Verslag van het overleg tussen leden van Provinciale Staten van Gelderland en de Commissie Regionale Ontwikkeling en Internationale Samenwerking van het Parlement van Lubelskie Datum: 18 september 2015 Deelnemers uit Gelderland: Dhr. Kees van Baak (vice-voorzitter van Provinciale Staten van Gelderland) Mevr. Ans Huisman (lid van Provinciale Staten) Dhr. Antoon Kanis (lid van Provinciale Staten) Dhr. Piet Wanrooij (lid van Provinciale Staten) Dhr. Kees Beurmanjer (project-/programmaleider) Dhr. Peter Wannet (loco griffier) Deelnemers uit Lubelskie: Dhr. Adam Wasilewski (voorzitter van de Commissie Regionale Ontwikkeling en Internationale Samenwerking van het Parlement van Lubelskie) Dhr. Jan Frania (lid van het Parlement van Lubelskie) Mevr. Celina Stasiak (lid van het Parlement van Lubelskie) Dhr. Piotr Rzetelski (lid van het Parlement van Lubelskie) Mevr. Jolanta Skrok (inspecteur voor de regionale en internationale samenwerking van het Marshal office) Dhr. Krzysztof Buczynski (inspecteur voor de regionale en internationale samenwerking van het Marshal office) Specialisten: Mevr. Babine Scholten (beleidsmedewerker van de provincie Gelderland) Mevr. Henrice Wittenhorst (beleidsmedewerker van de provincie Gelderland) Dhr. Wils Kloos (Oost NV) Tolk: Mevr. Magda Brzezinska Verslag: Mevr. Aneta Gołębiowska
Het openingswoord is door dhr. Van Baak gehouden. Aan het begin zijn de doelen van het overleg voorgesteld, namelijk het oriënteren op mogelijkheden voor verdere samenwerking, het uitwisselen van verschillende ideeën, mogelijkheden van de toekomstige samenwerking naar voren brengen. Vervolgens was het een kort overzicht van de relatie tussen Gelderland en Lubelskie vanaf 1993 tot heden. In maart 2014 werd de jumelageovereenkomst in Lublin getekend. Deze jumelage richt zich op de volgende onderwerpen: -
Sobibor
-
Kennisuitwisseling op beleidsterreinen waar beide organisaties verantwoordelijkheden hebben
-
Stages voor studenten Nederlands aan de Katholieke Universiteit Lublin
-
Samenwerking in Europese projecten
-
Economische samenwerking
Tijdens dit overleg is de aandacht vooral aan drie onderwerpen besteed: 1) Krimp 2) Waterveiligheid 3) Economische samenwerking. Bij elk onderwerp is een korte inleiding gehouden door de uitgenodigde specialisten. Het eerste onderwerp is door mevr. Scholten, beleidsmedewerker van de provincie Gelderland, ingeleid. Zij vertelde over de Achterhoek, het meest oostelijke deel van de provincie Gelderland dat uit acht gemeentes samengesteld is. In deze regio observeert men sinds een paar jaar een demografisch ontwikkeling. Jonge generaties trekken weg naar de grote steden, terwijl de oudere generaties blijven in de Achterhoek. Sinds 2014 is dit gebied officieel krimpregio genoemd. In de provincie Gelderland zijn er nieuwe programma’s ontwikkeld om negatieve gevolgen van krimp te beperken. Het gaat om het zoeken van een positieve omgang met krimp, want het heeft ook kansen (sleutelwoorden: werken, wonen en bereikbaarheid.) Daarnaast moet de economie in dit gebied op peil blijven. Bijvoorbeeld door het ontwikkelen van smart industrie. Lubelskie regio ligt aan de rand van Polen. De commissie leden merkten een aantal overeenkomsten tussen de Achterhoek en het oostelijke deel van Lubelskie op, namelijk migratie van hoogopgeleide mensen. Ze studeren in Lublin of in andere steden in
Lubelskie regio maar na de studie emigreren ze naar grotere steden zoals Warschau of Krakau. Lubelskie is een sterk agrarisch gebied en daarnaast is het ook één van de armste regio’s in Polen. Volgens de commissie leden kan innovatie leiden tot de afname van arbeidsplaatsen. Anderzijds zijn er ook twee gebieden, die van innovatie wel zullen profiteren: energie (het bouwen van kleine energiecentrales) en de productie van helikopters (Świdnik). -
Samenwerking op het gebied van de verwerking van fruit.
Er is een groot aantal glastuinbouwbedrijven voor tomaten in Lubelskie – op dit gebied kan men ook van smart industrie zoals bio-energie profiteren. Bio bedrijven – energie leveren. Als men op 20% van Lubelskie een bio bedrijf zou stichten, dan zou het geen verlies voor productie van voedsel veroorzaken. Daarnaast kan Lubelskie op die manier zelfvoorzienend worden m.b.t. energie en hoeft geen energie uit andere regio’s geïmporteerd te worden. (Er is een idee om energie centrale te bouwen voor kleine boeren). Migratie problemen in Lubelskie: -
Jonge mensen trekken weg uit kleine dorpen. (Omdat er nog sterke familiebanden bestaan, nemen in meestal gevallen jongeren hun ouders mee.)
-
Jongeren die in een dorp achterblijven, stichten meestal hun eigen bedrijven. Deze kleine bedrijven voeren handel over de grens.
-
Tegenwoordig wordt de sterke ontwikkeling van houtbewerkingsbedrijven opgemerkt. Lubelskie kan grote bedrijventerreinen aanbieden.
Het belang van toerisme in beide regio’s. In Lubelskie zijn er 14 ski ressorts, veel meren en bossen. In Lubelskie bestaan goede toeristische faciliteiten. Investeren is belangrijk om het toerisme verder te ontwikkelen. In Gelderland vindt men rust en ruimte. Toerisme speelt hier ook een grote rol. Het betreft vooral kort verblijfsrecreatie. *Lubelskie is niet genoeg in West Europa gepromoot. West Europeanen kiezen vaker Tsjechië als reisbestemming (skigebieden in Tsjechië). Op het gebied van toerisme zouden Gelderland en Lubelskie reclame voor elkaar kunnen maken.
In de periode van 2007 tot 2013 nam Lubelskie deel aan het operationele programma ‘Het ontwikkelen van Oost-Polen’, dat zich op de ontwikkeling van het oostelijke deel van Polen richt. De Commissie Regionale Ontwikkeling en Internationale Samenwerking van het Parlement van Lubelskie houdt zich ook bezig met de promotie van toerisme in de Lubelskie regio. Ze namen deel aan de Vakantiebeurs in Utrecht. De doelstelling van Lubelskie is het gebied aantrekkelijk te houden voor jongeren zodat ze niet naar grotere steden willen vertrekken. In Gelderland moeten studenten weggaan vanwege het gebrek van hoge scholen. Daarvoor zijn in de bedrijven verschillende stage mogelijkheden georganiseerd met de bedoeling dat afgestudeerden terugkomen. Het tweede onderwerp is door mevr. Wittenhorst geïntroduceerd. Ten eerste wordt het Deltaprogramma voorgesteld. Omdat Nederland een laaggeleggen land met veel water is, bestaat het risico van overstromingen. Daarom wil de overheid het land tegen hoogwater beschermen in het kader van het Deltaprogramma. In 2015 is een nieuwe strategie gemaakt (dijken versterking, verbreding rivieren – onder andere met het project Ruimte voor de Waal) Daarnaast zijn er ook nieuwe rivier verruimende projecten gepland. Waterveiligheid in Gelderland en in regio Lubelskie. Het doel van het Deltaprogramma is om de veiligheid van Nederland tot 2100 te verzekeren. Jaarlijks wordt één miljard euro aan het Deltaprogramma uitgegeven. In Lubelskie bestaan de problemen vooral rond de rivier Vistula. De regionale regering is verantwoordelijk voor de rivier, terwijl het Regionale Parlement van Lubelskie de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de dijken draagt. Er was een voorstel om Vistula te verdiepen maar de ecologen zijn tegen. Mevrouw Wittenhorst antwoordde dat het verdiepen van de rivier niet de enige oplossing is. Er zijn ook andere manieren waarop men zich tegen hoog water kan beschermen, bv. de verbreding van de rivier of het creëren van een nieuwe tak van de rivier. Dankzij het project in Veur Lent is het mogelijk om de rivier ongeveer 35 cm te verlagen. In een ander project zal het 55 cm zijn. Wat ook van belang is, dat materialen uit rivier gebruikt worden om de dijken te versterken.
Toekomstplannen voor klimaat verandering. In Oleśnika wordt een retentie gebied gepland. In Lubelskie kampt men ook met ander probleem: sporadisch regent het zeer intensief maar meestal is het waterniveau te laag. Bv. het Kanaal Wieprza Kha ligt in de zomermaanden helemaal droog. Momenteel wordt een plan voor de renovatie van dit kanaal ontwikkeld. De eerste plannen zijn al in 1960 gemaakt maar zijn nooit volledig uitgevoerd. Het laatste onderwerp was de economische samenwerking. De inleiding werd door dhr. Kloos van Oost NV gehouden. Oost NV is een ontwikkelingsmaatschappij die zich bezig houdt met het ontwikkelen en het begeleiden van innovatieprojecten. Daarnaast begeleidt Oost NV internationale ondernemers naar Gelderland. Oost NV heeft bij Nederlandse ondernemers gevraagd of er interesse is in de regio Lubelskie. Met 30 bedrijven zijn gesprekken gevoerd. 10 daarvan hebben interesse getoond in de regio Lubelskie. Daarnaast is gebleken dat Nederlandse bedrijven in het gebied van Lubelskie actief zijn, bv. kennisuitwisseling tussen Poolse en Nederlandse bedrijven, die zich met het kweken van pruimen bezig houden. Poolse ondernemers kopen in Nederland veel machines voor landbouw. Dhr. Kloos geeft aan dat er goede contacten zijn met Marshal office. Zowel Nederlandse als Poolse bedrijven zoeken een afzet markt voor hun producten, zoals zacht fruit. Op dit gebied concurreren Nederlandse en Poolse bedrijven met elkaar en daarom zijn beide partijen terughoudend voor samenwerking. Voorbeelden van mogelijke samenwerking: -
Nieuwe technologieën in de voedselproductie (Universiteit Wageningen)
-
Energie technologie, milieubescherming (Radboud Universiteit Nijmegen)
Commissieleden denken eraan om kleine waterkrachtcentrales in Lubelskie te bouwen, ze zoeken daarvoor Nederlandse kennis en ervaring. Wat de glastuinbouw betreft, willen de leden van de commissie in contact komen met bedrijven die in Gelderland op dit gebied kennis kunnen leveren. Is het mogelijk voor de Nederlandse bedrijven om glastuinbouw in Lubelskie regio te ontwikkelen? Er is een bedrijf, dat nu in Oekraïne kassen aan het bouwen is. Dit bedrijf is ook geïnteresseerd in advisering aan Poolse ondernemers.
Poolse ondernemers wachten nu op nieuwe financiële middelen van de Europese Unie om een stap verder te doen. Contacten zijn al opgenomen. Wat betreft de concurrentie tussen Poolse en Nederlandse bedrijven, is het belangrijk om eerst een gezamenlijk doel te vinden (bv. het uitwisselen van kennis over afzet markten buiten de Europese Unie, zou het mogelijk zijn om standaard oplossingen van Nederlandse bedrijven te kunnen kopen). De voorzitter concludeerde dat tijdens dit overleg beide partijen de gelegenheid kregen om elkaar te kennen zonder politieke ondertoon. Het is goed om op die manier kennis te nemen van problemen, waarmee Gelderland en Lubelskie te kampen hebben en kennis uitwisselen over oplossingen daarvan. De voorzitter was ook blij dat dit overleg geen Poolse landdag was, wat zijn taak als voorzitter gemakkelijk maakte.
