TRIVIAL PURSUIT
uitvindingen en ontdekkingen
spelregels
Doel van het spel : Door het juist beantwoorden van vragen zo snel mogelijk de 6 vakjes van je speelschijf vullen met verschillend gekleurde deeltjes. Voorbereiding van het spel : 1. Leg het spelbord open in het midden van de tafel. 2. Leg de vragenkaarten op stapeltjes per kleur met de prenten naar boven naast het speelbord. 3. Leg de gekleurde speelschijfdeeltjes per kleur naast het speelbord. 4. Geef elke speler een lege speelschijf. Leg de gevulde speelschijven even opzij.
speelbord
speelschijfdeeltjes
Met grotere groepen eventueel per 2 laten spelen. De leerlingen kunnen dan overleggen over de antwoorden.
5. Elke speler kiest een pion en zet deze in het midden van het speelbord. 6. Gooi om de beurt met de dobbelsteen. Wie het hoogst gooit mag met het spel beginnen. Spelregels : 1. Gooi met de dobbelsteen en verplaats je pion het gegooide aantal vakjes over het speelbord. 2. Wat moet je bij de verschillende vakjes doen ? a) gekleurde vakjes : Je neemt een kaart van de stapel met die kleur. Je leest de vraag hardop voor en geeft een antwoord. Goed beantwoord = je mag naar het dichtstbijzijnde driehoekje gaan en daar nog 1 vraag beantwoorden. Fout beantwoord = je beurt is voorbij. b) vakje met gekleurde driehoek : Je neemt een kaart van de stapel met die kleur. Je leest de vraag hardop voor en geeft een antwoord. Goed beantwoord = je mag een deeltje van die kleur op je speelschijf leggen. Fout beantwoord = je beurt is voorbij. c) vakje met dobbelsteen : Je hoeft geen vraag te beantwoorden. Maar je mag nog eens gooien. d) het middenvak : Je mag zelf kiezen van welke kleur je een kaart neemt. Je leest de vraag hardop voor en geeft een antwoord. Goed beantwoord = je mag naar het driehoekje van die kleur gaan en daar nog 1 vraag beantwoorden. Fout beantwoord = je beurt is voorbij. 3. Hoe weet je of je antwoord goed is ? De juf of de meester (of evt. een leerling die daar zelf voor kiest) kan de antwoorden controleren op de verbetersleutel. Maar bij een fout antwoord, mag hij/zij het juiste antwoord nog niet verklappen. 4. Wat doe je met de kaart die je net beantwoord hebt ? Leg ze onderaan de stapel van die kleur. Goed opletten dus, want misschien trek jij die kaart straks zelf nog eens. 5. Wat als je speelschijf vol is ? Geef je 6 verdiende deeltjes af en neem een gevulde speelschijf. Met je lege speelschijf kan je verder mee spelen. Einde van het spel : Wie heeft het meeste speelschijfdeeltjes verzameld ?
lege speelschijf
gevulde speelschijf
dobbelsteen
vragenkaart prent
vragenkaart vraag
verbetersleutel
TRIVIAL PURSUIT
uitvindingen en ontdekkingen A1
c
C1
a
E1
b
E12 a
A2
b
C2
b
E2
a
E13 b
A3
c
C3
c
E3
a
E14 b
A4
a
C4
b
E4
c
E15 b
A5
b
C5
a
E5
a
E16 c
A6
a
C6
c
E6
c
E17 a
A7
c
D1
c
E7
b
E18 c
A8
b
D2
b
E8
c
E19 b
B1
a
D3
b
E9
b
F1
a
B2
b
D4
a
E10 a
F2
c
B3
c
D5
c
E11 c
F3
c
B4
b
F4
b
In 3300 v.C. gebruikte men in Egypte reeds een boor. Hoe kon men meer kracht op de boor zetten?
a. door aan de draden te trekken b. door een scherpere punt te gebruiken c. door tegen het stenen gewicht te duwen A3
De dobbelsteen is het oudste speelgerief.
De eerste olielampen werden al 20 000 jaar
In Egypte zijn dobbelstenen gevonden die meer
geleden gemaakt. Men deed olie in een uitgeholde
dan 4000 jaar oud zijn.
steen en stak daar een wiek in.
Waarvan werden de eerste dobbelstenen gemaakt ?
Waar haalden de mensen die olie vandaan ?
a. van plastiek
a. ze boorden naar aardolie
b. uit de beenderen van dieren
b. ze kochten een flesje olie A2
c. van metaal
Archimedes was een belangrijk wiskundige. Toen
Dit houten karrenwiel dateert van ongeveer 2000
hij een bad nam, ontdekte hij waarom een
v.C. De eerste wielen werden echter al rond 3500
voorwerp in water lichter weegt. Wat betekent
v.C. gemaakt. Waarvoor werd een wiel in die tijd
zijn bekende uitspraak “ EUREKA !!! ” ?
nog gebruikt ?
a. Ik heb het gevonden !
a. om te fietsen
b. Ik begrijp er niets van !
b. bij het pottenbakken
c. Ik geniet van mijn bad !
A6
c. als katrol
Reeds 4000 jaar geleden werd de zonnewijzer gebruikt om de tijd te meten. Hoe wordt een zonnewijzer ook nog wel genoemd ? a. een schaduwklok b. een schaduwkalender c. een schaduwtijdsband A4
A5
De eerste tandenborstels werden al gebruikt rond 3500 v.C. Het waren houten stokjes met een gerafeld uiteinde. Hoe kwamen deze rafels (de borstel dus) aan het stokje ?
De eerste geldstukken werden gebruikt in 687 v.C. Net zoals nu kon je ze ruilen voor dingen die je nodig had. Welke munt was toen het meeste waard ?
a. door er met een hamer op te slaan
a. de grootste munt
b. door erop te kauwen c. door er met een mes in te snijden
A1
c. ze smolten het vet van dieren
b. de dikste munt A8
c. de zwaarste munt
A7
De Romeinen waren meesters in het bouwen van
Het eergetouw is de voorganger van de moderne
aquaducten. Deze bouwwerken zagen eruit als
ploeg. Dit landbouwwerktuig werd reeds in
bruggen. Waarvoor dienden ze ?
300 v.C. gebruikt. Wie trok het eergetouw toen
a. om sneller van de ene berg naar de andere te kunnen lopen b. om bij een rivier te kunnen oversteken c. om het water uit de bergen tot in de steden te laten lopen
B3
afleggen. Rond 400 v.C. was deze man een van de grondleggers van de moderne geneeskunde. Waarom was hij zo belangrijk ?
vooruit ?
a. Hij ontdekte dat ziek zijn geen straf van de goden is.
a. een mens b. een os c. een tractor
Als je arts wordt, moet je de eed van Hippocrates
b. Hij kon alle zieken genezen. B2
c. Hij was nooit ziek.
B1
De centrale verwarming is een uitvinding die ontstond bij de Romeinen. Ze maakten een vuur en de warme lucht werd onder het huis verspreid. Welke verwarmingstechniek van nu is daarop gebaseerd ? a. de houtkachel b. de vloerverwarming
B4
c. de open haard Leonardo da Vinci (1452-1519) was een wetenschappelijk genie en een groot kunstenaar. Hij maakte talrijke schetsen voor allerlei toestellen die pas veel later echt zouden gemaakt worden.
b. hij had er geen tijd voor
Buskruit wordt nu gebruikt voor het maken van
visje dat op een laagje water dreef. In 1190 kwam
bijvoorbeeld vuurwerk. Het buskruit werd in de
het toestelletje over van China naar Europa.
8ste eeuw uitgevonden. Door welk volk ?
Waarvan is de naald van een kompas gemaakt ?
Waarom kon hij ze zelf nog niet maken ? a. hij had er het geld niet voor
Het eerste kompas bestond uit de vorm van een
C3
c. de techniek stond toen nog niet zo ver
a. plastiek
a. de Chinezen
b. metaal
b. de Belgen
c. hout
C2
c. de Indianen
C1
Columbus was een Spaanse zeevaarder. Hij wilde De oudste bril die teruggevonden werd, werd
Gutenberg vond in 1450 de boekdrukkunst uit. Hij
gemaakt op het einde van de 14de eeuw. Maar de
was de eerste die losse lettertjes gebruikte om de
eerste bril werd al in 1285 gemaakt.
teksten samen te stellen.
Uit welk materiaal bestond het montuur toen ?
Wat was het eerste boek dat hij drukte ?
a. uit steen
a. de Bijbel
b. uit ijzer
b. een atlas
c. uit hout
C6
c. een woordenboek
een reis naar India in Azië maken. Toen hij in 1492 dacht dat hij daar aangekomen was, noemde hij de mensen daar “Indianen”. Maar in werkelijkheid had hij een nieuw werelddeel ontdekt. Welk ? a. Europa b. Amerika
C5
c. Afrika
C4
Galilei kreeg in 1633 levenslang huisarrest van de
In 1783 sturen de gebroeders Montgolfier hun
De eerste stoomlocomotief reed in het begin van
Kerk. Hij moest ontkennen dat zijn ontdekking
eerste luchtballon de hoogte in. Na 8 min. landde
de 19de eeuw. De TGV nu haalt een snelheid van
waar was, anders zou hij als ketter naar de
de ballon veilig 3 km verderop.
meer dan 500 km/u. Hoe snel reed de eerste
brandstapel worden gebracht. Wat had hij ontdekt?
Wie waren die passagiers ?
stoomlocomotief ?
a. dat je door een telescoop de sterren kan zien
a. de gebroeders Montgolfier zelf
a. 80 km/u.
b. dat de aarde rond de zon draait
b. een schaap, een haan en een eend
b. 50 km/u.
c. dat je naar de maan kan vliegen
D3
c. niemand
D2
D1
In de toverlantaarn werd een glazen plaatje met
Newton ontdekte in de 17de eeuw hoe een regenboog gevormd wordt. Hij bewees dit door een lichtstraal op een glazen prisma te laten vallen. Wat werkt er in het echt net als dat prisma ?
geschilderde tekeningen geschoven. Het kon o.a. worden gebruikt bij het vertellen van een verhaal. Hoe werd het licht in de eerste toverlantaarns uit de 17de eeuw voorzien ?
a. sneeuwvlokken
a. met een kaars
b. een spiegel c. regendruppels
c. 8 km/u.
b. met een gloeilamp D5
c. met zonnelicht
D4
De eerste elektrische wasmachine werd uitgevonden in 1906. Hoe waste men dan in de jaren daarvoor ?
Het eerste zweefvliegtuig dat ook echt de lucht
In 1881 werd de gloeilamp uitgevonden door
inging, werd gebouwd in 1853. Hoe heet de sport
Edison. Dit was de eerste lamp die werkte op :
waarbij men nu een gelijkaardig toestel gebruikt ?
a. Er was al een wasmachine, maar die moest men met de hand laten draaien. b. Men schrobde de was op een houten plaat.
E3
a. water a. deltavliegen
b. elektriciteit
b. paragliding [ para-glaaj-ding ]
c. olie
c. parachutespringen
E1
E2
c. Men waste in een rivier. De geschiedenis van de fiets begint in 1816 met
De allereerste stofzuiger uit 1900 was zo groot en
De eerste filmvoorstelling vond plaats in 1895 in
de eerste bestuurbare loopfiets.
zwaar dat hij door een paard vooruit moest worden
Parijs. Het was een zwart-wit-film van de
Wat had deze fiets nog niet ?
getrokken. Hoe kon je je huis dan stofzuigen ?
gebroeders Lumière. Waar kwam de muziek bij de
a. een bedrijf kwam dit voor jou doen
eerste films vandaan ?
a. een stuur
b. je zette de stofzuiger in de stal
a. uit een CD-speler
b. een zadel
c. je liet dit werkje over aan de meid
b. uit een cassetterecorder
c. trappers en een ketting
E6
E5
c. van een levend orkest
E4
Het eerste telefoongesprek werd in 1876 gevoerd.
In 1846 vond Morse de eerste elektrische telegraaf
De gebroeders Wright [raait] gingen in 1903 voor
Wie was de uitvinder van de telefoon ?
uit. Daarvoor ontwikkelde hij het Morse-alfabet.
het eerst met een motorvliegtuig de lucht in. Het
Wat betekent dit Morse-signaal : … _ _ _ … ?
was gebouwd met latten, zeilen, fietswielen en pianosnaren. Welk beroep hadden deze mannen ?
a. Morse
a. PAP
b. Bell
b. BIB
a. piloot
c. Marconi
c. S.O.S.
b. fietsenmaker
E9
E8
c. astronaut
E7
Vroeger werden zieken en gewonden zonder verdoving geopereerd. Een pijnlijke zaak ! In 1846 gebeurde de eerste operatie onder verdoving door een Amerikaanse tandarts. Welk verdovend middel werd er toen gebruikt ? a. het ontsmettingsmiddel ether b. eau de cologne
De eerste Zeppelin maakte in 1900 een vlucht van 18 min. Het is een soort luchtballon, maar dan met een motor.
c. een borrel jenever
a. Mercedes E11
In 1810 vindt een Engelsman het bewaren van
genomen. Oorspronkelijk had een verkeerslicht
voedsel in blik uit. Maar pas in 1930 werd de
slechts 2 lampen. Welke kleur was er toen nog
blikopener uitgevonden.
niet bij ?
Hoe opende men voorheen een blik ? a. met een nijptang
b. oranje
b. met een beitel en een hamer
c. groen
E15
c. met een hakmes
b. BMW
E10
c. Audi
Het eerste verkeerslicht werd in 1914 in gebruik
a. rood
andere autofabrikant. Oorspronkelijk werden de
wordt hier bedoeld ?
a. de motor was te klein
c. hij bevatte een ontplofbaar gas
benzine reed. Hij werkte later samen met een
beide namen samen gebruikt. Welk automerk
Wat was er zo gevaarlijk aan dit toestel ?
b. de Zeppelin had geen ramen E12
Karl Benz maakte in 1885 de eerste auto die op
Het is nog niet zó lang geleden dat de mensen geloofden dat Adam en Eva de eerste mensen waren. Pas in 1859 toonde Darwin aan dat de mens afstamt van de aap. Van welke apensoort ? a. de gorilla b. de chimpansee
E14
c. de orang-oetans
E13
De eerste radio werd 1895 gebruikt in de scheep-
John Walker ontwierp in 1827 de lucifer.
De eerste rolschaatsen werden ontworpen in 1760.
vaart en werkte met Morse-tekens. Pas in 1902 kon
Welke brandbare stof bevat het kopje van een
De wieltjes stonden onder een plaatje waar je je
ook de menselijke stem via de radio gehoord
lucifer ?
voet op moest zetten. Waarvan was dat plaatje gemaakt ?
worden. Waarvoor diende de hoorn bij deze radio ? a. zwavel
a. als versiering b. als micro c. als luidspreker
E18
a. van metaal
b. olie c. benzine
b. van plastiek E17
c. van hout
E16
Elk jaar worden 5 Nobelprijzen uitgereikt aan mensen die iets belangrijks hebben gedaan voor de samenleving. Dit stond in het testament van Alfred Nobel, die zelf in 1866 het dynamiet uitvond. Wat betekent het woord “dynamiet” ? a. zwak b. krachtig
E19
c. ontploffen Het computertijdperk begon in 1946. Nochtans
De eerste PC werd ontworpen in 1981.
was er 100 jaar eerder al een ontwerp voor een
Wat betekent de afkorting “PC” ?
Sinds 1993 kan iedereen gebruik maken van een GPS. Maar de eerste GPS werd al in 1974 door het Amerikaanse leger in gebruik genomen.
computer gemaakt, maar die werd nooit gebouwd. Hoe groot was de eerste computer ? a. zo groot als een tafel
b. prima computer
b. zo groot als een kleerkast
c. personal computer
c. zo groot als een kamer
Welk toestel is nodig opdat je GPS jou de weg kan
a. prachtige computer
F3
wijzen ? a. een satelliet F2
b. een telescoop
F1
c. een digitaal fototoestel Sinds het einde van de 20ste eeuw beseffen de mensen dat ze meer milieuvriendelijke producten moeten maken. Welk milieuvriendelijk product wordt sinds 1990 uit deze koolzaadbloempjes gemaakt ? a. afwasmiddel b. autobrandstof c. kernenergie
F4
