de stad. Mensen zitten niet te wachten op de Messias: toen niet en vandaag nog niet. We zitten er niet op te wachten dat alles anders zal worden. Dat er vreugde en vrijheid – verlossing komt voor alle mensen. Zeker niet als we er onze eigen macht, onze positie, onze rijkdommen voor moeten offeren … De magiërs gaan op zoek, trekken verder naar Betlehem – de ster gaat hen voor en blijft staan boven het huis waar ze het kind en zijn moeder vinden. Jeruzalem is door hun komst op de hoogte van de geboorte van de Messias: maar niemand van de Schriftgeleerden of de priesters gaat naar Hem op zoek. Magiërs uit het verre oosten vallen op hun knieën voor de pasgeboren koning van de Joden; de joden laten zich niets aan hem gelegen liggen. Koning Herodes beraamt een plan om het kind te doden – dat loopt uit op de kindermoord van Betlehem. G’d openbaart zich, in Jezus Christus zijn zoon. In Jezus doen en laten ontdekken we wie en hoe G’d is. Jeruzalem straalt? Trekt mensen aan van overal? Gaat het goede nieuws van de geboorte als een lopend vuur van mond tot mond? Nee, Jezus’ dood wordt voorbereid vanaf het eerste gerucht over zijn geboorte. Priesters en Schriftgeleerden zijn niet nieuwsgierig, voelen geen enkele behoefte de Messias eer te bewijzen. Ze trekken niet mee naar Betlehem, maar pakken de draad van hun gewone leven weer op. Vanaf het begin, vanaf de geboorte
van Jezus, zijn ze wel op de hoogte, maar worden er niet warm of koud van Later, als ze Jezus meemaken, verzetten ze zich tegen … Ja tegen wat? Tegen de geboorte, de wording van de Messias – tegen de openbaring van God waar ze, naar de Schriften, altijd op wachten? Tegen het opgeven van hun eigen koninkrijkjes? Tegen het opgeven van hun eigen macht? Zondag Epifanie – G’ds verschijnen in de wereld. Uit het Oosten komen heidenen het kind, de koning van de joden aanbidden. Voor alle volken werd Jezus geboren. Voor ons Hoe reageren wij op Gods verschijning in onze wereld? God legt zijn Naam op ons, levert zich aan ons uit In een nieuw jaar met nieuwe kansen, nieuwe mogelijkheden. Gezegend 2014!
Amen
