Triodos Bank nv JAARVERSLAG 2007 BELANGRIJKE DATA VOOR DE AANDEELHOUDER EN CERTIFICAATHOUDERS TRIODOS BANK

Triodos Bank nv JAARVERSLAG 2007

B E L A N G R I J K E D ATA V O O R D E A A N D E E L H O U D E R E N C E R T I F I C A AT H O U D E R S T R I O D O S B A N K

Algemene Vergadering van Aandeelhouders

16 mei 2008

Ex-dividenddatum

19 mei 2008

Betaaldatum dividend

21 mei 2008

TlB

Kerncijfers bedragen in miljoenen euro’s 2007

2006

2005

2004

2003

Financieel Eigen vermogen Aantal certificaathouders

200 12.084

124 9.039

120 9.271

102 8.231

99 8.349

Toevertrouwde middelen Aantal rekeningen

1.617 130.644

1.356 102.318

1.072 87.989

897 79.468

838 70.883

Kredieten Aantal

1.019 6.181

854 3.977

665 3.682

548 3.255

467 2.918

Balanstotaal Fondsen in beheer **

1.885 1.429

1.539 1.282

1.222 1.080

1.026 797

962 567

Totaal in beheer gegeven vermogen

3.314

2.821

2.302

1.823

1.529

Totaal baten Bedrijfslasten Waardeveranderingen van vorderingen

59,2 - 47,7 0,6

45,9 -36,8 -0,3

36,6 -29,3 0,5

30,2 -22,4 -2,0

24,9 -19,1 -1,2

12,1 -3,1

8,8 -2,7

7,8 -2,5

5,8 -2,2

4,6 -1,6

9,0

6,1

5,3

3,6

3,0

17,8% 81% 5,6%

13,5% 80% 5,0%

14,3% 80% 5,0%

15,3% 74% 3,6%

16,8% 77% 3,4%

70 3,85 1,95

69 3,40 1,80

67 3,37 1,65

67 2,39 1,50

66 2,22 1,50

Bedrijfsresultaat voor belastingen Belastingen bedrijfsresultaat Nettowinst

Solvabiliteit (BIS-ratio) Bedrijfslasten/totaal baten Rendement eigen vermogen in %

Per aandeel (in euro’s) Intrinsieke waarde ultimo Nettowinst*** Dividend

Sociaal Aantal medewerkers ultimo****

* **

Uitstroom Percentage vrouwen met managementfunctie Opleidingskosten per fte in euro’s Verhouding hoogste/laagste salaris *****

393 18%

349 20%

301 19%

264 17%

224 17%

33% 1.189 7,3

33% 971 7,0

36% 1.061 6,8

32% 1.236 6,5

38% 891 5,2

Milieu Milieubelasting in eco Mpt per fte Emissie CO2 (1.000 kg) Compensatie CO2

4.557 1.379 100%

4.349* 1.163 100%

4.331 1.013 100%

4.546 957 100%

4.714 928 100%

Dit cijfer betreft een correctie ten opzichte van het jaarverslag 2006. Inclusief fondsen in beheer bij gelieerde partijen die niet in de consolidatie worden betrokken. In dit overzicht zijn vanaf 2007 omwille van eenduidigheid balanstotalen opgenomen, behalve bij Triodos Bank Private Banking waar het totaal beheerd vermogen cf. Triodos criteria wordt vermeld. Voor vergelijkingsdoeleinden zijn de bedragen van 2003 tot en met 2006 aangepast. *** De winst per aandeel is berekend over het in het boekjaar gemiddeld aantal uitstaande aandelen. **** Betreft alle medewerkers in dienst van Triodos Bank NV, exclusief medewerkers in dienst van de joint venture Triodos MeesPierson. Het aantal medewerkers van 2006 is gecorrigeerd. ***** Vergelijkende cijfers 2003 tot en met 2006 zijn aangepast naar een voltijdswerkweek van 40 uur.

Inhoud 5

Duurzaam bankieren

9

Bericht van de Raad van Commissarissen

11

Verslag van de Directie

19

Triodos Bank Nederland

23

Triodos Bank België

25

Triodos Bank Verenigd Koninkrijk

29

Triodos Bank Spanje

33

Triodos Private Banking

36

Triodos beleggingsfondsen

40

Triodos investeringsfondsen

44

Overzicht balanstotalen

45

Risicomanagement en Compliance

49

Corporate governance

53

Stakeholder dialoog

56

Kerncijfers per land en business unit

60

Kredietverlening per sector

65

Jaarrekening 2007 Triodos Bank NV

109

Bericht van het Bestuur van Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank

111

Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank

113

Raad van Commissarissen Triodos Bank

114

Directie Triodos Bank

115

Bestuur Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank

117

Sociaal jaarverslag

123

Milieujaarverslag

131

Over dit verslag

132

GRI overzicht

135

Colofon

136

Adressen

Duurzaam bankieren

T

riodos Bank financiert bedrijven, instellingen en projecten met een meerwaarde op sociaal, milieu en cultureel gebied, daartoe in staat gesteld door spaarders en beleggers, die kiezen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen en een duurzame samenleving.

Onze missie is • Bij te dragen aan een samenleving waarin levenskwaliteit wordt bevorderd en menselijke waardigheid centraal staat. • Het voor mensen, bedrijven en organisaties mogelijk te maken bewust met geld om te gaan en daarmee duurzame ontwikkeling te bevorderen. • Onze klanten van duurzame financiële producten en een goede service te voorzien.

ONZE AMBITIE

Triodos Bank wil menselijke waardigheid, zorg voor de aarde en de kwaliteit van leven in het algemeen bevorderen. Met als sleutelbegrippen: maatschappelijk verantwoord ondernemen, transparantie en bewust omgaan met geld. Triodos Bank brengt duurzaam bankieren in de praktijk. Dat betekent op de eerste plaats dat de bank diensten en producten aanbiedt die duurzaamheid direct bevorderen. Geld speelt daarbij een sturende rol. Bewust omgaan met geld betekent investeren in een duurzame economie. Daarmee wordt op een bewuste wijze aan een kwalitatief betere samenleving gewerkt.

ONZE MARKTEN ONZE KERNACTIVITEITEN

Triodos Bank wil haar missie en strategie als duurzame bank op drie verschillende manieren realiseren. DUURZAME DIENSTVERLENER

Een bankklant wil niet alleen duurzame producten en diensten, maar ook een goede prijsstelling en een adequate service. Triodos Bank is van mening dat deze belangrijke klantwaarden niet los van elkaar gezien kunnen worden. Dit betekent concreet dat de bank streeft naar het aanbieden van een passend pakket aan bancaire

diensten waarmee duurzame ontwikkeling wordt bevorderd. De bank streeft met deze strategie naar een brede klantenbasis, een combinatie van particulieren en bedrijven die nadrukkelijk voor een integrale bankrelatie met Triodos Bank kiezen. Overigens verschilt de ontwikkeling van het dienstenpakket per land waar Triodos Bank is gevestigd. PRODUCTVERNIEUWER

Een tweede strategische doelstelling is de productontwikkeling en het uitzetten van innovatieve producten via distributiekanalen van derden en de bank zelf. De missie van de bank en de maatschappelijke meerwaarde spreekt direct uit het product. In Nederland is deze ontwikkeling vergevorderd. Zowel Triodos Meerwaardefondsen, Triodos Groenfonds, Triodos Vastgoedfonds als Triodos Cultuurfonds worden via andere banken aan een breed publiek aangeboden. Met de lancering van fondsen vanuit Luxemburg wordt ook de basis gelegd voor een Europese distributie. Inmiddels komt de groei van deze fondsen voor meer dan 50% voor rekening van distributie door derden. Door deze ontwikkeling worden de producten van Triodos Bank bij een groter publiek bekend. OPINIELEIDER

Triodos Bank wil het publieke debat over thema’s als levenskwaliteit, maatschappelijk verantwoord ondernemen en duurzaam bankieren bevorderen. Met meer dan 25 jaar ervaring wil de bank in het maatschappelijk krachtenveld mede richting geven aan duurzame ontwikkeling. De resultaten van dit publieke debat reiken veel verder dan de eigen activiteiten van de bank. Triodos Bank heeft met haar visie en aanpak internationaal naam gemaakt. Deze drie strategische doelen hangen nauw samen. Met deelname aan het publieke debat wordt zichtbaar waar Triodos Bank voor staat en wat haar visie is ten aanzien van belangrijk maatschappelijke ontwikkelingen. De identiteit van Triodos Bank speelt hierbij een belangrijke rol en geeft inhoud aan het merk Triodos Bank. Met het ontwikkelen van producten en het dis-

Karen Sáenz León (l) van microfinancieringsbank Mibanco met haar klant Virginia Centeno (r). De microfinancieringsfondsen Triodos Fair Share Fund, Triodos-Doen en Hivos-Triodos Fonds zijn aandeelhouder van Mibanco in Peru.

TRIODOS BANK - JAARVERSLAG 2007

5

In 2007 heeft Daan van Zandwijk Cranberrybedrijf Groenhof op Terschelling overgenomen van zijn ouders. De bessen van de droge oogst worden op de versmarkt verkocht. Van de natte oogst worden onder andere met de authentieke Weck-methode producten gemaakt als compotes, chutneys, siroop en azijn. Vanuit Triodos Groenfonds is de financiering gerealiseerd.

tribueren via derden kan Triodos Bank verder reiken dan haar eigen klanten en draagt daarmee niet alleen bij aan de missie, maar ook aan het financiële rendement van de bank. Met het verbreden van de klantenbasis versterkt de bank haar continuïteit en haar onafhankelijkheid. Het directe contact met haar klanten houdt de bank scherp en maakt het mogelijk beter rekening te houden met wat er aan wensen en verwachtingen leeft. Klant zijn bij Triodos Bank betekent meer dan producten en diensten met een maatschappelijke meerwaarde afnemen. Het maakt mogelijk die mensen vanuit hun eigen belangstelling en waarden in contact komen met andere klanten van de bank. De bank wordt het platform voor individuen die op zoek zijn naar een persoonlijke invulling van levenskwaliteit. VOORUITBLIK

De komende jaren wil Triodos Bank verder groeien. De maatschappelijke belangstelling biedt daartoe ruime mogelijkheden. De bank wil voldoende spaargelden aantrekken om de groei van de kredietportefeuille te financieren. De bank streeft naar een omzetting van 70% van de spaargelden in kredieten. De bank concentreert zich bij de kredietverlening en themafondsen op sectoren waarin de bank inmiddels een belangrijke expertise heeft opgebouwd. Triodos Bank is ervan overtuigd dat in deze sectoren nog een verdere groei kan worden gerealiseerd. De bank wil haar afhankelijkheid van de inkomsten uit de rentemarge verminderen. De groei van de beleggings- en investeringsfondsen is daartoe een belangrijke bijdrage, maar dit geldt ook voor producten en diensten als debeten creditcards en private banking. Om de bestaande en nieuwe klanten een goed serviceniveau te kunnen bieden en deze optimaal toegankelijk en gebruiksvriendelijk te maken, zal de bank blijven investeren in de verbetering van de operationele processen. Daarbij wordt actief gekeken naar uitbesteding van processen die de bank zelf niet optimaal en/of kosteneffectief kan uitvoeren. De websites, internetbankieren en andere online dienstverlening bieden passende mogelijkheden voor Triodos Bank, die geen complex netwerk aan bijkantoren kent. Het gebruik van internet is daarom de basis van onze groeistrategie.

I N T E R N AT I O N A A L

Triodos Bank is een internationale bank met vestigingen in Nederland (1980), België (1993),


het Verenigd Koninkrijk (1995) en Spanje (2004). In de kern verschilt het concept en de marktbenadering in deze landen niet. De bank blijft onderzoeken wat de mogelijkheden zijn en waar kansen liggen voor het openen van nieuwe vestigingen in de landen binnen de Europese Unie. Naast het openen van officiële bankvestigingen wordt ook onderzocht of de bank op andere wijze actief kan zijn in landen waar belangstelling is voor de aanpak van Triodos Bank. Zo is de bank sinds 2005 in Duitsland aanwezig met een agentschap, Triodos Finanz GmbH.

S TA K E H O L D E R S

Triodos Bank onderhoudt in de landen waar ze een vestiging heeft, goede relaties met haar stakeholders: aandeelhouders (certificaathouders), klanten, medewerkers, maatschappelijke organisaties en de overheid. De bank werkt nauw samen met organisaties die zich inzetten voor milieu, biologische landbouw, duurzame energie, kunst en cultuur, zorg, onderwijs, mensenrechten en ontwikkelingssamenwerking.

O R G A N I S AT I E E N M E D E W E R K E R S

Triodos Bank is voor het realiseren van haar missie in grote mate afhankelijk van de inbreng en betrokkenheid van haar medewerkers. De bank kan zich alleen als authentieke pionier in duurzaam bankieren blijven profileren als de medewerkers zich identificeren met, en actief bijdragen aan de missie van de bank. Het is niet alleen een kwestie van het hoofd, maar ook van het hart. Medewerkers worden daarom intensief betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten voor klanten en bij de financiële, sociale en milieuprestaties van de bank.

F I N A N C I E E L R E S U LT A A T

Triodos Bank streeft naar een redelijke, maar vooral stabiele winstontwikkeling voor de certificaathouders. De bank beoogt op middellange termijn (twee tot vijf jaar) het rendement op eigen vermogen van 5,6% naar een niveau van 7% te brengen. De bank verwacht dit vooral te bereiken door groei, waardoor schaalvoordelen en het realiseren van meer efficiëntie worden bereikt. Op korte termijn verwachten we dat de activiteiten in Spanje aan de winst zullen bijdragen. Op de langere termijn geldt dat ook voor Duitsland.

7

Triodos Bank in het Verenigd Koninkrijk is betrokken bij de financiering van het duurzame energieproject op het Schotse eiland Eigg. Bijna 95% van de totale stroombehoefte op het eiland wordt opgewekt door middel van wind-, zonne- en waterenergie. In totaal worden 45 huishoudens, twintig bedrijven en zes openbare gebouwen van groene stroom voorzien, 24 uur per dag, zeven dagen per week. (Foto: Eigg Electric)

Bericht van de Raad van Commissarissen A A N D E A A N D E E L H O U D E R E N C E R T I F I C A AT H O U D E R S

H

ierbij leggen wij aan u voor de jaarstukken 2007 bestaande uit onder andere het verslag van de directie, de jaarrekening en de overige gegevens. De jaarrekening over 2007 is goedgekeurd door kpmg Accountants nv. De accountantsverklaring is op pagina 108 opgenomen in het jaarverslag. De werkzaamheden van de raad bestaan in de eerste plaats uit het toezicht houden op en het bespreken van de ontwikkeling van het bankbedrijf aan de hand van de schriftelijke kwartaalrapportages van de directie. Daarnaast is de raad nauw betrokken bij strategische besluitvorming van de bank, zoals de opbouw van de buitenlandse vestigingen, het ontwikkelen van nieuwe activiteiten, het nemen van strategische participaties en de emissie van certificaten van aandelen. De raad kent een Audit Committee en een Nomination and Compensation Committee. Het Audit Committee is een aantal keren bij elkaar geweest in het bijzijn van de Directie van Triodos Bank en de afdeling Interne Audit. Daarnaast is er in afwezigheid van de directie gesproken met de interne auditor en de externe accountant. In het afgelopen jaar waren er geen bijzondere aandachtspunten te noemen. Het Nomination and Compensation Committee is twee keer bij elkaar gekomen, waarbij onder andere over het beloningspakket van de statutaire directie is gesproken. Het comité heeft, mede op basis van een extern advies in 2006, het beloningsniveau opnieuw beoordeeld en de resultaten hiervan zijn door de raad goedgekeurd.

Directie van Triodos Bank werden besproken. De raad is over het algemeen tevreden, maar heeft ook enkele verbeterpunten vastgesteld met betrekking tot het eigen functioneren en de samenwerking tussen de raad en de directie. Tevens is besloten om voorafgaand aan elke vergadering een presentatie met betrekking tot een deelactiviteit van Triodos Bank te laten geven. De raad krijgt daardoor een beter inzicht in de verschillende activiteiten, alsmede een beter contact met de leden van het management die direct aan de statutaire directie rapporteren. Ten aanzien van de samenstelling van de raad is er meer behoefte aan concrete ervaring met betrekking tot de Spaanse markt, gezien het toenemende belang van de Spaanse activiteiten. De raad is zeer tevreden over het behaalde resultaat bij de emissie van aandelen in 2007 en ziet daarin een bevestiging van de reputatie die de bank inmiddels heeft opgebouwd. Hiermee wordt een gezonde basis gelegd voor verdere groei. Wij stellen voor om aan de Directie van Triodos Bank en de Raad van Commissarissen over het jaar 2007 décharge te verlenen voor de vervulling van hun taken. Volgens het rooster van aftreden is de eerste termijn van mevrouw J.P. Bahlmann verstreken. Tineke Bahlmann stelt zich herbenoembaar. De raad ondersteunt de herbenoeming van Tineke Bahlmann.

In 2007 heeft wederom een strategiebijeenkomst plaatsgevonden waarbij de leden van de raad, de leden van het bestuur van Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank (Administratiekantoor) en het senior management van de bank aan hebben deelgenomen. Tijdens deze bijeenkomst is met name gesproken over de wederzijdse verwachtingen in het kader van de toekomst van de bank en zijn er elementen aangedragen voor het businessplan 2009-2011.

De raad stelt tevens voor de heer M. Eguiguren Huerta te benoemen. Marcos Eguiguren is directeur van Grupo Inmark en heeft in zijn loopbaan zowel bij banken gewerkt als deze geadviseerd. Hij is ook nauw betrokken geweest bij de start van Triodos Bank in Spanje. Zijn specifieke kennis van de Spaanse markt is een welkome aanvulling op de kwaliteiten die op dit moment in de raad vertegenwoordigd zijn.

De Raad van Commissarissen is eenmaal bij elkaar gekomen buiten de aanwezigheid van de directie, waarbij het eigen functioneren, de relatie tot de directie en het functioneren van de

Zeist, 27 februari 2008


Hans Voortman, voorzitter

9

Biologische veehouderij Ko-Kalf uit Elburg, Nederland levert vlees direct aan de consument. Op de foto Ko van Twillert met zijn Blonde d’Aquitaine runderen. ‘Wat betreft duurzaamheid gaan wij tot het uiterste. Om de weilanden staan bijvoorbeeld palen van eikenhout, want dat hoef je niet te impregneren en de stroom voor het schrikdraad komt van zonnecellen.’

Verslag van de Directie

D

e maatschappelijke aandacht voor het klimaat heeft in 2007 merkbaar tot een grotere aandacht voor Triodos Bank geleid. Duurzaamheid staat als thema in heel Europa vol in de belangstelling. Meer dan voorheen is men op zoek naar praktische oplossingen voor problemen als gevolg van de veranderingen van het klimaat en is duurzame ontwikkeling het doel. Dat de Nobelprijs voor de Vrede is toegekend aan Al Gore en aan het Intergovernmental Panel on Climate Change (ipcc) voor hun baanbrekend werk is tegen deze achtergrond goed te begrijpen. Zij hebben het thema van de dreigende en onomkeerbare veranderingen in het klimaat, krachtig op de mondiale agenda weten te plaatsen. Tijdens de internationale klimaatconferentie op Bali waren het niet de koplopers die zich een roepende in de woestijn waanden, maar de achterblijvers. Meer dan ooit wil men onderdeel van de oplossing zijn.

gebaseerd op het geloof in globalisering en de overtuiging dat een mondiale markt transparant is en voor iedereen voordelen zal brengen. De wereldhandelsorganisatie ontleent haar bestaansrecht aan deze overtuiging. De verschillen op economisch, sociaal en cultureel gebied zijn wereldwijd zo groot dat men niet kan blindvaren op de verwachte voordelen van globalisering. De verhouding publiek-privaat, de verschillen tussen arm en rijk, tussen gemeenschapszin en individualisme en, niet in de laatste plaats, de rol van religie hebben hun uitwerking op de manier waarop we onze economie inrichten.

Peter Blom, CEO: ‘De extra mediaaandacht voor Triodos Bank in 2007 en de toegenomen vraag naar onze

Hoe belangrijk deze verschuiving in het denken binnen de kringen van de internationale politiek ook is, de echte verandering moet vanuit de samenleving zelf komen. Daarbij zijn vele oude begrippen en mechanismen in het geding. Waar tot op heden in het Westen het principe van het regulerende marktmechanisme gezien werd als het middel dat tot de oplossing van dit soort problemen leidt, begint er nu twijfel te ontstaan over de effectiviteit ervan. Het denken in termen van markten en concurrentie betekent dat het nastreven van het eigen belang op de korte termijn tot het bevorderen van het algemene belang zal leiden op lange termijn, zo is de theorie. Bij duurzame ontwikkeling valt daarentegen het eigen belang en het algemeen belang op korte en lange termijn samen. Pas als je deze oneigenlijke tegenstelling tussen eigen en algemeen belang wegneemt, zie je dat de keuze tussen ecologie en economie een schijnkeuze is.

GLOBALISERING HEEFT EEN KEERZIJDE

Wat komt er op ons af? De steeds schaarser wordende natuurlijke bronnen moeten over steeds meer mensen worden verdeeld. Dat merken we nu al en zal zich de komende decennia alleen maar versterken. Het regulerend mechanisme dat we voor de verdeling van voedsel, grondstoffen, water en energie in het leven hebben geroepen is de mondiale markt. Het is


duurzame financiële producten bewijst dat consequent en investeren in bedrijven en projecten die bijdragen aan een duurzame samenleving met meer levenskwaliteit, de toekomst heeft.’ Globalisering houdt onvoldoende rekening met deze diversiteit en complexiteit. De tijd is voorbij dat Westerse democratieën via het marktmechanisme en overheersende positie in de wereldmarkt vrij over de grondstoffen kunnen beschikken. Grondstoffen worden steeds schaarser en de winning ervan heeft een enorme impact op natuur en milieu. Waar het om gaat is de rechtvaardige verdeling van wat de aarde voortbrengt, op een zodanige wijze dat het niet ten koste gaat van de aarde zelf. Dat is enerzijds een moreel vraagstuk, anderzijds een economisch en sociaal vraagstuk. Een voorbeeld hiervan is de spanning tussen het gebruik van landbouwgrond voor de productie van voedsel of voor energiegewassen met als consequentie hogere voedselprijzen of een overexploitatie en verarming van de grond. Binnen enkele jaren is dit thema hoog op de politieke agenda komen te staan. Waar biomassa tot

11

voor een paar jaar nog als de ideale oplossing voor de toegenomen behoefte aan schone brandstoffen werd gezien, is men inmiddels gaan beseffen dat dit in veel gevallen ten kosten gaat van voedsel en daarmee geen duurzame oplossing is.

D E R O L VA N G E L D E N B A N K W E Z E N

Het marktmechanisme als enig effectief verdelingsinstrument staat ter discussie en daarmee ook het streven naar winstmaximalisatie. Binnen bepaalde kaders heeft het nog steeds een heilzame werking. Als alomvattend regulerend ordeningsprincipe is het marktmechanisme voor de vraagstukken van de 21ste eeuw te beperkt. We raken daarmee aan de wortels van ons Westers denken waarin de economie steeds meer tot een zelfstandige factor is geworden met haar eigen wetmatigheden. Dit economisch denken is inmiddels de meetlat geworden voor vrijwel elk maatschappelijk vraagstuk. Binnen dit denken is de rol van het geld en het bankwezen steeds meer bepalend geworden. Waar commerciële organisaties nog enigszins in het maatschappelijk bestel zijn ingekaderd en ondernemers het nut en de belangen van meerdere stakeholders inzien, zijn in de financiële

Pierre Aeby, CFO: ‘Triodos Bank belegt spaargelden in concrete duurzame ondernemingen en heeft direct contact met de ondernemer. Met deze aanpak weet de bank de directe en reële verhouding tot de onderliggende economie aan te spreken. Ook dat is een vorm van duurzaamheid.’ wereld deze kaders al lang doorbroken. Het gaat om winstmaximalisatie, waarbij de bron van de waardecreatie, arbeid en creativiteit naar de achtergrond schuiven. Als financiële producten los komen te staan van de reële economie dreigt een complete vervreemding. De crisis in de kredieten hypotheekmarkt, die medio 2007 begon, is daar een voorbeeld van. Dat is niet een tijdelijk fenomeen, maar een fundamenteel onevenwicht in ons financieel bestel waar de monetaire en de reële economie los van elkaar functioneren. De verbinding met de onderlig-

12

gende reële waarden is zoek en daardoor kan het een bron van speculatie worden. De complexiteit en de schaal kunnen bij het creëren van financiële producten zoals bepaalde derivaten blijkbaar oneindig worden vergroot tot het geloof erin plotseling wegvalt. Het gevolg is een enorme vertrouwenscrisis. Juist voor banken zou dat een onaanvaardbaar risico moeten zijn. Vertrouwen is immers het bestaansrecht van de banken. Triodos Bank maakt de bewuste keuze om dichtbij de reële economie te blijven. De bank is dan ook niet betrokken bij de sub-prime hypotheekcrisis, de markt van onzekere hypotheken in de Verenigde Staten. De bank belegt spaargelden direct in concrete duurzame ondernemingen en onderhoudt direct contact met de ondernemer. De bank investeert bewust niet in pakketten van leningen waarvan de individuele leningen door een andere bank zijn verstrekt. Ook dat is een vorm van duurzaamheid.

DE KADERS VERANDEREN

De klimaatcrisis en de kredietcrisis zijn een oproep aan iedereen om het huidige denkkader te veranderen. In een duurzame wereld worden de kaders van onze economisch handelen bepaald door het behoud van de natuurlijke basis van ons bestaan en de menselijke waardigheid en niet meer door winstmaximalisatie. De natuur en de menselijke waardigheid zijn niet te koop en mogen dus niet onderhevig zijn aan het marktmechanisme. Om dat te doorbreken wordt meestal naar de overheid gekeken. Misschien wel te veel en moet er veel meer op een actievere rol voor de burger en het bedrijfsleven worden ingezet. Zijn zij in staat hun denkkader te veranderen en een paradigmashift (een radicale omslag) te bewerkstelligen? Met als doel op duurzame wijze producten te maken en diensten te leveren waarbij winst een gezonde randvoorwaarde is maar geen doel op zich. Het realiseren van een duurzame samenleving en deze paradigmashift hangen ten nauwste samen.

I N T E G R A L E D U U R Z A A M H E I D E N I N N O VAT I E

Gegeven de groei die de groene economie doormaakt, lijkt de consument bereid zijn koopgedrag aan de nieuwste inzichten rond het klimaat aan te passen. Door anders te consumeren kan de economie verduurzamen, maar hoeft zeker niet tot minder levenskwaliteit te leiden.


Innovatie kan ook duurzaam zijn, zoals in het Cradle to Cradle (van wieg tot wieg) concept wordt aangetoond. Binnen dit Cradle to Cradle concept ontwerpt men productieprocessen, gebouwen, steden op basis van integrale duurzaamheid. De consument is niet langer de schuldige, maar een bron van een duurzaam en prettig leven. Als de natuur ons de bestaansbasis biedt en er in natuur geen afval bestaat, maar juist de voedingstoffen voor een volgende levens- of productiecyclus, dan zal dat het ultieme productieprincipe moeten zijn. Cradle to Cradle is in dat opzicht niets anders dan een volgende stap in het bewustzijn in denken over duurzame ontwikkeling. Triodos Bank vervult in deze ontwikkeling een belangrijke rol. Voor het handelen van de bank is duurzame ontwikkeling al meer dan 25 jaar het uitgangspunt en zeker geen kniebuiging voor de publieke opinie. Dat schept verwachtingen, maar ook verplichtingen. De behoefte aan integrale duurzame concepten is groot. Het goed willen doen is niet voldoende zoals de problematiek rond biobrandstoffen aantoont. Het vraagt om een nieuwe grondslag, een paradigmashift in ons denken.

DE DUURZAME CONSUMENT

Voor een beter begrip van wat een integrale benadering van duurzaamheid inhoudt, zijn er twee aanknopingspunten. Allereerst de natuur. Natuur is niet efficiënt, maar kent ook geen afval. De natuur werkt cyclisch en niet lineair en is de grondslag voor het menselijk bestaan. Het tweede aanknopingspunt is de mens zelf. Ons bewustzijn stelt ons in staat iets te creëren, maar ook te vernietigen. We scheppen uit het niets, maar kunnen iets van waarde ook tot niets reduceren. Bij de mens zijn kernwaarden zoals vrijheid en verantwoordelijkheid zichtbaar en ondanks een sterk geïndividualiseerde wereld, met de behoefte deel uit te maken van het geheel. Uit onderzoek van de Amerikaanse socioloog Paul Ray naar de Cultural Creatives (mensen die hun eigen cultuur scheppen en niet in de bekende maatschappelijke groepen kunnen worden ingedeeld), blijkt dat deze mensen enerzijds de verantwoordelijkheid voelen voor wat er met de aarde gebeurt en anderzijds de behoefte hebben aan innerlijke ontwikkeling en het dragen van een persoonlijke verantwoordelijkheid voor de manier waarop ze in het leven


staan. Het gaat om een groep mensen, zo’n 15% tot 20% van de bevolking in Europa die aan de basis staat van verandering en die open staan voor een paradigmashift. Het zijn de mensen die de aarde ervaren als de ecologische grondslag van hun bestaan, maar ook de innerlijke ontwikkeling van ieder mens als bron van inspiratie en vernieuwing beschouwen.

De bank pleit voor maatschappelijk verantwoord aandeelhouderschap Het is de groep, en dat zal niemand verwonderen, waar (potentiële) klanten, medewerkers en aandeelhouders van Triodos Bank toe behoren. De emissie van certificaten van aandelen van de bank met als slogan ‘niet te koop’ in juni 2007 is hiervan een sprekend voorbeeld. Het begrip ‘niet te koop’ past absoluut niet in ons traditionele economische denken, maar spreekt mensen aan die op zoek zijn naar andere waarden en nieuwe verhoudingen. Deze emissie is een groot succes geworden en droeg tegelijk bij aan een belangrijke maatschappelijke discussie over het aandeelhouderschap. De bank heeft in dat verband gepleit voor maatschappelijk verantwoord aandeelhouderschap en het belang daarvan voor het lange termijnperspectief van duurzame ontwikkeling.

MIDDELGROTE ONDERNEMINGEN ZIJN DUURZAME KOPLOPERS

De verbreding van duurzame ontwikkeling is in volle gang. Triodos Bank is niet de enige meer die zich daarvoor inzet. Die verbreding gaat helaas ook gepaard met oppervlakkigheid. Duurzaamheid lijkt af en toe wel een marketingtruc te zijn. Verdieping blijft van groot belang. Dat is waar Triodos Bank zich de komende jaren op wil (blijven) richten. Het belang van middelgrote ondernemingen is daarbij nog onderbelicht. Met name familiebedrijven en ondernemingen met 50 tot 1.000 medewerkers hebben nu de kans hun bedrijfsvoering integraal te verduurzamen. Naast de verduurzaming, die onder maatschappelijk druk, bij de multinationals op gang komt en de kleinschalige activiteiten op het gebied van sociaal ondernemerschap door duurzame pioniers, ontstaat er een nieuwe groep van ondernemingen. Het zijn de middelgrote ondernemingen met ambitie, ze groeien snel, de rendementsontwikkeling is goed, maar ze zijn

13

ook uit op de impact in termen van duurzaamheid. Het zijn bijvoorbeeld handelsondernemingen die zich richten op de snelgroeiende biologische landbouw, fair trade sector en op het terrein van verantwoorde consumentencosmetica en duurzame energie. Zij laten zien wat integraal duurzaam ondernemen is. Deze middelgrote, succesvolle duurzame ondernemingen zijn op zoek naar kapitaal en hechten waarde aan de eigen identiteit en willen die identiteit ook behouden en beschermen. Triodos Bank is zelf een goed voorbeeld van deze groep ondernemingen en is daarmee uitstekend gepositioneerd om deze beweging de komende jaren te verbreden en te versterken. De bank ziet het dan ook als haar taak instrumenten te ontwikkelen die enerzijds beleggers voldoende mogelijkheden bieden om belangen in deze ondernemingen op een markt te kunnen kopen en verkopen en anderzijds de ondernemingen de garantie te bieden hun eigen identiteit te behouden.

Michael Jongeneel, COO: ‘Klanttevredenheid is een belangrijke peiler om de doelstellingen van de bank te realiseren. Klanten verwachten een kwalitatief goede bancaire dienstverlening. Via internet kunnen sparen, betalen en beleggen maken een versnelde groei mogelijk.’

Overzicht toevertrouwde middelen per vestiging bedragen in miljoenen euro’s

31.12.2007 bedrag %

31.12.2006 bedrag %

Nederland

678,6

41

559,7

41

België

414,7

26

337,8

25

Overzicht toevertrouwde middelen per categorie bedragen in miljoenen euro’s

31.12.2007 bedrag %

31.12.2006 bedrag %

Spaargelden zonder vaste termijn Spaardeposito’s

959,2

59

867,3

64

302,6

19

169,4

12

355,0

22

319,5

24

1.616,8

100

1.356,2

100

Overige toevertrouwde middelen Totaal

D E B E H A A L D E R E S U LT A T E N

Triodos Bank staat voor een duurzame ontwikkeling waarin aandacht voor de levenskwaliteit van mensen centraal staat. Levenskwaliteit betreft niet alleen het welzijn van mensen zelf, maar ook de onderlinge sociale relaties en de manier waarop we met de natuur omgaan. Levenskwaliteit staat zeker niet tegenover succesvol ondernemerschap en financieel rendement, maar plaatst deze in een breder perspectief. Juist dat is de toegevoegde waarde van Triodos Bank. De maatschappelijke ontwikkeling onderstreept de belangstelling voor de kwalitatieve, mensen natuurgeoriënteerde benadering van Triodos Bank. Dat vertaalt zich in de verbreding en verdieping van activiteiten van de bank met wederom passende groeicijfers tot gevolg. De meeste doelen die de bank voor 2007 had gesteld, zijn gehaald. Op hoofdpunten zijn de volgende resultaten geboekt: • Het balanstotaal van Triodos Bank is met 23% gegroeid tot eur 1,9 miljard. De verwachting was 15 tot 20%. • De Triodos beleggingsfondsen groeiden met 9%. De groei heeft zich minder sterk ontwikkeld als gevolg van de gestegen rente op de kapitaalmarkt en de verslechtering van het beursklimaat in de loop van 2007.

Verenigd 414,4

26

397,2

29

Spanje

Koninkrijk

109,1

7

61,5

5

Totaal

1.616,8

100

1.356,2

100

14

• Het bedrag dat in totaal aan de bank en fondsen werd toevertrouwd steeg met 17% tot eur 3,3 miljard. De bovenverwachte groei bij de bank heeft de enigszins tegenvallende groei van de beleggingsfondsen gecompenseerd.


• De groei van de kredietportefeuille bedroeg eur 165 miljoen. Dit is lager dan de eur 200 miljoen die aan groei werd verwacht. • De toevertrouwde middelen stegen met eur 261 miljoen. Dat is ruim boven de eur 220 miljoen die aan groei werd verwacht. • De doelstelling om het eigen vermogen met minimaal eur 30 miljoen te verhogen is ruimschoots overtroffen. Voor het eerst in haar bestaan heeft de bank een bovengrens moeten instellen. De verbrede kapitaalsbasis biedt ruime mogelijkheden voor verdere groei. • Het aantal klanten over alle vestigingen van de bank is met 23% gegroeid. De verwachte groei lag tussen de 10% en 15%. De bank heeft totaal 153.000 klanten. Vooral de Nederlandse vestiging was zeer succesvol met het werven van nieuwe klanten. • Het netto resultaat bedraagt eur 9 miljoen. Het resultaat over 2007 is 46% hoger dan over 2006. • De kwaliteit van de dienstverlening is verder verbeterd. Er is extra aandacht besteed aan systemen om het internetgebruik en het particulier internetbankieren verder te ontwikkelen. Hiermee heeft Triodos Bank de stap gezet om de service en klantvriendelijkheid te waarborgen. • Het agentschap Triodos Finanz GmbH heeft in de Duitse markt de kredietportefeuille verdubbeld. Er is goede vooruitgang geboekt met de voorbereiding van de start van een bankvestiging. Een definitief besluit zal in de loop van 2008 worden genomen. • Begin 2007 is Triodos Values Pioneer Fund geintroduceerd en in juli 2007 heeft de beursnotering van Triodos Vastgoedfonds in Amsterdam plaats gevonden. De belangstelling voor duurzaam vastgoed is sterk toegenomen. Het algemene beursklimaat heeft de verwachte groei van Triodos Vastgoedfonds parten gespeeld. • In 2007 heeft Triodos Ventures haar belang in consultancy en adviesbureau facet vergroot tot 71%. De diensten van facet worden sinds 14 juni 2007 voortgezet onder de naam Triodos-Facet. Adviesbureau facet is al meer dan 15 jaar gespecialiseerd in het begeleiden en adviseren van ondernemers en ondernemingen, vooral in ontwikkelingslanden.


• Een nieuwe ontwikkeling in 2007 is de oprichting van Triodos Real Estate Development bv. Met deze nieuwe onderneming wil Triodos Bank duurzaam vastgoed ontwikkelen. Als eerste activiteit gaat Triodos Real Estate Development samen met ovg Projectontwikkeling de nieuwe kantoren voor de internationaal opererende posten expressdienstenverlener tnt ontwikkelen. Het gaat om de ontwikkeling van vijf duurzame kantoren samen 70.000 m 2 die aan de hoogste eisen op het gebied van duurzaamheid moeten voldoen. • Het belangrijke aandachtspunt van het milieuprogramma van 2007 was het blijven beheersen van het papierverbruik. Het papierverbruik in 2007 is met 2% per fte aan verbruik toegenomen. • Het aantal medewerkers is in 2007 gegroeid met 13%. Het ziekteverzuim is met 2% volgens verwachting beneden de 4% uitgekomen. • Triodos Bank heeft veel positieve mediaaandacht gekregen. Vooral de Nederlandse vestiging heeft volop in de belangstelling gestaan. Dit heeft er onder meer toe geleid dat veel particulieren een betaalrekening bij de bank hebben geopend.

T R A N S PA R A N T I E E N V E R S L A G L E G G I N G

Sinds 2001 maakt Triodos Bank gebruik van de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (gri). gri is in 1997 opgericht door de Verenigde Naties en de Coalition for Environmentally Responsible Economics (ceres). gri wil duurzaamheidsverslaglegging op een consequente wijze inrichten en daarmee prestaties objectiveren en de vergelijkbaarheid bevorderen. Triodos Bank is een organisational stakeholder van gri. In dit jaarverslag wordt gebruik gemaakt van de g3 (versie 3) richtlijnen.

PRODUCTEN EN DIENSTEN

De producten en diensten van Triodos Bank bieden beleggers en spaarders de mogelijkheid nieuwe en bestaande ondernemingen en instellingen te financieren die bijdragen aan een beter milieu of die een sociale of culturele meerwaarde realiseren. Potentiële kredietnemers worden eerst beoordeeld op hun maatschappelijke meerwaarde op gebied van hun sociale, milieu- of culturele aspecten. Dat kan om een marginale toetsing gaan als een potentiële

15

kredietnemer in een erkende duurzame sector actief is. Is dit niet het geval, dan wordt dit aspect nader bekeken en eventueel advies ingewonnen. Vervolgens wordt de financieel-economische haalbaarheid getoetst en wordt bepaald of een financiering bancair verantwoord is. De criteria waarop Triodos Bank ondernemingen toetst zijn te lezen op de websites van Triodos Bank.

bij betrokken is. De sectoren worden zowel door Triodos Bank als door investerings- en beleggingsfondsen van de bank gefinancierd.

Sectorverdeling kredietverlening Triodos Bank 2007

KREDIETVERLENING

De groei van de kredietportefeuille is een belangrijke indicator voor de impact die Triodos Bank heeft op het verduurzamen van de economie. Alle sectoren waar de bank zich op richt, worden als duurzaam gekwalificeerd en de ondernemingen en projecten die daartoe behoren, dragen bij aan het realiseren van de missie van de bank. In 2007 was er geen aanleiding om het duurzaamheidsgehalte van de verschillende sectoren tegen elkaar af te wegen en daar een kernbeleid op te baseren. De bank blijft zich concentreren op de bestaande sectoren waarin de bank inmiddels een aanzienlijke expertise heeft opgebouwd. N AT U U R & M I L I E U ( 4 0 % , 2 0 0 6 : 3 7 % )

Projecten op het gebied van duurzame energie, zoals windenergie- en waterkracht projecten. Verder biologische en biologisch-dynamische landbouw: van landbouwbedrijven tot productverwerking, groothandelsondernemingen en natuurvoedingswinkels. Tenslotte milieutechnologie zoals kringloopbedrijven en natuurbehoudprojecten. SOCIALE ECONOMIE (23%, 2006: 26%)

Leningen aan ambachtelijke bedrijven, vernieuwend ondernemerschap en dienstverlening met een duidelijk sociaal belang, inclusief de financiering van microkredietinstellingen in ontwikkelingslanden en eerlijke handel (fair trade) met het Zuiden. Producten als Max Havelaar koffie, cacao en bananen, wereldwinkels en maatschappelijke organisaties op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. C U LT U U R & W E L Z I J N ( 3 5 % , 2 0 0 6 : 3 6 % )

Kleine kredietverlening aan instellingen actief in onderwijs, gehandicapten- en gezondheidszorg en kunstenaars. Voorwaarde binnen deze sector is dat de mens in het beleid centraal staat. De bovenstaande kredietsectoren geven de belangrijkste sectoren aan waar Triodos Bank

16

Natuur & Milieu (40%)

Cultuur & Welzijn (35%)

Sociale economie (23%)

Overig (2%)

De kredietportefeuille groeide in 2007 met 19% (2006: 28%) tot eur 1.019 miljoen. Deze groei van eur 165 miljoen is beneden de verwachting van eur 200 miljoen. De oorzaak is voor het grootste deel te wijten aan een daling van de eurowaarde van de kredietportefeuille in het Verenigd Koninkrijk als gevolg van de waardedaling van het Britse pond. Het economisch klimaat in de landen waar Triodos Bank een vestiging heeft, had een positief effect op de groei in 2007. De groei van de vraag naar duurzame energie zorgt voor een stijgend aandeel van de financieringen van windturbines en zonnepanelen en in mindere mate van kleinschalige biomassaprojecten. Deze laatste worden zeer kritisch bekeken ten aanzien van de brede sociale en milieurisico’s die deze energiebron kan veroorzaken. De kredietportefeuille als percentage van het bedrag aan toevertrouwde middelen is gelijk gebleven (63%). Triodos Bank streeft naar kredietportefeuille gerelateerd aan de toevertrouwde middelen van 70%. De kwaliteit van de kredietportefeuille is onverminderd goed gebleven. In 2007 zijn de voorzieningen voor nieuwe dubieuze debiteuren afgenomen ten opzichte van 2006.

S PA R E N E N B E TA L E N

Spaargelden stellen Triodos Bank in staat om ondernemingen en instellingen met een maatschappelijke meerwaarde te financieren. De groei van de toevertrouwde middelen is een belangrijke indicator van het vermogen van de bank om voldoende middelen aan te trekken voor de kredietverlening aan bedrijven en projecten in duurzame sectoren. Het totaalbedrag aan toevertrouwde middelen, bestaande uit


spaarrekeningen, spaardeposito’s/termijnrekeningen en tegoeden in rekening-courant/zichtrekeningen, groeide in 2007 met eur 261 miljoen, een stijging van 19% (2006: 26%). Er was een groei van eur 220 miljoen verwacht. Daarmee is de doelstelling ruimschoots gehaald. Alle vestigingen hebben bijgedragen aan deze groei. Vooral Nederland en Spanje hebben een sterke groei laten zien. Door onze spaarders de mogelijkheid te bieden om een gedeelte van de rente die zij ontvangen te bestemmen voor een goed doel, worden jaarlijks vele maatschappelijke organisaties ondersteund. In 2007 ontvingen 503 organisaties (2006: 488) in totaal een bedrag van eur 0,6 miljoen (2006: eur 0,6 miljoen) aan schenkingen.

BELEGGEN

Naast sparen en betalen is beleggen binnen Triodos Bank sterk in belang toegenomen. Deze tendens heeft zich in 2007 voortgezet. Beleggen gebeurt via beleggingsfondsen of beleggingsinstellingen die de naam Triodos dragen en beheerd worden door Triodos Bank, maar geen onderdeel uitmaken van de balans van de bank. De fondsen publiceren zelfstandig een jaarverslag en hebben elk hun eigen Algemene Vergadering van Aandeelhouders. In 2007 zijn er twaalf beleggingsfondsen waarin door particulieren en instellingen belegd kan worden. Het bedrag dat aan de gezamenlijke Triodos beleggingsfondsen is toevertrouwd, groeide in 2007 met 9% tot eur 1.151 miljoen. Ultimo 2006 was dat bedrag eur 1.060 miljoen.

F I N A N C I Ë L E R E S U LT A T E N

De inkomsten van de bank zijn in 2007 met 29% gegroeid tot eur 59 miljoen (2006: eur 46 miljoen). Triodos Investment Management heeft bijgedragen aan de inkomsten met een bedrag van eur 7 miljoen, Triodos Fonds Management met een bedrag van eur 6 miljoen.

gen door verdere groei, waardoor de kosten over een groter volume verdeeld kunnen worden. De nettowinst steeg met 46% tot eur 9,0 miljoen (2006: eur 6,1 miljoen). De winst per aandeel, berekend over het in het boekjaar gemiddeld aantal uitstaande aandelen, bedraagt eur 3,85 (2006: eur 3,40), een stijging van 13%. De winst staat ter beschikking van de aandeelhouder. De bank stelt voor een dividend te betalen van eur 1,95 per aandeel (2006: eur 1,80). De pay out-ratio (het gedeelte van de winst dat als dividend wordt uitgekeerd) komt daarmee op 51% (2006: 53%). De winstdoelstelling op middellange termijn is 7% op het eigen vermogen van de bank. De volwassen vestigingen (Nederland, België en het Verenigd Koninkrijk) hebben dat niveau inmiddels bereikt. Ten aanzien van de vestiging in Spanje is dat nog niet het geval. Naar verwachting zal Spanje over een aantal jaren een vergelijkbaar rendement kunnen realiseren. Ook de activiteiten van Triodos Fonds Management en Triodos Investment Management dragen bij aan het resultaat. De termijn (twee tot vijf jaar) waarop de winstdoelstelling van 7% wordt behaald is ook afhankelijk van kansen die de bank wil en kan benutten in een markt waar de komende jaren het thema duurzame ontwikkeling sterk in de belangstelling staat. Van 19 april tot 20 juli 2007 heeft de bank een speciale campagne opgezet voor de uitgave van certificaten van aandelen. Hiermee is het aantal certificaathouders gestegen van 9.039 tot 12.084. Het eigen vermogen groeide met 61% van eur 124 miljoen naar eur 200 miljoen. Overzicht aantal certificaten per certificaathouder bedragen in miljoenen euro’s

Certificaathouders 2007 2006

De provisie-inkomsten bedragen in 2007 34% van de totale baten (2006: 33%). De kosten zijn toegenomen als gevolg van de groei van de activiteiten, en door de toegenomen druk van regelgeving en de verdere ontwikkeling van ict-systemen. De verhouding bedrijfslasten ten opzichte van de totale baten is met 81% aan de hoge kant. Het streven is om de komende jaren dit percentage omlaag te bren-


Eigen vermogen 2007 2006

1 - 50

6.704

5.088

8,3

5,7

51 - 500

4.849

3.571

53,3

37,7

501 - 1.000

363

253

17,7

11,7

1.001 en meer

168

127

120,9

69,0

12.084

9.039

200,2

124,1

Totaal

17

Het onderhouden van een interne markt voor de aan- en verkoop van certificaten van aandelen heeft in 2007 goed gefunctioneerd. De intrinsieke waarde per certificaat van aandeel bedraagt eind 2007 eur 70 en steeg daarmee ten opzichte van eur 69 eind 2006.

• De kwaliteit van onze dienstverlening zal verder worden verbeterd en extra aandacht krijgen. De aandacht zal vooral worden besteed aan de interne systemen en processen, zoals internetbankieren voor particulieren om aan de service en de behoefte te kunnen blijven voldoen.

De solvabiliteitsratio (bis-ratio), een belangrijke graadmeter voor de financiële kracht van een bank, nam aanzienlijk toe van 13,5% aan het eind van 2006 tot 17,8% aan het eind van 2007. Dit percentage is ruim boven het wettelijk minimum van 8%. Deze ratio’s zijn gegeven conform Bazel i richtlijnen. De nieuwe richtlijnen onder Bazel ii, voor de vereiste solvabiliteit van banken, gelden vanaf 2008. De invoering van deze nieuwe richtlijnen leidt niet tot merkbare veranderingen ten aanzien van onze mogelijkheden voor kredietverlening.

• In 2008 zal een definitieve beslissing worden genomen om een volledige bankvestiging van Triodos Bank in Duitsland te openen.

Er is uit principiële overwegingen geen aandelenoptieregeling voor medewerkers, leden van de Directie van Triodos Bank, leden van de Raad van Commissarissen en bestuursleden van Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank. Gezien de waarden van Triodos Bank vindt de bank een optieregeling geen passend instrument om prestaties te belonen.

VOORUITZICHTEN 2008

• In februari 2008 is het nieuwe fonds, Triodos Sustainable Trade Fund op de markt gebracht. Dit fonds richt zich op de handelsfinanciering van fair trade en biologische producten, afkomstig uit ontwikkelingslanden. • De bank verwacht actief bij te dragen aan het maatschappelijk debat over de verduurzaming van onze levensstijl. In woorden, daden en door de kennis en ervaring van de bank op het gebied van het duurzaam financieren over te brengen.

Zeist, 27 februari 2008 Directie Triodos Bank Pierre Aeby* Peter Blom*, voorzitter Michael Jongeneel

• Het balanstotaal van Triodos Bank zal naar verwachting met 15% tot 20% groeien tot ongeveer eur 2,2 miljard. Er wordt een groei van de kredietportefeuille verwacht van eur 295 miljoen. De toevertrouwde middelen zullen naar verwachting met eur 350 miljoen groeien. • De beleggingsfondsen zullen naar verwachting groeien met 20% tot 25% tot eur 1,6 miljard. • In alle vestigingen wordt gestreefd naar een verdere groei van het aantal klanten. Voor de gehele bank wordt een groei van het aantal klanten verwacht van 15% tot 20% tot een totaal van 180.000 klanten. • Onvoorziene omstandigheden buiten beschouwing gelaten, verwacht de bank dat het resultaat over 2008 iets hoger zal uitkomen dan het resultaat over 2007.

* Statutair directeur

18


Triodos Bank Nederland

H

et jaar 2007 mag in Nederland met recht het jaar van de duurzame doorbraak genoemd worden. De aandacht voor Triodos Bank in de media is de erkenning voor wat we al 27 jaar doen: consequent investeren in die bedrijven en projecten die bijdragen aan een samenleving met meer levenskwaliteit. Triodos Bank is uitgeroepen tot meest klimaatvriendelijke bank van Nederland. Op televisie en internet werd opgeroepen met je bankzaken over te stappen naar een bank die aandacht heeft voor de samenleving en het milieu. Dit heeft een ongekend aantal aanvragen voor de Triodos Internet Betaalrekening opgeleverd. Een ander hoogtepunt van 2007 was de zeer succesvolle emissie van certificaten van aandelen Triodos Bank, waardoor in Nederland zo’n 2.000 nieuwe certificaathouders zich mede-eigenaar van Triodos Bank mogen noemen. Het aantal Nederlandse bedrijven dat in 2007 aan de hoogste bieder werd verkocht en daarmee de discussie over maatschappelijk verantwoord aandeelhoudersschap deed aanwakkeren, benadrukt het belang van het zelfstandige karakter van de bank en het zorgvuldig bewaken van de missie.

KREDIETVERLENING

De kredietportefeuille groeide iets boven verwachting met eur 63 miljoen (17%) tot eur 433 miljoen. De meeste groei van de kredietverlening vond plaats in de sector zorg en welzijn, met name ouderenzorg en zorgboerderijen. Opvallende groei was er ook in de kredieten aan biologische restaurants. De verstrekking van particuliere hypotheken kwam langzamer op gang dan gepland en bleef met eur 6 miljoen achter op de geraamde eur 15 miljoen. Dit werd gecompenseerd door de zakelijke kredietverlening.

Matthijs Bierman: ‘2007 was in Nederland het jaar van de duurzame doorbraak. Meer mensen dan ooit maakten de overstap naar Triodos Bank.’

S PA R E N R E A L I S AT I E D O E L E N 2 0 0 7

Het balanstotaal van de Nederlandse vestiging groeide met 29% tot eur 805 miljoen. De kredietverlening groeide met eur 63 miljoen. De verwachting was eur 60 miljoen. De toevertrouwde middelen groeide sterk met eur 119 miljoen ten opzichte van het gestelde doel van eur 50 miljoen. De nieuwe afdeling Vermogensadvies heeft direct een bijdrage geleverd aan deze onverwacht grote groei. De verwachting voor het aantal nieuwe klanten was 10.000, maar het werden er bijna twee keer zo veel: 19.000. Behalve particulieren, beschouwen ook steeds meer ondernemers bankieren bij Triodos Bank als logisch onderdeel van hun duurzame bedrijfsketen. Zowel het aantal particulieren als het aantal zakelijke klanten steeg met 25%. Het totaal aantal klanten komt daarmee op 92.000. De introductie van een nieuw beleggersgirosysteem heeft vertraging opgelopen en staat nu voor begin 2008 gepland.


De toename van particuliere spaargelden was in 2007 ver boven verwachting. Vooral internetsparen en het Kinder Toekomst Plan waren in trek bij nieuwe klanten. In samenwerking met Hivos werd Noord-Zuid sparen succesvol gepromoot, waardoor het aantal gerelateerde rekeningen met 70% steeg. Daarnaast werden vanwege de hogere marktrentes veel deposito’s geopend. In totaal stegen de toevertrouwde middelen met 21% tot eur 679 miljoen.

BELEGGEN

Klanten van Triodos Bank Nederland hadden eind 2007 in totaal eur 481 miljoen in Triodos beleggingsfondsen belegd, eur 40 miljoen meer dan eind 2006. Het nieuwe Triodos Values Pioneer Fund was erg succesvol. Verder droegen met name Triodos Meerwaardefonds, Triodos Vastgoedfonds en Triodos Fair Share Fund bij aan deze groei. De groei van Triodos Groenfonds en Triodos Cultuurfonds was minder dan verwacht. Door de stijging van de kapitaalmarkt rente daalde de intrinsieke waarde van deze fondsen, die hun geld uitzetten in de vorm van vaste leningen, net zoals bij obligatiefondsen.

19

Door de daling van de intrinsieke waarde hebben deze fondsen een laag jaarrendement geboekt. Dankzij het fiscale voordeel heeft de tijdelijke daling van het rendement de aantrekkingskracht van de fondsen minimaal beïnvloed.

aanpassingen vergen behoorlijke investeringen van middelen en tijd. De afdeling Zakelijke Relaties gaat een methode introduceren om pionierskredieten (kleine kredietvragen van ondernemers die goed bij de uitleencriteria van de bank passen) op een meer gestroomlijnde wijze te kunnen verlenen.

B E TA L E N

Triodos Internet Betaalrekening, de enige duurzame betaalrekening van Nederland, heeft de drempel om bij Triodos Bank te komen bankieren duidelijk verlaagd. Vele duizenden particulieren besloten in de loop van 2007 hun dagelijkse bankzaken bij Triodos Bank onder te brengen. Om deze blijvende toestroom aan nieuwe klanten te kunnen verwerken is de capaciteit van de afdeling Operations sterk uitgebreid. Desondanks is de tijd die nodig was om de rekeningen te openen op sommige momenten te lang geweest.

Zeist, 27 februari 2008 Matthijs Bierman, directeur

VERZEKEREN

Bij de verzekeringsactiviteiten ligt de focus op schadeverzekeringen voor bedrijven. Het aantal zakelijke relaties is met 30% toegenomen en de omzet uit deze nevenactiviteiten is conform de verwachting gegroeid met 25%. De inkomsten uit levensverzekeringen zijn teruggelopen. Hierdoor is de omzet als geheel slechts met 7% gestegen en daardoor is het resultaat van Triodos Assurantiën aanvankelijk gedaald. Als gevolg van deze ontwikkeling is eind 2007 besloten de activiteiten nog verder te concentreren op zakelijke klanten en geen nieuwe particuliere klanten te werven.

VOORUITZICHTEN 2008

Voor 2008 wordt een belangrijke groei verwacht. De kredietverlening zal naar verwachting met eur 90 miljoen groeien en de toevertrouwde middelen met eur 120 miljoen. De bank verwacht in het derde kwartaal van 2008 de 100.000-ste klant te verwelkomen en in totaal met ongeveer 14.000 klanten te groeien. De introductie van de beleggersgiro, inclusief de toegang tot de beleggingen via het internet zal plaats vinden in het voorjaar van 2008 en zal naar verwachting de drempel verlagen om te beleggen bij Triodos Bank. De snelle groei zorgt ervoor dat veel aandacht uit zal gaan naar de kwaliteit van de dienstverlening en de efficiëntie van de processen. De bijbehorende systeem-

20


Kerncijfers Nederland bedragen in duizenden euro’s

Toevertrouwde middelen Aantal rekeningen Kredieten Aantal Balanstotaal

2007

2006

678.648

559.728

67.172

47.321

432.827

369.962

4.003

2.283

805.038

624.528

Totaal baten

19.539

15.555

Bedrijfslasten

-14.006

-11.135

399

210

Waardeveranderingen van vorderingen Bedrijfsresultaat voor belastingen Belastingen bedrijfsresultaat* Nettowinst

Aantal medewerkers ultimo

5.932

4.630

-1.513

-1.411

4.419

3.219

88

76

* Om een beter inzicht te geven wordt het direct aan het bedrijfsonderdeel toerekenbare bedrag aan belastingen bedrijfsresultaat getoond en niet meer het pro rata aandeel in de totale belastinglast. Voor vergelijking is 2006 aangepast.


21

Kaasmakerij het Hinkelspel is sinds 1982 actief. Deze kleine kaasmakerij werkt met dagverse biologische melk en haalt dit bij twee melkveebedrijven die aandeelhouder zijn van het Hinkelspel. Het ruime assortiment aan biologische kazen wordt zowel via natuurwinkels als supermarkten verkocht. Sinds 2007 financiert Triodos Bank België deze coöperatieve kaasmakerij.

Triodos Bank België

O

nder invloed van de stijgende olieprijzen, de bewustwording van de klimaatverandering en de bijbehorende aandacht van de media is er in België veel vraag naar duurzame financiële producten. In het eerste kwartaal van 2007 breidden de Belgische banken hun aanbod uit met maar liefst 37 nieuwe duurzame beleggingsfondsen. In diezelfde periode groeiden de duurzame beleggingen met 33% tot een volume van eur 11,3 miljard volgens het rapport L’investissement socialement responsable en Belgique van Réseau Financement Alternative. Hiermee behoort België tot de Europese koplopers op het gebied van duurzaam beleggen. Triodos Bank in België heeft in 2007 goed gebruik kunnen maken van deze ontwikkeling.

R E A L I S AT I E D O E L E N 2 0 0 7

Het balanstotaal van de Belgische vestiging groeide met 24% tot eur 431 miljoen. De kredietverlening groeide met 25% tot eur 186 miljoen. De verwachting was 21% groei. De toevertrouwde middelen stegen met 23% tot eur 415 miljoen overeenkomstig het gestelde doel. Volgens verwachting heeft de bank 3.000 nieuwe klanten in 2007 kunnen inschrijven. Hiermee is de mijlpaal van 25.000 klanten gepasseerd. Volgens verwachting heeft Triodos Bank in België diverse samenwerkingsverbanden verder ontwikkeld, onder andere met Natuurpunt, Amnesty International en Plan International op het gebied van werving en promotie.

De tegoeden op de termijnrekening bij Triodos Bank, waar rentewijzigingen op de financiële markt veel sneller merkbaar zijn, groeide met maar liefst met 54% tot een totaalbedrag van eur 164 miljoen. In 2007 kozen opnieuw enkele Belgische gemeenten en andere openbare besturen Triodos Bank alsvakkundige partner voor hun duurzame beleggingen. De gemeente Beersel sprak haar tevredenheid uit tijdens een persconferentie. Inmiddels zijn 66 openbare besturen klant bij Triodos Bank in België.

BELEGGEN

Klanten van Triodos Bank in België hebben eind 2007 in totaal eur 22 miljoen in Triodos beleggingsfondsen belegd. Volgens de verwachting lanceerde Triodos Bank met veel succes Triodos Values Pioneer Fund, een compartiment van Triodos sicav i (naar Luxemburgs recht), op de Belgische markt en lanceerde later in 2007 twee nieuwe compartimenten van sicav i. Het beheerde vermogen in het kader van private

Olivier Marquet: ‘Belgische gemeenten en openbare besturen zien in Triodos Bank een vakkundige partner voor hun duurzame beleggingen. Dit heeft een positief effect op de naams-

KREDIETVERLENING

De kredietportefeuille kende in 2007 een groei van 25% tot eur 186 miljoen. Opvallend was de groei van kredieten in de sectoren zonne-energie en biomassa. Triodos Bank in België financierde onder andere het grootste zonnepanelenpark van de Benelux. De verhouding tussen uitstaande kredieten en toevertrouwde middelen is 45%, een stijging van 1% ten opzichte van 2006.

bekendheid van de bank in België.’ banking voor particulieren, in samenwerking met private bank Puilaetco-Dewaay, kende eveneens een goed jaar en realiseerde een groei van eur 6 miljoen en sloot het jaar 2007 af met een beheerd vermogen van eur 17 miljoen.

OVERIGE ACTIVITEITEN S PA R E N

De meeste Belgische banken zagen voor het eerst in jaren de groei van de tegoeden op hun spaarrekeningen afnemen. Bij Triodos Bank in België daarentegen groeide de tegoeden op de spaarrekeningen met 10% tot eur 219 miljoen.


Triodos Bank heeft begin 2007 onderzoek gedaan naar de naamsbekendheid van de bank in België. De resultaten bevestigden de beperkte bekendheid. Om de bank meer onder de aandacht te brengen lanceerde de bank een advertentiecampagne in verschillende landelijke dag-

23

bladen en magazines met de slogan ‘Opgelet: sparen bij Triodos Bank kan de wereld veranderen’. Verder versterkte Triodos Bank de (naams)bekendheid en herkenbaarheid door aanwezig te zijn op verschillende beurzen. Triodos Bank in België is actief in het ondersteunen van maatschappelijke projecten. Vzw Triodos Fonds (vereniging zonder winstoogmerk, waaraan klanten een deel van hun rente kunnen afstaan of schenkingen kunnen doen) steunt jaarlijks een twintigtal duurzame projecten met een meerwaarde op sociaal, cultureel of ecologisch vlak. Verder ondersteunt vzw Triodos Fonds de stichting Toolbox. Dit is een organisatie van professionals die vrijwillig hun expertise op het gebied van managementtechnieken aan diverse vzw’s aanbieden.

zaam te gaan bankieren. Concreet voorziet de bank een groei van 4.000 nieuwe klanten, een toename van 19% van de toevertrouwde middelen en een verdubbeling van het beheerd vermogen van de beleggingsfondsen. Triodos Bank verwacht verder een groei van de kredietportefeuille met 27%. Deze vooruitzichten zijn mede haalbaar door een meer klantgerichte aanpak van het professionele kanaal en een uitbreiding van de commerciële slagkracht door te groeien in aantal medewerkers. Triodos Bank in België verwacht in 2008 de duurzame waarden van de bank door direct contact met (potentiële) klanten en relaties verder te ontwikkelen en te stimuleren door bij te dragen aan de maatschappelijke discussies en het verspreiden van kennis op het gebied van duurzame ontwikkeling.

VOORUITZICHTEN 2008

Brussel, 27 februari 2008

De Belgische vestiging van Triodos Bank heeft hoge ambities voor 2008. De bank wil nog meer spaar- en kredietklanten overtuigen om duur-

Olivier Marquet, directeur

Kerncijfers België bedragen in duizenden euro’s 2007

2006

414.698

337.825

24.324

20.778

185.575

148.458

1.096

803

Balanstotaal

431.125

347.725

Totaal baten

8.010

7.415

Bedrijfslasten

-6.250

-5.395

165

-382

1.925

1.638

-378

-306

1.547

1.332

40

41

Toevertrouwde middelen Aantal rekeningen Kredieten Aantal

Waardeveranderingen van vorderingen Bedrijfsresultaat voor belastingen Belastingen bedrijfsresultaat * Nettowinst


*

Om een beter inzicht te geven wordt het direct aan het bedrijfsonderdeel toerekenbare bedrag aan belastingen bedrijfsresultaat getoond en niet meer het pro rata aandeel in de totale belastinglast. Voor vergelijking is 2006 aangepast.

24


Triodos Bank Verenigd Koninkrijk

D

e klimaatverandering en onzekerheid over de ontwikkeling van de wereldeconomie bepaalden in 2007 de politieke agenda en het nieuws in het Verenigd Koninkrijk. Het publieke debat ging over de omgang met het milieu en een duurzame energievoorziening in de praktijk. Daarnaast was er bezorgdheid over de gevolgen van de kredietcrisis die voor het eerst in 150 jaar leidde tot een run op een Britse bank. Duurzaam consumeren, met de daarbij behorende kritische vragen over voeding en kleding, is in 2007 onderwerp van het publieke debat geworden. Tot voor kort werden milieukwesties vooral als een probleem gezien; vandaag de dag is men meer gericht op praktische oplossingen. Ondernemers die met praktische duurzame producten en diensten komen kunnen rekenen op de steun van Triodos Bank. Dit betekent meer zichtbaarheid en een verdere groei van de bank Triodos Bank in het Verenigd Koninkrijk profiteerde vooral van de groei van haar Investment Banking-activiteiten. Deze nieuwe activiteit is in 2006 van start gegaan en heeft een duidelijk eigen profiel en focus in de markt. Naast de groei van de kredietportefeuille en een sterk toegenomen vraag naar spaarmogelijkheden, speelde de succesvolle emissie van certificaten van de bank een belangrijke rol in het succes. Triodos Bank in het Verenigd Koninkrijk speelde een actieve rol in het debat over duurzaam financieren, in het bijzonder tegen de achtergrond van de kredietcrises.


Als onderdeel van een Europese financiële instelling met haar hoofdkantoor in Nederland, worden de financiële resultaten van alle vestigingen van Triodos Bank uitgedrukt in euro’s. In de loop van 2007 is de pound sterling ten opzichte van de euro sterk verzwakt, van eur 1,49 aan het begin van 2007 tot eur 1,36 eind 2007. De resultaten van Triodos Bank in het Verenigd Koninkrijk die in euro’s uitgedrukt, worden hierdoor aanzienlijk beïnvloed. Om een goed beeld te geven van de groei wordt in dit hoofdstuk de groei in gbp uitgedrukt. In de geconsolideerde cijfers elders in dit verslag worden deze cijfers omgerekend naar euro’s.


Het balanstotaal van de Engelse vestiging van Triodos Bank groeide met 14% tot gbp 318 miljoen. De doelstelling was 12%. Daarnaast is er veel verbeterd is aan de toegankelijkheid van Triodos Bank via internet. De kredietverlening groeide in 2007 met gbp 19 miljoen ten opzichte van het gestelde doel van gbp 35 miljoen. De toevertrouwde middelen groeide met 14% tot gbp 303 miljoen. Het gestelde doel was eveneens een groei van 12%.

KREDIETVERLENING

De bruto groei van de kredietverlening was bevredigend met een bovengemiddelde groei in de sectoren biologische landbouw en welzijn. Dat de netto groei achterbleef bij de verwachting van een groei van gbp 35 miljoen is te wijten aan grote onvoorziene aflossingen op leningen. Per saldo groeide de kredietportefeuille met 12% tot gbp 183 miljoen (2006: 42%). Internetbankieren voor onze zakelijke klanten heeft een grote vlucht genomen. Een op de vier klanten maakt gebruik van deze faciliteit.

TOEVERTROUWDE MIDDELEN

De groei van de toevertrouwde middelen, vrijwel uitsluitend bestaande uit spaargelden, bedroeg gbp 37 miljoen, een groei van 14%. De verwachting was een groei van gbp 30 miljoen. Met name de zakelijke toevertrouwde middelen en de tegoeden op de zakelijke rekening courant groeiden boven verwachting. De belastingvrije spaarrekening is met extra publiciteit en marketinginspanning een belangrijke motor van de groei. In het najaar van 2007 was de aandacht vooral gericht op het zichtbaar maken wat duurzaam bankieren als een eenvoudig en transparante vorm van bankieren in de praktijk betekent. Deze profilering stak schril af tegen de onrust op de financiële markten en het wantrouwen jegens banken als gevolg van de kredietcrisis. Naast onze marketingactiviteiten, heeft Triodos Bank in het Verenigd Koninkrijk ook succesvol toegang gevonden tot de meer welgestelde cliënten.

INVESTMENT BANKING

Het nieuwe team Investment Banking heeft in 2007 een vijftal interessante deals kunnen reali-

25

seren. Van het aantrekken van kapitaal voor een onderwater ‘windturbine’ die elektriciteit genereert uit getijdenbewegingen tot een bedrijf dat natuurlijke cosmetica produceert. Triodos Renewable Energy Fund is, na een forse groei in 2006, in het jaar 2007 stabiel gebleven met een vermogen van gbp 8,5 miljoen. In 2007 is vooral gewerkt aan een volgende groeisprong in 2008. Het fonds investeert sinds 2005 in projecten op het gebied van windenergie.

VOORUITZICHTEN 2008

De kredietverlening zal naar verwachting met gbp 40 miljoen groeien en de toevertrouwde middelen eveneens met gbp 40 miljoen. Daarnaast zal er in 2008 speciale aandacht zijn voor de groei van het aantal klanten. Het doel is de bestaande klantenbasis van 27.000 met 13% te laten groeien. Een groei die mede het gevolg is van een breder pakket aan producten en diensten dat voor de komende jaren is voorzien.

Bristol, 27 februari 2008

Charles Middleton: ‘Hoewel de meeste

Charles Middleton, directeur

banken in het Verenigd Koninkrijk zijn geraakt door de kredietcrisis in 2007, heeft Triodos Bank een stabiele groei kunnen realiseren en blijkt een zeer aantrekkelijk duurzaam alternatief.’ Triodos Investment Banking heeft een nieuwe dienst op de markt gebracht: de Conscious Investment Club, een nieuwsbrief over Triodos Investment Banking en de ontwikkelingen in de wereld die daarbij van belang zijn.

OVERIGE ACTIVITEITEN

In 2007 is de communicatie van Triodos Bank in het Verenigd Koninkrijk met klanten via internet sterk verbeterd. De komende jaren zullen bovendien meer financiële producten via het internet worden aangeboden. De aandacht die Triodos Bank in de media kreeg door haar betrokkenheid bij bijzondere bijeenkomsten, hebben de bekendheid van de bank vergroot. Triodos Bank organiseerde onder meer de uitreiking van de tweede Woman in ethical business award voor de beste vrouwelijke directeur van een maatschappelijk verantwoorde onderneming. Ook in Schotland is de bekendheid van de bank in 2007 toegenomen. De bank heeft haar bekendheid in de regio ZuidOost Engeland kunnen vergroten door de betrokkenheid bij de hardloopwedstrijd ten bate van duurzame Olympische Spelen.

26


Kerncijfers Verenigd Koninkrijk bedragen in duizenden euro’s 2007

2006

414.355

397.228

26.754

25.492

249.806

243.887

675

634

Balanstotaal

432.979

414.198

Totaal baten

14.162

11.634

Bedrijfslasten

-9.931

-8.673

62

-98

Toevertrouwde middelen Aantal rekeningen Kredieten Aantal



4.293

2.863

-1.227

-839

3.066

2.024

77

65



27

De Spaanse organisatie Asociación Trashumancia y Naturaleza komt op voor de belangen van nomaden en schapenherders. De organisatie bewaakt het nomadenbestaan, dat op een duurzame en bewuste manier in het leven te staat, en streeft ernaar dit voor de toekomst te behouden. Triodos Bank Spanje financierde de eerste Spaanse bijeenkomst voor nomaden en schapenherders.

Triodos Bank Spanje

D

e Spaanse economie heeft zich in 2007 positief ontwikkeld en met een verwachte toename van het bruto nationaal product tussen de 2,7% en 3,3% waren ook de macroeconomische vooruitzichten goed. Evenals in 2006 werd 2007 gekenmerkt door het publieke debat over klimaatverandering en door onzekerheden in de financiële markten als gevolg van de subprime-hypotheekcrisis. Daarnaast had de bouwsector, een van de belangrijkste drijvende krachten achter de Spaanse economie, in 2007 te kampen met een tegenvallende groei. Samen met de voorspoedige groei van kredietverlening en sparen hebben twee aspecten in het bijzonder het derde boekjaar van Triodos Bank in Spanje bepaald. Op de eerste plaats een succesvolle eerste emissie van certificaten van aandelen Triodos Bank die de verwachtingen heeft overtroffen. Op de tweede plaats de start van de activiteiten van Triodos Foundation in Spanje.

Belangrijke ontwikkelingen van Triodos Bank in Spanje in 2007 zijn de toename van de dagelijkse klantcontacten, de start van de eerste investeringsactiviteiten met durfkapitaal, de introductie van Triodos beleggingsfondsen bij institutionele beleggers en de nieuwe samenwerkingsverbanden met organisaties, zoals Sociedad Española de Agricultura Ecológica (seae), de Spaanse vereniging voor biologisch-dynamische landbouw.

KREDIETVERLENING

De kredietverlening steeg in 2007 met 64% tot eur 150 miljoen. De netto groei in 2007 bedroeg eur 59 miljoen en is in lijn met de ambitieuze verwachtingen van eur 60 miljoen. De groei van kredietverlening in de sector duurzame energie en de activiteiten in de biologische landbouw, hebben in 2007 voor een betere sectorspreiding in de kredietportefeuille gezorgd.

S PA R E N

De toevertrouwde middelen stegen in 2007 met 78% tot eur 109 miljoen. Dat is een netto groei van eur 48 miljoen. De ambitieuze groeiverwachting van eur 60 miljoen is daarmee niet gehaald. Gerelateerd aan de netto groei is ook het aantal nieuwe klanten lager uitgevallen dan verwacht. Triodos Bank Spanje heeft 3.000 nieuwe klanten ingeschreven. Ondanks de stijging van 56% is dit is lager dan de verwachte 5.000. De aandacht voor de ontwikkeling van de regionale kantoren in Spanje en de opkomende concurrentie hebben geleid tot deze minder sterke groei.

Esteban Barroso: ‘Deelname van de Spaanse klanten aan het eigen vermogen van Triodos Bank middels de succesvolle eerste emissie van certificaten


Het balanstotaal van Triodos Bank in Spanje groeide met 57% tot eur 165 miljoen. De kredietportefeuille nam volgens verwachting met 64% toe tot eur 150 miljoen. De toevertrouwde middelen stegen met 78% tot eur 109 miljoen. De verwachting was een verdubbeling van de toevertrouwde middelen. Het aantal klanten steeg met 56% tot een totaal van 8.400 klanten. De activiteiten en inspanningen van Triodos Bank in Spanje waren in 2007 met name gericht op het verwerken van de vele nieuwe aanvragen van informatie, opening van nieuwe rekeningen, het verwerken van de vele transacties, de verbeteringen in processen en de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten.


van aandelen heeft onze verwachtingen ruim overtroffen.’ De eerst emissie van certificaten van aandelen Triodos Bank in Spanje is succesvol verlopen. De bank heeft het eigen vermogen met eur 4 miljoen kunnen verhogen. Dit resultaat is boven verwachting, te meer omdat de bank slechts drie jaar geleden in Spanje haar deuren heeft geopend en omdat certificaten van aandelen een nieuw financieel product op de Spaanse markt is.


Triodos Bank in Spanje blijft samenwerken met belangrijke organisaties in sectoren waarin de bank actief is. De bank heeft een overeenkomst

29

getekend met seae om de ontwikkeling van de biologische landbouw sector te stimuleren. Daarnaast heeft de bank een overeenkomst getekend met de Spaanse afdeling van International Amnesty om een nieuw spaarproduct (Depósito Actúa) te ontwikkelen dat verantwoord sparen stimuleert en gekoppeld is aan de bescherming van mensenrechten. In 2007 zijn de bestaande overeenkomsten met betrekking tot de fair trade-spaarrekening (Cuenta Justa) en de groene spaarrekening (Ecodepósito) met Intermón Oxfam, setem en ideas en met Friends of the Earth, Ecologistas en Acción, Greenpeace, seo/BirdLife en wwf/ Adena verlengd. De positieve media-aandacht en de deelname aan beurzen en evenementen op het gebied van duurzaamheid, klimaatverandering, alternatieve economie, duurzaam bankieren en maatschappelijk verantwoord ondernemen hebben het profiel en de naamsbekendheid van Triodos Bank in Spanje versterkt. In 2007 heeft Triodos Bank in Spanje de promotie van de ontwikkeling van duurzaambeleggen in samenwerking met Analistas Internacionales en Sostenibilidad (ais) voortgezet. ais is de Spaanse mede-aandeelhouder van SiRi Company, het wereldwijde netwerk op het gebied van duurzaamheidsonderzoek. Triodos Bank is eind 2007 begonnen met de distributie van Triodos Values Pioneer Fund in de Spaanse markt. Triodos Values Equity Fund en Triodos Values Bond Fund werden eerst aan institutionele beleggers aangeboden. Daarnaast is de bank gestart met de financiering van bedrijven met durfkapitaal uit de venture fondsen van Triodos Bank.

VOORUITZICHTEN 2008

Triodos Bank in Spanje is voornemens om de kredietportefeuille met eur 100 miljoen te vergroten en de toevertrouwde middelen met eur 94 miljoen te verhogen. We verwachten 6.000 nieuwe klanten te verwelkomen. De bank wil deze doelen bereiken door de processen efficiënter te maken, de relatie met de huidige klanten te optimaliseren en de marketingactiviteiten op basis van het unieke profiel van Triodos Bank in Spanje te vergroten. Triodos Bank in Spanje verwacht in 2008 voor het eerst financieel break-even te worden. De bank voorziet in 2008 het huidige aanbod van producten en diensten te verbreden met de introductie van Triodos beleggingsfondsen aan (retail)klanten. Ook zal de bank de diensten aan particulieren en bedrijven verder uitbreiden en verbeteren. Tot slot zal Triodos Bank in Spanje intensiever gaan samenwerken met organisaties die aansluiten bij de sectoren waar Triodos Bank actief in is. Triodos Bank in Spanje verwacht begin 2008 een beslissing te kunnen nemen over het openen van nieuwe agentschappen elders in het land. Verder zullen nieuwe distributiekanalen voor de producten van de bank worden onderzocht.

Madrid, 27 februari 2008 Esteban Barroso, directeur

Fundación Triodos is in 2007 begonnen met het omzetten van de donaties van klanten van de Cuenta Justa naar schenkingen aan fair tradeprojecten. Triodos Foundation heeft de International Conference on Organic Farming and Financing, die in december 2007 in Madrid gehouden werd, mede mogelijk gemaakt. Tijdens deze conferentie waren nationale en internationale organisaties uit de biologische landbouw sector aanwezig om in debat te gaan over de toekomst van deze sector in Spanje.

30


Kerncijfers Spanje bedragen in duizenden euro’s

Toevertrouwde middelen Aantal rekeningen Kredieten Aantal Balanstotaal

2007

2006

109.121

61.435

12.394

8.727

150.438

91.798

407

257

164.747

104.978

Totaal baten

3.931

1.881

Bedrijfslasten

-5.321

- 4.125

—

-30

-1.390

-2.274

398

556

-992

-1.718

50

42





31

De monumentale Pauluskerk in Oestgeest, Nederland fungeert niet langer als kerk. Met een lening uit Triodos Cultuurfonds is het gebouw na een grondige verbouwing in 2007 omgetoverd in een bruisend cultureel centrum met allure.


S

inds 2005 biedt Triodos Bank private banking aan. Onder private banking wordt verstaan het aanbieden van een breed pakket van financiële en niet-financiële diensten aan vermogende particulieren, stichtingen, verenigingen en religieuze instellingen. Duurzaam vermogensbeheer vormt daarbij het kernproduct. De duurzame selectie van beleggingen voor het vermogensbeheer vindt daarbij plaats door Triodos Research, waarna het daadwerkelijke beheer plaatsvindt door Triodos MeesPierson Sustainable Investment Management. Triodos MeesPierson is een joint venture tussen Triodos Bank en FortisMeesPierson met het doel de brede vermogensbeheerexpertise van FortisMeesPierson te combineren met de kennis van duurzaamheid bij Triodos Bank.


In 2007 is de groei van het beheerde vermogen versneld. Het beheerde vermogen in Nederland nam met 33% toe tot bijna eur 104 miljoen. In België, waar Triodos Bank ook vermogensbeheer aanbiedt, groeide het beheerde vermogen tot eur 17 miljoen. In het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Duitsland kent Triodos Bank nog geen zelfstandige vermogensbeheer activiteiten.

rendeerde was wederom sprake van een behoorlijk extra rendement op het door ons beheerde vermogen. Nadere analyse toont aan dat dit extra rendement vooral te danken is aan een succesvolle selectie van aandelen en niet tot stand is gekomen door een risicovolle beleggingsstijl. Daarbij bleek dat de uitgangspunten voor beleggen bij Triodos Bank, zoals transparantie, maatschappelijk verantwoord ondernemen en het mijden van samengestelde beleggingen, zich in het roerige 2007 uitbetaalde. Ook op de vastrentende portefeuille kon de bank met een rendement van 2,3% nog ruim in de plus noteren. De bank moet wel constateren dat vastrentende portefeuilles de laatste twee jaar slechts een bescheiden rendement hebben gegenereerd. Naast aandelen en vastrentend heeft de bank in 2007 een alternatieve beleggingsportefeuille geïntroduceerd om tegemoet te komen aan de wens van klanten om duurzaam te kunnen beleggen in fondsen die minder gevoelig zijn voor sterk fluctuerende beursbewegingen. Deze portefeuille had een zeer goede start: 8,5% op jaarbasis, een rendement dat boven de doelstelling van 5% tot 7% ligt.

Albert van Zadelhoff: ‘Het besef dat In 2007 heeft Triodos Private Banking Nederland 31 nieuwe relaties mogen begroeten, een groei van ruim 60% ten opzichte van 2006. Onder deze nieuwe relaties bevonden zich religieuze organisaties, vermogensfondsen en goede doelen. De groep goede doelen heeft de laatste jaren haar beleggingsproblematiek zien verscherpen: risicovrij beleggen levert slechts een gering rendement op en is bovendien niet waardevast. Tegelijk groeit het besef dat het beleggingsbeleid een integraal onderdeel is van de maatschappelijke missie van goede doelen. Duurzaam beleggen wordt daarmee een optie die minstens onderzocht moet zijn. Gezien de intrinsieke duurzame doelstelling is Triodos Bank een natuurlijke partner voor veel maatschappelijk betrokken instellingen. In het vermogensbeheer kon Triodos Private Banking de relatief goede rendementen van 2006 handhaven; aandelen in onze modelportefeuilles rendeerden ruim 8,5%. Aangezien de reguliere wereldindex msci in 2007 licht negatief


het beleggingsbeleid van goede doelen een integraal onderdeel is van hun maatschappelijke missie, groeit enorm. Triodos Bank is een natuurlijke partner voor deze maatschappelijk betrokken instellingen.’


In 2007 heeft Triodos Private Banking bijeenkomsten voor de klanten en relaties georganiseerd gericht op actuele thema’s. In januari 2007 liet de bank de film van nobelprijswinnaar Al Gore, The inconvenient truth zien, waarna met Klaas van Egmond, directeur van Natuur en Milieu Planbureau uitgebreid werd gediscussieerd over de impact ervan op ons eigen gedrag. In het najaar van 2007 organiseerde de bank een modeshow met uitsluitend duurzame kleding.

33

Duurzaamheid in de gehele keten van kledingproductie is sterk in opmars, wat tot uiting komt bij het grootwinkelbedrijf zoals h&m, maar ook bij gespecialiseerde zaken. Samen met een aantal goede doelen heeft Triodos Private Banking Nederland een ronde tafel gesprek gevoerd over de verduurzaming van de financiële bedrijfsvoering; dit gesprek zal in 2008 een vervolg krijgen. De bijeenkomsten voorzien in het huidige economische en financiële klimaat duidelijk in een behoefte. Uiteraard hebben de relatie-evenementen van Triodos Bank altijd een verbinding met de missie en worden deze aangeboden aan relaties waarvan de bank de indruk heeft een bijzondere belangstelling te hebben voor het besproken onderwerp.

In België zal Triodos Private Banking verdere stappen zetten om de bestaande vermogensbeheeractiviteiten uit te breiden. De bank merkt dat het opzetten van een adequate private banking organisatie voor het afwikkelen van effectenorders en het rapporteren van de resulteren veel energie vraagt. Triodos Bank vindt het belangrijk dat in alle landen waar de bank actief is een identiek duurzaam beleggingsuniversum wordt gehanteerd. De uitrol van private banking over alle vestigingen van Triodos Bank zal op de lange termijn zichtbaar zijn.

Zeist, 27 februari 2008 Albert van Zadelhoff, directeur

TRIODOS MEESPIERSON

Triodos MeesPierson Sustainable Investment Management had over 2007 een zeer succesvol jaar. Het vermogen onder beheer groeide met bijna eur 200 miljoen tot eur 720 miljoen. Ook bij de klanten van FortisMeesPierson is sprake van een aanhoudende belangstelling voor duurzaam vermogensbeheer. Overigens heeft de bank besloten om in de consolidatie van het beheerde vermogen van Triodos MeesPierson in de cijfers van Triodos Bank een wijziging aan te brengen. Met ingang van 2007 sluit de bank het beheerde vermogen van Triodos MeesPierson alleen in, voor zover hierbij de duurzaamheidscriteria van Triodos Bank worden toegepast. Voor een juiste vergelijking is het geconsolideerde beheerde vermogen over 2006 ook aangepast.

VOORUITZICHTEN 2008

Voor 2008 verwacht Triodos Private Banking het huidige groeitempo minimaal te kunnen voortzetten. Duurzaam vermogensbeheer wordt in de institutionele beleggingswereld in snel tempo geaccepteerd als volwassen beleggingsstijl met een aantoonbare meerwaarde. Ook bij vermogende particulieren groeit de vraag naar onze dienstverlening duidelijk, waarbij de belangstelling ook uit zal gaan naar alternatieve beleggingen, waaronder de bank ook (duurzaam) private equity en venture capital rekent. Triodos Private Banking verwacht in 2008 uitgebreidere alternatieve beleggingen aan de beleggers te kunnen bieden.

34


Kerncijfers Triodos Bank Private Banking bedragen in duizenden euro’s

Fondsen in beheer*

2007

2006

133.473

93.876

Totaal baten

1.180

1.170

Bedrijfslasten

-1.385

-1.352

-205

-182

53

54

-152

-128

5

6

Bedrijfsresultaat voor belastingen Belastingen bedrijfsresultaat** Nettowinst

Aantal medewerkers ultimo***

*

Inclusief 50% van fondsen in beheer van de joint venture Triodos MeesPierson Sustainable Investment Management voor zover belegd volgens Triodosbeleggingscriteria. Het bedrag van 2006 is aangepast. ** Om een beter inzicht te geven wordt het direct aan het bedrijfsonderdeel toerekenbare bedrag aan belastingen bedrijfsresultaat getoond en niet meer het pro rata aandeel in de totale belastinglast. Voor vergelijking is 2006 aangepast. *** Exclusief medewerkers in dienst van Triodos MeesPierson Sustainable Investment Management (2007: 5, 2006: 4 medewerkers).


35

Kerncijfers Triodos Fonds Management bedragen in duizenden euro’s *

Fondsen in beheer**

2007

2006

1.151.059

1.059.555

Totaal baten

6.014

5.904

Bedrijfslasten

-5.330

-4.532

Bedrijfsresultaat voor belastingen Belastingen bedrijfsresultaat*** Nettowinst


*

684

1.372

-174

-416

510

956

16

14

De bedragen in dit overzicht kunnen afwijkingen vertonen ten opzichte van de jaarrekening Triodos Fonds Management BV door verwerking van eliminatieposten bij consolidatie met Triodos Bank.

** Vanaf 2007 wordt hier het balanstotaal van de Fondsen in beheer getoond. Het bedrag van 2006 is herrekend. *** Om een beter inzicht te geven wordt het direct aan het bedrijfsonderdeel toerekenbare bedrag aan belastingen bedrijfsresultaat getoond en niet meer het pro rata aandeel in de totale belastinglast. Voor vergelijking is 2006 aangepast.

36


Triodos beleggingsfondsen

T

riodos Fonds Management is verantwoordelijk voor het beheer van de Triodos beleggingsfondsen. Deze fondsen bieden beleggers de mogelijkheid om direct te beleggen in duurzame sectoren, variërend van microfinanciering, duurzame energie en biologische landbouw tot culturele instellingen, duurzaam vastgoed en beursgenoteerde ondernemingen die bovengemiddeld presteren op sociaal- en milieubeleid en een bijdrage leveren aan duurzame ontwikkeling. De activiteiten van Triodos Fonds Management en Triodos Investment Mangement zijn binnen Triodos Bank nauw met elkaar verbonden. Daarbij is ook een duidelijk verschil aan te merken: Triodos Fonds Management is verantwoordelijk voor het aanbod van Triodos beleggingsfondsen voor de particuliere markt. Triodos Investment Management vervult deze rol richting de institutionele markt. Triodos beleggingsfondsen onderscheiden zich op grond van een thema, sector of, in het geval van Triodos Meerwaardefondsen en Values Funds op risicoprofiel. Het gemeenschappelijke is de strikte en heldere criteria ten aanzien van duurzaamheid. Er was in 2007 weer veel belangstelling om te beleggen in Triodos beleggingsfondsen. Niet alleen vanwege het heldere profiel, maar ook vanwege de rendementen die in de meeste gevallen boven het marktgemiddelde lagen. In 2007 groeiden de beleggingsfondsen duidelijk met 9% naar een totaal van eur 1,2 miljard. Mede doordat in heel Europa het beursklimaat niet gunstig was, met name voor vastrente waardes als obligatiefondsen, viel de groei lager uit dan eind 2006 verwacht.

tijdig plaats en resulteerde binnen enkele maanden in een fondsvermogen van eur 35 miljoen. Het fonds realiseerde een uitstekend rendement van 13,5% over de periode van maart tot en met december 2007.

Bas Rüter: ‘Met de beursnotering van Triodos Vastgoedfonds profileert Triodos Bank zich nu nog sterker als koploper op het gebied van duurzaam bouwen.’

In juli 2007 werden de internationaal te distribueren Luxemburgse fondsen Triodos Values Bond Fund en Triodos Values Equity Fund gelanceerd. In het najaar van 2007 zijn de Belgische klanten die voorheen belegden in het gelijknamige Belgische fonds Triodos Values Fund uitgenodigd om over te stappen naar deze twee nieuwe fondsen. Deze overstap is naar tevredenheid verlopen. Het Equity Fund had ultimo 2007 een volume van eur 13 miljoen en het Bond Fund sloot ultimo 2007 op eur 9 miljoen. De twee Belgische fondsen zijn in december 2007 opgeheven. In het najaar van 2007 is in enkele weken tijd een obligatielening voor het Egyptische biologisch landbouwbedrijf sekem geplaatst bij ruim 1.000 beleggers. De emissie sloot voortijdig vanwege de grote interesse om in te schrijven. sekem heeft naast eur 5 miljoen aan financiële middelen voor de expansie van het succesvolle bedrijf zich kunnen profileren, dankzij grote belangstelling van de media voor de duurzame activiteiten van het bedrijf.


In februari 2007 werd Triodos Values Pioneer Fund gelanceerd. Dit fonds investeert in aandelen van kleine en middelgrote ondernemingen die zich onderscheiden door de directe bijdrage aan een duurzame samenleving. Hierbij richt het fonds zich op vier thema’s: schone aarde, klimaatbescherming, een gezonde levenswijze en maatschappelijk verantwoord ondernemen. De emissie vond in België en Nederland gelijk-


T R I O D O S C U LT U U R F O N D S

Triodos Cultuurfonds realiseerde ondanks de tegenvallende obligatiemarkt een groei van 26% tot eur 67 miljoen. Gedurende het jaar zijn 12 nieuwe projecten gefinancierd en is een vervolguitkering gedaan aan de Gemeente Amsterdam ten behoeve van vier spraakmakende projecten. Het rendement van het fonds was met 0,4%,

37

exclusief 2,5% belastingvoordeel, gelijk aan de referentie index. Triodos Cultuurfonds is het eerste Nederlandse beleggingsfonds dat leningen verstrekt ter bevordering van kunst en cultuur onder de fiscale Regeling Cultuurprojecten. Deze regeling is vergelijkbaar met de succesvolle fiscale Regeling Groenprojecten. Triodos Cultuurfonds investeert onder meer in musea, concertgebouwen, schouwburgen, galerieën, broedplaatsen, ateliers en kunstenaars. Het cultuurfonds investeert minimaal 70% van het fondsvermogen in projecten die door het ministerie van Onderwijs Cultuur & Welzijn zijn gecertificeerd met een cultuurverklaring. Deze projecten komen in aanmerking voor extra voordelige financiering. Eind 2007 was 81% van het fondsvermogen belegd in door de overheid erkende culturele projecten.

TRIODOS GROENFONDS

Triodos Groenfonds, het grootste Triodos beleggingsfonds in Nederland, liep met 5% terug in fondsvermogen naar eur 466 miljoen. Deze ontwikkeling was in lijn met de markttrend van teruglopende belangstelling voor obligatie-achtige beleggingen.Het fonds realiseerde ondanks een stijgende kapitaalmarktrente een rendement van 1,4% exclusief 2,5% belastingvoordeel. Het aantal nieuw gefinancierde projecten in de windenergie en biomassa steeg minder dan verwacht als gevolg van het bevriezen van de Milieukwaliteit Elektriciteitsproductie (mep)subsidie. Daar tegenover stond een voorspoedige ontwikkeling van het aantal gefinancierde projecten in de biologische landbouw. Triodos Groenfonds is aangemerkt als groene instelling en kan daardoor gebruik maken van de fiscale groenregeling. Met deze regeling stimuleert de Nederlandse overheid sinds 1995 investeringen die een concrete bijdrage leveren aan het behoud en de bescherming van natuur en milieu. Het fonds dient minimaal 70% van het vermogen in officieel groen erkende projecten te beleggen. Eind 2007 was 79% belegd in door de overheid erkende groene projecten.

TRIODOS MEERWAARDEFONDSEN

Triodos Meerwaardefondsen groeiden gezamenlijk met 2% tot eur 361 miljoen. De stijging kwam met name voor rekening van het uitstekend presterende aandelenfonds. Het fonds realiseerde een rendement van 5,4% en versloeg hiermee de referentie-index, de msci World

38

Index, met ruim 6%. Triodos Values Equity Fund realiseerde sinds de lancering in juli 2007 een rendement van -0,8%. Triodos Meerwaarde Mixfonds stabiliseerde in volume en Triodos Meerwaarde Obligatiefonds kromp in beperkte mate, overigens minder dan de markt. Triodos Meerwaarde Obligatiefonds had te lijden onder de stijgende kapitaalmarktrente en het feit dat uitsluitend in bedrijfsleningen belegd wordt, welke onder druk stonden vanwege de kredietcrisis. Het obligatiefonds realiseerde een rendement van -2,2%. Triodos Values Bond Fund realiseerde een rendement van 0,5%. Triodos Meerwaarde Mixfonds combineerde een goed aandelenrendement met de tegenvallende opbrengsten op de obligatiemarkt en sloot het jaar af met een rendement van 0,7%. Het universum van duurzame ondernemingen waarin Triodos Meerwaardefondsen en Triodos Values Funds kunnen beleggen, steeg in 2007 tot een aantal van 359. Vooral het aantal duurzame pioniers nam flink toe. Hierdoor is het goed mogelijk om een duurzaam alternatief te kiezen voor de zeer beperkte beleggingsmogelijkheden in bijvoorbeeld de sectoren olie, gas en farmacie. Ook nam de dialoog met ondernemingen die worden onderzocht op hun duurzaamheid, weer toe in intensiteit en frequentie. Zowel naar aanleiding van sectorstudies als op aandeelhoudersvergaderingen van de ondernemingen waarin is belegd, worden in samenspraak steeds meer concrete resultaten op gebied van verbetering van duurzaamheid geboekt.

T R I O D O S VA S T G O E D F O N D S

Triodos Vastgoedfonds is drie jaar na oprichting in juni 2007 succesvol gelanceerd op Euronext Amsterdam en groeide sneller dan verwacht tot eur 32 miljoen. (Ultimo 2006: eur 17 miljoen.) Het fonds wist haar portefeuille met drie panden uit te breiden tot dertien, met een waarde van eur 59 miljoen. Het direct rendement van 5,3% en de waardeontwikkeling van 1,9% waren boven verwachting. Het fonds heeft zich kunnen onttrekken aan de malaise op de kantorenmarkt door aansprekende gebouwen met goede huurders te verwerven en deze duurzaam te beheren.

T R I O D O S FA I R S H A R E F U N D

Triodos Fair Share Fund in Nederland is in 2007 fors gegroeid. Het fondsvermogen steeg met 53% naar eur 37 miljoen (2006: eur 24 miljoen).


De beleggingen van dit fonds zijn eveneens fors gegroeid, van eur 17 miljoen naar eur 28 miljoen. Het fonds realiseerde een rendement van 5,7%, exclusief 2,5% belastingvoordeel. Triodos Fair Share Fund belegt in microfinancieringsinstellingen in ontwikkelingslanden. Deze lokale financiële instellingen verlenen kleine leningen aan mensen die een bedrijf willen starten of uitbreiden. In ontwikkelingslanden is een eigen bedrijf vaak de enige kans op een inkomen. Het fonds heeft de status van sociaal-ethisch beleggingsfonds en dient minimaal 70% van haar vermogen in erkende sociaal-ethische projecten te beleggen. Eind 2007 was 82% belegd in door de overheid erkende sociaal-ethische projecten.

gingsfondsen in 2008 zal groeien met 10% tot 20% tot eur 1,3 miljard. Deze groei zal naar verwachting voor ongeveer de helft afkomstig zijn van relaties van Triodos Bank en voor de andere helft van relaties van andere banken (derden) in Europa. De groei van Triodos Cultuurfonds, Triodos Groenfonds, Triodos Value Bond Fund en Triodos Meerwaarde Obligatiefonds zal bovengemiddeld afhankelijk zijn van de ontwikkelingen op de kapitaalmarkt. In het voorjaar van 2008 zal de bank een nieuw beleggingsfonds op het gebied van microfinanciering in Luxemburg lanceren. Dit fonds zal zich richten op Europese institutionele beleggers en de particulieren beleggers buiten Nederland. Daarnaast zullen de Luxemburgse fondsen in verschillende landen binnen Europa geïntroduceerd worden.

TRIODOS RENEWABLE ENERGY FUND

Het vermogen van Triodos Renewable Energy Fund in het Verenigd Koninkrijk is, na een forse groei in 2006, in het jaar 2007 stabiel gebleven op ongeveer eur 11 miljoen (gbp 8,5 miljoen). In 2007 is vooral gewerkt aan een volgende groeisprong in 2008. Het fonds investeert sinds 2005 in projecten op het gebied van windenergie.

Zeist, 27 februari 2008 Directie Triodos Fonds Management bv Diane Griffioen Bas Rüter

Diane Griffioen: ‘Triodos Fonds Management stelt ook in 2008 hoge eisen aan de procesbewaking en transparantie. Hiermee volgen we de waarden van Triodos Bank en sturen we aan op kwalitatieve groei.’

TRIODOS RENEWABLES EUROPE FUND

Triodos Renewables Europe Fund werd in 2006 gelanceerd en groeide in 2007 met eur 9 miljoen tot eur 19 miljoen. Het fonds investeert in risicodragend kapitaal van duurzame energieprojecten in Europa. In 2007 zijn twee nieuwe projecten in het fonds opgenomen en zijn verschillende investeringsvoorstellen goedgekeurd. Het rendement van het fonds over 2007 was 5,9% en presteerde daarmee volgens verwachting.

VOORUITZICHTEN 2008

Triodos Fonds Management verwacht dat het totaal beheerd vermogen van Triodos beleg-


39

Kerncijfers Triodos Investment Management bedragen in duizenden euro’s *

Fondsen in beheer **

Totaal baten ***

2007

2006

141.105

125.648

6.512

2.274

-5.532

-1.186

Bedrijfsresultaat voor belastingen

980

1.088

Belastingen bedrijfsresultaat ****

-250

-329

730

759

33

30

Bedrijfslasten

Nettowinst


*

De bedragen in dit overzicht kunnen afwijkingen vertonen ten opzichte van de jaarrekening Triodos Investment Management BV door verwerking van eliminatieposten bij consolidatie met Triodos Bank. ** Vanaf 2007 wordt hier het balanstotaal van de Fondsen in beheer getoond. Het bedrag van 2006 is herrekend. *** Resultaten over 2006 vanaf oktober 2006, omdat vanaf die datum de activiteiten zijn opgenomen in de geconsolideerde cijfers van Triodos Bank. **** Om een beter inzicht te geven wordt het direct aan het bedrijfsonderdeel toerekenbare bedrag aan belastingen bedrijfsresultaat getoond en niet meer het pro rata aandeel in de totale belastinglast. Voor vergelijking is 2006 aangepast.

40


Triodos investeringsfondsen

T

riodos Investment Management is verantwoordelijk voor het beheer van internationaal opererende fondsen die investeren in zowel ontwikkelingslanden als landen in Europa. In Latijns-Amerika, Afrika, Azië en Oost Europa is Triodos Investment Management actief op het terrein van microfinanciering, fair trade financiering en duurzame energie. Doelstelling van de fondsen is om een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van een duurzame financiële sector in die landen. In Europa ligt het accent op het verstrekken van venture capital aan bedrijven actief op het gebied van fair trade, biologische voeding en duurzame energie. De activiteiten van deze fondsen, die optreden als actieve investeerders in niet-beursgenoteerde instellingen en bedrijven, leveren een belangrijke bijdrage aan de realisatie van de doelstelling van Triodos Bank. Triodos Investment Management is een 100% dochteronderneming van Triodos Bank en werkt nauw samen met Triodos Fonds Management.

MICROFINANCIERING

De fondsen Triodos Fair Share Fund, TriodosDoen en Hivos-Triodos Fonds verstrekken financieringen aan banken en financiële instellingen die zich richten op microfinanciering in ontwikkelingslanden en Oost Europa. Triodos Fair Share Fund staat open voor particulieren en instellingen die in deze sector willen beleggen. De drie fondsen zijn inmiddels aandeelhouder in vijftien van de meest toonaangevende microfinancieringsbanken en -instellingen wereldwijd. Senior medewerkers van Triodos Bank zijn vertegenwoordigd in de Raad van Commissarissen van deze instellingen en brengen kennis en expertise mee op het gebied van duurzaam bankieren. De drie fondsen verstrekken leningen aan totaal 77 microfinancieringsinstellingen, verspreid over 35 landen. De fondsen verstrekken tevens handelsfinancieringen ten behoeve van fair trade producten, zoals Max Havelaar koffie en biologisch geteelde groenten en kruiden. De fondsen groeiden in 2007 totaal met 26% tot eur 125 miljoen (2006: eur 99 miljoen). Vooral Triodos Fair Share Fund is fors gegroeid met een stijging van het fondsvermogen van ruim 53%. De belangstelling van beleggers voor


deze sector is enorm. Zowel microfinanciering als fair trade worden beschouwd als zeer effectieve instrumenten in de strijd tegen de armoede in ontwikkelingslanden. De ervaring leert dat het verbeteren van de toegang tot financiële dienstverlening de lokale economie versterkt.

Marilou van Golstein Brouwers: ‘Microfinanciering heeft ook in 2007 weer een sterke ontwikkeling doorgemaakt. De internationale fondsen van Triodos Bank leveren daar een actieve bijdrage aan.’

Een van de speerpunten van de microfinancieringsfondsen onder management van Triodos Investment Management is de bevordering van een onderlinge uitwisseling van kennis en expertise tussen de microfinancieringsinstellingen wereldwijd. In oktober 2007 organiseerde Triodos Investment Management voor het vierde achtereenvolgende jaar een internationale workshop met vertegenwoordigers van een aantal microfinancieringsbanken uit Afrika, LatijnsAmerika en Azië waarvan de microfinancieringsfondsen aandeelhouder zijn. Thema’s van deze workshop waren Branchless Banking en Banking on Values. Dit laatste thema is een voortzetting van het Transparency and Sustainability in Finance-project dat Triodos Bank in samenwerking met Global Reporting Initiative (gri) in 2004 is gestart. Hierbij worden deelnemende microfinancieringsbanken begeleid in het proces om te rapporteren volgens de gri richtlijnen, (zie ook pagina 131) waarin de resultaten op financieel, sociaal en milieugebied op transparante wijze worden gepresenteerd. Triodos Bank ziet dit project als voorbeeld waarbij de bank heel concreet de ervaring van onze eigen bank op het gebied van duurzaam bankieren, ofwel Triple Bottom Line Banking met aandacht voor people, planet en profit, kunnen inbrengen. Een volgende stap is om vanuit deze duurzaamheidsrapportage tot een geïntegreerd concept van Banking on Values te komen. Inmiddels

41

publiceren een aantal van de deelnemende banken zoals Acleda Bank in Cambodja, Basix in India, Centenary Bank in Uganda, Findesa in Nicaragua, en xac Bank in Mongolië gri-jaarverslagen en zijn daarmee veelal de eerste organisaties in hun land.

DUURZAME ENERGIE

Triodos Renewable Energy for Development Fund verstrekt financieringen aan regionale fondsen in ontwikkelingslanden, die bedrijven of projecten financieren, actief in het leveren van duurzame energiediensten en producten, zoals zonne-energie en energie uit wind, waterkracht en biomassa. Triodos Renewable Energy for Development Fund heeft eind 2007 een balanstotaal van eur 5 miljoen. In opdracht van de Europese Commissie heeft Triodos Investment Management, tezamen met E+Co, een Amerikaans investeringsfonds dat zich richt op duurzame energie, in 2006 en 2007 gewerkt aan de oprichting van een nieuw fonds; het Global Energy Efficiency and Renewable Energy Fund (geeref). Het kapitaal voor dit fonds zal worden aangetrokken bij Europese instellingen, overheden en commerciële investeerders. De opdracht is eind 2007 afgerond.

Hans Schut: ‘Duurzame energie fondsen van Triodos Bank bieden projectontwikkelaars het benodigde risicokapitaal en aanvullende expertise.’

D U U R Z A M E E N E R G I E I N E U R O PA

Triodos Renewables Europe Fund (Triodos sicav-ii) is opgericht in 2006 en gevestigd in Luxemburg, teneinde als Triodos Bank op Europese schaal beleggers de mogelijkheid te bieden om te investeren in duurzame energie. Investeerders in het fonds zijn particulieren en professionele beleggers. Het fonds groeide in 2007 tot eur 19 miljoen en belegd in acht projecten. Het fonds verstrekt risicodragende financieringen in kleine en middelgrote, niet-beursgenoteerde producenten van duurzame energie. Als actieve investeerder in particuliere wind- en zonne-energie, waterkracht en biomassacentrales in Europa maakt het fonds gebruik van meer dan 25 jaar ervaring in de financiering van duurzame energie.

42

AMPERE EQUITY FUND

Eind 2007 werd het Ampere Equity Fund opgericht met institutionele beleggers, waaronder pensioenfondsen als abp, Delta Lloyd en Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn (voorheen pggm) als aandeelhouder. Het fonds beoogt te groeien naar eur 500 miljoen gecommitteerd kapitaal in 2008. Het fonds investeert in windparken op land, op zee en in biomassacentrales in West Europa, zowel in de ontwikkelingsfase als bij bouw en exploitatie. Evelop International uit Utrecht, onderdeel van de duurzame energie onderneming Econcern, gaat het merendeel van deze projecten realiseren. Het fonds is ontstaan vanuit de behoefte aan een passende financieringsbron voor de portefeuille van Evelop International, maar kan ook in andere projecten investeren. Triodos Bank is op basis van haar langjarige Europese ervaring in het financieren van duurzame energie en in het management van fondsen gevraagd het onafhankelijk management van het Ampere Equity Fund te verzorgen. Voor de bank biedt dit nieuwe fonds toegang tot markt voor het financieren van grootschalige Europese projecten.

K L I M A AT

De activiteiten van Triodos Climate Clearing House, een onafhankelijk registratie- en handelsplatform voor CO 2 -credits, zijn in 2007 verbreed van duurzame (fsc gecertificeerde) bosbouwprojecten naar duurzame energie projecten in ontwikkelingslanden. Dit sluit aan op een toenemende vraag naar een mix van bos- en energie credits voor vrijwillige compensatie. Door de aankoop van CO 2 -credits door organisaties en particulieren op vrijwillige basis en ter compensatie van hun CO 2 -uitstoot, verwerven de bos- en duurzame energie projecten extra inkomsten. Deze inkomsten worden gecontroleerd aangewend voor het planten en onderhouden van nieuw en gevarieerd duurzaam bos (biodiversiteit) of dragen bij om de exploitatie van kleinschalige zonne-energie, waterkracht of biomassa rendabel te maken. Daarnaast is Triodos Bank als investeerder in Klimaatneutraal Groep in Nederland en The Carbon Neutral Company in het Verenigd Koninkrijk betrokken bij de verkoop van klimaatcompensatieproducten. Via onder andere de websites www.klimaatneutraal.nl, www.greenseat. com en www.carbonneutral.com kunnen particulieren en bedrijven hun activiteiten klimaatneutraal maken.


V E N T U R E C A P I TA L

Triodos Venture Capital Fund, gestart in 2001 met een beoogde looptijd van tien jaar, heeft ultimo 2007 nog twee projecten in portefeuille en verwacht deze in de komende jaren met succes te kunnen afronden. Begin 2005 is Triodos Innovation Fund van start gegaan. Triodos Innovation Fund richt zich op beleggingen met risicokapitaal in de expansiefase van duurzaam werkende niet-beursgenoteerde ondernemingen, vooral op het gebied van fair trade en biologische voeding. Het fonds belegt primair in Europese markten en beoogt een actieve bijdrage te leveren aan de groei van de afzetmarkt voor fair trade producten in Europa. Het fonds is ook aandeelhouder in Start Green Fund, een technostartersfonds dat zich richt op startende investeringen in duurzame water-, agro- en energie-technologie. Triodos Innovation Fund heeft eind 2007 voor eur 22 miljoen financieringen, inclusief garanties, aan ruim twintig bedrijven verstrekt en zal in de toekomst beperkt nieuwe investeringen doen.

In 2008 wordt een nieuw fonds opgezet; Triodos Sustainable Trade Fund dat zich zal richten op de financiering van handelscontracten van biologisch of fair trade gecertificeerde organisaties. Tevens wordt gewerkt aan de oprichting van een subfonds voor microfinanciering onder de Triodos sicav ii. Triodos Renewables Europe Fund verwacht een verdere groei tot eur 35 miljoen te realiseren. Het Ampere Equity Fund verwacht haar eerste vier investeringen in 2008 te doen. Beoogd wordt in 2008 een opvolger van het Triodos Innovation Fund te lanceren. Over de focus en de schaal van dit fonds beraadt het management zich nog.

Zeist, 27 februari 2008 Directie Triodos Investment Management bv Marilou van Golstein Brouwers Hans Schut

In 2007 heeft Triodos Ventures de aandacht sterk gericht op de ontwikkeling van duurzaam vastgoed Triodos Ventures heeft een reeks participaties in zusterbanken van Triodos Bank in Europa. Daarnaast investeert Triodos Ventures, vaak met seed capital, in diverse duurzame initiatieven die op specifieke gebieden een doorbraak beogen. Het fonds heeft eind 2007 ongeveer 30 projecten in portefeuille. In 2007 heeft Triodos Ventures de aandacht sterk gericht op de ontwikkeling van duurzaam vastgoed, onder meer door participatie in een ingenieursbureau. Samen met ovg Projectontwikkeling werd een opdracht voor de projectontwikkeling, belegging, beheer en onderhoud van 70.000 m2 duurzame kantoren voor het tnt concern verworven.

VOORUITZICHTEN 2008

Triodos-Doen, Hivos-Triodos Fonds en Triodos Fair Share Fund verwachten in totaal met minimaal eur 20 miljoen te groeien. Triodos Renewable Energy for Development Fund verwacht dat de portefeuille met eur 5 miljoen zal groeien.


43

Overzicht balanstotalen VA N T R I O D O S G R O E P E N B E H E E R D V E R M O G E N VA N T R I O D O S B A N K P R I VAT E B A N K I N G

bedragen in miljoenen euro’s

Triodos Bank NV

Triodos Cultuurfonds NV

31.12.2007

31.12.2006

1.885

1.539

68

53

Triodos Fair Share Fund

37

25

Triodos Groenfonds NV

493

503

Triodos Meerwaardefonds NV

362

355

Triodos Renewable Energy Fund Plc

48

52

Triodos Sicav I

56

—

Triodos Sicav II

19

9

Triodos Values Fund

—

25

Triodos Vastgoedfonds NV

68

38

1.151

1.060

134

94

3

3

Beleggingsfondsen Triodos Bank Private Banking (totaal beheerd vermogen) Stichting Triodos Foundation

Stichting Triodos-Doen

47

43

Stichting Hivos-Triodos Fonds

39

31

Triodos Innovation Fund BV

30

14

5

6

Stichting Triodos Renewable Energy for Development Fund Triodos Venture Capital Fund BV

4

11

Triodos Ventures BV

13

18

Overige activiteiten

3

2

141

125

3.314

2.821

Internationale fondsen

Totaal

Dit overzicht omvat geen toegezegde bedragen. Overlappingen zijn mogelijk. Van een aantal instellingen was op het moment van het opstellen van dit overzicht nog geen goedgekeurde jaarrekening beschikbaar. In dit overzicht zijn vanaf 2007 omwille van eenduidigheid balanstotalen opgenomen, behalve bij Triodos Bank Private Banking waar het totaal beheerd vermogen cf. Triodos criteria wordt vermeld. Voor vergelijkingsdoeleinden zijn de bedragen van 2006 aangepast.

44


Risicomanagement en Compliance

T

riodos Bank hanteert en onderhoudt een stelsel van systemen, procedures, limieten en controles om de risico’s te beheersen. De organisatie en beheersing van de bedrijfsprocessen zijn ingericht conform de geldende weten regelgeving voor financiële instellingen. De verantwoordelijkheid voor risicobeheersing ligt in de lijnafdelingen en de betrokkenheid van senior management is in de organisatie verankerd. Monitoring van aspecten van risicobeheersing vindt dagelijks en structureel plaats door de afdeling Risicomanagement. Het hoofd van de afdeling Risicomanagement rapporteert rechtstreeks aan de Directie van Triodos Bank. De afdeling Risicomanagement heeft als voornaamste taak het zichtbaar maken van risico’s en de analyse daarvan, de beleidsvoorbereiding en de coördinatie van de beheersing van de operationele, krediet-, markten liquiditeitsrisico’s van Triodos Bank. Een ander belangrijke verantwoordelijkheid is de samenhang in het risicobeleid van de vestigingen te waarborgen en kennismanagement voor een aantal vakgebieden te garanderen. Ter ondersteuning van deze functie is eind 2007 binnen de organisatie een begin gemaakt met het inrichten van een Europese risk management organisatie. Per risicosoort wordt de risicobereidheid en het beoogde risicoprofiel vastgesteld en uitgewerkt in het beleid voor alle onderdelen van Triodos Bank. Beleidsvragen en besluiten op het gebied van risicobeheersing worden genomen door de Directie van Triodos Bank, na advies van de afdeling Risicomanagement. Voor het balansbeheer is door de directie een deelverantwoordelijkheid belegd bij het Asset and Liability Committee.

O P E R AT I O N E E L R I S I C O

Triodos Bank loopt in haar bedrijfsvoering operationele risico’s. Het operationele risico heeft betrekking op de kans dat de bank schade of verlies lijdt als gevolg van niet afdoende of falende interne processen en/of systemen, menselijk gedrag of externe gebeurtenissen. Triodos Bank tracht dit risico te beperken door te zorgen voor duidelijke beleidslijnen en procedures. Veel beheersingsmaatregelen zijn ingebed in geautomatiseerde systemen en vastgelegd in


procedures en werkinstructies. Opleiding, ervaringsniveau en betrokkenheid van de medewerkers werken hierin ondersteunend. Het lijnmanagement ontvangt onder andere via het incidentmanagementsysteem informatie die nodig is om operationele risico’s te onderkennen en, na analyse en beoordeling van de effectiviteit, adequate maatregelen te nemen. Een ander hulpmiddel is het risk self assessment bij projecten, producten, systemen en processen, waarbij risico’s systematisch in kaart worden gebracht. In 2008 zal het nut en de effectiviteit van deze hulpmiddelen voor beheersing van het operationeel risico verder onderzocht worden. Op het gebied van business continuity is in 2007 voor de vestiging Zeist, inclusief de centrale afdelingen vanuit het hoofdkantoor, een passende organisatie ingericht en zijn enkele continuïteitsplannen geïmplementeerd.

KREDIETRISICO

Kredietrisico heeft betrekking op het risico dat verliezen ontstaan omdat een tegenpartij de verplichtingen tegenover de bank niet nakomt. Het gaat hierbij om zowel betalingsachterstanden als negatieve waardeveranderingen door de verminderde kredietwaardigheid van de tegenpartij. Onder het kredietrisico valt tevens het concentratierisico. Het concentratierisico binnen de kredietportefeuille is het risico dat de bank loopt door een bepaalde gebeurtenis met als gevolg dat een onderneming of een groep van verbonden ondernemingen hun betalingsverplichtingen niet kunnen nakomen. Triodos Bank beheerst het kredietrisico en het concentratierisico vanuit twee perspectieven: • op portefeuille niveau, teneinde de concentratie van risico’s op de niveaus (per sector, per land of regio) te beheersen. • op individueel niveau (per gebeurtenis of debiteur). Bedrijfskredieten worden verstrekt aan bedrijven en projecten in sectoren die bijdragen aan het realiseren van de missie van de bank. Doordat het hier een beperkt aantal sectoren betreft, wordt de portefeuille gekenmerkt door hogere sectorconcentraties. Concentratie op de be-

45

Sectorverdeling kredietverlening Triodos Bank 2007

Natuur & Milieu (40%)

Cultuur & Welzijn (35%)

Sociale economie (23%)

Overig (2%)

De belangrijkste sectoren zijn: • Natuur & Milieu (40%, 2006: 37%). Deze sector bestaat uit projecten op het gebied van duurzame energie, milieutechnologie en bedrijven en projecten uit de gehele bedrijfskolom van biologische en biologisch dynamische landbouw. • Sociale economie (23%, 2006: 26%). Deze sector bestaat uit ambachtelijke bedrijven, vernieuwend ondernemerschap en dienstverlening met een duidelijk sociaal belang, inclusief de microkredietinstellingen in ontwikkelingslanden, eerlijke handel (fair trade) met het Zuiden en maatschappelijke organisaties op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. • Cultuur & Welzijn (35%, 2006: 36%). Deze sector bestaat uit instellingen actief in onderwijs, gehandicapten- en gezondheidszorg, kunstenaars (individueel en in groepen) en culturele instellingen.

steld. Een voorbeeld hiervan is de bevoegdheid voor het nemen van kredietbeslissingen. Kredietbeslissingen worden door de lokale kredietcommissies, in het land van de kredietnemer, genomen. Elke lokale kredietcommissie kan zelf beslissingen nemen binnen een vastgesteld kader. Kredieten die dit kader overschrijden worden door de statutaire directie beoordeeld. De gegevens van de kredieten zijn opgenomen in de systemen en gekoppeld aan een risicoclassificatie. Periodiek worden de kredietwaardigheid van de debiteuren en de economische waarde van de zekerheden beoordeeld. Beleggingen bij bankiers en in rentedragende waardepapieren zijn gericht op erkende partijen in de financiële markten met een goede externe financiële kredietbeoordeling en inhoudelijke beoordeling. De kwaliteit van de kredietportefeuille is onverminderd goed. In 2007 zijn de voorzieningen in alle vestigingen beperkt gebleven. De voorziening in percentage van de kredietportefeuille bedraagt 0,4% (2006: 0,6%). Voorziening in % van uitstaande kredieten 1,6 1,4 1,2 % Voorziening

staande sectoren is verantwoord omdat de bank in deze sectoren een aanzienlijke expertise heeft opgebouwd en actief investeert in het verbreden en verdiepen van sectorgerelateerde kennis binnen de organisatie. Daarnaast wordt het risico beperkt door voldoende zekerheden te vestigen als dekking van de uitstaande kredieten.

1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 2003

2004

2005

2006

2007

MARKTRISICO

Overzicht uitstaande kredieten per land Nederland (37%) Verenigd Koninkrijk (23%) België (17%) Spanje (15%) Duitsland (5%) Denemarken (1%) Frankrijk (1%) Ierland (1%)

Om de risicoconcentratie in sectoren te beheersen worden er limieten en periodieke rapportagemomenten vastgesteld. Op individueel niveau worden limieten per situatie bekeken en vastge-

46

Marktrisico is het risico dat de beleggingsportefeuille van de bank in waarde daalt als gevolg van koersschommelingen op de financiële markten (rentetarieven, wisselkoersen of aandelenkoersen). Dit risico ontstaat zowel uit de handel voor klanten als uit de handel voor eigen rekening. Triodos Bank neemt geen handelspositie voor eigen rekening in. Renterisico is het belangrijkste marktrisico dat verbonden is aan activiteiten die niet voor handelsdoeleinden plaatsvinden.

RENTERISICO

Het renterisico is het risico dat, als gevolg van nadelige ontwikkelingen van de rentevoeten op


de financiële markten, de waarde van activa of passiva negatief wijzigt. Het renterisico ontstaat voornamelijk door het feit dat er verschillen zijn in de (rentevaste) looptijden van de rente van de activa en de passiva. Dit risico is inherent aan het bankbedrijf. De posities van Triodos Bank worden beheerd in het Assets and Liabilities Committee. Het renterisico wordt beheerst door een stelsel van richtlijnen en limieten, alsmede door het uitvoeren van diverse simulaties (rentescenario’s). Limieten worden vastgesteld door de Directie van Triodos Bank onder voorstel van de afdeling Risicomanagement. In combinatie met een balanssimulatiemodel wordt de earnings at risk (verlies aan baten onder verschillende rentescenario’s) en de waardeverandering van het eigen vermogen berekend. Het renterisico van de bank is gedurende 2007 binnen de interne beleidsnormen gebleven.

LIQUIDITEITSRISICO

Het liquiditeitsrisico is het risico dat de bank loopt bij het onvoldoende kunnen vrijmaken van liquide middelen om haar verplichtingen na te komen. De toevertrouwde middelen worden aangetrokken ten behoeve van de kredietverlening door de bank. Het overschot wordt belegd bij banken of geïnvesteerd in verhandelbare staatsobligaties. Het beleid van de bank is er op gericht om voldoende onmiddellijk opvraagbare tegoeden te hebben om te allen tijde aan haar verplichtingen te kunnen voldoen. De balans van Triodos Bank kenmerkt zich door een hoge mate van liquiditeit en het liquiditeitsrisico is beperkt. Het liquiditeitsrisico van de bank bleef gedurende 2007 binnen de normen van de regelgeving. De structuur en het functioneren van de interne risicobeheersings- en controlesystemen worden jaarlijks geëvalueerd met inachtneming van de doelstellingen en het risicoprofiel. Triodos Bank ontwikkelt en onderhoudt voortdurend haar interne risicobeheersings- en controlesystemen en speelt daarmee in op de dynamiek van de dienstverlening in relatie tot de omgeving.

heeft in de afgelopen jaren de nodige aandacht gekregen. Triodos Bank is per 1 januari 2008 overgegaan op het Bazel ii raamwerk. Per 30 juni 2007 is voor de eerste keer, parallel met de rapportage onder Bazel i, op basis van Bazel ii vereisten gerapporteerd. Dit was in overeenstemming met de doelstelling. Bazel ii kent verschillende benaderingen voor de implementatie van de eisen ten aanzien van krediet-, markten operationele risico’s. Triodos Bank heeft, gezien de omvang en de ontwikkelingsfase van de bank, onder Pijler i van Bazel ii gekozen om in de eerste fase de minder geavanceerde methoden te implementeren. Voor de berekening van het kredietrisico wordt gewerkt met de Standardised Approach. Voor de waardering van het operationele risico wordt gewerkt met de Basic Indicator Approach. Deze keuze heeft geen invloed op de inspanning die de bank levert om haar interne risicobeheersystemen te versterken en te verfijnen. In 2007 heeft de bank, als onderdeel van Pijler 2 van Bazel ii, en in overeenstemming met de doelstellingen voor 2007, alle risicogebieden geïnventariseerd en waar relevant een interne kapitaalsdoelstelling vastgelegd. Triodos Bank heeft conform doelstelling, in 2007 intern op beleidsmatig en operationeel niveau de benodigde infrastructuur voor Bazel II ontwikkeld en grotendeels geïmplementeerd. Het vereiste kapitaal is voor 2007 berekend volgens het kapitaalregime van Bazel i. Vanaf 2008 zal Triodos Bank voor de berekening en rapportage van het vereiste en gewenste kapitaal voor alle risicotypen de Bazel ii methode invoeren.

K A P I TA A L B E H E E R

De strategische doelstellingen bepalen de risicobereidheid van Triodos Bank. Risicobereidheid is een van de onderdelen van het proces voor kapitaalplanning. Het geeft het maximale risico aan dat Triodos Bank bij de uitvoering van haar bedrijfsstrategie aanvaardbaar vindt, teneinde zich te beschermen tegen gebeurtenissen die een nadelig effect kunnen hebben op de winstgevendheid, het vermogen of de aandelenkoers.

BAZEL II

In juni 2004 publiceerde het Bazel Comité voor Bankentoezicht de definitieve tekst van het nieuwe Kapitaalraamwerk dat bekend staat onder de naam Bazel ii. De voorbereiding voor de implementatie van dit Kapitaalraamwerk


Kapitaal is de buffer om verliezen op te vangen die de risico’s van de bedrijfsvoering met zich meebrengt. Risico vormt een belangrijk element van het kapitaalraamwerk. Een van de maatstaven voor het uitdrukken en kwantificeren van de

47

risicobereidheid is het economisch kapitaal. Dit vertegenwoordigt de interne vraag naar kapitaal binnen Triodos Bank. Daarnaast moet de bank ook voldoen aan de kapitaalvereisten van toezichthouders. De risicobereidheid en de kapitaalplanning vormen de basis van het proces voor: • Kapitaalmeting: het meten van risico’s, resulterend in een schatting van de vraag naar kapitaal • Kapitaalallocatie: de allocatie van kapitaal aan de afzonderlijke business units • Kapitaalbeheer: het beheer van het aanbod van en de vraag naar kapitaal. Op deze wijze kan Triodos Bank de totale risicobereidheid op groepsniveau kwantificeren, deze risicobereidheid vervolgens toerekenen aan de verschillende business units en op deze wijze de performance en de risiconiveaus voor elke business unit consistent meten en beheren. De kapitaaleisen van de eerste en tweede pijler in termen van het Bazel ii Kapitaalakkoord worden beheerd via dit kapitaalraamwerk. K A P I TA A L M E T I N G

Het kapitaal dat binnen Triodos Bank wordt gemeten, betreft zowel de interne kapitaalbehoefte (economisch kapitaal) als het vereiste kapitaal. Het economisch kapitaal is een risicomaatstaf die aangeeft over hoeveel kapitaal de bank wenst te beschikken om, gegeven de bedrijfsactiviteiten, onverwachte verliezen te kunnen opvangen. Het economisch kapitaal wordt op hoofdlijnen bepaald voor de volgende risico’s: • Kredietrisico (tegenpartij- en concentratierisico) • Renterisico (posities in bankboek) • Marktrisico (posities in handelsboek) • Operationeel risico • Strategisch en reputatierisico

K A P I TA A L B E H E E R

Het doel van kapitaalbeheer is te waarborgen dat voldoende kapitaal beschikbaar is om te voorzien in de kapitaalbehoefte van Triodos Bank op grond van de onderliggende bedrijfsstrategie. Het kapitaal wordt binnen de bank beheerd door het Asset and Liability Committee.

COMPLIANCE EN INTEGRITEIT

Triodos Bank kent interne beleidsregels en procedures die waarborgen dat de bedrijfsvoering plaatsvindt overeenkomstig relevante weten regelgeving met klanten, relaties en zakelijke partners. De functie van compliance binnen Triodos Bank draagt bij aan het beheer en de verdere ontwikkeling van de betreffende beleidsregels en procedures. Daarnaast voert de afdeling Legal en Compliance onafhankelijk toezicht uit op de naleving van de regels en procedures. De externe aspecten van de afdeling Legal en Compliance betreffen met name klantacceptatie, het monitoren van financiële transacties en het voorkomen van financiële dienstverlening aan witwaspraktijken. De interne aspecten betreffen met name het controleren van privé-transacties van medewerkers, het voorkomen en zonodig transparant beheren van tegenstrijdige belangen en het afschermen van vertrouwelijke informatie. Triodos Bank heeft een Europese compliance organisatie die wordt geleid vanuit het hoofdkantoor in Zeist. In iedere vestiging zijn compliance medewerkers werkzaam. Het hoofd van de afdeling Legal en Compliance rapporteert rechtstreeks aan de Directie van Triodos Bank. NALEVING

In 2007 zijn er geen significante incidenten geweest op het gebied van compliance of integriteit.

K A P I TA A L S A L L O C AT I E

Triodos Bank beschouwt kapitaal als een schaars middel. De toewijzing van kapitaal aan de verschillende onderdelen van de groep wordt centraal bepaald. De allocatie van kapitaal is verankerd in het Kapitaalallocatiebeleid. Naar aanleiding van dit beleid worden budgetten verdeeld en aan de business units toegewezen en gerelateerd aan het vereiste kapitaal. Met ingang van 2008 zullen de budgetten aan de business units worden toegewezen op basis van het economisch en vereiste kapitaal en in lijn met de resultaten van Pijler 2 onder Bazel ii.

48


Corporate governance O R G A N I S AT I E E N G O V E R N A N C E

Overzicht aantal certificaten per certificaathouder

STRUCTUUR

bedragen in miljoenen euro’s

Triodos Bank is een Europese bank met vestigingen in Nederland (Zeist), België (Brussel), het Verenigd Koninkrijk (Bristol) en Spanje (Madrid). In Duitsland (Frankfurt) is een agentschap gevestigd. Het hoofdkantoor is gevestigd in Nederland.


Eigen vermogen 2007 2006

1 - 50

6.704

5.088

8,3

5,7

S T I C H T I N G A D M I N I S T R AT I E K A N T O O R

51 - 500

4.849

3.571

53,3

37,7

AANDELEN TRIODOS BANK

501 - 1.000

363

253

17,7

11,7

Triodos Bank vindt het van groot belang haar missie en identiteit zoveel mogelijk te waarborgen. Om die reden zijn de aandelen van Triodos Bank nv ondergebracht bij Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank (hierna te noemen Administratiekantoor). Het Administratiekantoor geeft op haar beurt certificaten van aandelen uit aan particulieren en instellingen. Deze certificaten belichamen de economische rechten van de aandelen van Triodos Bank nv. Daarnaast oefent het Administratiekantoor het stemrecht uit op de aandelen Triodos Bank nv. In haar stemgedrag laat het bestuur van het Administratiekantoor zich leiden door de ideële doelstelling en de missie van de bank, het belang van de certificaathouders en het belang van de bank als onderneming. De certificaten Triodos Bank zijn niet beursgenoteerd. Triodos Bank onderhoudt zelf een interne markt ten behoeve van haar certificaathouders.

1.001 en meer

168

127

120,9

69,0

12.084

9.039

200,2

124,1

Totaal

Overzicht aantal certificaten en aantal certificaathouders per land


Certificaten x 1.000 2007 2006

Nederland

8.334

6.660

2.208

1.362

België

2.358

1.939

533

436

Verenigd Koninkrijk

1.048

440

78

23

Spanje

344

—

53

—

Totaal

12.084

9.039

2.872

1.821

C E R T I F I C A AT H O U D E R S

Certificaathouders hebben stemrecht in de Vergadering van Certificaathouders tot een maximum van 1.000 stemmen. De Vergadering van Certificaathouders benoemt de leden van het bestuur van het Administratiekantoor, op voordracht van het bestuur van het Administratiekantoor. Voor deze voordracht is de goedkeuring van de directie van Triodos Bank vereist. Een certificaathouder kan ten hoogste 7,5% van alle uitstaande certificaten in bezit hebben.

daad terzijde en handelt daarbij in het belang van de bank als onderneming. DIRECTIE VAN TRIODOS BANK

Triodos Bank wordt geleid door de statutaire directie. De statutaire directie wordt benoemd door de Raad van Commissarissen.

RAAD VAN COMMISSARISSEN

STICHTING TRIODOS HOLDING

Triodos Bank heeft een Raad van Commissarissen. Leden van de Raad van Commissarissen worden benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, op voordracht van de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen houdt toezicht op de bedrijfsvoering van de bank, staat de directie van de bank met raad en

Stichting Triodos Holding is niet juridisch, maar wel organisatorisch verbonden met Triodos Bank nv. Stichting Triodos Holding is 100% aandeelhouder van Triodos Ventures bv, een investeringsfonds voor risicodragende en strategisch belangrijke nieuwe activiteiten, die nauw samenhangen met de missie en activiteiten van


49

Triodos Bank. Het bestuur van Stichting Triodos Holding en de Directie van Triodos Ventures bestaan op dit moment uit de leden van de statutaire directie van Triodos Bank. Stichting Triodos Holding kent een Raad van Toezicht die op voordracht van het bestuur van het Administratiekantoor wordt benoemd en waaraan het bestuur bepaalde, statutair vastgelegde besluiten ter goedkeuring dient voor te leggen. S T I C H T I N G T R I O D O S F O U N D AT I O N

Stichting Triodos Foundation is een zusterinstelling van Triodos Bank nv, die niet juridisch, maar wel organisatorisch is verbonden met de bank. Het bestuur van Stichting Triodos Foundation bestaat op dit moment uit werknemers van Triodos Bank. De stichting verricht werkzaamheden die samenhangen met het verkrijgen van initiatieven die bijdragen aan de ideële doelstellingen van Triodos Bank. In België, het Verenigd Koninkrijk en Spanje bestaan vergelijkbare stichtingen.

governance code en voldoet daar in algemene zin aan. Op een aantal specifieke punten wijkt zij daar bewust van af. De belangrijkste afwijking betreft het stemrecht op de aandelen. Om de missie en doelstellingen van Triodos Bank zoveel mogelijk te waarborgen hebben certificaathouders niet de mogelijkheid zelf het stemrecht op de onderliggende aandelen uit te oefenen, maar is dat stemrecht ondergebracht bij het Administratiekantoor. Een aantal bepalingen van de corporate governance code is niet op Triodos Bank van toepassing, omdat Triodos Bank geen aandelen- of optieregelingen kent. De business principles van Triodos Bank zijn te vinden op www.triodos.com/about triodos/corporate governance. TOEZICHT

Triodos Bank staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten en van de toezichthoudende autoriteiten in België, het Verenigd Koninkrijk en Spanje voor wat betreft de lokale aspecten.

BUSINESS PRINCIPLES EN DE NEDERLANDSE C O R P O R AT E G O V E R N A N C E C O D E

Triodos Bank voert haar missie uit aan de hand van haar business principles. Deze business principles zijn tot stand gekomen in overleg met de Raad van Commissarissen en het bestuur van het Administratiekantoor. De Nederlandse corporate governance code is niet direct van toepassing op Triodos Bank nv aangezien de certificaten van Triodos Bank niet op enige gereglementeerde markt zijn genoteerd. Triodos onderschrijft de beginselen van de corporate

Overzicht instellingen met een belang van 5% en meer in procenten 2007

2006

Delta Lloyd Levensverzekering NV

7,2

7,3

Friesland Bank NV

5,7

5,8

Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Boerenleenbank BA

5,2

5,4

—

5,5

Hooge Huys Levensverzekering NV Stichting Pensioenfonds ABP

5,0

1,6

PGGM Pensioenfonds

5,4

2,6

Beheersmaatschappij Breesaap BV

5,1

—

NAGRON Nationaal Grondbezit BV

6,9

—

Bovenstaande instellingen hebben een belang van 5% of hoger. In totaal hebben 14 (2006: 13) instellingen meer dan 10.000 certificaten met in totaal een belang van 49,0% (2006: 42,0%).

50


Structuur Triodos Groep per 1 januari 2008 Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank

Triodos Bank NV

Vestigingen

Investment Banking

Nederland

Private Banking

Triodos Fonds

Triodos Investment

Management BV

Management BV


50% Triodos MeesPierson

Triodos Assurantiën BV Triodos Groenfonds NV

Stichting Triodos Doen

Sustainable Investment Management BV

Verenigd Koninkrijk Triodos

Stichting Hivos Triodos

Meerwaardefonds NV Triodos Renewable Energy Fund plc.

Triodos Renewable Energy Triodos

for Development Fund

Vastgoedfonds NV België Triodos Innovation Triodos

Fund BV

Cultuurfonds NV Spanje Triodos Ventures BV Triodos Fair Share Fund 70% Analistas Internacionales en Sostenibilidad SA (AIS)

80% Dutch Sustainability Triodos Values Pioneer

Research (DSR)

Fund SICAV I Duitsland (agentschap) Triodos Finanz GmbH

71% Triodos Facet BV Triodos Renewables Europe Fund SICAV II Triodos Real Estate Development BV

Stichting Triodos Climate Clearing House

Triodos Venture Capital Fund BV

Ampere Equity Fund BV

100% onderdeel van Triodos Bank NV, tenzij anders vermeld. 100% zelfstandige (beleggings)fondsen die door Triodos Bank NV (direct of via dochtermaatschappijen) worden beheerd, tenzij anders vermeld. 100% onderdeel van Triodos Ventures BV, tenzij anders vermeld.


51

De winkel Geuren en Kleuren in Haarlem, Nederland is een zeep- en kaarsenmakerij en een werkplaats voor mensen met een verstandelijke beperking. Triodos Bank Nederland financiert dit sociaal maatschappelijk initiatief. Op de foto medewerker Rick Spiering met directeur Maarten Teunissen.

Stakeholder dialoog

T

riodos Bank onderhoudt goede relaties met haar stakeholders zoals aandeelhouders (certificaathouders), klanten, medewerkers, maatschappelijke organisaties en de overheid. Triodos Bank werkt nauw samen met organisaties die zich inzetten voor milieu, biologische landbouw, duurzame energie, kunst en cultuur, zorg, onderwijs, mensenrechten en ontwikkelingssamenwerking. Onder stakeholders verstaat Triodos Bank alle mensen, groepen en organisaties waarmee de organisatie een (werk)relatie heeft. Triodos Bank onderscheidt drie groepen stakeholders:

K L A N T E N , C E R T I F I C A AT H O U D E R S , MEDEWERKERS EN LEVERANCIERS

In de dialoog met deze groep van stakeholders gaat het vooral om economische belangenafweging. Elke stakeholder of het nu een spaarder, belegger, kredietnemer, leverancier of medewerker is, heeft in financieel-economisch opzicht wat te winnen of te verliezen in de relatie met de bank. De afweging tussen korte- en lange termijnbelangen en die van het eigen belang tegenover het algemeen belang, zijn de inzet van de dialoog met deze betrokkenen.

parantie een van de belangrijkste doelstellingen van de bank. Triodos Bank vindt het van groot belang dat spaarders en beleggers weten wat er met hun investering en vermogen gebeurt. Door het jaar heen zijn de bijeenkomsten met klanten en certificaathouders van Triodos Bank van grote waarden om te laten zien in welke ondernemingen de bank het geld belegt en financiert. Tijdens deze bijeenkomsten is er ruimte voor discussie over de strategie en het beleid van de bank. Het biedt stakeholders de mogelijkheid de bank kritisch te benaderen over het gevoerde beleid. In 2007 was het thema van deze bijeenkomsten de internationale emissie van certificaten van aandelen Triodos Bank en de governance structuur van de bank. De bank heeft sinds de oprichting gekozen voor structuur waarbij alle aandelen worden beheerd door een Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank om zo haar eigen identiteit te beschermen. Er blijkt veel waardering voor deze structuur. Zeker gezien de discussie in heel Europa over ongewenste overnames van bedrijven, gestimuleerd door speculatief optreden van Hedgefondsen en winst beluste beleggers op korte termijn.

Triodos Bank vindt het van groot belang M A AT S C H A P P E L I J K E O R G A N I S AT I E S E N OVERHEID

De dialoog die de bank met deze groep van stakeholders voert, richt zich vooral op de maatschappelijke context waarin de bank haar activiteiten ontplooit. Deze stakeholders hebben geen financieel belang, maar wel een duidelijk maatschappelijk belang bij de ontwikkeling van de bank. A D V I S E U R S E N I N S P I R AT O R S

Mensen die, zeer divers en soms onverwacht, bijdragen aan het verder ontwikkelen van de bank en haar missie en visie. Deze groep stakeholders bestaat uit externe adviseurs met vernieuwende ideeën die gevraagd en ongevraagd aan de bank worden meegegeven en inspirators met nieuwe visies en inzichten. Juist als het gaat om de ontwikkeling van duurzaamheidstrategieën, zijn deze mensen van groot belang. De dialoog met deze stakeholders vormt dan ook een belangrijke bron van inspiratie voor vernieuwing. Sinds de oprichting van Triodos Bank is trans-


dat spaarders en beleggers weten wat er met hun geld gebeurt In 2007 heeft een internationaal onderzoek plaatsgevonden naar de visuele aspecten van communicatie- en marketinguitingen van Triodos Bank. Deze uitingen verschillen sterk per land van vestiging. Vraagstelling is of de visuele beelden voldoende passen bij de missie en waarden van de bank enerzijds en anderzijds goed communiceren met de doelgroep van de bank: Cultural Creatives zoals deze beschreven is door de Amerikaanse socioloog Paul Ray. Daarnaast is onderzocht in hoeverre visuele uitingen per land moeten kunnen verschillen. In alle landen van vestiging is onder leiding van een extern adviesbureau groepsgesprekken gevoerd met (potentiële) klanten over de visuele aspecten van advertenties en andere communicatie uitingen van de bank. De eerste resultaten van het onderzoek hebben geleid tot een matrix

53

SEKEM is producent van biologische voedingsmiddelen, kleding en natuurgeneesmiddelen en daarmee wereldwijd koploper in duurzaam ondernemen. SEKEM is in Egypte marktleider op het gebied van biologische producten.

van kernbegrippen waaraan de visuele communicatie van Triodos Bank moet voldoen. Deze begrippen worden in 2008 nader omschreven en verder uitgewerkt. De richtlijnen voor alle visuele communicatie en marketinguitingen zullen worden vastgelegd in een handboek dat jaarlijks zal worden geactualiseerd.

Om de dialoog over de verslaglegging te stimuleren, organiseert de bank pro-actief gesprekken met stakeholders over de ontwikkeling van dit jaarverslag. De stakeholders blijken waardering te hebben voor de opzet en inhoud van het jaarverslag. Vooral de integrale aanpak valt in goede aarde.

Triodos Bank geeft in haar uitingen helder informatie over de in sectoren waarin de bank actief is. Met het kwartaalmagazine Triodosnieuws, het jaarverslag, het halfjaarbericht en via de websites informeert de bank haar stakeholders over concrete projecten en bedrijven die de bank financiert en waarin wordt belegd. Triodosnieuws is een middel te streven naar transparantie. Triodosnieuws wordt in alle landen van vestiging door klanten opvallend goed gewaardeerd. Zeker gezien de nuttige en aantrekkelijke informatie en korte berichten. De website biedt de geïnteresseerde bezoeker drie thema’s aan informatie: productinformatie, beschrijvingen van de bedrijven en projecten die met de toevertrouwde middelen worden gefinancierd en algemene informatie over Triodos Bank zoals missie, geschiedenis, kerncijfers en organogram. Statistieken wijzen uit dat de website steeds beter wordt bezocht en dat bezoekers gemiddeld meer pagina’s bestuderen. In 2007 is het Content Management Systeem (cms) van de websites vernieuwd zodat de bank via de websites beter kan inspelen op de toenemende behoefte van (potentiële) klanten. De websites voldoen nu aan de eisen voor een goede interactieve communicatie.

Triodos Bank heeft samen met ruim 200 internationale institutionele investeerders opnieuw de Carbon Disclosure Project Four cdp4-oproep ondertekend. Hierin vragen de ondertekenaars de vijfhonderd grootste beursgenoteerde ondernemingen ter wereld hun CO 2 -emissies openbaar te maken. Met de gegevens willen de investeerders stimuleren dat ondernemingen hun emissies terugdringen. Triodos Bank is mede-oprichter en lid van Social Venture Network Europe, European Social Investment Forum (Eurosif) en International Association of Investors in the Social Economy (inaise). Daarnaast is Triodos Bank lid van Global Reporting Initiative (gri), Carbon Disclosure Project (cdp) en United Nation Environmental Program-Finance Initiative (unip-fi). De bank verwacht actief bij te dragen aan het maatschappelijk debat over de verduurzaming van onze levensstijl. In woorden, daden en door de kennis en ervaring van de bank op het gebied van het duurzaam financieren over te brengen.

Interne communicatie vindt bij Triodos Bank met name plaats op de wekelijks gehouden vergadering voor alle medewerkers. In alle vestigingen van de bank vindt een dergelijke vergadering plaats. Medewerkers kunnen zo bijdragen aan het proces van beleidsvorming. Ook de strategie van de bank voor de komende jaren is een terugkomend onderwerp van gesprek. Triodos Bank treedt selectief op als sponsor om haar missie op een andere wijze dan via haar kernbedrijf te realiseren. Via de schenkingsfondsen die binnen Triodos Bank Groep opereren ondersteunt de bank vernieuwende initiatieven op het gebied van biologische landbouw, duurzame energie en economische ontwikkeling in ontwikkelingslanden. In totaal ging dit in 2007 om eur 0,9 miljoen (2006: eur 0,9 miljoen) aan schenkingen.


55

Kerncijfers 2007 per land en business unit bedragen in duizenden euro’s

Toevertrouwde middelen Aantal rekeningen Kredieten Aantal Balanstotaal Fondsen in beheer

Bank Nederland

Bank België

Bank Verenigd Koninkrijk

Bank Spanje

678.648

414.698

414.355

109.121

67.172

24.324

26.754

12.394

432.827

185.575

249.806

150.438

4.003

1.096

675

407

805.038

431.125

432.979

164.747

0

0

0

0

805.038

431.125

432.979

164.747


Totaal baten

19.539

8.010

14.162

3.931

Bedrijfslasten

-14.006

-6.250

-9.931

-5.321

399

165

62

0

Waardeveranderingen van vorderingen Bedrijfsresultaat Belastingen bedrijfsresultaat Nettowinst

5.932

1.925

4.293

-1.390

-1.513

-378

-1.227

398

4.419

1.547

3.066

-992

73,6

37,2

69,1

45,7

72%

78%

70%

135%

Gemiddeld aantal medewerkers op voltijdsbasis

Bedrijfslasten / totaal baten

* Doordat eliminatieposten van de totale winsten verliesrekening zijn verwerkt in het onderdeel overig, is het vermelden van de kostenratio niet zinvol.

56


Totaal bankactiviteiten

Fonds Management

Investment Management

Private Banking

Overig

Totaal

1.616.822

0

0

0

0

1.616.822

130.644

0

0

0

0

130.644

1.018.646

0

0

0

0

1.018.646

6.181

0

0

0

0

6.181

1.833.889

0

0

0

51.170

1.885.059

0

1.151.059

141.105

133.473

3.326

1.428.963

1.833.889

1.151.059

141.105

133.473

54.496

3.314.022

45.642

6.014

6.512

1.180

-135

59.213

-35.508

-5.330

-5.532

-1.385

2

-47.753

626

0

0

0

0

626

10.760

684

980

-205

-133

12.086

-2.720

-174

-250

53

-40

-3.131

8.040

510

730

-152

-173

8.955

225,6

13,6

29,7

7,2

64,8

340,9

78%

89%

85%

117%

*

81%


57

Kerncijfers 2006 per land en business unit bedragen in duizenden euro’s

Toevertrouwde middelen Aantal rekeningen Kredieten Aantal Balanstotaal Fondsen in beheer*

Bank Nederland

Bank België

Bank Verenigd Koninkrijk

Bank Spanje

559.728

337.825

397.228

61.435

47.321

20.778

25.492

8.727

369.962

148.458

243.887

91.798

2.283

803

634

257

624.528

347.725

414.198

104.978

0

0

0

0

624.528

347.725

414.198

104.978


Totaal baten**

15.555

7.415

11.634

1.881

Bedrijfslasten

-11.135

-5.395

-8.673

-4.125

210

-382

-98

-30

Waardeveranderingen van vorderingen Bedrijfsresultaat Belastingen bedrijfsresultaat *** Nettowinst

4.630

1.638

2.863

-2.274

-1.411

-306

-839

556

3.219

1.332

2.024

-1.718

65,4

36,1

59,2

34,7

72%

73%

75%

219%


Bedrijfslasten / totaal baten

* ** *** ****

58

De bedragen zijn aangepast aan de berekeningswijze die vanaf 2007 wordt gehanteerd. Resultaten Investment Management vanaf oktober 2006, omdat vanaf die datum de activiteiten zijn opgenomen in de geconsolideerde cijfers van Triodos Bank. De belastingbedragen per land of business unit zijn gecorrigeerd. Doordat eliminatieposten van de totale winsten verliesrekening zijn verwerkt in het onderdeel overig, is het vermelden van de kostenratio niet zinvol.


Totaal bankactiviteiten

Fonds Management

Investment Management

Private Banking

Overig

Totaal

1.356.216

0

0

0

0

1.356.216

102.318

0

0

0

0

102.318

854.105

0

0

0

0

854.105

3.977

0

0

0

0

3.977

1.491.429

0

0

0

47.156

1.538.585

0

1.059.555

125.648

93.876

3.207

1.282.286

1.491.429

1.059.555

125.648

93.876

50.363

2.820.871

36.485

5.904

2.274

1.170

131

45.964

-29.328

-4.532

-1.186

-1.352

-406

-36.804

-300

0

0

0

0

-300

6.857

1.372

1.088

-182

-275

8.860

-2.000

-416

-329

54

-30

-2.721

4.857

956

759

-128

-305

6.139

195,4

10,6

6,6

6,1

58,6

277,3

80%

77%

52%

116%

****

80%


59

Kredietverlening 2007 per sector bedragen in duizenden euro’s

bedrag

Totaal %

aantal

bedrag

Nederland % aantal

Natuur & Milieu Biologische landbouw

51.604

5,1

434

19.996

4,6

195

Natuurvoeding

50.588

5,0

421

19.861

4,6

267

221.739

21,8

293

35.025

8,1

60

Eco ontwikkeling

68.165

6,7

259

53.065

12,3

167

Milieutechnologie

12.480

1,2

92

4.499

1,0

22

404.576

39,8

1.499

132.446

30,6

711

14.614

1,4

113

3.447

0,8

67

9.417

0,9

93

5.823

1,3

66

41.010

4,0

195

14.018

3,2

108

Duurzame energie

Sociale economie Detailhandel non-food Productie Professionele diensten Recreatie

48.313

4,7

107

29.380

6,8

65

Woningbouwverenigingen

39.514

3,9

246

27.680

6,4

185

Maatschappelijke projecten

43.778

4,3

178

1.436

0,3

16

9.134

0,9

49

5.657

1,3

11

30.175

3,0

43

24.666

5,7

16

235.955

23,1

1.024

112.107

25,8

534

Fair trade Ontwikkelingssamenwerking

Cultuur & Welzijn Onderwijs

57.904

5,7

238

31.310

7,2

85

Kinderopvang

22.235

2,2

109

20.652

4,8

94

Gezondheidszorg

186.572

18,3

563

97.050

22,5

337

Kunst en cultuur

50.128

4,9

520

27.639

6,4

350

Levensbeschouwing

39.034

3,8

147

5.345

1,2

27

355.873

34,9

1.577

181.996

42,1

893

22.242

2,2

2.081

6.278

1,5

1.865

1.018.646

100,0

6.181

432.827

100,0

4.003

Overig (inclusief particulier)

Totaal

De indeling van de kredieten per sector is in 2007 gewijzigd. Maatschappelijke projecten zijn van Cultuur & Welzijn verplaatst naar Sociale economie evenals de Noord-Zuid kredieten. De particuliere hypotheken zijn niet langer onder Eco-ontwikkeling opgenomen (onderdeel van Natuur & Milieu) maar onder Overig. De vergelijkende cijfers over 2006 zijn overeenkomstig aangepast.

60


bedrag

België %

aantal

Verenigd Koninkrijk bedrag % aantal

bedrag

Spanje %

aantal

3.024

1,6

65

25.440

10,2

160

3.144

2,1

6.895

3,7

47

9.241

3,7

55

14.591

9,7

52

81.142

43,6

119

75.564

30,2

31

30.008

20,0

83

8.459

4,6

59

5.099

2,0

16

1.542

1,0

17

3.288

1,8

49

2.460

1,0

13

2.233

1,5

8

102.808

55,3

339

117.804

47,1

275

51.518

34,3

174

1.739

0,9

25

9.356

3,7

19

72

0,0

2

1.275

0,7

12

983

0,4

8

1.336

0,9

7

1.990

1,1

33

21.673

8,7

29

3.329

2,2

25

1.335

0,7

16

2.813

1,1

9

14.785

9,8

17

2.532

1,4

26

9.302

3,7

35

—

0,0

—

7.547

4,1

88

9.404

3,8

50

25.391

16,9

24

1.331

0,7

12

1.383

0,6

18

763

0,5

8

856

0,5

21

—

0,0

—

4.653

3,1

6

18.605

10,1

233

54.914

22,0

168

50.329

33,4

89

8.077

4,4

94

10.948

4,4

40

7.569

5,0

19

722

0,4

10

634

0,3

3

227

0,2

2

35.049

18,9

115

26.591

10,6

60

27.882

18,6

51

11.169

6,0

125

6.593

2,6

28

4.727

3,1

17

1.264

0,7

14

26.119

10,5

96

6.306

4,2

10

56.281

30,4

358

70.885

28,4

227

46.711

31,1

99

7.881

4,2

166

6.203

2,5

5

1.880

1,2

45

185.575

100,0

1.096

249.806

100,0

675

150.438

100,0

407


14

61

Kredietverlening 2006 per sector bedragen in duizenden euro’s

bedrag

Totaal %

aantal

bedrag

Nederland % aantal

Natuur & Milieu Biologische landbouw

41.939

4,9

399

11.872

3,2

194

Natuurvoeding

38.588

4,5

383

16.147

4,4

256

163.857

19,1

185

24.989

6,8

61

Duurzame energie Eco ontwikkeling

61.389

7,2

228

45.191

12,2

164

Milieutechnologie

12.672

1,5

87

4.565

1,2

24

318.445

37,2

1.282

102.764

27,8

699

Detailhandel non-food

15.114

1,8

110

2.612

0,7

72

Productie

10.392

1,2

103

5.504

1,5

77

Professionele diensten

34.186

4,0

182

10.536

2,8

111

Recreatie

39.677

4,6

111

26.509

7,2

77

Woningbouwverenigingen

37.953

4,4

255

29.492

8,0

205

Maatschappelijke projecten

54.310

6,4

164

1.994

0,5

18

9.847

1,2

48

6.710

1,8

15

20.222

2,4

23

19.235

5,2

14

221.701

26,0

996

102.592

27,7

589

Sociale economie

Fair trade Ontwikkelingssamenwerking

Cultuur & Welzijn Onderwijs

48.664

5,7

203

27.349

7,4

81

Kinderopvang

22.205

2,6

140

20.927

5,7

127

Gezondheidszorg

139.919

16,4

482

72.722

19,7

312

Kunst en cultuur

60.486

7,1

591

38.322

10,3

442

Levensbeschouwing

35.411

4,1

147

5.286

1,4

33

306.685

35,9

1.563

164.606

44,5

995

7.274

0,9

136

—

—

—

854.105

100,0

3.977

369.962

100,0

2.283

Overig (inclusief particulier)

Totaal

De indeling van de kredieten per sector is in 2007 gewijzigd. Maatschappelijke projecten zijn van Cultuur & Welzijn verplaatst naar Sociale economie evenals de Noord-Zuid kredieten. De particuliere hypotheken zijn niet langer onder Eco-ontwikkeling opgenomen (onderdeel van Natuur & Milieu) maar onder Overig. De vergelijkende cijfers over 2006 zijn overeenkomstig aangepast.

62


bedrag

België %

aantal

Verenigd Koninkrijk bedrag % aantal

bedrag

Spanje %

aantal

1.886

1,3

47

25.286

10,4

146

2.895

3,2

6.400

4,3

38

6.636

2,7

50

9.405

10,2

12 39

50.203

33,8

64

85.424

35,1

36

3.241

3,5

24

9.244

9,5

39

6.165

2,5

14

789

0,9

11

5.226

3,5

45

2.799

1,1

15

82

0,1

3

72.959

52,4

233

126.310

51,8

261

16.412

17,9

89

1.920

1,3

23

10.537

4,3

14

45

0,0

1

1.648

1,1

11

1.852

0,8

9

1.388

1,5

6

2.000

1,4

24

20.529

8,4

28

1.121

1,2

19

1.363

0,9

14

829

0,3

4

10.976

12,0

16

2.437

1,6

23

6.024

2,5

27

—

—

—

6.690

4,5

73

8.143

3,4

52

37.483

40,9

21

1.233

0,8

11

1.205

0,5

14

699

0,8

8

774

0,5

8

—

—

—

213

0,2

1

18.065

12,1

187

49.119

20,2

148

51.925

56,6

72

8.170

5,5

67

11.998

4,9

41

1.147

1,2

14

369

0,3

6

707

0,3

4

202

0,2

3

31.266

21,1

81

22.213

9,1

59

13.718

14,9

30

11.347

7,6

112

6.064

2,5

24

4.753

5,2

13

1.032

0,7

9

26.883

11,0

96

2.210

2,4

9

52.184

35,2

275

67.865

27,8

224

22.030

23,9

69

5.250

0,3

108

593

0,2

1

1.431

1,6

27

148.458

100,0

803

243.887

100,0

634

91.798

100,0

257


63

Jaarrekening 2007 Triodos Bank 66

Geconsolideerde balans per 31 december 2007

67

Geconsolideerde winsten verliesrekening over 2007

68

Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen over 2007

69

Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2007

70

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

98

Vennootschappelijke balans per 31 december 2007

99

Vennootschappelijke winsten verliesrekening over 2007

100

Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening

107

Overige gegevens

Deze visser is een van de klanten van microfinancieringsinstelling Reliance Financial Services in Gambia. Triodos-Doen is een van de founding-aandeelhouders van deze snelgroeiende instelling. (Foto: Geert-Jan Schuite)


65

Geconsolideerde balans per 31 december 2007 voor winstverdeling in duizenden euro’s 31.12.2007

31.12.2006

22.568

17.161

ACTIVA

Kasmiddelen Overheidspapier Bankiers Kredieten Rentedragende waardepapieren Aandelen Deelnemingen

—

5.000

472.952

386.105

1.018.646

854.105

291.743

203.336

3

2.302

841

940

Immateriële vaste activa

12.004

10.856

Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen

20.980

21.686

Overige activa Overlopende activa Totaal activa

1.615

914

43.707

36.180

1.885.059

1.538.585

PASSIVA

Bankiers Toevertrouwde middelen Overige schulden Overlopende passiva Voorzieningen Achtergestelde schulden Eigen vermogen Totaal passiva

Voorwaardelijke schulden Onherroepelijke faciliteiten

66

7.587

1.145

1.616.822

1.356.216

4.003

6.459

27.601

22.707

6.017

5.141

22.800

22.800

200.229

124.117

1.885.059

1.538.585

16.621

54.751

235.705

165.312

252.326

220.063


Geconsolideerde winsten verliesrekening over 2007 in duizenden euro’s 2007

2006

B AT E N

Rentebaten

81.301

59.584

Rentelasten

-43.591

-29.090

Rente

37.710

30.494

Provisiebaten

20.823

15.373

Provisielasten

-479

-406

20.344

14.967

Resultaat uit financiële transacties

401

-15

Overige baten

758

518

Overige baten

1.159

503

59.213

45.964

Provisie

Totaal baten

LASTEN

Personeels- en andere beheerkosten

44.404

33.761

Afschrijvingen

3.349

3.043

Bedrijfslasten

47.753

36.804

-626

300

Totaal lasten

47.127

37.104

Bedrijfsresultaat voor belastingen

12.086

8.860

Belastingen bedrijfsresultaat

-3.131

-2.721

8.955

6.139

Waardeveranderingen van vorderingen

Nettowinst


67

Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen over 2007 in duizenden euro’s

Eigen vermogen per 31 december vorig boekjaar

Nettowinst Herwaardering onroerende zaken en bedrijfsmiddelen Omrekeningsverschillen vreemde valuta Totaalresultaat

2007

2006

124.117

119.898

8.955

6.139

-1

-5

-519

50

8.435

6.184

Uitbreiding aandelenkapitaal

68.619

80

Betaling contant dividend

-1.167

-1.194

Vervallen dividend Inkoop en heruitgifte eigen certificaten van aandelen

1

4

224

-855

67.677

-1.965

200.229

124.117

Mutaties in het eigen vermogen in relatie tot aandeelhouders

Eigen vermogen per 31 december

68


Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2007 in duizenden euro’s 2007

2006

8.955

6.139

3.362

3.046

-626

300

Kasstroom uit operationele activiteiten Nettowinst Aanpassingen voor: • afschrijvingen, gecorrigeerd voor doorbelaste afschrijvingen • waardeveranderingen van vorderingen • koersverschillen onroerende zaken en bedrijfsmiddelen • mutatie voorzieningen • overige mutaties overlopende posten Kasstroom uit bedrijfsoperaties Mutatie overheidspapier

22

-8

876

-237

-2.634

-1.526

9.955

7.714

5.000

5.000

-87.310

-122.142

Mutatie kredieten

-163.915

-189.517

Mutatie aandelen

2.299

- 2.302

Mutatie bankiers, niet direct opeisbare tegoeden

Mutatie bankiers, niet direct opeisbare schulden

6.442

1.145

260.606

284.088

Overige mutaties uit operationele activiteiten

-3.576

6.421

Kasstroom uit operationele activiteiten

29.501

-9.593

-88.407

-25.246

Mutatie toevertrouwde middelen

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Netto investeringen in: • rentedragende waardepapieren • deelnemingen

—

-964

• immateriële vaste activa

-2.434

-5.556

• onroerende zaken en bedrijfsmiddelen

-1.392

-10.878

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

-92.233

-42.644

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie achtergestelde schulden

—

22.800


68.619

80

Betaling contant dividend

-1.167

-1.194

224

-855

67.676

20.831

4.944

-31.406

Inkoop eigen certificaten van aandelen Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Netto kasstroom


69

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening in duizenden euro’s

ALGEMENE TOELICHTING

De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de bepalingen voor de jaarrekening van banken opgenomen in afdeling 14, titel 9, boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. De jaarrekening heeft betrekking op het zevenentwintigste boekjaar van Triodos Bank NV.

T O E L I C H T I N G O P D E G R O N D S L A G E N V O O R C O N S O L I D AT I E

De financiële gegevens van Triodos Bank NV en groepsmaatschappijen worden volledig geconsolideerd. De financiële gegevens van joint ventures worden geconsolideerd naar evenredigheid van het aangehouden belang, indien consolidatie noodzakelijk is voor het inzicht in vermogen en resultaat van Triodos Bank NV. Conform artikel 2:402 van het Burgerlijk Wetboek bevat de vennootschappelijke winsten verliesrekening uitsluitend een uitsplitsing van het nettoresultaat in resultaat deelnemingen en overig resultaat. Overzicht van kapitaalbelangen conform artikel 2:379 en 2:414 van het Burgerlijk Wetboek: • Kantoor Buitenzorg BV te Zeist, belang 100%, groepsmaatschappij, volledige consolidatie; • Kantoor Nieuweroord BV te Zeist, belang 100%, groepsmaatschappij, volledige consolidatie; • Triodos Assurantiën BV te Zeist, belang 100%, groepsmaatschappij, volledige consolidatie; • Triodos Custody BV te Zeist, belang 100%, groepsmaatschappij, volledige consolidatie; • Triodos Finanz GmbH te Frankfurt am Main, belang 100%, groepsmaatschappij, volledige consolidatie; • Triodos Fonds Management BV te Zeist, belang 100%, groepsmaatschappij, volledige consolidatie; • Triodos Global Custody BV te Zeist, belang 100%, groepsmaatschappij, volledige consolidatie; • Triodos Investment Management BV te Zeist, belang 100%, groepsmaatschappij, volledige consolidatie; • Triodos MeesPierson Sustainable Investment Management BV te Zeist, belang 50%, joint venture met gezamenlijke zeggenschap, consolidatie naar evenredigheid van het aangehouden belang.

T O E L I C H T I N G O P D E G R O N D S L A G E N V O O R W A A R D E R I N G E N R E S U LT A A T B E P A L I N G

ALGEMEEN

Tenzij anders vermeld worden activa en passiva gewaardeerd op de kostprijs, waarbij voor vorderingen rekening wordt gehouden met een eventuele voorziening voor oninbaarheid. T R A N S A C T I E S I N V R E E M D E VA L U TA

Activa en passiva met betrekking tot transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de contante koers per balansdatum. Baten en lasten van transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per transactiedatum. Hieruit voortvloeiende koersverschillen worden in de winsten verliesrekening verantwoord als resultaat uit financiële transacties. BEDRIJFSUITOEFENING IN HET BUITENLAND

Activa en passiva met betrekking tot activiteiten in buitenlandse eenheden buiten de eurozone worden omgerekend tegen de contante koers per balansdatum. Baten en lasten van activiteiten in buitenlandse eenheden buiten de eurozone worden omgerekend tegen de koers per transactiedatum. Hieruit voortvloeiende koersverschillen worden rechtstreeks ten gunste of ten laste van het eigen vermogen gebracht. BANKIERS EN KREDIETEN

De vorderingen op bankiers en de kredieten worden gewaardeerd op de kostprijs, waarbij rekening wordt gehouden met een eventuele voorziening voor oninbaarheid. De voorziening voor oninbaarheid wordt per post bepaald, waarbij rekening wordt gehouden met de waarde van de verstrekte zekerheden.

70


OVERHEIDSPAPIER EN RENTEDRAGENDE WAARDEPAPIEREN

Overheidspapier en rentedragende waardepapieren behoren tot de beleggingsportefeuille en worden gewaardeerd tegen aflossingswaarde onder aftrek van een eventuele voorziening voor oninbaarheid. Verschillen tussen verkrijgingsprijs en aflossingswaarde worden geamortiseerd over de resterende looptijd van de waardepapieren. Resultaten als gevolg van verkoop voor de aflossingsdatum worden geamortiseerd over de resterende looptijd van de verkochte waardepapieren. AANDELEN

De aandelen behoren niet tot de handelsportefeuille en worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Voor de aandelen van Triodos beleggingsfondsen ultimo 2006 die bij oprichting door Triodos Bank zijn gekocht en waarvoor terugkoopovereenkomsten tegen verkrijgingsprijs zijn afgesloten, worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of tegen lagere marktwaarde. DEELNEMINGEN

Deelnemingen waarop invloed van betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen netto vermogenswaarde. Deelnemingen waarop geen invloed van betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op actuele waarde. Ingeval het een deelneming betreft met een notering aan een actieve effectenbeurs wordt de actuele waarde gelijkgesteld aan de laatst bekende beurskoers. Ingeval het een deelneming betreft zonder een notering aan een actieve effectenbeurs of zonder regelmatige marktnotering, wordt de actuele waarde naar beste kunnen bepaald aan de hand van alle ter beschikking staande gegevens waaronder een door een extern accountant goedgekeurde jaarrekening, tussentijdse financiële informatie van de instelling en eventueel andere ter beschikking van Triodos Bank staande gegevens terzake. Ongerealiseerde waardeveranderingen van deelnemingen waarop geen invloed van betekenis wordt uitgeoefend worden rechtstreeks toegevoegd c.q. onttrokken aan het eigen vermogen via de herwaarderingsreserve met uitzondering van waardeveranderingen beneden de verkrijgingsprijs, welke direct in de winsten verliesrekening worden verwerkt. Gerealiseerde waardeveranderingen worden in de winsten verliesrekening verwerkt. Koersverschillen als gevolg van de omrekening van vreemde valuta worden rechtstreeks ten gunste of ten laste van het eigen vermogen gebracht. I M M AT E R I Ë L E VA S T E A C T I VA

Immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van afschrijvingen. De afschrijvingen worden bepaald op basis van de geschatte economische levensduur. Goodwill die Triodos Bank heeft betaald voor de opzet van het filiaal Spanje, wordt in tien jaar afgeschreven. Goodwill die Triodos Fonds Management heeft betaald voor de overname van management- en researchactiviteiten, wordt in vijf jaar afgeschreven. Ontwikkelingskosten van het nieuwe banksysteem worden vanaf het moment van ingebruikname afgeschreven tot en met 31 december 2013. Managementcontracten waarvoor Triodos Bank heeft betaald bij verwerving van de deelneming in Triodos Investment Management, worden in 20 jaar afgeschreven. ONROERENDE ZAKEN EN BEDRIJFSMIDDELEN

Onroerende zaken in ontwikkeling worden gewaardeerd tegen bestede kosten of lagere te verwachten vervangingswaarde bij oplevering. De bestede kosten bestaan uit aan derden verrichte betalingen. Onroerende zaken in eigen gebruik worden gewaardeerd tegen actuele waarde, die is afgeleid van de vervangingswaarde. Taxatie gebeurt tenminste iedere vijf jaar door een externe taxateur. Gebouwen in eigen gebruik worden lineair afgeschreven op basis van een geschatte economische levensduur van 40 jaar. Op terreinen in eigen gebruik wordt niet afgeschreven.


71

Bedrijfsmiddelen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs verminderd met lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte economische levensduur. De afschrijvingtermijnen variëren van 3 tot 10 jaar. VOORZIENINGEN

De voorzieningen bestaan uit een pensioenvoorziening voor toegezegd-pensioenregelingen. De waardering vindt plaats conform de grondslag voor pensioenen. Daarnaast zijn er voorzieningen gevormd voor Groot onderhoud met betrekking tot gebouwen en een Assurantievoorziening. I N K O O P E I G E N C E R T I F I C AT E N VA N A A N D E L E N

Inkoop en heruitgifte van eigen certificaten van aandelen worden ten laste respectievelijk ten gunste van de overige reserve gebracht. Een saldo dat resteert na heruitgifte van alle ingekochte eigen certificaten staat ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Inkoop van eigen certificaten kan plaatsvinden tot een maximum van 2% van het aantal uitstaande aandelen. Tot inkoop van eigen certificaten kan worden besloten, indien het aanbod van bestaande certificaten groter is dan de vraag naar nieuwe certificaten. Hiertoe is een machtiging verstrekt door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders aan de directie. AFGELEIDE FINANCIËLE INSTRUMENTEN

Triodos Bank faciliteert ten behoeve van cliënten het afdekken van risico’s door middel van afgeleide financiële instrumenten. Waardering en resultaatbepaling van afgeleide financiële instrumenten die worden gebruikt om risico’s af te dekken (hedging) gebeurt volgens dezelfde grondslagen als die van de onderliggende waarden. Baten en lasten voortvloeiend uit de afgeleide financiële instrumenten worden ten gunste of ten laste van de winsten verliesrekening gebracht gedurende de looptijd van het contract. B AT E N E N L A S T E N

Baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben, respectievelijk waarin de dienst is verleend. Rentebaten en provisies uit hoofde van kredietverlening worden niet als resultaat verantwoord, indien gerede twijfel bestaat omtrent de inbaarheid van de opbrengsten. Resultaten als gevolg van verkoop van overheidspapier en rentedragende waardepapieren voor de aflossingsdatum worden geamortiseerd over de resterende looptijd van de verkochte waardepapieren en verantwoord onder de rentebaten. PENSIOENEN

Voor toegezegd-pensioenregelingen wordt het verschil berekend tussen de contante waarde van de toekomstige pensioenaanspraken en de reële waarde van de belegde pensioenpremies per balansdatum. Een positief verschil wordt verantwoord onder de voorzieningen. Een negatief verschil wordt verantwoord onder de overlopende activa, voor zover er recht op terugvordering van het verschil bestaat. De waarde van de toekomstige pensioenaanspraken is gebaseerd op contractuele afspraken, economische veronderstellingen (waaronder loon- en prijsinflatie) en demografische veronderstellingen (waaronder arbeidsongeschiktheids-, ontslag- en carrièrekansen). De waarde van de belegde premies is gebaseerd op gerealiseerde beleggingsresultaten en verwachte toekomstige rendementen. Actuariële resultaten als gevolg van wijzigingen in bovenvermelde veronderstellingen en verwachtingen worden gedurende de verwachte gemiddelde resterende diensttijd van de actieve deelnemers aan de pensioenregeling in het resultaat verantwoord, voor zover deze resultaten meer bedragen dan het hoogste bedrag van 10% van de contante waarde van de toekomstige pensioenaanspraken of 10% van de reële waarde van de belegde pensioenpremies per balansdatum. De pensioenlasten van toegezegd-pensioenregelingen worden actuarieel berekend aan de hand van het verloop van de contante waarde van de toekomstige pensioenaanspraken, de reële waarde van de belegde pensioenpremies en de actuariële resultaten.

72


De pensioenlasten van toegezegde-bijdrageregelingen bestaan uit de over het boekjaar verschuldigde premies. B E L A S T I N G E N B E D R I J F S R E S U LTA AT

De belastingen worden op basis van geldende tarieven voor de belastingen naar de winst berekend over het resultaat voor belastingen. Hierbij wordt rekening gehouden met vrijgestelde winstbestanddelen, aftrekposten, bijtellingen en verschillen als gevolg van afwijkingen tussen balanswaarde en fiscale waarde van activa en passiva. Belastinglatenties als gevolg van verschillen tussen balanswaarde en fiscale waarde worden gewaardeerd tegen nominale waarde. KASSTROOMOVERZICHT

Het kasstroomoverzicht geeft de mutatie van de geldmiddelen van Triodos Bank, uitgesplitst in operationele activiteiten, investeringsactiviteiten en financieringsactiviteiten. De geldmiddelen bestaan uit de kasmiddelen en de direct opeisbare tegoeden van bankiers. Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.


73

A C T I VA

KASMIDDELEN

Deze post omvat de direct opeisbare tegoeden bij centrale banken.

OVERHEIDSPAPIER

Belgische schatkistcertificaten

2007

2006

—

5.000

5.000

10.000

Het verloop van het overheidspapier is als volgt: Balanswaarde per 1 januari Aanschaf

—

5.000

Verkoop

—

-5.000

-5.000

-5.000

—

5.000

2007

2006

21.033

21.496

451.919

364.609

472.952

386.105

2007

2006

1.022.702

858.938

-4.056

-4.833

1.018.646

854.105

Aflossingen Balanswaarde per 31 december

BANKIERS

Direct opeisbare tegoeden bij banken Deposito’s bij banken

De direct opeisbare tegoeden staan ter vrije beschikking.

KREDIETEN

Kredieten Voorziening dubieuze debiteuren

Dit betreft kredieten aan de private sector voor zover geen vorderingen op bankiers en niet belichaamd in obligaties en andere vastrentende waardepapieren.

74


Kredieten onderverdeeld naar resterende looptijd: 2007

2006

Direct opvraagbaar

56.186

65.114

1 tot 3 maanden

31.333

39.631

3 maanden tot 1 jaar

40.916

38.697

1 tot 5 jaar

228.214

220.633

Langer dan 5 jaar

666.053

494.863

1.022.702

858.938

2007

2006

Onderpand van toevertrouwde middelen

44.093

26.441

Overheidsgarantie

14.720

14.773

7.937

155

152.166

134.674

Kredieten onderverdeeld naar zekerheden:

Garantie van andere kredietinstellingen Kredieten volledig gedekt door hypotheken op woningen Overige hypotheken op woningen Overig

13.569

9.591

790.217

673.304

1.022.702

858.938

De zekerheden zijn gerubriceerd naar oplopend risico volgens de indeling die door De Nederlandsche Bank wordt gehanteerd. De overige zekerheden omvatten voornamelijk hypotheken op niet-woningen, overige garanties en verpanding van vorderingen en voorraden.

Het verloop van de voorziening dubieuze debiteuren is als volgt:

2007

Balanswaarde per 1 januari Toevoeging Afboeking Vrijval Koersverschillen Balanswaarde per 31 december

2006

4.833

5.110

899

1.778

-186

-688

-1.427

-1.382

-63

15

4.056

4.833

De voorziening heeft geen betrekking op niet in de balans opgenomen voorwaardelijke schulden en onherroepelijke faciliteiten. De toevoeging aan de voorziening heeft voor EUR 0,1 miljoen betrekking op rente die wel in rekening is gebracht maar niet is ontvangen (2006: EUR 0,1 miljoen).


75

RENTEDRAGENDE WAARDEPAPIEREN

2007

2006

Nederlandse staatsobligaties

152.276

76.910

Belgische staatsobligaties

131.560

119.460

Spaanse staatsobligaties

6.348

6.348

Overige obligaties

1.559

618

291.743

203.336

Van het effectenbezit dient EUR 5,0 miljoen als onderpand voor een mogelijk debetsaldo bij De Nederlandsche Bank, EUR 11,6 miljoen als onderpand voor een mogelijk debetsaldo bij een Belgische bank en EUR 6,3 miljoen als onderpand voor opgenomen leningen bij een Spaanse bank. De onder deze post opgenomen staatsobligaties zijn beursgenoteerd. De overige obligaties zijn niet beursgenoteerd. Per 31 december 2007 is in verband met nog niet als resultaat verantwoorde verschillen tussen verkrijgingsprijs en aflossingswaarde EUR 9,0 miljoen (2006: EUR 11,5 miljoen) opgenomen onder de overlopende activa en EUR 1,0 miljoen (2006: EUR 0,1 miljoen) onder de overlopende passiva. Het verloop van de rentedragende waardepapieren is als volgt:

2007

2006

Balanswaarde per 1 januari

203.336

178.090

Aanschaf

101.600

58.128

Aflossingen

-13.193

-19.172

—

-13.710

291.743

203.336

2007

2006

Triodos Cultuurfonds NV

—

2.002

Triodos Sicav I

—

300

S.W.I.F.T. SCRL

3

—

Ampere Equity Fund BV

0

—

3

2.302

Verkoop Balanswaarde per 31 december

AANDELEN

De aandelen in S.W.I.F.T. SCRL worden gehouden in het kader van deelneming aan het S.W.I.F.T. betalingsverkeer. De aandelen Ampere Equity Fund BV wordt gehouden in het kader van activiteiten van Triodos Investment Management.

76


Het verloop van de aandelen is als volgt: 2007


2006

2.302

—

Aanschaf

3

2.332

Verkopen

-2.302

-30

3

2.302

2007

2006

841

940

Balanswaarde per 31 december

DEELNEMINGEN

Andere deelnemingen

Het betreft een deelneming in New Resource Bank, San Francisco, waarop geen invloed van betekenis wordt uitgeoefend. Het verloop van deze post is als volgt: 2007


2006

940

—

—

964

Koersresultaten vreemde valuta

-99

-24


841

940

2007

2006

Verwervingen

I M M AT E R I Ë L E VA S T E A C T I VA

Betaalde goodwill

436

501

Ontwikkelingskosten informatiesystemen

7.790

6.375

Managementcontracten

3.778

3.980

12.004

10.856

Betaalde goodwill De betaalde goodwill betreft: • goodwill die Triodos Fonds Management in 2004 aan Triodos Investment Management heeft betaald voor het verkrijgen van researchactiviteiten; • goodwill die Triodos Bank in 2004 en 2005 aan Triodos Investments España heeft betaald voor de afkoop van het winstrecht van het filiaal Spanje.


77

Het verloop van de betaalde goodwill is als volgt: 2007

Aanschafwaarde per 1 januari

2006

701

701

-200

-118


501

583

Afschrijvingen

-65

- 82


436

501

Cumulatieve afschrijvingen per 1 januari

Ontwikkelingskosten informatiesystemen De ontwikkelingskosten van informatiesystemen betreffen de ontwikkelingskosten van het nieuwe banksysteem. Het verloop van de ontwikkelingskosten informatiesystemen is als volgt:

2007

Aanschafwaarde per 1 januari Cumulatieve afschrijvingen per 1 januari Balanswaarde per 1 januari Aanschaf Afschrijvingen Balanswaarde per 31 december

2006

8.283

6.757

-1.908

-1.145

6.375

5.612

2.434

1.526

-1.019

-763

7.790

6.375

Managementcontracten De managementcontracten betreffen contracten voor het beheer van fondsen door Triodos Investment Management. Bij verwerving van de deelneming in Triodos Investment Management heeft Triodos Bank hiervoor een bedrag betaald aan Triodos Holding. Het verloop van de managementcontracten is als volgt:

Aanschafwaarde per 1 januari Cumulatieve afschrijvingen per 1 januari Balanswaarde per 1 januari

2007

2006

4.030

—

-50

—

3.980

—

—

4.030

-202

-50


3.778

3.980

78


Aanschaf Afschrijvingen

ONROERENDE ZAKEN EN BEDRIJFSMIDDELEN

Onroerende zaken in eigen gebruik Bedrijfsmiddelen

2007

2006

15.021

15.144

5.959

6.542

20.980

21.686

2007

2006

15.642

4.193

Onroerende zaken Het verloop van de onroerende zaken in eigen gebruik is als volgt:

Aanschafwaarde per 1 januari Cumulatieve herwaardering per 1 januari

231

231


-729

-541

Balanswaarde per 1 januari Overboeking van onroerende zaken in ontwikkeling Aanschaf Afschrijvingen Balanswaarde per 31 december

15.144

3.883

—

11.449

184

—

-307

-188

15.021

15.144

De herwaardering bestaat uit een positieve herwaardering van de terreinen en een negatieve herwaardering van de gebouwen per 31 december 2004.

Bedrijfsmiddelen Het verloop van de bedrijfsmiddelen is als volgt: 2007

2006


11.570

7.187


-5.028

-4.146


6.542

3.041

Aanschaf

1.231

5.460

Verkoop Afschrijvingen Koersverschillen Balanswaarde per 31 december


-23

-4

-1.769

-1.963

-22

8

5.959

6.542

79

OVERIGE ACTIVA

Deze post bestaat uit diverse te ontvangen bedragen. OVERLOPENDE ACTIVA

Hieronder zijn opgenomen nog te ontvangen nog niet gefactureerde bedragen, vooruitbetaalde bedragen en diverse overlopende posten, waaronder actieve belastinglatenties van EUR 3,7 miljoen (2006: EUR 3,4 miljoen). De belastinglatentie heeft voornamelijk betrekking op de pensioenvoorziening en op nog te compenseren verliezen van filiaal Spanje.

80


PA S S I VA

BANKIERS

Deposito’s van banken

2007

2006

7.587

1.145

Dit betreft de aangehouden tegoeden door KFW, Duitsland en ICO, Spanje ten behoeve van rente-gesubsidieerde kredieten in de duurzame energiesector.


Spaargelden

2007

2006

1.261.813

1.036.751

355.009

319.465

1.616.822

1.356.216

Overige toevertrouwde middelen

OVERIGE SCHULDEN

Deze post bestaat uit diverse te betalen bedragen, waaronder te betalen Nederlandse en buitenlandse belastingen en sociale verzekeringspremies van EUR 2,6 miljoen (2006: EUR 4,3 miljoen). OVERLOPENDE PASSIVA

Hieronder zijn opgenomen nog te betalen nog niet gefactureerde bedragen, vooruitontvangen bedragen en diverse overlopende posten, waaronder ongerealiseerde resultaten als gevolg van verkoop van rentedragende waardepapieren voor de aflossingsdatum van EUR 1,1 miljoen (2006: EUR 1,7 miljoen) en passieve belastinglatenties van EUR 1,8 miljoen (2006: EUR 1,2 miljoen). De belastinglatentie heeft voornamelijk betrekking op in Nederland te belasten toekomstige winsten van filiaal Spanje. In 2007 zijn de voorziening Groot onderhoud en de Assurantievoorziening opgenomen onder voorzieningen en niet langer onder Overlopende passiva. Vergelijkende cijfers 2005 en 2006 zijn dienovereenkomstig aangepast.

VOORZIENINGEN

Pensioenvoorziening Groot onderhoud Assurantievoorziening


2007

2006

5.828

4.955

178

173

11

13

6.017

5.141

81

Het verloop van de voorzieningen is als volgt: 2007

2006


5.141

5.378

Dotatie

1.958

1.120

Onttrekking

- 862

-1.352

-220

-5

6.017

5.141

Vrijval Balanswaarde per 31 december

In 2007 zijn de voorziening Groot onderhoud en de Assurantievoorziening opgenomen onder voorzieningen en niet langer onder Overlopende passiva. Vergelijkende cijfers 2005 en 2006 zijn dienovereenkomstig aangepast.

Pensioenvoorziening De balanswaarde van de pensioenvoorziening per 31 december is als volgt te specificeren:

2007

2006

Contante waarde pensioenaanspraken

11.536

11.057

Reële waarde belegde premies

-7.215

-6.150

Tekort

4.321

4.907

Nog niet toegerekende actuariële resultaten

1.507

48


5.828

4.955

De belangrijkste actuariële grondslagen van de pensioenvoorziening worden vermeld bij de toelichting op de pensioenlasten. ACHTERGESTELDE SCHULDEN

Het betreft een 10-jarige obligatielening uitgegeven op 12 juli 2006. Het nominale rentepercentage bedraagt 5,625% en de uitgiftekoers was 99,314%. De obligaties zijn achtergesteld ten opzichte van alle overige schulden. Gedurende de looptijd van de obligatielening kan de bank obligaties inkopen en intrekken onder voorbehoud van toestemming van De Nederlandsche Bank. De vaste rente van de obligatielening is door middel van een rentecontract omgezet in een variabele rente per kwartaal. Het verloop van de achtergestelde schulden is als volgt:

Balanswaarde per 1 januari Opname Balanswaarde per 31 december

82

2007

2006

22.800

—

—

22.800

22.800

22.800


EIGEN VERMOGEN

Het eigen vermogen van de geconsolideerde balans is gelijk aan het eigen vermogen van de vennootschappelijke balans. Voor een specificatie wordt verwezen naar de toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening.

S O LVA B I L I T E I T

2007

BIS-ratio Aanwezig toetsingsvermogen Minimaal vereist toetsingsvermogen

2006

17,8%

13,5%

205.444

132.808

92.342

78.818

De solvabiliteit van Triodos Bank wordt, conform de berekeningswijze van De Nederlandsche Bank, uitgedrukt in de zogenaamde BIS-ratio. De berekening is als volgt:

Eigen vermogen

2007

2006

200.229

124.117

Af: voorgenomen dividend

-5.581

-3.253

Af: immateriële vaste activa

-12.004

-10.856

Bij: achtergestelde schulden

22.800

22.800

205.444

132.808

1.153.252

983.867

1.028

1.362

1.154.280

985.229

17,8%

13,5%

Aanwezig toetsingsvermogen (a)

Totaal risicogewogen waarde van activa, buiten-balansposten en derivaten Bij: marktrisico vreemde valutapositie Risicogewogen waarde inclusief marktrisico’s (b)

BIS-ratio (a /b)

Het minimaal vereist toetsingsvermogen bedraagt 8% van de risicogewogen waarde inclusief marktrisico’s. Voor een nadere specificatie van de risicogewogen waarde wordt verwezen naar de toelichting op de niet uit de balans blijkende verplichtingen en risico’s, onderdeel kredietrisico.


83

NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE VERPLICHTINGEN EN RISICO’S

VOORWAARDELIJKE SCHULDEN

Dit betreft kredietvervangende en niet-kredietvervangende garanties die gedeeltelijk zijn gedekt door geblokkeerde rekeningen tot hetzelfde bedrag. ONHERROEPELIJKE FACILITEITEN

Dit betreft het geheel van verplichtingen uit hoofde van onherroepelijke toezeggingen die kunnen leiden tot kredietverlening. OVERIGE NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE VERPLICHTINGEN

Naast de onder de balans vermelde voorwaardelijke schulden en onherroepelijke faciliteiten is de collectieve garantieregeling ex artikel 84 Wet toezicht kredietwezen 1992 van toepassing. Huurverplichtingen

Plaats

Bedrag per jaar

Resterende looptijd

Bunnik, Nederland

127

64 maanden

Zeist, Nederland

165

60 maanden

Brussel, België

269

94 maanden

73

24 maanden

Bristol, Verenigd Koninkrijk Madrid, Spanje

240

3 maanden

Barcelona, Spanje

49

12 maanden

Frankfurt, Duitsland

40

10 maanden

En er zijn leaseverplichtingen aangegaan voor een bedrag van EUR 26 duizend per jaar voor een periode van 36 maanden, alsmede EUR 10 duizend per jaar met een looptijd van nog 10 maanden. Er zijn verplichtingen aangegaan voor het gebruik van software voor een periode van 60 maanden met een vaste jaarlast van EUR 96 duizend en een vergoeding die varieert naar gelang de omvang van de geregistreerde volumes. Triodos Bank heeft in het kader van de voorbereiding van het filiaal in Spanje een winstrecht toegekend aan Proyecto Trust SRL. Triodos Bank heeft toegezegd het kapitaal ad EUR 125 duizend te verschaffen voor de oprichting van de Stichting Beleggersgiro. KREDIETRISICO

Door het verlenen van faciliteiten en door uitzettingen ontstaat het risico dat de tegenpartij niet aan zijn verplichting zal voldoen, waardoor de bank een financieel verlies lijdt. Het beleid is erop gericht om het kredietrisico te beperken door: • de kredietverlening te richten op debiteuren die actief zijn in voor de bank bekende sectoren; • voldoende zekerheden te vestigen ter dekking van de uitstaande kredieten; • periodiek de kredietwaardigheid van de debiteuren en de economische waarde van de zekerheden te beoordelen; • beleggingen bij bankiers en in rentedragende waardepapieren te richten op erkende partijen in de financiële markten met onbetwiste kredietwaardigheid.

84


Risicogewogen waarde van activa, buiten-balansposten en derivaten Onderstaande tabel geeft inzicht in de risicogewogen waarde van activa, buiten-balansposten en derivaten. Bij de risicogewogen waarde wordt het kredietrisico bepaald door middel van wegingspercentages die worden gehanteerd door De Nederlandsche Bank. De derivaten zijn opgenomen voor het kredietequivalent, dat is gebaseerd op de extra kosten of de gederfde opbrengst van een vervangende transactie in het geval dat de tegenpartij niet aan zijn verplichtingen voldoet.

2007

2007

2006

2006

Balanswaarde/

Risicogewogen

Balanswaarde/

Risicogewogen

kredietequivalent

waarde

kredietequivalent

waarde

22.568

0

17.161

0

Activa Kasmiddelen Overheidspapier Bankiers Kredieten

—

—

5.000

0

472.952

94.591

386.105

77.221

1.018.646

877.400

854.105

745.430

291.743

1.559

203.336

618 2.302

Rentedragende waardepapieren Aandelen

3

3

2.302

Deelnemingen

841

841

940

940

Overige activa

78.306

47.401

69.636

40.863

Buiten-balansposten Voorwaardelijke schulden

16.621

11.487

54.751

32.573

Onherroepelijke faciliteiten

235.705

117.853

165.312

82.656

7.446

2.117

3.722

1.264

2.144.831

1.153.252

1.762.370

983.867

Derivaten Valutatermijncontracten

Concentratie van het kredietrisico per sector Onderstaande tabel geeft inzicht in de concentratie van het kredietrisico per sector (inclusief buiten-balansposten en derivaten). De indeling van de private kredieten per sector is gewijzigd. Maatschappelijke projecten zijn van Cultuur & Welzijn verplaatst naar Sociale economie evenals de Noord-zuid kredieten. De particuliere hypotheken zijn niet langer onder Eco-ontwikkeling opgenomen (onderdeel van Natuur & Milieu), maar onder Overig. De vergelijkende cijfers over 2006 zijn overeenkomstig aangepast.


85

2007

Balanswaarde/

2006

%

kredietequivalent

Balanswaarde/

%

kredietequivalent

Centrale banken en overheden

312.752

15

224.879

13

Bankiers in OESO-landen

479.645

22

389.534

22

Private sector, Natuur & Milieu

504.850

23

400.611

23

Private sector, Sociale economie

296.497

14

280.556

16

Private sector, Cultuur & Welzijn

445.026

21

387.706

22

Private sector, Overig

27.752

1

9.448

0

Overige activa

78.309

4

69.636

4

2.144.831

100

1.762.370

100

Concentratie van het kredietrisico per land Onderstaande tabel geeft inzicht in de concentratie van het kredietrisico per land (inclusief buiten-balansposten en derivaten). 2007

Balanswaarde/

2006

%

kredietequivalent België

Balanswaarde/

%

kredietequivalent

467.854

22

368.145

21

5.863

0

6.831

0

Duitsland

60.523

3

34.176

2

Frankrijk

17.023

1

7.981

0

9.763

0

8.835

1

—

—

300

0 42

Denemarken

Ierland Luxemburg Nederland

919.998

43

747.832

Spanje

209.594

10

151.403

9

Verenigd Koninkrijk

452.417

21

434.987

25

1.796

0

1.880

0

2.144.831

100

1.762.370

100

Verenigde Staten

LIQUIDITEITSRISICO

Het doel van het liquiditeitenbeheer van de bank is het verzekeren van de beschikbaarheid van voldoende middelen om aan alle financiële verplichtingen te kunnen voldoen. De toevertrouwde middelen worden aangetrokken ten behoeve van de kredietverlening door de bank. Het overschot wordt belegd bij banken of geïnvesteerd in verhandelbare staatsobligaties. Het beleid van de bank is erop gericht om voldoende onmiddellijk opvraagbare tegoeden bij andere banken en verhandelbare staatsobligaties te hebben om te allen tijde aan haar verplichtingen te kunnen voldoen.

Looptijden van de financiële instrumenten Onderstaande tabel geeft de resterende looptijden van de financiële instrumenten per 31 december 2007. De bedragen worden gewogen met percentages voor beschikbaarheid en opeisbaarheid die worden gehanteerd

86


door De Nederlandsche Bank. Hierdoor wijken de vermelde bedragen af van de balans en zijn de toevertrouwde middelen maar voor een beperkt bedrag opgenomen. De valutatermijncontracten zijn opgenomen voor de te ontvangen en te betalen vreemde valuta, omgerekend tegen de koers ultimo boekjaar.

Direct opvraagbaar

<= 3 maanden

<= 1 jaar

<= 5 jaar

>5 jaar

Totaal

Kasmiddelen

22.568

—

—

—

—

22.568

Bankiers

21.033

167.310

239.418

—

—

427.761

—

12.533

16.366

91.286

266.422

386.607

279.974

—

59

—

1.500

281.533

323.575

179.843

255.843

91.286

267.922

1.118.469

—

57

156

2.201

4.415

6.829

141.042

53.099

36.596

16.512

6.075

253.324

801

—

—

—

—

801

—

—

—

—

22.800

22.800

141.843

53.156

36.752

18.713

33.290

283.754

Voorwaardelijke schulden

1.149

—

—

—

—

1.149

Onherroepelijke faciliteiten

23.570

—

—

—

—

23.570

24.719

—

—

—

—

24.719

—

2.793

9.301

30.237

4.631

46.962

—

2.793

8.282

30.237

4.631

45.943

—

5.586

17.583

60.474

9.262

92.905

Activa

Kredieten Rentedragende waardepapieren

Passiva Bankiers Toevertrouwde middelen Overige schulden Achtergestelde schulden

Buiten-balansposten

Derivaten Valutatermijncontracten (verkoop vreemde valuta) Valutatermijncontracten (aankoop vreemde valuta)

RENTERISICO

Renterisico maakt deel uit van het bankbedrijf. Het beleid van de bank is erop gericht om dit risico binnen de limieten te houden die intern en met de toezichthouder zijn afgestemd.


87

Looptijden van de financiële instrumenten Onderstaande tabel geeft de resterende looptijden van de financiële instrumenten op basis van renteherzieningsdatum per 31 december 2007. Niet-rentedragende posten blijven buiten beschouwing, waardoor de vermelde bedragen kunnen afwijken van de balans.

Variabel

<= 3 maanden

<= 1 jaar

<= 5 jaar

>5 jaar

Totaal

Activa Kasmiddelen

22.568

—

—

—

—

22.568

Bankiers

50.533

156.400

266.019

—

—

472.952

246.386

180.088

88.247

277.936

225.989

1.018.646

—

18.223

32.421

187.068

62.087

299.799

319.487

354.711

386.687

465.004

288.076

1.813.965

Kredieten Rentedragende waardepapieren

Passiva Bankiers

—

1.079

2

—

6.506

7.587

Toevertrouwde middelen

6.417

392.925

726.880

452.974

21.139

1.600.335

Achtergestelde schulden

—

22.800

—

—

—

22.800

6.417

416.804

726.882

452.974

27.645

1.630.722

—

—

—

70.295

13.984

84.279

Buiten-balansposten Onherroepelijke faciliteiten

VA L U TA R I S I C O

Het beleid van de bank is erop gericht om geen posities in te nemen in vreemde valuta. In principe worden de posten kredieten en toevertrouwde middelen op individuele basis op elkaar afgestemd. Onderstaande tabel geeft de positie in vreemde valuta per 31 december 2007.

Debet

Credit

Netto

Derivaten

Open positie

GBP

408.453

408.645

USD

1.915

60

192

—

192

1.855

1.019

836

410.368

408.705

2.047

1.019

1.028

REËLE WAARDEN

Onderstaande tabel geeft inzicht in de reële waarde van de financiële instrumenten per 31 december 2007. De reële waarde van de rentedragende waardepapieren is de marktwaarde. Voor overheidspapier, bankiers, kredieten en het deel van de toevertrouwde middelen met een vaste rente en termijn is de reële waarde bepaald door middel van de contante waarde van de rente en aflossingstermijnen met behulp van de marktrentes ultimo boekjaar. De reële waarden van deze laatste genoemde posten voor 2006 zijn aangepast. De reële waarde van de

88


aandelen in 2006 is de contractueel overeengekomen terugkoopprijs, die gelijk is aan de balanswaarde. De reële waarde van de overige posten wordt gelijkgesteld aan de balanswaarde. De reële waarde van de overige activa en passiva bevat tevens de belastinglatentie in verband met het verschil tussen balanswaarde en reële waarde. Het nog niet afgeschreven agio en disagio van de rentedragende waardepapieren is opgenomen in de balanswaarde van de rentedragende waardepapieren.

2007 Balanswaarde

2007 Reële waarde

2006 Balanswaarde

2006 Reële waarde

22.568

22.568

17.161

17.161

—

—

5.000

4.987

472.952

472.802

386.105

385.932

1.018.646

1.005.519

854.105

848.416

299.799

297.160

214.701

210.815

3

3

2.302

2.302

841

841

940

940

69.263

72.878

58.169

60.355

1.884.072

1.871.771

1.538.483

1.530.908

7.587

7.587

1.145

1.145

1.616.822

1.615.084

1.356.216

1.355.026

59.434

59.434

57.005

57.005

200.229

200.229

124.117

124.117

—

-10.563

—

-6.385

1.884.072

1.871.771

1.538.483

1.530.908

Contractwaarde

Reële waarde

Contractwaarde

Reële waarde

50.398

46.962

33.295

33.015

49.268

45.943

32.267

32.026

99.666

92.905

65.562

65.041

Activa Kasmiddelen Overheidspapier Bankiers Kredieten Rentedragende waardepapieren Aandelen Deelnemingen Overig

Passiva Bankiers Toevertrouwde middelen Overig Eigen vermogen Herwaardering

Derivaten Valutatermijncontracten (verkoop vreemde valuta) Valutatermijncontracten (aankoop vreemde valuta)

De geschatte reële waarden die worden opgegeven door financiële instellingen, zijn niet één op één vergelijkbaar vanwege de grote verscheidenheid in waarderingsmethoden en de vele schattingen. Het gebrek aan een objectieve waarderingsmethode brengt met zich mee, dat geschatte reële waarden in hoge mate subjectief zijn voor wat betreft de veronderstelde looptijden en de toegepaste interestpercentages. Daarom moeten lezers voorzichtig zijn, als ze de informatie in dit deel van de toelichting willen gebruiken om reële waarden van verschillende financiële instellingen met elkaar te vergelijken.


89

B AT E N

R E N T E B AT E N

2007

2006

Kredieten

51.582

38.001

Bankiers

19.979

13.054

9.659

8.482

81

47

81.301

59.584

Overheidspapier en rentedragende waardepapieren Overige beleggingen

Hieronder zijn begrepen opbrengsten voortvloeiend uit het uitlenen van gelden en daarmee samenhangende transacties alsmede hiermee verband houdende provisies, die het karakter hebben van rente.

RENTELASTEN

2007

2006

Toevertrouwde middelen

42.098

28.446

Achtergestelde schulden

1.281

513

Bankiers

47

40

Overige

165

91

43.591

29.090

2007

2006

327

130

Aandelenregisters

2.762

2.275

Doorberekende administratiekosten

1.799

1.447

Betalingsverkeer

414

305

Kredietverlening

844

748

Assurantiebemiddeling

458

424

P R O V I S I E B AT E N

Garantieprovisie

Vermogensbeheer

1.488

1.458

12.478

8.470

Researchvergoedingen

100

94

Kapitaalemissies voor derden

111

14

42

8

20.823

15.373

Managementvergoedingen

Overige provisiebaten

90


PROVISIELASTEN

2007

2006

Commissie aan agenten

265

226

Vermogensbeheer

150

164

64

16

479

406

2007

2006

Koersresultaten transacties in vreemde valuta

384

- 43

Transactieresultaten valutatermijncontracten

17

28

401

-15

Overige provisielasten

R E S U LTA AT U I T F I N A N C I Ë L E T R A N S A C T I E S

O V E R I G E B AT E N

Het betreft vergoedingen voor overige verrichte diensten en boekwinsten uit hoofde van de verkoop van activa.


91

LASTEN

PERSONEELS- EN ANDERE BEHEERKOSTEN

2007

2006

18.458

14.309

Personeelskosten: • salarissen • pensioenlasten

2.659

1.316

• sociale lasten

2.262

1.747

• uitzendkrachten

2.094

570

• diverse personeelskosten

1.837

1.680

27.310

19.622

• kantoorkosten

2.294

1.899

• automatiseringskosten

2.198

3.135

762

366

Andere beheerkosten

• externe administratiekosten • reis- en verblijfkosten

1.228

805

• advies- en accountantskosten

1.670

1.241

• publiciteitskosten

4.666

3.950

• huisvestingskosten

2.041

1.921

• overige kosten

2.235

1.876

17.094

15.193

—

-1.054

44.404

33.761

340,9

277,3

2007

2006

Lasten toegezegde-bijdrageregelingen

1.002

775

Lasten toegezegd-pensioenregelingen

1.657

541

2.659

1.316

Doorbelast aan gelieerde partijen


Pensioenlasten

Lasten toegezegde-bijdrageregelingen De pensioenlasten van toegezegde-bijdrageregelingen zijn gebaseerd op de over het boekjaar verschuldigde premies. De pensioenlasten van toegezegd-pensioenregelingen zijn gebaseerd op de verandering in de toegekende pensioenaanspraken. De totale pensioenlasten in 2006 zijn in verhouding laag als gevolg van een gedeeltelijke overgang van toege-

92


zegd-pensioenregeling naar toegezegde-bijdrageregeling in Nederland. De daling van de contante waarde van de verplichtingen die hiervan het gevolg was, werd ten gunste van het resultaat 2006 gebracht. Specificatie van de pensioenlasten van toegezegd-pensioenregelingen:

Toename contante waarde toegekende pensioenaanspraken Rentelasten

2007

2006

1.511

1.221

470

425

-310

-239

Overige lasten

64

64

Aan het boekjaar toegerekende actuariële resultaten

—

36

Voordelig resultaat als gevolg van wijziging regeling

—

-853

Verwachte opbrengst fondsbeleggingen

1.735

654

-78

-113

1.657

541

2007

2006

Rekenrente

5,4%

4,3%

Prijsinflatie (indexatie franchise)

2,0%

2,0%

Looninflatie (tevens indexatie actieve posten)

2,5%

2,5%

Indexatie inactieve posten

2,0%

2,0%

Beleggingsrendement

5,0%

4,5%

Doorbelast aan gelieerde partijen

Belangrijkste actuariële grondslagen van de toegezegd-pensioenregelingen:

Pensioenregeling per land De pensioenregeling van Triodos Bank in Nederland is een combinatie van een toegezegd-pensioenregeling en een toegezegde-bijdrageregeling. Voor het gedeelte van het bruto jaarsalaris tot en met EUR 43.770 geldt een toegezegd-pensioenregeling; de verplichting aan de deelnemende medewerkers bestaat uit het toekennen van het opgebouwde pensioen. Voor het gedeelte van het bruto jaarsalaris boven EUR 43.770 geldt een toegezegdebijdrageregeling; de verplichting aan de deelnemende medewerkers bestaat uit het voldoen van de verschuldigde premie. In 2006 is in Nederland van een volledige toegezegd-pensioenregeling overgestapt op een gedeeltelijke toegezegdpensioenregeling. Tevens is het overbruggingspensioen (62 tot 65 jaar) afgeschaft onder gelijktijdige verhoging van de opbouw van het ouderdomspensioen. Aan de pensioenregeling in Nederland nemen ook medewerkers van gelieerde partijen deel. De totale pensioenverplichting en de hieruit voortvloeiende lasten worden opgenomen en toegelicht in de geconsolideerde jaarrekening van Triodos Bank. Een deel van de lasten wordt doorbelast aan gelieerde partijen op basis van hun aandeel in de totale salarissen van de deelnemende medewerkers. De pensioenregelingen van Triodos Bank in België, het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Duitsland zijn toegezegdebijdrageregelingen, die zijn ondergebracht bij levensverzekeringsmaatschappijen in die landen. De verplichting aan de deelnemende medewerkers bestaat uit het voldoen van de verschuldigde premie.


93

BEZOLDIGING DIRECTIE

De bezoldiging van de statutaire directie is als volgt: 2007

2006

378

358

Salarislasten en onkostenvergoedingen Eenmalige uitkering niet opgenomen vakantiedagen

—

71

Pensioenlasten

voorgaande jaren

99

80

Sociale lasten

13

12

490

521

De salarislasten en onkostenvergoedingen van de statutaire directie zijn als volgt te specificeren:

2007

2006

Pierre Aeby

169

160

Peter Blom

209

198

378

358

Hierboven is de volledige bezoldiging van de statutaire directie weergegeven. Tot in 2006 waren de directieleden ook werkzaam voor gelieerde partijen. Een deel van de bezoldiging werd doorbelast aan gelieerde partijen en kwam niet ten laste van Triodos Bank. De vermelde pensioenlasten over 2006 zijn exclusief het aandeel in het voordelig resultaat als gevolg van de wijziging van de pensioenregeling in Nederland.

Bezoldiging Raad van Commissarissen De bezoldiging van de Raad van Commissarissen is als volgt: in euro’s 2007 Vergoeding

2007 Commissies

2007 Reistijd

2007 Totaal

2006 Totaal

Tineke Bahlmann

7.438

2.437

—

9.875

8.000

Adriaan Bekman

2.438

—

—

2.438

6.500

Marjatta van Boeschoten

7.438

—

6.500

13.938

13.500

Maurits de Brauw

2.438

1.125

—

3.563

9.500

Marius Frank

7.438

937

—

8.375

6.500

Mathieu van den Hoogenband

5.000

—

3.500

8.500

—

Jan Lamers

7.438

1.250

4.000

12.688

13.500

Margot Scheltema

7.438

1.812

—

9.250

5.000

—

—

—

—

2.438

11.250

1.500

—

12.750

11.500

58.316

9.061

14.000

81.377

76.438

Jan Vis Hans Voortman

94


De vergoedingen voor commissarissen zijn in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 11 mei 2007 gewijzigd. Vanaf 12 mei 2007 gelden de volgende vergoedingen: • EUR 8.000 (was EUR 6.500) per jaar voor een gewoon lid; • EUR 12.000 (was EUR 10.000) per jaar voor de voorzitter; • EUR 2.000 (was EUR 1.500) per jaar voor een gewoon lid van de Auditcommissie en EUR 3.000 (was EUR 1.500) per jaar voor de voorzitter hiervan; • EUR 1.500 (was EUR 1.500) per jaar voor de leden van de Nominatie- en Compensatiecommissie; • EUR 125 per uur (met een maximum van EUR 10.000 per jaar) in verband met bestede reistijd voor in het buitenland woonachtige commissarissen. De vergoeding bedroeg EUR 500 per dagdeel (met een maximum van 14 dagdelen per jaar). De heer van den Hoogenband is commissaris sinds 11 mei 2007 en mevrouw Scheltema is commissaris sinds 19 mei 2006. De heren Bekman en de Brauw zijn per 11 mei 2007 en de heer Vis is per 19 mei 2006 afgetreden als commissaris. Mevrouw Bahlmann, de heer Lamers en mevrouw Scheltema vormen de Auditcommissie. De heren Frank en Voortman vormen de Nominatie- en Compensatiecommissie.

Bezoldiging bestuur Administratiekantoor De bezoldiging van de leden van het bestuur van Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank is als volgt: in euro’s 2007 Vergoeding

2007 Reistijd

2007 Totaal

2006 Totaal

1.937

Jan van Apeldoorn

2.500

—

2.500

Luis Espiga

1.563

2.000

3.563

—

—

—

—

—

2.500

2.500

5.000

2.938

Rudolf Mees

—

—

—

375

Jan Nijenhof

4.000

—

4.000

2.875

Max Rutgers van Rozenburg

2.500

—

2.500

1.937

13.063

4.500

17.563

10.062

Philip Martyn Chris Maryns-van Autreve

De vergoeding voor bestuursleden is in de Algemene Vergadering van Certificaathouders van 19 mei 2006 gewijzigd. Vanaf 19 mei 2006 gelden de volgende vergoedingen: • EUR 2.500 (was EUR 1.000) per jaar voor een gewoon lid; • EUR 4.000 (was EUR 1.000) per jaar voor de voorzitter; • EUR 500 per vergadering (met een maximum van 6 vergaderingen per jaar) in verband met bestede reistijd voor in het buitenland woonachtige bestuursleden. De heer Espiga is bestuurslid sinds 11 mei 2007. De heer Mees is voorzitter geweest tot 19 mei 2006. De heer Nijenhof is voorzitter sinds 19 mei 2006. De heer Martyn heeft voor de jaren 2007 en 2006 afgezien van een vergoeding.


95

Bezoldigingsbeleid Het salarissysteem van Triodos Bank is gebaseerd op het uitgangspunt dat de inkomsten worden gegenereerd door de inspanning van alle medewerkers gezamenlijk. Het vaststellen van de salarissen gebeurt op basis van: • een systeem van functiewaardering dat rekening houdt met de inhoud en zwaarte van de functie; • een beperking van de verhouding tussen het laagste en het hoogste eindsalaris binnen Triodos Bank. De salarissen van de statutaire directie en de overige directieleden worden bepaald door het Nominatie- en Compensatiecommissie van de Raad van Commissarissen. De uitgangspunten van het salarissysteem van Triodos Bank worden in acht genomen, waarbij een zodanig salaris wordt geboden dat voldoende gekwalificeerd management kan worden aangetrokken en behouden. De vergoedingen voor commissarissen worden door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders vastgesteld en de vergoedingen van bestuursleden van Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank worden vastgesteld door de Algemene Vergadering van Certificaathouders. Aan directieleden, commissarissen en bestuursleden van Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Er is uit principiële overwegingen geen aandelenoptieregeling voor directieleden, commissarissen en bestuursleden van Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank. AFSCHRIJVINGEN

Dit betreft de afschrijving van de immateriële vaste activa en de onroerende zaken en bedrijfsmiddelen, verminderd met het deel dat wordt doorbelast aan gelieerde partijen. WAARDEVERANDERINGEN VAN VORDERINGEN

Deze post omvat de lasten die samenhangen met de waardeverminderingen van kredieten en andere vorderingen. In 2007 is er sprake van een bate door vrijval van voorzieningen van EUR 0,6 miljoen (2006: last van EUR 0,3 miljoen).

B E L A S T I N G E N B E D R I J F S R E S U LTA AT

Te betalen belastingen

2007

2006

2.635

2.096

Latente belastingen

354

648

Belasting over rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen

142

-23

3.131

2.721

96


Wettelijk en effectief belastingpercentage De aansluiting tussen wettelijk en effectief belastingpercentage is als volgt:

2007

2006

Resultaat voor belastingen

12.086

8.860

Wettelijk belastingpercentage

25,5%

29,6%

3.082

2.623

-23

-15

72

113

3.131

2.721

25,9%

30,7%

Wettelijk belastingbedrag Afwijking als gevolg van andere tarieven in het buitenland, vrijstellingen en niet-aftrekbare bedragen Aanpassing belastinglatenties als gevolg van gewijzigde belastingtarieven Effectief belastingbedrag

Effectief belastingpercentage

Het effectief belastingpercentage is vooral lager door de daling van het vennootschapsbelasting tarief in Nederland van 29,5% naar 25,5%. FISCALE EENHEID

Triodos Bank vormt als moedermaatschappij een fiscale eenheid voor de omzetbelasting en de vennootschapsbelasting met Triodos Assurantiën, Triodos Fonds Management, Triodos Investment Management, Kantoor Buitenzorg en Kantoor Nieuweroord als dochtermaatschappijen. Voor de wijze van verrekening van belastingen tussen Triodos Bank en de dochtermaatschappijen wordt gehandeld, alsof de rechtspersonen zelfstandig belastingplichtig zijn. De rechtspersonen zijn hoofdelijk aansprakelijk voor de belastingschulden van de tot de fiscale eenheid behorende maatschappijen.

G E L I E E R D E PA R T I J E N

Triodos Bank heeft banden met de volgende rechtspersonen: • Triodos Bank heeft kosten doorbelast aan dochtermaatschappijen van Triodos Ventures voor een bedrag van EUR 0,4 miljoen. • Triodos Ventures, gelieerde fondsen en overige gelieerde partijen houden tegoeden aan en maken gebruik van geboden bankdiensten bij Triodos Bank tegen marktconforme tarieven. • Triodos Bank heeft een huurcontract gesloten met een dochter van Triodos Ventures tegen een marktconform huurtarief. • Triodos Bank heeft kredieten verstrekt aan gelieerde fondsen tegen marktconforme tarieven. • Triodos Bank heeft zich garant gesteld voor Triodos Groenfonds in het kader van gezamenlijke kredieten tegen marktconforme tarieven. • Triodos Bank, Triodos Fonds Management en Triodos Investment Management voeren beheeractiviteiten uit voor beleggingsfondsen en ontvangen daarvoor marktconforme managementvergoedingen. • Triodos Custody en Triodos Global Custody voeren bewaaractiviteiten uit voor beleggingsfondsen en ontvangen daarvoor marktconforme vergoedingen. • Triodos Bank heeft distributie- en registratieovereenkomsten gesloten met beleggingsfondsen en ontvangt daarvoor een marktconforme provisie aandelenregister. • Triodos Bank heeft valuta (termijn-)transacties uitgevoerd voor gelieerde fondsen tegen marktconforme tarieven. • Triodos Assurantiën bemiddelt verzekeringen voor de gelieerde partijen en ontvangt daarvoor provisies van verzekeringsmaatschappijen. • Een dochter van Triodos Ventures levert research informatie aan Triodos Bank tegen marktconforme tarieven.


97

Vennootschappelijke balans per 31 december 2007 voor winstverdeling in duizenden euro’s 31.12.2007

31.12.2006

22.568

17.161

—

5.000

ACTIVA

Kasmiddelen Overheidspapier Bankiers Kredieten Rentedragende waardepapieren Aandelen

468.506

381.039

1.018.646

854.105

291.743

203.336

3

2.002

17.058

20.992

Immateriële vaste activa

8.146

6.790

Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen

3.277

3.546

Overige activa

17.203

16.579

Overlopende activa

40.096

33.043

1.887.246

1.543.593

7.587

1.145

1.620.688

1.364.165

Deelnemingen

Totaal activa

PASSIVA

Bankiers Toevertrouwde middelen Overige schulden Overlopende passiva Voorzieningen

Achtergestelde schulden Kapitaal Agio Herwaarderingsreserve Wettelijke reserve Overige reserve Onverdeelde winst Eigen vermogen

Totaal passiva

Voorwaardelijke schulden Onherroepelijke faciliteiten

98

3.321

4.787

25.971

20.942

6.650

5.637

1.664.217

1.396.676

22.800

22.800

143.580

91.054

27.566

11.473

268

266

7.285

6.390

12.575

8.795

8.955

6.139

200.229

124.117

1.887.246

1.543.593

16.621

55.013

235.705

165.312

252.326

220.325


Vennootschappelijke winsten verliesrekening over 2007 in duizenden euro’s 2007

Resultaat deelnemingen na belastingen

2006

825

1.357

Overig resultaat na belastingen

8.130

4.782

Nettowinst

8.955

6.139


99

Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening bedragen in duizenden euro’s

ALGEMENE TOELICHTING

De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling zijn gelijk aan de grondslagen van de geconsolideerde jaarrekening. Conform artikel 2:402 van het Burgerlijk Wetboek bevat de vennootschappelijke winsten verliesrekening uitsluitend een specificatie van het nettoresultaat in resultaat uit deelnemingen en overig resultaat. Voor niet in de toelichting opgenomen posten wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

A C T I VA BANKIERS

2007

Direct opeisbare tegoeden bij banken

2006

20.986

16.430

447.520

364.609

468.506

381.039

2007

2006

—

2.002

3

—

3

2.002

2007

2006

2.002

—

Aanschaf

3

2.032

Verkopen

-2.002

-30

3

2.002

Deposito’s bij banken

De direct opeisbare tegoeden staan ter vrije beschikking.

AANDELEN

Triodos Cultuurfonds NV S.W.I.F.T SCRL

Het verloop van de aandelen is als volgt:



100


DEELNEMINGEN

Deelnemingen in groepsmaatschappijen Andere deelnemingen

2007

2006

15.951

19.837

1.107

1.155

17.058

20.992

Dit betreft verworven kapitaalbelangen welke duurzaam voor de bedrijfsuitoefening worden aangehouden. Het overzicht van kapitaalbelangen conform artikel 2:379 van het Burgerlijk Wetboek is opgenomen in de grondslagen voor consolidatie in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

O V E R Z I C H T VA N K A P I TA A L B E L A N G E N

Het verloop van deze post is als volgt: 2007


2006

20.992

8.734

Verwervingen

—

5.630

Oprichtingen

—

150

Uitbreidingen

—

5.050

825

1.357

140

95

Resultaat deelnemingen Overboeking naar voorziening negatief eigen vermogen deelnemingen Uitgekeerd dividend

- 4.800

—

Koersresultaten vreemde valuta

-99

-24


17.058

20.992

2007

2006

I M M AT E R I Ë L E VA S T E A C T I VA

Betaalde goodwill Ontwikkelingskosten informatiesystemen

397

456

7.749

6.334

8.146

6.790

Betaalde goodwill De betaalde goodwill betreft de goodwill die Triodos Bank in 2004 en 2005 aan Triodos Investments España heeft betaald voor de afkoop van het winstrecht van het filiaal Spanje.


101

Het verloop van de betaalde goodwill is als volgt:


2007

2006

588

588

-132

-73


456

515

Afschrijvingen

-59

-59


397

456


Ontwikkelingskosten informatiesystemen De ontwikkelingskosten informatiesystemen betreffen de ontwikkelingskosten van het banksysteem. Het verloop van de ontwikkelingskosten informatiesystemen is als volgt:

Aanschafwaarde per 1 januari Cumulatieve afschrijvingen per 1 januari

2007

2006

8.242

6.754

-1.908

-1.145


6.334

5.609

Aanschaf

2.424

1.488

-1.009

-763

7.749

6.334

2007

2006

3.277

3.546

2007

2006

Afschrijvingen Balanswaarde per 31 december

ONROERENDE ZAKEN EN BEDRIJFSMIDDELEN

Bedrijfsmiddelen

Het verloop van de bedrijfsmiddelen is als volgt:

Aanschafwaarde per 1 januari Cumulatieve afschrijvingen per 1 januari

7.551

5.983

-4.005

-3.388


3.546

2.595

Aanschaf

1.130

2.644

Verkoop

-23

-4

-1.354

-1.697

-22

8


3.277

3.546

102


Afschrijvingen Koersverschillen

PA S S I VA


Spaargelden Overige toevertrouwde middelen

2007

2006

1.261.814

1.036.751

358.874

327.414

1.620.688

1.364.165

Onder de overige toevertrouwde middelen is EUR 3.9 miljoen (2006: EUR 7,9 miljoen) begrepen aan tegoeden van geconsolideerde deelnemingen.

VOORZIENINGEN

Pensioenvoorziening Negatief eigen vermogen deelnemingen

2007

2006

5.828

4.955

822

682

6.650

5.637

Voor de specificatie van de balanswaarde van de pensioenvoorziening per 31 december wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans. Het negatief eigen vermogen deelnemingen is vanaf 2007 onder de post voorzieningen opgenomen. 2006 is ook aangepast voor vergelijkingsdoeleinden.

Het verloop van de voorzieningen is als volgt: 2007

2006


5.637

5.788

Dotatie

2.359

1.164

-1.346

-1.315

6.650

5.637

Onttrekking Balanswaarde per 31 december

K A P I TA A L

Het maatschappelijk kapitaal bedraagt EUR 375 miljoen en is verdeeld in 7,5 miljoen aandelen met een nominale waarde van EUR 50. Aan het einde van het jaar waren 2.871.596 aandelen (2006: 1.821.083 aandelen) van elk EUR 50 geplaatst bij en volgestort door Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank. Op dezelfde datum had Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank eveneens 2.871.596 certificaten (2006: 1.821.083 certificaten) van elk EUR 50 uitgegeven.


103

Het verloop van het kapitaal is als volgt: 2007

2006


91.054

89.663


50.955

59

1.571

1.332

143.580

91.054

2007

2006

Aantal aandelen per 1 januari

1.821.083

1.793.259


1.019.090

1.192

31.423

26.632

2.871.596

1.821.083

Stockdividend Balanswaarde per 31 december

Het verloop van het aantal aandelen is als volgt:

Stockdividend Aantal aandelen per 31 december

AGIO

Onder deze post is opgenomen het agio, gevormd uit stortingen van het kapitaal boven nominaal, onder aftrek van kapitaalbelasting. Het volledige saldo agio is fiscaal als zodanig erkend. Het verloop van het agio is als volgt: 2007

2006


11.473

12.784


17.664

21

Stockdividend

-1.571

-1.332


27.566

11.473

HERWAARDERINGSRESERVE

De herwaarderingsreserve betreft de niet gerealiseerde waardeveranderingen ten opzichte van de verkrijgingsprijs van de onroerende zaken in eigen gebruik. Deze waardeveranderingen zijn na de overdracht van terreinen en gebouwen aan dochtermaatschappij Kantoor Buitenzorg begrepen in de balanspost deelnemingen.

104


Het verloop van de herwaarderingsreserve is als volgt:


2007

2006

266

268

Belastinglatentie herwaardering gebouwen in eigen gebruik

-1

-5

Gerealiseerde herwaardering gebouwen in eigen gebruik

3

3

268

266

2007

2006

7.748

6.334

- 463

56

7.285

6.390

2007

2006


6.334

5.609

Overboeking van overige reserve

1.414

725


7.748

6.334

2007

2006


WETTELIJKE RESERVE

Ontwikkelingskosten Omrekeningsverschillen

Ontwikkelingskosten Het verloop van de wettelijke reserve ontwikkelingskosten is als volgt:

Omrekeningsverschillen Het verloop van de wettelijke reserve omrekeningsverschillen is als volgt:


56

6

-562

97

Koersresultaat deelnemingen

-99

-24

Vennootschapsbelasting over koersresultaten

142

-23

- 463

56

Koersresultaat bedrijfsuitoefening in het buitenland



105

OVERIGE RESERVE

Het verloop van de overige reserve is als volgt: 2007

2006

8.795

6.266

2.879

2.350

2.093

1.758

Overboeking naar wettelijke reserve ontwikkelingskosten

-1.414

-725

Gerealiseerde herwaardering gebouwen in eigen gebruik

-3

-3

224

-855

1

4

12.575

8.795

Balanswaarde per 31 december vorig boekjaar Winstverdeling vorig boekjaar, toevoeging aan de overige reserve Dividend niet in contanten uitgekeerd

Inkoop eigen certificaten van aandelen Vervallen dividend Balanswaarde per 31 december

Ultimo 2007 zijn door Triodos Bank 9.638 eigen certificaten van aandelen ingekocht (2006: 13.971).

ONVERDEELDE WINST

Het verloop van de onverdeelde winst is als volgt: 2007

2006

6.139

5.302

-2.879

-2.350

-3.260

-2.952

0

0

Resultaat boekjaar

8.955

6.139


8.955

6.139

Balanswaarde per 1 januari Winstverdeling vorig boekjaar, toevoeging aan de overige reserve Winstverdeling vorig boekjaar, dividend

Zeist, 27 februari 2008 Raad van Commissarissen

Directie

Tineke Bahlmann

Pierre Aeby

Marjatta van Boeschoten

Peter Blom, voorzitter

Marius Frank Mathieu van den Hoogenband Jan Lamers Margot Scheltema Hans Voortman, voorzitter

106


Overige gegevens WINSTVERDELING

De winstverdeling is volgens de statuten als volgt geregeld: ‘Van de winst, zoals deze blijkt uit de vastgestelde winsten verliesrekening, zal door de directie een gedeelte worden aangewend tot het vormen of aanvullen van reserves, voorzover dit wenselijk wordt geacht. De resterende winst wordt, tenzij de Algemene Vergadering anders beslist, aan de aandeelhouders uitgekeerd.’ Alle certificaten van aandelen uitgegeven tot en met 16 mei 2008 zijn dividendgerechtigd over het boekjaar 2007. In de emissiekoers wordt rekening gehouden met de resultaten van Triodos Bank NV. De voorgestelde winstverdeling is op basis van het aantal uitgegeven certificaten van aandelen per 31 december 2007, verminderd met het aantal door Triodos Bank ingekochte certificaten. Tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders zal het definitieve voorstel voorgelegd worden. De voorgestelde winstverdeling is als volgt: in duizenden euro’s

Nettowinst Toevoeging aan de overige reserve Dividend (EUR 1,95 per certificaat van aandeel)

8.955 -3.374 5.581

NEVENVESTIGINGEN

Naast de hoofdvestiging in Nederland heeft Triodos Bank nevenvestigingen in België, het Verenigd Koninkrijk en Spanje.


107

A A N D E A L G E M E N E V E R G A D E R I N G VA N A A N D E E L H O U D E R S VA N T R I O D O S B A N K N V

Accountantsverklaring VERKLARING BETREFFENDE DE JAARREKENING

Wij hebben de in dit verslag op bladzijde 65 tot en met 107 opgenomen jaarrekening 2007 van Triodos Bank NV te Zeist bestaande uit de geconsolideerde en vennootschappelijke balans per 31 december 2007 en de geconsolideerde en vennootschappelijke winsten verliesrekening over 2007 met de toelichting gecontroleerd. VERANTWOORDELIJKHEID VAN HET BESTUUR

Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materiaal belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. V E R A N T W O O R D E L I J K H E I D VA N D E A C C O U N TA N T

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de vennootschap. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. OORDEEL

Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Triodos Bank NV per 31 december 2007 en van het resultaat over 2007 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. VERKLARING BETREFFENDE ANDERE WETTELIJKE VOORSCHRIFTEN EN/OF VOORSCHRIFTEN VAN R E G E L G E V E N D E I N S TA N T I E S

Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.

Amstelveen, 27 februari 2008 KPMG ACCOUNTANTS NV D. Korf RA

108


Bericht van het Bestuur van Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank

D

e Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank (hierna kortweg Administratiekantoor) heeft alle aandelen van Triodos Bank nv in beheer en geeft certificaten van aandelen uit aan particulieren en instellingen die in het kapitaal van de bank willen participeren. De certificaten van aandelen zijn nietroyeerbare certificaten op naam. Voor deze structuur is gekozen om de identiteit en missie van Triodos Bank te kunnen beschermen. In 2007 is bij diverse gelegenheden duidelijk geworden hoe belangrijk het is om over een dergelijke beschermingsconstructie te beschikken. Het stemrecht in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders Triodos Bank wordt uitgeoefend door het Bestuur van het Administratiekantoor. Het bestuur laat zich daarbij leiden door de (ideële) doelstelling van de bank, zoals in de statuten is vastgelegd en is beschreven in de missie. Het Administratiekantoor is onafhankelijk en de leden van de Directie van Triodos Bank en de Raad van Commissarissen kunnen dan ook geen lid zijn van het Bestuur van het Administratiekantoor. De benoeming van bestuursleden geschiedt door de Vergadering van Certificaathouders die jaarlijks wordt gehouden en waar het bestuur verslag doet van haar werkzaamheden. In 2007 is het bestuur drie keer in vergadering bijeen geweest en heeft daarnaast deelgenomen aan gesprekken over de maatschappelijke rol van Triodos Bank, samen met leden van de Raad van Commissarissen en het senior management van de bank. In de vergaderingen van het bestuur, waarbij ook de statutaire directie aanwezig is, wordt niet alleen gesproken over de algemene gang van zaken binnen de bank. Er wordt vooral gekeken naar de wijze waarop de bank gestalte geeft aan haar ideële opdracht: bevorderen van het bewust omgaan met geld als middel om maatschappelijke vernieuwing te realiseren. In 2007 is dat zichtbaar geworden op het gebied van cultuur, milieu, klimaatverandering en in de openbare discussie over duurzaam aandeelhouderschap. Om zicht te krijgen op de invulling die de bank daaraan geeft, vindt niet alleen overleg met de directie plaats, maar bezoeken de leden van het bestuur ook de klan-


tendagen van de vestigingen in de verschillende landen. Zo hebben leden van het bestuur in 2007 de klantendagen in Nederland, België en het Verenigd Koninkrijk bezocht. De voorzitter heeft (als waarnemer) deelgenomen aan de bijeenkomsten van de projectgroep die de succesvolle emissie van nieuwe aandelen in 2007 heeft voorbereid. Die emissie heeft, zoals op andere plaatsen in dit jaarverslag blijkt, veel nieuwe houders van certificaten van aandelen voor de bank opgeleverd, terwijl daarnaast een groot aantal trouwe certificaathouders hun investering in Triodos Bank heeft vergroot. Juist in 2007, het jaar waarin activistische aandeelhouders actief waren, kozen velen voor duurzaam aandeelhouderschap. Het is verheugend te kunnen vaststellen dat de belangstelling zowel in Nederland, België, het Verenigd Koninkrijk als in Spanje heeft bijgedragen aan het succes van deze emissie. Triodos Bank kan zich met recht een Europese bank noemen. Uit talrijke berichten in de media blijkt hoezeer Triodos Bank en haar medewerkers actief participeren in de opinievorming over maatschappelijke vraagstukken en in het uitdragen van de missie van de bank. Ook deze berichten zijn een bron van informatie voor het bestuur. Het bestuur streeft ernaar een goed inzicht te krijgen en te houden in het functioneren van de bank in de diverse landen van vestiging. Voor wat betreft de vestigingen in België, het Verenigd Koninkrijk en Spanje wordt in het bijzonder een beroep gedaan op de uit die landen afkomstige bestuursleden om nauw contact te houden met de lokale vestigingen en hun klanten. Het bestuur stelt vast dat Triodos Bank in het verslagjaar 2007 erin is geslaagd haar opdracht op uitstekende wijze uit te voeren dankzij de grote inzet van alle medewerkers. Het bestuur ziet ook voor de komende tijd een belangrijke uitdaging voor de bank in het verder doen groeien van het eigen vermogen. Daarbij zal het de bijzondere aandacht van het bestuur hebben dat ook deze groei blijft passen binnen het kader van de doelstelling en de missie van de bank. Het spreekt vanzelf dat een gezonde bedrijfsvoering mede het uitgangspunt blijft.

109

Het bestuur is van mening dat het verstevigen van het draagvlak van certificaathouders van toenemend belang wordt. Dit laatste is alleen mogelijk als de certificaathouders zich bij de bank betrokken (blijven) voelen en daaraan uiting kunnen geven. Samen met de directie zoekt het bestuur naar vormen voor dialoog. Zo is tijdens de klantendag Nederland in Zeist door een tweetal leden van het bestuur een workshop geleid gericht op degenen die belangstelling hadden voor informatie over de structuur van de bank en de rol van het Administratiekantoor. Het bestuur is alert op een optimale samenstelling in het kader van de ontwikkelingen die Triodos Bank doormaakt. Zonodig zal de omvang worden uitgebreid of de samenstelling worden aangepast. Verder streeft het bestuur naar een meer evenwichtige samenstelling van mannen en vrouwen. Het belang daarvan blijkt onder meer uit de meermalen uitgesproken wens daartoe van de Algemene Vergadering van Certificaathouders.

Zeist, 27 februari 2008 Namens het bestuur, Jan Nijenhof, voorzitter

POSTSCRIPT

In 2008 eindigt de eerste termijn als bestuurslid van de heer J.T.M. Nijenhof. Jan Nijenhof heeft zich bereid verklaard een herbenoeming te aanvaarden. Graag doet het bestuur de voordracht voor deze herbenoeming. Zijn ervaring als jurist en voorzitter van het Administratiekantoor en zijn inzet voor het verbreden en verdiepen van de idealen van de bank willen we graag voor de bank behouden.

Zeist, 27 februari 2008 Namens het bestuur, Max Rutgers van Rozenburg

110


Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank Overzicht van de in beheer genomen aandelen en uitgegeven certificaten Triodos Bank NV per 31 december 2007.

in duizenden euro’s 31.12.2007

31.12.2006

143.580

91.054

143.580

91.054

In beheer genomen aandelen Triodos Bank NV à EUR 50 nominaal

Uitgegeven certificaten van aandelen Triodos Bank NV à EUR 50 nominaal

Zeist, 27 februari 2008 Bestuur Jan van Apeldoorn Luis Espiga Philip Martyn Chris Maryns-van Autreve Jan Nijenhof, voorzitter Max Rutgers van Rozenburg

A C C O U N TA N T S V E R K L A R I N G

OPDRACHT

Wij hebben het bovenstaande overzicht per 31 december 2007 van de door Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank, Zeist, in beheer genomen aandelen en uitgegeven certificaten Triodos Bank NV gecontroleerd. Dit overzicht is opgesteld onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de stichting. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake dit overzicht te verstrekken. WERKZAAMHEDEN

Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten en vormt naar onze mening een deugdelijke grondslag voor ons oordeel. OORDEEL

Wij zijn van oordeel dat dit overzicht een juiste weergave is van de in beheer genomen aandelen en uitgegeven certificaten Triodos Bank NV per 31 december 2007.

Amstelveen, 27 februari 2008 KPMG ACCOUNTANTS NV D. Korf RA


111

Met een financiering uit Triodos Vastgoed is het complex De Sprengmolen in Delft geheel duurzaam gerenoveerd. Het nieuwe deel van het complex is ook duurzaam gebouwd. De Sprengmolen bestaat uit een mediatheek (openbare bibliotheek, muziek- en kunstuitleen), kantoorruimtes, winkels, horeca en een fietsenstalling. Voor het gehele complex is een Energie Prestatie Coëfficiënt gerealiseerd die 30% lager ligt dan de wettelijke norm uit het huidige bouwbesluit.

Raad van Commissarissen Triodos Bank

M E V R O U W J . P. B A H L M A N N ( 1 9 5 0 )

D E H E E R M . J . M . VA N D E N H O O G E N B A N D

Tineke Bahlmann is hoogleraar bedrijfseconomie aan

(1944)

de Universiteit van Utrecht. Daarnaast is zij commis-

Mathieu van den Hoogenband is algemeen directeur

saris bij het Commissariaat voor de Media, lid van de

Weleda Groep. Daarnaast is hij lid van de Raad van

Raad van Commissarissen Nedap NV, bestuurslid

Commissarissen Eosta BV. Mathieu van den Hoogen-

Managementcentrum VNO-NCW De Baak, bestuurslid

band is voor het eerst benoemd in 2007 en zijn

SIOO, bestuurslid Prinses Beatrixfonds, lid van de

huidige benoemingstermijn eindigt in 2011. Mathieu

Raad van Toezicht Canisius Wilhelmina Ziekenhuis in

van den Hoogenband heeft de Nederlandse nationa-

Nijmegen en lid van de Raad van Commissarissen

liteit en bezit 793 certificaten Triodos Bank.

Deloitte & Touche. Tineke Bahlmann is voor het eerst benoemd in 2004 en haar huidige benoemingstermijn eindigt in 2008. Tineke Bahlmann heeft de Nederlandse nationaliteit en bezit geen certificaten Triodos Bank.

DE HEER J. LAMERS (1948)

Jan Lamers is voormalig afgevaardigde-bestuurder van Uitgeversbedrijf Tijd. Daarnaast is hij voorzitter CultuurNet Vlaanderen, voorzitter en gedelegeerd bestuurder Wereldmediahuis en directeur Huize M E V R O U W M . E . VA N B O E S C H O T E N ( 1 9 4 6 )

De Sterrewijzer vzw. Jan Lamers is voor het eerst be-

Marjatta van Boeschoten is directeur Phoenix Consul-

noemd in 2002 en zijn huidige benoemingstermijn

tancy. Marjatta van Boeschoten is voor het eerst

eindigt in 2010. Jan Lamers heeft de Belgische natio-

benoemd in 2001 en haar huidige benoemingstermijn

naliteit en bezit geen certificaten Triodos Bank.

eindigt in 2009. Marjatta van Boeschoten heeft de Britse nationaliteit en bezit 1 certificaat Triodos Bank.

M E V R O U W M . A . S C H E LT E M A ( 1 9 5 4 )

Margot Scheltema is financieel directeur Shell NederDE HEER M.M. FRANK (1947)

land BV. Daarnaast is zij lid van de Raad van Toezicht

Marius Frank is zelfstandig bestuursadviseur en leider-

en Financiële Commissie van het Rijksmuseum, vice-

schapscoach. Daarnaast is hij lid van de Raad van

voorzitter Curatorium Post Doctorale Controllersop-

Toezicht Centrum Maliebaan (Stichting Verslavings-

leiding aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, lid

zorg Utrecht). Marius Frank is voor het eerst be-

van de Audit Commissie GasTerra BV en lid van de


Commissie Externe Verslaggeving AFM. Margot Schel-

eindigt in 2009. Marius Frank heeft de Nederlandse

tema is voor het eerst benoemd in 2006 en haar hui-

nationaliteit en bezit geen certificaten Triodos Bank.

dige benoemingstermijn eindigt in 2010. Margot Scheltema heeft de Nederlandse nationaliteit en bezit geen certificaten Triodos Bank.


113

DE HEER H. VOORTMAN, VOORZITTER (1944)

Hans Voortman is voormalig algemeen directeur van Wereld Natuur Fonds Nederland en voormalig vennootschappelijk directeur van MeesPierson. Daarnaast is hij voorzitter van de Raad van Toezicht van Ark Natuurontwikkeling, bestuurslid van Pan Parks en bestuuurslid van het Blijdorp Thandiza Fonds. Hans Voortman is voor het eerst benoemd in 2001 en zijn huidige benoemingstermijn eindigt in 2009. Hans Voortman heeft de Nederlandse nationaliteit en bezit geen certificaten Triodos Bank.

Directie Triodos Bank Stichting Triodos Holding, directeur Triodos Ventures BV, lid van de Raad van Commissarissen Triodos Venture Capital Fonds BV, bestuurslid Stichting Triodos Climate Clearing House, lid van de Raad van Commissarissen Triodos Groenfonds BV, lid van de Raad van Commissarissen Triodos Vastgoedfonds BV, lid van de D E H E E R P. A E B Y ( 1 9 5 6 )

Raad van Commissarissen Triodos Cultuurfonds BV,

Pierre Aeby is statutair directeur Triodos Bank NV

bestuurslid Stichting Hivos Triodos Fonds, bestuurslid

(CFO) en lid van de Executive Board van Triodos Bank

Stichting Triodos Doen, lid van de Raad van Commis-

NV. Daarnaast is hij directeur Triodos Ventures BV, lid

sarissen Triodos MeesPierson BV, voorzitter bestuur

van de Raad van Commissarissen Triodos Meerwaar-

Stichting Triodos Foundation, lid van de Raad van

defonds NV, bestuurslid Stichting Hivos Triodos

Commissarissen Rhea Holding BV en bestuurslid

Fonds, bestuurslid Stichting Triodos Doen, bestuurslid

Stichting Face. Peter Blom is statutair directeur sinds

Stichting Triodos Fonds vzw, bestuurslid Stichting

1989. Peter Blom heeft de Nederlands nationaliteit en

Triodos Holding, lid van de Raad van Bestuur Triodos

bezit 1 certificaat Triodos Bank.

SICAV I, lid van de Raad van Bestuur Triodos SICAV II. Pierre Aeby is statutair directeur sinds 2000. Pierre Aeby heeft de Belgische nationaliteit en bezit 21 certificaten Triodos Bank.

DE HEER M. JONGENEEL (1973)

Michael Jongeneel (COO) is lid van de Executive Board van Triodos Bank NV. Michael Jongeneel is in mei 2007 in dienst getreden van Triodos Bank. D E H E E R P. B L O M ( 1 9 5 6 )

Michael Jongeneel heeft de Nederlandse nationaliteit

Peter Blom is statutair directeur Triodos Bank NV

en bezit 1 certificaat Triodos Bank.

(CEO) en voorzitter van de Executive Board van Triodos Bank NV. Daarnaast is hij bestuurslid van

114


Bestuur Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank

D E H E E R J . C . VA N A P E L D O O R N ( 1 9 4 6 )

D E H E E R C . P. M A R T Y N ( 1 9 4 8 )

Jan van Apeldoorn is advocaat te Amsterdam en

Philip Martyn is General Counsel en Company Secre-

raadsheer-plaatsvervanger bij het gerechtshof te

tary van de Londense vestiging Sumitomo Mitsui

’s-Gravenhage. Daarnaast is hij lid van de Raad van

Banking Corporation. Philip Martyn is voor het eerst

Toezicht Stichting Triodos Holding. Jan van Apel-

benoemd in 2003 en zijn huidige benoemingstermijn

doorn is voor het eerst benoemd in 2001 en zijn

eindigt in 2009. Philip Martyn heeft de Britse nationa-

huidige benoemingstermijn eindigt in 2010. Jan van

liteit en bezit geen certificaten Triodos Bank

Apeldoorn heeft de Nederlandse nationaliteit en bezit geen certificaten Triodos Bank.

D E H E E R J . T. M . N I J E N H O F ( 1 9 4 5 )

Jan Nijenhof is coördinerend vice-president bij de DE HEER L.A. ESPIGA (1950)

rechtbank Haarlem. Daarnaast is hij lid van het Colle-

Luis Espiga is directeur Triform & Associates en

ge van beroep voor het hoger onderwijs, docent aan

consultant bij Organisatie Ontwikkeling en Human

de beroepsopleiding van de Nederlandse Orde van

Resources in Spanje. Daarnaast is hij bestuurslid van

Advocaten en lid van de Raad van Toezicht Stichting

Rudolf Steiner Foundation Spain. Luis Espiga is voor

Triodos Holding. Jan Nijenhof is voor het eerst

het eerst benoemd in 2007 en zijn huidige benoe-

benoemd in 2005 en zijn huidige benoemingstermijn

mingstermijn eindigt in 2010. Luis Espiga heeft de

eindigt in 2008. Jan Nijenhof heeft de Nederlandse

Spaanse nationaliteit en bezit 44 certificaten Triodos

nationaliteit en bezit geen certificaten Triodos Bank.

Bank.

D E H E E R L . M . R U T G E R S VA N R O Z E N B U R G M E V R O U W C . M A RY N S - VA N A U T R E V E

(1947)

(1948)

Max Rutgers van Rozenburg is directeur van Human

Chris Maryns is bestuurder vzw Mercurius, bestuurder

Engineering BV, bureau voor interim management.

Weleda NV in België en bestuurder BD-tuinbouwbe-

Daarnaast is hij voorzitter van het bestuur Stichting

drijf CV De Wassende Maan in België. Daarnaast is zij

PassieProjecten, bestuurslid Antroposofische Vereniging

lid van de Raad van Commissarissen Weleda NV in

Nederland, lid Raad van Toezicht Ita Wegman Stichting

Nederland. Chris Maryns is voor het eerst benoemd

en lid Raad van Toezicht Stichting Triodos Holding.

in 1995 en haar huidige benoemingstermijn eindigt

Max Rutgers van Rozenburg is voor het eerst be-

in 2009. Chris Maryns heeft de Belgische nationaliteit


en bezit 96 certificaten Triodos Bank.

eindigt in 2010. Max Rutgers van Rozenburg heeft de Nederlandse nationaliteit en bezit 338 certificaten Triodos Bank.


115

Sociaal jaarverslag

I

ging zag zich hierdoor genoodzaakt om met meer tijdelijke krachten te werken dan gebruikelijk. Binnen de afdeling ict werd in 2007 met 45% tijdelijke krachten gewerkt (2006: 33%). Deze toename wordt veroorzaakt door de krapte op de arbeidsmarkt waarin het moeilijk was de medewerkers die de bank verlieten, tijdig te vervangen door vaste medewerkers.

n dit sociaal jaarverslag legt Triodos Bank verantwoording af over het gevoerde sociaal beleid en het medewerkerbeleid in het bijzonder. Als basis voor het beleid geldt dat de bank zich alleen krachtig kan ontwikkelen als de medewerkers de ruimte en gelegenheid krijgen zich zowel professioneel als persoonlijk te kunnen ontwikkelen. Belangrijke aspecten voor deze visie zijn authenticiteit, samenwerking, ondernemerschap en een professionele, commerciële houding.

Aantal tijdelijk krachten in fte op basis van 1550 werkbare uren per fte, per jaar O R G A N I S AT I E E N B E L E I D

Human Resource Management (hrm) heeft in 2007 een meer zichtbare positie binnen de organisatie gekregen. In België en op het Nederlandse hoofdkantoor in Zeist is een Human Resource Manager aangetrokken. Daarmee is het hrm team compleet en kan in 2008 de samenwerking verder vormgegeven en geprofessionaliseerd worden. De internationale hr manager rapporteert rechtstreeks aan de directie.

Nederland

2007

2006

36,5

23,5*

België

1,0

0,3

Verenigd Koninkrijk

1,1

3,1

—

1,8

1,1

0,7

Spanje Duitsland

* Dit aantal wijkt af ten opzichte van het jaarverslag 2006. Dit aantal is inclusief de tijdelijke krachten van de afdeling ICT, die vorig jaar niet waren meegenomen in de telling.

MEDEWERKERS

Het aantal medewerkers van Triodos Bank groeide in 2007 van 349 naar 393. Dit is een groei van 13%. De groei van de organisatie heeft in veel opzichten zijn weerslag op de medewerkers gehad. In Spanje en een aantal afdelingen van de Nederlandse vestiging is het werk in 2007 sterk toegenomen. De Nederlandse vesti-

Bij de Belgische vestiging is, ondanks de groei, het aantal medewerkers nagenoeg gelijk gebleven. In het Verenigd Koninkrijk komt de groei in aantal medewerkers met name voor rekening van de afdelingen Investment Banking en Business Banking.

Verdeling aantal medewerkers over de vijf landen

Aantal medewerkers 2007 2006

Nederland

Op voltijdbasis 2007 2006

219

195

194

171

België

40

41

37

37

Verenigd Koninkrijk

77

66

72

63

Spanje

50

42

49

41

7

5

7

4

393

349

359

316

Duitsland Totaal

De ochtendcirkel bij aanvang van elke werkdag van het hoofdkantoor van het biologisch bedrijf SEKEM in Egypte.


117

De vestiging in Spanje kende in 2007 een personele groei van 19% ten gevolge van de ontwikkeling van de organisatie. Het selecteren van nieuwe medewerkers was vooral gericht op salesfuncties en het werven van ervaren bancaire medewerkers. Eind 2007 had Triodos Bank 208 vrouwen en 185 mannen in dienst. Eind 2006 waren dit er respectievelijk 183 en 166. Het aandeel vrouwen is daarmee fractioneel gestegen van 52% tot 53%. In de organisatie bekleden 24 vrouwen een management positie, dat is 33%. In 2006 waren dit 22 vrouwen, eveneens met een aandeel van 33%.

VERLOOP

Het gemiddelde dienstverband ultimo 2007 bedroeg 3,3 jaar (2006: 3,7 jaar). De daling wordt veroorzaakt doordat vooral jonge(re) medewerkers tot 30 jaar met een relatief kort dienstverband die de bank verlaten. In 2007 zijn 117 nieuwe medewerkers aangenomen en hebben 73 medewerkers de bank verlaten. Van deze 73 medewerkers zijn er 62 aan te merken als (ongewenst) verloop. De overige 11 medewerkers waren aangenomen voor bijvoorbeeld een specifiek project of ter vervanging van ziekte of zwangerschapsverlof.

Leeftijdscategorieën Triodos Bank

Het percentage parttimers is in 2007 met 2% gedaald tot 26%. Met name vrouwen zijn langer gaan werken. In 2007 werkte 34% van de vrouwen parttime met een gemiddelde werkweek van 34,3 uur en 18% van de mannen met een werkweek van gemiddeld 36,6 per uur. Met name in de vestigingen in België en Nederland wordt veel parttime gewerkt (respectievelijk 38% en 33%). De gemiddelde leeftijd van de medewerkers van Triodos Bank is in 2007 gestegen tot 38,5 jaar (2006: 38,1 jaar). De vrouwelijke medewerkers zijn gemiddeld 3,8 jaar jonger dan hun mannelijke collega’s. Gemiddeld 36,7 jaar voor de vrouwelijke medewerkers ten opzichte van gemiddeld 40,5 jaar voor de mannelijke collega’s. Opvallend is dat vooral jongere mannelijke medewerkers de bank relatief snel weer verlaten. Per eind december 2007 waren 102 medewerkers ouder dan 45 jaar (2006: 77), waarvan 26 ouder dan 55 jaar (2006: 18). De stijging van de groep ouder dan 45 jaar in 2007 wordt vooral veroorzaakt door zestien nieuwe medewerkers. In 2007 zijn er vier nieuwe medewerkers boven de 55 jaar aangenomen. Zes medewerkers ouder dan 45 jaar hebben de bank in 2007 verlaten. Er zijn 75 medewerkers jonger dan 30 jaar (2006: 71). Binnen deze groep is het initiatief genomen Jong Triodos op te richten. Jong Triodos is vooralsnog alleen in Nederland geïnitieerd. Jong Triodos organiseert activiteiten voor en door jonge medewerkers. In 2008 zullen zij een internationale conferentie voor Triodos medewerkers van 30 jaar en jonger organiseren.

118

2007 aantal

%

2006 aantal

%

Leeftijd 15 - 25 jaar

21

5

16

5

25 - 35 jaar

148

38

127

36

35 - 45 jaar

122

31

129

37

45 - 55 jaar

76

19

59

17

55+

26

7

18

5

393

100

349

100

Totaal

Het verloop van medewerkers binnen Triodos Bank is in 2007 in vergelijking met vorig jaar licht gedaald tot 18% (2006: 20%). Opvallend is het verloop in Spanje van ruim 30%. Naar de oorzaken van het hoge verloop is in de tweede helft van 2007 nader onderzoek verricht. Hoewel hieruit niet een duidelijke oorzaak naar voren komt, spelen aspecten als beperkte doorgroeimogelijkheden, functie-inhoud en manier van leidinggeven een belangrijke rol. Door de krapte op de arbeidsmarkt en de druk om nieuwe medewerkers te werven, is in dit proces niet altijd voldoende aandacht geweest voor het juiste niveau (junior versus senior) en de mate waarin iemand ook op persoonlijk vlak binnen Triodos Bank past. De verwachtingen ten aanzien van functie-inhoud en/of cultuur weken af van de realiteit. In 2007 is daarom extra aandacht besteed aan de introductie van nieuwe medewerkers, de transparantie van de interne doorgroei- en ontwikkelingsmogelijkheden en de juiste balans tussen junior en senior medewerkers.


ONTWIKKELING, OPLEIDING EN VORMING

De ontwikkeling en doorgroei van medewerkers wordt binnen Triodos Bank steeds belangrijker. Door de groei van de bank ontstaan nieuwe mogelijkheden voor medewerkers. Door de verandering en ontwikkeling van de bank is het niet voor iedereen even duidelijk op welk moment een volgende stap mogelijk is. Door een betere afstemming met de leidinggevende en het expliciet aangeven van de persoonlijke verwachtingen, wil de bank hier beter op inspelen. Ontwikkeling van het management en het versterken van de binding met de bank zijn daarin belangrijke aandachtspunten. De toegenomen aandacht voor opleidingen blijkt ook uit de investeringen voor studie per medewerker. Deze zijn met 22% gestegen van eur 971 per medewerker in 2006 tot eur 1.189 per medewerker in 2007.

Opleidingskosten per medewerker bedragen in euro’s

Nederland België Verenigd Koninkrijk Spanje

2007

2006

1.191

1.256

759

321

1.653

1.062

809

124

Duitsland

1.199

1.012

Gemiddeld

1.189

971

Binnen de Nederlandse vestiging is in 2007 de bijeenkomst Focus 2008 met als werktitel Verder vormgeven aan een lerende organisatie georganiseerd. Deze bijeenkomst is gehouden voor alle medewerkers van Triodos Bank Nederland. Als resultaat van deze bijeenkomst zijn vier thema’s geselecteerd voor verdere uitwerking in 2008: intervisie, mentorschap, klantcontact en projectmatig werken. In de vestiging in het Verenigd Koninkrijk is een vergelijkbare bijeenkomst gehouden met als doelstelling de waarden van de bank meer in de organisatie naar voren te laten komen. Tevens is een tevredenheidsonderzoek met een hoge respons onder medewerkers gehouden. De binding met de missie van de bank kwam als positief punt naar voren. Aandachtspunten voor 2008 zijn de doorgroei mogelijkheden en de internationale relaties.


De Spaanse vestiging heeft in 2007 met succes de internationale management bijeenkomst in Sevilla georganiseerd. Daarmee is een krachtig impuls gegeven aan de verdere ontwikkeling van een internationale cultuur binnen Triodos Bank.

ONDERNEMINGSRAAD

In Nederland en Spanje is een ondernemingsraad ingesteld. In Nederland is de ondernemingsraad, opgericht in 1999, in 2007 nauw betrokken geweest bij het nieuwe pensioenreglement en heeft de ondernemingsraad een tevredenheidsonderzoek onder medewerkers uitgevoerd. De raad bestaat uit vijf leden. De ondernemingsraad in Spanje is in 2005 opgericht en bestaat sinds december 2006 uit twee vakbondsvertegenwoordigers en één onafhankelijke medewerker. Het management en de ondernemingsraad van Spanje ontwikkelen de juiste vorm van samenwerking en actieplannen voor de komende jaren. Binnen de vestigingen in België en het Verenigd Koninkrijk is een ondernemingsraad in 2007 niet vereist. Gezien de korte lijnen en laagdrempeligheid in de lokale organisatie, vindt het management van beide landen een ondernemingsraad nog niet noodzakelijk.

VERZUIM

Het ziekteverzuim van Triodos Bank is in 2007 gedaald tot 1,9% (2006: 2,4%). Dit betreft voornamelijk kort verzuim. In 2007 zijn er nauwelijks langdurig zieken geweest, met uitzondering van Spanje, waar drie langdurig zieken waren ten gevolge van auto-ongelukken. Met het percentage van net onder de 2% is Triodos Bank zeer tevreden en daarmee is de doelstelling het ziekteverzuim omlaag te brengen bereikt. Triodos Bank hecht belang aan een goede begeleiding van zieke medewerkers en de eventuele zorgvuldige reïntegratie. hrm blijft daarom veel aandacht besteden aan de preventie en begeleiding van (zieke) medewerkers en hun leidinggevenden.

SALARISSYTEEM

Triodos Bank hecht veel waarde aan een goed en passend salaris voor alle medewerkers. De bank bewaakt om die reden dan ook de verhouding tussen het hoogst en het laagste betaalde salaris. Voor de vestigingen in Nederland ligt deze verhouding op 1:7,3 (2006: 1:7,0). Gezien

119

De biologisch-dynamische geitenkaasboerderij Saanenhof in Heeze, Nederland is een echt familiebedrijf. Maria en Jan Wanders en hun zoon Jan hebben samen een vennootschap. Jan junior verzorgt en melkt de zeshonderd geiten. Jan senior doet de kaasproductie, daarbij geholpen door zijn vrouw, die ook de winkel beheert. Met de financiering uit Triodos Groenfonds kan de familie de gehele productieketen in eigen hand houden.

de kleinere omvang van de andere vestigingen en het feit dat de Directie van Triodos Bank vanuit het hoofdkantoor in Nederland werkt, ligt deze verhouding in de andere landen lager. In Spanje zijn de salarissen geleidelijk aangepast aan marktconforme beloningen, met name voor het midden- en senior management.

VOORUITZICHTEN 2008

Naar aanleiding van het onderzoek naar het hoge verloop binnen de bank zal in 2008 een aantal processen versterkt worden. In Spanje en in Nederland zal in 2008 een tevredenheidsonderzoek onder medewerkers gehouden worden. Het werving- en selectieproces zal onder de loep genomen worden en het streven is om tenminste 10% van de vacatures intern te vervullen. Daarnaast zal er veel aandacht zijn voor het behouden van medewerkers. Internationaal zal een benchmark naar de arbeidsvoorwaarden uitgevoerd worden. Het cursusprogramma van Triodos Academy zal worden aangepast, zodat deze beter aansluit bij de veranderende behoeften van de bank en de deelnemers. Begin 2008 zal voor het eerst een specifiek Triodos Banking Seminar gehouden worden voor medewerkers die één tot twee jaar in dienst zijn. Tijdens deze bijeenkomst wordt aandacht besteed aan de waarden van Triodos Bank en hoe deze waarden vertaald worden naar de dagelijkse praktijk.

Na een periode van stabiliteit van het aantal medewerkers wordt in 2008 in België een inhaalperiode met een groei van twaalf medewerkers (30%) verwacht. In 2008 streeft Triodos Bank het ziekteverzuim op het huidige niveau te handhaven. Preventie en begeleiding van (zieke) medewerkers en hun leidinggevenden blijft belangrijk voor de organisatie en zal de nodige prioriteit blijven krijgen. Gezien de toegenomen gemiddelde leeftijd en met name de stijging in de categorie ouder dan 55 jaar, zal gewerkt worden aan de ontwikkeling van leeftijdsbewust medewerkersbeleid.

Binnen de ict afdeling en de operationele afdelingen van de bank wordt gestreefd naar een normalisering van het aantal externe medewerkers. Voor de ict afdeling is het streven om dit terug te brengen van 55% tot 35%.

Sociale kerncijfers


2007

2006

2005

2004

2003

393

349

301

264

224

345

298

258

221

194

1,9%

2,4%

3,1%

3,1%

4,3%

Aantal fte’s* gemiddeld gedurende het jaar Verzuim

* fte = full time equivalents en is het aantal medewerkers berekend op voltijdsbasis (40 uur per week).


121

Milieujaarverslag

I

n dit milieuverslag worden het interne milieubeleid, de milieumanagementstrategie en de milieuprestaties over 2007 van Triodos Bank beschreven. Milieuoverwegingen vormen een integraal onderdeel van de activiteiten van Triodos Bank. De bank richt zich door middel van een milieuzorgsysteem (Environmental Management System, ems) op het verminderen van de negatieve milieueffecten van haar operationele, interne activiteiten. De bank heeft een milieuzorgsysteem ingevoerd dat sinds januari 2000 voldoet aan de voorwaarden van het iso 14001milieuzorgcertificaat. De iso 14001-hercertificering van juli 2006 geldt voor alle vestigingen van de bank. Als onderdeel van het milieuzorgsysteem heeft Triodos Bank een centrale milieucoördinator en lokale milieucoördinatoren in elke vestiging. De lokale milieucoördinatoren informeren de medewerkers en brengen hen tenminste tweemaal per jaar op de hoogte van de milieuprestaties van de vestiging.


• De interne communicatie over het milieusysteem is in 2007 volgens plan verbeterd door het beleggen van verschillende bijeenkomsten voor medewerkers waar diverse resultaten en ontwikkelingen gepresenteerd werden. • Ondanks het verder optimaliseren van het dubbelzijdig printen, en het verhogen van het bewustzijn bij de medewerkers, is het papierverbruik in 2007 met 2% gestegen. • Het standaardiseren van de milieudata voor, met name zakelijk vervoer en papierverbruik. Datacollectie en rekenmethodieken voor het verzamelen van papierverbruik zijn in het eerste kwartaal van 2007 gestandaardiseerd om efficiency en consequentie te bevorderen. Met het standaardiseren van milieudata voor zakelijk vervoer is een start gemaakt en blijft een belangrijk aandachtspunt voor 2008. • Het terugdringen van zakelijke verkeer door de mogelijkheden van video conferencing te onderzoeken. Een impact assessment en een projectplan voor video conferencing zijn in 2007 opgesteld. Bij de vestiging in het Verenigd Koninkrijk wordt een pilot gestart, waarvan de resultaten

in 2008 bekend worden. • Het uitvoeren van een overkoepelend milieuonderzoek ten behoeve van algemene verbeteringen is in juni 2007 uitgevoerd. Bijna 70% van de medewerkers heeft zijn visie gegeven over het bestaande milieubeleid. De resultaten van het onderzoek zijn intern gecommuniceerd en worden gebruikt om het bestaande systeem te verbeteren.

ENERGIEVERBRUIK

Het gasverbruik per medewerker is in 2007 verminderd met bijna 18%. Het elektriciteitsverbruik per medewerker is gestegen met 12%. De vestigingen in Nederland zijn met name verantwoordelijk voor de stijging. Het nieuwe hoofdkantoor, in gebruik genomen in augustus 2006, telde in 2007 voor het hele kalenderjaar mee in de berekeningen. De kantoren in Nederland en het Verenigd Koninkrijk maken uitsluitend gebruik van groene stroom. Vanaf de tweede helft van 2007 maakte ook de vestiging in België gebruik van groene stroom. In Spanje behoort groene stroom nog niet tot de mogelijkheden, aangezien er in Madrid geen aanbieders zijn.

VERVOER

ZAKELIJK VERKEER

In 2007 is het aantal vliegkilometers per fte gestegen met bijna 90%. Deze forse stijging is voornamelijk het gevolg van de enorme stijging van vluchten van en naar het hoofdkantoor door frequent contact met de verschillende vestigingen. Ondanks de groeiende activiteiten van de internationale fondsen, is het aantal Noord-Zuid vluchten in 2007 gestabiliseerd. De business unit Triodos Investment Management, wiens werkveld voornamelijk in ontwikkelingslanden ligt, is verantwoordelijk voor 27% van de vluchten. WOON-WERKVERKEER

Het totale aantal kilometers woon-werk verkeer per fte is in 2007 met 20% afgenomen. Het gebruik van de auto echter met 2% omhoog gegaan. Het aantal carpool kilometers is met 2% gedaald.

Windpark Zeebiestocht BV bij Lelystad in Nederland bestaat uit 10 windturbines met een vermogen van 2,3 Megawatt per turbine. Triodos financiert dit project vanuit Triodos Groenfonds.


123

Woon-werkverkeer per vervoermiddel in procenten 60 50 40 30 20 10

november 2006 met Vereniging Milieudefensie, waarbij is afgesproken dat bij de aanschaf van bedrijfsauto’s alleen gebruik wordt gemaakt van hybride auto’s of de meest energie zuinige modellen om de uitstoot van CO 2 verder te verminderen. Hybride auto’s stoten slechts 104 g/km uit. Per auto wordt gemiddeld 58 g/km CO 2 -gassen bespaard.

0 Auto

Openbaar vervoer

2005

2006

Fiets of lopend

Carpool

K L I M A AT N E U T R A A L O N D E R N E M E N

2007

Het beleid is medewerkers te stimuleren om bewust en op een milieuvriendelijke manier van en naar het werk te reizen. In 2007 is deze stimulering terug te zien in een stijging van 1% naar een totaal van 40% in gebruik van het openbaar vervoer in vergelijking met 2006. Triodos Bank in Nederland is medeondertekenaar van de intentie verklaring Maatschappelijk Verantwoord Wagenparkbeleid getekend in

Triodos Bank is volledig CO 2 -neutraal. Het beleid van de bank is gericht op het verminderen van broeikasgassen. Daarbij worden drie stappen onderscheiden. Ten eerst streeft de bank ernaar zoveel mogelijk energiebesparende maatregelen te nemen. Vervolgens wordt het resterende noodzakelijke energieverbruik, waar mogelijk betrokken van duurzame bronnen. Ten derde wordt het restant aan CO 2 -emissie gecompenseerd door CO 2 -credits te kopen. De emissie van broeikasgassen wordt berekend volgens de methode van het Greenhouse

Emissie van CO2 (equivalenten) in duizenden kilogrammen 2007

2006 *

2005

2004

2003

Scope 1: Directe emissie Gasverbruik (verwarming) Dienstreizen per auto Elektriciteit

86

90

56

62

76

191

119

94

98

81

60**

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Scope 2: Indirecte emissie (elektriciteit) Groene stroom Scope 3: Indirecte emissie (overig) Vliegverkeer: Noord-Zuid

234

234

265

255

305

Vliegverkeer: Overig

235

160

151

169

128

Dienstreizen per openbaar vervoer

19

11

7

6

6

Woon-werkverkeer per auto

310

319

294

240

207

Woon-werkverkeer per openbaar vervoer

128

133

44

46

42

Papierverbruik

116

97

102

81

83

Totaal Minus: Compensatie voor CO2-credits CO2-saldo (neutraal)

1.379

1.163

1.013

957

928

-1.379

-1.163

-1.013

-957

-928

0

0

0

0

0

*

In 2006 heeft het Greenhouse Gas Protocol de berekeningsfactoren voor de CO2-emissie aangepast. De data van 2006 zijn gebaseerd op de nieuwe factoren. De cijfers van voorgaande jaren zijn op de oude berekeningsfactoren gebaseerd. 2002 is het basisjaar voor het Greenhouse Gas Protocol. ** In 2007 is de elektriciteit voor het eerst op groepsniveau gecompenseerd. Voorheen is op lokaal niveau gecompenseerd. Triodos Bank in België is halverwege het jaar overgeschakeld naar groene stroom. De Spaanse vestigingen maken geen gebruik van groene stroom.

124


Gas Protocol, een initiatief van World Business Council for Sustainable Development en het World Resources Institute. Binnen Triodos Bank wordt het gebruik van vluchtige organische stoffen en stoffen die de ozonlaag afbreken, zoveel mogelijk vermeden.

PA P I E R V E R B R U I K

Er wordt gebruik gemaakt van milieuvriendelijk Biotop 3- of kringlooppapier. Alle drukwerkmaterialen zijn zo veel mogelijk met milieuvriendelijke inkt gedrukt. Er werd in 2007 per fte bijna 2% meer papier verbruikt dan in 2006. Deze stijging heeft voornamelijk te maken met het grote aantal nieuwe klanten in 2007. Dit gaat gepaard met een grote stijging van contact met klanten. Triodos Bank wil haar klanten aanzetten om op een milieuvriendelijke manier contact te zoeken, zoals telefoon en internet.

BIODIVERSITEIT

Triodos Bank bezit noch beheert grond in regio’s met hoge biodiversiteitswaarde buiten de beschermde gebieden. De bank erkent dat zij, gezien de mogelijke indirecte effecten door investeringen en leningen, mogelijk bedreigingen oplevert voor de wereldbiodiversiteit. Om die reden heeft de bank een nieuw criterium opgesteld. Er is bepaald dat bedrijven die opereren in bedrijfstakken met een hoog risico van negatieve invloed op de biodiversiteit, wordt verwacht dat ze een beleid uitdragen waarin deze risico’s worden erkend en dat ze beheerprogramma’s uitvoeren om hun effecten terug te dringen.

A F VA L

De hoeveelheid afval wordt bijgehouden en wordt afgeleid uit ontvangen facturen en interne evaluaties. Papier en glas wordt verzameld voor recycling. De totale hoeveelheid afval per fte is in 2007 met 19% gestegen. Deze stijging is te verklaren doordat de opgave van het afval over 2006 niet volledig was en inmiddels niet meer te achterhalen.

regenwater gebruikt voor het doorspoelen van de toiletten.

INFRASTRUCTUUR GEBOUWEN

Triodos Bank vindt het belangrijk dat de gebouwen waaruit zij opereert aandacht wordt geschonken aan mens en milieu. Dit geldt voor alle vestigingen. De gebruikte materialen en producten worden aan strenge milieutests onderworpen.

UITBESTEDEN OF INKOPEN

Wanneer er behoefte is om bepaalde diensten uit te besteden of materialen in te kopen, worden de externe leveranciers beoordeeld op sociale en milieu-aspecten. De beoordeling geschiedt op basis van de duurzaamheidcriteria van Triodos Bank. Van alle leveranciers van de bank, van catering tot gebouwenbeheer, wordt verwacht dat ze over de vereiste vergunningen beschikken, milieuvriendelijke middelen gebruiken en afvalstoffen zorgvuldig afvoeren. Bij de aanschaf van duurzame productiegoederen, zoals computers en printers wordt rekening gehouden met de energieefficiëntie. Bij consumptiegoederen en papierwaren wordt aandacht besteed aan de duurzame productie en minimale belasting van het milieu.

NALEVING

In 2007 zijn geen milieu-incidenten of overtredingen van de milieuwet- en regelgeving voorgekomen.

MILIEUPRODUCTEN EN -DIENSTEN

Als onderdeel van het kredietverleningsproces worden projecten beoordeeld op de milieuaspecten en de bijdrage aan de maatschappij, passend bij de waarden van Triodos Bank. Voor de beleggingsfondsen voert de bank de duurzaamheidanalyses uit. Deze dienen als basis voor het vaststellen van de beleggingsportefeuille. Uitsluitingscriteria zijn onder andere aspecten als milieuschade, aantasting van de biodiversiteit, overtredingen van milieuwetgeving en kernenergie.

W AT E R

Het waterverbruik per medewerker bedroeg in 2007 zes kubieke meter, een afname van 14%. Op het hoofdkantoor in Nederland wordt


125

De Hofwebwinkel is een online biologische supermarkt, opgericht door vijf Nederlandse agrarische ondernemers. Het bedrijf levert verse, biologische en zoveel mogelijk regionaal geteelde kwaliteitsproducten. Het assortiment bestaat onder andere uit groente, fruit, vlees, brood en zuivel.

MILIEUPROGRAMMA 2008

De belangrijkste doelen van het milieuzorgprogramma in 2008 zijn: • Het aanhoudend verminderen van papierverbruik. • Opstellen van een internationaal beleid op het gebied van bedrijfsauto’s. • Het bevorderen van het gebruik van openbaar vervoer. • Opzetten en analyseren van de eerste test van video conferencing ten behoeve van de mogelijke uitrol van video conferencing voor heel Triodos Bank. • Het verder standaardiseren van datacollectie; in het bijzonder voor de gegevens die betrekking hebben op zakelijk verkeer. • Het evalueren van de effectiviteit en efficiëntie van het huidige milieuzorgsysteem en de iso 140001 certificatie. • Het herzien en evalueren van de EcoOffice 2.0 methode die wordt gebruikt om de milieubelasting vast te stellen.

MILIEUBELEIDSVERKLARING TRIODOS BANK

Milieuoverwegingen vormen een integraal onderdeel van alle activiteiten van Triodos Bank en daar waar mogelijk ondersteunt Triodos Bank op actieve wijze duurzame ontwikkeling. De eindverantwoordelijkheid voor het milieubeleid ligt bij de Directie. De uitvoering is gedelegeerd aan de organisatie zelf en behoort tot de verantwoordelijkheid van iedere medewerker. De kernelementen van het milieubeleid van Triodos Bank zijn: • In het beleid met betrekking tot (bank)financiering richt Triodos Bank zich op activiteiten die een duurzame ontwikkeling beogen. • Triodos Bank streeft wat betreft haar eigen activiteiten naar het voorkomen en reduceren van milieubelasting door het papierverbruik omlaag te brengen, zuinig en efficiënt gebruik te maken van energie en natuurlijke hulpbronnen, het terugdringen van emissies en het verminderen van afval.

Milieubelasting (Eco-indicator Mpt/fte)

Millipopints (Mpt)

6.000 5.000

• Triodos Bank volgt alle wettelijke bepalingen, alsmede overige regels en afspraken op, die daarvoor zijn opgesteld.

4.000 3.000 2.000 1.000 0 - 1.000 2007

2006

2005

2004

2003

Woon-werkverkeer

Gas

Zakelijk verkeer

Elektriciteit

Papierverbruik

Papier recycling

Water

Om de milieueffecten van activiteiten van Triodos

• Medewerkers zijn goed geïnformeerd en opgeleid, zodat de implementatie van het milieubeleid op effectieve wijze kan plaatsvinden. • In haar communicatie streeft Triodos Bank naar een open dialoog met al haar stakeholders, ook wat betreft milieuaspecten. In het jaarverslag worden de resultaten gerapporteerd en doelen gesteld voor volgende jaren. • Het milieuzorgsysteem (ems) van Triodos Bank is iso 14001 gecertificeerd en wordt periodiek gecontroleerd.

Bank te meten gebruikt de bank de EcoOffice 2.0 methode dat is ontwikkeld door pma Environmental Consultancy. Deze methode gebruikt de bank sinds 1996 en is gebaseerd op de internationale standaard voor levenscyclusanalyse (lca) van setac (Society of

De milieubeleidsverklaring van Triodos Bank is in 2005 voor het laatst herzien en aangepast door de Directie van Triodos Bank.

Environmental Toxicology and Chemistry).


127

OPMERKINGEN GRONDSLAG EN MILIEUKERNCIJFERS

De milieukerncijfers tonen het totale cijfer voor de vier vestigingen en het agentschap in Duitsland, uitgedrukt per fte. De energiecijfers tonen het elektriciteit- en gasverbruik per fte. De cijfers zijn afkomstig van nota’s en meterstanden. Het hoofdkantoor in Zeist en de vestiging in Madrid gebruiken geen gas. Het tijdelijk gehuurde pand in Bunnik, Nederland is niet meegenomen in deze cijfers. Op basis van de huurovereenkomst is het niet mogelijk om nauwkeurige gegevens te verkrijgen. Zakelijk verkeer toont het aantal kilometers per fte dat medewerkers hebben afgelegd per vliegtuig, per auto (hetzij met de eigen auto op basis van kilometerdeclaraties, hetzij met een bedrijfsauto op basis van kilometerstand) en per openbaar vervoer. De berekening van het vliegverkeer is gebaseerd op vliegtickets. Cijfers voor het gebruik van openbaar vervoer zijn gebaseerd op trein- en buskaartjes. Voor de afgelegde afstand woon-werkverkeer per fte is de afstand tussen woonadres en vestigingsadres van de werkplek berekend. Medewerkers hebben een vragenlijst ingevuld over het gebruik van het soort vervoer. Een carpooler is gedefinieerd als een medewerker die per auto naar zijn werk reist samen met een andere medewerker. Het papierverbruik is vastgesteld aan de hand van de inkoopfacturen en op basis van het soortelijk gewicht van de verschillende papiersoorten die in elk kantoor werden gebruikt. De hoeveelheid afval is afgeleid uit facturen en informatie van afvalverwerkingsbedrijven en uit eigen wegingen. Papierafval en glas wordt gebruikt voor recycling. Het gft-afval wordt gecomposteerd. Bedrijfsafval bestaat hoofdzakelijk uit huishoudelijk afval van de kantoren. Het bedrijfsafval in Duitsland wordt gebruikt voor recycling. Het waterverbruik is gebaseerd op de nota’s van het waterleidingbedrijf en de meterstanden.

128


Milieukerncijfers absolute hoeveelheden per fte’s*

2007

2006

2005

2004

2003

3.308

2.965

2.305

2.139

1.992

93

113

124

166

221

Energieverbruik Elektriciteit in kWh / fte Gas in m3 / fte Dienstreizen Per vliegtuig in km / fte

11.351

5.984

5.556

6.347

7.712

2.902

2.130

1.926

2.403

2.202

921

607

530

572

591

4.720

5.708

6.006

5.991

5.645

219

431

442

418

367

3.666

4.529

3.450

4.357

4.356

646

901

815

997

985

350

344

413

399

446

Papierrecycling in kg/fte

85

69

86

74

90

Overig afval in kg/fte

56

61

30

37

41

Glas afval in kg/fte***

41

—

—

—

—

Gft afval in kg/fte

12

—

—

—

—

6

7

8

7

8

346

294

258

210

193

Oppervlakte in m2

12.546

10.125

7.124

6.262

6.262

Volume in m3

35.836

29.058

20.654

18.584

18.584

Per auto in km / fte Per openbaar vervoer in km / fte Woon-werkverkeer Per auto in km / fte Per carpool in km / fte Per openbaar vervoer in km / fte Per fiets of te voet in km / fte Papierverbruik In kg/fte Afval **

Water Water in m3 / fte Medewerkers Fte’s

Gebouwen

*

Fte’s: gemiddeld aantal voltijd medewerkers gedurende het jaar.

**

Dit cijfer wijkt af ten opzichte van het jaarverslag 2006. Dit als gevolg van de correcties op de facturaties van leveranciers.

*** Glas en gft-afval wordt voor het eerst in 2007 gerapporteerd


129

Verificatieverklaring

T

riodos Bank nv heeft sgs Nederland bv Systems & Services Certification gevraagd materiaal betreffende milieucijfers en sociale cijfers te verifiëren van de activiteiten in Zeist, Brussel, Bristol en Madrid die werden aangewend in het jaarverslag 2007. Daarbij zijn de cijfers geverifieerd met betrekking tot verbruik aan papier, water en energie, afvalcijfers, zakelijk verkeer, woon-werkverkeer, berekening van milieubelasting, bepaling van de CO 2 -balans, aantal medewerkers, percentage vrouwen in leidinggevende posities en verzuim.

V E R I F I C AT I E

sgs Nederland bv Systems & Services Certification heeft de milieuen salarisadministratie van Triodos Bank nv te Zeist onderzocht. Door middel van steekproeven en interviews met de milieucoördinator en enkele medewerkers, onder andere van de administratie, werd nagegaan hoe op de vestigingen in Nederland, België, het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Duitsland het betreffende cijfermateriaal (inclusief registratiemethode en berekeningswijzen) werd verkregen en werd de juistheid ervan geëvalueerd.

OORDEEL

De verificatie bevestigt dat de data in het jaarverslag over 2007 overeenstemmen met de data in het milieumanagementsysteem. Verder is er uit de verificatie geen informatie naar voren gekomen om te veronderstellen dat de in het jaarverslag verstrekte informatie betreffende verbruik aan papier, water en energie, afvalcijfers, zakelijk verkeer, woon-werkverkeer, berekening CO 2 -balans, aantal medewerkers, percentage vrouwen in leidinggevende posities en verzuim niet juist is weergegeven.

Spijkenisse, 27 februari 2008 sgs Nederland bv Systems & Services Certification

130


Over dit verslag

H

et jaarverslag 2007 is een integraal duurzaamheidsverslag en heeft betrekking op de activiteiten van Triodos Bank nv met vestigingen in Nederland, België, het Verenigd Koninkrijk, Spanje en het agentschap in Duitsland. De rapportageperiode is van 1 januari tot en met 31 december 2007. Het vorige duurzaamheidsverslag van Triodos Bank verscheen in april 2007 en had betrekking op het kalenderjaar 2006. In het verslag over 2007 wordt volgens dezelfde principes en uitgangspunten verslag gedaan als over 2006. Indien andere rekenmethodes zijn gehanteerd, wordt dat in de tekst toegelicht. Bij het maken van het duurzaamheidsverslag van Triodos Bank wordt door een werkgroep nauwkeurig gekeken op welke manier nieuwste richtlijnen voor duurzaamheidsverslaglegging bij kunnen dragen aan de verbeteringen van het verslag. De gegevens in het verslag worden door externe deskundigen geverifieerd. Met betrekking tot de financiële cijfers gebeurt dit op de wettelijk voorgeschreven wijze door kpmg Accountants nv. Met betrekking tot de milieuen sociale gegevens is er geen wettelijk kader voorgeschreven. De sociale en milieukernindicatoren zijn door sgs International Certification Services eesv geverifieerd.

Voor meer informatie over gri wordt verwezen naar www.globalreporting.org

GRI OVERZICHT

In het overzicht op de volgende pagina’s zijn gri indicatoren opgenomen. Hierin wordt verwezen naar de plaats in het verslag waar de informatie is te vinden. De verwijzing is ofwel naar een pagina in het verslag ofwel naar een hoofdstuk. Op een aantal plaatsen is nr (niet relevant) ingevuld. Dit zijn onderwerpen die door Triodos Bank voor 2007 niet direct als relevant worden beschouwd. De relevantie zal jaarlijks worden heroverwogen. Voor het vermelden van een aantal nieuwe gri-3 indicatoren is nog geen rapportage in het managementsysteem opgenomen. In deze gevallen staat ngg (nog geen gegevens) in het overzicht.

Voor reacties op of vragen over het verslag 2007 kunt u contact opnemen met Triodos Bank, afdeling Communicatie. De adressen van de vestigingen staan op pagina 136 van dit verslag.

T O E PA S S I N G G R I

Triodos Bank heeft bij het opstellen van het verslag over 2007 voor het eerst gebruik gemaakt van de derde generatie richtlijnen (gri-3) opgesteld door het Global Reporting Initiative (gri) zoals die in oktober 2006 zijn gepubliceerd. In dit verslag is voor de derde keer ook gebruik gemaakt van Financial Services Sector Supplementen Environmental Performance en Social Performance, beide uitgebracht door gri in respectievelijk november 2002 en maart 2005. Door gebruik van deze richtlijnen streeft Triodos Bank naar een hoge mate van vergelijkbaarheid van haar verslag met dat van andere ondernemingen die gri volgen.


131

GRI Overzicht 4.17

S T R AT E G I E E N A N A LY S E

1.1

Verklaring Directie Triodos Bank

1.2

Belangrijkste effecten, risico’s en

11-18

kansen

Belangrijkste onderwerpen betrokken stakeholders

53

6-7, 11-18 M A N A G E M E N T B E N A D E R I N G E N P R E S TAT I E S

O R G A N I S AT I E P R O F I E L

2.1

Naam organisatie

49, 51

2.2

Producten en diensten

15-17

EC1

Directe economische waarden

66-73

2.3

Operationele structuur

49, 51

Ec2

Financiële gevolgen klimaatverandering

12, 42

49-50, 136

EC3

Dekking werknemersvoorzieningen

82

136

EC4

Van overheid ontvangen financiële steun

NR

49-51

EC5

Niveau salarissen

5-7

EC6

Lokale leveranciers

14-18

EC7

Lokale personeelswerving

EC8

Investering in infrastructuur

2.4

Locatie hoofdkantoor

2.5

Landen van vestigingen

2.6

Eigendomsstructuur en rechtsvorm

2.7

Markten

2.8

Organisatieomvang

2.9

Significante organisatorische wijzigingen

NR

2.10

Onderscheidingen

NR

E C O N O M I S C H E P R E S E N TAT I E I N D I C AT O R E N

119 NR 118 NR

M I L I E U P R E S TAT I E I N D I C AT O R E N

EN1

Totaal verbruik materialen

107, 131

EN2

Recycling materialen

125, 129

Voorgaand verslag

131

EN3

Directe energieverbruik

123, 129

Verslagleggingscyclus

131

EN4

Indirecte energieverbruik

123, 129

135-136

EN5

Besparing energie door efficiencyslag

EN6

Initiatieven duurzame energie

VERSLAGPARAMETERS

3.1

Verslagperiode

3.2 3.3 3.4

Contactgegevens

3.5

Proces voor het bepalen van de

123-124, 129

42, 125 123

inhoud van het verslag

53, 131

EN7

Initiatieven indirecte energiezuinig verbruik 123

3.6

Afbakening van het verslag

49, 131

EN8

Totaal waterverbruik

3.7

Beperkingen reikwijdte

131

EN9

Waterbronnen voor waterverbruik

3.8

Basis verslaglegging joint ventures

3.9

Methodiek gegevensmeting

3.10

Heroriëntatie

3.11

Veranderingen in verslaglegging

131

EN13 Natuurlijke leefomgeving beschermd

3.12

GRI toepassing

132

EN14 Beheersing effecten biodiversiteit

3.13

Beleid externe verificatie

70, 131 128, 131 60, 62, 124

107, 111, 130

125, 129 125

EN10 Recycling of hergebruik water

125

EN11 Eigen grond in beschermde gebieden EN12 Effecten op biodiversiteit

NR 125 NR 125

EN15 IUCN Red List

NR

EN16 Directe uitstoot emissies

124

BESTUUR, VERPLICHTINGEN EN BETROKKENHEID

EN17 Indirecte uitstoot emissies

124

4.1

Bestuursstructuur

EN18 Initiatieven verlaging CO? emissies

4.2

Voorzitter hoogste bestuursorgaan

4.3

Onafhankelijke leden

4.4

Mechanismen voor aandeelhouders en medewerkers

49-51 9 113-115

Beloning hoogste bestuursorgaan

4.6

Processen waarborging van

4.7

Deskundigheid hoogste bestuursorgaan

4.8

Missie, ambitie en waarden

4.9

Procedures hoogste bestuursorgaan

9

4.10

Evaluatie prestaties hoogte bestuursorgaan

9

4.11

Voorzorgprincipe

vermijding belangenverstrengeling

Extern ontwikkelde richtlijnen

4.13

Lidmaatschap van verenigingen

94-96 49, www 9 5-6

45 49, 53

124-125 NR 124 NR

EN22 Afval totaal

129

EN23 Totaal aantal lozingen

NR

EN24 Gevaarlijk afval

NR

EN25 Lozingseffecten water

NR

EN26 Initiatieven ter voorkoming van milieueffecten

5, 42,125

EN28 Monetaire waarden van significante boetes

125

EN29 Milieueffect verkeer en vervoer EN30 Investeringen milieubescherming

123-124, 129 NR

55

4.14

Stakeholder groepen

53

4.15

Inventarisatie en selectie stakeholders

53

4.16

Benadering actief betrokken stakeholders

53

132

EN20 NOx en Sox luchtemissies EN21 Totale afvoer water

49, 53, 117

4.5

4.12

EN19 Emissie stoffen aantasting ozonlaag


S O C I A L E P R E S TAT I E I N D I C AT O R E N : A R B E I D S -

PR9

Monetaire waarde van significante boetes

O M S TA N D I G H E D E N E N V O LWA A R D I G W E R K

LA1

Samenstelling totaal medewerkersbestand

117

LA2

Verloop medewerkers

118

LA3

Voordelen full time-medewerkers

LA4

48

S E C T O R S U P P L E M E N T: M I L I E U P R E S TAT I E S

NR

F1

Milieubeleid

CAO

NGG

F2

Milieurisico analyse

LA5

Minimale opzegtermijn

NGG

F3

Drempel milieurisico analyse

LA6

Arbo commissies

119

F4

Milieuprestaties klanten

LA7

Verzuimcijfers

119

LA8

Risicobeheersingsprogramma ernstige

128 45-46, 123, www 123, www

(Dit thema is integraal onderdeel van de missie van Triodos Bank)

ziekten

NGG

F5

Milieuopleiding medewerkers

123

Gezondheid en veiligheid

NGG

F6

Audits

123

LA10 Opleiding en training per medewerkers

119

F7

Externe milieu communicatie

LA11 Training voor competentiemanagement

119

F8

Milieu in portfolio

F9

Asset screening

LA9

LA12 Programmas voor prestatie en loopbaanontwikkeling LA13 Samenstelling bestuursorgaan

53, 123 46, 60 37, www

119

F10

Beleid stemrecht

www

113-115

F11

Gebruik stemrecht

www

NR

F12

Milieugerelateerde producten en

F13

Reginale verdeling kernaktiviteiten

LA14 Verhouding basissalaris man-vrouw

diensten S O C I A L E P R E S TAT I E I N D I C AT O R E N :

46, 60 46, 60-61

MENSRECHTEN

HR1

Clausule mensenrechten in

S E C T O R S U P P L E M E N T: S O C I A L E P R E S TAT I E S

investeringsovereenkomst HR2

TBP, www

Toetsing mensenrechten bij

CSR1 Duurzaamheidbeleid

toeleveranciers

TBP

Werknemerstraining mensenrechten

NR

CSR4 Vertrouwelijke informatie

HR4

Discriminatie incidenten

NR

CSR5 Compliance

Vrijheid van verenigingen en collectieve

11-18

CSR3 Duurzaamheidsaudits

HR3 HR5

5-6

CSR2 Duurzaamheidsorganisatie

123, 130 48, TBP, www

CSR6 Stakeholder dialoog

48 53

onderhandelingen

TBP

INT1 Sociaal beleid

HR6

Kinderarbeid

TBP

INT2 Personeelsverloop

118

HR7

Gedwongen arbeid

TBP

INT3 Personeelstevredenheid

117

HR8

Veiligheid

TBP

INT4 Beloning senior management

S O C I A L E P R E S TAT I E I N D I C AT O R E N :

SO1

Effect op gemeenschappen

5-6, 53

SO2

Aantal bedrijfsonderdelen geanalyseerd op corruptiegerelateerde risico’s

45

SO3

Anti-corruptiebeleid en -procedures

SO4

Maatregelen naar aanleiding van

48, TBP

NR

INT6 Inkomensratio man/vrouw

NR 117

SOC1 Goede doelen

54

SOC2 Bijdrage aan BNP

67

SUP1 Toetsing van leveranciers SUP2 Toeleverancierstevredenheid RB1

corruptie

94

INT5 Bonus voor duurzaam presteren INT7 Medewerkersprofiel

M A AT S C H A P P I J

117, TBP

Toepassing kredietcriteria

125, TBP NR 45, www

48, TBP

RB2

Kredietprofiel

16, 62

5-6

RB3

Sociaal kapitaal

16, 62

NR

IB1

Investeringsbeleid

48, 124

IB2

Klant profiel

IB3

Sociaal/ethisch beleggen

40

S O C I A L E P R E S TAT I E I N D I C AT O R E N :

AM1 Vermogensbeheer beleid

33

PRODUCTVERANTWOORDELIJKHEID

AM2 Ethisch beheerd vermogensaandeel

33

SO5

Standpunt publiek debat

SO6

Bijdrage aan politiek

SO8

Boetes en sancties

PR1

Levensduur product of dienst

PR2

Verbetering gezondheids- en

PR3

Product informatie

PR4

Verplichte productinformatie

PR5

Klanttevredenheid

53

NGG Nog Geen Gegevens

PR6

Communicatie programma’s

53

TBP

PR8

Regelgeving privacy klanten

48, TBP, www

veiligheidsincidenten


37, www 5-6

NR 45 15-17, www www

Legenda NR

Niet Relevant Triodos Business Principles

www www.triodos.nl / www.triodos.com

133

Het bedrijf bioRe Tanzania exporteert biologische katoen die wordt geproduceerd door een groep kleinschalige boeren. bioRe Tanzania begeleidt deze boeren met training en advies op het gebied van biologische productie. De katoen wordt verkocht aan de eigenaar-oprichter van bioRe, de Zwitserse firma Remei. De katoen wordt verwerkt in de biologische fair trade kledinglijn van CO-OP, één van de grootste supermarktketens van Zwitserland. Door de handelsfinanciering verstrekt door Hivos-Triodos Fonds kunnen de boeren al bij het leveren van hun katoen direct uitbetaald worden.

Colofon Triodos Bank NV Jaarverslag 2007 Verschijning april 2008 Tekst Triodos Bank Omslag Studio Ron van Roon, Amsterdam Ontwerp en lay out Studio van Waert, Westbroek Fotografie Evelyne Jacq (portretfotografie) Michiel Wijnbergh (projectfotografie), tenzij anders vermeld Drukwerk Drukkerij Pascal, Utrecht Oplage 4.500 exemplaren

Contact Voor reacties of vragen over dit verslag kunt u contact opnemen met de lokale vestiging van Triodos Bank De adressen staan op pagina 136 vermeld Dit verslag is ook beschikbaar en te downloaden via: www.triodos.nl

Dit jaarverslag is gedrukt op FSC-gecertificeerd papier


135

Adressen I N T E R N AT I O N A A L H O O F D K A N T O O R

BIJKANTOOR

Nieuweroordweg 1, Zeist

Avda. Diagonal 418 bajos

Postbus 55

Casa de Les Punxes

3700 AB Zeist, Nederland

08037 Barcelona, Spanje

Telefoon +31 (0)30 693 65 00

Telefoon +34 (0)93 476 57 47

Fax: +31 (0)30 693 65 55

Fax +34 (0)93 476 57 46

www.triodos.com

www.triodos.es

VESTIGINGEN

DUITSLAND (AGENTSCHAP)

Kasseler Strasse 1a NEDERLAND

60486 Frankfurt am Main, Duitsland

Utrechtseweg 60, Zeist

Telefoon + 49 (0) 69 717 19 100

Postbus 55

Fax + 49 (0) 69 717 19 222

3700 AB Zeist, Nederland

www.triodos.de

Telefoon +31 (0)30 693 65 00 (algemeen) Fax +31 (0)30 693 65 55 www.triodos.nl BELGIË

Hoogstraat 139/3 1000 Brussel, België Telefoon +32 (0)2 548 28 28 Fax +32 (0)2 548 28 29 www.triodos.be VERENIGD KONINKRIJK

Brunel House 11 The Promenade, Clifton Bristol bs8 3nn, Verenigd Koninkrijk Telefoon +44 (0)117 973 9339 Fax +44 (0)117 973 9303 www.triodos.co.uk BIJKANTOOR

32 Annandale Street Lane Edinburgh eh7 4ls, Verenigd Koninkrijk Telefoon +44 (0) 131 557 5528 Fax +44 (0)131 557 6491 www.triodos.co.uk SPANJE

Calle José Echegaray 5 Parque Empresarial Las Rozas 28230 Madrid, Spanje Telefoon +34 (0)91 640 46 84 Fax +34 (0)91 640 54 44 www.triodos.es

136


Triodos Bank, een kort historisch overzicht 1 9 6 8 Een studiegroep, bestaande uit Adriaan

1 9 9 8 Triodos Bank voegt de drie groenfondsen

Deking Dura (econoom), Dieter Brüll (hoogleraar

samen tot Triodos Groenfonds. Dit beursgenoteerde

fiscaal recht), Lex Bos (organisatieadviseur) en Rudolf

fonds is het eerste Nederlandse groene beleggings-

Mees (bankier), wil een meer bewuste omgang met

fonds dat valt onder de fiscale groenregeling.

geld bevorderen. 2 0 0 0 Triodos Meerwaardefonds creëert de 1 9 7 1 Stichting Triodos Fonds wordt opgericht om te

mogelijkheid voor beleggers om naast het Mixfonds

bemiddelen bij schenkingen en leningen ten behoeve

te kiezen voor een Aandelenfonds en een Obligatie-

van vernieuwende initiatieven en bedrijven.

fonds.

1 9 8 0 Triodos Bank NV wordt opgericht met een

2 0 0 2 Triodos Fair Share Fund wordt opgericht.

startkapitaal van EUR 540.000 en een licentie van

Het fonds biedt de mogelijkheid te beleggen in

De Nederlandsche Bank. De bank start met haar

microfinancieringsinstellingen in ontwikkelings-

activiteiten in Nederland.

landen.

1 9 9 0 Biogrond Beleggingsfonds, het eerste

2 0 0 4 Triodos Bank opent een vestiging in Spanje.

groenfonds in Europa, wordt door Triodos Bank

Triodos Vastgoedfonds wordt gelanceerd, het eerste

gelanceerd. Later volgen het Windfonds en het

vastgoedfonds dat uitsluitend in duurzame

Groene Beleggingsfonds.

gebouwen belegt.

1 9 9 3 Triodos Bank opent een vestiging in België.

2 0 0 6 Triodos Bank opent het internationale hoofd-

kantoor in Nederland. Het eerste in Luxemburg 1 9 9 4 Samen met Stichting DOEN wordt Stichting

Triodos-Doen opgericht en samen met Hivos, Stichting Hivos-Triodos Fonds. Beide fondsen investeren in ontwikkelingslanden en behoren tot de eerste fondsen die wereldwijd investeren in microfinanciering. 1 9 9 5 Triodos Bank opent een vestiging in het

Verenigd Koninkrijk.

gevestigde Triodos beleggingsfonds, Triodos Renewables Europe Fund wordt opgericht en belegt in Europese projecten voor duurzame energie. In Nederland wordt Triodos Cultuurfonds opgericht. 2 0 0 7 Triodos Bank lanceert Triodos Values Pioneer

Fund. Dit fonds is onderdeel van een tweede in Luxemburg opgericht fonds waarin ook Triodos Values Equity Fund en Triodos Values Bond Fund zijn 1 9 9 7 In samenwerking met Delta Lloyd Asset

ondergebracht. Triodos Vastgoedfonds wordt

Management wordt Triodos Meerwaarde Mixfonds

genoteerd aan Euronext Fund Service. Triodos Real

gelanceerd en aan de Effectenbeurs in Amsterdam

Estate Development wordt opgericht.

genoteerd.

Triodos Bank nv JAARVERSLAG 2007 BELANGRIJKE DATA VOOR DE AANDEELHOUDER EN CERTIFICAATHOUDERS TRIODOS BANK

Recommend Documents