TUINTHERAPIE BIJ PERSONEN MET DEMENTIE
Inhoud • • • •
Beschrijving van de beoogde doelgroep Kort historisch overzicht van het initiatief Financiering van het project Hoe wordt het medium ‘ tuinieren en de tuin als omgeving’ concreet toegepast in het project? • Welke zijn de tot nu toe ervaren moeilijkheden en bereikte successen? • Wat vindt de populatie zelf over het initiatief? • Wat is de onderliggende motivatie die u beroepsmatig stimuleert in dit project?
Beschrijving van de doelgroep • Patiënten opgenomen op de afdeling sint André van het UPC Kortenberg – Gesloten observatie- en behandelafdeling – Personen met matig tot verder gevorderd dementieel beeld met lichamelijke problematiek en/ of gedragsproblemen – 27 opnameplaatsen, gemiddelde verblijfsduur 3 maanden met nadien meestal oriëntatie naar WZC of in sommige gevallen, terugkeer naar huis.
Dementiële problematiek • Diverse ziektebeelden: ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie, Lewy Body Dementie,… • Lichamelijke problematiek: cardio- pulmonaire belasting, valrisico, verminderde mobiliteit, rolstoelgebondenheid, sensoriële deprivatie… • Gedragsmoeilijkheden: onrust, agressie, doolgedrag, fugegevaar, verzamelgedrag,… • Psychosociale problemen: isolatie, passiviteit, apathie, verdriet, verkleinde leefwereld, angst,…
Historisch overzicht van het initiatief • Eerdere stage ervaring • Opstart tuintherapie op vorige campus: groen kader, reeds verhoogde tuinbak aanwezig, afgesloten tuin, wilde eenden – Tuintherapie werd opgestart om patiënten te behandelen die bij de huidige therapieën in mindere mate in aanmerking kwamen – Patiënten waren vragende partij om meer buiten te kunnen zijn
Historisch overzicht van het initiatief • Na de verhuis naar de huidige campus staat tuintherapie een tijd lang op een laag pitje – Materiaal werd mee verhuisd – Mooi groen kader reeds aanwezig – Tuintherapie had al positieve resultaten opgeleverd dus intentie tot verderzetting was er – Januari 2014 meldt dhr. Herman Vereycken zich aan als kandidaat vrijwilliger op afdeling sintAndré en wordt het project nieuw leven in geblazen
Financiering van het project • Lage kosten aan materiaal • Materiaal wordt aangebracht door de groendienst vb. verhoogde tuinbak, teelaarde • Materiaal wordt aangekocht in tuincentra en terugbetaald • Veel gebruik van recuperatiemateriaal: kurk, afvalhout, plastic bidons,… • Zaden, plantjes,… uit schenkingen
Toepasbaarheid van het project • Samenwerking tussen vrijwilliger ( Herman) en het multidisciplinaire team • Herman had een mooi uitgewerkt plan van hoe tuintherapie kan toegepast worden • Het vrijwilligerswerk vond zijn ingang in het therapeutische gebeuren. • 2 x per week 1,5 uur tuintherapie tijdens ergotherapie • Meer dan ‘tuinieren’: informatief spel over de herkomst van groenten, een insectenhotel bouwen, bloemen drogen,…
Toepasbaarheid van het project • Bij mooi weer buiten op het terras – Voorwaarden: • • • • •
Bescherming tegen zon en wind Veilig terras en paden Comfortabele stoelen en werkruimte Werktafel ook toegankelijk voor rolstoelgebruikers Meer dan werken aan een verhoogde tuinbak, ook creëren van een aangename buitenruimte • Eenvoudige transfer naar buiten • Groen beleven en rust opzoeken in de tuin
Toepasbaarheid van het project • In-door tuintherapie sessies – In het ergotherapielokaal – Meer toegankelijk voor sommige patiënten – Werken met en rond groen • • • •
Zaaien, verspenen Bloemen, vruchten drogen Insectenhotels bouwen Cognitief spel over de herkomst van groenten, tuinbewoners,…
Zelfgemaakte plantenbak
Therapeutische omgeving • Tuin aanpassen aan de noden en wensen van de populatie – Aantrekkelijke planten, zintuigen stimuleren – Een tuin waar mensen tot rust kunnen komen en contact leggen met elkaar – Veilige, niet giftige planten en materialen – Veiliger maken van paden en perken vb. door aanplantingen
Bereikte successen • Het effect en het succes van tuintherapie kunnen we voorlopig alleen maar observeren – Ontspannend effect, zinvolle activiteit – Doorbreken eenzaamheid en isolatie; stimuleren van de onderlinge interactie – Mobiliteit stimuleren – Zintuiglijke prikkeling – Realiteits- oriënterend werken, seizoenen ervaren
Bereikte successen – Vermindering van angst, agitatie, onrust, doolgedrag,… – Kan een alternatief zijn voor een medicamenteuze of vrijheidsbeperkende interventie – Succeservaringen, positief gevoel van eigenwaarde – Het opnieuw kunnen uitvoeren van een hobby – Opnieuw ergens voor kunnen zorgen
Moeilijkheden • Onderschatting (werk, onderhoud tuin,…) : niet zomaar iets erboven op maar volwaardig onderdeel genezings/welzijnsaspect. • Kwetsbare mens centraal (mens > planten) • Verderzetting moeilijker dan opstart • Te grootse verwachtingen bij de start • Nood aan een draaiboek met zinvolle tuintherapie activiteiten • Meer dan 1 begeleider nodig
Moeilijkheden • • • • • • •
Meer dan een verhoogde bak plaatsen. Geen gedragen project door ganse instelling Passen in organisatiecultuur (hygiëne,…) Tuin niet iets dat erbuiten ligt = verlengde binnen. Nood aan onderzoek, effect meten Nood aan wetenschappelijke onderbouw Tuintherapie vraagt onderhoud en continuïteit
Wat vindt de populatie zelf over het initiatief? • Doorgaans positieve reacties – Meeste patiënten gaan direct in op een uitnodiging voor een tuintherapie sessie – Anderen zijn terughoudender, omdat ze nooit een tuin hadden, denken dat het te zwaar zal zijn… – Na enkele sessies komen patiënten sneller mee naar de therapie – Trots op het resultaat – Een taak toegewezen krijgen, vb. planten verzorgen in het weekend
Wat vindt de populatie zelf over het initiatief? – Herkenbaarheid, het uitoefenen van een oude hobby, het ophalen van kennis die ze van hun ouders meekregen,… – Therapievorm die zowel mannen als vrouwen kan aanspreken – Een buitenactiviteit – Positieve effecten van groen – Therapie met ‘nuttig’ aspect
Wat is de onderliggende motivatie die u beroepsmatig stimuleert in dit project? • Reeds bereikte successen, populatie leent zich tot werken met tuintherapie • Nood aan verdere uitbouw therapeutische tuin • Nood aan uitwerking van een draaiboek tuintherapie • In samenwerking met het multidisciplinaire team onderzoek starten
