Toerisme in Cijfers. INSTITUUT SERVICE MANAGEMENT T.a.v. Toerdata Noord CG Leeuwarden drs. P.H. Huig tel: fax:

Toerisme in Cijfers

2010

Toerdata Noord is een samenwerkingsverband op toeristisch–recreatief gebied van de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe. De uitvoering is in handen van het Instituut Service Management.

INSTITUUT SERVICE MANAGEMENT T.a.v. Toerdata Noord Postbus 1298 8900 CG Leeuwarden tel: 058 – 244 1550 fax: 058 – 244 1501

© Toerdata Noord, 2010

M. de Haas drs. P.H. Huig

Samenvatting Toeristische overnachtingen in Noord-Nederland (2009) Het totale aantal toeristische overnachtingen is in Noord–Nederland in vergelijking met het jaar 2008 met 0,8% toegenomen (170.000 overnachtingen) en bedraagt 22,1 miljoen overnachtingen in 2009. Het totaal aantal overnachtingen (alle categorieën tezamen) is in alle provincies licht gestegen. Groningen 0,6%, Friesland 0,4% en Drenthe 1,3%). De toe– dan wel afname van het aantal overnachtingen verschilt per sector. Over het algemeen zijn de verschillen met het voorgaande jaar miniem. Het aantal overnachtingen in de kampeersector is licht gestegen. Het aantal overnachtingen in de hotelsector iets afgenomen en de overnachtingen in de watersport (jachthaven en verhuurboten) nagenoeg gelijk gebleven. Voor een vergelijking met nationale cijfers zijn gegevens van het CBS voorhanden. Het CBS brengt echter slechts een deel van de toeristische markt in beeld. Om de cijfers van Toerdata Noord te kunnen vergelijken met de landelijke cijfers van het CBS, moeten de overnachtingen van de watersport, de vaste kampeerplaatsen, logies/ontbijt en de tweede woningen van de totale overnachtingen van Toerdata Noord worden afgetrokken. Het CBS laat deze vier categorieën namelijk buiten beschouwing bij het berekenen van haar gegevens. Het CBS heeft berekend dat er in heel Nederland in 2009 net als in 2008, 85,5 miljoen overnachtingen hebben plaatsgevonden, waarvan 12,4 miljoen in de drie noordelijke provincies. In 2009 is het aantal overnachtingen volgens het CBS vrij fors gestegen (+ 7,7%). Het is opvallend dat de berekeningen van het CBS van jaar tot jaar sterker verschillen dan de cijfers van Toerdata Noord. Volgens Toerdata Noord zijn er in 2009 14,5 miljoen overnachtingen geregistreerd, tegenover 14,4 miljoen in 2008, een (zeer) lichte toename dus. Toeristisch–recreatieve werkgelegenheid De totale toeristisch–recreatieve werkgelegenheid in Noord–Nederland is in 2009 met 0,5% licht gedaald tot ruim 55.530 banen. Vanaf 2005 is de werkgelegenheid elk jaar gestegen. In 2009 had alleen Drenthe een kleine groei van 0,3%. In zowel Friesland als in Groningen liep de werkgelegenheid in de sector recreatie en toerisme met 0,8% terug. De sector recreatie en toerisme heeft in Noord–Nederland een aandeel van 7,1% van de totale werkgelegenheid. In Groningen is dit aandeel lager (6,1%). In Friesland (7,9%) en Drenthe (7,5%) ligt dit aandeel hoger. Het totaal aantal mensen dat werkzaam is in de watersportsector is met 2,8% afgenomen en bedraagt 4563 personen. Hotels Het aantal geregistreerde hotels in Noord–Nederland (360 stuks) is ten opzichte van het jaar 2008 gelijk gebleven. De beddencapaciteit is iets gestegen (0,5%), er zijn 16.751 bedden. De bezettingsgraad in Noord– Nederland is in 2009 iets gedaald met 0,7 procentpunt tot 37,8%. In Friesland is de bezettingsgraad gedaald met 1,6 procentpunt, in Drenthe gedaald met 0,8 procentpunt en in Groningen gestegen met 1 procentpunt. Het aantal hotelovernachtingen in de hotelsector in de drie noordelijke provincies zo goed als gelijk gebleven (- 0,2%) tot 2.290.000 overnachtingen. In Drenthe en in Friesland is er een daling geregistreerd, respectievelijk 2% en 4,1% terwijl in Groningen het aantal overnachtingen is gestegen (4,1%).

Logies– en ontbijtadressen Vergeleken met het jaar ervoor zijn er in 2009 6 logies– en ontbijtadressen minder geregistreerd. Het aantal overnachtingen is in Noord–Nederland afgenomen (5,3%) tot 198.000. In Groningen is het aantal overnachtingen met bijna 2,7% toegenomen. In Friesland met 8,3% afgenomen en in Drenthe met 2,1% afgenomen. Ongeveer één op de zes logiesverstrekkers in Noord–Nederland (hotel + logies en ontbijt) betreft een erfgoedlogiesadres. In Groningen is één op de vier verstrekkers een erfgoedlogiesadres en in Drenthe ruim één op zes. In Friesland is één op de tien adressen een erfgoedlogiesadres. De bezettingsgraad van de erfgoedlogiesadressen is nagenoeg gelijk gebleven (32,1%.) Dit is lager dan de hotelsector (37,8%), maar duidelijk hoger dan de bezettingsgraad van de reguliere logies– en ontbijtadressen. Kampeerterreinen In het jaar 2009 is het aantal geregistreerde kampeerterreinen met 2 stuks afgenomen tot 805. Het aantal beschikbare standplaatsen op kampeerterreinen is nagenoeg gelijk gebleven en bedraagt in 2009 56.721 stuks. Het totaal aantal overnachtingen (zowel op vaste als op toeristische standplaatsen) in de kampeersector is in Noord–Nederland in 2009 nagenoeg gelijk gebleven (+ 0,7%) en bedraagt 8.261.000. Ook de bezettingsgraden van vaste- en toeristische plaatsen is in Noord-Nederland nauwelijks veranderd. De bezettingsgraad op toeristische standplaatsen is met 0,2 procentpunt gestegen en de verhuurgraad van de vast standplaatsen is met 1,3 procentpunt gestegen. Recreatiewoningen Het totaal aantal recreatiewoningen (verhuurwoningen plus tweede woningen) is in Noord–Nederland in 2009 met 1,3% gestegen en bedraagt in 2009 19.318 stuks. 53% van dit aantal betreft verhuurwoningen. De rest zijn tweede woningen. Het aantal overnachtingen op verhuurwoningen in Noord-Nederland is licht gestegen (2%). De bezettingraad is in Noord Nederland gestegen met 0.7 procentpunt tot 40.8%. Deze toename van de bezettingsgraad geldt niet voor Groningen, hier is de bezettingsgraad afgenomen (- 2 procentpunt) tot 37,5%. In 2009 steeg het aantal tweede woningen in alle drie provincies licht (iets meer dan 2%). Ook het aantal berekende overnachtingen in tweede woningen steeg in 2009 licht (2,5%) tot 909.000. Deze stijging geldt voor alle provincies. Groepsaccommodaties Het aantal groepsaccommodaties in Noord–Nederland is ten opzichte van het voorafgaand jaar met twee stuks afgenomen (311 stuks). De beddencapaciteit van deze categorie is licht gedaald (- 1,2%) tot 18.043 bedden. In 2009 is de bezettingsgraad licht gestegen (1 procentpunt). Het aantal overnachtingen in Noord–Nederland is in 2009 nagenoeg gelijk gebleven en bedraagt 1.348.000. Ook de bezettingsgraad is niet of nauwelijks veranderd en bedraagt voor Noord-Nederland 20,7%. Alleen in Drenthe is de bezettingsgraad licht gedaald met 0,5 procentpunt. De minieme stijging in Friesland bedraagt 0,2 procentpunt en de stijging in Groningen 0,5 procentpunt. Watersport In totaal zijn er in 2009 in Noord–Nederland 273 jachthavens geregistreerd waarvan 219 zich in Friesland bevinden. In 2009 zijn er in Noord–Nederland 39 ligplaatsen bijgekomen. In totaal zijn er in Noord–Nederland 38.699 ligplaatsen voor boten, waarvan 18% beschikbaar is voor passanten. De verhuurgraad van vaste ligplaatsen (jachthavens) is in Noord–Nederland met 0,4 procentpunt toegenomen en bedraagt 88,1%. In 2009 is het aantal berekende overnachtingen voor deze categorie (in Noord–Nederland) met nagenoeg gelijk gebleven (1.388.000). Ongeveer 90% van de overnachtingen vindt plaats in de provincie Friesland.

In Noord–Nederland is in de categorie bootverhuur het aantal berekende overnachtingen (wordt alleen berekend over de kajuitmotor– en kajuitzeilboten) nagenoeg gelijk gebleven (- 0,5%). De categorieën bootverhuurders (kajuit zeilboten en platbodemboten) hebben te maken gehad met een achteruitgang in het aantal verhuurdagen. De andere twee categorieën (kajuitmotorboten en open boten) hebben te maken gehad met een stijging in het aantal verhuurdagen. Het totaal aantal brug– en sluispassages in Noord–Nederland is in 2009 nagenoeg gelijk gebleven. Hierbij is een kanttekening op zijn plaats. In Groningen waren er over het algemeen per telpunt meer passages dan het jaar ervoor. Dit geldt ook voor Drenthe. In Friesland hebben de meeste telpunten minder passages geregistreerd dan het jaar ervoor. Uitzondering hierop is de brug “Akkrum dorp”. Dagattracties De dagattracties in Noord–Nederland hebben in 2009, gemiddeld genomen, minder bezoekers gehad dan het jaar ervoor (- 4,9%). In Friesland is het aantal bezoekers iets gestegen, terwijl het aantal bezoekers in Groningen (- 4,1%) en Drenthe (- 8,5%) is afgenomen. De best bezochte dagattractie in Noord–Nederland is al jarenlang het Dierenpark Emmen (1.133.000). Ook hier was het aantal bezoekers gedaald ten opzicht van het jaar ervoor (- 7%). Evenementen In 2009 was Delfsail in Delfzijl veruit het drukst bezochte evenement in Noord–Nederland (900.000 bezoekers). Koninginnedag en de meikermis in Groningen (10 dagen) zijn goed bezocht (200.000 bezoekers). In Friesland staan de Harlinger Visserijdagen met 170.000 bezoekers (al jarenlang) op de eerste plaats. De feestweek Zuidlaarder markt behoort al jaren tot één van de meest bezochte evenementen in Drenthe (160.000 bezoekers). Verder worden de “Donderdag Meppeldagen” druk bezocht (in totaal 155.000 bezoekers). Ook de start van de Vuelta (wielerronde van Spanje) trok veel toeschouwers (150.000). Bestedingen De totale toeristische bestedingen in Noord–Nederland zijn in het jaar 2009 geraamd op bijna € 2,3 miljard. In Groningen is in totaal € 564 miljoen besteed, in Friesland € 1003 miljoen en in Drenthe € 729 miljoen. Groningen krijgt relatief meer inkomsten uit het dagtoerisme. Friesland en Drenthe genereren veel inkomsten uit zowel dagtoerisme als verblijfstoerisme.

De resultaten van Toerisme in Cijfers zijn afkomstig uit een database met gegevens van ruim 2800 toeristisch–recreatieve bedrijven in Groningen, Friesland en Drenthe. Er wordt gestreefd naar volledigheid van de database door jaarlijkse actualisering van het adressenbestand. Daarnaast is onder andere gebruik gemaakt van gegevens van het CBS, het NRIT, Respons Evenementenmonitor, Provinciale Werkgelegenheidsregisters en LISA.

Inhoudsopgave 1

2

3

4

5

Inleiding .......................................................................................................................................................... 12 1.1

Het project Toerdata Noord ................................................................................................................... 12

1.2

Onderzoeksopzet Toerisme in Cijfers..................................................................................................... 12

1.3

Leeswijzer Toerisme in Cijfers 2010 ....................................................................................................... 13

1.4

Verklaring verschillen Toerisme in Cijfers en CBS–statistiek .................................................................. 16

Overnachtingen in Noord–Nederland............................................................................................................. 18 2.1

Inleiding .................................................................................................................................................. 18

2.2

Overnachtingen per provincie ................................................................................................................ 18

2.3

Vergelijking noordelijk en landelijk cijfermateriaal ................................................................................ 19

2.4

Het weer in 2009 .................................................................................................................................... 24

Werkgelegenheid ............................................................................................................................................ 26 3.1

Inleiding .................................................................................................................................................. 26

3.2

Totale toeristisch–recreatieve werkgelegenheid ................................................................................... 26

3.3

Werkgelegenheid in de watersport in Friesland .................................................................................... 37

3.4

Landelijke standaard .............................................................................................................................. 38

3.5

Economische betekenis recreatie en toerisme ...................................................................................... 40

Bestedingen .................................................................................................................................................... 41 4.1

Inleiding .................................................................................................................................................. 41

4.2

Bestedingen dagtoeristen in Noord–Nederland .................................................................................... 41

4.3

Bestedingen verblijfstoeristen in Noord–Nederland ............................................................................. 41

Verblijfsrecreatie ............................................................................................................................................ 45 5.1

Inleiding .................................................................................................................................................. 45

5.2

Hotels en pensions ................................................................................................................................. 46

5.3

Logies en ontbijt ..................................................................................................................................... 53

5.4

Erfgoedlogies .......................................................................................................................................... 55

5.5

Kampeerterreinen .................................................................................................................................. 57

5.6

Recreatiewoningen ................................................................................................................................ 65

5.7

Groepsaccommodaties .......................................................................................................................... 73

6

7

8

Watersport ...................................................................................................................................................... 79 6.1

Inleiding .................................................................................................................................................. 79

6.2

Jachthavens ............................................................................................................................................ 79

6.3

Jachtverhuur .......................................................................................................................................... 85

6.4

Chartervaart ........................................................................................................................................... 89

6.5

Brug– en sluistellingen ........................................................................................................................... 91

Dagattracties en Evenementen ...................................................................................................................... 95 7.1

Inleiding .................................................................................................................................................. 95

7.2

Dagattracties .......................................................................................................................................... 95

7.3

Evenementen ....................................................................................................................................... 103

Tabellenboek................................................................................................................................................. 107

Lijst met tabellen Tabel 1

— Verschillen CBS / Toerdata Noord met betrekking tot de gehanteerde onderzoeksopzet ............... 16

Tabel 2

— Totale aantal overnachtingen (x 1000) naar verblijfscategorie en provincie (2007–2009) .............. 21

Tabel 3

— Totale aantal overnachtingen per regio over 2009 ........................................................................... 22

Tabel 4

— Werkgelegenheid (fulltime + parttime) in de sector R&T naar deelsector, 2009 .............................. 27

Tabel 5

— Werkgelegenheidsontwikkeling (fulltime + parttime) watersport, 2005–2009 ................................ 37

Tabel 6

— Werkgelegenheid (fulltime en parttime) in de sector R&T naar deelsector, 2009 . .......................... 38

Tabel 7

— Schatting van het totale economische belang van R&T (fulltime + parttime banen) in 2009 .......... 40

Tabel 8

— Totale uitgaven dagtoeristen in Noord–Nederland in 2009 .............................................................. 41

Tabel 9

— Totale uitgaven verblijfstoeristen in Noord–Nederland naar accommodatievorm, 2007–2009 ...... 42

Tabel 10

— Totale uitgaven dag– en verblijfstoeristen in Noord–Nederland in 2009 ..................................... 43

Tabel 11

— Methode en bronnen .................................................................................................................... 43

Tabel 12

— Jachtverhuur: Aantal verhuurdagen per boottype, 2005–2009 .................................................... 86

Tabel 13

— Aantal overnachtingen chartervaart, 2001–2005 ......................................................................... 89

Tabel 14

— Brug– en sluistellingen recreatievaart 2005–2009, geïndexeerd (2005 = 100) ............................ 91

Tabel 15

— De drie drukste passagepunten in Groningen ............................................................................... 92

Tabel 16

— De vijf drukste passagepunten in Friesland ................................................................................... 92

Tabel 17

— De drie drukste passagepunten in Drenthe .................................................................................. 93

Tabel 18

— Aantal dagattracties met meer dan 500 bezoekers in Noord–Nederland per categorie, 2009 .... 96

Tabel 19

— Bezoekersaantallen dagattracties per provincie, geïndexeerd, 2005–2009 ................................. 96

Tabel 20

— Bezoekersaantallen dagattracties per categorie, geïndexeerd, 2005–2009 ................................. 97

Tabel 21

— Tien best bezochte dagattracties in Groningen, 2005–2009......................................................... 98

Tabel 22

— Tien best bezochte dagattracties in Friesland, 2005–2009 ........................................................... 99

Tabel 23

— Tien best bezochte dagattracties in Drenthe, 2005–2009 .......................................................... 100

Tabel 24

— Tien best bezochte dagattracties in Noord–Nederland, 2005–2009 .......................................... 101

Tabel 25

— Vijf best bezochte evenementen in Groningen, 2009 ................................................................. 103

Tabel 26

— Vijf best bezochte evenementen in Friesland, 2009 ................................................................... 104

Tabel 27

— Vijf best bezochte evenementen in Drenthe, 2009 ..................................................................... 104

Lijst met grafieken Grafiek 1

— Totale aantal overnachtingen (x 1000) in Noord–Nederland per provincie, 2009........................ 18

Grafiek 2 — Ontwikkeling marktaandeel overnachtingen van logiesaccommodaties ten opzichte van Nederland, 2005–2009 [Bron: CBS] ......................................................................................................................... 19 Grafiek 3

— Ontwikkeling totale overnachtingen in Noord–Nederland, geïndexeerd 2005–2009 ................ 20

Grafiek 4

— Werkgelegenheidsontwikkeling R&T, geïndexeerd 2005–2009 (2005 = 100) .............................. 27

Grafiek 5

— Jaarlijkse werkgelegenheidsgroei Groningen, 2005–2009 ............................................................ 28

Grafiek 6

— Werkgelegenheid sector R&T, afgezet tegen andere sectoren in Groningen 2009 ...................... 29

Grafiek 7

— Samenstelling sector R&T Groningen, 2009 .................................................................................. 29

Grafiek 8

— Jaarlijkse werkgelegenheidsgroei Friesland, 2005–2009 .............................................................. 31

Grafiek 9

— Werkgelegenheid sector R&T, afgezet tegen andere sectoren in Friesland 2009 ........................ 32

Grafiek 10

— Samenstelling sector R&T Friesland, 2009 ................................................................................ 32

Grafiek 11

— Jaarlijkse werkgelegenheidsgroei Drenthe, 2005–2009 ........................................................... 34

Grafiek 12

— Werkgelegenheid sector R&T, afgezet tegen andere sectoren in Drenthe 2009 ..................... 35

Grafiek 13

— Samenstelling sector R&T Drenthe, 2008 ................................................................................. 35

Grafiek 14

— Uitkomsten Toerdata Noord – landelijke standaard (Groningen), 2000 - 2009 ....................... 39

Grafiek 15

— Uitkomsten Toerdata Noord – landelijke standaard (Friesland), 2000 - 2009.......................... 39

Grafiek 16

— Uitkomsten Toerdata Noord – landelijke standaard (Drenthe), 2000 - 2009 ........................... 39

Grafiek 17

— Capaciteitsontwikkeling (aantal bedden) hotels/pensions Noord–Nederland, geïndexeerd ... 47

Grafiek 18 — Trendontwikkeling van de gemiddelde bezettingsgraad van hotels/pensions in Noord– Nederland, 2005–2009 ............................................................................................................................................ 47 Grafiek 19

— Aantal hotels in Noord–Nederland per provincie, 2009 ........................................................... 48

Grafiek 20

— Hotelovernachtingen in Groningen (x 1000), 2009 ................................................................... 49

Grafiek 21

— Hotelovernachtingen in Friesland (x 1000), 2009 ..................................................................... 50

Grafiek 22

— Hotelovernachtingen in Drenthe (x 1000), 2009 ...................................................................... 51

Grafiek 23

— Aantal logies– en ontbijtadressen in Noord–Nederland per provincie, 2009 ........................... 53

Grafiek 24

— Aantal erfgoedlogies adressen in Noord–Nederland per provincie, 2009 ................................ 55

Grafiek 25 — Trendontwikkeling van de gemiddelde bezettingsgraad van erfgoedlogiesadressen in Noord– Nederland, 2005–2009 ............................................................................................................................................ 56 Grafiek 26 — Capaciteitsontwikkeling (toeristische en vaste standplaatsen bij elkaar opgeteld) kampeerterreinen in Noord–Nederland, geïndexeerd 2005–2009 (2005 = 100) .................................................... 57 Grafiek 27

— Gemiddelde bezettingsgraad toeristische standplaatsen in Noord–Nederland, 2009 ............. 58

Grafiek 28

— Gemiddelde verhuurgraad vaste standplaatsen in Noord–Nederland, 2009 ........................... 58

Grafiek 29

— Aantal kampeerterreinen in Noord–Nederland per provincie, 2009 ........................................ 59

Grafiek 30

— Overnachtingen toeristische en vaste standplaatsen in Groningen, 2009 ............................... 60

Grafiek 31

— Overnachtingen toeristische en vaste standplaatsen in Friesland, 2009 .................................. 61

Grafiek 32

— Overnachtingen toeristische en vaste standplaatsen in Drenthe, 2009 ................................... 62

Grafiek 33 — Capaciteitsontwikkeling (verhuur– en tweede woningen) recreatieparken in Noord– Nederland, geïndexeerd 2005–2009 (2005 = 100) .................................................................................................. 65 Grafiek 34

— Gemiddelde bezettingsgraad verhuurwoningen in Noord–Nederland, 2005–2009 ................ 66

Grafiek 35

— Aantal recreatieparken in Noord–Nederland per provincie, 2009 ........................................... 67

Grafiek 36

— Overnachtingen verhuurwoningen in Groningen (x 1000), 2009 ............................................. 68

Grafiek 37

— Overnachtingen verhuurwoningen in Friesland (x 1000), 2009 ................................................ 69

Grafiek 38

— Overnachtingen verhuurwoningen in Drenthe (x 1000), 2009 ................................................. 70

Grafiek 39 — Capaciteitsontwikkeling (aantal bedden) groepsaccommodaties in Noord–Nederland, geïndexeerd 2005–2009 (2005 = 100) ..................................................................................................................... 73 Grafiek 40

— Gemiddelde bezettingsgraad groepsaccommodaties in Noord–Nederland, 2009 ................... 74

Grafiek 41

— Aantal groepsaccommodaties in Noord–Nederland per provincie, 2009 ................................ 74

Grafiek 42

— Overnachtingen groepsaccommodaties in Groningen, 2009 ................................................... 75

Grafiek 43

— Overnachtingen groepsaccommodaties in Friesland, 2009 ...................................................... 76

Grafiek 44

— Overnachtingen groepsaccommodaties in Drenthe, 2009 ....................................................... 77

Grafiek 45 — Capaciteitsontwikkeling (aantal ligplaatsen) jachthavens in Noord–Nederland, geïndexeerd 2005–2009 (2005 = 100) .......................................................................................................................................... 79 Grafiek 46

— Gemiddelde verhuurgraad jachthavens in Noord–Nederland, 2009 ........................................ 80

Grafiek 47

— Aantal jachthavens in Noord–Nederland per provincie, 2009 .................................................. 81

Grafiek 48

— Overnachtingen jachthavens in Friesland (x 1000), 2009 ......................................................... 82

Grafiek 49 — Capaciteitsontwikkeling bootverhuurders (aantal boten) in Noord–Nederland, geïndexeerd 2005–2009 (2005 = 100) .......................................................................................................................................... 85 Grafiek 50

— Aantal verhuurboten in het Friese Merengebied en de Friese IJsselmeerkust, 2009 ............... 87

Toerisme in Cijfers 2010

1 Inleiding

1.1 Het project Toerdata Noord De werkgroep Toerdata Noord publiceert vanaf 1996 een analyse van de vraag– en aanbodzijde van toerisme in Groningen, Fryslân en Drenthe. Sinds 2000 is de uitvoering van de onderzoeken en de rapportage van Toerdata Noord in handen van het Instituut Service Management. De provincies Groningen, Fryslân en Drenthe zijn opdrachtgever en hebben zitting in de werkgroep Toerdata Noord. Toerdata Noord maakt de volgende rapporten: Consumentenonderzoek Toerisme (één keer per drie jaar) Het Consumentenonderzoek geeft een beschrijving van het profiel, het keuze–, boekings– en vakantiegedrag en de waardering van toeristen die hun vakantie in Groningen, Friesland of Drenthe hebben doorgebracht. In juni 2010 is de laatste versie van dit rapport verschenen. Toerisme in Cijfers (jaarlijks) Het rapport Toerisme in Cijfers geeft een overzicht van de capaciteit, bezettingsgraad, overnachtingscijfers van de logiesverstrekkers (kampeerterreinen, hotels, etc.) in Noord–Nederland. Daarnaast wordt aandacht besteed aan toeristische werkgelegenheid, bestedingen en watersport. Tot slot komen de bezoekersaantallen van dagattracties en evenementen aan bod.

1.2 Onderzoeksopzet Toerisme in Cijfers In het begin van het jaar (maand januari) is een vragenformulier naar alle ondernemers gestuurd, die zijn opgenomen in de Toerdata Noord database enkele maanden later gevolgd door een rappel. De bedrijven, die na de rappel nog niet hebben meegewerkt worden gebeld en / of gemaild. Door deze acties plus de toenemende naamsbekendheid van het onderzoek is de respons heel behoorlijk. In 2010 heeft ongeveer 68% van de (ongeveer) 3000 aangeschreven bedrijven gereageerd. Dit varieert per categorie licht. Bedrijven reageren over het algemeen genomen steeds sneller en werken gemakkelijker mee. Dit heeft tot gevolg dat er eerder gerapporteerd kan worden (eind mei / begin juni).

12

Inleiding


1.3 Leeswijzer Toerisme in Cijfers 2010 Toerisme in Cijfers 2010 is de vijftiende rapportage in deze reeks van Toerdata Noord. Er zijn gegevens gepresenteerd over de werkgelegenheid, de capaciteit, de bezettingsgraad en het aantal overnachtingen in de toeristisch–recreatieve sector. Cijfers in dit rapport hebben betrekking op de periode van 2005 tot en met 2009, waarbij trendvergelijkingen worden gemaakt met het basisjaar (2005). Toerdata Noord definieert de volgende toeristische categorieën.

1

Verblijfsrecreatie

3

Hotels / pensions Logies / ontbijt Erfgoedlogies Kampeerterreinen Recreatiewoningen Groepsaccommodaties

2

Attractieparken Ambachten Dierentuinen Kartbanen Musea Zwembaden / sportaccommodaties Overig

4

Watersport

Evenementen Beeldende Kunst Maatschappij / Sociaal / Cultuur Podiumkunsten Sport Vakbeurs

Jachthavens Jachtverhuur Brug– en sluistellingen Chartervaart

1.3.1

Dagattracties

Regionale indeling

Het cijfermateriaal is per toeristenregio samengesteld. Groningen, Friesland en Drenthe zijn onderverdeeld in onderstaande twaalf regio’s. Achter in het rapport zit een uitklapbare overzichtskaart met de regio’s en de gemeenten die de regio’s vormen. Groningen

Friesland

Drenthe

West–Groningen Groningen–Haren Eemsmond Oost–Groningen

Waddeneilanden Friese Merengebied Friese IJsselmeerkust Zuidoost–Friesland Overig Friesland

Noordmidden–Drenthe Zuidwest–Drenthe Zuidoost–Drenthe

13

Inleiding


1.3.2

Terugwerkende kracht

In 2008 heeft de Noordelijke Rekenkamer in een evaluatie kritische opmerkingen geplaatst bij de cijfers van Toerdata Noord1. De kritiek betreft vooral het feit dat cijfers met terugwerkende kracht worden aangepast. De door de Noordelijke Rekenkamer gedane constatering is correct en begrijpelijk, maar het is een bewuste en onvermijdbare keuze. Het belangrijkste doel van de Toerdata Noord gegevens is om de ontwikkelingen in de toeristische en recreatieve sector in Noord–Nederland in kaart te brengen. Daar waar op basis van nieuwe informatie evident is dat cijfers voor oudere jaren incorrect zijn, vindt bijstelling plaats. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als bij de jaarlijkse update van de database blijkt dat nieuwe bedrijven zijn opgespoord die al een tijdje bestaan, of bedrijven die al een paar jaar niet reageren blijken te zijn verdwenen. Star vasthouden aan de waarden uit eerdere publicaties, zou leiden tot foute groei– en krimpindicaties. Wel is getracht om forse fluctuaties in de cijfers voor voorgaande jaren zoveel mogelijk te reduceren. Daarom is er in 2008 gekozen voor een aantal wijzigingen in methodiek, waarmee zoveel mogelijk tegemoet wordt gekomen aan de opmerkingen van de Noordelijke Rekenkamer, en tegelijkertijd toch het hoofddoel (i.c. goede indicaties van de ontwikkelingen) geen geweld wordt aangedaan. Het onderstaande kader geeft een overzicht van de aanpassingen. Een in een bepaald jaar vastgestelde bezettingsgraad wordt “bevroren” en niet meer veranderd in volgende Toerisme in Cijfers- publicaties; Capaciteitsgegevens worden wél blijvend met terugwerkende kracht aangepast (o.a. voor ontdekte “nieuwe” bedrijven die al enkele jaren blijken te bestaan, of bedrijven die al enige jaren een functieverandering hebben ondergaan); Non–respons wordt niet meer opgehoogd op basis van de berekende bezettingsgraden van de betreffende regio, maar op basis van de bezettingsgraad van de gehele provincie; Niet–responderende (grote) bedrijven, waarvan vastgesteld is dat ze nog wel bestaan, krijgen niet de waarde “0”, maar de opgave van dat bedrijf uit het voorgaande jaar; Extra aandacht wordt besteed aan de controle van de nieuwe respons t.o.v. die van het vorige jaar op onevenwichtigheden in de cijfers en daarover wordt navraag gedaan bij de betreffende bedrijven.

1.3.3

Aandachtspunten Bij het bestuderen van de resultaten moet rekening gehouden worden met het feit dat in bepaalde gevallen de absolute aantallen klein zijn. Dit kan voorkomen bij regioanalyses. Een grote relatieve groei kan in absoluut aantal gering zijn. In dit rapport worden in de meeste gevallen relatieve veranderingen beschreven. De absolute dalingen en stijgingen van de verschillende thema’s zijn af te lezen van de tabellen in de bijlagen. De bedrijven waarvan gegevens zijn verwerkt in dit onderzoek zijn bedrijven die geregistreerd staan in de database van Toerdata Noord. Er wordt gestreefd naar volledigheid van de database door jaarlijkse actualisering van het adressenbestand.

1

Noordelijke Rekenkamer, Toerisme en recreatie in Drenthe resp. Groningen resp. Fryslân, 2008

14

Inleiding


In het voorjaar van 2007 hebben veel update–werkzaamheden plaatsgevonden, vooral in de sectoren Bed & Breakfast en campings. Hieruit is gebleken dat er de afgelopen jaren veel minicampings zijn bijgekomen in Noord–Nederland. Relatieve verschillen in het aantal overnachtingen zijn berekend op basis van de onafgeronde cijfers uit het databestand. Absolute overnachtingscijfers zijn in het rapport afgerond op duizendtallen.

1.3.4

Opbouw van het rapport

In hoofdstuk twee zijn de totale overnachtingen van alle verblijfscategorieën en de watersport beschreven. Het daaropvolgende hoofdstuk gaat nader in op de werkgelegenheid in de toeristisch– recreatieve sector. In hoofdstuk vier komen de toeristisch–recreatieve bestedingen aan de orde. Vervolgens komen in hoofdstuk vijf de capaciteit en de overnachtingscijfers met betrekking tot de verschillende verblijfscategorieën aan bod. Hoofdstuk zes beschrijft de categorie watersport. Hierin wordt naast de jachthavens en bootverhuurders ook aandacht besteed aan de brug– en sluistellingen en chartervaart. Tot slot zijn in hoofdstuk zeven de bezoekersaantallen van dagattracties en evenementen in Noord–Nederland gepresenteerd. Achter in het rapport is vanaf pagina 107 een tabellenboek te vinden.

15

Inleiding


1.4 Verklaring verschillen Toerisme in Cijfers en CBS–statistiek Er zijn net als vorig jaar enkele verschillen met vergelijkbare rapportages van het CBS. Deze verschillen zijn verklaard in onderstaande tabel. Tabel 1

—

Verschillen CBS / Toerdata Noord met betrekking tot de gehanteerde onderzoeksopzet Toerdata Noord

CBS: het gebruik van logiesaccommodaties

Onderzoeksmethode

Integraal

Gestratificeerd (regio, type en grootte); steekproef (ca 30%)

Hotels

Geen ondergrens

Ondergrens (>5 slaapplaatsen)

Logies en ontbijt

Onderdeel van het onderzoek

Geen onderdeel van het onderzoek

Toeristische standplaatsen

Geen ondergrens 4 slaapplaatsen per standplaats

Ondergrens (>20 standplaatsen) 5 slaapplaatsen per standplaats

Vaste standplaatsen



Huurbungalows

Geen ondergrens

Alleen complexen met >20 slaapplaatsen

Tweede woningen



Groepsaccommodatie

Geen ondergrens

Ondergrens (>20 slaapplaatsen)

Watersport

Verhuur jachten, slaapplaatsen

1x per 3 jaar statistiek watersport

Seizoen

Standaard openingstijden

Respons

2800 bedrijven, respons 70%

Minimaal 75% per cel, bedrijven

Frequentie

Jaarlijks

Maandelijks

2

Maatwerk openingstijden

Bron: Toerdata Noord, CBS

Uit bovenstaande tabel blijkt dat Toerdata Noord een groter deel van de toeristische sector in beeld brengt. Naast de hierboven genoemde verschillen publiceert Toerdata Noord cijfermateriaal per provincie en regio, opgesplitst naar verblijfscategorie. Dit concept is uniek in Nederland. Vanaf eind 2007 kunnen gemeenten informatie op (inter–)gemeentelijk niveau aanvragen bij Toerdata Noord.

2

Toerdata Noord houdt alleen bij campings rekening met seizoensopeningstijden.

16

Inleiding


2 Overnachtingen in Noord–Nederland 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk zijn alle overnachtingscijfers van de verschillende logiesverstrekkende ondernemingen (inclusief watersport) samengevoegd. Het geeft een totaalbeeld van het aantal overnachtingen per jaar, uitgesplitst naar provincie. Op de volgende bladzijden zijn de overnachtingscijfers te vinden, uitgesplitst naar regio en jaar. Tevens wordt het marktaandeel van toerisme, volgens gegevens van het CBS, in Noord–Nederland weergegeven.

2.2 Overnachtingen per provincie Uit het onderstaande cirkeldiagram blijkt dat (volgens Toerdata Noord) Friesland in 2009 ruim de helft (52,0%) van het aantal overnachtingen in Noord–Nederland voor zijn rekening neemt. In Drenthe vindt 37,7% van het aantal overnachtingen plaats en in Groningen 10,3%. Volgens het CBS heeft 14,7% van het totaal aantal overnachtingen in Nederland plaatsgevonden in de drie noordelijke provincies. Volgens het CBS heeft in 2009 46% van de overnachtingen plaatsgevonden in Drenthe 42% in Friesland en 12% in Groningen. Grafiek 1

—

Totale aantal overnachtingen (x 1000) in Noord–Nederland per provincie, 2009 volgens Toerdata Noord

18

Overnachtingen


2.3 Vergelijking noordelijk en landelijk cijfermateriaal Het CBS heeft in het rapport “Toerisme in Nederland: Het gebruik van logiesaccommodaties” berekend dat er in heel Nederland 84,5 miljoen overnachtingen hebben plaatsgevonden in 2009. Vergeleken met 2008 betekent dit een (minieme) landelijke toename van 0,1%. In Noord–Nederland zijn door het CBS 12,4 miljoen overnachtingen berekend, een vrij forse stijging van 7,7% ten opzichte van 2008. Hieruit kan geconcludeerd worden dat de stijging van het aantal toeristische overnachtingen in Noord–Nederland volgens het CBS behoorlijk groter is dan de (lichte) stijging die is berekend voor geheel Nederland. In onderstaande grafiek is het marktaandeel van Noord–Nederland gepresenteerd. Om de cijfers van het CBS te kunnen vergelijken met de berekeningen van Toerdata Noord, moeten de overnachtingen van de watersport, de vaste kampeerplaatsen, logies / ontbijt en de tweede woningen van de totale overnachtingen worden afgetrokken. Het CBS laat deze 4 categorieën buiten beschouwing bij het berekenen van haar gegevens. Zonder de vier beschreven categorieën zijn er volgens Toerdata Noord 14,5 miljoen overnachtingen geregistreerd in 2009 tegenover 14,4 miljoen in 2008. Volgens het CBS hebben in 2009 12,4 miljoen overnachtingen in Noord–Nederland plaatsgevonden, terwijl dat er in 2008 11,5 miljoen waren. Volgens de cijfers van het CBS is er dus een behoorlijke stijging in Noord–Nederland, terwijl er volgens Toerdata Noord sprake is van een lichte stijging. In paragraaf 1.4 (op pagina 16) worden de verschillen tussen Toerdata Noord en het CBS uitvoerig besproken. Grafiek 2

—

Ontwikkeling marktaandeel overnachtingen van logiesaccommodaties ten opzichte van Nederland, 2005–2009 [Bron: CBS]

Bovenstaande grafiek is gebaseerd op cijfers van het CBS, aangezien Toerdata Noord geen cijfers van heel Nederland bijhoudt. In de grafiek is af te lezen dat het aandeel van de drie noordelijke provincies in de afgelopen vijf jaar stabiel is rond de 13%. In 2006 was het marktaandeel met 13,9% het hoogst.

19

Overnachtingen


Grafiek 3

—

Ontwikkeling totale overnachtingen in Noord–Nederland, geïndexeerd 2005–2009 (2005 = 100)

Volgens Toerdata Noord is het totale aantal overnachtingen in Noord–Nederland in 2009 ten opzichte van voorafgaand jaar met 0,8% toegenomen tot 22,1 miljoen overnachtingen. Alle provincies hadden te maken met een lichte stijging in het aantal overnachtingen (Groningen + 0,6%, Friesland + 0,4% en Drenthe + 1,3%).

20

Overnachtingen


Tabel 2

—

Totale aantal overnachtingen (x 1000) naar verblijfscategorie en provincie (2007–2009)

2007

Groningen

Friesland

Drenthe

Totaal

499

1.209

642

2.350

32

100

44

177

Kampeerterreinen (toeristisch)

409

1.575

1.611

3.595

Kampeerterreinen (vast)

490

2.414

1.832

4.736

Groepsaccommodaties

58

941

350

1.349

Recreatiewoningen (verhuur)

481

3.201

3.292

6.974

Tweede woningen

126

296

461

883

Watersport

160

1.553

26

1.739

Totaal 2007

2.256

11.289

8.258

21.803

509

1.187

635

2.331

39

121

48

209


438

1.499

1.630

3.566


476

2.359

1.806

4.641

Groepsaccommodaties

55

948

350

1.353


457

3.411

3.273

7.142

Tweede woningen

120

313

454

887

Watersport

157

1.605

26

1.789

Totaal 2008

2.251

11.443

8.223

21.917

530

1.138

622

2.290

40

111

47

198


438

1.503

1.639

3.580


473

2.371

1.837

4.681

Groepsaccommodaties

56

958

334

1.348


436

3.488

3.360

7.285

Tweede woningen

123

319

466

909

Watersport

167

1.603

26

1.796

Totaal 2009

2.264

11.491

8.332

22.087

Hotel/Pension Logies en Ontbijt

2008 Hotel/Pension Logies en Ontbijt

2009 Hotel/Pension Logies en Ontbijt

Bron: Toerdata Noord

21

Overnachtingen



Tweede woningen

Watersport

Totaal

530

40

438

473

56

436

123

167

2.264

1.138

111

1.503

2.371

958

3.488

319

1.603

11.491

622

47

1.639

1.837

334

3.360

466

26

8.332

West–Groningen

24

9

217

142

19

117

28

55

612

Groningen–Haren

279

4

21

9

8

14

25

27

387

84

13

47

62

8

106

3

32

355

Oost–Groningen

143

14

154

259

21

199

68

52

909

Waddeneilanden

494

14

515

565

543

2.379

0

11

4.521

Friese Merengebied

162

17

196

511

250

394

147

899

2.576

Friese IJsselmeerkust

156

44

456

825

65

338

108

527

2.519

Zuidoost–Friesland

178

7

235

349

86

70

48

49

1.023

Overig Friesland

148

28

102

121

13

308

15

117

853

Noordmidden–Drenthe

327

15

649

1.031

145

715

255

22

3.159

Zuidwest–Drenthe

131

25

586

558

95

342

148

5

1.889

Zuidoost–Drenthe

164

7

404

249

94

2.304

63

0

3.284

2.290

198

3.580

4.681

1.348

7.285

909

1.796

22.087

Groningen Friesland Drenthe

Eemsmond

Totaal Bron: Toerdata Noord

Groeps– accommodatie

Kampeerterreinen (toerist)

Totale aantal overnachtingen per regio over 2009 Logies & Ontbijt

—

Hotels / pensions

Tabel 3


2.4 Het weer in 2009 In 2009 was het weer in april “recordwarm” en zeer zonnig. Mei deed het wat rustiger aan maar de temperatuur bleef te hoog voor de tijd van het jaar. Ook mei kende veel zonnige dagen. In april en in mei viel weinig regen. De zomer was in 2009 iets te warm. Het weerbeeld was sterk wisselend. Er waren geen perioden met lang stabiel mooi zomerweer. Ondanks de wisselvalligheid viel er maar iets meer regen dan normaal. De temperatuur was in het algemeen net iets hoger dan normaal. De zomer van 2009 gaat de boeken in als een normale Nederlandse zomer. September begon zomers en warm. De eerste tien dagen was het erg mooi weer. De rest van de maand bleef het weer redelijk tot goed. De temperatuur was aan de hoge kanten er viel niet veel regen. De start van oktober was zeer fraai. Veel zon en hoge temperaturen beloofden veel goeds. Tegen het midden van de maand gingen de temperaturen gevoelig naar beneden en werden de eerste vorstnachten geregistreerd. Het weerbeeld bleef zonnig en droog. De laatste tien dagen van oktober werd het minder koud. Net als in september is in oktober niet veel regen gevallen. Gelet op het weer was 2009 een goed jaar voor de recreatie en allerlei buitenactiviteiten. Bron: KNMI

24

Het weer


3 Werkgelegenheid

3.1 Inleiding Voor het berekenen van de werkgelegenheid in de sector Recreatie en Toerisme (R&T) dient deze sector eerst nauwkeurig te worden afgebakend. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een indeling die door het ETIN is samengesteld. Daarbij is de sector R&T opgedeeld in de volgende zeven deelsectoren: horeca; logies; cultuur, recreatie, sport en amusement; personenvervoer; reisorganisaties en reisbemiddeling; recreatiegoederen en overige detailhandel. Een exacte afbakening van deze deelsectoren staat weergegeven in bijlage 1. Vanwege een hercodering van de SBI- codes die vorig jaar op alle Lisa- bestanden zijn doorgevoerd zijn de SBI-codes iets gewijzigd ten opzichte van voorgaande jaren. De cijfers in dit hoofdstuk hebben betrekking op het totale aantal banen (fulltime plus parttime ). In de bijlagen zijn de cijfers uitgesplitst naar fulltime en parttime banen. Een belangrijke ontwikkeling die vorig jaar heeft plaatsgevonden is dat er op initiatief van het IPO een interprovinciale werkgroep bezig is geweest om een nieuwe methodiek te ontwikkelen voor de berekening van economische effecten van de sector recreatie en toerisme. Dit heeft geleid tot een nieuwe landelijke standaard. Deze nieuwe methodiek komt in grote lijnen overeen met de methodiek van Toerdata Noord, maar er zijn ook een aantal verschillen. In overleg met de opdrachtgevers van Toerdata Noord is besloten om in deze rapportage nog de oude methode te hanteren met een doorkijk naar de nieuwe methodiek. Vanaf volgend jaar zullen alleen nog cijfers volgens de nieuwe methodiek worden gepresenteerd.

3.2 Totale toeristisch–recreatieve werkgelegenheid De werkgelegenheid in de sector Recreatie en Toerisme is in de periode van april 2008 tot april 2009 licht gedaald met 0,5%. Daarmee bleef deze sector duidelijk achter bij de totale werkgelegenheidsontwikkeling die een groei van 1,5% liet zien. Alleen Drenthe had een kleine groei van 0,3%. In zowel Friesland als in Groningen liep de werkgelegenheid in de sector R&T met 0,8% terug. Gerekend over de laatste 5 jaar was de groei het grootst in Drenthe. Hier is het aantal banen sinds 2005 toegenomen met 11%. In Friesland was de groei in deze periode met 6,7% vrijwel gelijk aan het landelijke groei van 7%. Groningen blijft daar iets bij achter met een groei van 5,5%.

1

ETIN Adviseurs: Werkgelegenheid in Toerisme en recreatie in Nederland, toesnijding Lisa bestand. Tilburg, augustus 1998. In Groningen en Drenthe worden banen van minimaal 12 uur per week tot fulltime banen gerekend; in Friesland ligt deze grens op 15 uur. 1

1

Kennis As: De Landelijke R&T Standaard. Notitie over bepalen bestedingen en werkgelegenheid in de vrijetijdssector op

provinciaal niveau. Oktober 2009.

26

Werkgelegenheid


Tabel 4

—

Werkgelegenheid (fulltime + parttime) in de sector R&T naar deelsector, 2009 Groningen

Friesland

Drenthe

Noord– Nederland

Nederland (x 1000)

Horeca

8.167

8.341

5.644

22.152

243.6

Logies

1.438

3.644

3.628

8.710

70.6

Cultuur, recreatie, sport en amusement

3.698

4.527

3.610

11.835

120.3

Personenvervoer

1.820

2.571

1.817

6.208

89

Reisorganisaties en reisbemiddeling

619

481

520

1.620

23.6

Recreatiegoederen

606

2.621

638

3.865

20.2

Overige detailhandel

206

740

194

1.140

7

16.554

22.925

16.051

55.530

574.4

6,1%

7,9%

7,5%

7,1%

7,2%

Totaal R&T 2009 Aandeel R&T in totale werkgelegenheid

Bron: Provinciale Werkgelegenheidsregisters, LISA

Grafiek 4

—

Werkgelegenheidsontwikkeling R&T, geïndexeerd 2005–2009 (2005 = 100)

27

Werkgelegenheid


3.2.1

Groningen

In Groningen heeft de sector R&T na twee jaren met een forse groei een stapje terug moeten doen met een afname van 0,8%. Gelet op het feit dat de totale werkgelegenheid een groei liet zien van 4% is dat toch wel opmerkelijk. In onderstaande grafiek is de jaarlijkse ontwikkeling weergegeven van de toeristische werkgelegenheid in vergelijking met de totale werkgelegenheid. Grafiek 5

—

Jaarlijkse werkgelegenheidsgroei Groningen, 2005–2009

Om het belang van de sector R&T weer te geven is in de grafiek op de volgende bladzijde de omvang van deze sector weergegeven in vergelijking met de andere sectoren. Uit deze grafiek blijkt dat de sector R&T met een aandeel van 6,1% groter is dan bijvoorbeeld de landbouw (3,8%) en de bouwnijverheid (5,4%) en iets kleiner dan het openbaar bestuur en overheid (6,4%).

28

Werkgelegenheid


Grafiek 6

—

Werkgelegenheid sector R&T, afgezet tegen andere sectoren in Groningen 2009

De sector R&T is opgedeeld in een zevental deelsectoren. In onderstaande grafiek is weergegeven hoe de sector in Groningen is samengesteld. Grafiek 7

—

Samenstelling sector R&T Groningen, 2009

29

Werkgelegenheid


In 2009 is er in de totale sector R & T een lichte afname waargenomen (- 0,8%) van het aantal werkzame personen in de sector. Deze afname is van toepassing op de grootste deelsectoren. Al jarenlang is de Horeca de grootste deelsector in Groningen, hier was de daling in 2009 1,8% ten opzichte van het voorafgaand jaar. In de Logies sector bleef het aantal werkzame personen nagenoeg gelijk en in de sector Cultuur daalde het aantal werkzame personen met 1,5%.

30

Werkgelegenheid


Friesland Friesland vertoont hetzelfde beeld als Groningen. Na twee jaar met een forse groei was er nu een kleine daling van 0,8%. Daarmee presteerde de sector R&T in Friesland iets slechter dan de totale werkgelegenheid die nog wel een hele kleine groei liet zien.

Grafiek 8

—

Jaarlijkse werkgelegenheidsgroei Friesland, 2005–2009

Om het belang van de sector R&T weer te geven is in de grafiek op de volgende bladzijde de omvang van deze sector weergegeven in vergelijking met de andere sectoren. Uit deze grafiek blijkt dat de sector R&T met een aandeel van 7,9% groter is dan bijvoorbeeld de landbouw (6,0%), de bouwnijverheid (7,4%) en het onderwijs (7,8%).

31

Werkgelegenheid


Grafiek 9

—

Werkgelegenheid sector R&T, afgezet tegen andere sectoren in Friesland 2009

De sector R&T is opgedeeld in een zevental deelsectoren. In onderstaande grafiek is weergegeven hoe de sector in Friesland is samengesteld. Grafiek 10

—

Samenstelling sector R&T Friesland, 2009

32

Werkgelegenheid


In totaal zijn er vergeleken het voorgaande jaar (2008) in 2009 iets minder mensen werkzaam in de totale R & T sector (-0,8%). Ook in Friesland is de horeca (veruit) de grootste deelsector. In het jaar 2009 is hier het aantal werkzame personen hier met 1% licht gedaald tot 8.341 personen. In de deelsector Logies zijn er iets minder mensen geregistreerd die hier werkzaam zijn. In de deelsector Cultuur daarentegen viel een stijging te noteren (+ 5,2%).

33

Werkgelegenheid


Drenthe Na jaren achtereen met een forse toename is de groei van het aantal banen in de sector R&T in Drenthe nu voor het eerst gestagneerd. Het aantal banen is dit keer vrijwel gelijk gebleven. Drenthe doet het daarmee nog steeds beter in vergelijking met de twee andere noordelijke provincies en in vergelijk met Nederland als geheel. De groei over de laatste 5 jaar komt daarmee uit op 11%.

Grafiek 11

—

Jaarlijkse werkgelegenheidsgroei Drenthe, 2005–2009

Om het belang van de sector R&T weer te geven is in de grafiek op de volgende bladzijde de omvang van deze sector weergegeven in vergelijking met de andere sectoren. Uit deze grafiek blijkt dat de R&T met een aandeel van 7,5% groter is dan bijvoorbeeld de landbouw (5,4%), het openbaar bestuur en overheid (5,9) en de bouwnijverheid (7,3%).

34

Werkgelegenheid


Grafiek 12

—

Werkgelegenheid sector R&T, afgezet tegen andere sectoren in Drenthe 2009

De sector R&T is opgedeeld in een zevental deelsectoren. In onderstaande grafiek is weergegeven hoe de sector in Drenthe is samengesteld. Grafiek 13

—

Samenstelling sector R&T Drenthe, 2008

35

Werkgelegenheid


In Drenthe is de horeca, net zoals de overige twee provincies, de grootste deelsector, maar ook de deelsectoren logies en cultuur, recreatie en sport zijn in Drenthe belangrijk voor de werkgelegenheid. In totaal zijn er iets meer mensen werkzaam in de sector (+ 0,3%) vergeleken het jaar ervoor (2008). Het beeld van de afgelopen jaren dat de horeca heeft moeten inleveren, gaat niet op voor Drenthe. Vergeleken 2008 is het aantal mensen werkzaam in deze deelsector nagenoeg gelijk gebleven (- 0,1%). In de deelsector logies daalde het aantal personen dat werkzaam is in deze sector met 2,7%. De deelsector cultuur had te maken met een toename van het aantal werkende personen (+ 1,5%).

36

Werkgelegenheid


3.3 Werkgelegenheid in de watersport in Friesland De watersport is een belangrijk onderdeel van de toeristische sector in Friesland. Om ook de ontwikkeling in deze sector in beeld te brengen is op dezelfde wijze als bij de totale sector R&T een selectie gemaakt van de bedrijfs(sub)klassen die tot de watersport gerekend kunnen worden. In onderstaande tabel is de ontwikkeling van de watersport weergegeven over de periode 2005-2009. De watersport heeft het afgelopen jaar wat moeten inleveren. Het aantal banen is afgenomen met 2,8%, wat een grotere afname is dan de totale sector Recreatie en Toerisme, die een afname had van 0,8%. Over de wat langere periode van 2005-2009 komt de watersport nog wel uit op een groei van 9,6%, wat duidelijk hoger is dan de totale sector R&T. Deze groei over de laatste 5 jaar is vooral te danken geweest aan de jachtwerven, maar het afgelopen jaar hebben de jachtwerven duidelijk in moeten leveren. Tabel 5

—

Werkgelegenheidsontwikkeling (fulltime + parttime) watersport, 2005–2009 2005

2008

2009

Groei 2008–2009

Groei 2005–2009

314

324

340

4,9%

8,3%

614

638

620

-2,8%

-0,3%

122

96

100

4,2%

9,9%

468

476

430

-9,7%

-13,1%

1.448

1.807

1.701

-5,9%

18,0%

Overige watersportgebonden industrie

801

894

893

-0,1%

9,0%

Watersportgebonden handel en dienstverlening

389

459

479

4,4%

26,1%

4.156

4.694

4.563

-2,8%

9,6%

Jachthavens Bootverhuur Zeilscholen Passagiersvaart (charters en rondvaart) Jachtwerven

Totaal Bron: Werkgelegenheidsregister Fryslân

37

Werkgelegenheid


3.4 Landelijke standaard In de inleiding is al genoemd dat er een nieuwe landelijke standaard is ontwikkeld voor het meten van de werkgelegenheid in de sector R&T. Deze methodiek is vergelijkbaar met die van Toerdata Noord maar er zijn een aantal kleine verschillen waardoor de uitkomsten niet hetzelfde zijn. De overeenkomst tussen beide methodes is dat ook de landelijke standaard gebruik maakt van de Lisa-bestanden. Net als bij Toerdata is er een selectie gemaakt van SBI-codes welke tot de sector R&T worden gerekend. De selectie van SBI-klassen verschilt maar weinig van die van Toerdata Noord; de nieuwe selectie is iets uitgebreider. Een belangrijk verschil met Toerdata Noord is echter dat niet alle SBI-codes volledig worden meegeteld, maar dat er wordt gewerkt met wegingsfactoren die aangeven voor hoeveel procent een bepaalde SBI-code meetelt. Verschillende SBI-codes hebben namelijk wel een zijdelingse relatie met de sector R&T, maar niet volledig. In de huidige methodiek worden de banen van deze SBI-codes volledig toegerekend aan de sector R&T, wat eigenlijk onjuist is. In de landelijke standaard wordt dit dus ondervangen door een aantal SBI-codes slechts voor een deel (10%, 30% of 50%) mee te tellen. Daarnaast is de indeling naar deelsectoren anders dan bij Toerdata Noord. In onderstaande tabel is de nieuwe indeling weergegeven plus de cijfers voor 2009. Deze nieuwe cijfers zijn circa 15% lager dan die volgens de oude definitie.

Tabel 6

—

Werkgelegenheid (fulltime en parttime) in de sector R&T naar deelsector, 2009 (definitie Landelijke Standaard). Groningen

Detailhandel/groothandel

Friesland

Nederland (x1000)

NoordNederland

Drenthe

545

860

751

2.155

17.7

Logiesverstrekking

1.438

3.644

3.628

8.710

70.6

Horeca

8.167

8.341

5.644

22.152

243.6

941

1.075

926

2.942

40.2

1.300

1.253

1.563

4.116

45.2

690

1.296

565

2.552

19.2

Overig

1.264

3.014

823

5.101

41

Totaal

14.344

19.483

13.900

47.727

477.5

Aandeel R&T in de totale 5,3% werkgelegenheid Bron: Provinciale Werkgelegenheidsregisters, LISA

6,7%

6,5%

6,1%

5,9%

Vervoer Cultuur, recreatie en amusement Sport

Vergelijking resultaten Voor de periode 2000-2009 is berekend hoe groot de werkgelegenheid is in de sector R&T volgens deze nieuwe methodiek. Deze uitkomsten zijn vergeleken met die van de oude methode. In onderstaande grafieken zijn per provincie de resultaten weergegeven. Uit deze grafieken blijkt dat de ontwikkeling van de werkgelegenheid bij beide methoden vrijwel gelijk is. De uitkomsten van de landelijke standaard zijn iets lager dan die van Toerdata Noord, maar het verschil tussen deze twee methodes is jaarlijks vrijwel gelijk. De grafieken volgens beide methodes hebben een vrijwel identiek verloop. Het verschil tussen beide methodes is in Friesland met 16% het grootst, in Drenthe zijn de resultaten 14% lager en in Groningen is het verschil het kleinst met 13%.

38

Werkgelegenheid


Grafiek 14

—

Uitkomsten Toerdata Noord – landelijke standaard (Groningen), 2000 - 2009

Grafiek 15

—

Uitkomsten Toerdata Noord – landelijke standaard (Friesland), 2000 - 2009

Grafiek 16

—

Uitkomsten Toerdata Noord – landelijke standaard (Drenthe), 2000 - 2009

39

Werkgelegenheid


3.5 Economische betekenis recreatie en toerisme De cijfers in de vorige paragrafen hebben betrekking op de directe werkgelegenheid binnen de sector recreatie en toerisme. De invloed van de sector reikt echter verder. Buiten de sector is werkgelegenheid aan te treffen die nauw verwant is aan toeristische bestedingen. Het gaat dan om afgeleide en indirecte effecten. De afgeleide effecten vloeien voort uit bestedingen van toeristen die weliswaar geen directe relatie hebben met de toeristische bestemming, maar toch gedaan worden. Denk bijvoorbeeld aan aankopen in een supermarkt, of tanken bij benzinestations. Voornamelijk op de eilanden en in toeristische landelijke gebieden is het voortbestaan van deze activiteiten soms sterk afhankelijk van de komst van toeristen. Daarnaast zijn er de indirecte effecten van het toerisme. Het gaat hier om toelevering– en uitbestedingsrelaties van bedrijven met toeristische bedrijven. Denk hierbij bijvoorbeeld aan aannemers die werkzaamheden in verblijfsaccommodaties verrichten, de wasserij die de lakens van een hotel reinigt, etc. De totale economische impact van toerisme (in termen van werkgelegenheid) is daarmee groter dan wat in de vorige paragrafen is beschreven. Uit onderzoek in de provincie Drenthe is gebleken dat de totale economische betekenis van de sector recreatie en toerisme bij fulltime banen circa 50% hoger is dan de door Toerdata Noord berekende cijfers. Dit geeft nog eens een bevestiging van het belang van de afgeleide en indirecte effecten. Op basis hiervan kan de volgende inschatting worden gemaakt van de totale economische betekenis van de sector recreatie en toerisme. Tabel 7

—

Schatting van het totale economische belang van R&T (fulltime + parttime banen) in 2009 Aantal banen

Aandeel totale werkgelegenheid R&T

23.100

8,5%

32.300

11,1%

22.700

10,6%

Groningen Friesland Drenthe Bron: Toerdata Noord

1

Ecorys Nederland BVI: Toerisme in Drenthe: ‘de groene motor’. De economische betekenis van toerisme en recreatie in

Drenthe. Rotterdam, november 2008.

40

Werkgelegenheid


4 Bestedingen 4.1 Inleiding Bij het bepalen van de uitgaven van de verblijfstoeristen in de drie noordelijke provincies is gebruik gemaakt van cijfermateriaal afkomstig uit de Toerdata Noord–rapportage “Consumentenonderzoek Toerisme 2009”. Cijfermateriaal met betrekking tot dagtochten zijn ontleend aan het rapport “Dagrecreatie in Nederland 2006 / 2007” van het NRIT3. Recentere cijfers van het aantal dagtochten zijn niet voorhanden. Bestedingen versus werkgelegenheid Verderop deze paragraaf blijkt dat de bestedingen (licht) zijn gestegen terwijl uit het hoofdstuk werkgelegenheid is gebleken dat de werkgelegenheid niet is gegroeid. “Werkgelegenheid” en “bestedingen” lopen in het algemeen niet volledig parallel aan elkaar. De werkgelegenheid reageert trager op veranderde bestedingen. Verder zij opgemerkt dat een stijging van bestedingen niet altijd leidt tot meer banen omdat de kosten die bedrijven (moeten) maken ook stijgen.

4.2 Bestedingen dagtoeristen in Noord–Nederland Tabel 8

—

Groningen Friesland Drenthe Noord–Nederland

4

Totale uitgaven dagtoeristen in Noord–Nederland in 2009 Aantal dagtochten (x 1 mln.)

Uitgaven per persoon per dag

Uitgaven op jaarbasis (x € 1 mln.)

31,1

€ 14,54

€ 452

33,7

€ 14,54

€ 490

25,1

€ 14,54

€ 365

89,9

€ 14,54

€ 1.308

Bron: CBS Statline

Bovenstaande uitgaven per persoon per dag zijn gebaseerd op het onderzoek van het NRIT uit 2007. Aangezien het onderzoek pas in 2010 opnieuw wordt gepubliceerd, is er een inflatiecorrectie toegepast op de gegevens van 2007. De uitgaven per persoon per dag (inclusief inflatiecorrectie) betreft in 2009 € 14,54. De totale uitgaven in Noord–Nederland in 2009 aan dagtochten bedraagt ruim € 1,3 miljard.

4.3 Bestedingen verblijfstoeristen in Noord–Nederland Voor de berekening van de bestedingen van verblijfstoeristen in Noord-Nederland worden de bestedingen per persoon per dag gebruikt zoals deze zijn berekend in het Consumentenonderzoek Toerisme van Toerdata Noord. Dit onderzoek is in 2009 (opnieuw) uitgevoerd en hier is gebleken dat verblijfstoeristen gemiddeld genomen, 4 euro meer uitgeven (per persoon per dag) vergeleken met het onderzoek van 2005. De bestedingen van verblijfstoeristen van de voorgaande jaren (2007 en

3 4

Dit rapport wordt eens in de vijf jaar gepubliceerd. Toerdata Noord past een inflatiecorrectie toe op de uitgaven van dagtoeristen.

41

Bestedingen


2008) zijn gebaseerd op de uitkomsten van het rapport van 2005. Dit verklaart de sprong in de stijging van de bestedingen van de verblijfstoeristen in de sector. Uit de tabel hieronder blijkt dat verblijfstoeristen € 989 miljoen besteed hebben in het jaar 2009. 52% van de bestedingen heeft plaats gevonden in de provincie Friesland. In de provincie Drenthe heeft 37% van de bestedingen plaatsgevonden. In Groningen is het percentage 11%. Tabel 9 — Totale uitgaven verblijfstoeristen in Noord–Nederland naar accommodatievorm, 2007–2009 (x 1 mln.) Groningen 2007

Friesland

Drenthe

Totaal

€

%

€

%

€

%

€

%

30

35%

74

17%

39

14%

143

18%

1

2%

5

1%

2

1%

8

1%

11

12%

41

10%

42

15%

93

12%

13

15%

63

15%

48

18%

123

16%

2

2%

29

7%

11

4%

42

5%

17

19%

112

26%

115

42%

244

31%

4

4%

9

2%

13

5%

26

3%

Watersport

10

11%

95

22%

2

1%

106

14%

Totaal 2007

87

100%

427

100%

272

100%

786

100%

2008

€

%

€

%

€

%

€

%

31

36%

73

17%

39

14%

144

18%

2

2%

6

1%

2

1%

10

1%

12

13%

39

9%

43

16%

94

12%

13

14%

62

14%

47

17%

122

15%

2

2%

30

7%

11

4%

42

5%

16

18%

121

28%

116

42%

253

32%

4

4%

9

2%

13

5%

26

3%

Watersport

10

11%

99

23%

2

1%

110

14%

Totaal 2008

88

100%

439

100%

273

100%

801

100%

Hotel/Pension Logies en Ontbijt Kampeerterreinen (toeristisch) Kampeerterreinen (vast) Groepsaccommodaties Recreatiewoningen (verhuur) Tweede woningen

Hotel/Pension Logies en Ontbijt Kampeerterreinen (toeristisch) Kampeerterreinen (vast) Groepsaccommodaties Recreatiewoningen (verhuur) Tweede woningen

2009

€

%

€

%

€

%

€

%

42

38%

91

18%

50

14%

183

19%

2

2%

7

1%

3

1%

12

1%

15

13%

51

10%

56

15%

122

12%

16

14%

81

16%

62

17%

159

16%

3

2%

47

9%

16

4%

66

7%

19

17%

150

29%

145

40%

313

32%

Tweede woningen

8

7%

21

4%

31

8%

60

6%

Watersport

7

6%

66

13%

1

0%

74

7%

Totaal 2009

112

100%

513

100%

363

100%

989

100%

Hotel/Pension Logies en Ontbijt Kampeerterreinen (toeristisch) Kampeerterreinen (vast) Groepsaccommodaties Recreatiewoningen (verhuur)

Bron: Toerdata Noord 42

Bestedingen

Toerisme in Cijfers 2010 Tabel 10 —

Totale uitgaven dag– en verblijfstoeristen in Noord–Nederland in 2009


Uitgaven dagtoerisme (x € 1 mln.)

Uitgaven verblijfstoerisme (x € 1 mln.)

Totale uitgaven toerisme (x € 1 mln.)

€ 452

€ 112

€ 564

€ 490

€ 513

€ 1.003

€ 365

€ 363

€ 729

€ 1.308

€ 989

€ 2.297

Bron: Toerdata Noord, NRIT

Uit bovenstaande tabel blijkt dat recreanten en toeristen in Noord–Nederland bijna € 2,3 miljard hebben uitgegeven. 43% hiervan is afkomstig van het verblijfstoerisme. Dit percentage verschilt behoorlijk per provincies.

Tabel 11

—

Dagtoerisme

Verblijfstoerisme

Methode en bronnen Aantal dagtochten

NRIT: Dagrecreatie in Nederland 2006/2007

Gemiddelde uitgaven per dagtoerist per dag

NRIT: Dagrecreatie in Nederland 2006/2007

Aantal overnachtingen (exclusief watersport)

Toerdata Noord: Toerisme in Cijfers 2010

Gemiddelde uitgaven per verblijfstoerist per dag

Toerdata Noord: Consumentenonderzoek 2010

Bron: Toerdata Noord, NRIT

43

Bestedingen


5 Verblijfsrecreatie 5.1 Inleiding Tot de verblijfsrecreatie behoren de volgende categorieën: Hotels, pensions Logies en ontbijt Erfgoedlogies Kampeerterreinen Recreatiewoningen Groepsaccommodaties In dit hoofdstuk is per bovengenoemde verblijfscategorie, op provinciaal en regionaal niveau, het volgende gepresenteerd: Aantal bedrijven per verblijfscategorie (accommodatietype) De capaciteit (aantal bedden, aantal standplaatsen, etc.) Overnachtingscijfers Bezettingsgraad Vergelijking met voorafgaand jaar (2008) Trendanalyse (over de afgelopen 5 jaar)

5.1.1

Analysemethode

Elke verblijfscategorie is afzonderlijk geanalyseerd op de hierboven genoemde punten. Na een korte inleiding over de accommodatiesoort in de drie provincies is eerst gekeken naar de meest opvallende veranderingen in het aantal bedrijven, de capaciteit, het aantal overnachtingen en de bezettingsgraad in vergelijking met het voorgaande jaar. Tevens zijn de verschillen in vergelijking met 2005 in beeld gebracht. De methodiek die gebruikt is bij het berekenen van de cijfers is aan het eind van elke paragraaf beschreven.

45

Hotels en pensions


5.2 Hotels en pensions In dit hoofdstuk zijn de hotels en pensions geanalyseerd. In de database zijn alle hotels en pensions, ongeacht het totale aantal bedden, opgenomen. 5.2.1

Samenvatting hotels en pensions

In 2009 zijn er op provinciaal niveau geen grote verschillen in aantal bedrijven, capaciteit, bezettingsgraden en overnachtingaantallen waargenomen in deze sector. Het afgelopen jaar is in Noord–Nederland het aantal geregistreerde hotels in Noord Nederland gelijk gebleven (360 stuks). Het aantal bedden is iets gestegen (+ 0,5%) en bedraagt 16.751 bedden. De bezettingsgraad in Noord– Nederland is in 2009 iets gedaald met 0.7 procentpunt tot 37,8% ten opzichte van 2008. Per provincie waren er wel verschillen. In Friesland en Drenthe daalde de bezettingsgraad (- 1,6 en -0,8 procentpunt) en in Groningen steeg de bezettingsgraad met 1 procentpunt. Het totaal aantal overnachtingen in hotels en pensions in Noord–Nederland is licht afgenomen met 1,8% tot 2.290.000 overnachtingen. De provincie Groningen laat als enige van de drie provincies een stijging zien in het totaal aantal overnachtingen namelijk 4.1%. Zowel in Friesland (–4,1%) als in Drenthe (- 2,0%) is een (lichte) daling geregistreerd in het aantal overnachtingen in hotels en pensions Hieronder en op de volgende pagina staan grafieken die de capaciteits– en trendontwikkeling van Noord–Nederland weergeven. Verder wordt in dit hoofdstuk iedere provincie afzonderlijk belicht. Achter in het rapport vanaf pagina 112 zijn tabellen te vinden die betrekking hebben op deze categorie.

5.2.2

Trend ten opzichte van 2005

In de periode 2005 tot 2009 is het aantal hotels en pensions met 24 stuks afgenomen tot 360 hotels en pensions in 2009. Het aantal bedden in hotels is in deze periode licht gedaald met 0,5%. In Groningen is het aantal hotels en pension– bedden gestegen met 2,4%. Dit komt door de geregistreerde stijging in het jaar 2009. Bij de beide andere provincies is een lichte daling te zien van de capaciteit. De bezettingsgraad is in vergelijking met 2005 nagenoeg gelijk gebleven (37,6 om 37.8%). De bezettingraad fluctueert jaarlijks licht per provincie. Het aantal overnachtingen in Noord– Nederland in vergelijking met 2005 iets gedaald. In 2009 bedroeg het aantal overnachtingen iets minder dan 2.3 miljoen. De vorige jaren zat het aantal overnachtingen hier iets boven.

46

Hotels en pensions


Grafiek 17

—

Capaciteitsontwikkeling (aantal bedden) hotels/pensions Noord–Nederland, geïndexeerd 2005–2009 (2005 = 100)

Grafiek 18

—

Trendontwikkeling van de gemiddelde bezettingsgraad van hotels/pensions in Noord–Nederland, 2005–2009

47

Hotels en pensions


Grafiek 19

—

Aantal hotels in Noord–Nederland per provincie, 2009

48

Hotels en pensions


5.2.3

Hotels en pensions in Groningen

In de provincie Groningen zijn in 2009, net als in het jaar ervoor, 71 hotels/ pensions geregistreerd bij Toerdata Noord. Het aantal bedden is gestegen met 84 naar 3.910 bedden. Deze toename is voornamelijk geregistreerd in de regio Groningen- Haren. De bezettingsgraad is 1 procentpunt gestegen van 37% naar 38%. Deze stijging geldt voor drie regio’s in Groningen. Alleen de regio West Groningen had te maken met een lichte daling van de bezettingsgraad (- 1 procentpunt). In het aantal overnachtingen is een lichte stijging van 1,8% te zien. In de regio Groningen–Haren is de grootste stijging vastgesteld van 4,5%. Door vooral de toename van de capaciteit in de regio Groningen- Haren is het aantal overnachtingen in dezelfde regio ook gestegen. Doordat de overige regio’s iets meer overnachtingen hadden, is het aantal overnachtingen in de provincie Groningen gestegen met 4,1%.

Grafiek 20

—

Hotelovernachtingen in Groningen (x 1000), 2009

49

Hotels en pensions


5.2.4

Hotels en pensions in Friesland

In de provincie Friesland zijn in 2009, net als in het jaar ervoor, 173 hotels/ pensions geregistreerd. Ook het aantal bedden is gelijk gebleven ten opzichte van het voorafgaand jaar. De bezettingsgraad bedraagt in 2009 37% en dit is 2 procentpunt minder ten opzichte van het voorafgaand jaar (2008). Op zowel de Waddeneilanden als de regio Friese IJsselmeerkust daalde de bezettingsgraad met 3 procentpunt. In Zuidoost Friesland steeg de bezettingsgraad echter met 2 procentpunt. Het aantal overnachtingen is in Friesland gedaald met 4,1% naar 1.138.000 overnachtingen. De Waddeneilanden zorgen met bijna een half miljoen overnachtingen nog steeds voor de grootste bijdrage. Het aantal overnachtingen op de Waddeneilanden is echter wel afgenomen met 7,5%.

Grafiek 21

—

Hotelovernachtingen in Friesland (x 1000), 2009

50

Hotels en pensions


5.2.5

Hotels en pensions in Drenthe

In de provincie Drenthe zijn in 2009 116 hotels/ pensions geregistreerd. Dit aantal is gelijk gebleven vergeleken met2008. Ook het aantal bedden (de capaciteit) is nagenoeg gelijk gebleven. De bezettingsgraad in Drenthe is licht gedaald met 1 procentpunt en bedraagt in 2009 39%. Het aantal overnachtingen in Drenthe is met 2,0% licht gedaald ten opzichte van vorig jaar en bedraagt in 2009 622.000 stuks.

Grafiek 22

—

Hotelovernachtingen in Drenthe (x 1000), 2009

51

Hotels en pensions


Methodologie

Begin 2010 hebben alle hotels en pensions een vragenlijst ontvangen. Hierin is gevraagd naar het aantal bedden, het aantal kamers en het aantal overnachtingen in 2009. De bezettingsgraden per regio en provincie zijn berekend uit deze gegevens. De bruto bezettingsgraad is de bezetting per bed, ervan uitgaande dat de accommodatie het gehele jaar is geopend. Betrekking op de responderende bedrijven binnen het onderzoek In formule: bruto bezettingsgraad [regio] = aantal overnachtingen [respons] / (aantal bedden [respons] x 365 dagen). In werkelijkheid zullen niet alle accommodaties het gehele jaar zijn geopend. Voornamelijk in specifieke toeristenregio’s zullen veel bedrijven een deel van het jaar gesloten zijn. Hiermee is met de berekening van de bezettingsgraad geen rekening gehouden. Het aantal overnachtingen per regio (of provincie) is berekend door de gemiddelde bezettingsgraad van de regio te vermenigvuldigen met de totale capaciteit (= aantal bedden) in die regio. Betrekking op alle hotels In formule: aantal overnachtingen = bruto bezettingsgraad x aantal bedden x 365 dagen.

52

Hotels en pensions


5.3 Logies en ontbijt In dit hoofdstuk komen de logies– en ontbijtadressen aan de orde. Er zijn geen minimumeisen gesteld aan het aantal bedden.

5.3.1

Samenvatting logies en ontbijt

In 2009 zijn er geen grote verschillen in aantal bedrijven, capaciteit, bezettingsgraden en overnachtingaantallen waargenomen in deze sector. Het aantal geregistreerde adressen voor logies– en ontbijt in Noord–Nederland is afgenomen met 6 stuks naar 603 adressen. Het aantal overnachtingen is in 2009 met 5,3% afgenomen tot 198.000 overnachtingen. In Friesland en Drenthe daalde het aantal overnachtingen en in Groningen steeg het aantal overnachtingen miniem.

Grafiek 23

—

Aantal logies– en ontbijtadressen in Noord–Nederland per provincie, 2009

53

Logies en ontbijt


5.3.2

Logies en ontbijt in Groningen

Het aantal geregistreerde adressen van logies en ontbijt is afgenomen met 1 adres ten opzichte van 2008. Het aantal overnachtingen is in Groningen minimaal gestegen (+ 2,6%). Zowel de regionale als provinciale verschillen zijn miniem. 5.3.3

Logies en ontbijt in Friesland

Het aantal adressen van logies en ontbijt is afgenomen met 3 adressen ten opzichte van 2008. Het aantal overnachtingen in de sector logies en ontbijt is in Friesland gedaald (- 8,3%). Deze daling was van toepassing op alle Friese regio’s. Alleen het Friese Merengebied had dezelfde overnachtingaantallen dan het jaar ervoor. 5.3.4

Logies en ontbijt in Drenthe

Het aantal adressen van logies en ontbijt is afgenomen met 3 adressen ten opzichte van 2008. Het aantal overnachtingen is in Drenthe zo goed als gelijk gebleven (- 2,1%). Alleen in de regio Noordmidden Drenthe is een afname geregistreerd. 5.3.5

Methodologie

Begin 2010 hebben alle logies– en ontbijtadressen een vragenlijst ontvangen. Hierin is gevraagd naar het aantal bedden en het aantal overnachtingen in 2009. De bezettingsgraden per regio zijn berekend uit deze gegevens. De bruto bezettingsgraad is de bezetting per bed, ervan uitgaande dat de accommodatie het gehele jaar is geopend. Betrekking op de responderende bedrijven binnen het onderzoek In formule: bruto bezettingsgraad [regio] = aantal overnachtingen [respons] / (aantal bedden [respons] x 365 dagen). In werkelijkheid zullen niet alle accommodaties het gehele jaar zijn geopend. Voornamelijk in specifieke toeristenregio’s zullen veel bedrijven een deel van het jaar gesloten zijn. Hiermee is met de berekening van de bezettingsgraad geen rekening gehouden. Het aantal overnachtingen per regio (of provincie) is berekend door de gemiddelde bezettingsgraad van de regio te vermenigvuldigen met de totale capaciteit (= aantal bedden) in die regio. Betrekking op alle logies– en ontbijtadressen In formule: aantal overnachtingen = bruto bezettingsgraad x aantal bedden x 365 dagen.

54

Logies en ontbijt


5.4 Erfgoedlogies Ook dit jaar is aandacht besteed aan een speciale categorie binnen de verblijfscategorieën hotels/pensions en logies & ontbijt. Een deel van deze logiesverstrekkers behoort tot de categorie erfgoedlogies. Een sluitende definitie is er niet voor deze categorie maar de erfgoedadressen laat zich het beste omschrijven als logies– en ontbijtadressen of hotels in een hoger segment met een culturele, historische uitstraling. De bedrijven die in deze paragraaf aan bod komen, zijn ook meegerekend in de paragrafen 5.2 en 5.3 (hotels en logies en ontbijt), maar worden hier apart belicht. Aangezien er relatief weinig erfgoedlogiesadressen zijn in Noord–Nederland, zal niet worden ingezoomd op regionaal niveau, zoals bij de andere categorieën wel wordt gedaan.

5.4.1

Samenvatting erfgoedlogies

Het aantal erfgoedadressen is in alle provincies met 1 adres gedaald. Het aantal bedden is in Noord– Nederland nagenoeg gelijk gebleven en bedroeg in 2009 1280 stuks. De bezettingsgraad van Noord– Nederland is nagenoeg gelijk gebleven (32,1%). De bezettingsgraad in Friesland in 2009 is 24,6%. De bezettingsgraden van Groningen (38,3%) en Drenthe (35,2%) liggen allebei beduidend hoger. In Groningen steeg de bezettingsgraad en in Friesland daalde de bezettingsgraad. Het aantal overnachtingen is in Noord–Nederland gedaald met 6,1%. Het aantal overnachtingen is in Friesland gedaald met 12,4%. In Drenthe daalde het aantal overnachtingen met 9,8%. In Groningen steeg het aantal overnachtingen licht (4,2%). Op de volgende pagina is een grafiek die de ontwikkeling van de bezettingsgraden weergeeft.

Grafiek 24

—

Aantal erfgoedlogies adressen in Noord–Nederland per provincie, 2009

55

Erfgoedlogies


Grafiek 25

5.4.2

—

Trendontwikkeling van de gemiddelde bezettingsgraad van erfgoedlogiesadressen in Noord–Nederland, 2005–2009

Methodologie

Begin 2010 hebben alle erfgoedlogiesadressen een vragenlijst ontvangen. Hierin is gevraagd naar het aantal bedden en het aantal overnachtingen in 2009. De bezettingsgraden per regio zijn berekend uit deze gegevens. De bruto bezettingsgraad is de bezetting per bed, ervan uitgaande dat de accommodatie het gehele jaar is geopend. (betrekking op responderende bedrijven onderzoek) In formule: bruto bezettingsgraad [regio] = aantal overnachtingen [respons] / (aantal bedden [respons] x 365 dagen). In werkelijkheid zullen niet alle accommodaties het gehele jaar zijn geopend. Voornamelijk in specifieke toeristenregio’s zullen veel bedrijven een deel van het jaar gesloten zijn. Hiermee is met de berekening van de bezettingsgraad geen rekening gehouden. Het aantal overnachtingen per regio (of provincie) is berekend door de gemiddelde bezettingsgraad van de regio te vermenigvuldigen met de totale capaciteit (= aantal bedden) in die regio. (betrekking op alle erfgoedlogiesadressen) In formule: aantal overnachtingen = bruto bezettingsgraad x aantal bedden x 365 dagen.

56

Erfgoedlogies


5.5 Kampeerterreinen In dit hoofdstuk zijn alle kampeerterreinen in de drie noordelijke provincies opgenomen, ongeacht het aantal standplaatsen. Twee belangrijke begrippen die in dit rapport veel voorkomen: de verhuurgraad geeft inzicht in welke mate de vaste standplaatsen op jaarbasis verhuurd zijn. En de bezettingsgraad geeft inzicht in welke mate de toeristische standplaatsen op jaarbasis verhuurd zijn.

5.5.1

Samenvatting kampeerterreinen

Ook in deze sector zijn er in 2009 geen grote verschillen waargenomen in aantal bedrijven, capaciteit, bezettingsgraden en overnachtingaantallen. In Noord–Nederland is in 2009 het totaal aantal berekende overnachtingen (vaste en toeristische standplaatsen bij elkaar opgeteld) met 0,7% licht gestegen. Deze lichte stijging van de overnachtingen geldt op zowel de vaste standplaatsen als op de toeristische standplaatsen. Alle provincies hebben te maken gehad met een (lichte toename van het aantal overnachtingen op zowel vaste als toeristische standplaatsen. Alleen in Groningen is er een minieme afname van het aantal overnachtingen op vaste standplaatsen. In 2009 is de bezettingsgraad (op toeristische standplaatsen) in Noord–Nederland nagenoeg gelijk gebleven (14,2%). De verhuurgraad (op vaste standplaatsen) is in 2009 met 1,3 procentpunt gestegen tot 91,5%.

Grafiek 26

—

Capaciteitsontwikkeling (toeristische en vaste standplaatsen bij elkaar opgeteld) kampeerterreinen in Noord–Nederland, geïndexeerd 2005–2009 (2005 = 100)

57

Kampeerterreinen


Grafiek 27

—

Gemiddelde bezettingsgraad toeristische standplaatsen in Noord–Nederland, 2009

Grafiek 28

—

Gemiddelde verhuurgraad vaste standplaatsen in Noord–Nederland, 2009

58

Kampeerterreinen


Grafiek 29

5.5.2

—

Aantal kampeerterreinen in Noord–Nederland per provincie, 2009


In de periode 2005 – 2009 is het aantal toeristische standplaatsen nagenoeg gelijk gebleven (-0,2%). De daling van het aantal vaste standplaatsen bedroeg (–0,4%). De bezettingsgraad op toeristische standplaatsen is gedaald van 15,4% in 2005 naar 14,2% in 2009. Het aantal overnachtingen (toeristische plaatsen) is afgenomen (– 7,3%) tot bijna 3,6 miljoen in vergelijking met 2005. De verhuurgraad (vaste standplaatsen) is in de periode 2005 – 2009 nagenoeg gelijk gebleven (van 91,7% naar 91,5%). Het aantal overnachtingen is met 4,3% overnachtingen afgenomen tot bijna 4,7 miljoen overnachtingen.

59

Kampeerterreinen


5.5.3

Kampeerterreinen in Groningen

Zowel het aantal vaste standplaatsen als het aantal toeristische standplaatsen is in 2009 nagenoeg gelijk gebleven ten opzichte van het voorafgaand jaar. Ook de bezetting op toeristische standplaatsen is nagenoeg gelijk gebleven (12,2% in 2009). Door de minieme verschillen in capaciteit en bezetting is er ook weinig verschil in het aantal overnachtingen op toeristische standplaatsen. Ook de verschillen in de Groninger regio’s zijn nihil. Het aantal berekende overnachtingen op vaste staanplaatsen is nagenoeg gelijk gebleven (473.000 in 2009). In alle 4 Groninger regio’s zijn weinig verschillen in overnachtingaantallen waargenomen. De verhuurgraad is in 2009 licht gedaald tot 84,1% (was 84,7 in 2008).

Grafiek 30

—

Overnachtingen toeristische en vaste standplaatsen in Groningen, 2009

60

Kampeerterreinen


5.5.4

Kampeerterreinen in Friesland

In 2009 zijn er in Friesland twee campings minder geregistreerd bij Toerdata Noord vergeleken met het voorgaande jaar. Het aantal standplaatsen is in Friesland eveneens licht afgenomen (- 1%) en bedraagt 25.666 stuks. De lichte afname geldt voor zowel de vaste als toeristische plaatsen. De bezettingsgraad van toeristische standplaatsen is licht gestegen naar 14,4%. Het aantal overnachtingen(op toeristische standplaatsen) is in 2009 nagenoeg gelijk gebleven (+ 0.2%) tot iets meer dan 1,5 miljoen. Alleen in de regio Friese Merengebied is het aantal overnachtingen met 15% afgenomen. De overige Friese regio’s laten een (minieme) stijging in het aantal overnachtingen zien. De verhuurgraad op vaste standplaatsen is in 2009 toegenomen naar 93,2% en zit hiermee weer op het niveau van 2007. In, met name de Waddeneilanden, steeg de verhuurgraad. In de overige Friese regio’s is er niet veel veranderd met betrekking tot de verhuurgraad. Het aantal berekende overnachtingen in Friesland op vaste standplaatsen is in 2009 nagenoeg gelijk gebleven (+ 0,5%) en bedroeg bijna 2,4 miljoen overnachtingen. De verschillen per Friese regio’s zijn nihil.

Grafiek 31

—

Overnachtingen toeristische en vaste standplaatsen in Friesland, 2009

61

Kampeerterreinen


5.5.5

Kampeerterreinen in Drenthe

Zowel het aantal toeristische standplaatsen als vaste standplaatsen in Drenthe is in 2009 miniem toegenomen. De bezettingsgraad op toeristische standplaatsen is exact gelijk gebleven (13,9%). Per regio zijn er lichte verschillen in de bezettingsgraad. Het aantal overnachtingen in 2009 op toeristische standplaatsen is eveneens nagenoeg gelijk gebleven (+ 0,5%) en bedraagt ruim 1,6 miljoen overnachtingen. Per regio zijn er lichte fluctuaties met betrekking tot het aantal overnachtingen. De verhuurgraad op vaste standplaatsen is in 2008 licht toegenomen tot 91,3%. Tevens is het aantal berekende overnachtingen op vaste staanplaatsen met 1,7% toegenomen naar ruim 1,8 miljoen overnachtingen. Ook hier weer kleine verschillen per regio.

Grafiek 32

—

Overnachtingen toeristische en vaste standplaatsen in Drenthe, 2009

62

Kampeerterreinen


5.5.6

Methodologie

In de database van Toerdata Noord zijn alle kampeerterreinen opgenomen, ongeacht het aantal standplaatsen. Deze hebben begin 2010 een vragenformulier ontvangen. Hierin is gevraagd naar het aantal standplaatsen (vaste en toeristische), het aantal overnachtingen op toeristische standplaatsen en het aantal verhuurde vaste standplaatsen. De bezettingsgraad per regio (of provincie) is berekend op basis van de uitkomsten van deze enquête. De bruto bezettingsgraad is de bezettingsgraad per bed (4 bedden per standplaats), er van uitgaande dat de accommodatie 7 maanden (= 210 dagen) per jaar is geopend. Betrekking op de responderende bedrijven binnen het onderzoek In formule: bruto bezettingsgraad [regio] = aantal overnachtingen [respons] / (aantal toeristische standplaatsen [respons] x 4 bedden x 210 dagen). Het aantal overnachtingen op toeristische standplaatsen per regio is berekend door het aantal toeristische standplaatsen, verkregen uit de respons, te relateren aan de gemiddelde bezettingsgraad. Betrekking op alle kampeerterreinen In formule: aantal overnachtingen = bruto bezettingsgraad x aantal toeristische standplaatsen x 4 bedden x 210 dagen. De verhuurgraad van de vaste standplaatsen wordt berekend door het aantal verhuurde vaste standplaatsen te delen door het totale aantal vaste standplaatsen. Bij de berekening van het aantal overnachtingen op vaste standplaatsen is uitgegaan van 200 overnachtingen per vaste standplaats per jaar.

63

Kampeerterreinen


5.6 Recreatiewoningen In de database van Toerdata Noord zijn alle recreatiewoningcomplexen in Noord–Nederland opgenomen. Meestal zijn dit bungalows, maar ook appartementen worden tot deze categorie gerekend. Bungalowparken waar de eigenaren hun woningen in eigen beheer verhuren, worden niet als recreatiewoningen tot de verhuurcategorie gerekend. Deze bungalows worden gerekend tot de categorie tweede woningen. De ontwikkelingen ten aanzien van tweede woningen zijn in dit hoofdstuk ook beschreven. Het totale aantal recreatiewoningen wordt overgenomen uit CBS statistiek (CBS statline). De verhuurwoningen staan geregistreerd in de Toerdata Noord database. De tweede woningen is het verschil tussen deze twee getallen.

Grafiek 33

—

Capaciteitsontwikkeling (verhuur– en tweede woningen) recreatieparken in Noord– 5 Nederland, geïndexeerd 2005–2009 (2005 = 100)

5

De forse stijging in de capaciteit in Drenthe komt door een uitbreiding van het Hof van Saksen in 2006 en 2007. In Friesland is de stijging veroorzaakt door het recreatiepark Landal Esonstad. Door een update in 2008 van het CBS zijn er veel (469) recreatiewoningen in Friesland bijgekomen (vooral in gemeente Ameland en Vlieland).

65

Recreatiewoningen


5.6.1

Samenvatting recreatiewoningen

In 2009 is het totaal aantal verhuurwoningen in Noord–Nederland met 0,3% licht gestegen ten opzichte van het jaar ervoor. Deze minimale stijging geldt voor Groningen en Friesland. In Drenthe is het aantal woningen (met 9 stuks) licht afgenomen. De bezettingsgraad van de verhuurwoningen is in 2009 licht gestegen (+ 0,7 procentpunt). In Groningen was er een afname in de bezettingsgraad (- 2 procentpunt) en in Friesland (+ 0,6) en Drenthe (+ 1,0 procentpunt). In 2009 is het aantal overnachtingen in verhuurwoningen in Noord Nederland gestegen met 2%. Deze toename is in zowel Drenthe als Friesland geregistreerd. In Groningen is er een (minieme) daling in de overnachtingen. Het aantal berekende overnachtingen in tweede woningen stijgt sinds 2005 gestaag door. In 2009 zijn er voor deze sector iets meer dan 900.000 overnachtingen berekend.

Grafiek 34

—

Gemiddelde bezettingsgraad verhuurwoningen in Noord–Nederland, 2005–2009

66

Recreatiewoningen


5.6.2


Sinds 2005 zijn er in Noord–Nederland 18,9% meer verhuurwoningen geregistreerd. Deze stijging is met name van toepassing op Drenthe en Friesland. De bezettingsgraad fluctueert sinds 2005 rond de 39%. Het aantal overnachtingen in verhuurwoningen is sinds 2005 behoorlijk toegenomen (+ 25%). Echter de stijging is grotendeels toe te schrijven aan de toename van het aantal woningen (capaciteit) in Friesland en Drenthe. Dit vanwege een CBS update. Het aantal berekende overnachtingen in tweede woningen is sinds 2005 gestaag gestegen (+8,1%).

Grafiek 35

—

Aantal recreatieparken in Noord–Nederland per provincie, 2009

67

Recreatiewoningen


5.6.3

Recreatiewoningen in Groningen

De verhuurgraad van verhuurwoningen in Groningen is in 2009 afgenomen (– 2 procentpunt) ten opzichte van het jaar ervoor (2008). Het aantal overnachtingen in Groningen is met 4,6% afgenomen. Alle Groninger regio’s hadden te maken met een afname in het aantal overnachtingen. Het aantal berekende overnachtingen in tweede woningen is in Groningen in 2009 licht toegenomen (+ 2,5%).

Grafiek 36

—

Overnachtingen verhuurwoningen in Groningen (x 1000), 2009

68

Recreatiewoningen


5.6.4

Recreatiewoningen in Friesland

In Friesland is de verhuurgraad met 0,6 procentpunt gestegen tot 37,5% in 2009. De lichte stijging van de verhuurgraad geldt niet voor het Friese merengebied en Zuidoost Friesland, de verhuurgraad is hier (licht) afgenomen. Het aantal berekende overnachtingen is licht toegenomen met 2,3% tot bijna 3,5 miljoen. Deze. Het aantal berekende overnachtingen op tweede woningen is met 1,9% gestegen tot bijna 319.000.

Grafiek 37

—

Overnachtingen verhuurwoningen in Friesland (x 1000), 2009

69

Recreatiewoningen


5.6.5

Recreatiewoningen in Drenthe

Drenthe heeft al jaren de hoogste verhuurgraad in Noord–Nederland en daar is in 2009 geen verandering in gekomen. Ten opzichte van 2008 is de verhuurgraad met 1 procentpunt gestegen (van 42,3% naar 43,3%). De stijging van de bezettingsgraad geldt voor Noordmidden en Zuidwest Drenthe. Het aantal overnachtingen is in Drenthe in 2008 licht gestegen (+ 2.7%). Allen Zuidoost Drenthe had te maken met een minieme afname. Het aantal berekende overnachtingen op tweede woningen is in Drenthe in 2009 met 2,6% (licht) gestegen.

Grafiek 38

—

Overnachtingen verhuurwoningen in Drenthe (x 1000), 2009

70

Recreatiewoningen


5.6.6

Methodologie

Het totale aantal recreatiewoningen per gemeente komt van het CBS (Statline). Het totale aantal verhuurwoningen komt uit de database van Toerdata Noord. De bezettingsgraad per regio is berekend uit de resultaten van de Toerdata Noord–enquête die begin 2010 is verstuurd naar alle bedrijven. Bij de berekening van de bezettingsgraad is er vanuit gegaan dat de verhuurwoningen het gehele jaar door worden verhuurd en over gemiddeld vijf bedden per verhuurwoning beschikken. Betrekking op de responderende bedrijven binnen het onderzoek In formule: bruto bezettingsgraad [regio] = aantal overnachtingen [respons] / (aantal verhuurwoningen [respons] x 5 bedden x 365 dagen). Het aantal overnachtingen per regio is berekend door de bezettingsgraad te relateren aan het totale aantal verhuurbungalows. Dit zijn alle bungalows die in de recreatieparken worden verhuurd. Betrekking op alle bedrijven met verhuurwoningen In formule: overnachtingen = bruto bezettingsgraad x aantal verhuurwoningen x 5 bedden x 365 dagen. Alle overige recreatiewoningen worden beschouwd als tweede woningen, waarvoor een vast aantal van 100 overnachtingen per jaar wordt gehanteerd.

71

Recreatiewoningen


5.7 Groepsaccommodaties Alle groepsaccommodaties zijn in het bestand van Toerdata Noord opgenomen. Er zijn daarbij geen beperkingen gesteld aan het minimum aantal bedden. 5.7.1

Samenvatting groepsaccommodaties

In 2009 is het aantal bedden licht gedaald in de drie provincies met 1,2%.In Drenthe was de relatieve daling van het aantal bedden het grootst (- 2,4%). Het bezettingspercentage bedroeg in 2009 20,7% en is nagenoeg gelijk gebleven (+ 0,1 procentpunt). Het aantal overnachtingen bij een groepsaccommodatie is eveneens nagenoeg gelijk gebleven (- 0,3%).In 2009 bedroeg het aantal overnachtingen ruim 1,3 miljoen. Alleen in Drenthe is deze (lichte) daling waargenomen. De overige twee provincies hadden een (minieme) stijging. 5.7.2


In de periode 2005 – 2009 is het aantal bedden bij groepsaccommodaties afgenomen met 3,6%. De bezettingsgraad schommelt jaarlijks rond de 20 / 21%. Het aantal overnachtingen is tussen 2005 en 2009 eveneens behoorlijk stabiel en bedraagt jaarlijks ongeveer 1.350.000.

Grafiek 39

—

Capaciteitsontwikkeling (aantal bedden) groepsaccommodaties in Noord– Nederland, geïndexeerd 2005–2009 (2005 = 100)

73

Groepsaccommodaties


Grafiek 40

—

Gemiddelde bezettingsgraad groepsaccommodaties in Noord–Nederland, 2009

Grafiek 41

—

Aantal groepsaccommodaties in Noord–Nederland per provincie, 2009

74

Groepsaccommodaties


5.7.3

Groepsaccommodaties in Groningen

In 2009 is het aantal bedden bij groepsaccommodaties nagenoeg gelijk gebleven (- 10 stuks) ten opzichte van het voorafgaand jaar. Het aantal overnachtingen is in 2009 eveneens gelijk gebleven. Er zijn geen opmerkelijk verschillen als er wordt ingezoomd op de Groninger regio’s. De bezettingsgraad steeg miniem met 0,5 procentpunt tot 16,3%.

Grafiek 42

—

Overnachtingen groepsaccommodaties in Groningen, 2009

75

Groepsaccommodaties


5.7.4

Groepsaccommodaties in Friesland

Het aantal groepsaccommodaties is met twee afgenomen in Friesland. De beddencapaciteit is eveneens (licht) afgenomen (- 100 stuks) in Friesland. Op regionaal niveau zijn er ook weinig veranderingen opgetreden met betrekking tot de capaciteit. Het aantal overnachtingen is in 2009 toegenomen met 1,1% naar 958.000. De regio’s Friese IJsselmeerkust, Zuidoost Friesland en Overig Friesland hadden te maken een (lichte afname van het aantal overnachtingen. De verschillen zijn niet groot ten opzichte van het voorgaande jaar. De bezettingsgraad is met 0,2 procentpunt toegenomen naar 21,8%.

Grafiek 43

—

Overnachtingen groepsaccommodaties in Friesland, 2009

76

Groepsaccommodaties


5.7.5

Groepsaccommodaties in Drenthe

Het aantal bedden in Drenthe is in 2009 afgenomen met 2,4%. Deze afname geldt alleen voor regio Noordmidden–Drenthe. Het aantal overnachtingen bij groepsaccommodaties in Drenthe is in 2009 gedaald met 4,5% (334.000). Vooral in de regio Noord Midden Drenthe is deze daling waargenomen. In overige twee Drentse regio’s was de daling nihil.

Grafiek 44

—

Overnachtingen groepsaccommodaties in Drenthe, 2009

77

Groepsaccommodaties


5.7.6

Methodologie

Alle groepsaccommodaties hebben begin 2010 een enquête ontvangen van Toerdata Noord, waarin is gevraagd naar het aantal bedden en overnachtingen. De bezettingsgraad is berekend uit de gegevens van de Toerdata Noord–enquête. Aan de hand van deze gegevens is de bezettingsgraad per regio en provincie berekend. De bruto bezettingsgraad is de bezetting per bed ervan uitgaande dat de accommodatie het gehele jaar is geopend. Betrekking op de responderende bedrijven binnen het onderzoek In formule: bruto bezettingsgraad = aantal overnachtingen (respons) / (aantal bedden (respons) x 365 dagen). Het aantal overnachtingen is berekend door per regio de gemiddelde bezettingsgraad van de responderende bedrijven te relateren aan de totale beddencapaciteit. Betrekking op alle groepsaccommodaties In formule: aantal overnachtingen = bruto bezettingsgraad x aantal bedden x 365 dagen.

78

Groepsaccommodaties


6 Watersport 6.1 Inleiding Het hoofdstuk watersport is verdeeld in jachthavens en jachtverhuur. Tevens komen in dit hoofdstuk de brug– en sluistellingen en de chartervaart aan bod.

6.2 Jachthavens Alleen jachthavens met meer dan 20 ligplaatsen zijn meegenomen in de tabellen over de watersport. Ook jachthavens die niet bedrijfsmatig worden geëxploiteerd (bijvoorbeeld jachthavens van verenigingen of stichtingen) zijn in de rapportage opgenomen. In veel gevallen wordt de exploitatie van jachthavens gecombineerd met een andere activiteit, zoals een jachtwerf of bootverhuur. Bijlage 18 t/m Bijlage 21 geven meer informatie over jachthavens in de drie provincies. De onderverdeling van vaste ligplaatsen en passantenligplaatsen plus het aantal overnachtingen op vaste ligplaatsen zijn in deze tabellen gepresenteerd.

Grafiek 45

6

—

Capaciteitsontwikkeling (aantal ligplaatsen) jachthavens in Noord–Nederland, 6 geïndexeerd 2005–2009 (2005 = 100)

Doordat er weinig ligplaatsen zijn in Drenthe, betekent een lichte absolute daling een grotere relatieve daling.

79

Jachthavens


6.2.1

Samenvatting jachthavens

In 2009 zijn er 39 ligplaatsen bijgekomen. De verhuurgraad is licht toegenomen tot 88,1%. Het aantal overnachtingen in jachthavens is in 2009 bij benadering gelijk gebleven met bijna 1,4 miljoen overnachtingen.

Grafiek 46

6.2.2

—

Gemiddelde verhuurgraad jachthavens in Noord–Nederland, 2009


Vanaf 2005 is het aantal vaste ligplaatsen iets toegenomen (1,3%) tot 31.762 in 2009. Het aantal passanten ligplaatsen is eveneens toegenomen (7%) tot 6.937. De verhuurgraad is in de periode 2005 – 2009 toegenomen van 86,1% naar 88,1%. Het aantal berekende overnachtingen in Noord– Nederland is toegenomen met 3,4% tot bijna 1,4 miljoen.

80

Jachthavens


Grafiek 47

6.2.3

—

Aantal jachthavens in Noord–Nederland per provincie, 2009

Jachthavens in Groningen

Zowel het aantal passantenligplaatsen als vaste ligplaatsen in Groningen is in 2009 gelijk gebleven. De verhuurgraad laat, net als de afgelopen 5 jaren, een stijgende lijn zien (tot 84,3% in 2009). Het aantal berekende overnachtingen op jachthavens in Groningen is in 2009 toegenomen met 6,9% naar 155.000 overnachtingen.

81

Jachthavens


6.2.4

Jachthavens in Friesland

Het aantal passantenligplaatsen in Friesland is in 2009 gelijk gebleven vergeleken met het jaar ervoor (5.605). Het aantal vaste ligplaatsen is licht afgenomen met 12 stuks naar 27.408. De verhuurgraad is 88,5% en is ongeveer hetzelfde als de vorige twee jaargangen. Het aantal berekende overnachtingen op jachthavens in Friesland is vrijwel hetzelfde gebleven (meer dan 1,2 miljoen) in 2009.

Grafiek 48

6.2.5

—

Overnachtingen jachthavens in Friesland (x 1000), 2009

Jachthavens in Drenthe

In Drenthe zijn er weinig jachthavens, waardoor lichte veranderingen in absolute aantallen kunnen leiden tot grote relatieve verschillen. De resultaten voor 2009 zijn hetzelfde als jaren ervoor.

82

Jachthavens


6.2.6

Methodologie

Alle jachthavens hebben begin 2010 een enquête ontvangen van Toerdata Noord, waarin is gevraagd naar het aantal ligplaatsen (passanten en vaste) en het aantal verhuurde vaste ligplaatsen. Aan de hand van de gegevens uit de Toerdata–enquête is de verhuurgraad per regio en provincie berekend. Betrekking op responderende bedrijven onderzoek In formule: bruto verhuurgraad = aantal verhuurde vaste ligplaatsen (respons) / aantal vaste ligplaatsen (respons). Voor de berekening van het aantal overnachtingen is uitgegaan van 50 overnachtingen per verhuurde vaste ligplaats. Betrekking op alle jachthavens In formule: aantal overnachtingen =aantal verhuurde vaste ligplaatsen x 50.

83

Jachthavens


6.3 Jachtverhuur Tot de sector jachtverhuur worden gerekend: de verhuur van kajuitmotorboten, kajuitzeilboten, open zeilboten en platbodemboten. Alle bedrijven met minimaal 2 boten van de vermelde types zijn in de database opgenomen. Niet opgenomen in de database zijn de watersportbedrijven die gespecialiseerd zijn in klein watersportmateriaal, bijvoorbeeld. kanoverhuurders. Zoals in het vorige hoofdstuk al is aangegeven, worden de activiteiten jachthaven en jachtverhuur in een aantal gevallen door één en hetzelfde bedrijf uitgevoerd. In de bijlagen vanaf pagina 129 zijn het aantal bedrijven, de aantallen van de verschillende boottypen en de overnachtingen van kajuitmotor– en kajuitzeilboten weergegeven. De meeste verhuurbedrijven bevinden zich in Friesland. Dit is de reden dat de andere twee provincies minder uitgebreid behandeld worden.

6.3.1

Samenvatting jachtverhuur

Het aantal bedrijven dat boten verhuurt is in 2009 hetzelfde gebleven (153). Het aantal geregistreerde verhuurboten is in 2009 licht toegenomen met 1,6% en bedraagt in 2009 2817 stuks. Het aantal verhuurdagen van de kajuitmotorboten is ongeveer gelijk gebleven (+ 1,6%) en bedraagt in 2009 139,2 dagen. Het aantal verhuurdagen van de kajuitzeilboten is afgenomen met 7% en bedraagt 76,2. De open zeilboten (+ 4,5%) is het aantal verhuurdagen toegenomen. En het aantal verhuurdagen van de platbodem zeilschepen is licht afgenomen (- 0,8) en bedraagt in 2009 84 dagen. Het aantal overnachtingen op kajuitzeil– en motorboten is in 2009 nagenoeg gelijk gebleven 409.000 (was 411.000 in 2008). Grafiek 49

7

—

Capaciteitsontwikkeling bootverhuurders (aantal boten) in Noord–Nederland, 7 geïndexeerd 2005–2009 (2005 = 100)

Doordat er weinig boten zijn in Groningen en Drenthe, betekent een lichte absolute daling een grotere relatieve daling.

85

Jachtverhuur


6.3.2


In vergelijking met 2005 is het aantal geregistreerde bedrijven in Noord-Nederland met 13 stuks afgenomen. Tevens is het totaal aantal verhuurboten afgenomen met 5,7% tot iets meer dan 2.800 in 2009. Het gemiddelde aantal verhuurdagen is in de periode 2005 – 2009 afgenomen bij de platbodem en kajuitzeilboten. De open zeilboten en met name de kajuitmotorboten hebben te maken gehad met een (lichte) stijging van het aantal verhuurdagen. Het aantal overnachtingen op kajuitzeil– en motorboten is in de periode 2005 – 2009 met 3,1% afgenomen.

Tabel 12

—

Jachtverhuur: Aantal verhuurdagen per boottype, 2005–2009 2005

2006

2007

2008

2009

129,9

133,5

120,9

138,6

139,2

Kajuitzeilboten

93,4

86,2

75,5

81,5

76,2

Open zeilboten

70,4

71,0

69,6

68,0

71,1

100,0

95,2

89,6

84,7

84,0

Kajuitmotorboten

Platbodemboten Bron: Toerdata Noord

6.3.3

Jachtverhuur in Groningen en Drenthe

Aangezien het aantal verhuurbedrijven in Groningen en Drenthe klein is, beperkt dit hoofdstuk zich tot de verhuurbedrijven in de provincie Friesland.

86

Jachtverhuur


6.3.4

Jachtverhuur in Friesland

In 2009 zijn er in Friesland evenveel bootverhuurbedrijven geregistreerd als in 2008. Sinds 2005 is het totaal aantal verhuurboten jaarlijks terug gelopen. In 2009 is het aantal verhuurboten in Friesland (iets) gestegen (1,7%) tot ruim 2.700 boten. Het aantal berekende overnachtingen op kajuitzeil– en motorboten is in 2009 nagenoeg gelijk gebleven (- 0,5%) en bedraagt 397.000. Grafiek 50

6.3.5

—

Aantal verhuurboten in het Friese Merengebied en de Friese IJsselmeerkust, 2009

Methodologie

Alle bedrijven met boten in de verhuur hebben begin 2010 een enquête ontvangen van Toerdata Noord, waarin is gevraagd naar het aantal boten (kajuitmotorboten, kajuitzeilboten, open zeilboten en platbodemboten). Tevens is gevraagd naar het gemiddelde aantal dagen dat een boot verhuurd is. Op basis van de gegevens uit de Toerdata Noord–enquête is het gemiddelde aantal dagen dat een boot verhuurd is, berekend. Betrekking op responderende bedrijven onderzoek In formule: gemiddelde aantal dagen verhuurd (per boottype) = totale aantal verhuurdagen (respons) / totale aantal boten (respons). Voor de berekening van het aantal overnachtingen is uitgegaan van 3 slaapplaatsen per boot. Betrekking op alle verhuurbedrijven In formule: aantal overnachtingen = aantal verhuurde boten (kajuitmotor– en kajuitzeilboten) x gemiddelde aantal verhuurde dagen x 3 slaapplaatsen.

87

Jachtverhuur


6.4 Chartervaart De chartervaart is een aparte categorie in Noord–Nederland. De gegevens van deze groep zijn aangeleverd door de Vereniging voor Beroepschartervaart. Deze vereniging beheert de database Schepenbank. Op basis van een enquête onder de leden worden overnachtingscijfers berekend. De overnachtingscijfers van de chartervaart worden niet meegenomen in de totaaltabel in hoofdstuk 2. Er zijn geen gegevens beschikbaar van de jaargangen 2006, 2007, 2008 en 2009. De cijfers van deze sector zijn louter indicatie. Het staat de lezer vrij de totale overnachtingen met betrekking tot de watersport zelf bij elkaar op te tellen. Hetzelfde geldt voor de totale overnachtingen van alle categorieën.

Tabel 13

—

Aantal overnachtingen chartervaart, 2001–2005 8

2001

2002

9

2003

2004

2005

West–Groningen

0,1%

1.183

1.020

858

965

960

Waddeneilanden

17,1%

286.882

247.459

208.036

234.122

232.871

Friese Merengebied

0,8%

13.940

12.024

10.108

11.376

11.315


19,8%

332.882

287.138

241.394

271.662

270.211

Noord–Nederland

37,8%

634.886

547.641

460.396

518.126

515.358

100,0%

1.678.416

1.447.770

1.217.125

1.369.742

1.362.426

Aandeel

Nederland

Bron: Vereniging voor Beroepschartervaart (BBZ)

Bijna 40% van alle overnachtingen in de chartervaart in Nederland in 2005 vindt plaats in de provincies Groningen en Friesland. De Waddeneilanden en de IJsselmeerkust hebben verreweg de meeste overnachtingen. De overige twee regio’s hebben relatief gezien weinig overnachtingen. In Drenthe zijn volgens de BBZ geen chartermaatschappijen.

8 9

Deze percentages zijn berekend over cijfers tussen 1998 en 2006. Dit is een schatting aangezien cijfers over 2002 bij de BBZ niet bekend zijn.

89

Chartervaart


6.5 Brug– en sluistellingen Ieder jaar worden bij verschillende bruggen en sluizen in de drie noordelijke provincies het aantal passerende recreatievaartuigen geregistreerd. Bij de sluizen worden alle vaartuigen geteld, bij de bruggen alleen de vaartuigen die een geopende brug passeren.

6.5.1

Berekening indexering brug– en sluistellingen

De cijfers met betrekking tot brug– en sluistellingen waren de afgelopen jaren niet altijd voor alle bruggen en sluizen beschikbaar. De cijfers die in dit hoofdstuk gepubliceerd worden hebben alleen betrekking op de bruggen / sluizen die elk jaar (2005 – 2009) de tellingen hebben bijgehouden. In de loop der jaren hebben er diverse werkzaamheden aan de waterwegen plaatsgevonden die de cijfers beïnvloeden. De totaalcijfers geven een indicatie van de ontwikkeling van het aantal vaarbewegingen in Noord–Nederland. In onderstaande tabel zijn de totaalcijfers van de drie provincies weergegeven. In de bijlage zijn alle brug – en sluistellingen gepresenteerd.

Tabel 14

—


Brug– en sluistellingen recreatievaart 2005–2009, geïndexeerd (2005 = 100) 2005

2006

2007

2008

2009

100

97

102

102

111

100

101

93

99

92

100

90

100

98

109

100

98

96

99

99

Bron: Provincies Groningen, Friesland en Drenthe

In Bijlage 26, Bijlage 27 en Bijlage 28 zijn de brug– en sluistellingen per provincie gepresenteerd ten opzichte van het basisjaar 2005. Op de volgende pagina’s zijn overzichten per provincie gepresenteerd van de bruggen / sluizen waar over de laatste jaren de meeste passages hebben plaatsgevonden.

6.5.2

Samenvatting brug– en sluistellingen

Op basis van de gegevens die in juni 2010 voorhanden zijn, is berekend dat het aantal passages door bruggen en sluizen is in Noord–Nederland in 2009 nagenoeg gelijk is gebleven ten opzichte van 2008. In Friesland waren er veel bruggen en sluizen waar minder passages werden geregistreerd. In Drenthe en Groningen waren er juist veel telpunten waar meer boten zijn geteld.

91

Brug– en sluistellingen


Brug– en sluistellingen in Groningen Tabel 15

—

De drie drukste passagepunten in Groningen

Lauwersoog (Robbengatsluis) Brug Roodehaan Oostersluis

2005

2006

2007

2008

2009

14.092

15.149

13.834

14.647

15.538

6.411

7.261

8.841

9.503

9.051

7.894

7.525

7.642

7.446

7.853

Bron: Provincie Groningen

Het drukste punt in Groningen (Lauwersoog) kende in 2009 een stijging van ruim 6% met betrekking tot het aantal geregistreerde passanten.

6.5.3

Brug– en sluistellingen in Friesland

Tabel 16

—

De vijf drukste passagepunten in Friesland 2005

2006

2007

2008

2009

Jelteslootbrug

46.912

51.497

41.721

VAT

VAT

Johan Frisosluis

39.387

40.115

35.119

*

39.496

Heerenzijl

30.496

32.637

29.530

31.531

30.625

Linthorst Homansluis

26.466

25.175

25.389

25.642

25.695

Bron: Provinsje Fryslân

De Jelteslootbrug is jarenlang het drukste punt van Friesland geweest wat betreft aantal bootpassages. De Johan Frisosluis is dat in 2009 geweest met 39.496 passages. Het voorafgaand jaar (2008) waren hier geen gegevens van bekend en in 2007 was het aantal tellingen beduidend minder. Het valt op dat er nogal wat Friese telpunten zijn met (behoorlijk wat) minder passages vergeleken voorgaande jaren.

92



Brug– en sluistellingen in Drenthe Tabel 17

—

Ossesluis Galgenkampsbrug Noordscheschutsluis

De drie drukste passagepunten in Drenthe 2005

2006

2007

2008

2009

2.418

2.365

2.081

2.070

4.415

4.833

4.193

4.774

4.850

4.289

1.984

1.897

1.810

1.661

3.911

Bron: Provincie Drenthe

In 2009 heeft de Ossesluis de meeste scheepspassages geteld. Deze sluis stond voorheen niet in de top drie. Ook de Noordscheschutsluis staat in de top drie van 2009. Beide sluizen hebben ruim meer dan het dubbele aantal scheepspassages vergeleken met voorgaande jaren.

93



7 Dagattracties en Evenementen 7.1 Inleiding In dit hoofdstuk komen de bezoekersaantallen van dagattracties en evenementen in de drie noordelijk provincies aan bod. De cijfers met betrekking tot de dagattracties komen rechtstreeks uit de Toerdata Noord database en zijn verwerkt in verschillende tabellen die in paragraaf 7.2 zijn weergegeven. De bezoekersaantallen van evenementen zijn bewerkt door Toerdata Noord en worden aangeleverd door Respons Evenementenmonitor. Tabellen met betrekking tot deze cijfers zijn terug te vinden vanaf pagina 103.

7.2 Dagattracties De toeristische dagattracties zijn ingedeeld in de categorieën: ambachten, attractieparken, dierentuinen, kartbanen, musea, zwembaden/sportcomplexen en overige attracties. Over het algemeen geldt dat alleen dagattracties zijn opgenomen waarvoor een toegangsprijs moet worden betaald, anders vindt er geen registratie van het aantal bezoekers plaats. Daarnaast wordt voor opname in het Toerdata Noord–bestand een minimum van 500 bezoekers per jaar gehanteerd. Voor zwembaden en sportaccommodaties wordt een minimum aantal bezoekers van 50.000 per jaar gesteld. In de bijlagen (vanaf pagina 130) zijn alle dagrecreatieve bedrijven opgenomen met de bezoekersaantallen over de afgelopen drie jaar.

7.2.1

Samenvatting dagattracties

In vergelijking met 2008 hebben minder mensen een bezoek gebracht aan een dagattractie in Noord– Nederland (- 5,3%). In de provincie Friesland is het aantal bezoekers van dagattracties nagenoeg gelijk gebleven (+ 1%), terwijl het aantal bezoekers in Groningen (- 4,1%) en Drenthe (- 9,2%) is gedaald. De best bezochte dagattractie is, net als voorgaande jaren, Dierenpark Emmen met ruim 1,2 miljoen bezoekers.

Aantal bezoekers dagattracties Doordat niet alle dagattracties jaarlijks de vragenlijst terugsturen kan er moeilijk worden vastgesteld hoeveel mensen op jaarbasis een dagattractie hebben bezocht. Elk jaar zijn er dagattracties die geen gegevens beschikbaar stellen. Om dit probleem te omzeilen worden in de berekening van het aantal bezoekers van dagattracties alleen de bedrijven meegenomen die de afgelopen vijf jaar gerespondeerd hebben. Deze bezoekersaantallen zijn vervolgens geïndexeerd. Ruim 70% van alle dagattracties heeft gedurende de laatste vijf jaar, ieder jaar, de bezoekersaantallen aan Toerdata Noord doorgegeven. Bij deze groep zijn in 2009 in totaal ruim 8,5 miljoen bezoekers geregistreerd. In 2008 was dit bij dezelfde groep ruim 8,9 miljoen bezoekers. Aangezien overwegend alle grote bedrijven jaarlijks reageren, is de dekking veel groter dan de genoemde 70%. Naar schatting is 95% van de bezoekers in kaart gebracht.

95

Dagattracties


Tabel 18 — categorie, 2009

Aantal dagattracties met meer dan 500 bezoekers in Noord–Nederland per

Groningen

Friesland

Drenthe

Noord–Nederland

3

8

7

18

4

10

1

15

1

4

9

14

2

4

1

7

54

97

64

215

8

16

7

31

6

14

6

26

78

153

95

326

Ambacht Attractieparken Dierentuinen Kartbanen Museum Overig Zwembaden / sportcomplexen Totaal Bron: Toerdata Noord

Er zijn in het noorden 326 organisaties geregistreerd bij Toerdata Noord met een dagrecreatieve functie. Ruim tweederde van de dagrecreaties in Noord–Nederland betreft een museum.

Tabel 19

—


Bezoekersaantallen dagattracties per provincie, geïndexeerd, 2005–2009

10

2005

2006

2007

2008

2009

100,0

97,7

99,3

100,2

96,1

100,0

100,7

100,7

101,1

102,1

100,0

97,2

101,8

109,4

100,2

100,0

98,3

100,8

104,7

99,6


In de provincie Friesland is het aantal bezoekers van dagattracties gestegen met 1,0 procentpunt, terwijl het aantal bezoekers in Groningen (- 4,1%) en Drenthe (- 9,2%) juist is afgenomen.

10

Bedrijven in deze tabel worden alleen opgenomen als deze de afgelopen vijf jaar altijd gereageerd hebben.

96

Dagattracties


7.2.2

Dagattracties uitgesplitst naar categorie

Tabel 20

—

Ambacht Attractieparken Dierentuinen Musea Overig Zwembaden / sportcomplexen Totaal

Bezoekersaantallen dagattracties per categorie, geïndexeerd, 2005–2009 2005

2006

2007

2008

2009

100,0

102,3

106,9

109,6

105,3

100,0

90,9

84,4

85,2

86,8

100,0

92,9

97,8

99,2

93,2

100,0

100,5

102,4

119,2

108,2

100,0

101,9

105,4

102,1

101,2

100,0

97,6

98,2

97,0

94,7

100,0

98,5

101,1

105,2

99,9


De meeste categorieën de drie noordelijke provincies hebben te maken gehad met minder bezoekers. Alleen de categorie attractieparken hadden te maken met een (lichte ( stijging van de bezoekersaantallen. Een aantal (grote) zwembaden hebben dit jaar niet gereageerd op de vragenlijst. In 2009 is de indexering op deze categorie dus gebaseerd op minder zwembaden dan het voorafgaand jaar (2008).

97

Dagattracties


7.2.3

Top 10 dagattracties per provincie

Tabel 21

—

Tien best bezochte dagattracties in Groningen, 2005–2009

Naam attractie

2005

2006

2007

2008

2009

Sportcentrum Kardinge

462.000

421.000

446.000

432.000

391.000

Stichting Recreatie Nienoord

292.000

296.000

306.000

304.000

295.000

Holland Casino

347.281

351.048

341.929

308.403

265.001

Groninger Museum

185.000

156.763

194.631

257.416

227.700

Subtropisch Zwemparadijs Tropiqua

239.000

228.040

219.551

219.006

221.202

Zeehondencrèche

150.000

160.000

150.000

140.000

*

Parc Emslandermeer

165.000

170.000

175.000

155.000

140.000

Sportfondsen Pekela B.V.

100.000

74.080

76.350

87.500

86.729

Stichting Vesting Bourtange

56.000

47.267

83.333

80.000

84.000

Landgoed Fraeylemaborg

88.429

92.552

75.784

76.037

82.527

150.000

160.000

150.000

140.000

*

Zeehondencrèche Bron: Toerdata Noord

In 2009 hadden de meeste attracties uit de top 10 hadden te maken met een daling van het aantal bezoekers ten opzichte van het jaar ervoor. Uitzonderingen hierop zijn Landgoed Fraeylemaborg, Vesting Bourtange en Zwemparadijs Tropiqua.

*Geen gegevens voor betreffend jaar

98

Dagattracties


Tabel 22

—

Tien best bezochte dagattracties in Friesland, 2005–2009

Naam attractie

2005

2006

2007

2008

2009

Sport en Recreatiebad De Blauwe Golf

378.000

378.000

410.000

412.213

*

Sport- en Recreatiecentrum Thialf

355.000

360.000

400.000

390.000

*

De Welle

507.000

507.000

388.816

400.000

*

Bezoekerscentrum Appelscha

130.000

150.000

170.000

174.000

184.000

Aquazoo Friesland

115.000

150.000

165.000

165.000

165.000

Tolhuisbad

174.689

167.269

167.852

170.000

151.403

Zwembad De Kûpe

102.500

100.000

107.000

115.000

140.000

Zwembad de Frosk

135.000

135.000

130.000

128.000

128.000

Kinderboerderij De Naturij

105.000

110.000

115.000

120.000

110.000

75.000

74.000

79.000

82.000

86.000

Subtropisch zwembad Bloemketerp


De top drie van grootste dagattracties (waaronder twee zwembaden) van Friesland van het jaar 2008 hebben in 2009 niet gereageerd op de vragenlijst. Aannemelijk is dat de top drie in 2009 ook de meeste bezoekers hebben gehad. Bezoekers centrum Drents Friese Wold heeft de meeste bezoekers getrokken, 10.000 meer dan het jaar ervoor.


99

Dagattracties


Tabel 23

—

Tien best bezochte dagattracties in Drenthe, 2005–2009

Naam attractie

2005

2006

2007

2008

2009

1.300.000

1.140.000

1.200.000

1.220.000

1.133.000

Zwem- en Golfbad Aquarena

550.000

550.000

560.000

557.000

557.000

Bad Hesselingen

265.435

262.441

260.079

248.547

250.698

Drouwenerzand Attractiepark

144.578

165.002

218.578

247.206

244.988

Bezoekerscentrum Dwingelderveld

161.768

162.874

175.460

175.000

175.000

Speelstad Oranje

200.000

200.000

194.000

200.000

165.000

Herinneringscentrum Kamp Westerbork

120.000

102.746

117.000

119.260

139.207

Aqualaren

126.800

128.888

124.984

118.995

120.946

Het Boomkroonpad

91.000

103.000

114.000

104.000

116.500

Gevangenismuseum Veenhuizen

46.200

62.863

72.000

84.000

105.000

Dierenpark Emmen


Het Dierenpark Emmen is al jaren de meest bezochte dagattractie van Noord–Nederland. Het bezoekers aantal is echter gedaald ten opzichte van het jaar 2008. Het gevangenismuseum Veenhuizen, het herinneringscentrum Westerbork en het Boomkroonpad hadden te maken met een (behoorlijke) toename in de bezoekersaantallen. De overige attracties in de top tien hadden te maken met ongeveer dezelfde bezoekers aantallen of een afname.

100

Dagattracties


Tabel 24

—

Tien best bezochte dagattracties in Noord–Nederland, 2005–2009

Naam attractie

2005

2006

2007

2008

2009

1.300.000

1.140.000

1.200.000

1.220.000

1.133.000


550.000

550.000

560.000

557.000

557.000


462.000

421.000

446.000

432.000

391.000

Sport en Recreatiebad De Blauwe Golf

378.000

378.000

410.000

412.213

*

Sport- en Recreatiecentrum Thialf

355.000

360.000

400.000

390.000

*

De Welle

507.000

507.000

388.816

400.000

*

Holland Casino

347.281

351.048

341.929

308.403

265.001


292.000

296.000

306.000

304.000

295.000

Bad Hesselingen

265.435

262.441

260.079

248.547

250.698

Subtropisch Zwemparadijs Tropiqua

239.000

228.040

219.551

219.006

221.202

Dierenpark Emmen


Dierenpark Emmen is nog altijd met afstand de best bezochte attractie van de drie noordelijke provincies. De meeste van de tien best bezochte attracties van 2009 (4 stuks)laten een daling zien ten opzichte van 2008. Twee dagattracties hadden meer bezoekers getrokken en één dagattractie had hetzelfde aantal bezoekers als voorafgaand jaar.


101

Dagattracties


7.3 Evenementen 7.3.1

Inleiding evenementen

De cijfers met betrekking tot evenementenbezoek in de drie noordelijke provincies krijgt Toerdata Noord aangeleverd van Respons Evenementenmonitor. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen de diverse soorten evenementen (sport, cultuur, etc.). Het enige criterium is een minimum aantal bezoekers van 5.000. Vanaf pagina 152 zijn alle evenementen met meer dan 5.000 bezoekers in tabelvorm gepresenteerd. De tabellen geven de bezoekersaantallen weer per evenement, waarbij geen rekening wordt gehouden met de duur van het evenement. Er is dus geen onderscheid gemaakt tussen één– en meerdaagse evenementen. Wel is een categorisering aangebracht in het type evenement (Beeldende Kunst; Consumentenbeurs; Maatschappij / Sociaal / Cultuur; Podiumkunsten; Sport). De bezoekersaantallen van voetbalwedstrijden werden in voorgaande edities per wedstrijd meegenomen in de tabellen. Vanaf 2008 worden alleen de jaartotalen opgenomen in het rapport

7.3.2

Samenvatting evenementen

In Noord–Nederland zijn er in 2009 iets meer dan 10 miljoen bezoekers van evenementen geregistreerd. Let wel alleen de evenementen met 5.000 bezoekers en meer worden in de berekeningen meegenomen. In 2009 vond ongeveer 38% van de bezoeken plaats in Groningen, 34% in Friesland en in Drenthe vindt ongeveer 28% van de bezoeken aan evenementen plaats.

7.3.3

Top 5 evenementen per provincie

Tabel 25

—

Vijf best bezochte evenementen in Groningen, 2009

Naam attractie

Plaats

Aantal bezoekers

DelfSail

DELFZIJL - Haven Delfzijl

900.000

Koninginnedag Groningen

GRONINGEN - Centrum Groningen

200.000

Meikermis Groningen


200.000

Noorderzon

GRONINGEN - Noorderplantsoen

135.000

Koninginnenacht Groningen


125.000

Bron: Respons Evenementenmonitor, bewerkt door Toerdata Noord

In 2009 was Delfsail veruit het grootste evenement in Noord Nederland. Verder valt het op dat in de top vijf van Groningen alle overige (meest bezochte) evenementen in de stad Groningen hebben plaatsgevonden.

103

Evenementen


Tabel 26

—

Vijf best bezochte evenementen in Friesland, 2009

Naam attractie

Plaats

Aantal bezoekers

Harlinger Visserijdagen

HARLINGEN - Centrum Harlingen

170.000

Skûtsjesilen (SKS- kampioenschap)

LEEUWARDEN - Diverse meren Friesland

132.500

Sneekweek

OFFINGAWIER - Sneekermeer

130.000

Elfsteden Oldtimerrally

SLOTEN FR - Camping de Jerden

100.000

Pinksterkermis Heerenveen

HEERENVEEN - Burgemeester Kuperusplein

90.000


De Harlinger Visserijdagen geldt al jaren als één van de drukst bezochte evenementen in Friesland. Het skûtsjesilen trekt jaarlijks ook veel mensen.

Tabel 27

—

Vijf best bezochte evenementen in Drenthe, 2009

Naam attractie

Plaats

Aantal bezoekers

Feestweek Zuidlaarder Markt

ZUIDLAREN - Centrum Zuidlaren

160.000

Donderdag Meppeldag

MEPPEL - Centrum Meppel

155.000

Ronde van Spanje/Vuelta in Nederland

ASSEN - TT Circuit Assen

150.000

China Festival of Lights

EMMEN - Dierenpark Emmen

150.000

Zuidlaarder Markt®

ZUIDLAREN - Centrum Zuidlaren

150.000


De Zuidlaarder Markt is met 160.000 bezoekers (al jaren) één van de drukst bezochte evenementen in Drenthe. Ook de Meppeldagen trekken al jaren veel (155.000) bezoekers. De wielerronde van Spanje (Vuelta) trok in 2009 ook veel mensen naar Assen en omstreken.

104

Evenementen


8 Tabellenboek Bijlage 1

— Werkgelegenheidsontwikkeling R&T Groningen, 2005–2009 .............................................................. 108

Bijlage 2

— Werkgelegenheidsontwikkeling R&T Friesland, 2005–2009 ................................................................ 109

Bijlage 3

— Werkgelegenheidsontwikkeling R&T Drenthe, 2005–2009 .................................................................. 110

Bijlage 4

— Werkgelegenheidsontwikkeling Watersport Friesland, 2005–2009 ..................................................... 111

Bijlage 5

— Hotels en Pensions: Aantal bedrijven en bedden, 2005–2009 ............................................................. 112

Bijlage 6

— Hotels en Pensions: Bezettingsgraad en overnachtingen, 2005–2009 ................................................. 113

Bijlage 7

— Logies en Ontbijt: Aantal bedrijven en overnachtingen, 2005–2009 ................................................... 114

Bijlage 8

— Kampeerterreinen: Aantal bedrijven en standplaatsen, 2005–2009 ................................................... 115

Bijlage 9

— Kampeerterreinen: Aantal toeristische en vaste standplaatsen, 2005–2009 ...................................... 116

Bijlage 10

— Kampeerterreinen: Bezettingsgraad en overnachtingen, 2005–2009.................................................. 117

Bijlage 11

— Kampeerterreinen: Verhuurgraad en overnachtingen, 2005–2009 ..................................................... 118

Bijlage 12

— Recreatiewoningen: Aantal bedrijven en recreatiewoningen, 2005–2009 .......................................... 119

Bijlage 13

— Recreatiewoningen: Verhuurwoningen en tweede woningen, 2005–2009 ......................................... 120

Bijlage 14

— Verhuurwoningen: Bezettingsgraad, 2005–2009 ................................................................................. 121

Bijlage 15

— Recreatiewoningen: Overnachtingen recreatiewoningen, 2005–2009 ................................................ 122

Bijlage 16

— Groepsaccommodaties: Aantal adressen en bedden, 2005–2009 ....................................................... 123

Bijlage 17

— Groepsaccommodaties: Bezettingsgraad en overnachtingen, 2005–2009 .......................................... 124

Bijlage 18

— Jachthavens: Aantal adressen en ligplaatsen, 2005–2009 ................................................................... 125

Bijlage 19

— Jachthavens: Passantenligplaatsen en vaste ligplaatsen, 2005–2009 .................................................. 126

Bijlage 20

— Jachthavens: Overzicht van 2009 ......................................................................................................... 127

Bijlage 21

— Jachthavens: Verhuurgraad en overnachtingen, 2005–2009 ............................................................... 128

Bijlage 22

— Jachtverhuur: Aantal bedrijven en verhuurboten, 2005–2009 ............................................................ 129

Bijlage 23

— Jachtverhuur: Aantal kajuitmotor– en kajuitzeilboten, 2005–2009 ..................................................... 130

Bijlage 24

— Jachtverhuur: Aantal open zeil– en platbodemboten, 2005–2009 ...................................................... 131

Bijlage 25

— Jachtverhuur: Overnachtingen kajuitmotor– en kajuitzeilboten, 2005–2009 ...................................... 132

Bijlage 26

— Brug– en sluistellingen: Passages Groningen, 2005–2009.................................................................... 133

Bijlage 27

— Brug– en sluistellingen: Passages Friesland, 2005–2009 ...................................................................... 134

Bijlage 28

— Brug– en sluistellingen: Passages Drenthe, 2005–2009 ....................................................................... 135

Bijlage 29

— Dagattracties: Aantal bezoekers Groningen, 2005–2009 ..................................................................... 136

Bijlage 30

— Dagattracties: Aantal bezoekers Friesland, 2005–2009 ....................................................................... 140

Bijlage 31

— Dagattracties: Aantal bezoekers Drenthe, 2005–2009 ......................................................................... 147

Bijlage 32

— Evenementen: Aantal bezoekers Groningen, 2009 .............................................................................. 152

Bijlage 33

— Evenementen: Aantal bezoekers Friesland, 2009 ................................................................................. 157

Bijlage 34

Evenementen: Aantal bezoekers Drenthe, 2009 .................................................................................. 163

Bijlage 35

Beschrijving BIK–codes Recreatie en Toerisme .................................................................................... 169

Bijlage 36

— Beschrijving BIK–codes Watersport ...................................................................................................... 172

107

Tabellenboek


Bijlage 1

— Werkgelegenheidsontwikkeling R&T Groningen, 2005–2009 Fulltime + Parttime

Fulltime (12+ uren)

Parttime (12– uren)

2005

2008

2009

2005

2008

2009

2005

2008

2009

Horeca

7735

8317

8167

3802

3900

3958

3933

4417

4209

Logies

1436

1440

1438

888

898

933

548

542

505


3304

3755

3698

2135

2323

2351

1169

1432

1347

Personenvervoer

1735

1790

1820

1224

1236

1292

511

554

528

Reisorganisaties en bemiddeling

605

566

619

484

476

501

121

90

118

Recreatiegoederen

631

612

606

464

482

487

167

130

119


240

211

206

154

146

147

86

65

59

15686

16691

16554

9151

9461

9669

6535

7230

6885

248864

261462

272335

202559

210739

223285

46305

50723

49050

6,3%

6,4%

6,1%

4,5%

4,5%

4,3%

14,1%

14,3%

14,0%

Totaal R&T Groningen Totale werkgelegenheid Percentage R&T

Bron: Provinciale werkgelegenheidsregisters, bewerkt door Toerdata Noord

108

Tabellenboek


Bijlage 2

—

Werkgelegenheidsontwikkeling R&T Friesland, 2005–2009 Fulltime + Parttime

Fulltime (15+ uren)


2005

2008

2009

2005

2008

2009

2005

2008

2009

Horeca

8087

8429

8341

4043

4237

4252

4044

4192

4089

Logies

3159

3705

3644

2033

2358

2315

1126

1347

1329


4171

4304

4527

2442

2669

2760

1729

1635

1767

Personenvervoer

2666

2692

2571

1856

2014

1924

810

678

647


479

487

481

401

400

401

78

87

80

Recreatiegoederen

2128

2716

2621

1822

2391

2297

306

325

324


786

776

740

514

526

501

272

250

239

Totaal R&T Friesland

21476

23109

22925

13111

14595

14450

8365

8514

8475

273510

289711

291306

216297

230790

231395

57213

58921

59911

7,9%

8,0%

7,9%

6,1%

6,3%

6,2%

14,6%

14,4%

14,1%

Totale werkgelegenheid Percentage R&T


109

Tabellenboek


Bijlage 3

—

Werkgelegenheidsontwikkeling R&T Drenthe, 2005–2009 Fulltime + Parttime

Fulltime (12+ uren)


2005

2008

2009

2005

2008

2009

2005

2008

2009

Horeca

5081

5691

5644

3011

3203

3189

2070

2488

2455

Logies

3364

3730

3628

2265

2326

2381

1099

1404

1247


3059

3459

3610

2032

2301

2444

1027

1158

1166

Personenvervoer

1640

1751

1817

1250

1179

1222

390

572

595


452

527

520

403

466

469

49

61

51

Recreatiegoederen

641

654

638

519

549

550

122

105

88


209

186

194

170

153

158

39

33

36

14446

15998

16051

9650

10177

10413

4796

5821

5638

199207

214143

213350

168680

180963

179289

30527

33180

34061

7,3%

7,5%

7,5%

5,7%

5,6%

5,8%

15,7%

17,5%

16,6%

Totaal R&T Drenthe Totale werkgelegenheid Percentage R&T


110

Tabellenboek


Bijlage 4

—

Werkgelegenheidsontwikkeling Watersport Friesland, 2005–2009 Fulltime + Parttime

Fulltime (15+ uren)


2005

2008

2009

2005

2008

2009

2005

2008

2009

Jachthavens

314

324

340

223

248

253

91

76

87

Bootverhuur

622

638

620

382

411

401

240

227

219

91

96

100

62

62

64

29

34

36

495

476

430

356

347

324

139

129

106

1442

1807

1701

1276

1648

1540

166

159

161

819

894

893

755

798

798

64

96

95

380

459

479

277

341

358

103

118

121

4163

4694

4563

3331

3855

3738

832

839

825

Zeilscholen Passagiersvaart (charters en rondvaart) Jachtwerven Overige watersport– gebonden industrie Watersportgebonden handel en diensten Totaal


111

Tabellenboek


Bijlage 5

—

Hotels en Pensions: Aantal bedrijven en bedden, 2005–2009 Aantal hotels / pensions

Aantal bedden

2005

2006

2007

2008

2009

2005

2006

2007

2008

2009

Groningen

77

76

72

71

71

3.819

3.834

3.840

3.826

3.910

Friesland

182

180

176

173

173

8.524

8.652

8.484

8.503

8.503

Drenthe

125

119

117

116

116

4.497

4.336

4.370

4.342

4.338

West-Groningen

17

17

16

15

15

279

277

272

261

261

Groningen-Haren

15

14

14

14

14

1.700

1.679

1.730

1.738

1.812

Eemsmond

15

16

16

16

16

543

573

609

610

612

Oost-Groningen

30

29

26

26

26

1.297

1.305

1.229

1.217

1.225

Waddeneilanden

57

58

57

57

57

3.601

3.751

3.674

3.711

3.731

Friese Merengebied

35

35

35

33

33

1.262

1.370

1.359

1.364

1.358


37

37

35

35

35

1.300

1.269

1.237

1.237

1.223

Zuidoost-Friesland

16

14

14

14

14

1.157

1.068

1.068

1.068

1.068

Overig Friesland

37

36

35

34

34

1.204

1.194

1.146

1.123

1.123

Noordmidden-Drenthe

51

50

49

49

49

2.236

2.225

2.196

2.170

2.166

Zuidwest-Drenthe

33

30

30

30

30

982

888

887

892

892

Zuidoost-Drenthe

41

39

38

37

37

1.279

1.223

1.287

1.280

1.280

384

375

365

360

Totaal Noord-Nederland

360 16.840 16.822 16.694 16.671 16.751


112

Tabellenboek


Bijlage 6

—

Hotels en Pensions: Bezettingsgraad en overnachtingen, 2005–2009 Bezettingsgraad

Aantal overnachtingen (x 1000)

2005

2006

2007

2008

2009

2005

2006

2007

2008

2009

Groningen

37,6%

38,1%

35,3%

36,6%

37,6%

522

527

499

509

530

Friesland

37,8%

39,0%

39,1%

38,6%

37,0%

1.202

1.268

1.209

1.187

1.138

Drenthe

37,2%

38,6%

40,3%

40,2%

39,4%

609

611

642

635

622

West-Groningen

22,4%

25,0%

23,3%

26,5%

25,6%

23

25

23

25

24

Groningen-Haren

40,3%

42,3%

39,7%

41,3%

42,2%

250

259

250

262

279

Eemsmond

36,3%

37,1%

37,8%

36,8%

37,7%

72

78

84

82

84

Oost-Groningen

37,5%

34,7%

31,4%

31,5%

31,9%

177

165

141

140

143

Waddeneilanden

44,3%

45,7%

40,7%

39,5%

36,3%

582

626

545

534

494

Friese Merengebied

29,7%

33,7%

33,4%

31,8%

32,7%

137

168

166

158

162


37,2%

37,7%

39,1%

38,2%

34,9%

177

175

176

172

156

Zuidoost-Friesland

40,7%

40,7%

43,2%

44,1%

45,6%

172

159

168

172

178

Overig Friesland

30,6%

32,1%

36,7%

36,7%

36,1%

135

140

153

150

148

Noordmidden-Drenthe

42,6%

41,5%

42,2%

43,2%

41,4%

348

337

339

342

327

Zuidwest-Drenthe

35,7%

40,1%

40,8%

39,1%

40,1%

128

130

132

127

131

Zuidoost-Drenthe

28,6%

32,3%

36,6%

35,4%

35,1%

134

144

172

165

164


37,6%

38,6%

38,4%

38,5%

37,8%

2.333

2.407

2.350

2.331

2.290


113

Tabellenboek


Bijlage 7

—

Logies en Ontbijt: Aantal bedrijven en overnachtingen, 2005–2009 Aantal adressen


2005

2006

2007

2008

2009

2005

2006

2007

2008

2009

Groningen

150

147

142

137

136

28

36

32

39

40

Friesland

332

335

323

321

318

94

97

100

121

111

Drenthe

144

157

156

151

149

40

55

44

48

47

West-Groningen

46

44

41

39

39

7

9

8

9

9

Groningen-Haren

27

26

26

26

26

5

5

5

5

4

Eemsmond

40

40

39

39

38

7

10

7

13

13

Oost-Groningen

37

37

36

33

33

9

12

13

13

14

Waddeneilanden

26

27

26

24

23

12

13

13

16

14

Friese Merengebied

86

86

80

79

79

15

19

16

17

17


74

79

76

76

76

38

31

32

45

44

Zuidoost-Friesland

48

44

43

43

43

8

9

8

13

7

Overig Friesland

98

99

98

99

97

21

25

30

29

28

Noordmidden-Drenthe

53

57

58

57

55

12

18

14

16

15

Zuidwest-Drenthe

54

60

62

59

59

22

28

21

25

25

Zuidoost-Drenthe

37

40

36

35

35

7

9

9

7

7

626

639

621

609

603

163

188

177

209

198

Totaal Noord-Nederland Bron: Toerdata Noord

114

Tabellenboek


Bijlage 8

—

Kampeerterreinen: Aantal bedrijven en standplaatsen, 2005–2009 Aantal kampeerterreinen

Totaal aantal standplaatsen

2005

2006

2007

2008

2009

2005

2006

2007

2008

2009

Groningen

115

114

112

111

111

7.051

7.067

7.116

7.051

7.054

Friesland

358

358

358

357

355 25.660 25.873 25.979 25.905 25.666

Drenthe

335

340

340

339

339 24.836 24.448 23.892 23.942 24.001

West-Groningen

40

41

40

39

39

2.368

2.410

2.375

2.340

2.351

Groningen-Haren

4

4

4

4

4

264

264

259

259

259

Eemsmond

19

19

19

19

19

1.121

1.155

1.158

1.145

1.145

Oost-Groningen

52

50

49

49

49

3.298

3.238

3.324

3.307

3.299

Waddeneilanden

57

58

58

58

57

6.813

6.971

7.011

6.930

6.771

Friese Merengebied

87

86

86

86

86

5.462

5.504

5.503

5.469

5.480


76

78

78

78

77

7.549

7.539

7.504

7.536

7.422

Zuidoost-Friesland

72

72

72

71

71

3.661

3.696

3.792

3.762

3.796

Overig Friesland

66

64

64

64

64

2.175

2.163

2.169

2.208

2.197

Noordmidden-Drenthe

144

147

146

146

146 11.971 12.015 11.525 11.511 11.505

Zuidwest-Drenthe

110

110

110

109

109

7.670

7.314

7.368

7.372

7.427

Zuidoost-Drenthe

81

83

84

84

84

5.195

5.119

4.999

5.059

5.069

808

812

810

807


805 57.547 57.388 56.987 56.898 56.721


115

Tabellenboek


Bijlage 9

—

Kampeerterreinen: Aantal toeristische en vaste standplaatsen, 2005–2009 Aantal toeristische standplaatsen

Groningen

Aantal vaste standplaatsen

2005

2006

2007

2008

2009

2005

2006

2007

2008

2009

3.973

3.985

4.221

4.232

4.231

3.078

3.082

2.895

2.819

2.823

Friesland

12.813 12.903 12.998 13.006 12.905 12.847 12.970 12.981 12.899 12.761

Drenthe

14.172 14.001 13.821 13.915 13.947 10.664 10.447 10.071 10.027 10.054

West-Groningen

1.552

1.594

1.565

1.590

1.589

816

816

810

750

762

Groningen-Haren

203

203

203

203

203

61

61

56

56

56

Eemsmond

648

667

690

695

695

473

488

468

450

450

Oost-Groningen

1.570

1.521

1.763

1.744

1.744

1.728

1.717

1.561

1.563

1.555

Waddeneilanden

3.817

3.839

3.850

3.811

3.812

2.996

3.132

3.161

3.119

2.959

Friese Merengebied

2.550

2.586

2.615

2.591

2.594

2.912

2.918

2.888

2.878

2.886


3.093

3.105

3.069

3.097

3.001

4.456

4.434

4.435

4.439

4.421

Zuidoost-Friesland

1.894

1.909

1.975

1.990

1.991

1.767

1.787

1.817

1.772

1.805

Overig Friesland

1.459

1.464

1.489

1.517

1.507

716

699

680

691

690

Noordmidden-Drenthe

6.064

6.220

5.936

6.007

6.030

5.907

5.795

5.589

5.504

5.475

Zuidwest-Drenthe

4.251

4.069

4.175

4.228

4.265

3.419

3.245

3.193

3.144

3.162

Zuidoost-Drenthe

3.857

3.712

3.710

3.680

3.652

1.338

1.407

1.289

1.379

1.417


30.958 30.889 31.040 31.153 31.083 26.589 26.499 25.947 25.745 25.638


116

Tabellenboek


Bijlage 10

—

Kampeerterreinen: Bezettingsgraad en overnachtingen, 2005–2009 Overnachtingen toeristische standplaatsen (x 1000) 2009 2005 2006 2007 2008 2009

Bezettingsgraad toeristische standplaatsen 2005

2006

2007

2008

Groningen

12,1%

12,6%

11,5%

12,1%

12,2%

402

427

409

438

438

Friesland

15,7%

16,1%

14,5%

13,9%

14,4%

1.632

1.709

1.575

1.499

1.503

Drenthe

15,4%

14,2%

13,8%

13,9%

13,9%

1.829

1.670

1.611

1.630

1.639

West-Groningen

11,4%

13,6%

14,5%

16,8%

16,2%

148

182

190

224

217

Groningen-Haren

12,1%

12,6%

11,5%

12,1%

12,2%

21

22

20

21

21

Eemsmond

10,4%

10,5%

8,4%

7,9%

8,0%

57

59

49

46

47

Oost-Groningen

13,4%

12,9%

10,2%

10,1%

10,5%

176

165

150

147

154

Waddeneilanden

19,1%

18,8%

16,3%

15,6%

16,1%

611

605

527

500

515

Friese Merengebied

10,0%

10,3%

10,6%

10,6%

9,0%

214

223

233

230

196


17,0%

19,4%

18,4%

17,0%

18,1%

442

505

476

442

456

Zuidoost-Friesland

17,0%

17,1%

14,9%

13,6%

14,0%

270

274

248

227

235

7,8%

8,3%

7,3%

7,8%

8,1%

95

102

92

100

102

Noordmidden-Drenthe

14,2%

13,5%

12,7%

12,5%

12,8%

721

708

633

632

649

Zuidwest-Drenthe

17,6%

15,7%

17,0%

16,2%

16,4%

628

538

595

577

586

Zuidoost-Drenthe

14,8%

13,6%

12,3%

13,6%

13,2%

480

424

382

421

404


15,4%

15,2%

14,2%

14,0%

14,2%

3.863

3.806

3.595

3.566

3.580

Overig Friesland


117

Tabellenboek


Bijlage 11

—

Kampeerterreinen: Verhuurgraad en overnachtingen, 2005–2009 Verhuurgraad vaste standplaatsen

Overnachtingen vaste standplaatsen (x 1000) 2005 2006 2007 2008 2009

2005

2006

2007

2008

2009

Groningen

80,6%

84,6%

85,2%

84,7%

84,1%

494

522

490

476

473

Friesland

93,0%

93,4%

93,2%

91,3%

93,2%

2.388

2.423

2.414

2.359

2.371

Drenthe

93,9%

91,8%

90,9%

90,2%

91,3%

2.006

1.920

1.832

1.806

1.837

West-Groningen

81,0%

86,7%

88,3%

93,1%

93,4%

132

141

143

140

142

Groningen-Haren

80,6%

84,6%

85,2%

84,7%

84,1%

10

10

10

9

9

Eemsmond

77,5%

74,2%

71,9%

68,9%

68,9%

73

72

67

62

62

Oost-Groningen

80,7%

86,7%

86,6%

84,7%

83,3%

279

298

270

265

259

Waddeneilanden

94,5%

95,8%

95,6%

90,0%

95,4%

566

600

605

561

565

Friese Merengebied

90,2%

89,3%

89,7%

89,3%

88,5%

525

521

518

514

511


93,6%

93,8%

92,3%

92,5%

93,3%

834

832

819

821

825

Zuidoost-Friesland

91,8%

94,3%

94,8%

95,8%

96,8%

324

337

344

340

349

Overig Friesland

96,4%

94,7%

94,2%

89,0%

87,7%

138

132

128

123

121

Noordmidden-Drenthe

95,9%

93,4%

92,4%

94,1%

94,1%

1.133

1.083

1.033

1.036

1.031

Zuidwest-Drenthe

92,2%

89,0%

88,6%

85,2%

88,2%

630

578

566

536

558

Zuidoost-Drenthe

90,8%

92,3%

90,6%

85,0%

87,7%

243

260

234

234

249


91,7%

91,7%

91,4%

90,2%

91,5%

4.889

4.865

4.736

4.641

4.681


118

Tabellenboek


Bijlage 12

—

Recreatiewoningen: Aantal bedrijven en recreatiewoningen, 2005–2009 Aantal bedrijven

Aantal recreatiewoningen

2005

2006

2007

2008

2009

2005

2006

2007

2008

2009

Groningen

21

22

22

22

22

1.862

1.904

1.913

1.847

1.881

Friesland

157

154

157

157

157

7.381

7.522

7.717

8.428

8.539

Drenthe

103

93

93

94

93

7.773

8.251

8.833

8.789

8.898

West-Groningen

8

8

8

8

8

443

454

459

464

463

Groningen-Haren

1

1

1

1

1

261

265

265

266

267

Eemsmond

5

5

5

5

5

207

206

206

176

182

Oost-Groningen

7

8

8

8

8

951

979

983

941

969

Waddeneilanden

70

71

71

71

71

3.091

3.114

3.128

3.622

3.641

Friese Merengebied

35

34

34

34

34

2.067

2.083

2.070

2.055

2.122


29

25

25

24

24

1.402

1.483

1.482

1.525

1.541

Zuidoost-Friesland

10

8

8

8

8

599

599

622

729

729

Overig Friesland

13

16

19

20

20

222

243

415

497

506

Noordmidden-Drenthe

43

41

42

43

43

3.119

3.586

4.001

3.914

3.958

Zuidwest-Drenthe

36

27

26

26

25

2.009

2.014

2.023

2.084

2.090

Zuidoost-Drenthe

24

25

25

25

25

2.645

2.651

2.809

2.791

2.850

281

269

272

273


272 17.016 17.677 18.463 19.064 19.318


119

Tabellenboek


Bijlage 13

—

Recreatiewoningen: Verhuurwoningen en tweede woningen, 2005–2009 Aantal verhuurwoningen

Aantal tweede woningen

2005

2006

2007

2008

2009

2005

2006

2007

2008

2009

687

690

654

647

648

1.175

1.214

1.259

1.200

1.233

Friesland

4.568

4.728

4.753

5.301

5.346

2.813

2.794

2.964

3.127

3.193

Drenthe

3.350

3.572

4.227

4.246

4.235

4.423

4.679

4.606

4.543

4.663

West-Groningen

199

189

189

184

182

244

265

270

280

281

Groningen-Haren

20

20

20

20

20

241

245

245

246

247

Eemsmond

173

184

156

156

155

34

22

50

20

27

Oost-Groningen

295

297

289

287

291

656

682

694

654

678

3.091

3.114

3.128

3.622

3.641

0

0

0

0

0

Friese Merengebied

640

633

643

648

649

1.427

1.450

1.427

1.407

1.473


494

475

463

458

458

908

1.008

1.019

1.067

1.083

Zuidoost-Friesland

235

241

241

245

245

364

358

381

484

484

Overig Friesland

108

265

278

328

353

114

0

137

169

153

Noordmidden-Drenthe

688

734

1.372

1.406

1.405

2.431

2.852

2.629

2.508

2.553

Zuidwest-Drenthe

665

649

631

619

611

1.344

1.365

1.392

1.465

1.479

Zuidoost-Drenthe

1.997

2.189

2.224

2.221

2.219

648

462

585

570

631


8.605

8.990

9.634 10.194 10.229

8.411

8.687

8.829

8.870

9.089

Groningen

Waddeneilanden


120

Tabellenboek


Bijlage 14

—

Verhuurwoningen: Bezettingsgraad, 2005–2009 Bezettingsgraad 2005

2006

2007

2008

2009

Groningen

37,2%

38,7%

40,3%

39,5%

37,5%

Friesland

34,1%

34,9%

38,4%

36,5%

37,1%

Drenthe

41,1%

41,2%

42,6%

42,3%

43,3%

West-Groningen

37,2%

38,7%

40,3%

36,9%

35,4%

Groningen-Haren

37,2%

38,7%

40,3%

39,5%

37,5%

Eemsmond

37,2%

38,7%

40,3%

39,5%

37,5%

Oost-Groningen

37,2%

38,7%

40,3%

39,5%

37,5%

Waddeneilanden

37,0%

36,4%

37,0%

35,3%

35,8%

Friese Merengebied

32,4%

32,8%

35,3%

34,5%

33,2%


31,8%

36,2%

38,9%

38,6%

40,4%

Zuidoost-Friesland

19,2%

20,2%

21,1%

18,3%

15,6%

Overig Friesland

23,3%

23,4%

50,0%

44,6%

47,8%

Noordmidden-Drenthe

31,3%

27,0%

25,8%

24,9%

27,9%

Zuidwest-Drenthe

28,1%

29,7%

29,3%

28,5%

30,7%

Zuidoost-Drenthe

47,6%

47,6%

56,9%

57,0%

56,9%


38,4%

38,9%

41,1%

40,1%

40,8%


121

Tabellenboek


Bijlage 15

—

Recreatiewoningen: Overnachtingen recreatiewoningen, 2005–2009 Overnachtingen verhuurwoningen (x 1000) 2005 2006 2007 2008 2009

Groningen

Overnachtingen tweede woningen (x 1000) 2005 2006 2007 2008 2009

466

488

481

457

436

118

121

126

120

123

Friesland

2.882

2.966

3.201

3.411

3.488

281

279

296

313

319

Drenthe

2.467

2.616

3.292

3.273

3.360

442

468

461

454

466

West-Groningen

135

134

139

124

117

24

27

27

28

28

Groningen-Haren

14

14

15

14

14

24

25

25

25

25

Eemsmond

117

130

115

112

106

3

2

5

2

3

Oost-Groningen

200

210

213

207

199

66

68

69

65

68

2.089

2.071

2.112

2.331

2.379

0

0

0

0

0

Friese Merengebied

379

379

414

408

394

143

145

143

141

147


287

314

329

322

338

91

101

102

107

108

Zuidoost-Friesland

82

89

93

82

70

36

36

38

48

48

Overig Friesland

46

113

254

267

308

11

0

14

17

15

Noordmidden-Drenthe

393

362

646

639

715

243

285

263

251

255

Zuidwest-Drenthe

341

352

337

322

342

134

137

139

147

148

Zuidoost-Drenthe

1.734

1.902

2.309

2.312

2.304

65

46

59

57

63


5.815

6.070

6.974

7.142

7.285

841

869

883

887

909

Waddeneilanden


122

Tabellenboek


Bijlage 16

—

Groepsaccommodaties: Aantal adressen en bedden, 2005–2009 Aantal groepsaccommodaties

Aantal bedden

2005

2006

2007

2008

2009

2005

2006

2007

2008

2009

Groningen

28

27

28

27

27

1.275

1.237

1.253

1.238

1.228

Friesland

188

184

187

188

Drenthe

102

102

99

98

98

5.062

5.087

4.859

4.812

4.696

West-Groningen

11

10

10

10

10

626

600

599

599

599

Groningen-Haren

2

2

2

2

2

132

137

137

137

137

Eemsmond

5

5

5

4

4

162

145

145

130

130

Oost-Groningen

10

10

11

11

11

355

355

372

372

362

Waddeneilanden

94

92

91

91

91

6.528

6.468

6.378

6.265

6.260

Friese Merengebied

37

36

36

36

36

2.622

2.581

2.707

2.753

2.764


26

26

27

27

27

1.450

1.414

1.476

1.481

1.481

Zuidoost-Friesland

17

17

17

17

16

1.366

1.335

1.285

1.279

1.209

Overig Friesland

14

13

16

17

16

409

356

421

441

405

Noordmidden-Drenthe

39

39

39

38

38

2.045

2.037

2.003

1.953

1.837

Zuidwest-Drenthe

41

39

37

37

37

1.706

1.641

1.491

1.494

1.494

Zuidoost-Drenthe

22

24

23

23

23

1.311

1.409

1.365

1.365

1.365

318

313

314

313


186 12.375 12.154 12.267 12.219 12.119

311 18.712 18.478 18.379 18.269 18.043


123

Tabellenboek


Bijlage 17

—

Groepsaccommodaties: Bezettingsgraad en overnachtingen, 2005–2009 Bezettingsgraad


2005

2006

2007

2008

2009

2005

2006

2007

2008

2009

Groningen

16,1%

15,2%

16,1%

15,8%

16,3%

65

58

58

55

56

Friesland

21,7%

22,6%

21,0%

21,6%

21,8%

979

984

941

948

958

Drenthe

19,3%

19,7%

19,7%

19,9%

19,4%

350

354

350

350

334

West-Groningen

11,8%

10,5%

9,1%

8,3%

8,7%

27

23

20

18

19

Groningen-Haren

16,1%

15,2%

16,1%

15,8%

16,3%

8

8

8

8

8

Eemsmond

16,1%

15,2%

16,1%

15,8%

16,3%

10

8

9

7

8

Oost-Groningen

16,1%

15,2%

16,1%

15,8%

16,3%

21

20

22

21

21

Waddeneilanden

23,6%

23,1%

23,4%

23,1%

23,8%

561

544

545

528

543

Friese Merengebied

26,8%

29,0%

24,8%

24,3%

24,8%

257

273

245

244

250


14,1%

14,5%

14,1%

13,1%

12,1%

75

75

76

71

65

Zuidoost-Friesland

14,5%

16,3%

13,9%

20,0%

19,6%

72

79

65

93

86

9,6%

9,2%

6,6%

7,4%

8,9%

14

12

10

12

13

Noordmidden-Drenthe

24,1%

22,5%

21,7%

22,1%

21,6%

180

167

159

158

145

Zuidwest-Drenthe

15,7%

18,0%

18,5%

17,8%

17,4%

98

108

101

97

95

Zuidoost-Drenthe

15,1%

15,3%

18,0%

19,0%

18,8%

72

79

90

95

94


20,6%

21,3%

20,3%

20,6%

20,7%

1.394

1.397

1.349

1.353

1.348

Overig Friesland


124

Tabellenboek


Bijlage 18

—

Jachthavens: Aantal adressen en ligplaatsen, 2005–2009 Aantal jachthavens

Totaal aantal ligplaatsen

2005

2006

2007

2008

2009

2005

2006

2007

2008

2009

Groningen

43

46

46

47

47

4.899

4.963

4.968

4.943

4.944

Friesland

216

217

217

219

7

7

7

7

7

692

692

692

692

692

West-Groningen

11

11

11

11

11

1.410

1.410

1.410

1.419

1.420

Groningen-Haren

3

3

3

3

3

739

743

743

693

693

Eemsmond

10

10

10

10

10

981

986

1.001

1.008

1.008

Oost-Groningen

19

22

22

23

23

1.769

1.824

1.814

1.823

1.823

Waddeneilanden

5

5

5

5

5

1.157

1.157

1.157

1.152

1.152

Friese Merengebied

122

121

122

123

123 16.792 16.657 16.727 16.804 16.742


61

62

61

62

62 10.320 10.671 10.957 11.086 11.130

7

7

7

7

7

796

801

801

801

801

21

22

22

22

22

3.129

3.162

3.183

3.182

3.188

Noordmidden-Drenthe

3

3

3

3

3

537

537

537

537

537

Zuidwest-Drenthe

3

3

3

3

3

175

175

175

175

175

Zuidoost-Drenthe

1

1

1

1

1

30

30

30

30

30

266

270

270

273

Drenthe

Zuidoost-Friesland Overig Friesland


219 32.194 32.448 32.825 33.025 33.013

273 37.785 38.103 38.485 38.660 38.699


125

Tabellenboek


Bijlage 19

—

Jachthavens: Passantenligplaatsen en vaste ligplaatsen, 2005–2009 Aantal passantenligplaatsen

Aantal vaste ligplaatsen

2005

2006

2007

2008

2009

2005

2006

2007

2008

2009

Groningen

1.005

1.080

1.185

1.225

1.225

3.894

3.883

3.783

3.718

3.719

Friesland

5.373

5.527

5.577

5.605

5.605 26.821 26.921 27.248 27.420 27.408

Drenthe

107

107

107

107

107

635

635

635

635

635

West-Groningen

273

268

273

273

273

1.137

1.142

1.137

1.146

1.147

Groningen-Haren

75

75

75

75

75

664

668

668

618

618

Eemsmond

239

240

330

337

337

742

746

671

671

671

Oost-Groningen

418

497

507

540

540

1.351

1.327

1.307

1.283

1.283

Waddeneilanden

887

887

887

892

892

270

270

270

260

260

Friese Merengebied

2.051

2.071

2.125

2.115

2.115 14.741 14.586 14.602 14.689 14.627


1.853

1.947

1.948

1.986

1.986

8.467

8.724

9.009

9.100

9.144

50

55

55

55

55

746

746

746

746

746

532

567

562

557

557

2.597

2.595

2.621

2.625

2.631

Noordmidden-Drenthe

17

17

17

17

17

520

520

520

520

520

Zuidwest-Drenthe

60

60

60

60

60

115

115

115

115

115

Zuidoost-Drenthe

30

30

30

30

30

_

_

_

_

_

6.485

6.714

6.869

6.937

6.937

Zuidoost-Friesland Overig Friesland


31.350 31.439 31.666 31.773 31.762


126

Tabellenboek


Bijlage 20

—


West–Groningen Groningen–Haren Eemsmond Oost–Groningen Waddeneilanden Friese Merengebied Friese IJsselmeerkust Zuidoost–Friesland Overig Friesland Noordmidden–Drenthe Zuidwest–Drenthe Zuidoost–Drenthe

Noord–Nederland

Jachthavens: Overzicht van 2009 Aantal vaste ligplaatsen

Verhuurgraad

Verhuurde ligplaatsen

Overnachtingen (x 1000)

3.719

84,3%

3.135

155

27.408

88,4%

24.222

1.207

635

83,0%

635

26

1.147

89,3%

1.025

51

618

84,3%

521

26

671

96,8%

650

32

1.283

70,1%

900

45

260

88,4%

230

11

14.627

86,7%

12.677

634

9.144

89,4%

8.176

409

746

96,8%

722

36

2.631

88,4%

2.327

116

520

83,0%

520

22

115

83,0%

115

5

—

—

—

—

31.762

88,1%

27.972

1.388


127

Tabellenboek


Bijlage 21

—

Jachthavens: Verhuurgraad en overnachtingen, 2005–2009 Verhuurgraad


2005

2006

2007

2008

2009

2005

2006

2007

2008

2009

Groningen

78,7%

80,8%

82,3%

82,8%

84,3%

147

152

151

145

155

Friesland

87,2%

87,3%

88,3%

88,5%

88,4%

1.167

1.173

1.200

1.206

1.207

Drenthe

85,5%

82,7%

82,8%

82,8%

83,0%

27

26

26

26

26

West-Groningen

87,0%

88,6%

90,3%

83,0%

89,3%

49

51

51

48

51

Groningen-Haren

78,7%

80,8%

82,3%

82,8%

84,3%

26

27

28

26

26

Eemsmond

76,1%

81,8%

82,6%

83,0%

96,8%

28

31

28

28

32

Oost-Groningen

64,3%

65,6%

67,8%

68,5%

70,1%

43

44

44

44

45

Waddeneilanden

87,2%

87,3%

88,3%

88,5%

88,4%

12

12

12

11

11

Friese Merengebied

86,6%

87,1%

86,7%

87,1%

86,7%

638

635

633

639

634


87,8%

86,6%

89,5%

90,0%

89,4%

372

378

403

409

409

Zuidoost-Friesland

90,2%

93,5%

98,5%

88,0%

96,8%

34

35

37

33

36

Overig Friesland

86,1%

87,3%

87,9%

86,3%

88,4%

112

113

115

113

116

Noordmidden-Drenthe

85,5%

82,7%

82,8%

82,8%

83,0%

22

21

22

22

22

Zuidwest-Drenthe

85,5%

82,7%

82,8%

82,8%

83,0%

5

5

5

5

5

Zuidoost-Drenthe

—

—

—

—

—

0

0

0

0

0

86,1%

86,4%

87,5%

87,7%

88,1%

1.342

1.351

1.377

1.378

1.388

Totaal Noord-Nederland Bron: Toerdata Noord

128

Tabellenboek


Bijlage 22

—

Jachtverhuur: Aantal bedrijven en verhuurboten, 2005–2009 Aantal bedrijven

Aantal bedrijven

Totaal aantal verhuurboten

2005

2006

2007

2008

2009

2005

2006

2007

2008

2009

6

6

7

8

8

46

47

52

55

55

156

152

144

142

142

2.912

2.822

2.741

2.687

2.732

Drenthe

4

3

3

3

3

30

28

30

30

30

West-Groningen

2

2

2

2

2

14

14

16

16

16

Groningen-Haren

1

1

1

2

2

13

13

13

16

16

Eemsmond

1

1

1

1

1

4

5

5

5

5

Oost-Groningen

2

2

3

3

3

15

15

18

18

18

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Friese Merengebied

109

109

105

103

103

2.123

2.073

2.004

1.951

1.986


40

37

34

34

34

734

704

696

695

705

Zuidoost-Friesland

2

2

2

2

2

34

31

31

31

31

Overig Friesland

5

4

3

3

3

21

14

10

10

10

Noordmidden-Drenthe

3

3

3

3

3

24

28

30

30

30

Zuidwest-Drenthe

1

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

166

161

154

153

153

2.988

2.897

2.823

2.772

2.817

Groningen Friesland

Waddeneilanden

Zuidoost-Drenthe


6


129

Tabellenboek


Bijlage 23

—

Jachtverhuur: Aantal kajuitmotor– en kajuitzeilboten, 2005–2009 Aantal kajuitmotorboten

Aantal kajuitzeilboten

2005

2006

2007

2008

2009

2005

2006

2007

2008

2009

Groningen

23

23

26

29

29

—

—

—

—

—

Friesland

712

676

678

686

694

474

485

473

465

468

—

—

—

—

—

—

—

—

—

10

10

—

—

—

—

—

3

3

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Drenthe

6

West-Groningen

8

8

10

—

—

—

—

—

—

—

—

15

15

16

16

16

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Friese Merengebied

505

499

498

504

509

231

251

243

231

230


173

146

149

151

154

239

230

226

230

234

34

31

31

31

31

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

4

4

4

4

4

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

741

699

704

715

723

474

485

473

465

468

Groningen-Haren Eemsmond Oost-Groningen Waddeneilanden

Zuidoost-Friesland Overig Friesland Noordmidden-Drenthe Zuidwest-Drenthe Zuidoost-Drenthe


6


130

Tabellenboek


Bijlage 24

—

Jachtverhuur: Aantal open zeil– en platbodemboten, 2005–2009 Aantal open zeilboten

Aantal platbodemboten

2005

2006

2007

2008

2009

23

24

26

26

26

1.501

1.427

1.355

1.298

1.324

24

28

30

30

30

West-Groningen

6

6

6

6

6

Groningen-Haren

13

13

13

13

13

4

5

5

5

5

—

—

2

2

2

—

—

—

—

1.268

1.203

1.144

218

216

—

Overig Friesland Noordmidden-Drenthe


Eemsmond Oost-Groningen Waddeneilanden Friese Merengebied Friese IJsselmeerkust Zuidoost-Friesland

Zuidwest-Drenthe Zuidoost-Drenthe


2005

2006

2007

2008

2009

—

—

—

—

—

225

234

235

238

246

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

1.092

1.119

119

120

119

124

128

207

202

201

104

112

114

112

116

—

—

—

—

—

—

—

—

—

15

8

4

4

4

2

2

2

2

2

24

28

30

30

30

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

1.548

1.479

1.411

1.354

1.380

225

234

235

238

246


131

Tabellenboek


Bijlage 25

—

Jachtverhuur: Overnachtingen kajuitmotor– en kajuitzeilboten, 2005–2009 Overnachtingen kajuitmotorboten (x 1000)

Overnachtingen kajuitzeilboten (x 1000) 2005

2006

2007

2008

2009

—

—

—

—

—

290

133

125

107

114

107

—

—

—

—

—

—

—

4

4

4

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

6

6

6

7

7

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

Friese Merengebied

197

200

181

210

212

65

65

55

56

53


67

58

54

63

64

67

59

51

56

53

Zuidoost-Friesland

13

12

11

13

13

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

1

1

1

1

1

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

289

280

255

297

302

133

125

107

114

107


West-Groningen Groningen-Haren Eemsmond Oost-Groningen Waddeneilanden

Overig Friesland Noordmidden-Drenthe Zuidwest-Drenthe Zuidoost-Drenthe


2005

2006

2007

2008

2009

9

9

9

12

12

277

271

246

285

2

—

—

3

3

—

2

1


132

Tabellenboek


Bijlage 26

—

Brug– en sluistellingen: Passages Groningen, 2005–2009 2005

2006

2007

2008

2009

*

222

*

VAT

VAT

Brug Roodehaan

6.411

7.261

8.841

9.503

9.051

De Groeve Noord

2.938

3.311

2.615

2.561

4.352

De Groeve Zuid

2.185

2.268

1.793

2.321

3.668

Dorkwerdersluis

4.905

4.719

5.919

6.116

6.653

Eexterbrug

1.155

996

*

*

*

Euvelgunnerbrug

4.215

2.873

4.864

3.499

3.489

Farmsum zeesluis

7.791

6.246

6.158

5.935

6.180

Gaarkeuken

7.021

6.795

7.192

7.328

7.651

896

400

1.349

1.354

1.625

*

285

731

677

400

14.092

15.149

13.834

14.647

15.538

*

746

570

*

*

Meedenerbrug

1.315

229

1.307

*

*

Oostersluis

7.894

7.525

7.642

7.446

7.853

Rengersbrug

3.156

*

2.809

*

2.347

315

*

*

*

*

Boterdiepbrug

417

*

Slochtersluis

330

319

*

*

Bloemhofbrug

Hunsingoersluis Kinderverlatenbrug Lauwersoog (Robbengatsluis) Lalleweer

Vierverlatenbrug

Hoendiep (Briltil Bron: Provincie Groningen

Indien een cel in bovenstaande tabel gevuld is met een *, betekent dit dat de cijfers over dat jaar niet bekend zijn. VAT betekend Vervallen Als Telpunt.

133

Tabellenboek


Bijlage 27

—

Brug– en sluistellingen: Passages Friesland, 2005–2009 2005

2006

2007

2008

2009

Akkrum dorp

16.528

16.315

9.147

18.401

25.299

Aldskou

16.251

15.860

16.365

15.323

15.998

1.491

1.242

1.526

*

1.053

Heerenzijl

30.496

32.637

29.530

31.531

30.625

Hooidammen

13.211

13.796

11.593

*

15.708

Janesloot

23.636

26.075

22.063

*

*

Jelteslootbrug

46.912

51.497

41.721

VAT

VAT

Johan Frisosluis

39.387

40.115

35.119

*

39.496

Klaarkampsterbrug

11.952

11.543

12.193

*

*

Linthorst Homansluis

26.466

25.175

25.389

25.642

25.695

2.605

2.401

2.508

2.571

2.504

Nieuwe Lemstersluis

13.381

13.952

13.465

14.260

11.591

Prinses Margrietsluis

26.528

27.694

24.233

24.011

14.095

Scharsterbrug

21.708

21.425

19.815

*

17.619

*

*

*

*

*

7.045

6.709

6.229

VAT

VAT

21.557

21.824

21.525

20.885

16.360

11.298

10.890

17.377

13.957

14.416

13.212

Appelscha Damsluis

Nes Boorne / Aldeboarn

Spannenbrug Stroobos / Schuilenbrug Sudergoabrêge Tjerk Hiddesluizen Willem Loréslûs

14.767

14.130

Bron: Provinsje Fryslân

Indien een cel in bovenstaande tabel gevuld is met een *, betekent dit dat de cijfers over dat jaar niet bekend zijn.

134

Tabellenboek


Bijlage 28

—

Brug– en sluistellingen: Passages Drenthe, 2005–2009 2005

2006

2007

2008

2009

De Haandrik

1.623

1.525

1.467

1.460

1.532

Dieversluis

3.300

2.963

3.505

3.500

3.298

240

178

149

167

187

Galgenkampsbrug

4.833

4.193

4.774

4.084

4.289

Haarsluis

3.263

2.888

3.352

3.410

3.233

Haveltersluis

3.421

3.128

2.242

3.520

*

Nieuwe Brugsluis

2.244

2.172

2.084

1.941

2.145

Noordscheschutsluis

1.984

1.897

1.810

1.661

3.911

Norgerbrug

2.598

2.240

2.664

2.601

2.830

Oranjesluis

105

15

57

59

104

Ossesluis

2.418

2.365

2.081

2.070

4.415

Paradijssluis

3.680

3.346

3.822

3.745

3.780

Rogatsluis

2.522

2.442

2.360

2.151

2.503

Sluis De Punt

2.557

2.282

2.669

2.649

2.886

Sluis Peelo

2.530

2.211

2.628

2.559

2.736

Sluis Stieltjeskanaal

1.799

1.585

1.561

1.593

1.681

Sluis Vries

2.464

2.232

2.632

2.536

2.845

Uffeltersluis

3.414

3.071

3.557

3.501

3.405

Veenesluis

3.270

2.895

3.342

3.417

3.175

Wittewijksbrug

1.490

1.295

1.640

1.472

1.532

Ericasluis

Bron: Provincie Drenthe

Indien een cel in bovenstaande tabel gevuld is met een *, betekent dit dat de cijfers over dat jaar niet bekend zijn.

135

Tabellenboek


Bijlage 29

—

Dagattracties: Aantal bezoekers Groningen, 2005–2009

Naam attractie

Plaatsnaam

Type

2005

2006

2007

2008

2009

Museum Sint Bernardushof

Aduard

M

7.000

5.800

6.000

6.000

7.500

Museum Stad Appingedam

Appingedam

M

5.385

6.630

4.703

5.229

6.706

Bellingwolde

M

*

*

*

*

*

Streekmuseum De Oude Wolden Bellingwolde

M

2.043

1.812

1.792

1.965

3.221

Landgoed "De Boschplaatse"

Blyham

O

477

477

*

*

*

Poppentheater & museum

Blyham

M

*

*

*

*

*

Museum Lammert Boerma

Borgercompagnie

M

2.200

2.000

1.900

1.800

1.300

Stichting Vesting Bourtange

Bourtange

M

56.000

47.267

83.333

80.000

84.000

Delfzyl

Z

12.349

13.529

14.285

15.390

15.311

Poldermolen de Goliath

Eemshaven

B

5.000

4.900

4.000

4.500

4.500

Abrahams mosterdmakerij

Eenrum

B

7.000

7.000

7.500

7.500

*

Kaarsenmakerij Wilhelmus

Eenrum

B

10.000

10.000

12.000

12.000

12.000

Museum Wierdenland

Ezinge

M

2.700

2.900

3.000

3.000

7.073

Euro Kartracing Groningen

Groningen

K

105.000

110.000

*

*

*

Grafisch Museum

Groningen

M

5.265

3.568

5.678

4.910

6.733

Groninger Museum

Groningen

M

185.000

156.763

194.631

257.416

227.700

Holland Casino

Groningen

O

347.281

351.048

341.929

308.403

265.001

Kinder Party Centrum Apekooi

Groningen

A

*

*

*

*

*

Martinitoren

Groningen

O

37.500

36.000

25.500

35.711

42.005

Monkey Donky

Groningen

A

8.500

8.700

9.725

6.773

*

Natuurmuseum Groningen

Groningen

M

15.143

18.568

24.304

24.000

*

Nederlands Stripmuseum

Groningen

M

45.037

45.000

37.000

39.000

41.000

Noordelijk Scheepvaartmuseum Groningen

M

22.660

18.014

21.900

23.530

54.423

B en B & Ambachtelijk Zadelmakerij Museum

Museum en Zeeaquarium Delfzijl Stichting beheer en behoud

136

Tabellenboek

Toerisme in Cijfers 2010 Naam attractie

Plaatsnaam

Type

2005

2006

2007

2008

2009


Groningen

Z

462.000

421.000

446.000

432.000

391.000

Universiteitsmuseum

Groningen

M

7.970

15.850

9.250

15.015

15.500

Hortus Haren

Haren Gn

O

25.882

26.132

46.279

38.085

27.160

Reinhart Orchideeën

Haren Gn

O

*

15.000

*

15.000

15.000

Klokkengieterijmuseum

Heiligerlee

M

4.724

4.622

4.595

4.755

5.902

Museum 'Slag bij Heiligerlee'

Heiligerlee

M

2.865

2.670

2.753

3.078

4.099

De Theefabriek

Houwerzyl

M

50.000

50.000

50.000

50.000

50.000

Snoeihout

Kropswolde

M

*

*

*

*

*

Nationaal Rijtuigmuseum

Leek

M

25.062

53.615

18.627

15.088

17.536


Leek

A

292.000

296.000

306.000

304.000

295.000

Landgoed Verhildersum

Leens

M

18.663

19.000

15.497

20.410

15.200

Abel Tasmankabinet

Lutjegast

M

1.080

1.080

1.000

1.000

1.000

Museum Bakkerij Mendels

Middelstum

M

250

200

150

360

360

Midwolda

M

*

*

*

*

*

Steenhuus

Niebert

M

2.600

2.500

3.260

3.050

2.750

Kapiteinshuis Pekela

Nieuwe Pekela

M

531

530

1.030

1.158

650

Fontana Bad Nieuweschans

Nieuweschans

O

203.000

204.000

204.500

200.000

202.900

Vestingmuseum Nieuweschans

Nieuweschans

M

225

259

471

498

297

Kinderwagenmuseum

Nieuwolda

M

2.850

2.650

2.100

1.750

1.500

Museumgemaal De Hoogte

Nieuwolda

B

700

300

450

500

500

Nederlands Strijkijzer-Museum

Noordbroek

M

1.000

900

1.100

900

900

Leeuw

Noordhorn

M

4.000

3.000

4.900

4.900

4.900

Landbouwmuseum 't Rieuw

Nuis

M

2.500

3.000

3.289

2.530

3.100

Beeldenmuseum Herintredend

Museumboerderij Hermans Dijkstra Schilder- en bakkerijmuseum 't

Kostuummuseum De Gouden

137

Tabellenboek


Plaatsnaam

Type

2005

2006

2007

2008

2009

Radio- en Speelgoedmuseum

Onstwedde

M

1.261

972

1.184

1.227

1.120

Slaait'nhoes

Onstwedde

M

*

*

*

*

*

Sportfondsen Pekela B.V.

Oude Pekela

Z

100.000

74.080

76.350

87.500

86.729

Vestingmuseum Oudeschans

Oudeschans

M

1.200

1.000

1.500

1.500

1.250

Domies Toen Botanische Tuin

Pieterburen

O

7.140

7.773

6.373

6.600

6.780

Koffie- en winkelmuseum

Pieterburen

M

*

*

*

*

*

Waddencentrum Pieterburen

Pieterburen

O

6.450

6.450

*

*

*

Zeehondencrèche

Pieterburen

D

150.000

160.000

150.000

140.000

*

Groninger Schaatsmuseum

Sappemeer

M

*

*

650

330

550

Boerderij Museum Duurswold

Slochteren

M

1.047

1.425

1.475

1.450

1.550

Landgoed Fraeylemaborg

Slochteren

M

88.429

92.552

75.784

76.037

82.527

Museumspoorlijn STAR

Stadskanaal

M

28.818

25.000

26.000

31.500

25.177

Pagedal

Stadskanaal

Z

*

*

12.000

*

*

Streekhistorisch Centrum

Stadskanaal

M

4.654

3.606

3.851

4.420

4.326

Klooster Ter Apel

Ter Apel

M

30.749

30.704

37.077

34.368

36.986

Wonderwereld

Ter Apel

M

39.000

38.000

39.000

39.000

39.000

Menkemaborg

Uithuizen

M

23.502

24.562

28.119

25.156

23.172

Museum 1939-1945

Uithuizen

M

*

*

*

*

*

Oudheidkamer Uithuizermeeden Uithuizermeeden

M

1.168

1.505

1.350

1.643

1.600

Indoor Kartracing Veendam

Veendam

K

55.000

55.000

*

*

*

Tropiqua

Veendam

Z

239.000

228.040

219.551

219.006

221.202

Veenkoloniaal Museum

Veendam

M

19.069

18.271

21.987

28.630

27.321

Parc Emslandermeer

Vlagtwedde

Z

165.000

170.000

175.000

155.000

140.000

Warffum

M

10.356

11.734

12.035

11.788

14.468

Sport- & vakantiepark Het

Subtropisch Zwemparadijs

Openluchtmuseum Het Hoogeland

138

Tabellenboek


Plaatsnaam

Type

2005

2006

2007

2008

2009

Spoorwegattributen-expositie

Waterhuizen

M

450

450

500

400

400

Porselein Dierenpark

Wildervank

M

*

-

*

*

*

Winschoten

Winschoten

M

2.100

2.000

1.900

2.700

2.700

Noordelijk Bus Museum

Winschoten

M

2.168

1.646

1.492

1.066

1.100

Cultuurbezit

Winsum Gn

M

950

950

865

835

1.017

Rijwiel- en bromfietsmuseum

Zoutkamp

M

*

*

*

*

*

Visserijmuseum

Zoutkamp

M

4.350

3.688

4.000

4.510

5.000

Museum De Verzamelaar

Zuidhorn

M

*

179

190

182

191

Museum Stoomgemaal

Stichting Kinderboek


139

Tabellenboek


Bijlage 30

—

Dagattracties: Aantal bezoekers Friesland, 2005–2009

Naam attractie

Plaatsnaam

Earrebarredoarp "De Graverij" Akmaryp

Type

11

B

2005

2006

2007

2008

2009

*

*

1.000

1.000

*

Aldheidskeamer Uldrik Bottema

Aldeboarn

M

610

570

560

510

530

Fugelpits

Anjum

D

1.000

1.000

*

*

*

VVV Molenmuseum

Anjum

M

1.766

2.073

5.093

4.597

5.243

Bezoekerscentrum Appelscha

Appelscha

O

130.000

150.000

170.000

174.000

184.000

Kookmuseum

Appelscha

M

*

*

*

*

*

Duinen Zathe

Appelscha

A

*

*

*

*

*

Miniatuurpark Appelscha

Appelscha

A

17.000

17.000

*

*

*

Doolhofpark Bakkeveen

Bakkeveen

O

*

*

*

*

*

Recreatiecentrum Dundelle

Bakkeveen

A

32.540

37.500

26.350

32.000

34.000

Tsjerke en Uniastate Bears

Bears

O

2.700

2.500

2.467

2.524

2.350

Tropische Kas

Beetsterzwaag

O

2.000

3.500

2.921

3.800

3.800

Indoor Karting Berlikum

Berlikum Fr

K

*

*

*

*

*

Museumboerderij Ot & Sien

Boelenslaan

M

*

*

*

*

*

It Gysbert Japicxhûs

Bolsward

M

285

332

348

*

*

Oudheidkamer Bolsward

Bolsward

M

*

*

*

*

*

Sonnema BV

Bolsward

B

10.000

10.000

10.000

10.000

10.000

Titus Brandsma Museum

Bolsward

M

1.800

1.300

1.600

2.180

1.600

Us Heit

Bolsward

M

*

*

*

*

*

Botanische tuin De Kruidhof

Buitenpost

O

12.500

12.500

13.000

17.000

17.000

Het IJstijdenmuseum

Buitenpost

M

*

6.000

13.102

16.800

*

Zwembad De Kûpe

Buitenpost

Z

102.500

100.000

107.000

115.000

140.000

Burdaard

O

2.500

1.700

1.900

2.000

2.000

Vogelopvangcentrum De

Cultuur Historisch

Bezoekerscentrum Molen De Zwaluw

11

A = Attractiepark, B = Ambacht, D = Dierentuin, K = Kartcentrum, M = Museum, O = Overig, Z = Zwembad, * = geen opgave.

140

Tabellenboek


Naam attractie

Plaatsnaam

Kaarsenmakerij JoHpie

Burdaard

Museum Ruurd Wiersma Hûs

Type

11

2005

2006

2007

2008

2009

O

*

*

*

*

*

Burdaard

M

2.426

1.854

2.024

1.565

2.054

Swartwoude

Buren Fr

M

15.500

16.000

15.300

14.600

14.550

Indoor Karting Poleposition

Burgum

K

*

*

*

*

*

cht Burgum

Burgum

M

6.214

7.715

7.124

8.167

6.547

Bonifatiuskapel

Dokkum

M

13.000

14.778

20.507

16.828

12.396

Zijlstrahoeve

Dokkum

A

12.000

6.000

35.000

30.000

*

Natuurmuseum Dokkum

Dokkum

M

2.472

2.311

1.578

1.765

1.800

Sportvisserij Dageraad

Dokkum

O

4.140

3.800

4.175

4.152

4.100

Admiraliteitshuis

Dokkum

M

3.382

6.310

6.813

5.013

4.878

Tolhuisbad

Dokkum

Z

174.689

167.269

167.852

170.000

151.403

De Welle

Drachten

Z

507.000

507.000

388.816

400.000

*

Karmelklooster

Drachten

O

18.000

18.000

18.000

18.000

18.000

Kinderboerderij De Naturij

Drachten

D

105.000

110.000

115.000

120.000

110.000

Museum Smallingerland

Drachten

M

9.053

8.891

11.500

10.100

10.100

Earnewald

O

*

*

*

10.000

35.000

De Twirre / De Stripe / Annage Earnewald

M

5.300

5.800

5.800

5.800

5.800

Frysk Lânbou Museum

Earnewald

M

7.300

3.000

10.010

10.000

20.000

It Kokelhûs fan Jan en Sjut

Earnewald

M

727

1.028

1.250

925

1.201

Museum It Braakhok

Ee

M

453

395

163

421

251

Stichting Aldfaers Erf Route

Exmorra

M

49.500

46.000

34.500

32.250

31.500

Eise Eisinga Planetarium

Franeker

M

36.753

38.363

42.806

51.870

45.907

Kaatsmuseum

Franeker

M

800

1.150

1.200

1.100

1.500

Museum Martena

Franeker

M

-

4.910

10.894

7.906

9.107

Landbouw en Juttersmuseum

Streekmuseum/Volkssterrenwa

Kinderboerderij Anna

Streekmuseum Het

Bezoekerscentrum Nationaal Park Alde Feanen

141

Tabellenboek


Naam attractie

Plaatsnaam

Type

11

2005

2006

2007

2008

2009

Subtropisch zwembad Bloemketerp

Franeker

Z

75.000

74.000

79.000

82.000

86.000

Museum Opsterlân

Gorredyk

M

2.882

3.487

3.800

3.960

3.800

Mineralogisch Museum

Grou

M

1.588

1.736

1.629

1.029

1.392

Museum De Trije Gritenijen

Grou

M

945

928

1.233

1.025

986

Stjerren

Hallum

Z

39.289

45.659

33.630

41.599

41.893

Themapark De Spitkeet

Harkema

M

10.000

8.500

9.300

10.000

9.200

Harlingen

M

5.568

5.568

3.750

5.000

6.235

Harlinger Aardewerk Museum Harlingen

M

2.000

500

500

500

500

Houtbouwmuseum De Helling

Heeg

A

*

4.500

*

*

*

De Vries Indoor Karting

Heerenveen

K

*

*

*

*

*

Glasblazer Jip

Heerenveen

B

*

*

*

*

*

Klokmakerij Den Heyer

Heerenveen

B

*

*

*

*

*

Museum Willem van Haren

Heerenveen

M

11.078

10.804

17.152

12.069

15.206

Heerenveen

M

13.500

13.500

*

*

*

Heerenveen

Z

355.000

360.000

400.000

390.000

*

Hegebeintum

M

8.974

8.928

10.222

11.007

8.340

Hindeloopen

M

20.000

20.000

20.000

20.000

22.000

Hindeloopen

M

7.130

7.164

7.197

6.747

6.533

Fock

Hollum

M

53.500

53.400

52.100

41.500

65.000

Vuurtoren Ameland

Hollum

O

70.100

73.000

71.500

71.500

64.500

Kerkmuseum

Jannum

M

550

904

1.112

350

400

Dekema State

Jelsum

M

6.108

7.447

8.362

8.114

7.019

Openlucht zwembad De Sawn

Gemeentemuseum Het Hannemahuis

Pronkkeamer Abe Lenstra Stadion Sport- en Recreatiecentrum Thialf Informatiecentrum Terp Hegebeintum Het Eerste Friese Schaatsmuseum Hidde Nijland Museum Hindeloopen Reddingsmuseum Abraham

142

Tabellenboek


Naam attractie

Plaatsnaam

De Stiennen Flier

Joure

Stichting Museum Joure

Type

11

2005

2006

2007

2008

2009

Z

277.877

272.000

263.000

*

*

Joure

M

18.625

17.122

22.009

24.200

22.276

Oudheidkamer Mr.Andreae

Kollum

M

400

450

400

540

554

Zwembad ‘It Paradyske’

Kollum

Z

*

*

*

*

*

Zwemcentrum Kollum

Kollum

Z

*

*

*

*

*

Kazemattenmuseum

Kornwerderzand

M

13.155

11.883

13.706

12.806

10.929

Aquazoo Friesland

Leeuwarden

D

115.000

150.000

165.000

165.000

165.000

Fries Museum

Leeuwarden

M

53.281

67.326

47.823

58.936

65.784

Indoor Karting Leeuwarden

Leeuwarden

K

*

*

*

*

*

Museum Grutterswinkel

Leeuwarden

M

13.330

12.750

14.850

14.750

17.350

Natuurmuseum Fryslân

Leeuwarden

M

38.608

37.569

42.655

43.065

37.792

Leeuwarden

M

1.000

1.500

2.000

2.200

1.800

Leeuwarden

M

21.500

24.986

30.600

23.700

39.242

Leeuwarden

Z

378.000

378.000

410.000

412.213

*

Leeuwarden

Leeuwarden

M

250

250

250

350

300

Tresoar

Leeuwarden

M

34.770

35.384

39.434

39.421

*

Duikmuseum Lemmer

Lemmer

M

24.000

25.000

*

*

*

Museum Lemster Fiifgea

Lemmer

M

1.266

1.792

1.298

2.000

1.827

Stichting ir. D.F. Woudagemaal Lemmer

M

6.473

10.363

12.065

10.850

9.946

Museum Oold Ark

Makkinga

M

1.300

1.250

1.475

1.350

1.800

Koninklijke Tichelaar Makkum

Makkum Fr

B

40.000

33.500

30.000

30.000

30.000

Popta Slot - Heringa State

Marssum

M

2.804

3.321

3.316

2.980

2.869

garnalenfabriek Moddergat

Moddergat

M

4.050

4.100

*

*

*

't Fiskershuske

Moddergat

M

13.681

13.613

14.570

14.101

*

Pakhuis Koophandel "t andere museum Princessehof Leeuwarden Nationaal Keramiekmuseum Sport en Recreatiebad De Blauwe Golf Traditiekamer vliegbasis

Scheepswerf en

143

Tabellenboek


Naam attractie

Plaatsnaam

Type

11

2005

2006

2007

2008

2009

Antiek Boerderij "De Marpleats"

Molkwerum

M

*

*

*

*

*

Sorgdrager

Nes Ameland

M

14.000

14.400

13.800

13.750

11.630

Natuurcentrum Ameland

Nes Ameland

M

80.500

77.600

74.700

68.700

91.475

Klompenmuseum

Noardburgum

M

8.786

8.150

8.454

9.118

8.560

Noordwolde Fr

M

11.139

11.310

8.546

8.490

9.965

Damshûs

Ny Beets

M

7.447

7.175

8.135

9.304

9.494

Koeienmuseum

Nyemirdum

M

*

*

*

*

*

Oerka Museum

Oostmahorn

M

*

*

250

*

*

Museum Belvedère

Oranjewoud

M

71.120

51.800

45.000

35.000

39.000

De Hege Gerzen

Oudemirdum

O

15.000

15.000

9.000

9.500

9.900

Informatiecentrum Mar en Klif Oudemirdum

M

15.000

15.000

15.000

30.362

32.968

Sybrandy's Ontspanningspark

Oudemirdum

A

44.000

44.000

44.500

44.000

44.000

Rohel

A

*

6.000

8.500

9.000

*

Roodkerk

B

400

400

500

500

750

Schiermonnikoog

Schiermonnikoog

M

58.000

55.000

61.000

50.000

50.000

Schelpenmuseum Paal 14

Schiermonnikoog

M

3.295

3.794

3.935

4.749

4.982

Technisch doe-centrum Aeolus Sexbierum

M

*

*

*

*

*

Museum Stedhûs Sleat

Sloten Fr

M

5.817

5.043

*

9.425

*

Fries Scheepvaartmuseum

Sneek

M

26.067

23.600

24.895

24.085

23.521

Sneek

B

*

*

4.500

4.500

4.500

Modelspoormuseum

Sneek

M

24.914

20.250

20.351

17.177

18.151

Museum J. de Vries

Sneek

M

*

*

*

*

*

Cultuur-Historisch Museum

Nationaal Vlechtmuseum Noordwolde Laagveenderij Museum It

Activiteitenboerderij Fjouwerhusterpleats Theeschenkerij De Heale Moanne Bezoekerscentrum

Haga boterdrabbelkoekfabriek De Friese Sjees Het Nationale

144

Tabellenboek


Naam attractie

Plaatsnaam

Slijterij Weduwe S. Joustra & Zn Sneek

Type

11

2005

2006

2007

2008

2009

B

*

3.945

3.950

3.950

3.950

Stichting Talant Kinderboerderij It Buthus

Sneek

D

27.498

24.455

26.200

25.904

22.465

Zwembad It Rak

Sneek

Z

197.118

*

*

*

*

De Bildtse Slag

St Annaparochie

Z

68.000

67.000

71.000

69.000

60.000

Toankamer 't Ponthús

Stavoren

M

*

*

1.000

1.050

1.000

Munt- en Penningkabinet

Surhuisterveen

M

546

1.171

1.280

1.310

945

Optiekmuseum

Surhuisterveen

M

750

800

750

720

650

Zwembad Wettervlecke

Surhuisterveen

Z

69.753

72.500

52.000

52.000

52.000

Kameleondorp Terherne

Terherne

M

90.000

68.000

60.000

60.000

25.000

Terschelling Kaard

M

*

25

10

*

*

Terschelling West

M

21.128

23.908

23.635

20.555

24.500

Z

74.060

71.052

69.050

71.865

67.343

Terschelling West

M

1.502

1.486

990

1.212

1.372

Behouden Huys

Terschelling West

M

14.000

15.500

14.500

14.200

14.500

Simke Kloostermanhûs

Twyzel

M

*

120

200

50

150

Kaasboerderij De Deelen

Tynje

B

10.000

11.000

11.000

11.000

12.000

Nederlands Opel museum

Tynje

M

*

*

*

*

*

Fogelsangh-State

Veenklooster

M

5.000

5.000

5.000

5.000

5.000

Landbouwmuseum De Brink

Veenklooster

M

1.900

1.900

1.850

1.600

1.050

Schierstins

Veenwouden

M

4.006

3.544

4.889

3.651

5.465

Vlieland

M

16.327

16.117

14.200

15.312

15.110

Huys

Vlieland

M

5.905

6.516

5.470

4.688

4.700

Vuurtoren Vlieland

Vlieland

O

12.500

12.500

12.000

12.000

10.500

Strijkijzermuseum Bouten van Boudje Gem. Centrum voor Natuur en Landschap

Sportfondsen-terschelling N.V. Terschelling West Stichting Visserijmuseum 'Aike van Stien' Terschelling museum 't

Informatiecentrum De Noordwester Stichting Museum Tromp's

145

Tabellenboek


Naam attractie

Plaatsnaam

Museum Ald Slot

Wergea

Museum 't Kiekhuus

Type

11

2005

2006

2007

2008

2009

M

3.295

5.062

3.497

2.788

2.016

Wolvega

M

350

350

275

*

*

Wolvega

M

2.054

2.291

2.508

2.188

1.205

Wetter'

Wommels

M

975

880

700

800

700

Jopie Huisman Museum

Workum

M

58.000

50.000

49.000

52.000

49.000

Kunsthuis Kort

Workum

O

9.000

9.000

9.000

9.000

8.000

Museum voor Kerkelijke Kunst Workum

M

2.278

2.089

2.811

3.221

2.946

Museum Warkums Erfskip

Workum

M

2.355

1.718

-

2.000

5.000

Molen 't Lam

Woudsend

O

*

*

*

*

*

Nooitgedagt

Ylst

M

*

3.350

3.570

3.710

3.930

Hans Visser klokkenatelier

Ylst

B

*

*

*

*

*

Molen De Rat

Ylst

O

*

*

*

*

*

Epema-State

Ysbrechtum

M

3.450

4.000

1.000

4.200

*

Oudheidkamer Dantumadeel

Zwaagwesteinde

M

417

356

359

277

337

Speelpark Sanjesfertier

Zwaagwesteinde

A

60.648

60.671

55.477

50.540

44.907

Zwembad de Frosk

Zwaagwesteinde

Z

135.000

135.000

130.000

128.000

128.000

Oudheidkamer Weststellingwerf Museum 'De Striid tsjin it

Doe- en Kijk-centrum


146

Tabellenboek


Bijlage 31

—

Dagattracties: Aantal bezoekers Drenthe, 2005–2009

Naam attractie

Plaatsnaam

Bijenteelt Museum De Bankorf

Amen

Pinetum 'Ter Borgh'

Type

12

2005

2006

2007

2008

2009

M

*

*

*

*

*

Anloo

M

*

9.000

9.000

9.000

9.050

Breeland

Annen

O

23.014

23.517

22.108

21.309

15.750

Drents Museum

Assen

M

97.528

87.581

91.878

380.544

67.783

Kinderboerderij De Hofstede

Assen

D

95.000

95.000

95.000

95.000

95.000

Kinderspeelparadijs Ballorig

Assen

D

55.000

55.000

50.000

52.500

*

Museum APZ Drenthe

Assen

M

*

341

458

442

440

Assen

Z

*

*

*

*

*

Assen

D

*

*

*

*

*

Bernhard

Assen

M

2.549

2.000

1.811

2.422

4.432

Verkeerspark Assen

Assen

A

100.000

100.000

100.000

100.000

100.000

Stichting Harmonium Museum

Barger

Nederland

Compascuum

M

9.800

10.000

10.500

12.000

12.100

Veenpark 'De Wereld van Veen' Compascuum

A

78.000

78.000

80.000

80.000

80.000

Oudheidkamer Beilen

Beilen

M

*

300

340

375

300

Het Boomkroonpad

Borger

O

91.000

103.000

114.000

104.000

116.500

Hunebedcentrum

Borger

M

66.877

86.561

96.817

98.877

97.500

Recreatiepark Hunzedal

Borger

Z

*

*

*

*

*

Veste

Coevorden

M

3.427

2.835

2.819

2.450

2.694

Museummolen Jan Pol

Dalen

M

*

2.500

4.127

3.735

3.250

Draaiorgelmuseum

De Wyk

M

5.500

6.000

5.000

5.500

5.500

Strijkijzermuseum

De Wyk

M

*

133

21

120

*

Sport- en evenementencentrum De Smelt Stichting Kinderboerderij Marsdijk Stoottroepen Museum Prins

Barger

Stedelijk Museum Drenthe's

Folkloreklanken

12

A = Attractiepark, B = Ambacht, D = Dierentuin, K = Kartcentrum, M = Museum, O = Overig, Z = Zwembad, * = geen opgave.

147

Tabellenboek


Naam attractie

Plaatsnaam

Archeologisch Centrum

Diever

Dieverza

Type

12

2005

2006

2007

2008

2009

M

*

1.500

2.000

3.000

3.000

Diever

M

*

*

*

*

*

Radiomuseum Radiowereld

Diever

M

*

*

7.000

7.000

7.000

Drouwenerzand Attractiepark

Drouwen

A

144.578

165.002

218.578

247.206

Leven

Drouwen

M

48.000

56.000

57.500

52.500

53.500

Oudheidskamer Dwingeloo

Dwingeloo

M

*

-

600

650

650

Planetron

Dwingeloo

A

66.000

65.500

68.000

66.000

*

Radio- en verzamelmuseum

Dwingeloo

M

450

620

570

700

700

Dwingeloo

M

100

100

100

80

80

Klompenmuseum gebr. Wietzes Eelde

M

2.914

2.999

2.912

2.779

3.297

Museum De Buitenplaats

Eelde

M

36.500

33.000

27.000

25.500

31.500

De Hondelhoeve

Eext

B

*

*

*

*

*

Dorpsmuseum De Kluis

Eext

M

*

850

1.050

1.000

1.100

Ezelmuseum Ezelement

Eext

M

*

*

*

*

*

Kinderspeelparadijs

Emmen

D

*

*

*

*

*

Dierenpark Emmen

Emmen

D

1.300.000

1.140.000

1.200.000

1.220.000

1.133.000

Nabershof

Emmen

M

*

*

*

*

*

Nederland 1939-1945

Emmen

M

50

50

50

50

50

Voetbalmuseum FC Emmen

Emmen

M

*

1.000

1.000

1.000

1.000


Emmen

Z

550.000

550.000

560.000

557.000

557.000

Museum Nelis & Lenie de Boer

Emmer

'Aole Buurthuus'

Compascuum

M

*

*

*

*

*

Industrieel Smalspoor Museum

Erica

M

6.678

7.143

7.200

8.012

8.100

Kabouterland

Exloo

A

100.500

97.500

88.000

73.000

*

Museumboerderij Bebinghehoes Exloo

M

3.374

3.413

2.959

3.000

3.000

244.988

Expositieboerderij Versteend

Steentijdmuseum Terre Merveille

Ballorig Overdekt

Oorlogsmuseum Ergens in

148

Tabellenboek


Naam attractie

Plaatsnaam

De Koloniehof

Frederiksoord

't Krubenhuus / Pasar Station

Type

12

2005

2006

2007

2008

2009

M

11.230

11.130

10.440

12.250

12.880

Frederiksoord

M

*

*

*

*

*

Vogel- en Coniferenpark Jagrie

Gieterveen

D

*

*

*

*

*

Vlinderparadijs Papiliorama

Havelte

D

32.600

36.200

36.400

35.800

35.850

Indoor Karting Hoogeveen

Hoogeveen

K

*

*

*

14.884

*

Museum de 5000 Morgen

Hoogeveen

M

5.272

5.272

5.000

5.000

4.900

Westerbork

Hooghalen

O

120.000

102.746

117.000

119.260

139.207

Bad Hesselingen

Meppel

Z

265.435

262.441

260.079

248.547

250.698

Drukkerijmuseum Meppel

Meppel

M

6.800

8.342

7.100

6.500

3.078

Historisch Centrum Meppel

Meppel

M

*

*

1.455

1.065

1.568

Kunsthuis Secretarie

Meppel

M

*

6.480

7.401

8.068

8.350

Lokkerij

Meppel

D

8.900

10.100

10.100

9.400

8.400

Party Ships & Trips

Midlaren

O

7.500

7.400

7.400

7.400

8.000

Snowlimits Indoorski Nieuw

Nieuw

Amsterdam

Amsterdam

O

*

*

*

*

*

Amsterdam

M

3.000

3.500

4.000

3.800

3.800

Goedewaagen

Nieuw Buinen

M

5.500

6.000

7.000

5.000

5.000

Collectie Brands

Nieuw Dordrecht M

750

1.000

850

700

800

Kunstpaviljoen

Nieuw Roden

M

1.900

2.000

1.200

1.200

1.500

Het dorp het Zweeg

Nieuwlande

Verzetsmuseum

Coevorden

M

310

340

300

210

200

Molenduinbad

Norg

Z

105.907

112.481

114.479

107.105

104.539

Speelstad Oranje

Oranje

A

200.000

200.000

194.000

200.000

165.000

Monumentendorp Orvelte

Orvelte

M

29.000

20.000

28.000

28.000

20.000

Paterswolde

M

7.800

8.000

7.000

7.000

7.000

Herinneringscentrum Kamp

Ooievaarsbuitenstation De

Nieuw Van Goghhuis Keramisch Museum

Museum Vosbergen voor Muziekinstrumenten

149

Tabellenboek


Naam attractie

Plaatsnaam

Museum Havezate Mensinge

Roden

Kinderwereld

Type

12

2005

2006

2007

2008

2009

M

4.750

4.750

5.000

5.830

5.900

Roden

M

25.500

23.686

23.500

23.250

23.000

Olie- en Korenmolen Woldzigt

Roderwolde

M

3.800

3.200

3.468

3.118

2.750

Het Dorp van Bartje

Rolde

M

16.000

17.000

18.000

19.900

20.000

Ruinen

M

161.768

162.874

175.460

175.000

175.000

Ruinen

M

*

*

*

*

*

Ruinen

M

1.260

1.454

1.089

944

829

Karstenhoeve

Ruinerwold

M

10.000

10.000

10.000

10.000

10.000

Zwaantje Hans Stokman's Hof

Schoonebeek

M

1.200

810

1.100

1.150

775

Brammert"

Schoonoord

M

44.558

43.763

47.637

43.812

45.692

Fam. Snuverink

Tiendeveen

O

800

1.000

800

1.000

1.000

Werktuigenmuseum

Valthermond

M

660

1.000

1.100

1.800

2.200

Naturistencamping 't Verlaat

Valthermond

O

*

*

500

500

550

Gevangenismuseum Veenhuizen Veenhuizen

M

46.200

62.863

72.000

84.000

105.000

New Greenwich Village

Veeningen

M

*

*

*

*

*

Het Van Gogh Huis

Veenoord

M

*

4.000

4.000

4.000

4.000

Miramar Zeemuseum

Vledder

M

12.339

12.039

10.029

11.623

21.367

Museums Vledder

Vledder

M

13.000

16.229

17.996

18.799

17.406

Klokkengietersmuseum

Vries

M

*

*

*

*

*

Veenloopcentrum Weiteveen

Weiteveen

D

600

850

900

950

1.050

Museum van Papierknipkunst

Westerbork

M

2.985

3.019

3.554

3.500

3.000

Oldtimer Museum

Wittelte

M

500

600

435

412

400

Museum Meringa

Zandpol

M

150

150

200

300

300

Nederlands Museum

Bezoekerscentrum Dwingelderveld Museum "Van Schooltas tot Schoolbank" Museumboerderij Pasmans Huus Museumboerderij de

Openluchtmuseum "Ellert en

Jan Drent Tractor- en

150

Tabellenboek


Naam attractie

Plaatsnaam

Aqualaren

Zuidlaren

De Sprookjeshof Molenmuseum De Wachter

Type

12

2005

2006

2007

2008

2009

Z

126.800

128.888

124.984

118.995

120.946

Zuidlaren

A

105.000

100.000

105.000

100.000

105.000

Zuidlaren

M

7.301

7.211

7.898

7.851

7.441

Zuidwolde Dr

M

5.500

3.300

3.700

4.100

3.700

Cultuurhistorisch Museum De Wemme


151

Tabellenboek


Bijlage 32

—

Evenementen: Aantal bezoekers Groningen, 2009

Evenement

Coopluydenmarkt Appingendam

Categorie

Stadsfestijn / multidisciplinair

Stad & Locatie

Datum

Bezoekers

APPINGEDAM Centrum

7-8-2009 t/m 7-9-2009

Appingedam

20.000

APPINGEDAM Voorjaarsmarkt Appingedam

markt

Centrum

15-4-2009

Appingedam

Damster Stadsfeesten

Slag om Bourtange

Pinksterfeesten Delfzijl


vakanties

APPINGEDAM Centrum

BOURTANGE Vesting Bourtange DELFZIJL - Centrum

multidisciplinair

Delfzijl

nautisch

Bloemencorso Eelde

corso

Jaarmarkt Eelde

markt

Jaarmarkt Eenrum

markt

Voorjaarsmarkt Finsterwolde

braderie

26-6-2009 t/m 12-9-2009

Appingedam

Stadsfestijn /

DelfSail

10.000

DELFZIJL - Haven Delfzijl EELDE - Centrum Eelde EELDE - Centrum Eelde EENRUM - Centrum Eenrum

2-5-2009 t/m 3-5-2009

27-5-2009 t/m 1-6-2009

22-8-2009 t/m 26-8-2009

5-9-2009 t/m 6-9-2009

13-6-2009

21-5-2009

10.000

8.000

100.000

900.000

90.000

25.000

20.000

FINSTERWOLDE Centrum

3-5-2009

Finsterwolde

Koninginnedag Groningen

koninginnedag

Meikermis Groningen

kermis

Koninginnenacht Groningen

koninginnedag

GRONINGEN Centrum Groningen GRONINGEN Centrum Groningen GRONINGEN Centrum Groningen

Stadsfestijn /

GRONINGEN -

multidisciplinair

Centrum Groningen

Hardlopen /

GRONINGEN -

marathon

Centrum Groningen

Groningens Ontzet/Bommen

Stadsfestijn /

GRONINGEN -

Berend

multidisciplinair

Centrum Groningen

Bloemenjaarmarkt Groningen

4 Mijl van Groningen

152

30-4-2009

7-5-2009 t/m 17-5-2009

29-4-2009

10-4-2009

11-10-2009

28-8-2009

10.000

200.000

200.000

125.000

100.000

100.000

30.000 Tabellenboek

Toerisme in Cijfers 2010 Evenement

Univé KlaptotKlaploop

Jonge Harten Festival

World Press Photo tentoonstelling

Strand Euroborg

Open Dag FC Groningen

International Film Festival Rotterdam in Groningen

Noorderlicht Manifestatie

Nacht van Groningen

Zomerkermis Groningen

New Attraction

Categorie

Stad & Locatie

hardlopen/marat

GRONINGEN -

hon

Centrum Groningen

theater/multidisci GRONINGEN plinair

tentoonstelling

Stadsstrand

Centrum Groningen GRONINGEN - Der Aa-kerk GRONINGEN Euroborg Stadion

voetbaltoernooi/- GRONINGEN overig

Euroborg Stadion

Datum

13-4-2009

21-11-2009 t/m 28-11-2009

6-11-2009 t/m 29-11-2009

1-4-2009 t/m 31-10-2009

26-7-2009

Bezoekers

25.000

8.000

9.000

100.000

23.000

GRONINGEN film

Filmcentrum

28-1-2009 t/m 1-2-2009

Poelestraat

fotografie

GRONINGEN Groninger Museum

Hardlopen /

GRONINGEN - Grote

marathon

Markt Groningen

kermis

GRONINGEN - Grote Markt Groningen

Theater /

GRONINGEN -

multidisciplinair

Kardingerplas

6-9-2009 t/m 4-10-2009

21-5-2009

26-8-2009 t/m 30-8-2009

4-7-2009

7.800

17.000

25.000

17.000

7.000

GRONINGEN Nieuwbouwbeurs

woon/tuin

Martinikerk

23-10-2009 t/m 24-10-2009

Groningen GRONINGEN -

Wonen & Co - de beurs

woon/tuin

Promotiedagen voor het

bedrijvencontact

GRONINGEN -

Bedrijfsleven Noord Nederland

dagen

Martiniplaza

Holiday On Ice Groningen

musical

De Noordelijke Motorbeurs

Martiniplaza

GRONINGEN Martiniplaza

automobiel/twee GRONINGEN wieler/accessoire Martiniplaza

Onderwijsbeurs Groningen voor

Studiemarkten /

GRONINGEN -

MBO, HBO en WO

Open Dagen

Martiniplaza

Tuin & Sfeer

woon/tuin

GRONINGEN Martiniplaza

153

12-3-2009 t/m 15-3-2009

3-11-2009 t/m 4-11-2009

11-11-2009 t/m 15-11-2009

23-1-2009 t/m 25-1-2009

25-9-2009 t/m 26-9-2009

19-2-2009 t/m 22-2-2009

8.000

60.000

30.000

24.000

18.000

14.513

12.000

Tabellenboek


Categorie

Stoffen Spektakel Groningen

markt

Martini Dogshow

dieren/huisdieren

Stoffen Spektakel Groningen

markt

Martinishow (Kleindierenshow)

dieren/huisdieren

Noorderzon

AEGON NK Sprint

Stad & Locatie GRONINGEN Martiniplaza GRONINGEN Martiniplaza GRONINGEN Martiniplaza GRONINGEN Martiniplaza

Straattheater /

GRONINGEN -

locatietheater

Noorderplantsoen

schaatsen/shorttr ack/kunstrijden

Datum

18-2-2009

28-2-2009 t/m 1-3-2009

7-10-2009

12-12-2009 t/m 13-12-2009

20-8-2009 t/m 30-8-2009

Bezoekers

7.000

7.000

7.000

6.200

135.000

GRONINGEN Sportcentrum

3-1-2009 t/m 4-1-2009

Kardinge

9.000

GRONINGEN Pasar Malam Asia Groningen

braderie

Sportcentrum

24-7-2009 t/m 26-7-2009

Kardinge

Bevrijdingsfestival Groningen

muziek/multidisci plinair

Uit Groningen

uitfestival

Jaarmarkt Grootegast

markt

beeldende Kunst & Cultuurmarkt

kunst/multidiscipl inair

Neerlands Noordelijkste

stadsfestijn/multi

Carnavalsoptocht Kloosterburen

disciplinair

Pinksterfeest Leek

markt

Internationale Stoom- en Modelbouwdagen

Noorderland Oogstfeest

Internationaal Horsepowerrun

stoom

GRONINGEN Stadspark Groningen 5-5-2009 (Draf- en Renbaan) GRONINGEN Vismarkt Groningen GROOTEGAST Centrum Grootegast

HAREN GN - Centrum Haren

oldtimer

10-9-2009

16-5-2009

5-9-2009

60.000

10.000

15.000

7.000

KLOOSTERBUREN Centrum

22-2-2009

Kloosterburen

LEEK - Centrum Leek

LEEK - Familiepark Nienoord

stadsfestijn/multi LEEK - Landgoed disciplinair

6.000

Nienoord LEEK - Nationaal Rijtuigmuseum

154

29-5-2009 t/m 1-6-2009

21-5-2009 t/m 24-5-2009

27-9-2009

19-4-2009

10.000

27.500

12.000

6.000

7.500

Tabellenboek


Jaarmarkt Loppersum

Mega Piratenfestijn

Categorie

markt

Stad & Locatie LOPPERSUM Centrum Loppersum

Nederlandstalige

MARUM - Centrum

muziek

Marum

Datum

16-9-2009

9-10-2009

Bezoekers

5.000

9.000

NIEUWESCHANS Paasmarkt Nieuweschans

braderie

Centrum

4-4-2009

Nieuweschans

8.000

NIEUWESCHANS Keltisch Midzomerfestival

folklore muziek

Centrum

4-7-2009 t/m 5-7-2009

Nieuweschans

8.000

OUDE PEKELA Jaarmarkt Oude Pekela

markt

Centrum Oude

12-9-2009

Pekela

Jaarmarkt Peize

Schanspop Siddeburen 2000

Slochteren Geeft Gas

Jaarmarkt Stadskanaal

markt

PEIZE - Centrum Peize

stadsfestijn/multi SIDDEBUREN disciplinair

Kugelslaan

Stadsfestijn /

SLOCHTEREN -

multidisciplinair

Centrum Slochteren

braderie

STADSKANAAL Centrum Stadskanaal

Hardlopen /

STADSKANAAL -

marathon

Centrum Stadskanaal

Stadsfestijn /

TER APEL - Centrum

multidisciplinair

Ter Apel

Middeleeuwse Manifestatie Ter

Stadsfestijn /

TER APEL - Klooster

Apel

multidisciplinair

Ter Apel

Vakantiemarkt Veendam

braderie

Race the Train

Carnavalsoptocht Ter Apel

Op Roakeldais

Adrillenmarkt/ Allerheiligen Markten Winschoten

Nacht van Winschoten

Run Winschoten

VEENDAM - Centrum Veendam

Stadsfestijn /

WARFFUM - Op

multidisciplinair

Roakeldais-hal

markt

braderie

Hardlopen /

WINSCHOTEN Centrum Winschoten WINSCHOTEN Centrum Winschoten

WINSCHOTEN - De 155

1-8-2009

25-9-2009 t/m 3-10-2009

10-6-2009 t/m 18-9-2009

19-9-2009

18-4-2009

21-2-2009

29-8-2009 t/m 30-8-2009

20-7-2009 t/m 3-8-2009

24-6-2009 t/m 28-6-2009

2-11-2009

10-7-2009

25.000

10.000

17.500

5.000

25.000

5.000

30.000

5.000

45.000

25.000

70.000

40.000

12-9-2009

Tabellenboek


Vlaggetjesdag Groningen

Pinksterfeesten Zoutkamp

SVR- Vakantiebeurs

Categorie

Stad & Locatie

marathon

Klinker Winschoten

Stadsfestijn /

ZOUTKAMP -

multidisciplinair

Centrum Zoutkamp

Stadsfestijn /

ZOUTKAMP -

multidisciplinair

Centrum Zoutkamp

Vakantie /

ZUIDBROEK - Eurohal

recreatie/vrijetijd Zuidbroek

Internationaal Indoor Concours

Springen /

ZUIDBROEK - Van der

Hippique Veendam

dressuur/military

Valk Hotel Zuidbroek

Datum

Bezoekers 35.000

28-5-2009 t/m 1-6-2009

28-5-2009 t/m 1-6-2009

31-1-2009

27-12-2009 t/m 9-1-2010

50.000

40.000

8.750

27.500


156

Tabellenboek


Bijlage 33

—

Evenementen: Aantal bezoekers Friesland, 2009

Evenement

Grote Groenmarkt Appelscha

Feestweek Balk

Wâldrock Festival

Heamielfeesten

Categorie

braderie


hardrock/rock

Agrarische Dagen

BERGUM - Festivalterrein Zomerweg

Bolsward

braderie

Gondelvaart op Wielen

BALK - Centrum Balk

multidisciplinair

Peije Dei

Zakenbeurs Regio Drachten

Boerestreek Appelscha

BOLSWARD - Centrum

popfestival

Drachten

APPELSCHA -

Stadsfestijn /

Veenhoop Festival

Braderie en Rommelmarkt

Stad & Locatie

braderie

zakelijke dienstverlening

corso

DE VEENHOOP - Terrein Veenhoop Festival DRACHTEN - Centrum Drachten DRACHTEN - Centrum Drachten

Datum

10-5-2009

22-8-2009 t/m 30-8-2009

13-6-2009

24-6-2009 t/m 27-6-2009

19-7-2009 t/m 20-7-2009

6-6-2009

4-6-2009

Congrescentrum

16-9-2009 t/m 17-9-2009

Drachten DROGEHAM - Centrum Drogeham

Stadsfestijn /

FRANEKER - Centrum

multidisciplinair

Franeker FRANEKER - Centrum

18-9-2009 t/m 19-9-2009

16-9-2009 t/m 19-9-2009

markt

PC Franeker Kaatspartij

kaatsen

FRANEKER - Het Sjûkelân 29-7-2009

Stadsfestijn /

HARLINGEN - Centrum

multidisciplinair

Harlingen

Harlinger Tobbedagen

Harlingen Terschelling Sloepenrace

Bruine Vlootdagen Harlingen

Dommelsch Muziek Aan Zee

braderie

roeien

Franeker

HARLINGEN - Centrum Harlingen HARLINGEN - Haven Harlingen

Stadsfestijn /

HARLINGEN - Haven

multidisciplinair

Harlingen

popfestival

12.500

10.000

6.000

12.500

10.000

20.000

10.000

DRACHTEN - Fries

Jaarmarkt Franeker

Harlinger Visserijdagen

Bezoekers

HARLINGEN - Haven Harlingen

157

16-8-2009 t/m 19-8-2009

26-8-2009 t/m 29-8-2009

1-8-2009 t/m 30-8-2009

22-5-2009

4-4-2009

20-6-2009

4.250

5.000

40.000

16.000

11.000

170.000

21.000

30.000

11.000

8.000

Tabellenboek


Heechspanning

Categorie Stadsfestijn / multidisciplinair

Stad & Locatie

HEEG - Centrum Heeg

Datum

14-5-2009

Bezoekers

10.000

HEERENVEEN - Abe Concert Guus Meeuwis

popconcert

Lenstra Stadion-

5-6-2009 t/m 6-6-2009

Sportclub Heerenveen

Open dag SC Heerenveen

Pinksterkermis Heerenveen

Avondmarkt Heerenveen

Turfstekersmarkt

voetbaltoernooi/overig


markt

HEERENVEEN - Abe Lenstra Stadion-

Burgemeester

HEERENVEEN - Centrum Heerenveen HEERENVEEN - Centrum Heerenveen HEERENVEEN - Centrum

koninginnedag

De GLASBLAZERS NIGHT OF THE

Stadsfestijn /

HEERENVEEN - Centrum

KOEMARKT

multidisciplinair

Heerenveen

Essent ISU World Cup

Essent ISU World Cup

AEGON NK Afstanden

ISU WK Shorttrack

AEGON NK Allround

schaatsen/shorttrack /kunstrijden schaatsen/shorttrack /kunstrijden schaatsen/shorttrack /kunstrijden schaatsen/shorttrack /kunstrijden schaatsen/shorttrack /kunstrijden

27-5-2009 t/m 1-6-2009

Kuperusplein

multidisciplinair

/kunstrijden

Heerenveen

18-6-2009

17-9-2009

30-4-2009

27-6-2009

HEERENVEEN - Thialf

9-1-2009 t/m 11-1-2009

HEERENVEEN - Thialf

14-2-2009 t/m 15-2-2009

HEERENVEEN - Thialf

13-11-2009 t/m 15-11-2009

HEERENVEEN - Thialf

30-10-2009 t/m 1-11-2009

HEERENVEEN - Thialf

14-3-2009 t/m 15-3-2009

HEERENVEEN - Thialf

26-12-2009 t/m 27-12-2009

Romantische Markt Joure

braderie

JOURE - Centrum Joure

14-8-2009

Jouster Merke

markt


24-9-2009 t/m 28-9-2009


7-8-2009

Op 'e Sjouwer

straattheater/locatie

15.000

HEERENVEEN -

Stadsfestijn /

Schaatsen/shorttrack

26-7-2009

Sportclub Heerenveen

Koninginnedag Heerenveen

EK Schaatsen Allround

70.000

158

90.000

17.500

17.500

15.000

11.000

40.000

40.000

40.000

30.000

26.000

26.000

35.000

25.000

Tabellenboek


Categorie

Stad & Locatie

Datum

theater

9.500

Boerebrulloft Joure

folklore muziek


22-7-2009

Friese Ballonfeesten

vliegevenement

JOURE - Nutsbaan Joure

22-7-2009 t/m 26-7-2009

Kollumer Katdagen

Lunato Kermis

Fries Straatfestival

stadsfestijn/multidisc KOLLUM - Centrum iplinair

kermis

Cambuurstadion LEEUWARDEN - Centrum Leeuwarden

Bloemenmarkt Leeuwarden

markt

LEEUWARDEN - Centrum Leeuwarden LEEUWARDEN - Centrum Leeuwarden

sinterklaas/-

LEEUWARDEN - Centrum

intochten

Leeuwarden

Woonfestival Leeuwarden

woon/tuin

Skûtsjesilen IFKS

nautisch

Skûtsjesilen (SKS-kampioenschap) nautisch

Dancetour Leeuwarden

dance

The Coca-Cola Leip Break!

dance

Marathon van Leeuwarden

hardlopen/marathon

Befrijdingsfestival Leeuwarden

LEEUWARDEN -

multidisciplinair

koninginnedag

Intocht Sinterklaas Leeuwarden

Kollum

Stadsfestijn /

Koninginnedag Leeuwarden

Bezoekers

LEEUWARDEN - Centrum Leeuwarden LEEUWARDEN - Diverse locaties in Friesland LEEUWARDEN - Diverse meren Friesland LEEUWARDEN Oldehoofsterkerkhof LEEUWARDEN Oldehoofsterkerkhof LEEUWARDEN Oldehove-Prinsentuin

Muziek /

LEEUWARDEN -

multidisciplinair

Prinsentuin

24-4-2009 t/m 2-5-2009

15-4-2009 t/m 19-4-2009

28-5-2009 t/m 31-5-2009

30-4-2009

21-5-2009

14-11-2009

19-9-2009

1-8-2009 t/m 8-8-2009

18-7-2009 t/m 31-7-2009

5-7-2009

3-9-2009

7-6-2009

5-5-2009

8.000

17.000

12.500

27.500

80.000

45.000

30.000

8.100

8.000

20.000

132.500

10.000

7.000

20.000

55.000

LEEUWARDEN Noordelijk Film Festival

film

Stadsschouwburg De

11-11-2009 t/m 15-11-2009

Harmonie Windmill Cup Carl Gantois

tennis

LEEUWARDEN -

159

30.000

13-7-2009 t/m 19-7-2009

Tabellenboek


Categorie

Stad & Locatie

Datum

Tenniscentrum De Molen

Bezoekers 7.500

LEEUWARDEN Zomerkermis Leeuwarden

kermis

Wilhelminaplein

6-6-2009 t/m 14-6-2009

Leeuwarden

Landbouwwerktuigenbeurs

Boot Holland

Caravana

landbouw/tuinbouw/ LEEUWARDEN - WTC bosbouw/veeteelt

Expo

boot/bootaccessoire

LEEUWARDEN - WTC

s

Expo

Vakantie

LEEUWARDEN - WTC

/recreatie/vrijetijd

Expo LEEUWARDEN - WTC

Huis en Tuin Leeuwarden

woon/tuin

Elfstedentocht voor motoren &

Overig/autosport /

LEEUWARDEN - WTC

auto's

motorsport

Expo

Racing-Expo Leeuwarden

Expo

automobiel/tweewiel LEEUWARDEN - WTC er/accessoires

Expo

Bedrijven Contactdagen voor

bedrijvencontactdag

LEEUWARDEN - WTC

Friesland

en

Expo

Hobby & Vrije Tijd

hobby/verzamel

Internationale Rashondententoonstelling

dieren/huisdieren

Friesland

Vrouw!

FPS Hengstenkeuring

SVR- Vakantiebeurs

Landelijke Banenmarkt CWI

Fryske Music Night

Occasionshow Friesland

LEEUWARDEN - WTC Expo

LEEUWARDEN - WTC Expo

lifestyle/trouwen/ero LEEUWARDEN - WTC tiek/paranormaal

Expo

veemarkt/paardenm

LEEUWARDEN - WTC

arkt

Expo

vakantie/recreatie /

LEEUWARDEN - WTC

vrijetijd

Expo

Studiemarkten /

LEEUWARDEN - WTC

Open Dagen

Expo

Popfestival

Automobiel /

LEEUWARDEN - WTC Expo LEEUWARDEN - WTC

tweewieler/accessoir Expo

160

14-12-2009 t/m 17-12-2009

6-2-2009 t/m 11-2-2009

22-1-2009 t/m 27-1-2009

5-3-2009 t/m 8-3-2009

1-6-2009

21-2-2009 t/m 22-2-2009

24-3-2009 t/m 25-3-2009

5-11-2009 t/m 8-11-2009

13-4-2009

3-4-2009 t/m 5-4-2009

8-1-2009 t/m 10-1-2009

7-2-2009

1-10-2009

27-11-2009

2-4-2009 t/m 5-4-2009

70.000

50.112

50.000

44.713

28.580

25.000

24.500

23.211

12.686

10.000

9.183

8.000

7.750

7.500

6.300

6.000

Tabellenboek


Occasionshow Friesland

Categorie

automobiel/tweewiel LEEUWARDEN - WTC er/accessoires

Supervlooi

braderie

Supervlooi

braderie

Supervlooi

braderie

Supervlooi

braderie

Supervlooi

braderie

Supervlooi

braderie

Supervlooi

braderie

Lemsterweek

nautisch

't Rôggefeest

Ameland Beach Rugby Festival

Flaeijelfeest

Sneekweek

Frisian Boatshow

Stad & Locatie

Expo LEEUWARDEN - WTC Expo LEEUWARDEN - WTC Expo LEEUWARDEN - WTC Expo LEEUWARDEN - WTC Expo LEEUWARDEN - WTC Expo LEEUWARDEN - WTC Expo LEEUWARDEN - WTC Expo LEMMER Centrum/haven Lemmer

straattheater/locatie NES AMELAND - Centrum theater

rugby

Nes NES AMELAND - Strand van Nes

Stadsfestijn /

NIEUWEHORNE -

multidisciplinair

Centrum Nieuwehorne

nautisch

OFFINGAWIER Sneekermeer

boot/bootaccessoire

OFFINGAWIER -

s

Sneekermeer

Datum

17-9-2009 t/m 20-9-2009

13-9-2009

27-9-2009

4-10-2009

18-10-2009

18-10-2009

1-11-2009

27-11-2009

27-7-2009 t/m 2-8-2009

7-8-2009

19-6-2009 t/m 21-6-2009

24-9-2009 t/m 26-9-2009

1-8-2009 t/m 6-8-2009

18-4-2009 t/m 19-4-2009

Bezoekers

6.000

5.500

5.500

5.500

5.500

5.500

5.500

5.500

10.000

12.000

5.600

30.000

130.000

8.000

OLDEBERKOOP VoorjaarsFair Oldeberkoop

woon/tuin

Evenemententerrein de

21-5-2009 t/m 24-5-2009

Doevekaamp OUDESCHOOT - Centrum

Skoattermerke

markt

Allegorische Optocht St.

stadsfestijn/multidisc SINT NICOLAASGA - Sint

Nicolaasga

iplinair

Oudeschoot

Nicolaasga

161

1-6-2009

3-9-2009

10.500

65.000

22.500

Tabellenboek


Categorie

Elfsteden Oldtimerrally

oldtimer

Hardzeildag/Braderie Sneek

braderie

Muziekterras de Marktstraat

Muziek /multidisciplinair

Stad & Locatie SLOTEN FR - Camping de Jerden

Datum

23-5-2009

SNEEK - Centrum Sneek

5-8-2009


25-6-2009 t/m 27-8-2009

Swinging Sneek

jazz/blues


29-8-2009

Jaarmarkt Sneek

markt


19-5-2009

Voorjaarskermis Sneek

kermis

Profronde Surhuisterveen

wielrennen

Internationale Centrumcross Surhuisterveen

Oerol Festival

Lindefestival

Jaarmarkt "Zolang als Workum"

Voorjaarsmarkt Workum

Vertrek Strontrace, Beurtveer en Visserijdagen

Veekeuringsdag Workum

veldrijden/fietscross

Theater / multidisciplinair

SNEEK - Martiniplein Sneek SURHUISTERVEEN Centrum Surhuisterveen SURHUISTERVEEN Centrum Surhuisterveen

LANDERUM -

14-1-2009

12-6-2009 t/m 21-6-2009

Westerkeyn WOLVEGA - Hoofdstraat

multidisciplinair

Wolvega

Stadsfestijn /

WORKUM - Centrum

multidisciplinair

Workum

nautisch

4-8-2009

100.000

50.000

35.000

8.000

6.000

5.000

30.000

8.500

TERSCHELLING

Stadsfestijn /

markt

21-3-2009 t/m 29-3-2009

Bezoekers

WORKUM - Centrum Workum WORKUM - Centrum Workum

Veemarkt /

WORKUM - Centrum

paardenmarkt

Workum

17-9-2009 t/m 19-9-2009

5-8-2009

2-5-2009

16-10-2009 t/m 24-10-2009

23-9-2009

57.000

20.000

20.000

15.000

10.000

6.750


162

Tabellenboek


Bijlage 34

—

Evenementen: Aantal bezoekers Drenthe, 2009

Evenement

TT Festival Assen

Categorie Stadsfestijn / multidisciplinair

Stad & Locatie

Datum

ASSEN - Centrum Assen 24-6-2009 t/m 26-6-2009

Intocht sinterklaas Assen

sinterklaas/-intochten

ASSEN - Centrum Assen 14-11-2009

Art Explosion en Livrelibre

tentoonstelling


Koninginnedag Assen

koninginnedag


Bevrijdingsfestival Assen

muziek/multidisciplinair


Voorjaarsmarkt Assen

markt


Najaarsmarkt Assen

markt


Festival de Ontmoeting

wereldmuziek


Superbikenight

popfestival


Bezoekers

105.000

60.000

36.000

30.000

30.000

10.000

10.000

8.500

5.000

ASSEN - De Bonte WK Ijsspeedway

ijsspeedway

Wever, Zwem- en

12-3-2009 t/m 15-3-2009

saunaparadijs

Drentse Fiets 4Daagse


Dutch TT Assen


Truckstar Festival

toerfietsen

wielrennen

motorrennen

wielrennen

ASSEN - Diverse locaties in Drenthe ASSEN - TT Circuit Assen ASSEN - TT Circuit Assen ASSEN - TT Circuit Assen

truck/trekker/

ASSEN - TT Circuit

tractorpulling

Assen

Rizla Racing Day

rallysprint/rallycross

WK Superbike

motorrennen


ASSEN - TT Circuit 163

7-7-2009 t/m 10-7-2009

29-8-2009

25-6-2009 t/m 27-6-2009

30-8-2009

25-7-2009 t/m 26-7-2009

9-8-2009

15.000

12.000

150.000

138.957

100.000

65.000

55.000

24-4-2009 t/m 26-4-2009

Tabellenboek


Categorie

Stad & Locatie

Datum

Assen

Concorso Italiano

Japanse Autosport festival

Dutch Supercar Challenge Finals

Porsche Scene Live

Internationale Ducati Club Races

ASSEN - TT Circuit

accessoires

Assen

automobiel/tweewieler/

ASSEN - TT Circuit

accessoires

Assen

Romeo

Duitse Autosport Festival


oldtimer

oldtimer

voertuigevenement

motorrennen

Event Noordelijk Internationaal

springen/dressuur

Concours hippique

/military

Landbouw Vakbeurs Assen

Masters of Hardcore

HorecaEvenTT

Assen

accessoires

Landelijke Motordagen en Pioneer Open Paddock

ASSEN - TT Circuit


ONK Race of the Champions motorrennen

Spettacolo Sportivo Alfa

43.500


autorennen (circuit)

landbouw/tuinbouw/bos bouw/veeteelt/visserij

dance

horeca/grootverbruik/ca tering

Bezoekers

ASSEN - TT Circuit Assen ASSEN - TT Circuit Assen ASSEN - TT Circuit Assen ASSEN - TT Circuit Assen


1-6-2009

13-9-2009

23-10-2009 t/m 25-10-2009

27-9-2009

1-5-2009 t/m 3-5-2009

20-9-2009

29-8-2009 t/m 30-8-2009

29-3-2009

18-4-2009 t/m 19-4-2009

ASSEN - TT-Hall Assen

21-10-2009 t/m 25-10-2009


14-1-2009 t/m 16-1-2009


7-11-2009


2-2-2009 t/m 4-2-2009

Evolution

dance


19-9-2009

Bouwplan Assen

woon/tuin


30-1-2009 t/m 31-1-2009

Grond groen en water

bouw/openbare werken


12-11-2009 t/m 14-11-2009

Dancetour Assen

dance

ASSEN - Veemarkt 164

17.800

14.630

9.000

7.700

7.000

7.000

5.500

5.000

5.000

25.000

24.798

17.000

11.000

10.000

5.500

4.556

17-5-2009

Tabellenboek


Categorie

Stad & Locatie

Datum

Assen

Bezoekers 5.000

ASSEN TT Kermis Assen

kermis

Veemarktterrein aan

20-6-2009 t/m 28-6-2009

de van Riebeeckstraat

80.000

BARGER Shantyfestival Emmen

zang/koren

COMPASCUUM Veenpark: de wereld

13-9-2009

20.000

van veen Stadsfestijn /

BEILEN - Centrum

multidisciplinair

Beilen

Concours Hippique

springen/dressuur /

COEVORDEN - Van

Coevorden

military

Heutszpark

Markten /

DALEN - Centrum

multidisciplinair

Dalen

Markten /

DALEN - Centrum

multidisciplinair

Dalen

Markten /

DALEN - Centrum

multidisciplinair

Dalen

Markten /

DALEN - Centrum

multidisciplinair

Dalen

Markten /

DALEN - Centrum

multidisciplinair

Dalen

Markten /

DALEN - Centrum

multidisciplinair

Dalen

Beiler Ummekeer

Zomeravondmarkten Dalen






Schilderfestival Montmartre


Oldtimerbeurs Flowerdome automobiel/tweewieler/ Eelde

accessoires

Rabo Gouden Pijl

wielrennen

Internationaal Full-Colour Festival

Koninginnedag Emmen

C'est la Vie-festival Emmen

theater/multidisciplinair

koninginnedag

14-8-2009

22-5-2009 t/m 24-5-2009

8-7-2009

15-7-2009

22-7-2009

29-7-2009

5-8-2009

12-8-2009

DWINGELOO - De Brink 11-7-2009

EELDE - Flowerdome

EMMEN - Centrum Emmen EMMEN - Centrum Emmen EMMEN - Centrum Emmen

Stadsfestijn /

EMMEN - Centrum

multidisciplinair

Emmen

165

28-11-2009 t/m 29-11-2009

11-8-2009

30-8-2009

30-4-2009

26-7-2009

25.000

7.500

7.500

7.500

7.500

7.500

7.500

7.500

5.000

9.000

60.000

35.000

30.000

30.000

Tabellenboek


Nacht van Emmen

Categorie

jazz/blues

Carnavalsoptochten Emmen carnaval

Zomerkermis Emmen

Bedrijven Contact Dagen Drenthe Internationaal Vliegerfestival Emmen Back to the 80's recreatieplas Rietlanden

1-4-2009 t/m 2-4-2009

vliegeren

muziek/multidisciplinair

braderie

Mega Piratenfestijn

Nederlandstalige muziek

woon/tuin

Floralia Bloemencorso

corso

Jaarmarkt Wateren

markt

Zomermarkt Gieten

markt

Jaarmarkt Hollandscheveld/ Feestweek

21-2-2009

EMMEN - De Giraf

Vlindermarkten Emmen

Jaarmarkt Gieterveen

Emmen

bedrijvencontactdagen

dance

Gieterveen

EMMEN - Centrum

29-5-2009

25-7-2009 t/m 2-8-2009

Dancetour Emmen

Hemelvaartsmarkt

Emmen

EMMEN - De Giraf

tentoonstelling

Lente Fair

EMMEN - Centrum

Datum

kermis

China Festival of Lights

Dagblad van het Noorden

Stad & Locatie

markt

markt

EMMEN - De Grote Rietplas EMMEN - De Grote Rietplas EMMEN - Dierenpark Emmen

EMMEN - Iris Terrein

EMMEN - Marktplein Emmen EXLOO - Centrum Borger FREDERIKSOORD Boomgaard de Fruithof FREDERIKSOORD - Park Frederiksoord GARMINGE Appelschaseweg GIETEN - Centrum Gieten GIETERVEEN - Centrum Gieterveen GIETERVEEN - Centrum Gieterveen

21-8-2009 t/m 23-8-2009

13-6-2009

10-11-2009 t/m 7-2-2010

28-8-2009

7-7-2009 t/m 25-8-2009

16-5-2009

2-5-2009 t/m 3-5-2009

12-9-2009 t/m 13-9-2009

28-7-2009

2-8-2009

21-5-2009

4-7-2009

Bezoekers

6.000

5.000

20.000

9.000

25.000

6.000

150.000

10.000

140.000

9.000

10.000

6.500

10.000

6.000

20.000

10.000

HOLLANDSCHEVELD markt

Centrum Hollandscheveld

166

24-8-2009 t/m 30-8-2009

35.000

Tabellenboek


Categorie

Ronde van Drenthe

wielrennen

Groenmarkt Hoogeveen

markt

Geraniummarkt Klazienaveen Shantykorenfestival Klazienaveen

Univé Drenthe Marathon

Donderdag Meppeldag

Snikkeweek

Paarden- en warenmarkt Drenthe Paarden- en warenmarkt Drenthe Paarden- en warenmarkt Drenthe Paarden- en warenmarkt Drenthe SIVO, Internationaal Folkloristisch Dansfestival

markt

zang/koren

hardlopen/marathon

Stad & Locatie HOOGEVEEN Barloworldhal HOOGEVEEN - Centrum Hoogeveen KLAZIENAVEEN Centrum Klazienaveen KLAZIENAVEEN Centrum Klazienaveen KLAZIENAVEEN Centrum Klazienaveen

5-5-2009

23-5-2009

30-5-2009

MEPPEL - Centrum Meppel

Stadsfestijn /

MUSSELKANAAL -

multidisciplinair

Centrum Musselkanaal

markt

NORG - Centrum Norg

16-5-2009

markt

NORG - Centrum Norg

28-7-2009

markt

NORG - Centrum Norg

29-8-2009

markt

NORG - Centrum Norg

12-9-2009

folklore muziek

ODOORN - Centrum Odoorn

Stadsfestijn /

OOSTERHESSELEN - De

multidisciplinair

Klencke

Herfstfair Orvelte

woon/tuin

Jaarbeurs van het Noorden

9-5-2009

multidisciplinair

tentoonstelling

Rodermarktparade

10-4-2009 t/m 13-4-2009

Stadsfestijn /

Zuidenveldfestival/-

Rodermarkt

Datum


markt

lifestyle/trouwen/erotiek /paranormaal

ORVELTE Museumdorp Orvelte

RODEN - Brink Roden

RODEN - Centrum Roden

9-7-2009 t/m 13-9-2009

19-5-2009 t/m 24-5-2009

29-7-2009 t/m 2-8-2009

17-6-2009 t/m 21-6-2009

11-9-2009 t/m 13-9-2009

22-9-2009

19-9-2009

Bezoekers

55.000

18.000

15.000

15.000

15.000

155.000

17.000

5.000

5.000

5.000

5.000

23.000

40.000

9.000

50.000

45.000

RODEN Jaarbeursterrein (Norgerweg)

167

18-9-2009 t/m 23-9-2009

25.000

Tabellenboek


Categorie

Stad & Locatie ZUIDLAREN - Prins

Noordshow

tentoonstelling

Feestweek Zuidlaarder

Stadsfestijn /

ZUIDLAREN - Centrum

Markt

multidisciplinair

Zuidlaren

Stadsfestijn /

ZUIDLAREN - Centrum

multidisciplinair

Zuidlaren

Zuidlaardermarkt®

Bernhardhoeve

Datum

8-1-2009 t/m 10-1-2009

16-10-2009 t/m 21-10-2009

20-10-2009

Bezoekers

15.000

160.000

150.000


168

Tabellenboek


Bijlage 35

—

Beschrijving BIK–codes Recreatie en Toerisme

Horeca 55301

Restaurants

55302

Cafetaria's, lunchrooms, snackbars etc.

55303

IJssalons

5540

Cafés e.d.

Logies 5511

Hotel–restaurants

5512

Hotels (excl. HR) pensions en conferentieoorden

5521

Jeugdherbergen. kamphuizen e.d.

5522

Kampeerterreinen

5523

Vakantiehuisjes, bungalowparken

Cultuur, recreatie, sport en amusement 74842

Organiseren van beurzen, tentoonstellingen e.d.

92322

Evenementenhallen

92331

Kermisattracties

9213

Vertoning van films

92321

Theaters, schouwburgen en concertgebouwen

92332

Recreatiecentra

92531

Dieren– en plantentuinen, kinderboerderijen

92532

Beheer van natuurgebieden

92521

Kunstgalerieën en –exposities

92522

Musea

92611

Exploitatie van zwembaden

92612

Sportaccommodaties (excl. zwembaden)

92613

Exploitatie van sportvelden

169

Tabellenboek


Cultuur, recreatie, sport en amusement 92614

Exploitatie van overige sportaccommodaties

9304

Sauna's, zonnebanken e.d.

9262

Overige sport

9263

Binnensport

9264

Watersport

9265

Overige sport

9271

Loterijen en kansspelen

92721

Exploitatie van amusements– en speelautomaten

92722

Verzorgen van vistochten

92723

Hengelsport

92724

Recreatie n.e.g.

Personenvervoer 6022

Ongeregeld personenvervoer per taxi

6023

Ongeregeld personenvervoer per autobus

61102

Passagiersvaart, veerdiensten (zeevaart)

61204

Passagiersvaart en veerdiensten (binnenvaart)

6200

Vervoer door de lucht

6323

Luchthavens en overige dienstverlening

Reisorganisaties en bemiddeling 63301

Reisorganisatie

63302

Reisbemiddeling

63303

Informatieverstrekking op gebied van toerisme

170

Tabellenboek


Recreatiegoederen

Recreatiegoederen

3512

Nieuwbouw en reparatie van sport– en recreatievaartuigen

52486

Detailhandel in watersportartikelen

52487

Detailhandel in sportartikelen

52488

Detailhandel in kampeerartikelen

52489

Detailhandel in caravans



52432

Detailhandel in lederwaren en reisartikelen

52481

Detailhandel in fotografische artikelen

71402

Verhuur van sport– en recreatieartikelen

Bron: Kamer van Koophandel

171

Tabellenboek


Bijlage 36

—

Beschrijving BIK–codes Watersport

Jachthavens 92644

Jachthavens

Bootverhuur 7122

Verhuur van schepen

71402

Verhuur van sport– en recreatieartikelen

Zeilscholen 92643

Zeil– en surfscholen

Passagiersvaart 61204

Passagiersvaart, veerdienst (binnenvaart)

Jachtwerven 3512

Bouw en reparatie sport– en recreatievaartuigen

Overige watersportgebonden industrie 174002

Productie zeilen, tenten en dekkleden

2911

Productie en revisie motoren en turbines

351102

Scheepsschildersbedrijven

36121

Interieurbouw

172

Tabellenboek


Watersportgebonden handel en diensten 511402

Handelsbemiddeling in schepen en vliegtuigen

511804

Handelsbemiddeling sport– en recreatieartikelen, speelgoed

51472

Groothandel in watersportartikelen

524861

Winkels in watersportartikelen

524862

Winkels in boten

632204

Overige diensten voor vervoer over water

92722

Verzorgen van vistochten

Bron: Kamer van Koophandel

173

Tabellenboek

Toerisme in Cijfers. INSTITUUT SERVICE MANAGEMENT T.a.v. Toerdata Noord CG Leeuwarden drs. P.H. Huig tel: fax:

Recommend Documents