Verkiezingen in Rusland: scenario’s voor de toekomst
Toesprak van de Ambassadeur van de Russische Federatie in België de heer Vadim B.Loekov (Katholieke Universiteit Leuven, 27 november 2007) Geachte Professor Malfliet, Dames en Heren, Ik wil mijn erkentelijkheid uiten voor deze mogelijkheid om voor u aan de vooravond van de parlementsverkiezingen in Rusland te kunnen spreken. Naarmate 2 december dichterbij komt wordt de toekomstige ontwikkeling van mijn land steeds actiever door de Belgische en internationale pers besproken. Deze belangstelling zal ongetwijfeld toenemen naarmate de andere datum - 2 maart - nadert, wanneer er in ons land presidentsverkiezingen plaats zullen vinden. Ik heb het genoegen te beklemtonen dat vele analisten die deze dagen over Rusland en zijn ontwikkelingsvooruitzichten schrijven noteren objectief de economische groei, de vooruitgang in de oplossing van de sociale problemen, de politieke stabiliteit, en de succesvolle wederopbouw in Tsjetsjenië. Tegelijkertijd neigen veel journalisten tot de zorgwekkende of zelfs sombere scenario’s als het over de vooruitzichten van de verdere ontwikkeling van mijn land na parlements- en presidentsverkiezingen gaat. Zij voorspellen de stilstand van economie als de olie- en gasprijzen zullen dalen, maken zich ongerust over de zogenoemde «terugkeer van Rusland naar het autoritarisme», doen de lezers schrikken door de «onvermijdelijke concurrentie en zelfs confrontatie met agressief Rusland». Ik wou graag mijn standpunt naar voren brengen van de mogelijke scenario’s van de ontwikkeling van Rusland in de nabije toekomst. 1. Naar mijn mening, zijn de belangrijkste «sujetelementen» van dit scenario al bekend, afgezien van de krachtenverhouding in de Staatsdoema na de parlementsverkiezingen of van wie de nieuwe president van Rusland zal worden. Hier zijn de belangrijke richtlijnen van de toekomstige ontwikkeling van onze economie, de maatschappij en de staat. Het eerste en voornaamste is de versnelde economische ontwikkeling dat steeds minder van export van energiebronnen afhankelijk zal zijn.
2
GDP growth in Russia and in other G8 countries, 2000-2007 10
8
6
4
2
0
-2 2000
Russia
2001
United Kingdom
2002
Germany
2003
Italy
2004
Canada
2005
US
France
2006
Japan
2007
Eurozone
2
Dit jaar zal Rusland de BBP bereiken van Frankrijk - meer dan 1 triljoen dollar. Het doel van de regering dat door alle politieke partijen wordt ondersteund is van Rusland tegen 2020 de op vijf na grootste economie van de wereld te maken. Het is van principieel belang dat het trend tot verandering van kwaliteit van de economische groei en zijn stuwende kracht wordt gevolgd. Vandaag al bedraagt het aandeel van de uitvoer van energiebronnen in de BBP-groeitempo slechts 2,2-2,5% (ik wil eraan herinneren, dat dit jaar totale groei van BBP niet minder dan 7,4% zal bedragen). Dit trend steunt op de ontwikkeling van het partnerschap tussen de staat en het privésector met het oog op de diversificatie van de Russische economie. Rusland beschikt momenteel over een uitzonderlijk groot financieël basis. Слайд. De bestaande valutareserves (meer dan 583 miljoen dollar, valutareserves van de Centrale Bank en het Stabilisatiefonds meegeteld) lieten de hele reeks van langdurige investeringsprogramma’s te «lanceren» die ontwikkeling van infrastructuur en hightechindustrieën zullen verzekeren. En dat zijn geen enkel de plannen meer. De economische groei verandert zichtbaar het beeld van de Russische steden, van vele industrie- en infrastructuursectoren.
3
Changing image of Russia's cities
A mosque in Grozny
A bank in Nizhny Novgorod
4
Restored Tsaritsino palace, Moscow
Residential complex Vorobyevy Gory, Moscow
5
Moscow City businesss, entertainment&residential complex Het tweede: de overgang van Rusland tot het model van postindustriële maatschappij zal in het versneld tempo verlopen. Het belang van het dienstensector, de informatie- en telecommunicatietechnologieën, en de hightechindustrieën zal toenemen.
Priorities of the Federal R&D Program in Science and Technology For the Years 2007-2012 - live systems - nanosystems and nanomaterials industry - ICT systems - rational use of natural resources - energy and energy saving
6
GLONASS – the Russian Global Navigation System.
Proton Rocket
GLONASS Satellite
End of 2007 – 18 GLONASS satellites to be deployed in the orbit, covering 100% of the Russian territory and 95-97% of the Earth's surface. End of 2008 – 24 GLONASS satellites to be deployed, covering 100% of the Earth's surface. 16
Clipper Manned Space Shuttle
17
7
RRJ – Russian Regional Jet
End of flight tests in 2007
19
Het derde: de economische groei zal tot de spoedige oplossing van de grote sociale problemen in Rusland bijdragen. In ons land zijn al enkele grote programma’s gelanceerd – de zogenaamde «nationale prioriteiten». Ze zijn erop gericht om de kwaliteit van gezondheidszorg, onderwijs, woonomstandigheden van de burgers drastisch te verbeteren en de groei van landbouwindustrie te stimuleren. En het gaat weer meer dan over de plannen. Voor de realisatie van de bovengenoemde programma’s zijn enkele miljarden dollar uitgetrokken. Er werden bepaalde positieve resultaten bereikt. Op die manier is het ons gelukt de ontwikkeling van de negatieve demografische trend te stoppen. In 2007 is het geboortecijfer met 6% gestegen en het sterftecijfer met 6% gedaald. In 2006 is de levensverwachting van de Russen met 1 jaar gestegen.
8
l’espérance de vie pour les personnes nées en 2004-2006
Het belangrijkste is dat Rusland geen land van arme mensen meer is zoals het bijvoorbeeld in de jaren 90 het geval was. Het aantaal mensen die onder armoedegrens verkeren is tussen 2001 en 2007 met 50% gedaald, wat met 20 miljoen mensen overeenkomt. Vandaag wonen in armoede 15% van alle burgers. Tot 2009 rekenen wij erop dat dit cijfer tot 8% daalt. Het werkloosheidscijfer in Rusland is van bijna 15% in 1998 tot 5,7% in 2007 gedaald. Het vierde: het belangrijkste bestanddeel van «het scenario voor de toekomst van Rusland» is de verdere ontwikkeling van de burgermaatschappij in ons land. Ondanks alle troosteloze schattingen van vele politieke leiders in Rusland en in het Westen ontwikkelt zich de burgermaatschappij in ons land zeer actief.
9
Civil society in Russia
¾
359020 NGO‘s officially registered and operating in Russia as of January 2007
¾
¾
More than 50000 newspapers and magazines published in 2007 140 TV channels operating
Het vijfde: de vorming van het stabiele meerpartijenstelsel zal verder het gestalte krijgen. Diens configuratie begint al vorm te krijgen: de partij van het rechtse centrum – «Verenigd Rusland», een of twee partijen van het linkse centrum, waaronder ook «Rechtwaardig Rusland», het liberale kamp dat «Jabloko» en «Unie van de rechtse krachten» telt. Het is duidelijk dat «Verenigd Rusland» nog lang in het centrum van het politieke leven van het land zal blijven. Слайд. Dat heeft niets mee te maken met haar aansprak op het machtsmonopolie. De reden is dat meerderheid van de burgers een verband legt tussen succesvolle ontwikkeling van Rusland tijdens de laatste jaren met deze politieke kracht. Volgens opiniepeilingen gaan 67% kiezers voor «Verenigd Rusland» stemmen terwijl voor de Communistische Partij van de Russische Federatie (KPRF) slechts 14%, voor Liberaaldemocratische Partij van Rusland (LDPR) – 6% en voor «Rechtwaardig Rusland» - 5 %. Het zesde: de wederopbouw in Tsjetsjenië zal doorgaan. Het proces baseert zich niet enkel op de vermoeidheid van de bevolking van de Republiek van de terroristische activiteiten van de religieuze fanatici en de separatisten. Het belangrijkste is dat de populariteit toeneemt van het alternatieve model van de toekomst, dat door de federale overheid en de regering van R.Kadyrov voorgesteld werd. In Tsjetsjenië is er een overheidsapparaat gevormd dat democratisch werd gekozen. Economie herstelt zich in snel tempo. Er worden oplossingen van sociale problemen gevonden. Hier zijn enkele voorbeelden. Er is in deze Russische regio geen oorlog meer sinds 2000, de activiteiten van terroristen en hun aantal nemen af. In 2005 werden hier rond 250 terroristische aanslagen gepleegd, in 2006 – 130 en in 2007 – slechts 25.
10 Grozny dat ooit in ruinen lag is vandaag overwegend hersteld en ontwikkelt zich zienderogen tot de mooiste en de meest comfortabele stad in het Noord-Kaukasus.
11
Het is van groot belang dat niet alleen de federale overheid maar ook de overheid van de Republiek in staat is de wederopbouw en de werken voor de ontwikkeling van de regio zelf te financieren. Tsjetsjenië heeft het niveau van de oliewinning bereikt die het in de jaren voor de oorlog heeft gehad en betaalt vandaag belastingen aan de federale overheid als de andere deelrepublieken. Gedurende 6 maanden van 2007 betaalde Tsjetsjenië 226 miljoen dollar belastingen aan de federale begroting. Een belangrijke indicator dat de economie groeit, de vrede wordt verstevigd en de welvaart van de Tsjetsjeense burgers groeit is de prijsstijging van de woningen in Grozny. In 2002 waren hier huizen en woningen voor 2 duizend dollar te koop, maar vandaag kost een tweekamerwoning in het centrum van de stad 60 duizend dollar. Opmerkelijk feit: indicatoren van terugkeer tot stabiele situatie in Tsjetsjenië zijn ook hier in België opvallend. Mensen die uit de Republiek destijds gevlucht zijn kommen vandaag naar de Ambassade om de steun te krijgen voor de terugtrekking naar het geboorteland. In 20062007 zijn 221 mensen België voor Tsjetsjenië verlaten dankzij de medewerking met de Ambassade. Naar mijn schatting is dat bijna 40% van alle mensen die vandaag uit België naar Tsjetsjenië of andere regio’s van het Noord-Kaukasus terugkeren. 2. Wat brengt de realisatie van dit scenario voor internationale wereld, Europese Unie en concreet voor België? Het is vooral de sterkere en interessante economische partner. Het overgrote deel van de westerse zakenwereld ontvangt dit toekomstperspectief gunstig. De indicator daarvan is de groei van de buitenlandse investeringen in Rusland. In 2007 bedragen buitenlandse investeringen meer dan 100 miljard dollar, waaronder die uit België – 2 miljard dollar.
12 Rusland zal betrouwbare leverancier van energiebronnen aan de EU-landen blijven en steeds belangrijker partner worden wat de realisatie van grote projecten in primaire sectoren betreft. Hier zijn twee voorbeelden op het gebied van de ruimtetechnologieën: sinds 2009 begint de commerciële lancering van satellieten door het Russisch ruimterakete «Sojoez» van lanceerbasis Koeroe en er bestaat ook een mogelijkheid voor de gezamenlijke ontwikkeling van een nieuwe generatie ruimtependel (vandaag onderhandelen Rusland en Frankrijk over dit vraagstuk). Westerse partners hoeven niet bang te zijn voor de economische groei van Rusland en zeker moeten geen pogingen doen om door discriminerende «spelregels» voor de Russische business in de EU en de VS zijn ontwikkeling te dwarsbomen. Het argument dat de Russische economie onder staatscontrole staat en daarom als een gelijke partner op international niveau kan niet gezien worden, is niet onrechtvaardig. Een overtuigend bewijs is de vergelijking van het staatsaandeel in onze economie en in Franse economie. In Rusland controleert de staat 30% van de economie. In Frankrijk – 40%. In Rusland wordt via de federale begroting bijna 23% van BBP verdeeld. In Frankrijk rond 50%. Deze indicator bedraagt trouwens onder de OESO-landen gemiddeld 38%. Zowel in Frankrijk als in Rusland treedt de staat als de houder van een controlepakket aandelen in vele strategisch belangrijke bedrijven. Het verschil is wel dat in Rusland het privatiseren van de elektriciteitsproducenten wordt uitgevoerd dat ongekend in de geschiedenis van de wereldeconomie is. Dat gebeurde nooit in Frankrijk of in de andere EU-staten. In plaats van de nieuwe «gedragregels» voor Rusland uit te vinden die zijn belangen belemmeren, dienen de Westerse partners erover te denken op welke wijze de toenemende integratie van ons land in het internationale handel- en financiënsysteem tot wederzijds voordeel gebruikt kan worden. Een hardere bescherming van de nationale belangen zal basis vormen voor het internationaal beleid van Rusland, onafhankelijk van de samenstelling van de volgende regering. Deze aanpak heeft niets te maken met de «agressiviteit» en zeker niet met het «imperialisme» waarvan mijn land de laatste tijd vaak wordt beschuldigd. Het gaat erom dat de groei van economie, handel, financieen en technologisch potentieel van Rusland een gepaste weerslag moet vinden in de rol die ons land op het wereldtoneel speelt. Het is belangrijk om te beseffen dat het «revanchisme» en de pogingen om «het keizerrijk te herstellen» niet mogelijk zijn. De reden is zeer simpel. Voor de eerste keer over de 500 verleden jaren heeft het Russische volk de gelegenheid gekregen om de door het land verdiende middelen te gebruiken voor de verbetering van eigen leven, de oplossing van de problemen, die niet tijdens decennia maar gedurende honderden jaren opgekropt werden. De burgers van
13 Rusland laten geen enige regering toe hun historische kans voor een of ander «keizerrijk» of de jacht op de militaire overheersing inruilen. Daarom treedt Rusland in Europa, het GOS, Azië en andere regio’s op op basis van het doel: de bescherming van de legitieme belangen door politieke, juridische en economische middelen en niet door het geweld. Deze vector van ons buitenlands beleid is met twee voorbelden te verduidelijken: de kwestie over het zogenaamde «energetische chantage» en «het raketafweerschild» van de VS in Europa. De beweringen dat Rusland energiebronnen als politiek middel in Europese landen gebruikt worden vandaag door vele mensen als een voldongen feit beschouwt. Er komt dan een vraag: als de situatie zo was, konden in dat geval de landen van het Centraal- en Oost-Europa, die van de Russische gas- en olieleveranties voor 60-80% afhankelijk zijn tot de NAVO toetreden? Jarenlang was Rusland een tegenstander van de uitbreiding van de alliantie naar het Oosten. Kunnen in dit geval Polen en Tsjechië vandaag de plannen koesteren van de ontplooing van het Amerikaanse «rakettenschild» wanneer Rusland er grote bezwaar tegen heeft? Tenminste zouden vandaag alle bladen vol met mededelingen verschijnen dat Rusland gas- en olieleveringen aan deze landen vermindert, maar dat gebeurt niet. Recentelijk heeft de westerse pers nog commentaren gegeven dat Rusland Oekraïne besloot te «bestraffen» voor de «Oranjerevolutie» en heeft daarom gasprijzen verhoogd. Maar iedereen vergeet dat in de loop van 15 jaar heeft Oekraïne aardgas gekregen en betaalde 3-4 keren minder dan de prijzen die in de handel tussen Rusland en de EU-landen van toepassing zijn. Слайд. De subsidiëring van de Oekraïense economie heeft de Russische regering jaarlijks 3 tot 5 miljard dollar gekost. En toen besloot Rusland dat “communistisch atavisme” tenietdoen dat voor Oekraine zoet was, begon men Rusland van het «chantage» verwijten. Ondertussen heeft de Oekraïense economie geen collaps gekend wegens prijsverhoging van het Russische aardgas. Daarentegen stimuleren de nieuwe handelsvoorwaarden de invoering van de energiebesparende technologieën in de Oekraïense industrie. De Russische bezwaren tegen de Amerikaanse plannen om «het raketafweerschild» in het Centraal Europa te ontplooien werd in het Westen door vele mensen als de «politieke agressie» en een «poging tot inmenging in bilaterale betrekkingen tussen Washington, Praag en Warschau» bestempeld. In dit geval gaat het opnieuw over de bescherming van de wettelijke belangen van Rusland en niets anders. Het raketafweerschild dat de VS in Europa willen ontplooien, vormt vooral de bedreiging voor de terughoudende kernkrachten van Rusland en niet voor de Iraanse intercontinentale
14 raketten waarvan niet bekend is wanneer ze tot stand zullen komen (als het ooit gebeurt). Hier zijn de schattingen van de Russische militaire experts die ons standpunt bewijzen. US missile defence area possible location not aimed against Russia’s deterrent potential while providing protection for Europe
Kozelsk
Tatischevo
Iran’s BM Russia’s BM
Maar ongeacht deze en andere belangenconflicten tussen Rusland en de NAVO-landen en ook de EU-landen zal de volgende regering van welke samenstelling dan ook de weg van strategische partnerschap met onze Europese collega’s volgen. Zulke partnerschap is in de langdurige belangen van de Russen. Dit partnerschap moet gebaseerd worden op de gelijkgerechtigheid, de respect voor de wederzijdse belangen, de niet-inmenging in de binnenlandse aangelegenheden, de solidariteit bij de oplossing van de internationale problemen. Ik hoop dat een van de eerste grote maatregelen op het gebied van buitenlands beleid van de nieuwe president van Rusland zal de ondertekening van het Verdrag over de strategische samenwerking tussen mijn land en de Europese Unie zijn. Ik dank u voor uw aandacht.
