Toeristisch-Recreatief Beleid Gemeente Woensdrecht
Toeristisch-Recreatief Beleid Gemeente Woensdrecht
Dit rapport is in opdracht van en in samenwerking met de gemeente Woensdrecht geschreven door Bureau BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving.
Auteurs: Ir. Anneke van Mispelaar en Lieke van der Westen MA, Bureau BUITEN Eefje Nuijten, Gemeente Woensdrecht Contactgegevens: BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving Achter Sint Pieter 3512 HT Utrecht
[email protected] www.bureaubuiten.nl 030-2318945
Hoogerheide / Utrecht, januari 2010
2
3
Inhoudsopgave Pagina
1
2
Inleiding
6
1.1 1.2 1.3
Doelstelling Uitgangspunten Werkwijze
6 6 7
Interne en externe analyse
8
2.1 2.2 3
4
5
Interne analyse Externe Analyse
Scenario’s
15
3.1 3.2
15 17
Scenario’s Voorkeursscenario
Ontwikkelvisie
20
4.1 4.2 4.3
20 20 22
Visie en missie Doelstellingen Inzet capaciteit en middelen
Ruimtelijke uitwerking
Bijlagen Bijlage 1: Verblijfsrecreatief aanbod gemeente Woensdrecht Bijlage 2: Dagrecreatief aanbod gemeente Woensdrecht Bijlage 3: Agrarische bedrijven met verbreding, Noord- Brabant Bijlage 4: Scenario’s Bijlage 5: Motiefgroepen en inrichting van groengebieden Bijlage 6: Product Markt Combinaties Brabantse Wal Bijlage 7: Structuurvisie Noord-Brabant (selectie)
4
8 10
23 32 33 34 37 39 45 46 47
5
1
Inleiding
1.1
Doelstelling
De Gemeente Woensdrecht actualiseert haar Toeristisch- Recreatief Actieplan (TRAP) uit 1999. Daarbij moeten strategische keuzes gemaakt worden over het ambitieniveau, de beoogde doelgroepen, de beleidsstrategieën en de thema’s. Deze keuzes worden gemaakt in dit Toeristisch- Recreatief Beleid. De doelstelling van dit nieuwe toeristisch- recreatief beleid is tweeledig, namelijk: • het ontwikkelen van een eigen identiteit en karakteristiek van het gemeentelijke en regionale product – ten behoeve van de promotie van Woensdrecht in Brabantse Wal verband – dat zich waar mogelijk onderscheid van andere regio’s en • het creëren van een samenhangend toeristisch recreatief aanbod in de gemeente Woensdrecht. Op deze manier wordt de gemeente Woensdrecht aantrekkelijker voor de toerist en recreant, wat leidt tot meer bezoek en verblijf, langer verblijf en een toenemende economische betekenis van de toeristisch-recreatieve sector. De tweede stap is het opstellen van een concreet actieplan, met een projectenlijst. De projecten worden – na vaststelling van het Toeristisch-Recreatief Beleid – uitgewerkt aan de hand van het instrumentarium waarover de gemeente beschikt: promotionele, ruimtelijke, organisatorische en financiële instrumenten.
1.2
Uitgangspunten
Het nieuw te ontwikkelen toeristisch-recreatief beleid moet voldoen aan een aantal beleidsmatige randvoorwaarden. Zo is de rol van de gemeente Woensdrecht faciliterend. De gemeente is een ondersteuning van het toeristisch-recreatief veld en zorgt er in dat kader voor dat de gewenste ontwikkelingen worden uitgevoerd. Vanzelfsprekend moet het beleid passen binnen het landelijk, provinciaal en gemeentelijk beleid. Verder zijn de onderstaande uitgangspunten voor het Toeristisch recreatief Beleid en Actieplan vastgesteld door de raad. De toeristische visie: Actieve recreatiegemeente, waar allerlei vormen van actieve recreatie kunnen plaatsvinden zoals sportieve, educatieve en creatieve recreatie. In Woensdrecht kunnen recreanten en toeristen genieten van de schoonheid van de Brabantse Wal. Profilering: Woensdrecht, de groene gemeente op de Brabantse Wal! Pijlers toeristisch- recreatief beleid: Woensdrecht Wielergemeente Landschappelijke en natuurwaarden van de Brabantse Wal Wandelen en fietsen op de Brabantse Wal Streekproduct de Brabantse Wal Asperge Grenspark de Zoom/ Kalmthoutse Heide Toerisme en recreatie in het buitengebied: Keuze voor term ‘plattelandstoerisme’. Omvat alle vormen van marktgerichte recreatie en toerisme waarbij de beleving van het platteland centraal staat Niet noodzakelijk verbonden aan een agrarisch bedrijf Mag geen afbreuk doen aan natuurwaarden 6
Het stimuleren van horeca bij toeristisch- recreatieve activiteiten door vergroten van mogelijkheden
Verblijfsaccommodatie: onderzoeken mogelijkheden voor ontwikkeling verblijfsrecreatie (met name groepsaccommodatie) stimuleren van verblijfsaccommodatie in kernen geen mogelijkheden creëren in woonwijken Dagrecreatie: Grootschalige dagrecreatie is mogelijk, maar moet passen binnen het bestaande aanbod, en Mag geen afbreuk doen aan natuur- en landschappelijke waarden.
1.3
Werkwijze
In voorbereiding op de realisatie van dit Toeristisch Recreatief Beleid zijn een aantal werkzaamheden verricht. Zo is op 6 januari 2009 een brainstormsessie gehouden met een vertegenwoordiging van de gemeenteraad. Op basis van die bijeenkomst zijn uitgangspunten vastgesteld voor het nieuwe beleid. Verder heeft een analyse plaatsgevonden van het aanbod met een SWOT (sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen) als resultaat. Deze SWOT-analyse is in hoofdstuk 2 van de deze notitie verder uitgewerkt. Om keuzes ten aanzien van toeristische ontwikkelingsrichting en ambitieniveau helder te krijgen zijn vervolgens drie mogelijke ontwikkelingsrichtingen (scenario’s) met strategische thema’s uitgewerkt (hoofdstuk 3). De uiteindelijk gekozen ontwikkelrichting bestaat uit elementen van de verschillende scenario’s, waarbij het ambitieniveau en de keuze voor de strategische thema’s bepalend zijn. In hoofdstuk 4 is de gekozen ontwikkelrichting vertaald in een visie, missie, doelstellingen en beleidsinstrumenten. Hoofdstuk 5 beschrijft de ruimtelijke consequenties van het nieuwe beleid in relatie tot het bestemmingsplan Buitengebied.
7
2
Interne en externe analyse
Dit hoofdstuk bevat een SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) analyse. Allereerst wordt ingegaan op sterke en zwakke punten van het toeristisch-recreatief aanbod. Vervolgens worden de kansen en bedreigingen voor toerisme en recreatie in beeld gebracht. Dit hoofdstuk sluit af met tabel 2.5 waarin een totaaloverzicht wordt gegeven van de SWOT-analyse.
2.1
Interne analyse
Het toeristisch recreatief aanbod bestaat uit het verblijfsrecreatieve aanbod, het dagrecreatieve aanbod en het toeristisch- recreatieve kader. Dit alles bouwt voort op de landschappelijke en natuurlijke kwaliteiten die de gemeente Woensdrecht biedt. Een belangrijke sterkte van het toeristisch-recreatief product van Woensdrecht is de Brabantse Wal en de daarbij horende landschappelijke variatie, bos-, heide- en natuurgebieden, waaronder het Grenspark De Zoom-Kalmthoutse Heide. Deze aantrekkelijke groene en rustige omgeving oefent een grote aantrekkingskracht uit op recreanten en toeristen uit de gemeente zelf, de regio en van verder weg. Verblijfsrecreatief aanbod Woensdrecht heeft een divers aanbod accommodaties: hotels, B&B, campings, recreatieparken, naturistencamping, waarmee verschillende doelgroepen worden bediend. Hiernaast is ook de locatie en ligging van de accommodaties en nabije prachtige natuurgebieden een belangrijk sterk punt. De kwaliteit van het aanbod is echter wisselend. Een groot gedeelte van het aanbod bestaat uit vaste staanplaatsen op campings, midicampings en recreatieparken. Het sterk punt van de vaste staanplaatsen is dat zij voor financiële zekerheid voor ondernemers zorgen en voor herhaalbezoek van toeristen. Van belang is wel dat er voldoende toeristenplaatsen aangeboden worden, zodat ook nieuwe toeristen kennis kunnen maken met het gebied. Het aantal overnachtingen in 2008 was ruim 320.000, waarvan ruim driekwart plaatsvond op recreatieparken, campings, midi-campings en minicampings. Het aantal overnachtingen in hotels is beperkt. Een analyse van de ontwikkeling van het aantal overnachtingen in de afgelopen jaren is door de wijze waarop de heffing van de toeristenbelasting plaatsvindt (op basis van forfaitaire aantallen) niet mogelijk. Bijlage 1 biedt een overzicht van het aantal bedrijven en overnachtingen in 2008. Figuur 2.1 Aantal overnachtingen in procenten Aantal Overnachtingen (in %) 4%
7%
Hotels
1%
B&B 11% Particuliere woning/ kamer Camping Midi-camping 16% Minicamping
55% Recreatiepark 4% 2%
8
Ov erig
Dagrecreatieve voorzieningen Over het algemeen heeft Woensdrecht een goed aanbod van dagrecreatieve voorzieningen, uiteenlopend van attracties en bezienswaardigheden tot evenementen en routegebonden recreatie (zie voor een overzicht bijlage 2). De openingstijden van de attracties en bezienswaardigheden en het aanbod cultuurhistorische en educatieve bezienswaardigheden zijn echter enigszins beperkt. Daarnaast is het dagrecreatief aanbod vooral gericht op volwassen. In het aanbod evenementen valt het aantal (grote) wielerevenementen op. Daarnaast is een groot aantal evenementen gericht op actieve recreatie. Woensdrecht heeft een goede basisstructuur voor routegebonden recreatie, met vele bewegwijzerde en beschreven routes voor wandelen en fietsen. Ook lopen verschillende nationale en internationale langeafstandsroutes door Woensdrecht. Voor wandelen zijn dit het Grenslandpad en de ‘Grand Randonnée’ Amsterdam – Parijs. De langeafstandsfietsroutes die door Woensdrecht gaan zijn de Schelde – Rheinroute en de Stedenroute (Amsterdam – Brussel). Woensdrecht is verder aangesloten op het fietsknooppuntensysteem en zal in 2013 tevens aangesloten zijn op het wandelknooppuntensysteem dat in 2012 door SES WestBrabant wordt ontwikkeld. Zwakkere punten van de recreatieve routestructuur in Woensdrecht zijn het ontbreken van vrij liggende paden, verbindingen tussen de kernen en MTBpaden. Het aantal faciliteiten voor leisure en sport is relatief groot en een groot aantal is tevens met slechtweer te bezoeken. Het merendeel van de faciliteiten bevindt zich in Recreatiepark Familyland. Het winkelaanbod in Woensdrecht is beperkt, met uitzondering van het aanbod in Putte en Hoogerheide. In Putte zijn de winkels tevens op zondag geopend. Opvallend is wel dat Woensdrecht het grootste aantal landbouw bedrijven met boerderijverkoop van de provincie Noord- Brabant heeft (zie bijlage 2). Toeristisch- recreatief kader Woensdrecht is gelegen nabij grote toeristische markten als Antwerpen, Zeeland en regio Rotterdam. De regio Rotterdam is voornamelijk interessant door het grote aantal potentiële bezoekers. De ligging nabij de grens met Vlaanderen is interessant voor zowel het aantrekken van Nederlandse recreanten als voor het aantrekken van Vlaamse gasten. Een uitstapje naar het ‘buitenland’ heeft een meerwaarde ten opzichte van andere binnenlandse bestemmingen. Bezoekers onderweg naar Zeeland zouden verleid kunnen worden om enkele dagen in Woensdrecht te verblijven. Aantrekkelijk zijn verder de aanwezigheid van (grote) aaneengesloten en aantrekkelijke natuurgebieden en de grote landschappelijke variatie. Minder goede punten zijn de beperkte toegankelijkheid van natuur door privébezit en de bereikbaarheid van Woensdrecht met het openbaar vervoer.
9
2.2
Externe Analyse
Nationale trends en ontwikkelingen hebben invloed op de ontwikkeling van de toeristische markt. Maar ook beleid dat op provinciaal of regionaal niveau wordt gemaakt biedt kansen en bedreigingen. De belangrijkste trends en ontwikkelingen die van invloed zijn op de vraag en het aanbod in Woensdrecht zijn hier beschreven. Vraag Toeristen en recreanten stellen hoge eisen aan de invulling van hun vrije tijd. In toenemende mate zijn luxe en gemak van belang bij de keuze van een bestemming of accommodatie. Dit uit zich in de opkomst van comfortabele vormen van logies. Dit kan een vijfsterrenhotel zijn, maar net zo goed een vakantiehuisje op een camping dat van alle gemakken voorzien is. Tegelijkertijd doet zich een afnemende vraag naar accommodaties voor waarbij men alle (kampeer)spullen vanuit huis moet meenemen. Daarnaast is er een toenemende vraag naar plattelandstoerisme. 81% van de Nederlandse bevolking geeft aan enige interesse in een bezoek aan een agrarisch bedrijf te hebben. 36% van de Nederlanders heeft ook echt eens een boerderij bezocht. Deze markt biedt dus veel potentie. Al neemt het totaal aantal fiets- en wandeltochten landelijke gezien af, fietsen en wandelen blijven de belangrijkste activiteiten in het landelijke gebied. Bezoek aan evenementen, bezienswaardigheden, attracties en winkelen nemen toe. Ook zijn lifestyle sports, zoals mountainbiken en surfen in opkomst. De economische crisis heeft in 2009 niet geleid tot minder vakanties van Nederlanders. Het aantal vakanties in eigen land nam zelfs met 3% toe door het relatief mooie zomerweer en de economische crisis. Het aantal buitenlandse bezoekers nam echter met 5% af. Ook de bestedingen van Nederlanders aan vakantie daalden met 2%. Op de langere termijn verwacht het NBTC1 dat het aantal vakanties naar het buitenland weer zal toenemen. Cijfers van het GOBT2 geven een indicatie van de effecten van de crisis op sectorniveau: In Gelderland en Overijssel heeft vooral de campingsector een goede omzet behaald in de zomer van 2009 (78% heeft eenzelfde of hogere omzet behaald dan in 2008). De hotelsector in Gelderland en Overijssel zegt wel te leiden te hebben gehad onder lagere bestedingen, de economische crisis en een afname van het aantal zakelijke gasten in de zomer van 2009. Aanbod Hoewel de landschappelijke ligging en de diversiteit van het aanbod sterke punten zijn, staat van een deel van het aanbod de kwaliteit en diversiteit onder druk. Consumenten raken steeds meer gehecht aan luxe en comfort. Daarom is het van groot belang de bestaande dag- en verblijfsrecreatie te toetsen aan de ‘comforteisen’ van deze tijd en noodzakelijke aanpassingen te verrichten (denk aan grotere standplaatsen, breedband internet op de kamer of de plaats, servicediensten). Daarnaast is het ontwikkelen van nieuwe ‘comfortabele’ en ‘kant-en-klare’ voorzieningen en activiteiten gewenst. Deze ontwikkeling moet leiden tot een langere verblijfsduur, herhaalbezoek, meer bestedingen en daardoor meer bestedingen aan het recreatieve product. Een oorzaak van het achterblijven van de kwaliteit van accommodaties kan onder andere gezocht worden in de structuur van de sector. We zien relatief veel kleine bedrijven, voor ruimtelijke ingrepen zijn vaak hoge investeringen en lange procedures nodig, landelijk gezien staan de rendementen in de verblijfsrecreatieve sector onder druk. Dit maakt vernieuwen en innoveren niet gemakkelijk. Hier speelt de gemeente op in door de ruimtelijke kaders voor
1
Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen Monitor Toeristische bedrijven Gelderland en Overijssel, Gelders Overijssels Bureau voor Toerisme 2009 10 2
uitbreiding en vernieuwing te verruimen en verhelderen (zie hoofdstuk 5 Ruimtelijke uitwerking), en het samenwerkingsbewustzijn onder ondernemers te verhogen. Figuur 2.2 Wandelaars bij Kortenhoeff
Belangrijke trekker van recreanten en toeristen is het aanwezige natuurschoon in de gemeente
Kansen voor Woensdrecht zijn er op het gebied van samenwerking binnen de Brabantse Wal. Zo is er een toeristische samenwerkingsovereenkomst tussen de drie Brabantse Wal gemeenten (Bergen op Zoom, Steenbergen en Woensdrecht), wordt er gestart met een ondernemersplatform Brabantse Wal en is zojuist een gemeenschappelijke toekomstschets voor de Brabantse Wal opgesteld. Ook worden gezamenlijk afspraken gemaakt in het kader van een routestructuur en recreatieve poorten voor de Brabantse Wal. Deze routestructuur voor wandelen, fietsen, mountainbiken, paardrijden, mennen en varen ontsluit de bezienswaardigheden van de Brabantse Wal voor toeristen en recreanten, waarbij recreatieve poorten de verbindende schakels (overstappunten) vormen. Ook op het gebied van marketing en promotie worden afspraken gemaakt, zoals de profilering van de Brabantse Wal als geheel en de afstemming van de profilering van de individuele gemeenten. De VVV Brabantse Wal zorgt voor de promotie van de Brabantse Wal en het Woensdrechts toeristisch- recreatief product. Bovendien biedt de aanwijzing van de Brabantse Wal als provinciaal landschap kansen, zowel voor netwerkvorming, als voor marketing en promotie en fondsenwerving. Onbenutte kansen op het gebied van marketing en promotie zijn onder andere het Grenspark De Zoom- Kalmthoutse Heide. Kansrijk zijn het onder de aandacht brengen van het Grenspark (bijv. via het VVV-agentschap Woensdrecht), de ontwikkeling van Grenspark Plus en de realisatie van een recreatieve poort aan de Nederlandse zijde bij de Volksabdij O.L.V. ter Duinen. Het Grenspark wil bij toegangen tot het Grenspark (plus) een nulmeting doen waardoor inzicht ontstaat in de spreiding van de bezoekers. Mede op basis daarvan kan worden bepaald waar voorzieningen en informatiepunten kunnen worden gerealiseerd. Eveneens kansrijk is de marketing en promotie van de cultuurhistorie daterend uit de Tweede Wereldoorlog en de vliegbasis. Momenteel wordt een recreatieve (fiets)route langs de bunkers ter verdediging van de vliegbasis ontwikkeld. Ter versterking van het aanbod kan tevens vrijgekomen bebouwing in het buitengebied omgezet worden naar een toeristische functie.
11
Tabel 2.4 Totaaloverzicht Sterktes en zwaktes Sterktes
Zwaktes
• Ligging nabij grote toeristische markten als Antwerpen, Zeeland, regio Rotterdam • Ligging nabij grens met Vlaanderen
•
Beperkt toegankelijk met openbaar vervoer
•
• Divers aanbod dagrecreatieve voorzieningen • Veel routes wandelen en fietsen
•
Zeer beperkte openingstijden bezienswaardigheden Weinig cultuurhistorische en educatieve bezienswaardigheden Weinig aanbod voor gezinnen Winkelaanbod beperkt
• Grote landschappelijke variatie
•
Delen natuurgebied niet toegankelijk door privé bezit
Wielertoerisme
• Aanwezigheid van (grote) aaneengesloten en aantrekkelijke natuurgebieden • Grenspark De Zoom- Kalmthoutse Heide, en evt. uitbreiding hiervan (en Grenspark Plus) • Groot aantal landbouw bedrijven met boerderijverkoop (grootste aantal van Brabant, zie bijlage 2) • Groot aantal landbouw bedrijven met recreatie mogelijkheden (In top 3 van Brabant, zie bijlage 2) • (Grote) wielerevenementen
•
Ontbreken van vrij liggende fietspaden
Verblijfstoerisme
• Veel fietsroutes • Divers en breed aanbod accommodaties
•
Veel seizoensarbeiders verblijven in Woensdrecht Wisselende kwaliteit accommodaties
Dagtoerisme/ algemeen
Natuur- en plattelandstoerisme
• •
• Beleid
12
• Planologische ruimte in buitengebied voor toeristisch-recreatieve nevenactiviteiten • Verbeteren en uitbreiden infrastructuur • Samenwerking met provincie, Brabantse Wal gemeenten en organisaties • Toerisme en recreatie als speerpunt op politieke agenda
•
Beperkende Provinciale en Europese wetgeving
•
Administratie toeristenbelasting
•
Onbekendheid van de Brabantse Wal
Tabel 2.5 Totaaloverzicht kansen en bedreigingen Kansen Dagtoerisme/ algemeen
• Routestructuren en poorten Brabantse Wal • Bezoek aan evenementen, bezienswaardigheden, attracties en winkelen nemen toe4 • Toenemende bestedingen dagtochten5 • Vaker korte vakanties voor 50+6 • Opkomst lifestyle sports7
Bedreigingen • Hoge verwachtingen consument (originaliteit, luxe en gemak, enz.)3 • Lage bestedingen dagrecreant t.o.v. verblijfsrecreant • Afnemend voorzieningenniveau
• Ontwikkeling Wilhelminakazerne en Groeve Boudewijn • 50+ groeiende actieve groep8
Natuur- en plattelandstoerisme
Wielertoerisme Verblijfstoerisme
• Associatie met vliegtuigen, vliegtuigtechniek en landing WOII • Vrijkomende bebouwing buitengebied omzetten naar t-r bestemming • Plattelandstoerisme neemt naar verwachting toe9 • Wandelen / fietsen zijn belangrijkste activiteiten landelijk gebied10 • 81 % van bevolking heeft enige interesse in bezoek aan een agrarisch bedrijf. 36% heeft ook echt eens een boerderij bezocht11 • Ontwikkeling Grenspark Plus • Associatie met Wielerevenementen en geschiedenis • Professionaliteit ondernemers • Comfortabele vormen van logies in opkomst 12 (bv ‘glamping’ en verschuiving van eigen kampeermiddel naar B&B, hotel) • Stijging binnenlandse vakanties door economische crisis13
Beleid
• Verrommeling/ ruimtelijke kwaliteit
• Verschraling diversiteit en kwaliteit accommodaties • Dalende vraag naar accommodaties met 'eigen spullen meenemen' • Concurrentie (internationale)bestemmingen • Daling inkomend toerisme en bestedingen door economische crisis14
• Verbeteren samenwerking Brabantse Wal • Profileren regio
3
Bron: De toekomst van toerisme, recreatie en vrije tijd, Kenniscentrum Recreatie, 2008 Bron: Toerisme en recreatie in cijfers, CBS 2008 5 Bron: Toerisme en recreatie in cijfers, CBS 2008 6 Bron: www.cbs.nl, geraadpleegd op 16-10-2009 7 Bron: Sport: Passie, Praktijk & Profijt, Mulier Instituut 2007 8 Bron: Trendrapport Toerisme, recreatie en vrije tijd 2008/2009, NRIT media, 2009 9 Bron: Verlangen naar vrije tijd - Trends in recreatie en vakantie 2009/2010, ANWB 2009 10 Bron: Het platteland van alle Nederlanders, SCP 2008 11 Bron: Het platteland van alle Nederlanders, SCP 2008 12 Bron: Trendrapport Toerisme, recreatie en vrije tijd 2008/2009, NRIT media, 2009 13 Bron: NBTC-NIPO Research 14 Bron: NBTC-NIPO Research 4
13
14
3
Scenario’s
Door de sterke en zwakke punten en de kansen en bedreigingen uit de SWOT te combineren en na te gaan waar deze elkaar versterken kunnen strategische thema’s en ontwikkelingsrichtingen (scenario’s) worden geïdentificeerd. Bij de keuze voor de ontwikkelrichtingen zijn de uitgangspunten uit paragraaf 2.1 als basis genomen. Behoud huidige positie Voorafgaand aan het opstellen van de scenario’s is bepaald wat nodig is om de huidige positie in de toeristisch-recreatieve markt te behouden. Het gaat om het op peil houden van: • het aanbod accommodaties, attracties en bezienswaardigheden; • het aanbod boerderijverkoop en andere toeristische nevenactiviteiten op het platteland; • het aanbod wandel- en fietsroutes; • de (wieler-)evenementen; • ruimtelijke kwaliteit. Om dit te realiseren zijn de volgende beleidsstrategieën van belang: • Stimuleren samenwerking ondernemers door deelname het ondernemersplatform Brabantse Wal; • Planologische ruimte in buitengebied voor recreatieve nevenactiviteiten en kleinschalige horeca; • Planologische ruimte en financiële ondersteuning voor (wieler)evenementen • Beperkt uitbreiden recreatieve routes; • Deelname regiopromotie VVV Brabantse Wal.
3.1
Scenario’s
Thematiek Twee kansrijke en onderscheidende thema’s voor Woensdrecht zijn platteland en Woensdrecht wielergemeente. Dit vormt het eerste ingrediënt voor de scenario’s. De thema’s zijn bepaald door de pijlers van het toeristisch- recreatief beleid te vergeleken met de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen uit de SWOT-analyse. De andere pijlers (fietsen, wandelen, Grenspark) komen terug in elk scenario. Ambitieniveau Het tweede ingrediënt voor de scenario’s is het ambitieniveau. Met de thema’s platteland en wielergemeente zijn 3 scenario’s geformuleerd, uiteenlopend in ambitieniveau (zie tabel 3.1): 1. Groene gemeente op de Brabantse Wal; 2. Woensdrecht Wielergemeente; 3. Wielerhoofdstad en hét streekcentrum van Brabant. In bijlage 4 vindt u een uitgebreide weergave van de drie scenario’s. De ambitieniveaus van de scenario’s ‘Groene gemeente op de Brabantse Wal’ en ‘Woensdrecht Wielergemeente’ zijn gering en variëren onderling in beperkte mate. Het basisaanbod voor de scenario’s is reeds aanwezig. Het versterken van de samenhang van het aanbod en de ontwikkeling tot een toeristisch- recreatief product vergt voor scenario 2 “Wielergemeente” meer investering dan voor scenario 1. Het derde scenario ‘Wielerhoofdstad en hét streekcentrum van Brabant’ heeft een hoog ambitieniveau waarbij álle sterktes van Woensdrecht en ontwikkelkansen optimaal worden benut. Dit betekent ook een relatief hoog investeringsniveau en inzet van capaciteit.
Tabel 3.1
Scenario’s naar ambitieniveau en doelgroepen 15
Scenario Capaciteit Groene gemeente op de ** Brabantse Wal
Investeren *
Doelgroepen Interesse Er tussen uit
Thema Platteland
Woensdrecht Wielergemeente
**
**
Uitdaging
Wieler
Wielerhoofdstad en hét streekcentrum van Brabant
****
****
Interesse Er tussen uit Uitdaging Gezelligheid
Platteland en wieler
Motiefgroepen Om de doelgroepen voor de verschillende scenario’s te duiden, zijn motiefgroepen gebruikt(zie ook bijlage 5). Elk scenario spreekt meerdere motiefgroepen tegelijk aan, maar er zijn wel accentverschillen. Voor scenario “Groene gemeente op de Brabantse Wal” ligt er een accent op de doelgroepen ‘Interesse’, ‘Er tussen uit’ en ‘Wildernisliefhebbers’. De motiefgroep ‘Uitdaging’ sluit het beste aan op Woensdrecht Wielergemeente. Het scenario 3 “Wielerhoofdstad en hét streekcentrum van Brabant” is interessant voor alle motiefgroepen en brengt met een zeer hoog voorzieningenniveau ook de motiefgroep ‘Gezelligheid’ binnen handbereik: een groep mensen waarvoor de aanwezigheid van een concentratie van (luxe) recreatieve voorzieningen belangrijk is bij de keuze van een bestemming.
Motiefgroepen GEZELLIGHEID. Een groep die gezellig met vrienden of familie op stap gaat, lekker weg, met weinig inspanning (ca 30%). ER TUSSENUIT. Recreanten die even de batterij op willen laden, genieten, lekker bijkomen in een groene omgeving (ca 30%). INTERESSE VOOR GEBIEDEN. Er tussenuit en dan graag iets leren over de natuur, met liefst ook nog wat cultuurhistorie (15%). LIEFHEBBERS VAN WILDERNIS. De liefde voor de natuur staat centraal. De groep wil alles weten over flora en fauna (15%). UITDAGING. Dit zijn sportievelingen die graag een fysieke uitdaging aangaan in een mooie omgeving (10%). Bron: Staatsbosbeheer (bewerking Alterra) en Motivaction
16
3.2
Voorkeursscenario
Keuze scenario De scenario’s dienen om keuzes ten aanzien van toeristische ontwikkelingsrichting en ambitieniveau helder te krijgen. Het voorkeursscenario bestaat uit elementen van de verschillende scenario’s. Hierbij zijn de volgende aandachtspunten van belang. Thematiek • De thema’s plattelandstoerisme en wielersport sluiten beiden goed aan bij de identiteit van Woensdrecht. • Plattelandstoerisme betekent in de gemeente Woensdrecht recreatie en toerisme gericht op natuur- en landschapsbeleving. Agrotoerisme maakt hier onderdeel van uit, maar heeft niet de nadruk. Ook natuur- en landschapsbeleving, in het bijzonder in het Grenspark De Zoom- Kalmthoutse Heide (en Grenspark plus) maakt hiervan deel uit. • Het thema wielersport is interessant in combinatie met de inzet op andere vormen van sportieve en actieve recreatie zoals recreatief wandelen, fietsen, mountainbiken. • Meer nadruk op (natuur-)educatie kan een sterker onderdeel worden van het Woensdrechts toeristisch-recreatief product. • Ook de associatie met vliegtuigen, vliegtuigtechniek en het cultureel erfgoed daterend uit de Tweede Wereldoorlog zijn kansen die Woensdrecht toeristisch kan benutten. Ambitieniveau De thematiek van scenario 3 benut de meeste sterke kanten van het toeristisch aanbod van Woensdrecht en benut de meeste kansen. Scenario 3 is wat betreft ambitieniveau echter erg hoog. Voor dit scenario zijn veel investeringen en capaciteit nodig. Ook wat betreft de schaal van de toeristische ontwikkelingen past scenario 3 minder goed bij het landelijke en groene karakter van de gemeente Woensdrecht. Het scenario dat wat betreft ambitieniveau het beste aansluit bij de gemeente Woensdrecht is scenario 2. Woensdrecht kiest hiermee voor investeren in de meest kansrijke en minst risicovolle ontwikkelingen. Capaciteit wordt ingezet voor de realisatie van basisvoorzieningen zoals een goede recreatieve routestructuur en de begeleiding van investeringen. Bovendien wordt capaciteit ingezet om het toeristisch recreatief bedrijfsleven te ondersteunen en te faciliteren om economische spin-off te optimaliseren. Hierbij is voornamelijk het versterken van de diversiteit en kwaliteit van het verblijfsrecreatief aanbod van belang. Samengevat richt de gewenste toeristisch-recreatieve ontwikkelrichting van de gemeente Woensdrecht zich op: • Natuur- en landschapsbeleving, in het bijzonder in het Grenspark De Zoom- Kalmthoutse Heide (en Grenspark plus); • Sportieve en actieve recreatie, met de nadruk op fietsen (wielersport, recreatief fietsen, tourfietsen, mountainbiken); • Diversiteit en kwaliteit van verblijfsrecreatieve voorzieningen; • De motiefgroepen ‘Interesse’, ‘Uitdaging’, Wildernisliefhebbers’ en ‘Er tussen uit’; • Versterken van de basisvoorzieningen door beperkt en gericht investeren (o.a. kwaliteitsverbetering); • Het ondersteunen en faciliteren van het toeristisch-recreatief bedrijfsleven; • Inzet op promotie van de gewenste identiteit van Woensdrecht en de Brabantse Wal, inclusief het Grenspark. In hoofdstuk 4 wordt de ontwikkelrichting verder uitgewerkt in een toeristische visie, missie, strategie en doelstellingen.
17
Het voorkeursscenario in beeld gebracht
Plattelandstoerisme, wielersport, natuur- en landschapsbeleving, agrotoerisme, Grenspark De Zoom- Kalmthoutse Heide, recreatief wandelen, fietsen, mountainbiken, (natuur)educatie, vliegtuig(techniek), cultureel erfgoed.
18
19
4
Ontwikkelvisie
4.1
Visie en missie
Het nieuwe Toeristisch- Recreatief Beleid moet de gemeente Woensdrecht voorzien van een kader waaraan nieuwe initiatieven doeltreffend kunnen worden getoetst. De gekozen ontwikkelrichting wordt daarom in hoofdstuk 4 uitgewerkt in een heldere visie, missie en doelstellingen. De visie van het huidige TRAP is het uitgangspunt van de ontwikkeling van een nieuwe beleid– de identiteit en het karakter van Woensdrecht zijn immers niet veranderd. De interne en externe analyse laat zien dat Woensdrecht wel geconfronteerd wordt met veranderingen in het toeristisch aanbod en nieuwe kansen en bedreigingen. Op basis van deze analyse en de keuze voor een nieuwe ontwikkelrichting wordt de toeristische visie als volgt geformuleerd: Woensdrecht is dé actieve recreatiegemeente op de Brabantse Wal, waar allerlei vormen van actieve recreatie kunnen plaatsvinden zoals sportieve en educatieve recreatie. Natuur en landschap vormen de basis van het toeristisch recreatief product. Deze visie vertaalt zich in de volgende missie: In 2015 is Woensdrecht dé gemeente op de Brabantse Wal waar recreanten komen om een fysieke uitdaging aan te gaan, iets te leren over natuur en landschap en tot rust te komen in een groene omgeving. Strategie Om dit te bereiken zet de gemeente Woensdrecht in de periode 2010-2015 in op drie strategische thema’s: 1. Natuur en landschapsbeleving, met aandacht voor geologie en cultuurhistorie. 2. Sportieve en actieve recreatie, waarbij de nadruk ligt op de wielersport. 3. Kwaliteit en diversiteit verblijfsrecreatieve voorzieningen. Binnen deze thema’s richt Woensdrecht zich op de motiefgroepen ‘Interesse’, ‘Uitdaging’, Wildernisliefhebbers’ en ‘Er tussen uit’. Door de Brabantse Wal gemeenten wordt ook gewerkt aan een gezamenlijke strategie voor toerisme en recreatie. Deze strategie omvat drie onderdelen15: • Geef voorrang aan ‘quick wins’ • Geef voorrang aan gemeenschappelijke Brabantse Wal projecten • Maak gerichte product-marktcombinaties (PMC’s) (zie bijlage 6) De gemeente Woensdrecht sluit aan bij de gezamenlijke strategie voor de Brabantse Wal en prioriteert daarbij de 3 strategische thema’s van Woensdrecht.
4.2
Doelstellingen
De strategische thema’s worden vertaald naar doelstellingen gericht op het aantrekkelijker maken van de gemeente Woensdrecht voor de toerist en recreant. De realisatie van de doelstellingen moet uiteindelijk leiden tot meer bezoek en verblijf, langer verblijf en een toenemende economische betekenis van de toeristisch-recreatieve sector. De doelstellingen worden - na vaststelling van de ontwikkelingsvisie en op basis van een werkbijeenkomst met vertegenwoordigers van het toeristisch recreatief veld en de gemeente Woensdrecht - uit-
15
Bron: Concept ‘Nota toeristisch beleid Brabantse Wal’, 13 nov. 2009
20
gewerkt in een SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden) geformuleerd actieplan. Hieronder beschrijven de doelstellingen per strategisch thema. Natuur- en landschapsbeleving • Versterken van de recreatieve routestructuur en de realisatie van de recreatieve poorten in overeenkomst met de afspraken op Brabantse Wal niveau (zie rapport Routestructuur Brabantse Wal). In de gemeente Woensdrecht is een grote recreatieve poort voorzien bij de Volksabdij, en middelgrote recreatieve poorten bij Bezoekerscentrum Huijbergen en Recreatiecentrum Hazeduinen en de huidige kleine poort bij VVV-agentschap Woensdrecht te Familyland. • Landschap, geologie en cultuurhistorie in ruimtelijke kwaliteit benadrukken • Vergroten van het educatief aanbod, in relatie tot landschap & geologie (Brabantse Wal) en vliegtuigtechniek • Versterken van het aanbod cultuurhistorische, natuurlijke en landschappelijke bezienswaardigheden (vb. kloosters, Tweede Wereldoorlog, Brabantse Wal, Grenspark) Sportieve en actieve recreatie • Aantrekken wielerevenementen (voor sportief en recreatief fietsen), ook voor een breed publiek, en behoud huidige evenementen. • Realiseren routestructuur Brabantse Wal voor wandelen, fietsen, paardrijden / mennen en mountainbiken. • Stimuleren productontwikkeling en activiteiten gerelateerd aan recreatieve routes en de recreatieve poorten Diversiteit en kwaliteit verblijfsrecreatieve voorzieningen • Planologische ruimte in buitengebied voor toeristisch- recreatieve nevenactiviteiten en horeca • Omzetten vrijkomende (agrarische) bebouwing naar toeristisch-recreatieve bestemming mogelijk maken • Verruiming planologische ruimte voor dag- en verblijfstoerisme in buitengebied • Stimuleren van de diversiteit en kwaliteit van het verblijfsrecreatief aanbod • Stimuleren innovatie, ondernemerschap, professionaliteit en samenwerking ondernemers (bijvoorbeeld duurzaam ondernemen) • Faciliteren en ondersteunen ondernemers (bijvoorbeeld ruimtelijke mogelijkheden) Marketing en promotie De nota Toeristisch Beleid Brabantse Wal laat zien dat de naamsbekendheid van de Brabantse Wal te wensen over laat. Een doel van de gezamenlijke Brabantse Wal gemeenten is dan ook het vergroten van de naamsbekendheid, met name via de VVV Brabantse Wal. Een grotere bekendheid leidt immers tot meer bezoekers. De gemeente Woensdrecht vindt naast meer naamsbekendheid van de Brabantse Wal als geheel ook de naamsbekendheid van Woensdrecht van belang. Bovendien is het van belang dat Woensdrecht zich met haar product, identiteit en imago onderscheidt van de andere Brabantse Wal gemeenten. Met andere woorden: het moet duidelijk zijn voor de recreant dat Woensdrecht dé plek is op de Brabantse Wal voor sportieve en actieve recreatie, om iets te leren over natuur en landschap en tot rust te komen in een groene omgeving. Behalve de bovengenoemde doelstellingen per strategisch thema zet Woensdrecht daarom ook nadrukkelijk in op marketing en promotie van Woensdrecht als toeristische bestemming en het Woensdrechts toeristischrecreatief product. Het accent ligt hierbij op natuur- en landschapsbeleving, de wielersport en andere vormen van sportieve en actieve recreatie, en er kan worden aangehaakt bij de promotie van het Grenspark De Zoom- Kalmthoutse Heide.
21
4.3
Inzet capaciteit en middelen
Bij de realisatie van de doelstellingen kunnen verschillende beleidsinstrumenten worden ingezet. In tabel 4.1 (volgende pagina) zijn per doelstelling de beleidsinstrumenten weergegeven. Het gaat om organisatorische instrumenten (inzet van capaciteit), promotionele instrumenten, ruimtelijke instrumenten en financiële instrumenten. Passend bij het ambitieniveau van de gemeente Woensdrecht worden de doelstellingen zoveel mogelijk gerealiseerd door de inzet van organisatorische en ruimtelijke instrumenten en beperkt financiële instrumenten. De financiële middelen komen voornamelijk uit bestaand budget van de post ‘Toeristische ontwikkeling’. Eventuele extra middelen zullen in het Actieplan worden opgenomen. De doelstellingen worden - waar relevant - promotioneel ondersteund, middels de samenwerking met de VVV Brabantse Wal. Figuur 4.1 Screenshot website VVV Brabantse Wal
22
Tabel 4.1 Inzet beleidsinstrumenten Organisatorisch
Promotioneel
X
X
X
Stimuleren productontwikkeling gerelateerd aan recreatieve routes en poorten
X
X
X
Landschap, geologie en cultuurhistorie in ruimtelijke kwaliteit benadrukken
X
Vergroten van het educatief aanbod
X
X
X
Versterken van het aanbod cultuurhistorische bezienswaardigheden
X
X
X
Aantrekken van wielerevenementen (voor sportief en recreatief fietsen), en behoud huidige evenementen. Realiseren wielerroutes routestructuur Brabantse Wal
X
X
X
X
X
X
Stimuleren productontwikkeling en activiteiten gerelateerd aan recreatieve routes en de recreatieve poorten
X
X
X
X
Natuur- en landschapsbeleving Versterken van de recreatieve routestructuur en realisatie van recreatieve poorten
Ruimtelijk
Financieel X
X
X
Sportieve en actieve recreatie X
Diversiteit en kwaliteit verblijfsrecreatie Planologische ruimte in buitengebied voor recreatieve nevenactiviteiten en horeca
X
X
Omzetten vrijkomende (agrarische) bebouwing naar toeristische bestemming
X
X
Verruiming planologische ruimte voor dagen verblijfstoerisme in buitengebied
X
X
Stimuleren van de diversiteit van het verblijfsrecreatief aanbod
X
X
Stimuleren innovatie, ondernemerschap, professionaliteit en samenwerking ondernemers (bijvoorbeeld duurzaam ondernemen)
X
Faciliteren en ondersteunen ondernemers (bijvoorbeeld ruimtelijke mogelijkheden)
X
Marketing en Promotie Gezamenlijke promotie Brabantse Wal Promotie identiteit en kwaliteiten Woensdrecht (incl aanhaken promotie Grenspark)
X
X
X
X
X
X
23
5
Ruimtelijke uitwerking
De realisatie van de doelstellingen (paragraaf 4.2) heeft ook ruimtelijke consequenties. Hiervoor is het noodzakelijk dat er een ruimtelijk kader wordt geformuleerd, waaraan nieuwe initiatieven kunnen worden getoetst. In het nieuw vast te stellen bestemmingplan Buitengebied van de gemeente Woensdrecht worden de mogelijkheden voor recreatie in het buitengebied bepaald. Om de toeristischrecreatieve missie en doelstellingen van de gemeente te verwezenlijken, moet hierin een aantal zaken worden geregeld als het gaat om toeristisch recreatieve nevenfuncties op agrarische bedrijven en functieverandering van voormalige agrarische bedrijfsbebouwing naar een toeristisch recreatieve bestemming. Na vaststelling van dit Toeristisch Recreatief Beleid zal deze ruimtelijke uitwerking als herziening worden opgenomen in het nieuwe bestemmingsplan Buitengebied. Waarom extra aandacht voor de ruimtelijke uitwerking? De bossen en natuurgebieden zoals Natura 2000 gebieden waar Woensdrecht rijk aan is, zijn een belangrijk binnen Provinciaal Landschap Brabantse Wal en hebben een grote aantrekkingskracht op toeristen en recreanten. Een aantal verblijfs- en dagrecreatieve voorzieningen ligt ook in of aan de rand van deze gebieden. Zonering van de recreanten en begeleiding naar de minder kwetsbare gebieden is hierbij belangrijk. Deze druk mag de instandhoudingsdoelstellingen van Natura 2000 gebieden uiteraard niet schaden. De meer kwetsbare gebieden zoals Natura 2000 gebieden, lenen zich goed voor extensieve vormen van recreatief medegebruik, zoals wandelen, fietsen en paardrijden. (Te) intensief gebruik zal afbreuk doen aan de kwaliteit. Tegelijkertijd heeft de gemeente Woensdrecht te maken met een vraag naar uitbreiding of vernieuwing van recreatieve voorzieningen, het bieden van recreatieve voorzieningen naast het agrarisch bedrijf en vraag naar hergebruik van voormalige agrarische bedrijfsbebouwing (hierna: VAB). Ook op nationaal niveau is multifunctionele landbouw in toenemende mate een belangrijke bedrijfsstrategie voor agrariërs. Behalve dat het een inkomstenbijdrage op kan leveren, verbetert het ook de relatie tussen boeren en burgers en versterkt het de vitaliteit van het platteland. Om dit in goede banen te leiden, kiest de gemeente voor een gestructureerde aanpak. Het moet duidelijk zijn wat waar wel en niet mag. Het zwaartepunt van de toeristisch-recreatieve ontwikkeling ligt in een aantal gebieden, gelegen in de nabijheid van de bossen en natuurgebieden. Dit zijn de zones waar de gemeente graag medewerking wil verlenen aan de realisatie van toeristisch-recreatieve voorzieningen. Relatie bestemmingsplan Buitengebied Nieuwe toeristisch-recreatieve initiatieven of uitbreiding van bestaande locaties moeten getoetst worden aan het bestemmingsplan en het Toeristisch- Recreatief Beleid en het Actieplan16. Veel van deze initiatieven bevinden zich binnen het plangebied van het nieuwe bestemmingsplan Buitengebied. Doelstelling van dit bestemmingplan is behoud en ontwikkeling van de ruimtelijke kwaliteit, waarbij wordt gestreefd naar behoud en ontwikkeling van de landbouw, in samenhang met het behoud van de waardevolle landschappelijke, natuurlijke en cultuurhistorische elementen. Met andere woorden: het bestemmingsplan is gericht op de aan het landelijk gebied gebonden functies. Recreatie maakt hier deel van uit, maar is
16
Het Toeristisch- Recreatief Beleid wordt na vaststelling geïntegreerd in het bestemmingsplan Buitengebied. De ruimtelijke uitwerking van het recreatiebeleid is daarom gekoppeld aan de zones die terugkomen in het bestemmingsplan Buitengebied en de (interim) provinciale structuurvisie. 24
veelal ondergeschikt aan het beleid voor de primaire functies. Dat neemt niet weg dat ook de belangen van de afgeleide functies - zoals toeristisch- recreatief gebruik - dienen te worden veiliggesteld. Passend bij de hoofddoelstelling is in het bestemmingsplan Buitengebied gekozen voor twee ontwikkelaccenten: • het bieden van ruimte voor verbrede landbouw en nieuwe economische dragers (toeristisch-recreatieve nevenactiviteiten en hergebruik van vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen); • het creëren van ruime mogelijkheden voor inpassing van toeristisch- recreatieve functies (voorzieningen en routestructuren). Naast de ontwikkelaccenten zijn in het bestemmingsplan ook heldere en goed handhaafbare regels voor recreatie vastgelegd. Deze hebben betrekking op toeristisch-recreatieve nevenactiviteiten bij agrarische bestemmingen en op hergebruik van vrijgekomen agrarische bedrijfsgebouwen. Ook zijn er in het bestemmingsplan recreatiecentra opgenomen (op de locatie van campings / bungalowparken) met een eigen bestemming en regels. In de gemeente Woensdrecht zijn daarnaast buiten de recreatiecentra circa 30 recreatiewoningen aanwezig. Permanente bewoning van recreatiewoningen is strijdig gebruik. De bestaande permanente bewoners beschikken over een gedoogbeschikking. In het overgangsrecht is dan ook een uitzondering gemaakt voor de bewoners die een gedoogbeschikking hebben. Structuurvisie provincie Noord Brabant In het Toeristisch Recreatief Beleid en het Actieplan houdt de gemeente Woensdrecht alvast rekening met de voorontwerp Structuurvisie (zie bijlage 7), welke naar verwachting in 2010 door Provinciale Staten wordt vastgesteld17. Hierin onderscheidt de provincie vier structuren die belangrijk zijn voor de ruimtelijke kwaliteit van Brabant: 1. De groenblauwe structuur: met daarin het kerngebied groenblauw, de groenblauwe mantel en de gebieden voor waterberging 2. De agrarische structuur met gemengd agrarisch gebied en primair agrarisch gebieden, 3. De stedelijke structuur 4. De infrastructuur Voor de gemeente Woensdrecht en het toeristisch-recreatief beleid zijn met name de het gemengd agrarisch gebied, de groen-blauwe mantel, en het kerngebied groen-blauw relevant. In bijlage 7 vindt u een beschrijving van de ruimtelijke mogelijkheden binnen deze gebieden. Zones Zoals gezegd is de verdere ontwikkeling van toerisme en recreatie in Woensdrecht niet overal in gelijke mate mogelijk, maar hangt deze samen met de landschappelijke en ecologische waarden. Hiervoor is het buitengebied van de gemeente ingedeeld in zones (zie kaart 5.1). In het onderstaande schema zijn de termen die worden gebruikt voor de verschillende zones weergegeven, refererend aan het bestemmingsplan Buitengebied, de structuurvisie en paraplunota van de Provincie Noord-Brabant.
17 Tot de vaststelling van de structuurvisie is de interimstructuurvisie van kracht. De interimstructuurvisie (de opvolger van het streekplan) beschrijft de hoofdlijnen van het huidige provinciaal ruimtelijk beleid. De uitwerking van het beleid is opgenomen in de Paraplunota ruimtelijke ordening. Zie ook tabel 5.1. 25
Tabel 5.1 Terminologie structuurvisie en bestemmingsplan
Interim structuurvisie 2008 - Provincie AHS-landbouw
Paraplunota 2008 Provincie AHS-Landbouw
AHS-landschap
AHS-Landschap RNLElandschapselement GHS-landbouw
GHS-landbouw
GHS-natuur
GHS-natuur
(natte) natuurparel, overig bosgebied, ecologische verbindingszone (natte) natuurparel, overig bosgebied, ecologische verbindingszone
Voorontwerp structuurvisie 2009 - Provincie Gemengd agrarisch gebied Gemengd agrarisch gebied Groen-Blauwe mantel
Kerngebied GroenBlauw
Kerngebied GroenBlauw
Figuur 5.1 Uitsnede uit kaart voorontwerp structuurvisie
Bron: Provincie Noord-Brabant
26
Bestemmingsplan Gemeente Agrarisch Agrarisch met waarden – landschapswaarden Agrarisch met waarden – natuur en landschapswaarden Natuur
Bos
Iedere zone kenmerkt zich door verschillende waarden op agrarisch, ecologisch of landschappelijk gebied. Wat mogelijk is op het gebied van toerisme en recreatie verschilt dan ook per zone. Onderstaand schema biedt een overzicht. Tabel 5.2 Mogelijkheden toerisme en recreatie per zone in Woensdrecht
Structuurvisie 2009 Provincie Gemengd agrarisch gebied
Bestemmingsplan Gemeente Agrarisch
Toegestaan • •
Gemengd agrarisch gebied
Agrarisch met waarden – landschapswaarden
• •
Groen-Blauwe mantel Agrarisch met waarden – natuur en landschapswaarden
• •
Kerngebied GroenBlauw
Natuur
• •
Kerngebied GroenBlauw
Bos
• •
Wonen binnen en buiten de bebouwde kom, buitengebied Landgoed
• •
•
T-R nevenactiviteiten bij bestemming agrarisch of agrarisch-paardenhouderij; onder voorwaarden Wijziging VAB naar toeristisch-recreatieve functie mogelijk; onder voorwaarden T-R nevenactiviteiten bij bestemming agrarisch of agrarisch-paardenhouderij; onder voorwaarden Wijziging VAB naar toeristisch-recreatieve functie mogelijk; onder voorwaarden T-R nevenactiviteiten bij bestemming agrarisch of agrarisch-paardenhouderij; onder voorwaarden Wijziging VAB naar toeristisch-recreatieve functie mogelijk; onder voorwaarden Geen T-R nevenactiviteiten bij bestemming agrarisch of agrarischpaardenhouderij toegestaan Geen nieuwe verblijfsrecreatie en dagrecreatie bij VAB's toestaan Geen T-R nevenactiviteiten bij bestemming agrarisch of agrarischpaardenhouderij toegestaan Geen nieuwe verblijfsrecreatie en dagrecreatie bij VAB’s toestaan Paalkamperen mogelijk B&B mogelijk, binnen hoofdgebouw, met max. 2 kamers en 6 slaapplaatsen, max. 60 m2 (als beroep aan huis) d.m.v. ontheffing Per landgoed zal er een aparte toetsing van mogelijkheden plaatsvinden. Het gaat om maatwerk.
Begripsomschrijving toeristisch-recreatieve nevenactiviteit Als nevenactiviteit bij een agrarisch bedrijf (geen hobbymatig agrarisch bedrijf) zijn de volgende activiteiten mogelijk: • Verkoop van zelf voortgebrachte of streekeigen producten als ondergeschikte nevenactiviteit tot een maximum oppervlakte van 100 m2. • Nevenactiviteiten in de vorm van kleinschalig- en groepskamperen en mini- en midicampings en een dagrecreatieve attractie in het verlengde van het agrarisch bedrijf; • Recreatieve voorzieningen (als nevenactiviteit) in de vorm van: a) een groepsaccommodatie tot maximaal 500 m2 b) minicamping van maximaal 25 plaatsen, waaronder min. 3 toeristische plaatsen en max. 2 trekkershutten aansluitend aan het bouwvlak c) midicamping van maximaal 50 plaatsen, waaronder min. 5 toeristische plaatsen en max. 4 trekkershutten aansluitend aan het bouwvlak in combinatie met dagrecreatieve voorzieningen op de boerderij d) gastenkamers / B&B van maximaal 10 bedden in 5 kamers 27
• • •
•
e) maximaal 5 toeristische appartementen (10 bedden) de maximale oppervlakte per appartement is 50 m2 f) dagrecreatieve voorzieningen maximaal 500 m2 bebouwing. Bijvoorbeeld: bezoek aan boerenbedrijf, landschapstuin, speeltuin, pluktuin, verhuur fietsen. Horeca (categorie 1 en 2) ten dienste van extensieve recreatie, zoals een theetuin en een ijs/snackverkooppunt tot maximaal 100 m2. Sanitaire voorzieningen ten behoeve van kleinschalig kamperen. De recreatieve voorzieningen mogen gecombineerd worden. De voorwaarde is wel dat de totale, cumulatieve oppervlakte maximaal 500 m2 is. Binnen deze 500 m2 gelden de genoemde maximale oppervlakten per recreatieve voorziening en maximaal 100 m2 voor horeca. De midi- of minicamping en groepsaccommodaties vallen buiten deze cumulatie. Stacaravans zijn niet toegestaan, behoudens de reeds bestaande.
Voorwaarden toeristisch-recreatieve nevenactiviteit Toeristisch-recreatieve nevenactiviteiten zijn mogelijk op bedrijven met de bestemming agrarisch of agrarisch-paardenhouderij via een ontheffing en eventuele bouwvergunning en onder de volgende voorwaarden: • Landschappelijke inpassing en/ of natuurontwikkeling (inrichting- en beplantingsplan verplicht). • De in de omgeving aanwezige functies mogen niet onevenredig worden geschaad (agrarische of recreatieve functie), of overlast opleveren voor omwonenden. • Ligging in de nabijheid van een nationale of regionale bewegwijzerde recreatieve route. • In de gemeente mogen er opgeteld maximaal 60 appartementen gerealiseerd worden. • Parkeren op eigen terrein. • Bij alle recreatievormen geldt: als er meer dan 50 personen tegelijk aanwezig kunnen zijn of meer dan 10 personen bij nachtverblijf, is een gebruikersvergunning nodig. • Bedrijfs- en inrichtingsplan • Cumulatie met andere aanwezige functies mag de nabije Natura 2000 gebieden niet schaden. Door een nieuwe of uit te breiden recreatieve functie kan de cumulatieve recreatiedruk vergroten. Deze druk mag de instandhoudingsdoelstellingen van Natura 2000 gebieden niet schaden. Bij de toetsing moet hier rekening mee worden gehouden. Provincie Noord-Brabant is bevoegd gezag, elke nieuwe aanvraag in de nabijheid van het Natura 2000 gebied moet vergunning aanvragen bij de directie ecologie / Groene Wetten. Bij een beoordeling van een initiatief voor toeristisch-recreatieve nevenactiviteiten (of uitbreiding van de nevenactiviteiten inclusief uitbreiding van het aantal kampeerplaatsen) wordt gevraagd naar een bedrijfsplan en inrichtingsplan. Het college van burgemeester en wethouders wil zich ervan vergewissen dat de beoogde activiteit (economisch) haalbaar is, dat er een bepaald kwaliteitsniveau wordt gehaald en dat de ontwikkeling op een goede wijze in het landschap wordt ingepast. Wat wordt verwacht van het bedrijfs- en inrichtingsplan wordt opgenomen in het Actieplan. Begripsomschrijving herbestemming voormalige agrarische bedrijfsbebouwing Een voormalige agrarische bedrijfsbebouwing (VAB) is een agrarisch of niet-agrarisch bouwblok, waarop in het verleden een agrarisch bedrijf werd uitgeoefend en waarvan de bedrijfsgebouwen nog geheel of gedeeltelijk aanwezig zijn. Als algemeen uitgangspunt geldt dat de verruiming van hergebruikmogelijkheden van VAB’s in het buitengebied moet passen binnen de functies die aan het buitengebied worden toebedeeld, te weten landbouw, natuur en recreatie. Voorwaarden herbestemmen voormalige agrarische bedrijfsbebouwing naar toeristischrecreatieve bestemming Een wijziging naar toeristisch-recreatieve bestemming is mogelijk via een partiële herziening (of in sommige situaties een anterieure overeenkomst) onder de volgende voorwaarden:
28
•
• •
• • •
• • •
• • • • •
Bij aanwezigheid van een karakteristiek of monumentaal gebouw, moet waar mogelijk voorzien worden in de voormalige bedrijfsgebouwen. Als dit bouwtechnisch niet mogelijk is, kan een aanvraag gedaan worden voor nieuwbouw. Dit moet passen bij de landschappelijke/ agrarische uitstraling en de andere gebouwen moeten dan gesloopt worden. De in de omgeving aanwezige functies mogen niet onevenredig worden geschaad: bijvoorbeeld (potentieel) hinderen van agrarische bedrijven in de omgeving of grenzend aan andere gelijkwaardige recreatie. Na wijziging mag de totale oppervlakte van de bedrijfsbebouwing niet meer zijn dan 750 m² voor recreatie, bij voorkeur in een karakteristiek gebouw (rijks- of gemeentelijke monumentenlijst of op andere wijze als karakteristiek aangegeven door B&W). Bij het ontbreken hiervan of van geschikte bebouwing/ constructie, mag nieuwbouw plaatsvinden dat past bij het landschappelijke karakter. De huidige bebouwing dient dan gesloopt worden. Landschappelijke inpassing en/ of natuurontwikkeling (beplantingsplan verplicht). Ligging in de nabijheid van een nationale of regionale bewegwijzerde recreatieve route. Recreatieve voorzieningen in de vorm van: a) een groepsaccommodatie tot maximaal 750 m2 b) minicamping van maximaal 25 plaatsen, waaronder min. 3 toeristische plaatsen en max. 2 trekkershutten aansluitend aan het bouwvlak c) midicamping van maximaal 50 plaatsen, waaronder min. 5 toeristische plaatsen en max. 4 trekkershutten aansluitend aan het bouwvlak in combinatie met dagrecreatieve voorzieningen op de boerderij d) gastenkamers / B&B van maximaal 10 bedden in 5 kamers e) maximaal 5 toeristische appartementen (10 bedden) de maximale oppervlakte per appartement is 50 m2 f) dagrecreatieve voorzieningen maximaal 750 m2 bebouwing. Bijvoorbeeld: bezoek aan boerenbedrijf, landschapstuin, speeltuin, pluktuin, verhuur fietsen. Horeca (categorie 1 en 2) ten dienste van extensieve recreatie, zoals een theetuin en een ijs/snackverkooppunt tot maximaal 100 m2 Sanitaire voorzieningen ten behoeve van kleinschalig kamperen Combinatie van verschillende recreatieve voorzieningen en horeca is mogelijk. De voorwaarde is wel dat de totale, cumulatieve oppervlakte maximaal 750 m2 is. Binnen deze 750 m2 gelden de genoemde maximale oppervlakten per recreatieve voorziening en maximaal 100 m2 voor horeca. In de gemeente mogen opgeteld maximaal 60 toeristische appartementen gerealiseerd worden. De midi- of minicamping en groepsaccommodaties vallen buiten deze cumulatie. Stacaravans zijn niet toegestaan, behoudens de reeds bestaande. Parkeren op eigen terrein. Bij alle recreatievormen geldt: als er meer dan 50 personen tegelijk aanwezig kunnen zijn of meer dan 10 personen bij nachtverblijf, is een gebruikersvergunning nodig Een inrichtingsplan en bedrijfsplan voor de toeristisch-recreatieve voorziening maken verplicht deel uit van de wijzigingsaanvraag. Zie voorwaarden toeristisch-recreatieve nevenactiviteit. Cumulatie met andere aanwezige functies mag de nabije Natura 2000 gebieden niet schaden. Door een nieuwe of uit te breiden recreatieve functie kan de cumulatieve recreatiedruk vergroten. Deze druk mag de instandhoudingsdoelstellingen van Natura 2000 gebieden niet schaden. Bij de toetsing moet hier rekening mee worden gehouden. Provincie Noord-Brabant is bevoegd gezag, elke nieuwe aanvraag in de nabijheid van het Natura 2000 gebied moet vergunning aanvragen bij de directie ecologie / Groene Wetten.
Begripsomschrijving en voorwaarden Paalkamperen Staatsbosbeheer biedt op dit moment al paalkampeerplaatsen aan in verschillende natuurgebieden in Nederland. Paalkamperen is een vorm van natuurkamperen bij een paalkampeerplaats. Zo’n kampeerplaats is herkenbaar door de speciale paal. De tent mag geplaatst worden binnen een straal van 10 meter om de paal. En mag niet langer dan 72 blijven staan. Er is een maximum van 3 trekkerstentjes per paalkampeerplaats. Kamperen is 29
toegestaan van april t/m oktober. De beheerder kan een pomp plaatsen voor het leveren van niet-drinkbaar grondwater. Na overleg met terreinbeheerders worden in het bestemmingsplan Buitengebied de locaties aangegegeven, waar paalkamperen wordt toegestaan.
Faciliteren ondernemers Een van de doelstellingen van het Toeristisch- Recreatief Beleid en het Actieplan is het bieden van service en advies aan de ondernemers. Dit houdt onder meer in dat als actie in het Actieplan specifiek aandacht wordt besteed aan de ruimtelijke aspecten van toeristischrecreatief ondernemerschap. Hiervoor wordt een schema opgesteld, gericht op de ondernemer, waaruit duidelijk wordt wat er wel of niet op zijn perceel kan. Ook wordt hierin duidelijk aangegeven wat wordt verstaan onder in de voorwaarden genoemde termen als landschappelijke inpassing en een beplantingsplan.
30
31
Bijlagen
32
Bijlage 1: Verblijfsrecreatief aanbod gemeente Woensdrecht Overzicht aantal bedrijven en overnachtingen 2008 Categorie
Aantal bedrijven
Aantal bedden
Hotels
4
217
B&B
2
22
Particuliere woning/ kamer Camping / recreatiepark Midi-camping
4
-
4
Minicamping
Aantal vaste staanpl.
Aantal toeristische plaatsen
Aantal appart./ bungalows
Aantal caravans/ chalets
Aantal overnacht.
-
-
4
-
23.368
-
-
-
-
1.815
-
-
-
-
35.423
-
625
106
46
192
225.522
3
-
55
65
-
-
13.320
6
-
-
73
-
-
7.497
Overig
4
-
-
-
-
-
13.185
Totaal
27
239
680
244
50
192
320.130
Bron: gegevens toeristenbelasting gemeente
Woensdrecht. 18
Overzicht bedrijven Categorie Hotels / B&B / Particuliere woning/ kamer
Camping / recreatiepark
Mini- / midicamping
Overig
18
Bedrijf HCR Tasty Wok Café de Snor Hotel Café Restaurant de Prins Hotel Restaurant the Kettle Hotel, pension van Zunderd Hotelbedrijf Dekkers B.V. Hotel-Restaurant Rosario Huize Tijdsat N.L. Services Domaine Haute Bruyère naturistencamping ver. Athena caravanpark Staartse Duinen recreatiecentrum Hazeduinen recreatiecentrum Familyland svr-minicamping 't Akkerven mini-camping Costa Kabrita kampeerboerderij Berkenhof svr-camping "aan de Groene Papegaai minicamping Beyaartshoeve minicamping "De Boskeelen" P.AJ.M. Hectors de "Heidepolderhoeve" "de Meet" Volksabdij Onze Lieve Vrouw ter Duinen Natuurmonumenten Ruitercentrum de Molen terrein "de Luchtballon"
Adres Antwerpsestraat 100 te Hoogerheide Adolphinestraat 3 te Ossendrecht Dorpsstraat 2 te Ossendrecht Aanwas 21 te Ossendrecht Adolphineplein 6 te Ossendrecht Adolphinestraat 6 te Ossendrecht Raadhuisstraat 132 te Hoogerheide Staartsestraat 4-6 te Huijbergen Putseweg 31/47 te Putte Nijverheidsstraat 128 Zandvlietseweg 15 te Ossendrecht Putsebaan 30 te Huijbergen 4e Verdelingsweg 6 te Putte Groene Papegaai 19 te Hoogerheide Abdijlaan 16 te Huijbergen Weg naar Wouw 1 te Huijbergen Bergsebaan 7 te Huijbergen Groene Papegaai 8 te Huijbergen Dorpsstraat 51 te Woensdrecht Laagstraat 4 te Ossendrecht Overbergseweg 2 te Huijbergen Bremweg 1 te Ossendrecht Bredestraat 2 O.L.V. ter Duinenlaan 199, Ossendrecht huisje op terrein de Vluchtheuvel Dennenlaan 29 te Hoogerheide Trambaan 58 te Ossendrecht
In bovenstaande tabel is zijn de overnachtingen door langdurig verblijf van (seizoens)arbeiders nog niet volledig verwerkt. 33
Bijlage 2: Dagrecreatief aanbod gemeente Woensdrecht Overzicht attracties en bezienswaardigheden Categorie
Naam
Locatie
Musea/ galeries
Wilhelmieten Museum
Huijbergen
Streekmuseum Den Aanwas
Ossendrecht
Kunst en Art
Hoogerheide
Openingstijden/ data April t/m september: iedere tweede en vierde weekend van 14.00 tot 17.00 uur. Groepen op afspraak April t/m oktober iedere 2 en 4e zondag van de maand van 13.30 tot 16.30 uur. Groepen op afspraak. Op afspraak
Kapel Marie Adolphine
Ossendrecht
Op afspraak
Cultuurhistorie
Molen Johanna
Huijbergen
Op afspraak
Landgoederen en tuinen
Landgoed Mattemburg
Hoogerheide
Bezoekboerderijen Natuurgebieden
Kruidentuin het Klokkebaaike
Hoogerheide
1 mei t/m 1 september: dinsdag t/m zondag; 1 september t/m 30 april: woensdag t/m zondag Op afspraak
Tuin de Uylenbergh
Hoogerheide
Op afspraak
Tuin familie Gerdes
Ossendrecht
Op afspraak
Kasteeltuin Ravenhof/ Moretusbos
Putte
Permanent
Costa Kabrita
Huijbergen
Op afspraak
Boerke Bogers
Hoogerheide
Op afspraak
Grenspark De ZoomKalmthoutse heide (cluster natuurgebieden) Brabantse Wal (cluster natuurgebieden) Kortenhoeff beschermd natuurmonument
34
Overzicht evenementen Naam
Locatie
Openingstijden/ data januari
Grote Prijs Adrie van de Poel
Hoogerheide
Carnavalsoptocht
Huibergen/ Putte, Hoogerheide/ Woensdrecht, Ossendrecht
februari
Wielerronde van Woensdrecht
Woensdrecht
maart
Wielerronde van Huijbergen
Huijbergen
maart
Lichtstoet
Wisselend
april
Brabant fietsmaand
diverse kernen
mei
Lentefeesten
Hoogerheide
mei
Putse Grensfeesten
Putte
juni
Braderie en kermis
Ossendrecht
juni
Wandeldriedaagse
Woensdrecht
juni
Muziekfeesten
Huijbergen
juli
Jaarmarkt en wielerronde
Woensdrecht
augustus
Braderie en kermis
Huijbergen
augustus
Brabantse Wal wandeldag
Woensdrecht
augustus
Boerendag
Woensdrecht
september
Wielerronde en kermis
Hoogerheide
september
Gezinsfietstocht
diverse kernen
september
Jaarmarkt en kermis Putte
Putte
oktober
Sluitingsprijs Puttekappellen
Putte
oktober
Kerstmarkten
Hoogerheide, Ossendrecht, Putte
december
Mountainbike tourtochten
Divers
NK Veldrijden
Huijbergen
2009
UCI Wereldkampioenschappen Cyclo-Cross
Hoogerheide
2009
Diverse natuurwandelingen georganiseerd door natuurmonumenten, SBB, IVN en Namiro
Divers
35
Overzicht Leisure en sport Categorie
Naam
Locatie
Openingstijden/ -data
Theater
Podium Kloosterhof
Hoogerheide
September t/m mei
Overdekt en openluchtbad zwembad
De Plantage
Hoogerheide
Binnenbad: dagelijks beperkte openingstijden, Buitenbad: bij zomerweer dagelijks van 10.30 tot 18.00 uur
Overdekt zwembad Outdoor en indoor Tennis, en Squash centrum Sauna en zonnestudio Buitenbanen
Familyland
Hoogerheide
Dagelijks
Sports & Pleasure
Hoogerheide
Dagelijks
Sports & Pleasure
Hoogerheide
Dagelijks
Familyland
Hoogerheide
Reserveren
Bowling
Familyland
Hoogerheide
Dagelijks
Indoorgolf
Familyland
Hoogerheide
Dinsdag t/m zondag
Midgetgolf
Familyland
Hoogerheide
van 01-04 tot 01-11
Huifkartochten
Fam. J. Buijs
Putte
Op afspraak
Huifkartochten
Fam. De Nijs
Ossendrecht
Op afspraak
Boerengolf, lasergames Manege
De Beijaartshoeve
Woensdrecht
Op afspraak
De Molen
Hoogerheide
Op afspraak
Manege
Stevenshof
Hoogerheide
Op afspraak (voornamelijk leden)
Manege
De Wolf
Huijbergen
Op afspraak
Fietsverhuur
Pijnen
Ossendrecht
Fietsverhuur
Familiyland
Hoogerheide
Dinsdag t/m zaterdag van 9.00 tot 18.00 Dagelijks
Zondagopenstelling winkels Putte
Putte
Putte
Dagelijks
36
Bijlage 3: Agrarische bedrijven met verbreding, Noord- Brabant Overzicht van het aantal bedrijven per gemeente met verbreding in provincie Noord-Brabant 2007 Zorgboerderijen
Boerderijverkoop
Verwerking
Natuurbeheer
Recreatie
Aalburg
1
7
1
3
2
Alphen-Chaam
1
9
1
12
9
Asten
1
10
4
6
9
Baarle-Nassau
0
7
1
3
4
Bergeijk
1
5
1
5
9
Bergen op Zoom
3
11
1
1
5
Bernheze
1
6
2
8
5
Best
1
5
0
3
1
Bladel
2
4
2
0
3
Boekel
0
2
1
0
3
Boxmeer
1
12
1
22
6
Boxtel
1
3
0
9
2
Breda
2
9
1
4
6
Cranendonck
1
9
2
4
1
Cuijk
1
6
1
7
3
Deurne
1
9
4
1
7
Dongen
0
8
1
1
2
Drimmelen
0
15
3
23
12
Eersel
1
1
0
2
5
Eindhoven
2
6
1
2
5
Etten-Leur
1
8
3
8
5
Geertruidenberg
0
0
0
0
0
Geldrop-Mierlo
0
4
0
1
1
Gemert-Bakel
0
12
0
5
10
Gilze en Rijen
1
3
0
2
3
Goirle
0
4
1
2
2
Grave
1
4
1
1
1
Haaren
4
15
2
7
14
Halderberge
1
23
0
10
3
Heeze-Leende
1
10
2
12
8
Helmond
1
4
2
1
0
Heusden
1
10
2
9
6
Hilvarenbeek
4
4
1
5
9
Laarbeek
1
8
2
3
6
Landerd
3
7
2
7
6
Lith
2
5
2
8
2
Loon op Zand
1
4
0
1
4
Maasdonk
1
2
0
7
2
Mill en Sint Hubert
3
4
0
7
8
Moerdijk
0
13
3
19
0
Nuenen, Gerwen en Nederwetten
1
7
2
4
3
Oirschot
9
16
2
3
18
Oisterwijk
1
5
1
6
14
Oosterhout
1
5
0
2
4 37
Oss
2
6
0
12
4
Reusel-De Mierden Roosendaal
0
6
2
1
7
1
16
0
4
3
Rucphen
1
7
1
1
3
Schijndel
3
3
1
4
3
's-Hertogenbosch
1
2
1
2
3
Sint Anthonis
3
7
1
7
7
SintMichielsgestel Sint-Oedenrode
2
11
2
2
3
5
3
2
8
8
Someren
1
4
1
6
6
Son en Breugel
0
3
0
4
0
Steenbergen
2
12
1
22
3
Tilburg
1
13
2
4
9
Uden
4
6
1
3
10
Valkenswaard
0
5
2
0
3
Veghel
2
7
1
4
2
Veldhoven
2
5
1
0
2
Vught
1
2
1
4
1
Waalre
1
0
0
1
1
Waalwijk
1
10
2
5
4
Werkendam
0
15
2
9
4
Woensdrecht
2
24
3
3
9
Woudrichem
1
11
2
4
5
Zundert
4
11
3
5
5
Bron: Multifunctionele landbouw in de provincie, LEI Wageningen UR 2009
38
Bijlage 4: Scenario’s Scenario 1 Groene gemeente op de Brabantse Wal Motiefgroepen: ‘Interesse voor gebieden’, ‘Wildernisliefhebbers’ en ‘Er tussen uit’ Benutten (sterktes en kansen): • Grote landschappelijke variatie; • Aanwezigheid van (grote) aaneengesloten en aantrekkelijke natuurgebieden; • Routes wandelen en fietsen; • Routestructuur en poorten Brabantse Wal; • Groot aantal landbouwbedrijven met boerderijverkoop en recreatieve mogelijkheden; • Toenemende vraag naar plattelandstoerisme; • Vrijkomende (agrarische) bebouwing omzetten naar toeristische bestemming. Aanpakken (zwaktes en bedreigingen): • Openingstijden bezienswaardigheden uitbreiden; • Aanbod cultuurhistorische bezienswaardigheden uitbreiden; • Beleidsinzet op tegengaan verrommeling en verhogen ruimtelijke kwaliteit. Beleidsstrategieën: • Uitbreiden recreatieve routes; • Stimuleren productontwikkeling gerelateerd aan recreatieve routes en poorten; • Stimuleren innovatie, ondernemerschap en professionaliteit en samenwerking ondernemers; • Stimuleren werkgelegenheid en leefbaarheid platteland; • Planologische ruimte in buitengebied voor recreatieve nevenactiviteiten, horeca. Omzetten vrijkomende (agrarische) bebouwing naar toeristische bestemming mogelijk maken; • Landschap, geologie en cultuurhistorie in ruimtelijke kwaliteit benadrukken; • Deelname regiopromotie VVV Brabantse Wal; • Realisatie cultuurhistorische bezienswaardigheid; • Aandacht voor historie Tweede Wereldoorlog.
39
Scenario 1 Groene gemeente op de Brabantse Wal
40
Scenario 2 Woensdrecht Wielergemeente Motiefgroep: ‘Uitdaging’ Benutten (sterktes en kansen): • Routes wandelen en fietsen; • Grote landschappelijke variatie; • Wielerevenementen en Wielergeschiedenis; • Toenemende bestedingen dagtochten; • Toename bezoek aan evenementen; • 50+ groeiende actieve groep; • Opkomst lifestyle sports; • Routestructuur en poorten Brabantse Wal. Aanpakken (zwaktes en bedreigingen): • Kwaliteit accommodaties; • Verschraling aanbod accommodaties. Beleidsstrategieën: • Uitbreiden recreatieve routes voor wielersporten; • Stimuleren routegebonden recreatie; • Stimuleren productontwikkeling gerelateerd aan recreatieve routes en poorten; • Stimuleren innovatie, ondernemerschap en professionaliteit en samenwerking ondernemers; • Stimuleren wielerevenementen en geschiedenis; • Subsidiering wielerevenementen; • Stimulering diversiteit accommodaties; • Extra inzet op marketing- en promotie als Wielergemeente.
41
Scenario 2 Woensdrecht Wielergemeente
42
Scenario 3 Wielerhoofdstad en hét streekcentrum van Brabant Motiefgroepen: ‘Interesse voor gebieden’ (impliciet ook er tussen uit en wildernisliefhebbers), ’Uitdaging’ en ‘Gezelligheid’ Benutten (sterktes en kansen): • Grote landschappelijke variatie en geologie; • Aanwezigheid van (grote) aaneengesloten en aantrekkelijke natuurgebieden; • Routestructuur en poorten Brabantse Wal; • Groot aantal landbouwbedrijven met boerderijverkoop en recreatieve mogelijkheden; • Toenemende vraag naar plattelandstoerisme; • Wielerevenementen en -geschiedenis; • Toenemende bestedingen dagtochten; • 50+ groeiende actieve groep; • Opkomst lifestyle sports; • Bezoek aan evenementen, bezienswaardigheden, attracties en winkelen nemen toe; • Associatie met vliegtuigen en vliegtuigtechniek; • Ligging nabij grote toeristenmarkten en grens. Aanpakken (zwaktes en bedreigingen): • Aanbod en openingstijden (cultuurhistorische) bezienswaardigheden uitbreiden; • Beleidsinzet op tegengaan verrommeling en verhogen ruimtelijke kwaliteit. • Kwaliteit en diversiteit aanbod verblijfsaccommodaties; • Professionaliteit ondernemers; • Beperkte bereikbaarheid met openbaar vervoer. Beleidsstrategieën: • Uitbreiden recreatieve routestructuur; • Stimuleren productontwikkeling gerelateerd aan recreatieve routes en poorten; • Stimuleren innovatie, ondernemerschap, professionaliteit en samenwerking ondernemers; • Deelname regiopromotie VVV Brabantse Wal; • Landschap, geologie en cultuurhistorie in ruimtelijke kwaliteit benadrukken; • Stimuleren wielerevenementen en ruimte voor (wieler)evenementen in buitengebied; • Planologische ruimte in buitengebied voor toeristisch- recreatieve nevenactiviteiten en horeca. Omzetten vrijkomende (agrarische) bebouwing naar toeristisch- recreatieve bestemming; • Realisatie Wielermuseum of andere wielerattractie gekoppeld aan verkoop van fietsen en fietsaccessoires; • Realisatie Brabantse Wal streekcentrum met educatief centrum, restaurant en verkoop van streekproducten en ambachtelijke producten; • Toeristisch product rondom Vliegbasis: rondleiding, geschiedenis, publiekscentrum hightech vliegtuigtechniek (hoe werkt een vliegtuig)
43
Scenario 3 Wielerhoofdstad en hét streekcentrum van Brabant
44
Bijlage 5: Motiefgroepen en inrichting van groengebieden
Motiefgroep
Landschap
Voorzieningen
Paden en routes
Gezelligheid
Ligging en bereikbaarheid Dichtbij woonkernen goed bereikbaar
Functioneel: met duidelijke plekken waar wat te beleven valt
kleine rondjes kunnen wandelen en fietsen
Er tussen uit
Goed bereikbaar
Als groen decor: sterk afwisselende begroeiing
Horeca, bankjes, barbecue, waterspeelplaats, speelbos, kinderboerderij, wellness Visvoorzieningen, kleinschalige horeca, bankjes
Interesse
Als decor: opbouw landschap zichtbaar, met cultuurhistorische elementen
Wildernisliefhebbers
natuurgericht: verschillende soorten flora en fauna, moeras, wildernis Sportgericht: ten dienste van sportactiviteit
Uitdaging
Informatie over natuur en gebouwen, bezoekerscentrum, molen, kinderboerderij, verkoop streekproducten Vogelkijkhutten
Klimwand, (kano)verhuur, indoor sportvoorzieningen, speelbos Bron: Bewerking Kenniscentrum recreatie (2009) van Alterra (2008)
Hoge padendichtheid, natuurpaden, kindergerichte paden
Natuurpad, laarzenpad, boerenlandpad Aparte paden voor activiteiten: skeeleren, paardrijden, wielrennen
45
Bijlage 6: Product Markt Combinaties Brabantse Wal PMC
Consumententrends
Sleutelwoorden
(Deel)profilering Brabantse Wal
Zelf verdiepen
•
Spiritualiteit en zingeving
•
Spiritualiteit
•
Natuur, spirituele monumenten (kerken,abdij)
Zelf leren
•
Roots & Regio
•
Kunst & Cultuur
•
Cultuur, kunst, natuur
Zelf actief
•
Roots & regio
•
Sport & Spel
•
Water, bos, heide
Zelf ontdekken
•
Identiteit & authenticiteit Stilte is luxe Roots & Regio
•
Natuurbeleving, plattelandstoerisme
•
Agrarische bedrijven, agro industrie, natuur en landschap
Wellness Spiritualiteit en zingeving
•
Gezond eten (slow food), ontspanning en verzorging (wellness) Bron: Concept ‘Nota toeristisch beleid Brabantse Wal’, 13 nov. 2009
•
Funshoppen, culinair, uitgaan en streekproducten
• • Zelf verwennen
46
• •
Bijlage 7: Structuurvisie Noord-Brabant (selectie) Beschrijving relevante gebieden uit de Groen-Blauwe Structuur en Agrarische structuur
Groen-Blauwe Structuur Groen-Blauwe mantel De mantel bestaat overwegend uit gemengd agrarisch gebied met belangrijke nevenfuncties voor natuur en water. Het zijn gebieden grenzend aan het kerngebied natuur en water die bijdragen aan de bescherming van de waarden in het kerngebied. Binnen de groenblauwe mantel is de agrarische sector een grote en belangrijke grondgebruiker. Het behoud en vooral de ontwikkeling van natuur, water (-beheer) en landschap is een belangrijke opgave. Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van recreatie zijn mogelijk, als ze een positief effect hebben op de bestaande en te ontwikkelen natuur- en landschapswaarden en/of op het bodem- en watersysteem in het gebied. Nieuwe stedelijke ontwikkelingen en (kapitaal)intensieve vormen van landbouw en recreatie zijn hieraan strijdig. Kerngebied Groen-Blauw Het kerngebied groenblauw bestaat uit de ecologische hoofdstructuur inclusief de ecologische verbindingszones. Ook de waterlopen met de aanduiding ruimte voor watersysteemherstel behoren hier toe. Het ruimtelijke beleid van de ecologische hoofdstructuur (EHS) is gericht op behoud, herstel en ontwikkeling van de natuurlijke en landschappelijke kwaliteiten. Er is geen ruimte voor grootschalige of intensieve ontwikkelingen die niet passen binnen de doelstellingen voor de EHS. De ontwikkeling van extensieve recreatie die zich richt op de belevingswaarde van deze natuurgebieden, is goed mogelijk. De ontwikkeling moet passen binnen de natuurdoelstellingen van het gebied en bijdragen aan de versterking van de aanwezige natuur- en landschapswaarden.
Agrarische structuur Gemengd agrarisch gebied gemengd agrarisch gebied: gebied waarbinnen de agrarische functie vaak in samenhang met andere functies (in de omgeving) wordt uitgeoefend. Binnen het gemengd agrarisch gebied is ook ruimte voor de ontwikkeling van niet-agrarische functies. Dit kan door verbreding van agrarische activiteiten maar ook als zelfstandige functie, bijvoorbeeld op vrijkomende locaties. Er kan worden voldaan aan de vraag naar kleinschalige stedelijke voorzieningen, recreatie en ondernemen in een groene omgeving.
Bron: Provincie Noord-Brabant, Structuurvisie RO Voorontwerp, 2009 http://roplan.brabant.nl/default.aspx?groepcode=SV
47
