Transparantie in handhavingtaken

‘Transparantie in handhavingtaken’ Bevindingenrapport Stichting Waternet

kpmg.nl

KPMG Advisory N.V. Laan van Langerhuize 11186 DS AMSTELVEEN

Persoonlijk en Vertrouwelijk Stichting Waternet De heer M.G.E. Wets Postbus 94370 1090 GJ AMSTERDAM

KPMG Tel +31 (0) 20 656 7788

Onze ref YV/AV/mg/210813/24490

Amstelveen, 21 augustus 2013 Geachte heer Wets, Bijgaand ontvangt u ons bevindingenrapport ‘Transparantie in handhavingtaken’. Wij hebben met veel genoegen deze opdracht voor u uitgevoerd en danken u en u medewerkers hartelijk voor de constructieve en prettige samenwerking. Wij gaan ervan uit dat wij middels deze rapportage een bijdrage hebben mogen leveren aan de verdere verbetering van uw organisatie. De verspreidingskring van ons rapport is beperkt tot u als opdrachtgever; voor verdere verspreiding en/of gebruik van (delen van) het rapport is onze expliciete voorafgaande schriftelijke toestemming noodzakelijk. Het is u niettemin toegestaan om de uitkomsten van onze werkzaamheden beschikbaar te stellen aan de verantwoordelijke wethouder of andere bestuurders van de gemeente Amsterdam met als doel hen te informeren ter zake van onderwerpen waaraan onze werkzaamheden zijn gerelateerd onder de voorwaarde dat u hen informeert dat verdere verspreiding door hen (behoudens voor eigen intern gebruik) niet is toegestaan zonder onze voorafgaande schriftelijke toestemming en dat wij, voor zover wettelijk toegestaan, ter zake van onze werkzaamheden geen verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid jegens hen aanvaarden. Ingeval u op grond van de Wet openbaarheid van bestuur wordt verplicht tot bekendmaking zult u ons voorafgaand aan de bekendmaking hierover informeren. KPMG accepteert geen enkele verantwoordelijkheid voor het gebruik van onze werkzaamheden of rapportage voor enig ander doel anders dan het doel waarvoor het rapport is opgesteld. Tot het verstrekken van nadere toelichting zijn wij desgewenst gaarne bereid. Mocht u naar aanleiding van het bovenstaande nog vragen hebben, dan kunt u contact opnemen met Anke Vries of met ondergetekende. Hoogachtend, KPMG Advisory N.V.

Y.W.H. Vlasman Partner

Inhoudsopgave 1

Managementsamenvatting

2

Inleiding

3

Aanpak

4

Bevindingen Wordt er maximaal gehandhaafd op de prioriteiten?

5

Bevindingen Wordt er op de juiste wijze gehandhaafd?

6

Meldpunt overlast

7

Evenement Canal Parade

8

Verantwoording werkwijze en beperkingen

Bijlagen I

Observatieprotocol

II

Indeling activiteiten

III

Beschrijvende grafieken

1. Managementsamenvatting Hoofdpunten uit de rapportage Achtergrond en vraagstelling

Naar aanleiding van kritiek die bij belanghebbenden leeft op de wijze waarop Waternet invulling geeft aan haar handhavende taken op het water hebben wij een onderzoek uitgevoerd, met als doel meetbaar en inzichtelijk te maken wat de handhavers op dit moment doen. Daarbij hebben twee kernvragen centraal gestaan: 1. Wordt er maximaal gehandhaafd op de prioriteiten? 2. Wordt dit op de juiste wijze gedaan?

Aanpak

Om antwoord te kunnen geven op de kernvragen is kwantitatieve en kwalitatieve informatie verzameld door middel van: 1. het meevaren met en observeren van de activiteiten die plaatsvinden op de vaartuigen van Waternet gedurende vier weken; 2. het observeren van het Meldpunt overlast; 3. het analyseren van de drukte op de vaarwegen.

Bevindingen:

In het kader van de eerste kernvraag, of maximaal wordt gehandhaafd op de prioriteiten, achten wij de volgende samengevatte bevindingen relevant:

Maximale inzet capaciteit op handhaving op prioriteiten

 De topprioriteiten zijn bekend bij de handhavers en zij geven hier ook daadwerkelijk prioriteit aan bij de uitvoering van hun dagelijkse werkzaamheden.  De daadwerkelijke handhaving op de prioriteiten wordt bemoeilijkt door praktische beperkingen.  Ondanks de bekendheid met en het opvolging geven aan de prioriteiten betreft grofweg een derde van de geobserveerde activiteiten en de bestede tijd handhaving op de prioriteiten.  Van de activiteiten die niet tot de prioriteiten behoren, betreft circa 75% activiteiten die gerelateerd zijn aan het voorkomen en bestrijden van (mogelijk) nautisch gevaar.  Als gevolg van verschillende evenementen die plaats hebben gevonden tijdens en kort na de observatieperiode hebben bepaalde activiteiten , zoals handhaving op afmeren, verhoudingsgewijs veel plaatsgevonden.

Bevindingen:

De tweede kernvraag, of op de juiste wijze wordt gehandhaafd, is onderverdeeld in een aantal deelvragen, met daarbij de volgende bevindingen:

Juiste wijze van handhaving

•

De uitvoering van de activiteiten over dagdelen en dagen van de week/het weekend vindt plaats in overeenstemming met de afspraken die gemaakt zijn teneinde de capaciteit zo effectief mogelijk in te zetten.

•

De effectiviteit en zichtbaarheid kunnen geoptimaliseerd worden door verdere verbetering van de processen bij het Meldpunt overlast en door gebruik te gaan maken van de door TNO uitgevoerde druktemetingen.

•

De handhavers maken gebruik van een veelheid aan verschillende handhavinginstrumenten die hen ter beschikking staan, waarbij het geven van een waarschuwing een in aantallen veel gebruikt instrument is, dat relatief weinig tijd kost.

•

De handhavers hanteren een wijze van bejegening die als volwassen en dienstverlenend betiteld kan worden, doordat daar waar mogelijk geluisterd wordt naar de betrokkenen en doordat escalatie van een incident zo veel als mogelijk voorkomen wordt.

•

De handhavers werken bij de uitoefening van hun werkzaamheden conform de daarvoor gemaakte afspraken samen met partijen binnen de eigen organisatie en daarbuiten.

© 2013 KPMG Advisory, ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is een dochtermaatschappij van KPMG Europe LLP en lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (“KPMG International”), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. De naam KPMG, het logo en ‘cutting through complexity’ zijn geregistreerde merken van KPMG International Cooperative.

4

Inhoudsopgave 1


2

Inleiding

3

Aanpak

4


5


6

Meldpunt overlast

7


8


Bijlagen I

Observatieprotocol

II


III


2. Inleiding

Achtergrond Stichting Waternet (hierna: Waternet) richt zich op de hele watercyclus, van het schoonmaken van afvalwater, het zuiveren en leveren van drinkwater tot het schoon en op peil houden van het oppervlaktewater. Tot de taken van Waternet behoort ook de handhaving op het water. Op deze taak van Waternet is veel kritiek van reders, wal- en woonbootbewoners. Kern van hun kritiek is dat men ervaart dat handhavers niet doelgericht maar in het ‘wilde weg’ aan het varen zijn, wegkijken voor situaties en excuses zoeken om niet tot actie over te hoeven gaan. De handhavers zelf vinden dat zij de goede dingen doen en dat ‘men’ (management, bestuur, klanten) niet wil zien wat zij werkelijk doen. Zij voelen zich daarin miskend. Tevens wordt door Waternet aangegeven dat met de huidige capaciteit nooit alle illegale reders/vervoerders en alle overlast voorkomen kan worden. Daarom wordt erop gestuurd de beschikbare capaciteit effectief in te zetten op de goede en zichtbare handhavingonderwerpen door te prioriteren in de werkzaamheden. Waternet heeft in totaal vijf bestuurlijke aandachtspunten gedefinieerd, waarvan de eerste drie aangemerkt zijn als (top)prioriteiten: 1. Aanpak illegaal passagiersvervoer 2. Bestrijding van overlast 3. Handhaving van de maximale vaarsnelheid 4. Controle binnenhavengeld 5. Verwijderen van wrakken Context: belanghebbenden en ketenpartners Bij de uitvoering van de handhavende taken hebben de handhavers van Waternet te maken met de belangen, verwachtingen en percepties van verschillende partijen. Op hoofdlijnen kunnen deze als volgt worden weergegeven: • Reders: hechten belang aan het zichtbaar handhaven op illegale aanbieders van passagiersvervoer, zodanig dat deze van het binnenwater en de markt verdwijnen. Uit onderzoek zou gebleken zijn dat er minimaal 300 illegale aanbieders varen, maar volgens de reders varen er dit seizoen (2013) veel meer. • Woonboot/walbewoners: hechten belang aan het handhaven op overlast, zoals te hard varen en versterkte muziek. Waternet dient de beloften die aan hen gedaan zijn na te komen. Een voorbeeld daarvan is de Singelgracht, steiger Van Randwijckplantsoen, waar een jaar geleden al is toegezegd te zullen optreden tegen onjuist afmeren. • Management en Bestuur van Waternet: hechten er belang aan dat de handhavers gezien worden als de ‘helden van de grachten’ voor de woonboot-/walbewoners en de reders en dat de schrijnende gevallen/dossiers daadkrachtig worden opgepakt.

•

•

Overige belanghebbenden, zoals de Amsterdamse politiek (wethouder), media (Parool, Telegraaf, sociale media) hebben een mening over de wijze waarop Waternet de handhavende taken zou moeten uitvoeren en in de praktijk uitvoert en beïnvloeden daarmee de publieke opinie over Waternet. Ketenpartners, zoals het bikerteam en de politie te water (tezamen: de politie), hebben belang bij een effectieve en veilige samenwerking met de handhavers van Waternet.

Vraagstelling Waternet streeft maximale transparantie in handhavingtaken na, maar ontbeert op dit moment voldoende feitelijke informatie om aan deze behoefte aan transparantie invulling te kunnen geven. Aan KPMG is gevraagd om op objectieve en onafhankelijke wijze te ondersteunen bij het verkrijgen van bruikbare feitelijke informatie van goede kwaliteit in relatie tot de handhavingtaken, aan de hand van de volgende vraag: Maak inzichtelijk en meetbaar wat de handhavers op dit moment doen; doen zij de juiste dingen en doen zij dit op de juiste wijze op een zodanige manier dat Waternet dit transparant aan haar klanten kan laten zien. Hierbij is het vooral van belang om inzicht te krijgen in de wijze waarop tot keuzes wordt gekomen. Hierbij zijn de volgende subvragen geformuleerd: 1. Wordt er maximaal gehandhaafd op de prioriteiten? 2. Wordt dit op de juiste wijze gedaan? • Meest effectieve, zichtbare, snelle en dienstverlenende manier? • Worden alle mogelijkheden benut en wordt hier creatief genoeg mee omgegaan? • Worden alle handhavinginstrumenten ingezet? • Worden de afspraken met het Meldpunt overlast nagekomen? • Wordt voldoende samenwerking gezocht met het bikerteam en de politie te water? • Wordt dit gedaan volgens de gemaakte afspraken? Leeswijzer In deze rapportage is in hoofdstuk 1 een managementsamenvatting opgenomen. Het onderhavige hoofdstuk, hoofdstuk 2, bevat de achtergrond en vraagstelling van het door ons uitgevoerde onderzoek. In het volgende hoofdstuk, hoofdstuk 3, zetten wij de onderzoeksaanpak uiteen. Vanaf hoofdstuk 4 tot en met hoofdstuk 7 treft u een weergave aan van de bevindingen op de verschillende onderwerpen. Tot slot volgt in hoofdstuk 8 een verantwoording van de werkwijze en een weergave van de beperkingen.


6

Inhoudsopgave 1


2

Inleiding

3

Aanpak

4


5


6

Meldpunt overlast

7


8


Bijlagen I

Observatieprotocol

II


III


3. Aanpak

Onderzoeksfases Het onderzoek is uitgevoerd in de periode vanaf 5 juli tot en met 16 augustus 2013 met een doorlooptijd van zeven weken, verdeeld over drie fases. Onderstaande illustratie bevat een weergave van de onderzoeksperiode en de verschillende fases daarin.

Fase 2: Veldonderzoek Het veldonderzoek heeft plaatsgevonden middels: 1. het meevaren met en observeren van de activiteiten die plaatsvinden op de schepen van Waternet gedurende vier weken; 2. het observeren van het Meldpunt overlast; 3. het analyseren van de drukte op de vaarwegen. 1. Het meevaren en observeren op de schepen van Waternet gedurende vier weken In totaal hebben we met 47 shifts meegedraaid. Hierbij hebben we een verdeling gemaakt tussen doordeweekse dagen (maandag tot en met donderdagochtend) en weekenddagen (donderdagmiddag tot en met zondag) en ochtend-, middag- en avondshifts. Gezien de zwaartepunten in werkzaamheden is ervoor gekozen om de nadruk te leggen op de weekendshifts (27).

Hierna lichten wij de aanpak en werkzaamheden in de verschillende fases nader toe. Fase 1: Voorbereiding De voorbereidingsfase heeft in het teken gestaan van het voorbereiden van het veldonderzoek. Wij hebben kennisgenomen van de kaders, protocollen en werkwijze waarbinnen Waternet haar handhavingtaken uitvoert. Tevens is een observatieprotocol opgesteld en afgestemd en de observatoren zijn geïnformeerd over hun taken. Op basis van het afgestemde observatieprotocol is een geautomatiseerd hulpmiddel ontwikkeld, waarin alle observatoren gedurende het veldonderzoek hun bevindingen direct vast konden leggen. Hiermee zijn de nauwkeurigheid en eenduidigheid van de vastleggingen vergroot.

Observatietool De observatoren van KPMG hebben gedurende het meevaren in een softwaretool gewerkt om zo veel mogelijk homogeniteit in de wijze van vastlegging aan te brengen. De tool is door KPMG ontwikkeld voorafgaand aan de observatieprocedure en is op verzoek van Waternet meerdere keren uitgebreid om rijkere informatie te verkrijgen. Naast een objectieve, feitelijke beschrijving van de activiteiten hebben de observatoren vragen gesteld over de keuzes die de handhavers maken tijdens een activiteit. Tevens hebben de observatoren vastgelegd hoe de communicatie tussen de handhavers en de overtreders verliep. Voor een detailbeschrijving van de observatietool verwijzen we naar Bijlage I van dit document. Bewerkingen data Om tot een toepasbare dataset te komen zijn er door ons handmatige aanpassingen op de vastleggingen van de observatoren aangebracht. Dit betreft met name het nader duiden van activiteiten die in eerste instantie in de categorie ‘Anders’ zijn geplaatst en het corrigeren van mogelijke invoerfouten.


8

3. Aanpak

Tevens zijn twee activiteiten in hun geheel uit de dataset verwijderd, omdat deze activiteiten een dermate storend effect hebben op het totaalbeeld wat wordt geschetst door de data. Het betreft in dit geval tweemaal een lijk dat is aangetroffen in het water tijdens het observeren, waarbij Waternet is gevraagd de politie te ondersteunen. Deze activiteiten hebben echter veel tijd gekost (totaal meer dan 4,5 uur) en vallen niet onder een specifieke activiteit.

De drukte op de vaarwateren is door TNO op een plattegrond van Amsterdam weergegeven, met gebruikmaking van kleuren. Op de kaarten is middels vijf kleuren het verschil in drukte weergegeven per dagdeel. De dagdelen zijn als volgt: • Drukte-indicator ochtend: gemiddelde over periode tussen 10.00-12.00 uur lokale tijd. • Drukte-indicator middag: gemiddelde over periode tussen 15.00-17.00 uur lokale tijd. • Drukte-indicator avond: gemiddelde over periode tussen 20.00-22.00 uur lokale tijd.

Wel dient gesteld te worden dat dergelijke activiteiten wel degelijk deel uitmaken van het takenpakket van de handhavers en vanuit de samenwerking ook in beginsel prioriteit krijgen (zie verder over dit onderwerp pagina 17 en over samenwerking pagina 34).

Over de periode 14 juli 2013 tot en met 24 juli 2013 heeft TNO per dag drie dagdelen in de vorm van plattegronden van Amsterdam aangeleverd ten aanzien van de drukteindicatoren. Tevens hebben wij een plattegrond aangeleverd gekregen ten aanzien van de dagintensiteit, met daarop het totaalaantal passages per vaarweg weergegeven.

Naast deze twee activiteiten zijn de observaties tijdens het evenement de Canal Parade op 5 augustus 2013 niet meegenomen in de algemene dataset, eveneens om de reden dat deze een verstorend effect hebben op het beeld wat wordt geschetst door de data. De observaties op deze dag worden apart behandeld in hoofdstuk 7. Ook van deze activiteiten dient te worden gesteld dat deze deel uitmaken van het takenpakket van de handhavers.

Wij hebben een handmatige analyse uitgevoerd op de resultaten van het TNO-onderzoek ten aanzien van de drukte van schepen op de vaarwateren in Amsterdam. Het doel van deze analyse is om vast te kunnen stellen of Waternet voldoende zichtbaar is door op de juiste tijden op de drukste delen van de vaarwateren aanwezig te zijn.

2. Het observeren van het Meldpunt overlast We hebben één dag meegelopen met het Meldpunt overlast. Dit was een dienst zonder (inkomend) telefonisch verkeer, waardoor we ons met name gericht hebben op het verzamelen van bevindingen ten aanzien van het ‘papieren’ proces. We hebben het proces van meldingen (inkomen, doorzetten, afhandeling) niet vanuit het perspectief van het Meldpunt overlast kunnen observeren. Daarnaast hebben we twee kortere diensten geobserveerd vanaf de ‘gastheerboot’ (WN14). Zie voor de bevindingen omtrent het Meldpunt overlast en de ‘gastheerboot’ hoofdstuk 6. 3. Het analyseren van de drukte op de vaarwegen Door Waternet/TNO zijn in de vaarwegen van Amsterdam op een aantal plaatsen in de wateren meters aangebracht om de drukte te meten. De sensoren registreren alle vaartuigen die zich door het vaarwater verplaatsen. De metingen zijn medio juli van start gegaan en Waternet heeft ons verzocht een analyse te doen op de resultaten van deze metingen waarbij per dagdeel gekeken kan worden hoe druk een bepaald gedeelte van het Amsterdamse vaarwater is.

Beperkingen in de analyse • Bij het vergelijken van de door KPMG vastgestelde locatiebepalingen met de drukteindicatorplattegronden van TNO dient opgemerkt te worden dat de drukte-indicatoren een gemiddelde drukte weergeven van het vastgestelde dagdeel. De locatiebepalingen van KPMG daarentegen geven geen gemiddelde, maar een specifiek tijdstip. Een en ander houdt in dat de analyse niet weergeeft of het op dat specifieke tijdstip ook het drukste gebied was waar Waternet zich al dan niet bevond. • In onze analyse hebben wij onderscheid gemaakt in relatieve drukte en absolute drukte. Bij de drukte-indicatorplattegronden van TNO wordt onder andere rekening gehouden met de breedte van een gracht, het type vaarverkeer en de snelheid die de vaartuigen aanhouden. De drukte-indicatormetingen zijn dus niet op absolute aantallen gebaseerd, waardoor wij hierbij refereren aan ‘relatieve drukte’. De dagintensiteitplattegronden van TNO laten wel absolute aantallen zien, waardoor wij hierbij refereren aan ‘absolute drukte’. De analyse op de drukte-indicatorplattegronden, de relatieve drukte, kan hierdoor enkel ondersteuning bieden voor de ‘effectiviteit’ en de ‘zichtbaarheid’ van Waternet. • Tot slot dient in aanmerking genomen te worden dat er meerdere gebieden (even) druk kunnen zijn. Indien Waternet in een van de drukste gebieden was gedurende een activiteit, is voor deze activiteit aangegeven dat het elders niet drukker was.


9

3. Aanpak

Fase 3: Analyse en rapportage In de derde fase hebben we allereerst de ruwe data uit Excel, waar nodig, bewerkt tot een handzame dataset. Vervolgens hebben we onze bevindingen gekoppeld, geanalyseerd en gereflecteerd en verwerkt in dit rapport.

Meevaren handhavers

Rapportage

Observeren Meldpunt

Analyseren drukte grachten


10

Inhoudsopgave 1


2

Inleiding

3

Aanpak

4


5


6

Meldpunt overlast

7


8


Bijlagen I

Observatieprotocol

II


III


4. Bevindingen Wordt er maximaal gehandhaafd op de prioriteiten?

Inleiding In dit hoofdstuk beschrijven wij de bevindingen ten aanzien van de in hoofdstuk 2 beschreven onderzoeksvraag of er maximaal gehandhaafd wordt op de prioriteiten. Waternet heeft in totaal vijf bestuurlijke aandachtspunten gedefinieerd, waarvan de eerste drie aangemerkt zijn als (top)prioriteiten: 1. Aanpak illegaal passagiersvervoer 2. Bestrijding van overlast 3. Handhaving van de maximale vaarsnelheid 4. Controle binnenhavengeld 5. Verwijderen van wrakken De topprioriteiten zijn leidend voor wat betreft de inzet van beschikbare capaciteit in met name de zomerperiode.

Observaties In onderstaande tabel worden de algemene, beschrijvende gegevens ten aanzien van de observaties weergegeven. Betreft Geobserveerde shifts -waarvan ochtend (start 8.00 uur) -waarvan middag (start 14.00 uur) -waarvan avond (start 16.00 uur) Geobserveerde activiteiten -waarvan beheer -waarvan handhaving -waarvan anders

Aantal

Tijdsbesteding

47 24 18 5 1078 212 853 13

110:13 42:05 65:42 2:26

Prioriteitsstelling door de handhavers Handhavers hebben deze prioriteiten als richtlijn meegekregen, doch hebben bij de uitoefening van hun taken de bevoegdheid en ruimte om naar eigen inzicht te handelen, op basis van een afweging van belangen en risico’s/gevaren. Door onze observatoren is bij de handhavers van Waternet gevraagd naar de achterliggende redenen bij het maken van bepaalde keuzes. Hierbij is ingegaan op mogelijke verklaringen voor het niet maximaal uit kunnen voeren van de handhaving op prioriteiten. Deze analyse heeft tot doel om vast te kunnen stellen of er maximaal wordt gehandhaafd op de bovenstaande prioriteiten, welke verklaringen er zijn voor afwijkingen en of hier eventueel verbeteringen in kunnen worden aangebracht. Hierna geven wij een eerst een overzicht van de totale dataset, gevolgd door een beschrijving van de drie door Waternet gestelde (top)prioriteiten, alsmede de twee bestuurlijke aandachtspunten, waarbij wij telkens starten met een algemene toelichting, gevolgd door een weergave van de bevindingen voortvloeiend uit de observaties.


12


1.

Aanpak illegaal passagiersvervoer

Algemene toelichting prioriteit ‘aanpak illegaal passagiersvervoer’ Het commercieel vervoeren van passagiers in de Amsterdamse grachten is gereguleerd door de afgifte van een beperkt aantal vergunningen aan reders door de gemeente. Op verzoek van de gemeente Amsterdam is eind 2012 een onderzoek uitgevoerd naar de huidige regeling, met als doel verbetering van veiligheid op het water, vergroening van de vloot en afname van overlast op het water. Het onderzoek, dat uitgevoerd is door SEO Economisch Onderzoek, heeft uitgewezen dat het huidige beleid tot omvangrijk illegaal passagiersvervoer zou leiden. In het onderzoek is aangehaald dat er ten tijde van het onderzoek te weinig gehandhaafd zou zijn op illegaal passagiersvervoer. Het illegaal passagiersvervoer is een probleem dat pas sinds een aantal jaar is opgekomen en sinds eind 2012 media-aandacht heeft getrokken.

Het is in de praktijk lastig om het vermoeden van de handhavers over het illegale vervoer zodanig te substantiëren dat een proces-verbaal opgesteld kan worden. De handhavers zijn daarbij afhankelijk van de verklaringen die worden opgegeven. In de praktijk bestaat de indruk dat deze verklaringen vaak op voorhand worden afgestemd. Opvarenden verklaren bijvoorbeeld een bekende te zijn van de schipper. In sommige gevallen lijkt dit ook daadwerkelijk het geval en betreft het dus uiteindelijk geen illegaal passagiersvervoer. Andere gehoorde verklaringen zijn dat de schipper niet de eigenaar is van het vaartuig of dat de schipper het varen niet geregeld heeft en derhalve niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor de gemaakte afspraken. Ook kunnen verklaringen achteraf worden ingetrokken of gewijzigd.

Bevindingen handhaving aanpak illegaal passagiersvervoer Wij hebben geconstateerd dat handhavers, zodra zij een vermoeden hebben van illegaal passagiersvervoer, prioriteit geven aan de opvolging hiervan. Tijdens de observatieperiode zijn er 34 situaties geweest met betrekking tot illegaal passagiersvervoer. In vrijwel alle gevallen (94%) ontstaat een dergelijk vermoeden op basis van eigen observaties van de handhavers door het toevalligerwijs passeren van een particulier vaartuig. Daarnaast komt het voor dat er na een overtreding van een andere soort door de handhavers gevraagd wordt naar de setting van het gezelschap op het vaartuig. Indicatie voor de handhavers waardoor het vermoeden van illegaal passagiersvervoer kan ontstaan is het vaartuig of de schipper zelf, die eerder in verband zijn gebracht met mogelijk illegaal vervoer. Een andere indicatie is de grootte van de groep opvarenden en daarmee gepaard gaande (geluids)overlast. Slechts eenmaal is de handhaving ingezet als gevolg van een melding die was binnengekomen bij het Meldpunt overlast over een studentenvaartuig dat (geluids)overlast veroorzaakte. Toen de handhavers op de melding afgingen, kregen zij het vermoeden dat er sprake was van illegaal passagiersvervoer en hebben zij hierop geacteerd.

De handhavers geven aan dat ondanks dat eenzelfde schipper meerdere malen met verschillende opvarenden aangetroffen is, dit niet afdoende is gebleken voor de bewijslast. Pas indien de handhavers een verklaring hebben van een van de opvarenden dat het commerciële vaart betreft, kunnen zij een proces-verbaal opmaken. Ingeval van een vermoeden van illegaal passagiersvervoer kan door de handhavers een dossier worden aangemaakt in Bbase, het geautomatiseerde systeem voor de vastlegging van verrichte en te verrichten activiteiten alsmede dossiervorming. Op deze manier kunnen zij doorlopend monitoren of er vermoedens van illegaal passagiersvervoer zijn. De handhavers hebben de indruk dat de bewijslast bij de rechter zwaar lijkt te zijn, wat tot onvrede leidt ten aanzien van de handhavingmogelijkheden. Zij hebben te kennen gegeven dat zij betwijfelen of processen-verbaal stand houden indien de schippers in beroep zullen gaan. In een van de gevallen tijdens de observatie is het Waternet meermalen niet gelukt een proces-verbaal op te maken, omdat de schipper zijn ID-kaart niet bij zich had. In dergelijke gevallen kunnen de handhavers niet optreden, omdat zij niet bevoegd zijn zelfstandig iemand aan te houden. In deze specifieke situatie is samenwerking met de politie gezocht om een controle uit te voeren op de achtergrond van de schipper. In dergelijke gevallen worden afspraken gemaakt om een ID te overleggen, zodat de handhaver alsnog een proces-verbaal kan opstellen. Indien de schipper zich niet aan deze afspraak houdt, zal de politie een en ander opvolgen.

Indien de handhavers acteerden op het vermoeden van illegaal passagiersvervoer, heeft er een vraaggesprek plaatsgevonden met de schipper en opvarenden. Het gesprek moet volgens de handhavers in elk geval plaatsvinden, omdat er geen harde objectieve indicatoren zijn toe te kennen aan illegaal passagiersvervoer. De handhavers hebben een training gevolgd in het effectief kunnen verhoren van mensen.

Samenvattend kan gesteld worden dat handhavers zich weliswaar bewust zijn van de prioriteit, die gegeven dient te worden aan illegaal passagiersvervoer, maar dat een effectieve handhaving in de praktijk bemoeilijkt wordt door de zware eisen die gesteld lijken te worden aan de bewijslast in combinatie met de praktische bezwaren ten aanzien van het verzamelen hiervan.


13


2.

Bestrijding van overlast

Algemene toelichting prioriteit ‘bestrijding overlast’ Overlast is een breed begrip en onder deze noemer wordt het meest (31%) geklaagd bij het Meldpunt overlast. Wat betreft (geluids)overlast vindt handhaving door Waternet alleen in het centrum plaats; handhaving op (geluids)overlast voor de overige stadsdelen valt onder de bevoegdheid van de stadsdelen zelf. Wel dient elke melding die binnenkomt bij Waternet aangaande overlast te worden opgevolgd. De boete voor het veroorzaken van (geluids)overlast op het water in Amsterdam is EUR 220. Bevindingen handhaving bestrijding overlast Wij hebben in de observatie geconstateerd dat zodra er een vermoeden of constatering is van overlast hier ook opvolging aan wordt gegeven door de handhavers. Handhaving op overlast vindt veelal (75%) plaats op basis van eigen waarneming door handhavers. Tijdens de vaarbewegingen van Waternet controleren de handhavers doorlopend op overlast. In de observatieperiode hebben wij 104 situaties van bestrijding van (geluids-) overlast waargenomen. De handhavers geven aan dat het begrip overlast subjectief en multi-interpretabel is, zowel voor klagers als voor henzelf, en dat mede daardoor handhaving op dit begrip soms lastig is. Zo mag er officieel geen muziek worden gedraaid in de vaarwateren in Amsterdam, terwijl men zich hier wellicht niet van bewust is. De boete die opgelegd dient te worden bij overtreding vinden sommige handhavers onevenredig hoog. Het gaat in dat geval tegen de principes van handhavers in om een schipper die zacht muziek draait, zonder pardon een boete van EUR 220 op te leggen. Er wordt relatief vaak (74%) gehandhaafd door middel van het afgeven van een waarschuwing door de handhavers. Hierbij wordt gerefereerd aan de hoogte van de boete die de schippers de volgende keer opgelegd zullen krijgen. De hoogte van de boete heeft een afschrikwekkend effect, wat voor de handhaver een bevredigender resultaat kan opleveren dan het direct uitschrijven van een proces-verbaal. De handhavers geven aan wel altijd te zullen acteren op de ‘excessen’. Het veroorzaken van overlast gebeurt volgens hen met name door grotere (studenten)vaartuigen met veel opvarenden die tevens alcohol nuttigen.

zich, waardoor overtredingen vaak niet door Waternet kunnen worden geconstateerd. Een andere kanttekening die handhavers plaatsen bij de bestrijding van overlast is de beschrijving die door melders wordt gegeven ter indicatie van de betreffende vaartuigen. Omdat de vaartuigen zich voortbewegen door de vaarwateren, is een omschrijving voor de handhavers heel belangrijk, maar deze blijkt lastig te geven. ‘Een bootje met te harde muziek’ kan later de volumeknop weer terugdraaien, waardoor het voor de handhavers niet meer na te gaan is wie er berispt dient te worden. 3.

Handhaving van de maximale vaarsnelheid

Algemene toelichting prioriteit ‘handhaving van de maximale vaarsnelheid’ De maximale vaarsnelheid die in de Amsterdamse binnenwateren geldt, is 7,5 kilometer per uur; er mag echter pas worden gehandhaafd vanaf 8 kilometer per uur. De handhaving van de maximale vaarsnelheid kan op diverse manieren uitgevoerd worden: • Er kan een doelgerichte actie worden opgezet, waarin een tijdlang voornamelijk wordt gehandhaafd op de maximale vaarsnelheid. Een dergelijke actie kan plaatsvinden door middel van een lasercontrole. Alle handhavers van Waternet beschikken over een lasercertificaat en zijn daarmee bevoegd een lasercontrole uit te voeren. Het opmaken van een proces-verbaal kan echter niet door alle handhavers geschieden. Een procesverbaal opmaken tijdens een lasercontrole kan indien de snelheid van 11 kilometer per uur wordt overschreden en enkel vanuit een stilliggende positie. • Een andere manier van een snelheidscontrole die gedaan kan worden, is het werken met een stopwatch tijdens een trajectmatige controle. Bij deze meting wordt vooraf de lengte van een bepaald deel van een vaarweg berekend en wordt berekend vanaf welke tijdsduur (in aantal minuten) de maximale snelheid overtreden zal worden. Met de stopwatch wordt vervolgens door een handhaver de tijd opgenomen dat een vaartuig nodig heeft het betreffende stuk vaarweg af te leggen. • Tot slot mogen de handhavers ook op basis van hun eigen GPS en op basis van eigen ervaring (golfslag onder andere) een proces-verbaal uitschrijven indien is waargenomen dat een vaartuig harder vaart dan 8 kilometer per uur.

De beperking waar de handhavers veel tegenaan lopen bij de bestrijding van overlast is dat zij slechts met 2 à 3 vaartuigen varen en dus niet alle vaarwateren in Amsterdam binnen afzienbare tijd kunnen bereiken. Vaartuigen die overlast veroorzaken verplaatsen


14


Bevindingen handhaving van de maximale vaarsnelheid Tijdens de observatieperiode is gebleken dat de handhavers relatief veel tijd (20%) spenderen aan het handhaven van de maximale vaarsnelheid. In totaal hebben wij 253 situaties met betrekking tot handhaving op snelheid geobserveerd. De vaarsnelheid is iets waar de handhavers continu op letten: waarschuwingen worden veelvuldig afgegeven en in geval van excessen wordt er een proces-verbaal opgemaakt. Wij merken ten aanzien van het inzetten van handhavinginstrumenten op dat er in verhouding grote aantallen nonverbale en verbale waarschuwingen worden gegeven (en men minder vaak overgaat tot verbaliseren). Op een klein aantal (8 incidenten) na, zijn bijna alle gevallen van handhaving voortgekomen uit de eigen observatie van de handhavers. Klachten over snelheidsovertredingen zijn volgens de handhavers doorgaans lastig te controleren. Na een controle op basis van een binnengekomen melding kon veelal geen overtreding (meer) worden geconstateerd. Overigens kan bij het aantal klachten ook meespelen dat de snelheid van vaartuigen moeilijk in te schatten is. Mensen kunnen in de veronderstelling zijn dat een vaartuig te snel vaart gebaseerd op de golfslag, maar dit is lastig met het blote oog waar te nemen. Dit is volgens de handhavers ook de reden dat er relatief veel (82%) waarschuwingen worden afgegeven en minder vaak een procesverbaal wordt opgemaakt. De GPS van een vaartuig kan licht afwijken of de handhaver kan niet zeker genoeg zijn over de accuraatheid van zijn inschatting. In dergelijke gevallen verkiest de handhaver een waarschuwing boven een boete. In de binnenstad van Amsterdam zijn snelheidsborden opgehangen, waarop de snelheid van vaartuigen is weergegeven, gevolgd door een zogeheten ‘smiley’ die aangeeft of het vaartuig de goede snelheid aanhoudt (groene lachende smiley) ofwel te hard vaart (rode sip kijkende smiley). Doordat deze kilometers echter op hele getallen zijn afgerond, geeft deze weergave een vertekend beeld. Indien een vaartuig 7,5 kilometer vaart, zal het snelheidsbord dit weergeven als 8 kilometer per uur, waardoor het lijkt of het vaartuig te hard vaart, terwijl het daadwerkelijk de toegestane snelheid aanhoudt. Tot slot is tijdens het observeren gebleken dat het inplannen van lasercontroles niet altijd zin heeft, omdat het bijvoorbeeld niet zo druk is als verwacht. Indien het druk is in de grachtengordel, is gebleken dat snelheidscontroles zinloos zijn. Door de vele vaartuigen, kan er niet hard gevaren worden.

Aangezien Waternet zich ten doel gesteld heeft om maximaal te handhaven op de hiervoor beschreven prioriteiten dient zo veel mogelijk van de beschikbare capaciteit op deze activiteiten ingezet te worden. Om dit inzichtelijk te maken geven we middels onderstaande figuren weer welk deel van de uitgevoerde activiteiten tot de prioriteiten behoort: Verhouding prioriteiten (aantallen)

Geen prioriteit; 687

Prioriteit; 391

Tijdsbesteding

Top 5-activiteiten (aantallen)

Aantal

Afmeren Handhaving van de maximale snelheid Bestrijding (geluids)overlast Verlichting Overige overtredingen

301

21:49

253

22:35

104 71 61

4:13 1:53 3:47

Tijdsbesteding prioriteiten (uren)

Prioriteit; 33:17

Geen prioriteit; 76:55

Top 5-activiteiten (tijdsbesteding) Handhaving van de maximale snelheid Afmeren Aanpak illegaal passagiersvervoer Onderhoud vaartuig Vaarwegbeheer

TijdsAantal besteding 22:35

253

21:49 6:28 6:13 5:52

301 34 13 37

Uit deze figuren blijkt dat ruim 36% van het totaalaantal geobserveerde activiteiten betrekking heeft op een van de prioriteiten. Bekeken vanuit de totaal bestede tijd betreft deze verhouding ongeveer 30%. De meest voorkomende activiteiten zowel qua frequentie als tijd zijn gerelateerd aan het handhaven op onjuist afmeren en handhaving van de maximale snelheid. Onjuist afmeren behoort niet tot de prioriteiten, maar is wel een activiteit die veel tijd en aandacht vraagt. In het vervolg van dit hoofdstuk gaan wij hier nader op in. Uit deze eerste analyse blijkt dat grofweg tweederde van de handhavingcapaciteit niet wordt besteed aan de door Waternet gedefinieerde prioriteiten.


15


4.

Controle binnenhavengeld

Algemene toelichting prioriteit ‘controle binnenhavengeld’ Het begrip ‘binnenhavengeld’ is gerelateerd aan meerdere werkzaamheden van Waternet. Oorspronkelijk behoorden alle werkzaamheden omtrent binnenhavengeld tot de taken van Waternet. De controle op het voldoen van liggeld door vaartuigen in Amsterdam is onlangs uitbesteed aan Cition. Het liggeld is vastgesteld door de gemeente Amsterdam en dient te worden betaald per strekkende meter van een pleziervaartuig. Wel onder de werkzaamheden van Waternet valt nog de overige controle op binnenhavengeld. Passanten in Amsterdam, de zogeheten ‘dagjesmensen’, die willen afmeren in de vaarwateren van Amsterdam maar dus geen liggeld betalen, dienen binnenhavengeld (voor één dag) te betalen. Een ander deel van de werkzaamheden ten aanzien van controle op binnenhavengeld is dat bepaalde havens onder het beheer van Waternet vallen. Van vaartuigen (beroepsvaart) die in deze havens afmeren kunnen de Europanummers in het systeem van Waternet ingevoerd worden, waarna controle op betaling van binnenhavengeld kan worden uitgevoerd door de Havendienst. De beroepsvaartuigen in de overige vaarwegen kunnen ook op Europa-nummer worden gecontroleerd door de handhavers van Waternet. Bevindingen controle binnenhavengeld Ondanks dat het controleren van binnenhavengeld voor de ‘dagjesmensen’ onder de werkzaamheden van de handhavers van Waternet valt, wordt hier volgens de handhavers nauwelijks tijd aan besteed. De handhavers geven tijdgebrek als voornaamste reden hiervoor aan. Daarnaast geven handhavers aan, dat zij, in tegenstelling tot voorheen, geen vignetten aan boord hebben om aan de dagjesmensen te verkopen, waardoor zij enkel een waarschuwing kunnen geven en een verwijzing naar de locatie waar het binnenhavengeld voor die dag betaald kan worden. Ondanks dat de inning van binnenhavengeld voor pleziervaartuigen in Amsterdam aan Cition is uitbesteed, is tijdens de observatieperiode gebleken dat de handhavers hier nog wel voor waarschuwen. Tevens voeren zij incidenteel Europa-nummers van beroepsvaartuigen in het systeem in. Dit is bijvoorbeeld tweemaal opgemerkt bij controle op de Binnenvaartwet; deze controle is recentelijk aan de werkzaamheden van Waternet toegevoegd.

5.

Verwijderen van wrakken

Algemene toelichting prioriteit ‘verwijderen van wrakken’ Het verwijderen van wrakken is een handhavingtaak. Om deze handhaving te kunnen realiseren vallen de beheer- en handhavingwerkzaamheden van Waternet samen. Voorafgaand aan het verwijderen van wrakken, vindt namelijk het signaleren van gezonken vaartuigen plaats, en daaropvolgend het navaren van gezonken vaartuigen (opvolging geven aan de oorspronkelijke waarschuwing door nogmaals naar de locatie van het vaartuig te varen). In Amsterdam is de Wrakkenwet van toepassing; een wrak is een vaartuig dat zijn zelfstandig drijfvermogen verloren heeft. Wrakken kunnen een belemmering voor de doorvaart vormen. Indien een pleziervaartuig op zinken staat, zullen de handhavers eerst een schriftelijke waarschuwing afgeven door een brief op te hangen aan het vaartuig. In principe krijgt de eigenaar van het vaartuig 14 dagen de tijd het vaartuig te verwijderen of in orde te maken. Na het afgeven van deze waarschuwing wordt direct een notitie gemaakt in Bbase, waar tevens een melding aan wordt gehangen voor het verstrijken van de termijn. Indien de termijn verstreken is, zal dit in Bbase te zien zijn en zullen de handhavers het vaartuig navaren waarbij zij controleren of het vaartuig is verwijderd ofwel niet meer op zinken staat. Mochten de handhavers constateren dat het wrak er nog ligt, dan zullen zij hier direct een melding van maken in Bbase, met daarbij een foto. Collega’s van de afdeling Bagger en Drijfvuil zullen het wrak wegslepen. Bevindingen verwijderen van wrakken Tijdens onze observaties is naar voren gekomen dat het daadwerkelijk verwijderen van wrakken in eerste instantie niet door de handhavers van Waternet wordt uitgevoerd, maar over het algemeen door de afdeling Bagger en Drijfvuil van Waternet wordt opgepakt. Wel vindt er een nauwe samenwerking tussen de afdelingen plaats en hebben wij waargenomen dat gezien de prioriteit die het verwijderen van wrakken hoort te krijgen, bij het tijdelijk niet beschikbaar zijn van de afdeling Bagger en Drijfvuil, de handhavers er toch voor kiezen zelf de wrakken weg te slepen. Tijdens onze observatie ging het om twee wrakken met een lekke bodem die de doorvaart belemmerden. Gezien het nautisch gevaar dat de wrakken hierdoor vormden volgens de handhavers, is er prioriteit gegeven en hebben de handhavers na contact met de afdeling Bagger en Drijfvuil en afstemming over de bestemming van de wrakken, zelf de werkzaamheden uitgevoerd.


16


Het signaleren van gezonken vaartuigen en het navaren van gezonken vaartuigen behoort wel tot de taken van de handhavers. Wij hebben waargenomen dat dit een doorlopend proces is en dat dit continu als prioriteit wordt gehandhaafd. Vanwege het nautisch gevaar dat gezonken vaartuigen kunnen vormen, krijgt deze beheeractiviteit prioriteit van de handhavers. Het overgrote deel (79%) van de activiteiten die hieraan gerelateerd zijn, komt initieel voort uit de eigen observaties van de handhavers.

Dat dit qua activiteiten niet naar voren komt uit de data-analyse, is te verklaren doordat deze taken niet altijd een opvolging vereisen. Tevens hebben wij waargenomen dat beheerwerkzaamheden meer werk of het verergeren van situaties kunnen voorkomen, zoals bijvoorbeeld het geval is bij het waarschuwen van eigenaren van verwaarloosde vaartuigen, het opheffen van stremmingen in de doorvaart, het afgeven van nautisch advies en het signaleren van gezonken vaartuigen.

Bekendheid van prioriteiten bij handhavers Gegeven het belang dat Waternet hecht aan het maximaal handhaven op de prioriteiten hebben wij de handhavers gevraagd naar hun mening over de prioriteiten. Maximale handhaving is immers alleen mogelijk als ook de handhavers zich bewust zijn van en gecommitteerd hebben aan de gestelde prioriteiten.

Niet-prioriteiten Dat de handhavers hebben aangegeven dat hun prioriteit ligt bij het voorkomen van nautisch gevaar, komt overeen met de waarneming dat een groot deel van de werkzaamheden van de handhavers en de activiteiten die plaatsvinden, niet als werkzaamheden die prioriteit dienen te krijgen is aangemerkt. Van de werkzaamheden die geen prioriteit behoeven te zijn, is opvallend dat het voornamelijk werkzaamheden betreffen die voortkomen uit eigen observatie. Het betreft hier grotendeels werkzaamheden die een preventief karakter hebben en daadwerkelijk handhaven in een later stadium kunnen voorkomen. Er worden waarschuwingen afgegeven in situaties die mogelijk nautisch gevaar kunnen opleveren en waar door de handhavers derhalve niet aan voorbij kan worden gegaan. De hierbij meest voorkomende overtreding (59%) betreft het afmeren van vaartuigen op locaties waar dit niet toegestaan is. Omdat deze vaartuigen in de doorvaart kunnen liggen of op een nautisch knelpunt, is dit een belangrijke handhavingactiviteit. Andere waargenomen activiteiten die zijn uitgevoerd ter voorkoming van nautisch gevaar, maar die in eerste instantie niet als prioriteit zijn aangemerkt betreffen noodsituaties, vaarwegbeheerwerkzaamheden, waarschuwingen die afgegeven worden op grond van (het ontbreken van) verlichting, gezonken vaartuigen signaleren en navaren, het verwijderen van objecten in het water en waarschuwingen die worden afgegeven op grond van eenrichtingsverkeer vaarwegen.

De handhavers geven aan dat het handhaven op illegaal passagiersvervoer, op snelheidsovertredingen en op (geluids)overlast naar hun mening prioriteit heeft. Dit komt overeen met de gedefinieerde topprioriteiten. Zij noemen als prioriteit niet de twee bestuurlijke aandachtspunten, te weten controle binnenhavengeld en het verwijderen van wrakken. Wat betreft het verwijderen van wrakken hebben de handhavers toegelicht dat dit geen activiteit is die zij zelf uitvoeren, maar dat zij hiervoor de afdeling Bagger en Drijfvuil contacteren. De handhavers hebben bovendien te kennen gegeven dat het verwijderen van wrakken meer een prioriteit in de herfst- en wintermaanden is, daar er dan veel regenval en wind is en er meer vaartuigen zullen zinken. Ook zullen meer eigenaren van vaartuigen zich in de zomer om hun vaartuig bekommeren dan in de winter, daar zij in de zomer ook meer gebruik maken van het vaartuig. Om deze redenen heeft het verwijderen van wrakken minder prioriteit gedurende de zomermaanden, aldus de handhavers. Overigens hebben de handhavers voor meerdere activiteiten aangegeven dat de handhavingwerkzaamheden afhankelijk zijn van seizoenen en weersinvloeden. Zo is er met name in de zomer (geluids)overlast of wordt er overlast ondervonden door snelheidsovertredingen. Dit zal in de herfst- en wintermaanden minder voorkomen, doordat er dan minder mensen varen. Wij merken op dat de handhavingwerkzaamheden veruit in de meeste gevallen (91%) plaatsvinden op basis van eigen observatie van de handhavers. Wij hebben waargenomen dat de handhavers doorlopend de actuele situatie van de doorvaart beoordelen. Noodsituaties en situaties die in de ogen van de handhavers nautisch gevaar opleveren krijgen voorrang, echter tijdens de vaarbewegingen onderweg naar een melding wordt ook doorgegaan met het beheer en de handhaving. Het beheer is volgens de handhavers een continu proces, wat door het opvallend grote aantal eigen observaties wordt bevestigd.

Tijdens onze observatiediensten hebben wij waargenomen dat zich noodsituaties kunnen voordoen, die direct handelen van de handhavers vereisen. Naast objecten te water, hebben wij ook personen te water aangetroffen en tweemaal zelfs een levenloos persoon. In dergelijke noodsituaties dienen de handhavers alle overige werkzaamheden te laten voor wat het is. Een verzoek tot bijstand kan vanuit de politie komen, maar kan ook uit eigen observatie voortvloeien. In deze waargenomen noodsituaties betrof het veelal een tijdrovend proces, waarbij bijstand door de handhavers onvermijdelijk was. In deze gevallen kon er derhalve tijdelijk niet gestuurd worden op de te handhaven prioriteiten of op de tijdsbesteding van de handhavers.


17


In geval van evenementen in Amsterdam, die (gedeeltelijk) plaatsvinden in de Amsterdamse vaarwateren, is er een belangrijke rol op het gebied van advisering, begeleiding en waar nodig handhaving weggelegd voor Waternet. Werkzaamheden ter voorbereiding van dergelijke evenementen krijgen op een bepaald moment omwille van tijdsdruk prioriteit.

Verhouding nautisch gevaar activiteiten zonder prioriteit

Wij hebben waargenomen dat tijdens een evenement andere prioriteiten worden gesteld om dat evenement naar behoren te kunnen begeleiden. Afspraken omtrent de prioriteiten tijdens een evenement worden met alle betrokken partijen afgestemd. Ook hebben we waargenomen dat er bewust een aantal keer een actie is opgezet die vanwege bijkomende omstandigheden prioriteit verdient. Deze bijkomende omstandigheden kunnen ertoe leiden dat er op een specifiek moment van de dag, op een specifieke locatie, een specifieke overtreding vaker voorkomt. Voorbeelden die wij hierbij hebben waargenomen zijn acties op controle van verlichting op de Oosterdok in de avonduren, controle op snelheid in de middaguren van het weekend op de Nieuwe Meer, een controle op illegale bewoning en/of verwaarloosde vaartuigen in het weekend op een gracht waar veel klachten over binnenkomen en het verbod op afmeren op een locatie waar een evenement zal plaatsvinden vlak voor aanvang van het evenement.

Geen nautisch gevaar; 171 (Mogelijk) nautisch gevaar, 503

Frequentie activiteiten zonder prioriteit die (mogelijk) nautisch gevaar opleveren Vervuiling / Objecten in het water; 19

Verlichting; 71 Vaarwegbeheer; 37 Overige overtredingen; 61

Afmeren; 301

Gezonken vaartuigen signaleren / navaren; 14


18


Tijdsbesteding niet-prioriteiten Wij hebben tijdens onze observatie waargenomen dat een aantal niet geprioriteerde werkzaamheden zeer tijdrovend zijn. Met name het geven van nautisch advies en de administratieve uitwerking hiervan, kost volgens de handhavers gemiddeld circa 15 minuten per advies. Uit onze observaties is gebleken dat dit gemiddeld 22 minuten kost. Er wordt een situatieschets aangeleverd en de handhaver adviseert over de situatie. Het advies wordt over het algemeen gecontroleerd door een tweede handhaver, om te voorkomen dat er iets over het hoofd wordt gezien. Bij de aanvang van een dienst raadplegen de handhavers de administratie om na te gaan of er meldingen zijn waar zij op af dienen te gaan en of er nog vaartuigen nagevaren dienen te worden. In eerste instantie is dit het uitgangspunt aan het begin van de dag. Wij hebben waargenomen dat meldingen die gedurende de dag binnenkomen worden opgevolgd en in principe ook prioriteit krijgen. Hiervan kan echter worden afgeweken op basis van de locatie van de melding ten opzichte van de positie van het Waternetvaartuig. Zo hebben wij viermaal waargenomen dat een melding niet kon worden opgevolgd, omdat deze vanaf de Nieuwe Meer kwam, of dat de handhavers op weg waren naar de Nieuwe Meer, waardoor ze een melding in de binnenstad op dat moment niet konden navaren. Doordat de Nieuwe Meer zo afgelegen ligt, is handhaving hier alleen gelijktijdig uit te voeren met handhaving in de binnenstad, indien er meerdere vaartuigen van Waternet varen. Een andere observatie van een melding die niet direct werd opgevolgd, vloeide voort uit de gemaakte afwegingen van de handhavers. In dit geval werden de werkzaamheden die op dat moment werden uitgevoerd belangrijker geacht dan de melding die binnenkwam. De afweging werd op dat moment gemaakt op basis van de inschatting van het nautisch gevaar dat met de betreffende situatie gepaard ging.

Tijdsduur nautisch gevaar activiteiten zonder prioriteit

Geen nautisch gevaar; 31:25 (Mogelijk) nautisch gevaar, 43:03

Tijdsduur activiteiten zonder prioriteit die (mogelijk) nautisch gevaar opleveren Vervuiling / Objecten in het water; 5:11 Verlichting; 1:53

Vaarwegbeheer; 5:52

Afmeren; 21:49

Overige overtredingen; 3:47 Gezonken vaartuigen signaleren / navaren; 4:29


19

Inhoudsopgave 1


2

Inleiding

3

Aanpak

4


5


6

Meldpunt overlast

7


8


Bijlagen I

Observatieprotocol

II


III


5. Bevindingen Wordt er op de juiste wijze gehandhaafd: Effectiviteit

Inleiding In dit hoofdstuk beschrijven wij de bevindingen ten aanzien van de in hoofdstuk 2 beschreven onderzoeksvraag of er op de juiste wijze wordt gehandhaafd op de prioriteiten. Door de handhavers worden grofweg twee typen activiteiten uitgevoerd: beheeractiviteiten en handhavingactiviteiten (zie onderverdeling in Bijlage II). Om inzichtelijk te maken of de werkzaamheden op de meest effectieve wijze wordt uitgevoerd, zijn een drietal indicatoren te onderscheiden: 1. Type activiteiten per dagdeel 2. Type activiteiten per weekdag 3. Tijdsbesteding per type activiteit

Uit de observaties blijkt dat er in de ochtend naar verhouding de meeste beheeractiviteiten worden uitgevoerd (56%). In de middag nemen handhavingwerkzaamheden de overhand (78%) van het totaal aan activiteiten. Deze trend zet verder door in de avond waar iets meer dan 8% van het totaal aan activiteiten nog beheeractiviteiten betreft. Naarmate de dag vordert komen beheeractiviteiten verhoudingsgewijs minder frequent voor. Deze observatie is conform de genoemde afspraken. Tijdsbesteding per dagdeel 100% 90% 80%

Activiteiten per dagdeel Om de activiteiten zo effectief mogelijk uit te voeren, is afgesproken dat beheeractiviteiten zo veel mogelijk in de ochtend plaatsvinden en handhavingactiviteiten in de middag en avond.

14:55

70%

30:04 20:41

60% 50% 40%

Aantallen per dagdeel

30%

100%

20%

90%

10%

80%

0%

58

70%

18:30 4:56 1:27 Middag

0:09 Ochtend Anders

386

60%

18:37

Beheer

0:49 Avond

Handhaving

409

50% 40% 30%

76

20% 98

10% 0%

9 Middag

1 Ochtend Anders

Beheer

38 3 Avond

Ook indien er naar de tijdsbesteding per dagdeel wordt gekeken, is eenzelfde trend waarneembaar. In de ochtend wordt relatief gezien de meeste tijd besteed aan beheeractiviteiten (55%). In de middag daalt dit percentage (37%), terwijl de handhavingactiviteiten toenemen naarmate de middag vordert (60%). Ook deze trend zet verder door in de avond waar ruim 78% van de tijd handhavingactiviteiten betreft. Deze observatie is eveneens conform de gemaakte afspraken.

Handhaving


21

5. Bevindingen Wordt er op de juiste wijze gehandhaafd: Effectiviteit

Activiteiten per weekdag Aantallen per weekdag

Tijdsbesteding per weekdag (uren)

100%

100%

90%

90%

80%

80%

70% 60%

216

103

186

60

107

50%

40%

40%

30%

30%

10%

25

18

0%

1 Maandag

3 Dinsdag

61

39

3 4 Woensdag Donderdag Anders

Beheer

2 Vrijdag

17

19 Zondag

Handhaving

Indien wordt gekeken naar de verhouding in aantallen tussen handhaving- en beheeractiviteiten per dag van de week is er geen duidelijke trend waarneembaar. Wel is duidelijk dat handhavingactiviteiten de gehele week het meest frequent zijn (gemiddelde van ruim 79%) met een piek op zondag (85%) en een dal op woensdag (63%). Het gemiddelde voor beheeractiviteiten ligt op ruim 20% met een piek op woensdag (34%) en een dal op dinsdag (15%). Wordt echter gekeken naar de verhouding tussen handhaving- en beheeractiviteiten per dag van de week in bestede tijd, dan is wel duidelijk een patroon zichtbaar. De tijd besteed aan beheeractiviteiten aan het begin van de week is op maandag het hoogst (59%) om gedurende de week af te nemen tot ruim 16% op zondag. Gemiddeld gezien wordt iets minder dan 38% van de tijd besteed aan beheeractiviteiten en 61% aan handhavingactiviteiten.

15:56

6:29

7:19 3:50

6:41

11:08 8:22

2:58

10% 0%

Zaterdag

15:51

8:48

20%

33

8:19

60%

50%

20%

5:27

70%

62 119

4:49

1:43 0:10 Maandag

0:02 Dinsdag

0:44

1:04

Woensdag Donderdag Anders

Beheer

0:24 Vrijdag

Zaterdag

Zondag

Handhaving

Bevinding: Per dagdeel is waarneembaar dat er in de ochtend de meeste aandacht (zowel in tijd als in aantallen) wordt besteed aan beheeractiviteiten. Gedurende de middag nemen handhavingactiviteiten de overhand, wat wordt doorgezet in de avond. Per weekdag is waarneembaar dat er aan het begin van de week de meeste tijd wordt besteed aan beheeractiviteiten. Naarmate de week vordert, wordt er steeds meer tijd besteed aan handhavingactiviteiten. Met name in het weekend wordt de meeste tijd besteed aan handhavingactiviteiten. Qua aantallen activiteiten is een dergelijke trend niet waarneembaar, maar blijft de verhouding gedurende de week ongeveer gelijk.


22

5. Bevindingen Wordt er op de juiste wijze gehandhaafd: Zichtbaarheid

Om als handhaver zichtbaar te zijn voor het publiek is het zaak op het juiste moment op de juiste plaats te zijn en om daar de juiste interventies te doen. Om dit inzichtelijk te maken hebben we vastgelegd welke handhavinginstrumenten bij welke activiteiten worden ingezet. Ook hebben we geanalyseerd op welk moment van de dag welke handhavinginstrumenten worden ingezet. Tot slot is, op basis van TNO-gegevens, een analyse gemaakt van de locatie van het Waternet-vaartuig in relatie tot de drukte op dat moment. Handhavinginstrument per activiteit Uit de tabel blijkt dat het soort handhavinginstrument per soort activiteit behoorlijk kan variëren. Logischerwijs is er bij beheeractiviteiten zoals informatieverstrekking, nautisch advies en het verplaatsen van vaartuigen veelal geen sprake van vereiste handhaving of zal men direct de situatie proberen op te lossen.

Type activiteit per gehanteerd handhavinginstrument 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

Bij handhavingactiviteiten valt op dat er hoofdzakelijk gewerkt wordt met (met name mondelinge) waarschuwingen. Ook wordt er veel vaker gebruikgemaakt van ‘zwaardere’ handhavinginstrumenten zoals het opmaken van processen-verbaal (zie onderverdeling cirkeldiagram). Daarnaast komt het frequent voor dat er bij handhavingactiviteiten geen overtreding wordt geconstateerd bij nadere inspectie (geen handhaving vereist) of dat er wel sprake is van een verdenking, maar het bewijsmateriaal ontoereikend is (geen handhaving mogelijk). Dit laatste is met name het geval bij bestrijding van illegaal passagiersvervoer, waar de handhavers (vijfmaal waargenomen) wel een vermoeden hebben dat hier sprake van is maar vervolgens geen hard bewijs kunnen verzamelen (bijvoorbeeld omdat de aanwezige passagiers geen belastende verklaring afleggen of deze later weer intrekken). Ook komen er situaties voor waar men niet bij machte is om handhavend op te treden, omdat men niet tijdig op de locatie waar de overtreding wordt begaan kan zijn.

5

3

524

1

74

35

125

10 2

57

18

102

Typerend voor bepaalde beheeractiviteiten (verwaarloosde en gezonken vaartuigen) is wel dat deze activiteiten verhoudingsgewijs vaak leiden tot wegslepen. Dit handhavinginstrument wordt ook ingezet bij bepaalde handhavingactiviteiten (afmeren en controle binnenhavengeld). Voor beide typen activiteiten geldt verder dat deze doorgezet kunnen worden naar een derde partij indien de handhavers zelf niet bij machte zijn om op de gewenste wijze te handhaven. De belangrijkste oorzaak hiervoor is dat een activiteit niet binnen het takenpakket van de handhavers valt (bijvoorbeeld het wegslepen van wrakken en/of het reinigen van verwaarloosde vaartuigen) dan wel dat ze niet over de benodigde autoriteit beschikken (bijvoorbeeld indien er iemand aangehouden dient te worden).

60

12

5 2 1

Anders

2

17 3

Beheer

1

15 1

3

Handhaving

Activiteiten waarvoor proces-verbaal is opgemaakt Woonschepen / -objecten; 1 Verlichting; 5

Aanpak illegaal passagiersvervoer, 5

Overige overtredingen; 6

Afmeren; 16

Handhaving van de maximale snelheid; 34


Bestrijding (geluids-) overlast; 7 Controle binnenhavengeld; 1

23


Handhavinginstrument per dagdeel Een nadere analyse van de inzet van de handhavinginstrumenten gedurende de dag laat zien dat in de ochtend met name activiteiten worden ondernomen waarbij geen handhaving is vereist (44%). Hierbij kan onder meer gedacht worden aan (controle op) illegale bewoning en verwaarloosde vaartuigen waarbij niets wordt aangetroffen, informatieverstrekking, nautisch advies en het opmeten van woonschepen/objecten. Qua frequentie zet dit patroon zich door in de middag, maar relatief gezien zijn er naarmate de dag vordert minder activiteiten die geen handhaving vereisen en dient er derhalve vaker daadwerkelijk te worden opgetreden. In de middag en avond wordt vooral gehandhaafd middels (mondelinge) waarschuwingen (gemiddeld 56%). Ook wordt er vaker een proces-verbaal opgemaakt als handhavinginstrument. Relatief gezien gebeurt dit het meest frequent in de avond (bijna 8%). Er wordt naarmate de dag vordert derhalve vaker en zwaarder gehandhaafd.

Gehanteerde handhavinginstrumenten per dagdeel 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

48 54

12

79 41 9

8 5

7 3

1

5

19

Middag

8

40

21

21

9

2 4

36

257 60

Ochtend

12 34

268

11

4

Avond


24


Locatie vaartuig Waternet in relatie tot drukte Zoals in hoofdstuk 3 aangegeven, hebben wij een analyse uitgevoerd op de drukte van de vaarwegen in Amsterdam aan de hand van aangeleverde plattegronden door TNO, in vergelijking met de locatie van de vaartuigen van Waternet. Om de drukte op de vaarwegen en de aanwezigheid van Waternet te analyseren, is er een vergelijking gemaakt tussen de drukte-indicatoren per dagdeel van TNO en de vastgelegde activiteiten uit de KPMG-data. De vergelijking is uitgevoerd voor zeven verschillende dagen met een totaal van 19 dagdelen. In de data van KPMG is vastgelegd: • op welke datum een activiteit plaatsvond; • op welk tijdstip een activiteit plaatsvond; • de locatie van de activiteit. Voor de activiteiten is vervolgens vastgesteld in welk dagdeel de activiteit plaatsgevonden heeft; daarna is de activiteit gekoppeld aan de juiste plattegrond van TNO. In totaal is voor 332 activiteiten vastgesteld hoe druk het op een schaal van 1 tot 5 op dat bepaalde moment was op het betreffende vaarwater. Tevens is voor elke activiteit vastgesteld of er op dat tijdstip een gebied elders drukker was. Omdat per vaarwater de drukte aanzienlijk kan verschillen, is ervoor gekozen om de analyse niet per vaarwater te doen, maar per gebied, waarbij gemiddeld 3 vaarwateren om de specifiek door KPMG vastgestelde locatie heen als gebied zijn genomen. Dit gebied is vergeleken met de rest van de vaarwateren. Naast de analyse op de door KPMG vastgelegde activiteiten, is er een analyse uitgevoerd op alle door TNO aangeleverde drukte-indicatorplattegronden om vast te stellen of er een terugkerend patroon per vaarwater of per dagdeel waar te nemen is. Deze analyse is uitgevoerd voor 11 dagen maal 3 dagdelen. Hierbij is per plattegrond per dagdeel vastgesteld welk gebied het drukst was. Tevens is voor de dagintensiteitplattegronden vastgesteld of er een patroon in de absolute aantallen vaartuigen waar te nemen is.

Bevindingen analyse drukte-indicatoren TNO Voor 197 van de 332 activiteiten is vastgesteld dat het betreffende Waternet-vaartuig zich in het gemiddeld drukste gebied van Amsterdam bevond; dit betreft circa 59% van het totaalaantal geanalyseerde activiteiten. Van de activiteiten waarvan is vastgesteld dat Waternet zich bevond in een van de drukste gebieden van de vaarwateren in Amsterdam, betrof het in 59% van de gevallen de avond, in 34% van de gevallen betrof het de middag en slechts in 7% betrof het de ochtend. De bevinding dat een relatief laag percentage van de activiteiten waarvan is vastgesteld dat Waternet zich bevond in een van de drukste gebieden, in de ochtend is, komt overeen met het algemene beeld dat wij hebben gekregen van de drukte in de vaarwateren. In de ochtend is het relatief rustig in alle vaarwateren van Amsterdam. Voor 135 activiteiten, 41% van het totaal aantal geanalyseerde activiteiten, is op basis van de locatiebepaling van het Waternet-vaartuig vastgesteld dat er andere vaarwatergebieden waren in Amsterdam waar het op dat dagdeel gemiddeld drukker was. Van alle activiteiten waarvan is vastgesteld dat het in een ander gebied dan waar Waternet zich bevond drukker was, betrof het in 66% van de gevallen de middag, in 27% de avond en slechts in 7% de ochtend. De bevinding dat een relatief laag percentage van de activiteiten waarvan is vastgesteld dat er andere vaarwatergebieden waren waar het gemiddeld drukker was, in de ochtend is, komt overeen met het algemene beeld dat wij hebben gekregen van de drukte in de vaarwateren. Voor 23 van de activiteiten van Waternet hebben wij niet vast kunnen stellen hoe de drukte daar was. Het betreft voor alle 23 activiteiten het vaarwater de Nieuwe Meer; dit vaarwater is niet opgenomen op de kaart met drukte-indicatoren in de analyse van TNO. Omdat er geen druktemeters in dit vaarwater zijn aangebracht, kan niet worden geanalyseerd of het op dat moment in een ander gebied in de stad drukker was. De handhavers hebben te kennen gegeven dat er vaak klachten binnenkomen over de Nieuwe Meer over snelheidsovertredingen, maar dat dit gebied te ver verwijderd is van het stadscentrum om hier afdoende te kunnen handhaven. Het is tijdrovend om naar de Nieuwe Meer te varen gezien de afgelegen ligging en de vaarwateren die afgelegd worden om de Nieuwe Meer te bereiken, zijn relatief rustig.


25


Algemene bevindingen drukte-indicatoren dagintensiteitplattegronden Op alle drukte-indicatorplattegronden is waar te nemen dat de grachtengordel relatief gezien tot de drukste vaarwatergebieden behoort in Amsterdam. Met name de Prinsengracht en de Herengracht in Amsterdam-West zijn relatief het drukst. Absoluut gezien is op alle dagintensiteitplattegronden waar te nemen dat het grootste aantal vaartuigen op de Amstel vaart. Vanaf de Amstel varen in absolute zin de meeste vaartuigen noordelijk de Oudeschans op, via het Oosterdok richting het IJ. Aan de hand van de drukte-indicatorplattegronden is tevens het algemene beeld ontstaan dat het in de ochtend aanzienlijk rustiger is in de vaarwateren dan in de middag/avond. Hoewel de TNO-metingen gedurende een beperkte en relatief korte periode zijn uitgevoerd, kunnen de resultaten ervan dienen als sturingsinformatie voor de planning van de capaciteit van Waternet. Door de inzet te richten op de drukste vaarwateren en de drukste periode van de dag kan de zichtbaarheid van Waternet verder vergroot worden.


26

5. Bevindingen Wordt er op de juiste wijze gehandhaafd: Dienstverlenend

We hebben de dienstverlenendheid van de handhavers gedurende de diensten geobserveerd en beoordeeld aan de hand van de volgende vragen: • In welke mate luistert de handhaver naar de betrokkene(n)? • Welke houding neemt de handhaver aan ten opzichte van de betrokkene(n)? • In welke mate is de handhaver in staat escalatie/een conflict te voorkomen?

Houding Welke houding neemt de handhaver aan ten opzichte van de betrokkene(n)? Onderdanig; 1

Uit de hoogte / belerend; 28

Luisteren In welke mate luistert de handhaver naar de betrokkene(n)?

Volwassen; 281

In uitgebreide mate; 53 Helemaal niet; 78

Redelijk veel; 103 Enigszins; 74

De observaties wijzen uit dat de houding die de handhavers aannemen jegens de betrokkene(n) voor het overgrote deel als volwassen wordt omschreven. In een enkel geval wordt uit de hoogte/belerend opgetreden. Ook in deze gevallen is er doorgaans sprake van overtredingen waar weinig discussieruimte bestaat, maar de betrokkene(n) toch weerstand biedt (bieden).

Uit de observaties blijkt dat de handhavers in iets meer dan de helft van de gevallen redelijk veel tot uitgebreid luisteren naar de betrokkene(n). Er wordt met name minder geluisterd bij overtredingen waar weinig discussieruimte bestaat, zoals (geluids-) overlast, afmeren en het overtreden van de maximale snelheid. Daarentegen wordt juist meer geluisterd in ingewikkeldere situaties die om meer aandacht vragen, zoals gevallen van (mogelijk) illegaal passagiersvervoer en overtredingen waarbij men niet op de hoogte is van de geldende regels. Veelal wordt in dergelijke gevallen een flyer overhandigd met aanvullende informatie.


27

5. Bevindingen Wordt er op de juiste wijze gehandhaafd: Dienstverlenend

Vermijden van conflict In welke mate is de handhaver in staat escalatie / een conflict te voorkomen? Helemaal niet; 2

Enigszins; 5

Redelijk goed; 79 Helemaal wel; 218

Tijdens de observaties is gebleken dat de handhavers in nagenoeg alle gevallen redelijk goed tot helemaal in staat zijn om escalaties tijdens hun werkzaamheden te voorkomen. Bevinding: Op basis van de observaties kan geconcludeerd worden dat de handhavers zich in de meeste situaties dienstverlenend opstellen door een volwassen houding aan te nemen en zo veel mogelijk een escalatie te voorkomen. In situaties die zich daarvoor lenen gaat men het gesprek aan met betrokkene(n). Daarentegen besteden de handhavers minder aandacht aan betrokkene(n) indien de overtreding onomstotelijk vaststaat en er geen sprake is van een discussiepunt.


28

5. Bevindingen Worden alternatieve oplossingen aangedragen en wordt hier creatief genoeg mee omgegaan? Tijdens de observaties hebben we beoordeeld in welke mate de handhavers, in voorkomende gevallen, een alternatieve oplossing aandragen aan betrokkene(n).

Mate van aangedragen alternatieven per type activiteit 100%

Alternatieve oplossingen

34

90%

In welke mate biedt de handhaver een alternatieve oplossing?

80%

10 30

3

70%

34

60% 50% 40%

1

30%

Helemaal wel; 47

4

152

20% 10%

Redelijk goed; 48

17

1

Helemaal niet; 162

Enigszins; 39

Handhavers dragen over het algemeen enigszins tot geen alternatieve oplossing aan betrokkene(n). Beschouwd vanuit het type activiteit is hier in de meeste gevallen sprake van indien het handhavingactiviteiten betreft waarbij het gaat om overtredingen die niet ter discussie staan en waarbij derhalve ook geen alternatief beschikbaar is (bijvoorbeeld (geluids)overlast, verlichting en snelheid). Bij met name overtredingen in verband met afmeren suggereren handhavers nog wel eens een alternatieve locatie om af te meren.

2

8

0% Anders Helemaal niet

Beheer Enigszins

Redelijk goed

Handhaving Helemaal wel

Bevinding: Er worden door de handhavers beperkt alternatieven aangedragen. Indien de situatie zich ervoor leent (met name beheeractiviteiten), draagt men doorgaans een of meerdere opties aan.

In geval van beheeractiviteiten dragen handhavers frequenter een alternatief aan. Het betreft dan veelal (nautische) adviezen, informatieverstrekking, verwaarloosde vaartuigen en het verplaatsen van vaartuigen. In deze gevallen is er gezien de aard van de activiteit ook vaker de mogelijkheid om een alternatief aan te dragen.


29

5. Bevindingen Worden alle handhavinginstrumenten ingezet?

In onderstaande cirkeldiagram hebben we aangegeven hoe frequent bepaalde handhavinginstrumenten worden ingezet tijdens de beheer- en handhavingactiviteiten.

Wegslepen; 7:40

Inzet handhavinginstrumenten ·

Frequentie gehanteerde handhavinginstrumenten Schriftelijke waarschuwing; 73

Situatie direct oplossen; 38

Tijdsduur gehanteerde handhavinginstrumenten

Wegslepen; 10

(Non-verbale) Waarschuwing; 104

Situatie direct oplossen; 10:02

Geen handhaving mogelijk; 3:16

Doorzetten naar derde partij; 25 Geen handhaving mogelijk; 21

Opmaken procesverbaal; 75

(Non-verbale) Waarschuwing; 2:35 Doorzetten naar derde partij; 5:56

Opleggen dwangsom; 1 Geen handhaving vereist; 187 Mondelinge waarschuwing; 544

Het meest toegepaste handhavinginstrument is veruit de waarschuwing. Waarschuwingen kunnen op verschillende wijzen worden gegeven, te weten schriftelijk, mondeling en nonverbaal (bijvoorbeeld middels handgebaren of een fluitje). Indien een waarschuwing niet afdoende is, bijvoorbeeld omdat er een verhoogd risico is of de ernst van de overtreding dermate zwaar is, maken de handhavers vaker gebruik van een proces-verbaal. Wat betreft de handhavingactiviteiten valt met name op dat zowel waarschuwingen als processen-verbaal worden ingezet als handhavinginstrument. Zie verder de toelichtende beschrijving op pagina 23.

Schriftelijke waarschuwing; 13:30 Opmaken procesverbaal; 14:12

Opleggen dwangsom; 0:15

Geen handhaving vereist; 31:02

Mondelinge waarschuwing; 21:41

Als er nader wordt gekeken naar de tijd die handhavers kwijt zijn aan specifieke handhavinginstrumenten, dan valt op dat er relatief veel tijd gaat zitten in activiteiten die geen handhaving vereisen, zoals trajectcontroles/snelheidsmetingen waarbij geen overtreding wordt geconstateerd, meldingen die enige reistijd vergen maar die geen overtreding blijken te zijn, het opmeten van zaken voor woonboten / -objecten en navraag doen voor illegaal passagiersvervoer waar geen verdenkingen uit blijken. Daarnaast is men verhoudingsgewijs veel tijd kwijt aan het opmaken van een procesverbaal omdat dit instrument veel tijd vergt om te noteren en later ook om uit te werken. Wat ook relatief veel tijd vergt betreft het wegslepen van vaartuigen of activiteiten die doorgezet dienen te worden naar een derde partij omwille van de afspraken die onderling moeten worden gemaakt en afgestemd. Gemiddeld gezien kosten waarschuwingen relatief weinig tijd, maar door de hoge frequentie waarmee dit handhavinginstrument wordt ingezet beslaan deze toch een aanzienlijk deel van de bestede tijd.


30


Tijd per opgezette actie Tijdens onze observatieperiode hebben wij waargenomen dat er acties kunnen worden opgezet om activiteiten voor een aaneensluitende periode op een bepaalde dag te controleren om, waar nodig, hierop te kunnen handhaven. Tijdens onze observatieperiode hebben wij twaalfmaal een lasercontrole geobserveerd ter handhaving van de maximale snelheid. Gemiddeld genomen duurde een lasercontrole 1 uur en 8 minuten. Bij de lasercontrole zijn minimaal twee vaartuigen van Waternet ingezet en minimaal 4 handhavers ter plaatse geweest. Een andere actie die kan worden opgezet ter handhaving van de maximale snelheid is het uitvoeren van een trajectcontrole. Wij hebben driemaal waargenomen dat er een trajectcontrole is opgezet. De gemiddelde tijd die men aan deze actie kwijt was, was 59 minuten. Wij hebben tijdens de lasercontroles en trajectcontroles waargenomen dat er veelvuldig waarschuwingen worden afgegeven, echter als resultaat van deze actiematige controles zijn geen processen-verbaal uitgeschreven. Voor de zichtbaarheid zijn acties die worden opgezet ter handhaving van de maximale snelheid positief bevonden; echter, voor de effectiviteit van de handhaving, als gekeken wordt naar het daadwerkelijk handhaven of optreden aan de hand van de opmaak van een proces-verbaal, lijken dergelijke acties niet direct van extra toegevoegde waarde. Eenmaal hebben wij een opgezette actie waargenomen in samenwerking met de politie, waarbij een alcoholcontrole is gehouden. Door middel van blaastests werden schippers op varende vaartuigen gecontroleerd en indien nodig geverbaliseerd. Deze actie heeft 45 minuten in beslag genomen. Tweemaal hebben wij een actie waargenomen die verband hield met het verbod tot afmeren, waarbij eenmaal in samenwerking met de politie was en eenmaal de reden voor de actie een evenement was. Qua tijdsbesteding heeft dit gemiddeld 1 uur en 31 minuten per actie gekost.

Redenen voor inzetten handhavinginstrument Waarschuwingen (verbaal en non-verbaal) Het algemene beeld dat tijdens de observatieperiode is ontstaan, is dat er door de handhavers gekozen wordt voor het afgeven van een waarschuwing indien de overtreding niet goed te bewijzen is of een proces-verbaal opmaken onevenredig zwaar zou zijn in verhouding tot de zwaarte van de overtreding. Waarschuwingen (verbaal en non-verbaal) worden het meest afgegeven op snelheidsovertredingen, verbod op afmeren en in geval van (geluids)overlast. In geval van een snelheidsovertreding kan de afweging om een waarschuwing af te geven in plaats van een proces-verbaal op te maken verband houden met de bewijslast. De grens tussen de toelaatbare snelheid en het overtreden van de maximale snelheid is niet altijd even duidelijk te zien. Er wordt in deze gevallen dus net wel of net niet te hard gevaren; in deze gevallen geven de handhavers aan dat zij een waarschuwing afdoende achten. Ook nemen de handhavers de hoogte van de boete die zij dienen op te leggen in acht; vanwege de hoogte van de boete hebben sommige handhavers moeite met het zonder meer uitschrijven van een proces-verbaal. Wat tot slot in mindere mate ook een afweging is die wordt meegenomen, is de hoeveelheid (extra) administratieve werkzaamheden die het uitwerken van een proces-verbaal met zich meebrengt. Er is geen tijd ingecalculeerd voor de handhavers om administratieve werkzaamheden af te ronden. Indien hier tijdens de dienst derhalve geen ruimte voor over blijft, dienen de handhavers deze werkzaamheden op een ander moment af te ronden. Sommige handhavers voeren deze werkzaamheden na werktijd uit. Daarnaast laten sommige handhavers de werkzaamheden liggen tot hier wel tijd voor is onder werktijd. De keuze om een waarschuwing af te geven in het geval van het overtreden van een afmeerverbod is overwegend omdat de handhavers waarnemen dat de overtreding nog niet is geschied, maar men op het punt staat om het verbod te overtreden. Het betreft in deze gevallen bijna altijd (99%) de eigen observatie van de handhavers dat een schipper op het punt staat ergens af te meren waar dit verboden is. Om een overtreding te voorkomen wordt een waarschuwing afgegeven. Er wordt in principe niet op toegezien of de schipper ook daadwerkelijk zijn poging tot afmeren staakt. Indien een vaartuig nautisch gevaar oplevert, wordt hier echter strenger op toegezien.


31


De keuze om een waarschuwing af te geven in geval van (geluids)overlast is overwegend omdat de overlast niet als heel erg wordt ervaren door de handhavers. Zo hebben we in het geval van muziek draaien waargenomen dat er waarschuwingen worden afgegeven in plaats van dat een proces-verbaal wordt opgemaakt. De handhavers kiezen voor een waarschuwing, omdat schippers zich er mogelijk niet van bewust zijn dat er geen muziek gedraaid mag worden op de Amsterdamse grachten. Indien de muziek niet heel hard staat, lijkt een waarschuwing afdoende. De keuze voor het afgeven van een waarschuwing wordt mede ingegeven door de hoogte van de boete. Schriftelijke waarschuwing De meeste (75%) schriftelijke waarschuwingen die worden afgegeven zijn vanwege het overtreden van een afmeerverbod. Er wordt gekozen voor een waarschuwing met een termijn die men heeft om het vaartuig te verplaatsen. Deze procedure is binnen Waternet overeengekomen indien er een afmeerverbod wordt overtreden. De handhavers geven aan dat zij hier van zullen afwijken indien er nautisch gevaar dreigt. Zij zullen dan in eerste instantie proberen telefonisch contact op te nemen met de eigenaar, maar eventueel kunnen zij ook overgaan tot het wegslepen van het vaartuig. Dergelijke situaties zijn niet aangetroffen tijdens de observatieperiode. Schriftelijke waarschuwingen zijn ook de eerste stap na het signaleren van een gezonken vaartuig. De eigenaar wordt een termijn gegeven van twee weken, waarna het vaartuig ofwel niet meer op zinken dient te liggen, ofwel verwijderd dient te zijn. Om dit te controleren varen de handhavers het gezonken vaartuig na. Het opmaken van een proces-verbaal De handhavers geven aan in alle gevallen van excessieve overtredingen een procesverbaal op te maken. Wij hebben waargenomen dat er een proces-verbaal wordt opgemaakt ingeval een situatie gevaar oplevert, zoals overtredingen van de maximale vaarsnelheid en het foutief afmeren, maar ook bijvoorbeeld het niet hebben van verlichting op een vaartuig wanneer het donker is. Wanneer prioriteit wordt gegeven aan bepaalde activiteiten wordt bewust eerder een proces-verbaal opgemaakt. Voorbeelden hiervan zijn het illegaal passagiersvervoer waar momenteel prioriteit aan wordt gegeven en de bestrijding van overlast. Opvallend bij de bestrijding van overlast was dat alle processenverbaal die zijn opgemaakt, overlast in de avonduren betroffen. Dit komt overeen met onze waarneming dat de handhavers een afweging maken over hoeveel last omstanders hebben van de opvarenden van een vaartuig.

Doorzetten naar een derde partij Indien de handhavers van Waternet ervoor kiezen om iets door te zetten naar een derde partij, is dit overwegend vanwege het zelf niet hebben van de bevoegdheid om te handhaven. Om uiteenlopende redenen, van controle op een ID en het eventueel moeten aanhouden vanwege illegale bewoning op een vaartuig, tot het signaleren van een mogelijk gestolen vaartuig, worden meldingen soms doorgezet naar de politie. Ook kan contact worden gezocht met de gemeente, indien er voorvallen zijn die onder de Algemene Plaatselijke Verordening vallen, zoals het aantreffen van een bijenkorf op een vaartuig. Situaties direct oplossen In een aantal situaties (38) hebben wij opgemerkt dat de handhavers ter plekke direct een situatie verhelpen. Dit is altijd het geval indien er sprake is van een persoon die te water raakt, gezien de nood van de oplossing. Andere situaties die zijn waargenomen en direct worden opgelost betreffen veelal beheerwerkzaamheden (92%), zoals objecten die te water zijn geraakt, vaartuigen die los zijn geraakt en vaartuigen die pech hebben en versleept moeten worden. Het opleggen van een dwangsom Eenmaal hebben wij vastgesteld dat er gebruik is gemaakt van de mogelijkheid om een dwangsom op te leggen. Het betrof hier een vermoeden van illegaal passagiersvervoer, hetgeen echter op het specifieke observatiemoment niet kon worden bewezen. De schipper was in het verleden al meerdere malen gewaarschuwd door de handhavers op basis van het vermoeden van deze overtreding. De opvarenden verklaarden echter vrienden van de schipper te zijn, waardoor niet kon worden vastgesteld dat er op dat specifieke moment daadwerkelijk illegaal passagiersvervoer plaatsvond. De handhavers hebben internet geraadpleegd en troffen een advertentie aan voor verhuur van het vaartuig voor commerciële doeleinden. Op basis van de ervaringen uit het verleden en de bevindingen uit de zoekactie op internet, wisten de handhavers dat de schipper in ieder geval zo nu en dan illegaal passagiers vervoert. In het verleden is aan de hand van een rechterlijke uitspraak vastgesteld dat voor het opmaken van een proces-verbaal in geval van illegaal passagiersvervoer, moet worden bewezen dat het vaartuig op dat specifieke moment illegaal passagiers vervoert. Het feit dat een vaartuig in het verleden illegaal passagiers heeft vervoerd of adverteert voor commerciële doeleinden, is niet afdoende als bewijslast. Omwille van de bewijslast heeft het opmaken van een procesverbaal in dit geval derhalve geen zin. De handhavers leggen een dwangsom op in de hoop dat dit een afschrikwekkend effect heeft en kunnen de dwangsom een volgende keer dat het illegale vervoer wel kan worden bewezen, laten uitbetalen.


32


Bevinding: Het overgrote deel van de handhavingactiviteiten wordt afgewikkeld met een (vorm van een) waarschuwing. Indien de situatie vraagt om een zwaarder handhavinginstrument maken de handhavers doorgaans een proces-verbaal op. Zwaardere handhavinginstrumenten kosten daarentegen naar verhouding veel tijd. Ook relatief veel tijd wordt er gestoken in activiteiten die geen handhaving behoeven. Bij beheeractiviteiten is er veelal sprake van omstandigheden die dan wel direct kunnen worden opgelost dan wel geen handhaving vereisen. In overige gevallen wordt er een (schriftelijke) waarschuwing gegeven of zet men de casus door naar een derde partij respectievelijk sleept men het vaartuig weg.


33

5. Bevindingen Wordt voldoende samenwerking gezocht?

Om te kijken of er voldoende samenwerking wordt gezocht hebben we bekeken met welke partijen samenwerking wordt gezocht, met welke frequentie en voor welk type activiteit. Daarnaast hebben we gevraagd naar de redenen om deze samenwerking te zoeken. Samenwerking Partijen waar samenwerking mee wordt gezocht Ja, met politie (informatie uitwisseling); 14

Samenwerking per type activiteit 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

1 6

25

20 15

4 4

6

23

7 2

3

2

Ander vaartuig / dienst Waternet; 48 Politie (actie); 30

Anders

Politie (niet gespecificeerd); 17 Anders; 4 Brug- / sluiswachter; 5

Handhavers werken hoofdzakelijk samen met twee partijen: de politie en een ander vaartuig dan wel een andere dienst binnen Waternet zelf. Samenwerking met de politie kan in de vorm van een gezamenlijke actie (bijvoorbeeld een alcoholcontrole) of kan zich beperken tot het uitwisselen van informatie. Met de politie wordt hoofdzakelijk samengewerkt bij handhavingactiviteiten in de vorm van acties. Bij beheeractiviteiten is er vaker sprake van informatie-uitwisseling.

Beheer

Handhaving

Uitsluitend bij beheeractiviteiten wordt in enkele gevallen de samenwerking gezocht met partijen anders dan politie of een ander vaartuig dan wel een andere dienst binnen Waternet. In deze gevallen wordt er samengewerkt met een brug- of sluiswachter, een stadsdeel of de GGD. Met andere partijen op en om het water, waaronder reders en rondvaartboten, is tijdens onze observaties geen samenwerking geobserveerd. Wel komt het incidenteel voor dat er vanuit deze groep overlastmeldingen worden doorgegeven via de marifoon dan wel mondeling.

Er wordt bij trajectcontroles ook meermaals samengewerkt met een ander vaartuig van Waternet. Bij andere activiteiten zoals het assisteren in de bewaarhaven, het (laten) wegslepen van (verwaarloosde) vaartuigen wordt ook samengewerkt met bepaalde diensten binnen Waternet, zoals de juridische afdeling en de afdeling Bagger en Drijfvuil. De verdeling tussen beheer- en handhavingactiviteiten waar samenwerking wordt gezocht met een ander vaartuig / andere dienst van Waternet is ongeveer 50/50.


34

5. Bevindingen Wordt voldoende samenwerking gezocht?

Redenen voor het zoeken van samenwerking De nauwe samenwerking met de politie is bevestigd doordat er iedere donderdag een politieagent meevaart met Waternet. Van de handhavers hebben wij begrepen dat deze samenwerking al circa drie jaar wordt gestimuleerd. Wij hebben waargenomen dat beide partijen elkaar, indien nodig, goed weten te vinden. Tevens hebben wij waargenomen dat indien er een verzoek tot assistentie door een van beide partijen wordt gedaan, hier (indien mogelijk) direct prioriteit aan wordt gegeven. In de meeste gevallen waar samenwerking met de politie plaatsvond, betroffen het snelheidsovertredingen en bestrijding van overlast. De politie zoekt de samenwerking met Waternet vanwege het gebrek aan mankracht, omdat zij met slechts één vaartuig in Amsterdam varen. Indien de handhavers samenwerking zoeken met de politie, kan het ontbreken van bevoegdheden of het niet snel genoeg ter plaatse kunnen zijn de reden hiervan zijn. De handhavers hebben aangegeven ook politiebureaus door de stad te kunnen inschakelen, om snel hoogte te nemen van een situatie. Vanaf de kade is de politie vaak wendbaarder en dus over het algemeen in staat sneller op locatie te zijn.

In alle gevallen van verwaarloosde vaartuigen wordt samenwerking gezocht met de GGD. Het signaleren van verwaarloosde vaartuigen behoort tot de werkzaamheden van Waternet; echter, de uiteindelijke beoordeling en het daadwerkelijk aanmerken als verwaarloosd vaartuig geschiedt door de GGD. Waternet let bij het signaleren van de verwaarloosde vaartuigen op indicaties van gevaar voor de volksgezondheid. Situaties die kunnen leiden tot gevaar voor de volksgezondheid zijn injectienaalden of menselijke uitwerpselen aan boord van een vaartuig; ook het aanwezig zijn van rattenkeutels is een voorkomende situatie.

In het geval van beheerwerkzaamheden vindt er meer afstemming met de politie plaats, dan dat er werkelijk wordt samengewerkt. Samenwerking is in veel gevallen (78%) van beheerwerkzaamheden niet nodig, omdat Waternet hier zelfstandig bevoegdheden in heeft. Wel kan in dergelijke gevallen een doorverwijzing door de politie naar Waternet plaatsvinden, of afstemming over de terugkoppeling. Te denken valt aan gevallen van informatieverstrekking aan passanten, het afgeven van nautische adviezen, het signaleren van gezonken vaartuigen en situaties die direct opgevolgd kunnen worden zoals objecten te water.

Bevinding: Tijdens onze observatieperiode is gebleken dat er nauwe samenwerking met de politie plaatsvindt. Deze samenwerking wordt door beide partijen gezocht indien nodig. Samenwerking met andere partijen zoals de GGD en eventueel stadsdelen is ook afdoende gebleken. Tot slot vindt er veel samenwerking plaats met andere vaartuigen van Waternet, in verband van de verdeling van de diverse diensten. Tijdens onze observatiediensten is waargenomen dat de samenwerking goed verloopt en dat indien de situatie hierom vraagt, de verschillende afdelingen elkaars taken kunnen overnemen.

Vooral met de afdeling Bagger en Drijfvuil, is meerdere malen samenwerking gezocht in verband met de Wrakkenwet. Ook ten aanzien van de Bewaarhaven en de Pelikaan (vaartuig voor opslag) wordt samengewerkt met collega’s aldaar. Overige samenwerkingsverbanden die wij hebben aangetroffen was met brug- en sluiswachters die verzoeken deden aan de handhavers en gemeentelijke ambtenaren van diverse stadsdelen, die verzoeken deden aan de handhavers.

Het handhaven op snelheidsovertredingen en afmeerverboden zijn handhavingactiviteiten die tot de dagelijkse werkzaamheden en prioriteiten van de handhavers behoren welke overwegend wordt afgedaan met het afgeven van waarschuwingen. Bij deze activiteiten is opvallend weinig samenwerking gezocht met de politie en het afgeven van waarschuwingen bij dergelijke overtredingen vindt in beginsel zelfstandig door Waternet plaats. Het algemene beeld is ontstaan dat Waternet voldoende bevoegdheden heeft in de vaarwegen van Amsterdam en dat in dergelijke situaties de noodzaak om samen te werken ontbreekt.


35

5. Bevindingen Tevredenheid handhavers met resultaat

We hebben de handhavers, in voorkomende gevallen, gevraagd in welke mate ze tevreden zijn met het behaalde resultaat.

Tevredenheid per gehanteerd handhavinginstrument 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

Tevredenheid Is de handhaver tevreden met het resultaat?

Helemaal niet; 11

1

10

11

5

8

2 3

1

1

4 1 3

4 1

1

8

1

22

13

5

3

3 1

1

2

2

5 4

1

Enigszins; 17 Helemaal wel; 41

Redelijk goed; 58

Helemaal niet

Enigszins

Redelijk goed

Helemaal wel

Tevredenheid per type activiteit

Alle activiteiten beschouwd zijn de handhavers overwegend (78%) redelijk goed tot geheel tevreden met het bereikte resultaat. Handhavers zijn met name tevreden indien men een waarschuwing heeft gegeven dan wel een proces-verbaal heeft opgemaakt waar een duidelijke boodschap mee wordt afgegeven. Betrokkene(n) past (passen) in deze gevallen hun gedrag ook (direct) aan.

100% 90%

1 15

80%

25

70% 60%

Met name minder tevreden zijn handhavers indien er wel vermoedens bestaan dat er een sprake is van een overtreding maar er onvoldoende bewijs beschikbaar is om een sanctie op te kunnen leggen of men opvolging geeft aan een melding maar er vervolgens geen overtreding wordt aangetroffen.

50%

3 15

40%

40

30% 20% 10%

3 13

1

6

Anders

Beheer

0%

Helemaal niet

Enigszins

Redelijk goed


5 Handhaving Helemaal wel

36


Reden voor tevredenheid handhavers De handhavers zijn het meest tevreden indien een overtreding door middel van direct optreden kan worden afgewend. Een voorbeeld hiervan is dat door het afgeven van een waarschuwing een verbod tot afmeren niet wordt overtreden of een iets te snel varend vaartuig direct de snelheid laat afnemen. Een andere activiteit die tot tevredenheid bij de handhavers leidt, is het contact opnemen met eigenaren van een vaartuig dat verwaarloosd is, waarbij na een volgende controle blijkt dat de verwaarlozing is opgeheven. In dergelijke gevallen zijn er vaak illegale bewoners op een vaartuig geweest, zonder dat de eigenaar hier weet van had. De verwaarlozing van het vaartuig is derhalve niet door de eigenaar zelf veroorzaakt en de eigenaar zorgt vaak direct nadat hij/zij geïnformeerd is voor het opheffen van de verwaarloosde situatie. Door het afgeven van de waarschuwing hebben de handhavers zowel de eigenaar kunnen helpen, als gevaar voor de volksgezondheid kunnen afwenden. Ondanks dat de bewijslast bij illegaal passagiersvervoer tot een ontevreden gevoel kan leiden door de lastige bewijslast, lijkt de tevredenheid deels ook toe te nemen. De problematiek wordt nu meer dan vorige jaren gestructureerd aangepakt en door het aanmaken van een dossier en het onderlinge nauwe contact tussen de handhavers, krijgen de handhavers een steeds beter beeld van de betrokken schippers en vaartuigen. Het minst tevreden zijn de handhavers na een klacht die binnenkomt, waarbij de betreffende situatie vervolgens niet zelf waar te nemen is. Wij hebben waargenomen dat dit zeer uiteenlopende activiteiten kan betreffen, van klachten over overlast tot het overtreden van de maximale snelheid, illegale bewoning of het controleren van verwaarloosde vaartuigen. Na het binnenkomen van de klacht voeren de handhavers een controle uit door naar de betreffende locatie te varen, maar kunnen dan de overlast niet vaststellen en derhalve geen handhaving ondernemen. Bij de bestrijding van overlast is waargenomen dat de tevredenheid van de handhavers over hun optreden, samenhangt met het dagdeel waarop de overtreding plaatsvindt. Doordat het afspelen van muziek verboden is, dienen de handhavers hier op te handhaven indien zij dit aantreffen. Echter, de boete is erg hoog, dus wanneer er overdag een vaartuig wordt aangetroffen dat door het draaien van muziek overlast veroorzaakt, leidt het waarschuwen nauwelijks tot een tevreden gevoel. In deze gevallen zijn ook geen processen-verbaal uitgeschreven, omdat dit tot een nog ontevredener gevoel bij de handhavers zou leiden.


37

Inhoudsopgave 1


2

Inleiding

3

Aanpak

4


5


6

Meldpunt overlast

7


8


Bijlagen I

Observatieprotocol

II


III


6. Meldpunt overlast Worden de afspraken met het Meldpunt overlast nagekomen?

Het Meldpunt overlast van Waternet ontvangt onder andere klachten van mensen, die van invloed kunnen c.q. moeten zijn op de activiteiten van de handhavers op het water. Om deze reden hebben wij naast de activiteiten ten aanzien van het handhaven op het water ook de activiteiten van het Meldpunt in ons onderzoek betrokken.

-coördinaten : er is geen mogelijkheid om op mobiel nummer een melding terug te zoeken in Illias.

KPMG heeft een dag het Meldpunt overlast van Waternet geobserveerd om in kaart te brengen hoe meldingen binnenkomen en vervolgens opgepakt worden. Om vast te stellen hoe de meldingen die binnenkomen via het Meldpunt overlast opgepakt worden, hebben wij tevens twee diensten meegevaren met het vaartuig dat deze meldingen in eerste instantie binnenkrijgt (WN-14). De bevindingen omtrent het Meldpunt en de verdere afwikkeling van binnengekomen meldingen zijn vastgelegd in dit hoofdstuk. Onderstaand volgt allereerst een beschrijving van de procedures, zoals die aan ons verstrekt is.

Telefonische meldingen over (geluids)overlast en vaargedrag worden door het Informatiepunt doorgezet naar het Meldpunt. Het Meldpunt zoekt contact met de handhavers op de vaartuigen. Omdat de Klanten Service Waternet (hierna: KSW) niet door middel van transpondermogelijkheden op een scherm kan zien waar inzetmogelijkheden van de waternetvaartuigen zijn, contacteren zij via Flash Waternet vaartuig WN-14, die contact heeft met alle vaartuigen en de melding vervolgens doorzet.

Meldpunt overlast

In Illias kan op dit moment nog niet worden aangegeven bij telefonische meldingen over (geluids)overlast en vaargedrag of:

Er kan op drie manieren overlast worden gemeld bij Waternet, te weten via het web, via een app of via de telefoon.

Telefoon

Registratie van meldingen

•

er een directe opvolging van de handhavers plaatsvindt, en zo niet, wat de reden hiervan is (te ver weg, andere prioriteiten, etc.);

•

er na de opvolging een terugkoppeling heeft plaatsgevonden (berichtgeving van de handhavers aan het Meldpunt);

•

er een service call heeft plaatsgevonden (berichtgeving van het Meldpunt aan de klant).

Web Klanten kunnen via een webformulier op de website van Waternet een melding plaatsen betreffende: • Vervuiling • Gezonken vaartuig • Geluid • Vaargedrag • Ligplaatsen Meldingen opgenomen in het webformulier worden automatisch geregistreerd in het contentmanagementsysteem (CMS) en in Outlook per e-mail. App Meldingen die zijn gedaan via de Waternet-app verschijnen per e-mail in Outlook, maar worden niet geregistreerd in CMS. Medewerkers voeren vervolgens handmatig de meldingen in in Illias. Er is geen interface tussen CMS / de Waternet-app en Illias. In de email staan de GPS-coördinaten van de verzonden melding. Medewerkers dienen vervolgens de exacte locatie uit te zoeken op basis van de GPS-coördinaten bij het registreren van de melding in Illias, wat tijd vergt. Tevens is het lastig om een oude melding van de Waternet-app (e-mail) terug te vinden in Illias op basis van de GPS-

Op dit moment werkt men met een daglijst (een Excel-bestand) waar de bovenstaande gegevens in worden opgenomen, totdat deze gegevens ook in Illias kunnen worden opgenomen. Sinds een paar weken wordt er een wekelijks overzicht gemaakt van alle meldingen van de voorgaande week. In dit overzicht staat ook hoe er op de melding gereageerd is. De KSW deelt de lijst met de afdeling Nautisch Toezicht om na te gaan waarom er wel of geen gehoor is gegeven aan meldingen. Hierin staan de meldingen die via het webformulier en telefonisch zijn binnengekomen, maar de meldingen van de Waternetapp worden hier nog niet in geregistreerd. Overige bevindingen Meldpunt overlast Er zijn geen KPI’s vastgesteld voor het opvolgen van bepaalde meldingen en er zijn geen termijnen vastgesteld waarbinnen bepaalde meldingen opgevolgd dienen te worden.


39

6. Meldpunt overlast Communicatie Meldpunt overlast en gastheerboot (WN-14)

Sinds dit jaar zet Waternet naast de patrouilleboten waarop de handhavers actief zijn, een extra team in dat op een informatieve wijze de schippers de regels op de Amsterdamse grachten bijbrengt (‘de gastheerboot’). Zoals aangegeven, dient het Meldpunt overlast van Waternet erop toe te zien dat de meldingen doorgespeeld worden naar de handhavers op het water. De gastheerboot (WN-14) is in beginsel het eerste aanspreekpunt voor de doorgezette meldingen van het Meldpunt overlast, maar dit vaartuig is niet altijd actief. Het contact tussen beide partijen verloopt via telefoon of portofoon.

Overige bevindingen communicatie Meldpunt overlast en gastheerboot •

Uit een analyse op de data van het Meldpunt blijkt dat niet alle KSW-meldingen van die dag doorgespeeld worden naar de gastheerboot. Dit is deels te verklaren doordat de WN-14 geen dienst had op het moment van de melding, maar er blijkt ook een selectie plaats te vinden van de meldingen die wel / niet doorgespeeld worden.

Bevindingen communicatie Meldpunt overlast en gastheerboot Verspreid over twee diensten heeft KPMG over een periode van 10,5 uur meegevaren met de gastheerboot om de communicatie met het Meldpunt overlast te observeren. De bevindingen met betrekking tot de communicatie betreffen de volgende: •

De gastheren hebben geen overzicht van reeds bestaande meldingen aan boord.

•

Nieuwe meldingen worden door het Meldpunt doorgespeeld aan de gastheerboot. Uit de analyse van de meldingen blijkt dat een melding niet altijd direct wordt doorgegeven, maar dat het een tijd kan duren voordat de melding bekend is op de gastheerboot. Dit vertraagt de responstijd, terwijl deze in bepaalde gevallen ((geluids)overlast, snel varen) cruciaal is voor het opsporen van de overlast.

•

De gastheren koppelen alle door hen ondernomen acties terug naar het Meldpunt. Observaties door de gastheerboot waar zij zelf niet op kunnen acteren worden ook gemeld aan het Meldpunt.

•

De gastheren bepalen of zij de melding direct oppakken, laten rusten of doorspelen naar de handhavers op de patrouilleboten. Het streven is om zo veel mogelijk meldingen zelf op te lossen.

•

Meldingen waar gehoor aan gegeven is, worden teruggekoppeld naar het Meldpunt.

•

Daar waar de gastheren niet direct weten hoe een melding aangepakt dient te worden, neemt men contact op met de (meer ervaren) handhavers op de patrouilleboten.

•

De omschrijving van de locatie en de situatie van de melding is in bepaalde gevallen niet compleet genoeg om adequaat op de melding te kunnen inspelen. Een voorbeeld betreft het ontbreken van de vaarrichting van een vaartuig die (geluids)overlast veroorzaakt, waardoor het opsporen van de overlast bemoeilijkt wordt.


40

6. Meldpunt overlast Overige bevindingen gastheerboot WN-14

Naast de communicatie tussen het Meldpunt overlast en de gastheerboot, hebben wij tevens geobserveerd hoe de gastheerboot opereert en te werk gaat, waarbij wij hebben gekeken naar de soort activiteiten en de aanpak van de activiteiten. Bevindingen •

De gastheerboot voert doorgaans dezelfde activiteiten uit als de patrouilleboten. Het gaat dan met name om waarschuwingen op het gebied van afmeren, snelheid, verlichting en geluid. Hiermee kunnen de gastheren mogelijk werk uit handen nemen van de handhavers op de patrouilleboten. Echter, de gastheren mogen enkel waarschuwen, terwijl een handhaver van de patrouilleboot voor dezelfde overtreding misschien een proces-verbaal geschreven zou hebben.

•

De gastheren hanteren een zeer vriendelijke manier van benaderen van mensen op het water. Er wordt eigenlijk standaard een praatje met de schippers gemaakt, dat vaak gepaard gaat met humor. Het vriendelijke karakter uit zich ook door het uitdelen van flyers en sleutelhangers, iets dat altijd gewaardeerd wordt door de schippers.

•

De bouw van de WN-14 zorgt ervoor dat de gastheren makkelijk (oog)contact hebben met de schippers. Dit is een wezenlijk verschil met de patrouilleboten.

•

Doordat er geen duidelijke afbakening van de taken is van de gastheerboot heerst er op de patrouilleboten soms onduidelijkheid over wat de gastheerboot nou precies doet en wanneer ze de gastheren zouden kunnen inzetten.

•

De gastheren zijn minder ervaren op de Amsterdamse grachten. Dit uit zich niet alleen in het zoeken van de juiste vaarroute of het kunnen inschatten van de vaartijd naar de locatie van een melding, maar ook in de informatie die men geeft aan schippers op het water.

Verdeling activiteiten en tijdsbesteding gastheerboot De onderstaande tabel geeft inzicht in de activiteiten uitgevoerd door de gastheerboot. De gastheerboot houdt zich voornamelijk bezig met waarschuwingen op het gebied van afmeren en snelheid. Verder wordt door de gastheren aan vaarwegbeheer gedaan (onderhoud snelheidsmeters) en wordt er informatie verstrekt. Top 5-activiteiten (aantallen) Afmeren Handhaving van de maximale snelheid Anders, namelijk contact met het Meldpunt, overleg patrouilleboten, etc. Vaarwegbeheer Informatieverstrekking

Aantal % van totaal 33 20 16 15 2

26 16 13 12 2

Top 5-activiteiten (tijd)

Tijd % van totaal

Afmeren Vaarwegbeheer Informatieverstrekking Anders, namelijk contact met het Meldpunt, overleg patrouilleboten, etc. Onderhoud vaartuig

0:42 0:38 0:35 0:16 0:12


21 20 19 11 8

41

Inhoudsopgave 1


2

Inleiding

3

Aanpak

4


5


6

Meldpunt overlast

7


8


Bijlagen I

Observatieprotocol

II


III


7. Bevindingen Evenement Canal Parade

Tijdens onze observatieperiode heeft er een evenement plaatsgevonden in Amsterdam, waarbij wij hebben geobserveerd welke werkzaamheden een dergelijk evenement met zich meebrengt voor Waternet en hoe de samenwerking verloopt tijdens een evenement. Waternet speelt een centrale rol bij een evenement als de Canal Parade. Niet alleen doordat Waternet een vaartuig beschikbaar stelt dat als commandovaartuig dient waarop alle diensten (Waternet, Politie, Brandweer, Security, GHOR, Organisatie v/d dag) de hele dag samen zijn – wat overleg tussen de diensten vereenvoudigt – maar ook door het vervullen van een adviserende rol in vragen van de politie en andere betrokken instanties. Samenwerking tussen instanties Door alle aanwezige instanties worden actiepunten gedurende de dag geconstateerd. De meldingen van incidenten verlopen derhalve niet via één kanaal. Doordat al deze meldingen worden verzameld op één plek (het commandovaartuig), kan er – indien nodig – snel overlegd worden en kunnen meldingen snel gedistribueerd worden naar de betreffende medewerkers op het water. N.B. Niet bij alle meldingen wordt Waternet betrokken; zo is de politie via de portofoons constant in gesprek met ‘haar’ medewerkers op het water. Hetzelfde geldt voor de overige instanties, die ook beslissingen nemen zonder Waternet (of andere instanties) daarbij te betrekken. De taken worden door de verschillende instanties uitgevoerd, maar de communicatie en coördinatie verlopen centraal en taken kunnen worden verdeeld indien nodig. De samenwerking over de gehele dag tussen de aanwezige instanties is zeer intensief gebleken.

Ook gedurende de dag wordt er ad-hocadvies gegeven aan aanwezige instanties; alle betrokken instanties weten Waternet te vinden voor vragen met betrekking tot de grachten, veilige afmeerplekken, calamiteitenbestrijding, etc. Het feit dat de handhavers bekend zijn met de vaarwegen in Amsterdam en hierover kunnen adviseren is van toegevoegde waarde voor de organisatie van het evenement. Werkzaamheden De werkzaamheden voor Waternet tijdens de Canal Parade betroffen de volgende activiteiten: •

Controle paradevaartuigen op vaarwaardigheid De tachtig paradevaartuigen zijn in de ochtend door de handhavers van Waternet geïnspecteerd op vaarwaardigheid ten behoeve van de veiligheid in de grachten tijdens de parade. Er is gelet op de dimensies van de vaartuigen, het motorvermogen, combinaties van sleepvaartuigen, etc. In de voorbereiding heeft Waternet afspraken gemaakt over de eigenschappen van de vaartuigen, waarbij op de dag zelf wordt gecontroleerd of men voldoet aan de eisen ten behoeve van de veiligheid.

•

Doorvaart vrijhouden Voorafgaand aan de parade heeft Waternet de doorvaart van de Prinsengracht gecontroleerd, 55 vaartuigen die de doorvaart zouden kunnen stremmen zijn verzocht elders af te meren en geïnformeerd over het geldende vaarverbod. De organisatie van het evenement was verantwoordelijk voor het aanduiden van het vaarverbod. Door de handhavers is echter geconstateerd dat het betreffende bord met het doorvaarverbod niet was opgehangen, wat het handhaven op deze overtreding aanzienlijk heeft bemoeilijkt. In verband met de tijdsdruk kon hier niet verder op worden geacteerd, behalve mensen mondeling waarschuwen dat het verbod van kracht was.

•

Begeleiding Canal Parade Waternet heeft tijdens de Canal Parade het commandovaartuig beschikbaar gesteld. Het commandovaartuig vaart vóór het eerste vaartuig van de optocht uit en kan zodoende de snelheid van de parade beïnvloeden. Op verzoek van de organisatie van de Canal Parade wordt de snelheid diverse keren aangepast. De snelheid van de parade bepaalt de ongewenste ‘gaten’ tussen de vaartuigen. Achter het laatste vaartuig van de optocht vaart een tweede vaartuig van Waternet. Dit sluitvaartuig heeft ten doel om de bezoekers van de parade niet te laten mengen met de paradevaartuigen.

Coördinatie binnen Waternet Tijdens het evenement is één persoon aangewezen die de coördinerende rol vanuit Waternet voor zijn rekening neemt. Alle handhavers zijn hiervan op de hoogte en melden aan of overleggen geregeld met de coördinator. De coördinator van de dag leidt in de ochtend een plenaire meeting met de handhavers van die dag. Daarnaast regelt de coördinator dat de handhavers van Waternet de juiste apparatuur hebben voor die dag. Aan het eind van de dag bepaalt de coördinator wanneer de handhavers naar huis mogen; er is vooraf geen eindtijd afgestemd daar deze afhankelijk is van het verloop van het evenement en eventuele escalaties. Adviesrol Waternet Waternet vervult een adviserende rol voor de overige instanties. Tijdens de centrale briefing aan het begin van de dag met alle aanwezige instanties (ca. 40 personen) levert Waternet input over stremmingen van bepaalde vaarwegen. Tevens is er voorafgaand aan de parade door Waternet beoordeeld of een stunt (‘flyboarders’) vanuit veiligheidsperspectief geoorloofd is in de Amsterdamse grachten.


43

7. Bevindingen Evenement Canal Parade

•

Loodsen van de rondvaart door de parade Tijdens de parade is de Prinsengracht afgesloten geweest; echter, de rondvaartboten hebben gedurende de parade de Amstel gekruist, wat gezien de drukte van bezoekers gereguleerd moest worden. Op verzoek van de politie loodste Waternet de rondvaartboten door de parade. In totaal heeft een vaartuig van Waternet circa twee uur van de dag besteed om 34 rondvaartboten de Amstel te laten kruisen.

•

Waarschuwingen Gedurende de dag vond er continu toezicht en handhaving plaats, maar wegens de activiteiten is dit slechts op bepaalde vaarwegen mogelijk geweest. Daarnaast zijn enkel waarschuwingen afgegeven daar de handhavers geen tijd hadden voor het opmaken van processen-verbaal. Er werd gedurende de dag speciale aandacht besteed aan: •

Personen die de parade (mogelijk) hinderen Met name aan zwemmers in de vaargeul werden waarschuwingen gegeven.

•

Verlaters van de stad aan het eind van de parade Uit preventief oogpunt was één van de Waternet-vaartuigen aanwezig in het Oosterdok, waar mensen de stad verlieten. Hierbij werden overtredingen geconstateerd als het overschrijden van de maximale vaarsnelheid en het negeren van eenrichtingsverkeer van de vaarwegen.

Overige bevindingen •

Geen Waternet-vaartuig aanwezig in de avonduren In de avonduren voer één handhaver mee met een vaartuig van de politie. Waternet was echter niet met een eigen vaartuig bezig met handhaving in de uren waarin de overlast waarschijnlijk zou toenemen en was derhalve op dat moment niet zichtbaar op de grachten.

•

Negen personen vanuit Waternet actief In totaal heeft Waternet gedurende de hele dag negen handhavers beschikbaar gesteld.


44

Inhoudsopgave 1


2

Inleiding

3

Aanpak

4


5


6

Meldpunt overlast

7


8


Bijlagen I

Observatieprotocol

II


III


8. Verantwoording werkwijze en beperkingen

Het onderzoek is gericht op het verschaffen van inzicht in de wijze waarop Waternet invulling geeft aan haar handhavingtaken. Het onderzoek is uitgevoerd op basis van observaties en op basis van door Waternet en TNO voor het onderzoek beschikbaar gestelde onderzoeksinformatie. Wij hebben geen zelfstandig onderzoek uitgevoerd naar de juistheid en volledigheid van de voor ons onderzoek door Waternet en TNO beschikbaar gestelde informatie.

Wij hebben de percepties en ervaringen van de medewerkers zoals zij die kenbaar hebben gemaakt in deze rapportage verwerkt Het gaat hierbij niet altijd om bewijsbare feitelijkheden, maar wel over percepties die leven in de praktijk. Daar waar wij meningen of uitspraken van medewerkers hebben opgenomen, geldt als uitgangspunt dat te allen tijde meerdere medewerkers zich over dezelfde perceptie of ervaring hebben uitgesproken.

Het inzetten van observaties als instrument voor het verkrijgen van informatie is een krachtig instrument, maar kent ook beperkingen. Het valt niet uit te sluiten dat de medewerkers ten tijde van de observaties in enige mate beïnvloed zijn door wat zij beschouwen als gewenst gedrag. Dit risico achten wij beperkt door de duur van de observatieperiode, het totaalaantal geobserveerde shifts, de spreiding over geobserveerde medewerkers en shifts en de consistentie in de bevindingen per geobserveerde shift.

De verspreidingskring van ons rapport is beperkt tot u als opdrachtgever; voor verdere verspreiding en/of gebruik van (delen van) het rapport is onze expliciete voorafgaande schriftelijke toestemming noodzakelijk.

De observaties hebben plaatsgevonden gedurende vier weken in de zomer, waarin het over het algemeen (zeer) mooi weer was. Deze omstandigheden hebben invloed op de drukte op het water en de aard en omvang van gebeurtenissen en incidenten en daarmee derhalve ook op de aard en omvang van de door Waternet uitgevoerde handhavingtaken. Dit impliceert dat deze rapportage weliswaar inzicht verschaft in de werkzaamheden gedurende de genoemde periode, doch dat dit niet per definitie representatief is voor alle activiteiten gedurende een geheel jaar. Extrapolatie van de bevindingen en feitelijke/cijfermatige analyses over een geheel jaar c.q. (verdergaande) statistische analyses zijn op basis van deze rapportage dan ook niet mogelijk. Wij hebben de observaties uitgevoerd door het meevaren op de vaartuigen van Waternet. Specifieke activiteiten die gedurende de shifts zijn uitgevoerd zijn door ons vastgelegd. Dit impliceert dat niet noodzakelijkerwijs alle activiteiten door ons zijn vastgelegd, aangezien ook tijdens vaarbewegingen, wachttijden en verplaatsingen van de ene naar de andere locatie voortdurend werkzaamheden worden uitgevoerd in relatie tot de handhavingtaken.

Het is u niettemin toegestaan om de uitkomsten van onze werkzaamheden beschikbaar te stellen aan de verantwoordelijke wethouder of andere bestuurders van de gemeente Amsterdam met als doel hen te informeren ter zake van onderwerpen waaraan onze werkzaamheden zijn gerelateerd onder de voorwaarde dat u hen informeert dat verdere verspreiding door hen (behoudens voor eigen intern gebruik) niet is toegestaan zonder onze voorafgaande schriftelijke toestemming en dat wij, voor zover wettelijk toegestaan, ter zake van onze werkzaamheden geen verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid jegens hen aanvaarden. Ingeval u op grond van de Wet openbaarheid van bestuur wordt verplicht tot bekendmaking zult u ons voorafgaand aan de bekendmaking hierover informeren. U bent gerechtigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ons de in het kader van deze opdracht vervaardigde eindrapportage openbaar te maken en/of aan derden te verstrekken indien enig wettelijk voorschrift, waaronder begrepen een uitspraak van de rechter, u hiertoe verplicht. Indien de eindrapportage door u wordt verstrekt aan derden en/of openbaar wordt gemaakt op basis van een wettelijk voorschrift of rechterlijke uitspraak, dient u ons hierover voorafgaand aan de verstrekking en/of openbaarmaking tijdig schriftelijk te informeren.

Tijdens de observaties zijn ook gesprekken gevoerd met en vragen gesteld aan de handhavers en overige medewerkers. Door deze personen zijn aspecten aangedragen die inzicht geven in de wijze van uitvoering, maar ook in de beleving ten aanzien van de handhavingwerkzaamheden. Dit betreft vraagstukken en sentimenten die onder de diverse geïnterviewden leven.


46

Bijlagen I

Observatieprotocol

II


III


Bijlage I – Observatieprotocol De observatietool bestaat uit twee componenten, (i) de logfile en (ii) het activiteitentabblad. I. Logfile In de logfile wordt vastgelegd waar de handhavers op dat moment mee bezig zijn. De observator heeft de keuze uit: •Wachttijd •Vaarbewegingen

II. Activiteiten Het activiteitentabblad dient ingevuld te worden op het moment dat de handhavers actie ondernemen en is ontwikkeld om gedetailleerd vast te leggen aan welk type activiteit gehoor wordt gegeven. Voor iedere activiteit dienen er drie componenten ingevuld te worden: tijdens, na en observator. Het ‘tijdens’-tabblad beschrijft op objectieve wijze de aard van de activiteit. Daarbij worden de volgende aspecten geregistreerd: •Type activiteit De keuzelijst om het type activiteit aan te geven bestaat uit de volgende opties:

•Administratieve taken

Voor deze gebeurtenissen dient een starten eindtijd aangegeven te worden. De observator heeft de mogelijkheid om opmerkingen te plaatsen bij de logfile, bijvoorbeeld om aan te geven waar de vaarbewegingen plaatsvinden of om te beschrijven wat de administratieve taken inhouden. Op basis van de logfile wordt inzichtelijk waar de handhavers mee bezig zijn op welk moment van de dienst, hoe de tijdsverdeling van de gebeurtenis is, en waar ze zich op welk moment van de dag bevinden.

1


11

Onderhoud vaartuig

2

Afmeren

12

Overige overtredingen

3

Anders, namelijk:

13

Pelikaan / Bewaarhaven

4

Bestrijding (geluids)overlast

14

Vaarwegbeheer

5

Gezonken vaartuigen signaleren / navaren

15

Verlichting

6


16

Verplaatsen vaartuigen

7

Handhaving van de maximale snelheid

17

Vervuiling / Objecten in het water

8

Illegale bewoning

18

Verwaarloosde vaartuigen

9

Informatieverstrekking

19

Woonschepen / -objecten

10

Nautisch advies

•Instrument De keuzelijst instrument registreert op welke manier de handhavers ingegrepen hebben. De observator heeft de keuze uit de volgende opties:

Voorbeeld registratie in logfile

1

Opmaken proces-verbaal

6

Schriftelijke waarschuwing

2

Wegslepen

7

Doorzetten naar derde partij

3

Inbeslagname

8

Situatie direct oplossen

4

(Non-verbale) waarschuwing

9

Geen handhaving mogelijk

5

Mondelinge waarschuwing

10

Geen handhaving vereist

Bijlage I – Observatieprotocol •Melding Het meldingveld legt voor iedere activiteit vast op welke manier de melding kenbaar is gemaakt bij de handhavers. Daarbij heeft de observator de keuze uit: 1

Marifoon

5

2

Meldpunt overlast

6

Eigen observatie Mondeling tijdens shift

3

Telefonisch

7

Anders, namelijk:

4

Bbase

Indien er sprake is van een melding via het Meldpunt overlast, legt de observator in een apart tekstveld vast wat de afspraken met het Meldpunt zijn. •Samenwerking De observator legt vast of er sprake is geweest van samenwerking met andere instanties. Indien dit het geval is, wordt gespecificeerd met wie. De keuzelijst bestaat uit de volgende opties: Voorbeeld registratie in activiteitentabblad tijdens een activiteit 1 2 3 4

Nee Ja, met politie (informatie-uitwisseling) Ja, met politie (actie) Ja, met politie (ongespecificeerd)

5 6 7

Ja, brug- / sluiswachter Ja, ander vaartuig / dienst Waternet Ja, anders

•Begin- en eindtijd De begin- en eindtijd (afgerond op minuten) worden geregistreerd zodat in de analyse van de data bepaald kan worden hoeveel tijd ieder type activiteit in beslag neemt. •Locatie Door het registreren van de locatie wordt aangegeven in welke gebieden er op welke activiteiten gehandhaafd wordt. De locatie wordt vastgelegd middels de grachtennaam.

De objectieve feitelijke aspecten van een activiteit worden, na afloop van de activiteit, aangevuld met vragen aan de handhaver(s). De observatietool biedt hier ruimte voor; de volgende vragen worden standaard gesteld: 1. Waarom is er op dit moment prioriteit gegeven aan dit incident? 2. Waarom is de keuze voor het specifieke handhavinginstrument gemaakt? 3. Waarom wordt er wel/geen samenwerking gezocht? 4. Indien melding vanuit Meldpunt, zijn de afspraken met het Meldpunt juist en tijdig nagekomen? 5. Is de handhaver tevreden met het resultaat?

•Soort vaartuig Om aan te geven aan welk soort vaartuig aandacht wordt besteed, kan de observator aangeven of het een particulier, rondvaart- of overig zakelijk vaartuig betreft. •[Afspraken Meldpunt] Indien een melding kenbaar is gemaakt door het Meldpunt overlast, dient de observator aan te geven wat de afspraken zijn tussen de handhavers en de medewerkers op het Meldpunt.

• Opties: •

Helemaal niet

•

Enigszins

•

Redelijk goed

•

Helemaal wel

• Waarom wel of niet?

Bijlage I – Observatieprotocol 3. In welke mate is de handhaver in staat escalatie / een conflict te voorkomen? • • • •

Helemaal niet Enigszins Redelijk veel In uitgebreide mate

4. In welke mate biedt de handhaver een alternatieve oplossing? • • • •


5. Is er tijdens het incident sprake van (meerdere opties mogelijk): Voorbeeld registratie in activiteitentabblad na een activiteit

De observator legt tevens de aard van de conversatie met de overtreder vast. Zodoende wordt een beeld verkregen van de communicatie tussen de handhaver(s) en de betrokkene(n). Deze informatie wordt vastgelegd na een activiteit en bestaat uit de volgende vragen / keuzemogelijkheden:

• • • • •

Vriendelijke toon Gebruik van humor Verbaal geweld (schelden) Fysiek geweld tegen personen Fysiek geweld tegen objecten

1. In welke mate luistert de handhaver naar de betrokkene(n) en stelt hij/zij vragen? • • • •


2. Welke houding neemt de handhaver aan ten opzichte van de betrokkene(n)? • • •

Onderdanig Volwassen Uit de hoogte / belerend

Voorbeeld registratie in activiteitentabblad na een activiteit

Bijlage II – Indeling activiteiten

Beheeractiviteiten

Handhavingactiviteiten




Afmeren

Nautisch advies


Onderhoud vaartuig




Vaarwegbeheer

Illegale bewoning




Verlichting

Verwaarloosde vaartuigen Woonschepen / -objecten

Bijlage IIIa Frequentie activiteiten (detail) Frequentie activiteiten Vervuiling / Objecten in het water; 19

Verwaarloosde vaartuigen; 18

Woonschepen / -objecten; 15 Aanpak illegaal passagiersvervoer; 34

Verplaatsen vaartuigen; 10

Verlichting; 71 Vaarwegbeheer; 37 Pelikaan / Bewaarhaven; 11

Afmeren; 301

Overige overtredingen; 61 Onderhoud vaartuig; 13 Nautisch advies; 15 Informatieverstrekking; 60

Illegale bewoning; 10

Anders ; 13

Handhaving van de maximale snelheid; 253

Bestrijding (geluids-) overlast; 104

Gezonken vaartuigen signaleren / navaren; 14 Controle binnenhavengeld; 19

Bijlage IIIb Tijdsduur activiteiten (detail) Tijdsduur activiteiten (uren) Woonschepen / -objecten; 2:04 Verwaarloosde vaartuigen; 4:48

Aanpak illegaal passagiersvervoer; 6:28

Vervuiling / objecten in het water, 5:11 Verplaatsen vaartuigen; 1:42 Verlichting; 1:53

Afmeren; 21:49

Vaarwegbeheer; 5:52 Pelikaan / Bewaarhaven; 1:49

Overige overtredingen; 3:47 Onderhoud vaartuig; 6:13

Anders ; 2:26

Bestrijding (geluids)overlast; 4:13 Nautisch advies; 5:35 Gezonken vaartuigen signaleren / navaren; 4:29 Informatieverstrekking; 4:18 Illegale bewoning; 1:25

Controle binnenhavengeld; 3:28 Handhaving van de maximale snelheid; 22:35

Bijlage IIIc Frequentie gehanteerde handhavinginstrumenten (detail) Frequentie gehanteerde handhavinginstrumenten Situatie direct oplossen; 38

Wegslepen; 10

Schriftelijke waarschuwing; 73

Opleggen dwangsom; 1

(Non-verbale) Waarschuwing; 104

Doorzetten naar derde partij; 25 Geen handhaving mogelijk; 21

Opmaken procesverbaal; 75

Geen handhaving vereist; 187

Mondelinge waarschuwing; 544

Bijlage IIId Tijdsduur gehanteerde handhavinginstrumenten (detail) Tijdsduur gehanteerde handhavinginstrumenten (uren) (Non-verbale) waarschuwing, 2:35 Doorzetten naar derde partij; 5:56 Wegslepen; 7:40

Geen handhaving mogelijk; 3:16

Situatie direct oplossen; 10:02

Schriftelijke waarschuwing; 13:30 Geen handhaving vereist; 31:02

Opmaken proces-verbaal; 14:12

Mondelinge waarschuwing; 21:41 Opleggen dwangsom; 0:15

Bijlage IIIe Frequentie gehanteerde handhavinginstrumenten per activiteit (detail) Frequentie gehanteerd handhavinginstrument per activiteit 100% 90%

1 7

3 5

54

1

70%

1 4

34

1

1

6

1

1

6

60%

3 4

1

163 6

40%

2

13

58

46

55 6

9 14

10 8

12

2

13

2

5

50%

8 15

9

30% 1 20%

0%

1

4

3

182

4

3 6 4 1

7 5 1

16 3 2 25

5

3 16

1

4

1 16

9

2

8

2

60

10%

1

5

1

2

3

1 80%

2

2

2

1

45 1

4 1 1 2

4

2 8

1

2

1

(Non-verbale) Waarschuwing Doorzetten naar derde partij




Opleggen dwangsom



Wegslepen


1

Bijlage IIIf Tijdsduur gehanteerde handhavinginstrumenten per activiteit (detail) Tijdsduur gehanteerde handhavinginstrumenten per activiteit (uren) 100% 1:52 90%

0:27

0:11

0:02

0:06 0:07

0:41

0:50 0:46

0:33

1:47

6:34

1:25

0:20 0:47

0:00

80%

0:59

70% 60%

0:15

0:42

1:39

1:18

2:05

2:02

0:28 0:00

0:40

0:39

0:46

1:19 0:54 0:57

1:55

3:01

0:15

0:11 0:02 0:05

0:54

0:03 0:00

9:56

1:41

6:13

4:05 4:45

0:04 0:00

1:29

0:57

0:48

1:00 3:23

30% 1:14

5:08 20%

0:55

1:26 10% 0%

0:00 0:20

8:59

50% 40%

0:00

0:19

0:18

1:39 0:00 0:10 0:59

1:34

1:23

4:10

0:57

0:04 0:00 0:06

0:15

1:26

1:14

0:16

0:13

0:11 0:17

0:08 1:25 0:21

0:06 0:02

0:01 0:08

0:10 0:01

(Non-verbale) Waarschuwing Doorzetten naar derde partij




Opleggen dwangsom



Wegslepen


2:04

Bijlage IIIg Frequentie activiteiten per gehanteerd handhavinginstrument (detail) Frequentie activiteiten per gehanteerd handhavinginstrument 100%

8 90%

2 1

1

1 2

2

2 1

8 15

4

3 1 4 1 1 1

4 2

6

2 4 2

9

1 1

1

4

1

12

1

163

1

60%

6

10

4 45

5 46

1 80%

70%

5

58 8

2

1

14

34

1 8 4

2

50%

1 55

5

60

1

40%

1 16

3

7 6 6 6 3 9 2

3

30%

20% 25

3

5

10%

1 (Non-verbale) Waarschuwing

54

1

7 13

182

16 3

16

2 0%

2

4 2

1

13

3

5 9


Geen handhaving Geen handhaving mogelijk vereist


Opleggen dwangsom

Opmaken procesverbaal




Afmeren

Anders





Illegale bewoning


Nautisch advies

Onderhoud vaartuig



Vaarwegbeheer

Verlichting





Wegslepen

Bijlage IIIh Tijdsduur activiteiten per gehanteerd handhavinginstrument (detail) Tijdsduur activiteiten per gehanteerd handhavinginstrument (uren) 100% 0:13 90%

80%

70%

60%

50%

0:10 0:08 0:02

1:14

0:21

0:17

0:00 0:20 0:01 1:00

0:00 0:42

0:48

0:40

0:46

2:02

1:19 0:00 0:07 0:11

4:45

0:06

0:27

0:08 0:04 0:00

9:56

0:57

0:05 0:57

4:10

0:54 0:15

1:18

1:23 0:03 1:39

6:13 1:25

8:59

3:01

1:14 0:57

0:55

5:08 1:52 1:47

0:18 1:55

0:10 (Non-verbale) Waarschuwing

0:20

6:34

0:02

1:26

0:15 0:00


0:19

4:05

0:59

0%

0:41

0:39

1:39

1:25

10%

0:11

0:15

40%

20%

2:05 1:41

0:00 0:11 0:06

30%

0:47

0:54

1:29 0:04 1:34

0:28 0:00 0:59 0:02 0:50

3:23

1:26

0:16 0:01

2:04

Geen handhaving Geen handhaving mogelijk vereist

0:06 0:33

0:46 Mondelinge waarschuwing

Opleggen dwangsom

Opmaken procesverbaal




Afmeren

Anders





Illegale bewoning


Nautisch advies

Onderhoud vaartuig



Vaarwegbeheer

Verlichting





Wegslepen


Transparantie in handhavingtaken

Recommend Documents