Tropisch Nederland 1. Aanzetten 1.a Tropisch Nederland Jij gaat aan de slag met het dossier Tropisch Nederland. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je docent. GA IK DOEN
STAP
ONDERDEEL
□
2
UITNODIGING
□
3
UITZOEKEN KENNISMAKING
TIJD 15 minuten
30 minuten
□
4
UITZOEKEN DOEN
□
5
□
BESCHRIJVING Korte inleiding: Waar gaat dit dossier over? Je verzamelt kennis op internet en andere bronnen over klimaatverandering. De vragen helpen je het thema te begrijpen. Je onderzoekt wat je er zelf van vindt en hoe je het thema in je eigen omgeving kunt herkennen.
50 minuten
Bouw je eigen auto op windenergie
UITZOEKEN OP PAD
50 minuten
Maak een filmpje over de uitstoot van CO2 en laat dit vervolgens aan je klasgenoten zien.
6
UITZOEKEN THUIS
40 minuten
Onderzoek hoeveel energie jullie thuis verbruiken.
□
7
UITWERKEN
□
8
UITDAGING
50 minuten
50 minuten (per onderdeel)
□
9
UITLEGGEN
20 minuten
Bestudeer de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering. Je kunt kiezen uit verschillende onderwerpen. Organiseer een debat op school over klimaatverandering. Nodig ook politici, mensen uit het bedrijfsleven, mensen uit een maatschappelijke organisatie en de pers uit. Maak een reportage over het debat. Vul je Mondiale Voetafdruk opnieuw in en vergelijk hem met de eerdere uitkomst.
1
2. Uitnodiging 2.a Tropisch Nederland Bekijk het volgende filmpje: http://nl.youtube.com/watch?v=CzwmdVNeZcg
Wat zie je in het filmpje?
Wat denk jij als je het filmpje ziet? En waarom denk je dat?
Bekijk het volgende filmpje:
2
http://nl.youtube.com/watch?v=2AjxrWLEcdA
Waardoor smelten de gletsjers denk je?
Smeltende gletsjers. Kan jij daar iets aan doen denk je? Waarom denk je dat?
3
Bekijk het volgende filmpje: http://nl.youtube.com/watch?v=4T562YqegLA&feature=related
Stormen. Orkanen. Buiten hun oevers getreden rivieren. Op de kust geworpen boten. Onder water gelopen huizen. Wat is er toch aan de hand met het klimaat? In de volgende stappen ga jij uitzoeken waardoor het klimaat verandert. Wat betekent deze verandering voor mens, plant en dier? En wat kun jij tegen de klimaatverandering doen?
4
3. Uitzoeken - Kennismaking 3.a Klimaat verandert Kijk eens naar buiten. Wat voor weer is het?
Wat vind jij lekker weer?
Vind jij dat het weer erg verandert de laatste tijd? Leg uit.
5
Wat is het verschil tussen 'weer' en 'klimaat'? Tip: Lees http://www.aardrijkskunde.org/natuur&milieu/klimaat.htm
Het klimaat verandert de laatste jaren. Maar hoe komt dat?
Bekijk http://www.my-nrg.nl/mynrg/jsp/MyWorld/broeikas.swf
6
Waardoor verandert het klimaat? Tip: Lees ook http://www.wnf.nl/wnf/website/index.cfm/ID=69D2CE55-1F6E-46A299FDAA78E3EEDB46 en http://www.nos.nl/jeugdjournaal/uitleg/Milieu/milieu_klimaat.html
Wist je dat… ... je voor korte afstanden beter de fiets kunt pakken?! Je verbruikt geen brandstof en stoot geen CO2 uit. … met de trein of bus reizen beter is voor onze leefomgeving?! Trein en bus vervoeren meerdere personen tegelijkertijd. …vliegen erg slecht voor onze leefomgeving is?! Vliegtuigen stoten op grote hoogten schadelijke stoffen uit.
De klimaatverandering heeft grote gevolgen. Gevolgen voor het weer. Gevolgen voor de zeespiegel. Gevolgen voor planten en dieren. En... gevolgen voor de mens
7
Welke gevolgen heeft klimaatverandering voor het weer? Kruis het goede antwoord aan. Je mag meerdere vakjes aankruisen. Tip: Kijk op http://www.wnf.nl/wnf/website/index.cfm/id=444FBA25-9238-4F10830A7B5696D59CB3
□ □ □ □ □ □
Extreem hoog water. Gemiddeld stijgt de temperatuur op aarde. Het weer raakt in de war. Heviger neerslag. IJskoude winters. Meer droogte.
Welke gevolgen heeft klimaatverandering voor de zeespiegel?Kruis het goede antwoord aan. Tip: Kijk op http://www.wnf.nl/wnf/website/index.cfm/id=444FBA25-9238-4F10830A7B5696D59CB3 en http://www.nos.nl/jeugdjournaal/uitleg/Milieu/milieu_klimaat.html
○ De zeespiegel blijft hetzelfde. ○ De zeespiegel daalt door afkoeling van zeewater. ○ De zeespiegel stijgt door opwarming van zeewater en het smelten van landijs.
8
Welke gevolgen heeft klimaatverandering voor planten en dieren?Kruis het goede antwoord aan. Je mag meerdere vakjes aankruisen. Tip: Kijk op http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/klimaat/wat_zijn_de_gevolgen/gevolgen_van_ klimaatverandering_voor_planten_en_dieren/index.cfm.
□ □ □ □ □ □ □ □
Dieren trekken naar de hooggebergten. Dieren trekken naar de polen. Dieren trekken naar de woestijn. Het groeiseizoen in de gematigde streken wordt langer. Planten gaan eerder bloeien. Planten gaan later bloeien. Vogels broeden later. Vogels broeden vroeger.
Bekijk het volgende filmpje: http://nl.youtube.com/watch?v=htfAGPVoKMM&feature=related
9
Welke gevolgen heeft klimaatverandering voor de ijsberen op de Noordpool? Kruis het goede antwoord aan. Je mag meerdere vakjes aankruisen. Tip: Kijk op http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/klimaat/wat_zijn_de_gevolgen/gevolgen_van_ klimaatverandering_voor_planten_en_dieren/index.cfm.
□ □ □
Hij raakt verzwakt door voedselgebrek. Zijn conditie gaat achteruit. Jonge ijsberen raken steeds vaker bedolven door instortende sneeuwholen. Zijn jachtseizoen wordt langer.
Welke gevolgen heeft klimaatverandering voor de mens? Kruis het goede antwoord aan. Je mag meerdere vakjes aankruisen. Tip: Kijk op http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/thema_s/klimaat/wat_zijn_de_gevolgen/gevolgen_van_ klimaatverandering_voor_mensen/index.cfm.
□ □ □ □
Grotere kans op overstromingen. Kleinere kans op tropische plagen en ziektes. Kleinere kans op watertekort. Laaggelegen eilanden verdwijnen in zee.
Het klimaat verandert. Maar daar kunnen we iets tegen doen. Wat? De uitstoot van CO2 verminderen. Zuiniger met energie omgaan. Of groene energie gebruiken. Wat is groene energie? Tip: Kijk op http://www.greenprices.nl/nl/spreekbeurt1.asp.
10
Waarom helpt groene energie tegen klimaatverandering? Tip: Lees 'Groene stroom' op http://kiesdetoekomst.nl/content/lessen/leerling/totaal/hoofdvraag_2/Inhoud.cnt#vormen% 20duurzame%20energie
Lees onderstaande tips: 1. Zet de verwarming één graad lager. Dit bespaart energie. Het is wel even wennen, maar trek een dikke trui aan. 2. Zet de verwarming een half uur voor je weggaat lager. Zo bespaar je energie. En je kamer blijft toch nog even warm. 3. Elektrisch verwarmen is duur. Het kost veel stroom. En veel energie gaat verloren bij het produceren van elektriciteit in centrales. 4. Toestellen die op stand-by staan, gebruiken ook energie. Zet je televisie, computer of Xbox helemaal uit. 5. Trek de stekker van de oplader van je mobiele telefoon uit het stopcontact als de batterij is opgeladen! De wereld verandert door de klimaatverandering. Hoe ziet de wereld er over tien jaar uit als de klimaatverandering doorzet, denk je? Leg uit.
11
Hoe ziet de wereld er over vijftig jaar uit als de klimaatverandering doorzet, denk je? Leg uit.
We kunnen iets doen tegen klimaatverandering maar dan moeten we wel NU in actie komen. We moeten NU ons gedrag veranderen. Als we niks doen, heb niet alleen jij daar last van. Maar ook je kinderen en mensen elders op de aarde. Wij zadelen hen met onze problemen op. Dit noemen we `afwenteling´. Tip: Kijk op http://duurzaamheidvo.kennisnet.nl/aarde/afwenteling
12
4. Uitzoeken - Doen 4.a Groene auto Auto´s stoten CO2 uit. Dat is erg slecht voor het klimaat. Waarom bouwen we niet gewoon een auto op windenergie? Nou... dat ga je nu doen.
Bouw je eigen auto op windenergie. • • • •
Maak met een klasgenoot een tweetal. Ga naar Volg de instructies. Show je auto aan je klasgenoten in je eigen showroom.
13
Schrijf hieronder een verslag van het proefje.
Ik heb de auto op windenergie gemaakt met...
14
5. Uitzoeken – Op pad 5.a Uitstoting in beeld De uitstoot van CO2 (koolstofdioxide) versterkt het broeikaseffect.
Bekijk het volgende filmpje: http://nl.youtube.com/watch?v=fh3St2cOQXg&feature=related
Hoe komt CO2 in de lucht?
15
Nu gaan jullie zelf een filmpje over de uitstoot van CO2 maken. • • • • • • •
Vorm met enkele klasgenoten een groepje. Zorg dat je een mobieltje met camera hebt. Ga naar buiten. Ga naar een omgeving waar CO2 uitgestoten wordt. Ga veilig te werk. Laat het filmpje aan de rest van de klas zien. Upload je filmpje naar www.yougnreporters.nl en schrijf de link hieronder:
Schrijf hieronder een verslag over het maken van het filmpje.
Ik heb het filmpje gemaakt met...
16
6. Uitzoeken - Thuis 6.a Stroomvreters!
Gebruiken jullie veel energie thuis? Doe eens een speurtocht in je eigen huis. Bijna alle apparaten in huis werken op elektriciteit. Noem tenminste tien apparaten die jij op je speurtocht door huis hebt gezien.
Vraag aan je vader/moeder welke apparaten de meeste stroom gebruiken?
17
Vind jij dat die "stroomvreters" echt nodig zijn? Leg je antwoord uit.
Welke brandstof gebruiken jullie thuis om het huis te verwarmen?
Zijn gas en elektriciteit duur? Vraag het eens aan je vader of moeder. Mijn vader/moeder vindt:
Elektriciteit wordt opgewekt in een elektriciteitscentrale. Door grijze stroom te verbruiken, komt er dus ook CO2 in de lucht. Door minder stroom te verbruiken, komt er minder CO2 in de lucht. Zo simpel is het! Door slim met licht om te gaan, kun jij helpen minder stroom te verbruiken en het broeikaseffect te verminderen.
18
De Stichting Slim Licht heeft een plan bedacht: zoveel mogelijk gloeilampen vervangen door spaarlampen. "Wat maakt dat nou uit?", zeg je? De Nederlandse regering heeft een doel gesteld: minder CO2 uitstoten. En ze hebben ook afgesproken hoeveel minder: 20% Als 1 op de 10 huishoudens 5 gloeilampen vervangt door spaarlampen, wordt al 5% van die vermindering bereikt. Als iedereen mee zou doen zelfs 50%!
19
Loop thuis met deze lijst door het huis en tel het aantal spaarlampen in huis. Bespreek thuis de lijst en de volgende vragen: • • •
Hoeveel spaarlampen hebben jullie totaal in huis? Vinden jullie dat zelf veel of weinig? Waarom vinden jullie dat? Wat vinden jullie belangrijker: dat spaarlampen geld besparen of dat het beter is voor het milieu?
20
Schrijf een verslag van je onderzoek.
Presenteer je verslag aan je klasgenoten!
21
7. Uitwerken 7.a Klimaatverandering Jij weet nu al best veel over klimaatverandering. Waardoor het klimaat verandert en wat de gevolgen zijn. Het is belangrijk dat meer mensen dit weten. Jij gaat het hen uitleggen. Hoe? Door een werkstuk, PowerPoint presentatie of iets anders te maken. Wat ga jij maken?
○ Werkstuk ○ PowerPoint presentatie ○ Anders namelijk:
Welke groep mensen ga jij proberen duidelijk te maken dat het klimaat verandert?
Met welk onderwerp ga jij aan de slag?
○ Oorzaken van de klimaatverandering. ○ Gevolg van klimaatverandering voor het weer. ○ Gevolg van klimaatverandering voor de zeespiegel. ○ Gevolg van klimaatverandering voor planten en dieren. ○ Gevolg van klimaatverandering voor de mens. ○ Anders, namelijk: Kijk voor informatie op de website van het Wereld Natuur Fonds: www.wnf.nl Surf ook eens via http://duurzaamheidvo.kennisnet.nl/aarde, http://www.vrom.nl/pagina.html?id=9540 http://www.hier.nu/home/ Veel succes!
22
8. Uitdaging 8.a Actie!
Jij. Bedrijven. De overheid. Iedereen moet de uitstoot van CO2 beperken. Maar doen we dat wel genoeg? Wat kunnen we nog meer doen? En kan dat ook goedkoper? Organiseer met klasgenoten een debat op school over deze onderwerpen. • • •
Nodig politici uit. Nodig mensen uit het bedrijfsleven uit. Nodig mensen uit een maatschappelijke organisatie uit.
Word wereldberoemd als Young Reporter! Jullie gaan in groepjes van 3 verslag doen van jullie actie. Je maakt een artikel met foto's of een filmpje. Dat zet je op www.yougnreporters.nl, waar iedereen het kan zien! P.S. Met jullie bijdrage aan www.youngreporters.nl kun je leuke prijzen winnen!!
23
9. Uitleggen 9.a Terugblik
Vóór deze les vulde je de mondiale voetafdruk in. Hoeveel hectare (ha) had jij nodig om te leven?
Wil jij helpen het gebruik van de aarde te verminderen? Vul opnieuw de mondiale voetafdruk in. Maar beantwoord nu de vragen zoals je WILT leven. Vul de vragen van de Voetafdruk in op http://www.ecolife.be/futures/gedragsscan2007.html. En? Hoe groot is jouw voetafdruk nu?
24
9.b Tropisch Nederland Het project is bijna afgerond. Maar wat heb je nu geleerd? Ik kan uitleggen…
... het verschil tussen ‘weer’ en ‘klimaat’
... waardoor het klimaat verandert ...welke gevolgen de klimaatverandering heeft voor: weer zeespiegel planten en dieren mens
... wat groene stroom is
... wat ik kan doen om klimaatverandering tegen te gaan
Dit vind ik
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Ja
Nee? Kijk hier 3a
Nee Ja
3a
Nee Ja Nee
Ja
3a
3a
Nee Ja
3a
Nee
Heb je gewerkt aan een van de stappen Op Pad, Thuis, Vakwerk, Uitdaging? Bij het werken aan een van deze opdrachten beoefende je een aantal vaardigheden. Beoordeel nu zelf de vaardigheden die je gebruikt hebt:
25
Ik kan…
…een video-opname maken
…een verslag schrijven
…een gesprek voeren met mijn ouders
…informatie ordenen
…presenteren
…een werkstuk schrijven
…een PowerPoint presentatie maken
…een debat organiseren
…een nieuwsreportage maken
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Ja Nee
5.a
Ja Nee
5.a, 6a
Ja Nee
6.a
Ja Nee
6.a
Ja Nee
6.a
Ja Nee
7.a
Ja Nee
7.a
Ja Nee
8.a
Ja Nee
8.a
26
Ik kan… …een video-opname maken
…een verslag schrijven
…een gesprek voeren met mijn ouders …informatie ordenen
…presenteren …een werkstuk schrijven
…een PowerPoint presentatie maken …een debat organiseren …een persbericht schrijven
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Ja Nee
5.a
Ja Nee
5.a, 6a
Ja Nee
6.a
Ja Nee
6.a
Ja Nee
6.a
Ja Nee
7.a
Ja Nee
7.a
Ja Nee
8.a
Ja Nee
8.a
…een reportage maken
Reflectievragen in stap “Doen” Na deze opdracht kan ik uitleggen… … dat windenergie beter is voor het klimaat
○ ○
Ja Nee
27
