TOEN (begin jaren 80) Boerderij Stammershoef

SP

RT

GI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 J BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG V BELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR B VEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSB 100 0 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VO VOLKSBELANG O L KSBELANG • 100 JA AR BOUWVERE BOUWVE • E E V E A G W V E R E ENNVIIGI I TU O UO VOLKSBELANG NG 100 J LKSBELANG • 100 JA A AR AURM BOUWVEREEN B GOI N R ZGI VOLKSBELANG • 10 E CH I LO L K SBELANG • 100 JA BV BOUWVEREEN UWVEREEN IGI N NG G VOLKSBELANG A AR A R BOUWVEREEN BO WVEREEN IGI N NG V T IU U J G BELANG LANG • 100 JA JI A AE R BOUWVEREEN IGI NG G VO VOL VOLKSBELANG O LLK LKSBE K SBEL E L AE NG NS TG • 100 10 JA AR B A LAR A VEREEN REEN IGI NG N GE CVOLKSBELANG V O LKSBELANG • 100 JA A AR A R BOUWVEREEN B O U W V EREEE N IIG IGI GIN NG VOLK VOLKSB 100 0 JA AR BOUWVEREEN B O U WVEREEN IGI NG VOLK VOLKSBELANG LKSB B E L A N G • 100 1 0 0 JA AR R BOUWVERE BO B O UWVE VOLKSBELANG NG VOLKSBELANG 100 J LKSBEE L A NG • 100 JA AR BOUWVEREEN BOUWV WVEE R E E N IIGI GIN GV OLK KSBELA S A N G • 10 BOUWVEREEN UW W V E R EEN E IGI NG VOLKSBEL VOLKSBELANG ELA ANG • 1 100 0 0 JA J A AR A R BOUWVEREEN B O U W V E REEE N IIGI GIN NG V BELANG LAN N G • 100 1 JA AR BOUWVEREEN BOUWV VER R E E N IIGI GIN NG GV VOLKSBELANG O L K S B E L A N G • 100 10 00 0 JA J A AR B VEREEN REE E N IGI NG N VOLKSBELANG VOLKSBELA LAN N G • 100 1 0 0 JA J A AR A R BOUWVEREEN B O U W V E R E E N IIGI GIN NG V VOLKSB OLK 100 0 JA J A AR BOUWVEREEN B EN IIGI GIN NG GV VOLKSBELANG O L K S B E L A N G • 100 1 0 0 JA J A AR A R BOUWVERE BO OUW WVE VOLKSBELANG NG VOLKSBELANG 100 L K S BELA ANG • 100 0 JA A AR A R BOUWVEREEN B O U W V E R E E N IIGI GIN GV O L K S B E LA LAN NG • 1 0 J BOUWVEREEN U W VEREEEN IGII NG NG V VOLKSBELANG OLKSB EL ANG • 1 100 0 0 JA J A AR A R BOUWVEREEN BOUWV VEREEEN IGII N NG V BELANG L A N G • 100 1 JA J AR A R BOUWVEREEN B O U W V E R E E N IIGI GIN NG GV VOLKSBELANG OLKSB EL A ANG N • 100 10 00 JA A AR AR B VEREEN R E E N IGI NG N VOLKSBELANG V O L K S B E L A N G • 100 1 0 0 JA J A AR A R BOUWVEREEN B O U W V EEREEN IGI N NG VO VOLKSB OLK 100 0 JA J A AR R BOUWVEREEN B O U W V E R E E N IIGI BO GIN NG GV VOLKSBELANG O L K S B E L A N G • 100 1 JA AR BOUWVERE BO OUW WVE VOLKSBELANG 100 VOLKSBELANG 100 LK K S B ELA ANG • 1 0 0 JA J A AR A R BOUWVEREEN B O U W V E R E E N IIGI GIN NG VOLKSBELAN NG • 1 0 J BOUWVEREEN UW W V ERE ER EEE N IIGI GIN NG GV VOLKSBELANG OLKSB EL ANG • 1 100 0 0 JA J AR BOUWVEREEN BOUWVEREEEN IIGI GIN NG V BELANG LAN N G • 100 1 10 JA J A AR A R BOUWVEREEN B O U W V E R E E N IIGI GIN NG G VOLKSBELANG • 100 10 00 0 JA J A AR B VEREEN REEN N IIGI G I NG N G VOLKSBELANG V O L K S B E L A N G • 100 VO 1 0 0 JA J A AR BOUWVEREEN IGI N NG GV VOLKSB OLK 100 0 JA AR R BOUWVEREEN B O UWV BO WVER R E E N IIGI GIN NG GV VOLKSBELANG O LK LKSBELANG • 100 JA AR R BOUWVERE B O U WVE VOLKSBELANG VOLKSBELANG 100 J LKSBELA AN NG G • 100 00 JA J A AR A R BOUWVEREEN B O U WVEREEN W IGI NG VOLKSB B E LLA BE AN NG • 10 BOUWVEREEN UWVEREEN N IIGI GIN NG G VOLKSBE VO VOLKSBELANG ELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN BOU U W V E REEN IGI N NG V BELANG LANG • 100 JA A AR A R BOUWVEREEN B O UWVEREEN IGI NG VOLK VOLKSBELANG K S B E L A N G • 100 JA AR B VEREEN REEN IGI NG VOLKSBELANG VOLKSS B E L A N G • 100 1 0 0 JA J A AR A R BOUWVEREEN B O U W V E REEN IGI NG VOLK VOLKSB 100 0 JA AR BOUWVEREEN IGII N NG GV VOLKSBELANG O L K S B E L A N G • 100 JA AR BOUWVERE BOUWVE VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 J BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG V BELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR B VEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSB EE

LOGSE WE DER OP BO UW

•

•M

E

E ST

R•

AOOR N E D

WO N I N G B O U WCO EEN R P OR AN A RD TI

V IS

E

E

RK

H

U

•W

EN

AA

KSB EL A N G N • VO L ALS ONE S T UD NW

E

NT E

N

TOEN (begin jaren ‘80) Boerderij Stammershoef Aan de Hoogelandscheweg stond van oudsher een Hofstede, die in 1909 gedeeltelijk werd afgebroken. Gevolgd door wederopbouw tot herenhuis met knechtswoning en pakhuis voor de directeuren van de “N.V.Vruchtenkwekerij Stammershoef ”, de heren J.B. van Houten en G.J. Baggerman. “De Stammershoef ” was een soort landbouwmaatschappij met 7 ha gronden in Vianen. Op deze tuinderij werden groenten en fruit verbouwd. Sla, kool, andijvie en bonen vormden de hoofdmoot en werden verkocht op de veiling in Utrecht. Sindsdien heeft het pand de passende naam “Boerderij Stammershoef ”. De gemeentearchitect, Simon Feikema, heeft een min of meer ‘eigen stijl’ ontwikkeld voor woonhuizen en kantoren in Vianen. In 1930 wordt de woning verbouwd tot kantoor en loods, waardoor het pand de vorm krijgt, zoals die tot de sloop heeft bestaan.

In 1925 woonde er de bekende schrijver Herman de Man (1898-1946), auteur van onder andere ‘Het wassende water’. Na zijn vertrek nam notaris Van Houten, één van de Viaanse Notarissen, zijn intrek in de boerderij. In 1934 kwam hij noodlottig om het leven, toen hij met zijn Oldsmobile bij de Tol in het kaneel reed. In 1953 werd bij raadsbesluit het Stammershoefcomplex van 4,5 ha (bestaande uit tuingrond, boomgaard, drie huizen, schuren, loodsen en kassen) voor fl. 100.000,- aangekocht van de N.V., met als doel het bouwen van woningwetwoningen. De pachters zijn dan de broers B.J.A. en P.H. Delpeut. De gronden en opstallen werden later in huur voor één jaar uitgegeven. Notaris Stolk huurde het kantoorgedeelte en hield er domicilie. Zijn opvolger, notaris Tromp, huurde het tot zijn verhuizing in 1982. Het kantoor werd vervolgens direct verhuurd aan “het nieuwe spul van Volksbelang” en zij besloten om alles af te breken. Een (groot) deel van de schuren was al in gebruik voor opslag en werkplaats.

Beste lezer, Honderd jaar geschiedenis van wat in het begin de Viaansche Bouwvereeniging “Volksbelang” was, is samengevat in dit magazine. Dit jaar is het precies negentig jaar geleden (nog een jubileum) dat de eerste 26 Volksbelangwoningen werden verhuurd. De “nieuwe huizen” aan de Achterweg (tegenwoordig de Burgemeester Jonkheer Hoeufftlaan) waren de eerste en zeker niet de laatste. Sinds de schrale begintijd en vooral na de Tweede Wereldoorlog heeft Bouwvereeniging Volksbelang zich stevig geweerd. In de jaren vijftig werden op het Hogeland portiekflats, eengezinsrijtjeshuizen en op De Bol een complex bejaardenwoningen gerealiseerd.Vervolgens werden er in de jaren zestig en begin zeventig in De Hagen eengezinshuizen en de flats gebouwd. Toen het Hogeland en De Hagen zo goed als volgebouwd waren volgden in 1972 de woningen in Het Monnikenhof. Bij de laatste fase van De Hagen en in Het Monnikenhof kwam er steeds meer aandacht voor de kwaliteit van de woningen en de leefomgeving. Midden in de jaren tachtig kreeg Vianen steeds minder ruimte van het rijk om woningen te bouwen. Toch kon er toen wel gestart worden met Amaliastein. In deze periode kreeg Volksbelang door aankopen van gemeentewoningen in Vianen, Everdingen, Hagestein en Zijderveld er een aantal woningen bij. De vereniging is inmiddels met afstand de belangrijkste verhuurder van sociale huurwoningen in deze gemeente. Binnen de Bestuursregio Utrecht moet Vianen alleen Utrecht, Zeist en Nieuwegein voor zich dulden als het om de gemeente met procentueel de meeste sociale huurwoningen gaat (31,6 %). Een resultaat dat vooral dus te danken is aan Bouwvereeniging Volksbelang.

Fotostudio Marks (Vianen) Een vitale, visionaire organisatie, als Volksbelang, verandert met de tijd mee om goed toegerust te zijn voor de toekomst. In de loop van dit jaar staan er ook weer veranderingen op het programma. Ook die ontwikkelingen zullen ten goede komen aan de volkshuisvesting en de bewoners. In de loop van de jaren is de samenwerking tussen Volksbelang en de gemeente steeds gegroeid, hechter en breder geworden. Niet alleen qua woningbouw, ook grote projecten als het Master Plan Vijfheerenlanden, de Brede School en Project Zijderveld binden ons samen. Graag feliciteer ik Volksbelang met dit jubileum. De vereniging is voor een honderd jarige nog opvallend kwiek, initiatiefrijk en samenwerkingsbereid. Moge dat ook in de toekomst zo blijven. Lezer, Graag wens ik u veel lees- en kijkplezier met dit magazine. Hopelijk vormt het een extra aanleiding om met andere ogen naar Vianen en zijn drie dorpskernen te kijken.Van harte aanbevolen! mw. drs. D.A.M. Koreman burgemeester

Ϯ

06

Volksbelang Een eeuw sociale woningbouw

05

De naoorlogse wederopbouw Vianen en Volksbelang groeien

Bouwvereeniging Volksbelang Voorzichtige start sociale woningbouw in Vianen

De grote oversteek Vianen vol? Monnikenhof!

16

10 Stagnerende groei en

Verhuizen? Niets vergeten?!

Jaren ’90 bouw Donjon

veranderende vraag Hervormingen en bezuinigingen vanaf 1980

21

Creatieve oplossingen en aankoop gemeentewoningen

ϯ

Nieuw millennium, nieuwe kansen Diversiteit aan projecten

33 University College Utrecht En verder ….

Volksbelang als studentenhuisvester

14

Ali Maasland en De Vijfheerenlanden Bewoonster van het eerste uur

Verwarrende straatnamen

26

Meer dan een woningbouwcorporatie Kansen in Vianen en de regio benutten

40 Van kazerne tot studentenhuisvesting

24

38 jaar werken bij Volksbelang Henk van der Linden

Blik op de toekomst Nieuwbouw en zekerheid bieden

38

Geboren en getogen in Vianen Steven Smith en de Joke Smitlaan

45

ϱ

Een eeuw sociale woningbouw

Volksbelang van gemaakt. Zo nam de bekende heer Hartman met anderen het initiatief om woningwetwoningen in onze prachtige stad te bouwen en dat vanuit een bedrijf uitsluitend ’werkzaam in het belang van de volkshuisvesting’. Mooie woorden vanuit sociaal betrokken harten.Vanuit die visie verrichten wij ook vandaag ons werk.

Graag bied ik u namens alle medewerkers en de Raad van Commissarissen van Volksbelang dit magazine aan. In vogelvlucht is de 100-jarige geschiedenis van Volksbelang beschreven, voorzien van fraaie historische foto’s en interviews met onze klanten. U kunt lezen hoe we gekomen zijn waar we nu zijn. Een bedrijf dat het 100 jaar kan volhouden is niet niks. En zelfs na die eeuw is de kern van ons werk nog steeds actueel. Actueel, omdat we dagelijks voorzien in een behoefte van veel gevraagde, kwalitatief goede huisvesting. Met de Woningwet van 1901 werd de mogelijkheid gecreëerd misstanden op het gebied van wonen op te lossen. Ook in Vianen is daar dankbaar gebruik

Er waren in al die jaren veel veranderingen. Eén rode draad loopt echter door het verhaal: de kracht om steeds weer bij te stellen, steeds weer te vernieuwen. Het is een langlopend Ontwikkelingsproces geworden. Als symbool voor die vernieuwing en dat ontwikkelingproces kan wat mij betreft het prachtige Hof van Batenstein dienen. Een complex waarin veel oudere Vianezen nog steeds klant van Volksbelang kunnen zijn en die het samenbinden van wonen, zorg en welzijn in optima forma inhoud geeft. Natuurlijk zijn wij veel dank verschuldigd aan allen die ons in de gelegenheid hebben gesteld dit werk te doen en aan allen die dit werk tot stand hebben gebracht. Ik denk daarbij ook aan oud bestuurdsleden en oud-medewerkers, want alleen kom je met onze opgave niet ver. We hebben een uitstekende relatie met verschillende partners, zoals de gemeente Vianen, andere gemeenten,

collega-corporaties en (zorg)instellingen. Net zoals de relatie met onze huurders heel goed genoemd mag worden. We organiseren een halfjaar met feestelijke activiteiten met voor elk wat wils. Dit magazine is voorzien van een prachtig voorwoord van onze burgemeester die een groot aantal jaren met Volksbelang heeft samengewerkt. Wij gaan door met onze ambities en staan voor grote uitdagingen in Vianen. Onder andere in de vorm van nieuwbouw op de locaties Helsdingen, Hoef en Haag, de oude Binnenstad en Zijderveld en nog meer mooie locaties waar gebouwd kan worden.Vernieuwingen in de wijk Hogeland/Zederik zullen de komende 10 jaar ons werkprogramma bepalen. En vanzelf zullen we het werken aan het Masterplan Vijfheerenlanden vervolgen. Het blijft gaan om de kwaliteit van het wonen, omdat dat ondermeer de kwaliteit van de samenleving bepaalt. Ik vertrouw erop dat we een goed nieuw hoofdstuk aan onze geschiedenis zullen toevoegen. Ik wens u veel leesplezier. Ed de Groot Directeur-bestuurder Maart 2011

ϲ

Op 6 januari 1911 begon het allemaal met de oprichting van Bouwvereeniging Volksbelang. Om betere leefomstandigheden onder de arme bevolking te realiseren is de Woningwet ingevoerd. Mede hierdoor ontstond ook in Vianen een woningcorporatie. Van de eerste woningen op het Hogeland tot 1940 bouwde Volksbelang in totaal 65 woningen.

Voorzichtige start sociale woningbouw in Vianen

Bouwvereeniging Volksbelang De oprichting Bouwvereeniging Volksbelang werd opgericht in 1911. Op een moment waarop de bevolking in Vianen niet groeide, maar zelfs kromp. Zo liep het bevolkingsaantal van ruim 3.600 inwoners in 1880 terug tot circa 3.350 in 1920. Ondanks een

krimpend bevolkingsaantal, waren de zeer slechte woonomstandigheden van de armste laag van de bevolking de reden om een woningcorporatie op te richten. Door de Woningwet van 1901 werden initiatieven voor de sociale woningbouw vanuit de overheid ondersteund door middel van rijkssubsidies, waardoor in

vrijwel alle Nederlandse gemeenten woningcorporaties ontstonden. Ook in Vianen begon men met goede moed om de verslechterende leefomstandigheden van delen van de bevolking te verlichten. Deze ontwikkeling was het gevolg van wat omschreven wordt als ‘De Brede Maatschappelijke Discussie’.

ϳ In de periode 1850 tot 1900 ging de hogere klasse van de bevolking zich bezighouden met de leefsituatie van arbeiders. Betere woningen zouden leiden tot meer beschaving en educatie. Een goede behuizing werd gezien als belangrijke basis voor het gezin. Als opvolger van de fabriekswoningen, waarbij de eigenaar van de fabriek de arbeiders van woningen voorzag, werd het idee van woningcorporaties langzaam uitgewerkt. Deze ontwikkelingen hebben in Vianen uiteindelijk geleidt tot de oprichting van Bouwvereeniging Volksbelang. Eén van de oprichters was M.E. Hartman (18701952), een markant en veelzijdig man.

De heer M.E. Hartman Reeds in 1895 bezat hij een logement aan de Voorstraat, Hotel Roos, waarvan de naam werd gewijzigd in Hotel Hartman. Hij bezat een schildersbedrijf, dat nog steeds bestaat en ook vestigingen in Amsterdam, Den Haag en Ridderkerk heeft. Hij was in Vianen behalve als hoteleigenaar en schilder bekend als huizenbezitter en bestuurder. Met R.C. Hartman en anderen stichtte hij in 1905 in Vreeswijk de N.V. Eerste Nederlandsche Betonsteenfabriek, die vanaf 1911 N.V. Stoomsteenfabriek ‘De Lek’ werd genoemd. Hartman was politiek en be-

stuurlijk actief, zowel in de gemeenteraad (1905-1922) als deelnemer bij het hoogheemraadschap, maar ook sociaal actief in diverse plaatselijke besturen. Hij was verantwoordelijk voor de uitbreiding van de stad met nieuwbouwbuurten en met name sociale woningbouw. Naar aanleiding van Hartmans 75e verjaardag is de toenmalige Stammershoefstraat in 1945 op verzoek van Bouwvereeniging Volksbelang naar hem vernoemd. Dit uit waardering voor zijn werk gedurende meer dan dertig jaren in het belang van de volkhuisvesting in Vianen. In de eerste jaren kwam weinig van de voorgenomen plannen terecht, vooral door het ontbreken van overheidssteun. De gemeente stond welwillend tegenover sociale woningbouwprojecten, maar er waren op dat moment (te) weinig financiële middelen om deze initiatieven te ondersteunen. In dezelfde tijd was er nog een belangrijk initiatief op landelijk niveau. In 1913 werd de Nationale Woningraad opgericht (nu bekend als Aedes): een overkoepelende organisatie die woningbouw-

Woningwet van 1901 De Woningwet van 1901 was de eerste stap die door de overheid werd gezet om ingrijpen in de woon- en leefsituatie van haar burgers mogelijk te maken. Het voornaamste doel van de Woningwet was de bewoning van slechte panden onmogelijk te maken en de bouw van goede woningen te bevorderen. Om dit doel te bereiken, werden strenge regels en voorwaarden ingesteld waaraan huizen moesten voldoen. Daarnaast werd er overheidsgeld beschikbaar gemaakt voor het realiseren van degelijke nieuwbouwwoningen. Dit geld werd gebruikt om leningen aan woningbouwcorporaties te verschaffen, die hiermee in staat waren bouwplannen uit te voeren: de zogenaamde woningwetwoningen. Al duurde het ongeveer een decennium voordat de Woningwet echt effect begon te krijgen, wordt de Woningwet gezien als het begin van betere leefomstandigheden onder de armste bevolking.

ϴ

BOUWVEREENIGING VOLKSBELANG

verenigingen advies kon geven en zou ondersteunen. Er werden inspecteurs voor de volkshuisvesting aangesteld, die ervoor moesten zorgen dat gemeenten een actief beleid zouden voeren op het gebied van sociale woningbouw. Door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) zat er voor Volksbelang niks anders op dan de voorgenomen bouwplannen tijdelijk te parkeren. De prioriteiten van de overheid lagen op dat moment niet bij de volkshuisvesting. Ook de jaren vlak na de Eerste Wereldoorlog werd er niet gebouwd, voornamelijk veroorzaakt door een groot gebrek aan bouwmaterialen. Toch kwam er in deze naoorlogse periode weer beweging aan het volkshuisvestingsfront. Door de verandering in het politieke klimaat (de verzuiling en een groeiende socialistische beweging) werd er weer actief nagedacht over oplossingen voor de behuizing van de armste bevolkingsgroepen. Er werd gelobbyd

bij gemeenten voor financiële ondersteuning. Initiatieven worden omgezet in de oprichting van woningbouwverenigingen, vaak met een socialistische oriëntatie. In Vianen, waar de socialistische invloed vrijwel nooit sterk aanwezig was, ontstond een tweede corporatie. Dit was de sociaaldemocratische woningbouwvereniging, met de naam ‘Voorwaarts’. In 1920 fuseerden de twee verenigingen en zij gingen verder onder de naam ‘Bouwvereeniging Volksbelang’.

“Nieuwe Huizen” voor arbeiders Bouwen op het Hogeland De eerste woningen werden gerealiseerd op het Hogeland aan de Achterweg, tegenwoordig bekend als de Burgemeester Jhr. Hoeufftlaan. Het ontwerp van deze huizen was gericht op een goede behuizing voor arbeiders en is

ϵ

nog steeds typerend voor die tijd. De woningen werden al gauw aangeduid als de “Nieuwe Huizen”. Deze benaming wordt overigens nog steeds gebruikt door oud-Vianezen. Ook al waren de woningen niet al te ruim, ze waren en zijn erg geliefd door de sfeervolle uitstraling. Zo hadden deze woningen een betrekkelijk grote tuin, zodat de bewoners daar hun eigen groenten konden kweken. De gemeente Vianen werd door dit eerste initiatief gestimuleerd om meer nieuwbouw te bevorderen. Er ontstond een gemeentelijk uitbreidingsplan voor de rest van de wijk Hogeland. Dit was slechts een globale schets van het stratenplan zonder verdere specificatie van de openbare ruimte daaromheen. Een echt uitbreidingsplan met concrete ideeën liet nog ruim 10 jaar op zich wachten. Van de voortvarende plannen en ideeën uit de jaren ’30 kwam door de economische malaise weinig terecht. De woningbouwplannen bleven tussen de twee Wereldoorlogen zeer beperkt. Naast de

nieuwbouw aan de Achterweg werden er in 1928 in totaal 32 huizen gebouwd aan de huidige Hartmanstraat (destijds Stammershoefstraat). De bouwaanvraag van het ontwerp voor de eerste blokken, vier met elk vier en één met zes woningen aan de noordoostzijde van de straat, was getekend door de voorzitter van Volksbelang, de heer M.E. Hartman. Uiteindelijk zijn er aan weerszijden van de weg zes blokken van vier en twee blokken van zes eenheden gebouwd. Het vormt een mooi voorbeeld van de vroege sociale woningbouw. Volksbelang was in die jaren eigenaar en beheerder van ongeveer 65 woningen. De organisatie behoorde daarmee tot de kleinere verenigingen. De Tweede Wereldoorlog bracht opnieuw een onderbreking van de bouwactiviteiten. Materieel was nodig op het oorlogsfront en de landelijke politiek had andere zaken om zich mee bezig te houden. Ondanks de beperkte groei in die jaren,

was de periode tussen de twee Wereldoorlogen belangrijk voor de sociale woningbouw. Er werden wettelijke regelingen opgesteld, zoals de ‘crisisbijdragen’ om de tekorten in de exploitatie op te vangen.Verhuurders werden tegelijk drastisch in hun vrijheid beperkt, waardoor huren niet onredelijk werden verhoogd in deze periode van woningschaarste. Deze overheidsinterventie was weliswaar van korte duur, maar het gaf woningcorporaties een steun en stimulans om de moeilijke crisisjaren te overbruggen.

ϭϬ

Nederland dient na de oorlog opgebouwd te worden en door de woningnood groeit Volksbelang fors in de wijk Hogeland. Vanwege de stijgende vraag wordt in de jaren ’60 het Merwedekanaal overgestoken. In “Plan Hagen” komt eerst laagbouw en later grootschalige hoogbouw.

Vianen en Volksbelang groeien

De naoorlogse wederopbouw Een snelle start In de wederopbouwperiode manifesteert Volksbelang zich als een belangrijke speler op het gebied van volkshuisvesting in Vianen. Door de stijgende woningnood in de jaren ’50 is er een grote vraag naar nieuwbouw, zowel in de vrije als in de sociale sector. In deze periode ontwik-

kelt Volksbelang zich in hoog tempo, met woningbouw aan de Hogelandseweg,Van den Brinkstraat en Van Eijkstraat. In 1955 staat het woningbezit van Volksbelang al op 165 woningen en zijn er nog enkele woningen in aanbouw. In 1958 is het aantal zelfs gestegen tot ongeveer 310 woningen, een verdubbeling in circa vier jaar tijd.

Volksbelang is als enige woningcorporatie verantwoordelijk voor alle sociale woningbouw in Vianen. En deze verantwoordelijkheid wordt op passende wijze genomen. De wijk Hogeland wordt volgebouwd met portiekflats aan de Stammershoefstraat (de eerste gestapelde woningbouw in Vianen) en eengezinswoningen in bij die jaren pas-

ϭϭ

Het bestuur van Bouwvereeniging Volksbelang 1951 sende bouwstijl: sober en bescheiden. Bouwen voor gezinnen heeft de grootste prioriteit, maar er werd ook al rekening gehouden met de behoeftes van ouderen. Aan De Bol wordt een complex ontworpen voor bejaarden, met een kleine en sfeervolle opzet. Deze hofjesachtige stijl, met veel licht en open ruimten, is zelfs nu nog zeer gewild bij de oudere generatie van Vianen. Op landelijk niveau worden verschillende ontwikkelingen doorgevoerd, die een blijvende invloed op de sociale huisvesting hebben. De overheid begint meer te centraliseren, omdat de particuliere sector er niet in slaagt de economie snel genoeg aan de praat te krijgen. De Woonruimtewet van 1947 en de Huurwet van 1950 zorgen voor een eerste verandering op het gebied van subsidies en woonruimteverdeling. De lonen en huren worden aan elkaar gekoppeld om zo de internationale positie van Nederland te verbeteren. Een andere ontwikkeling is de opkomst van woningruil. Ondanks het negatieve advies van woningcorporaties, besluit de overheid om woningruil toe te staan. Uiteindelijk heeft dit een gunstige uitwerking op de sociale huurmarkt, want op de krappe woningmarkt kunnen mensen nu toch verhuizen.

Aan het eind van de jaren ’50 begint er langzaam een rem te ontstaan op de voorspoedige groei. Er blijft echter sprake van woningnood, waardoor Volksbelang zich blijft inzetten voor verdere nieuwbouw. Doordat de wijk Hogeland is volgebouwd, ontstaat er een gebrek aan ruimte. Ook in het oude Centrum is er geen plaats voor uitbreiding. Daardoor ontstaat in Vianen de discussie over een nieuwe uitbreidingswijk.

Buiten de oorspronkelijke stadsgrenzen bouwen In het begin van de jaren ’60 blijft er door de groei van het stedelijk gebied rondom de stad Utrecht een fors woningtekort. Er is steeds meer vraag naar sociale woningen dan aanbod. Dit dwingt Volksbelang om te blijven zoeken naar oplossingen voor de woningnood in Vianen. De gemeente besluit dan om in te zetten op een nieuwe woonwijk aan de andere zijde van het Merwedekanaal, in de polder die ‘Kleine Hagen’ heette. Dit moet de nieuwe, modern opgezette wijk De Hagen (in de volksmond: Plan Hagen) worden. Hoewel de gehele stijl van De Hagen moderner en ruimer is uitgevoerd dan de wijken uit de jaren ’50, is er in het eerste zuidelijke gedeelte nog sprake van een sobere bouwstijl.

ϭϮ

DE NAOORLOGSE WEDEROPBOUW Hoogbouw in Nederland Het complex Vijfheerenlanden in de wijk De Hagen is tot heden een van de weinige hoogbouw die in Vianen te vinden is. Deze galerijflats zijn gebouwd in 1969 en 1970, een periode dat in Nederland de hoogbouw tot bloei kwam. Deze landelijke ontwikkeling is voornamelijk tot stand gekomen door een combinatie van een grote woningnood en een toenemende behoefte aan een groene leefomgeving. Hoger bouwen hield in dat er meer ruimte gereserveerd kon worden voor de aanleg van natuur. Helaas bleek de galerijflat in korte tijd niet meer aan te sluiten bij de woonwensen van velen. Vanaf de jaren ’70 wilden veel mensen toch liever in laagbouw wonen, met name huishoudens met kinderen. Toch zijn er in een relatief korte periode veel hoogbouwprojecten tot stand gekomen, die nog steeds veel mensen van een fijne woning voorzien. Vijfheerenlanden is een typisch product van de tijd waarin het gebouwd werd en daarom karakteristiek voor de ontwikkeling van woningbouw in Vianen.

Volksbelang levert in 1963 en 1964 een belangrijke bijdrage met woningen in de Jan van Arkelstraat, Johan Wolfertstraat, Hubrecht van Everdingenplein en Herlaerstraat. Direct daarna wordt aan de Oostkant van de wijk (de Vogelbuurt) veel sociale woningbouw gerealiseerd, zoals aan de Buizerdlaan, Haviklaan, Nachtegaalstraat en Reigerstraat.

Voorspoedige groei Volksbelang speelt een zeer grote rol bij een project dat het middelpunt van de wijk zou vormen: de bouw van 10 galerijflats die rondom een groen hart met school en klein winkelcentrum worden geplaatst.Van een galerijflat is sprake

wanneer de huisdeuren van de woningen in een flat op een galerij uitkomen. De Vijfheerenlanden is met deze opzet een model dat in de jaren daarop op vele andere plaatsen in Nederland aangetroffen kon worden. De Vijfheerenlanden bestaat uit twee keer vijf blokken in een E-vormige structuur. De flats zijn in 1968-1970 in gebouwd en omvat tien blokken galerijflats van zes woonlagen op één laag bergingen en garages. Het complex van 600 woningen bestaat voor 60% uit vierkamerappartementen, 20% HAT-eenheden, 10% vijfkamer- en 10% driekamerappartementen. Al vanaf de bouw beschikt De Vijfheerenlanden over twee huismeesters De opzet was populair; praktisch en met veel woonruimte. Het waren ook de eerste woongebouwen in Vianen die voorzien waren van een lift. Door het ruime en groene centrum tussen de gebouwen, heeft het complex een vriendelijke uitstraling. De Vijfheerenlanden is met bijna 600 appartementen de grootste

ϭϯ

Verhuizen? Niets vergeten?! Helena Krouwel

Geen dag is hetzelfde bij de receptie van Volksbelang. Iedere dag gebeurt er wel iets, leuke en minder leuke dingen. Maar tussen de drukte door kunnen wij ook “oppassen” op kinderen van onze nieuwe huurders.

uitbreiding van het woningbestand in de geschiedenis van Volksbelang. Het noordelijke deel van de wijk De Hagen wordt begin jaren ’70 opgeleverd en is veel ruimer van opzet. In de zogenoemde bomenbuurt is meer plaats voor plantsoenen, speelruimten voor kinderen en ook het stratenpatroon geeft een royalere aanblik dan het zuidelijke deel van de wijk.Volksbelang wordt ook in deze wijk een grote speler met sociale huurwoningen in verschillende straten, zoals de Acaciastraat, Berkenstraat, Esdoornstraat, Meidoornlaan, Plataanstraat en Prunusstraat. Dit waren de eerste woningen in Vianen met centrale verwarming. Deze woningen werden in de wandelgangen de “dure woningen” genoemd. Met een toenmalige huurprijs van fl. 125,- per maand waren dat in die tijd ook al “spotgoedkope” woningen.

Op mijn vraag “Hoe kom je hier? antwoordde“ ze ”met de auto”. Mmmmmmm , dat schoot dus niet erg op zo.

Op sommige dagen kan het extra druk zijn met veel telefoontjes en bezoekers. Zo ook die dag toen ik plotseling een stemmetje hoorde: “Mevrouw, mevrouw?” Ik keek om me heen maar zag niemand. Na een paar telefoontjes doorverbonden te hebben, hoorde ik opnieuw “Mevrouw, mevrouw?”. Waar komt dat geluid toch vandaan, plaagt een collega mij soms, dacht ik? En ineens hoorde ik achter mijn balie een geluid. Ik stond op en keek over de balie heen. En ja hoor, daar stond een klein meisje. Hallo, zei ik verbaasd, waar kan ik jou mee helpen? Ze vroeg: “Weet u soms waar mijn mama en papa zijn?” Jouw mama en papa?”, vroeg ik, “nee zeg lieverd, hoe moet ik dat nou weten???” Het meisje keek erg beteuterd, bijna tegen het huilen aan. Ze wist alleen haar voornaam, geen achternaam, maar ze woonde wel in Vianen.

Mijn hersens begonnen te kraken, het was een drukke dag en een komen en gaan van mensen met en zonder kinderen. Bij welke bezoekers heb ik dit meisje gezien? Hoe kom ik er nu achter wie dat geweest zijn? Lieve help, dat werd zoeken geblazen! Ik kon haar daar ook niet laten staan, want ze kon zo de deur uitlopen en dan was ik haar kwijt. Dus ik vroeg haar of ze achter de balie wilde komen en probeerde haar wat af te leiden door uit te leggen wat ik deed. Ze mocht meekijken hoe de telefoon werd opgenomen en ik liet haar wat brieven frankeren. Ze was afgeleid en keek niet meer zo geschrokken, ze kreeg het zelfs naar haar zin. Aan een collega heb ik gevraagd wie er allemaal in de spreekkamer zijn geweest en ik ging een aantal bezoekers afbellen.Totdat er ineens een heel bezorgde vader en moeder voor mijn neus stonden. Ze zagen het meisje zitten en waren erg opgelucht. Het bleek dat ze vandaag de sleutels van hun nieuwe huis hadden gekregen en middenin de verhuizing zaten. De auto vol met kinderen en spullen en daarom hadden ze haar helemaal niet gemist. Totdat… Ik ben benieuwd of ze later ook telefoniste wordt!

ϭϰ

Het was in de vroege ochtend van 15 juli 1969. Ali en haar man hadden zojuist uit handen van de heer Marx de sleutels van hun spiksplinternieuwe en moderne vier kamerappartement ontvangen. Nu togen zij opgewekt naar hun huisje in de nieuwste wijk van Vianen, “De Vijfheerenlanden”. Hoe is het nu ruim 40 jaar later met de wijk en met Ali?

Bewoonster van het eerste uur

Ali Maasland en De Vijfheerenlanden TOP uitzicht Het uitzicht van vier hoog is vandaag niet al te denderend (wisselend bewolkt), maar doorgaans is het “TOP”. Aan het woord is Ali Maasdam-Horssius, een van de acht bewoners die al vanaf het allereerste begin in de Vijfheerenlanden

wonen. “Ruim 40 jaar geleden was het uitzicht veel groener en weidser. Leuk het oude industrieterrein en daarachter de weilanden en oude snelweg. Daarna is er natuurlijk veel bijgebouwd, maar het uitzicht verveelt nog steeds niet.” Hoe is het zo gekomen dat Ali in Vianen terecht kwam?

Van Utrecht naar Vianen “Als jong echtpaar waren wij op zoek naar geschikte woonruimte. In Utrecht wilden we niet wonen, veels te druk. Mijn tante woonde aan de Stuartweg en zij wees ons op de nieuwbouw. Vianen vonden wij lekker rustig, de wijk was

ϭϱ helemaal nieuw en er waren nog een paar woningen over. We konden er binnenkijken en uiteindelijk kozen we voor nummer 307. We werden officieel benoemd tot nieuwe huurder en mochten daarna op “audiëntie” komen voor de formaliteiten. De huurovereenkomst tekenden we in een garage aan de Meidoornlaan, waar Volksbelang kantoor hield.Vervolgens richting de Prins Bernhardstraat, waar we uit handen van de heer Marx (voorzitter) de sleutels ontvingen. Als niet-Vianees en begin twintiger toch een hele onderneming. Samen met mijn man en vader hebben we alles in orde gemaakt en toen was het eindelijk zover: ons eigen huis.

Wonen op stand

maar met alles binnen handbereik. Wat dacht je van de moderne winkels in het winkelcentrum om de hoek. Met de lift naar beneden en je stond er bijna binnen. In Vianen is het nog steeds “ons kent ons” en de stad is lekker kleinschalig” Er is veel gebeurd in de flat en Ali heeft er “lief en leed” gedeeld, zoals het zo mooi heet. Haar twee dochters zijn er geboren, ze is gescheiden en hertrouwd en sinds begin jaren ’90 weduwe. Maar aan verhuizen heeft ze nooit behoefte gehad. “Nee joh. Ik kon al lang naar een eengezinswoning verhuizen, maar waarom zou je? Ik heb nu toch alles? Ruimte, licht, uitzicht en dat voor een redelijke huur. En ik ben gelukkig in goede gezondheid. Dan ga je toch niet vrijwillig verhuizen: ik blijf zitten waar ik zit!”

aan de praat. Ook de tijd is anders, nu heeft iedereen het druk met van alles en nog wat. Maar ik vind het geen probleem.” Niet alleen bewoners heeft ze zien langskomen, ook de huismeesters van Volksbelang.Vanaf het begin waren er twee huismeesters verantwoordelijk voor de 10 flats. “Je had natuurlijk Bobbie Scholten, Joop Poulissen, Joop LeNoble en nu Koos van der Wolf. Allemaal leuke mannen die er zijn als je ze nodig hebt. Volgens mij is dat wel kenmerkend voor Volksbelang: makkelijk in de omgang en zorgen voor de huizen en de bewoners. Ik vind de service goed, als je ze belt dan zijn ze er ook snel, maar gelukkig hoef ik haast nooit te bellen.”

Genieten met Viola Vooral in de beginjaren was de Vijfheerenlanden een populaire wijk: “In de flat woonde je op stand. Het waren grote en ruime woningen en er zat ook een lift in het gebouw.

De huur was aanmerkelijk hoger dan die van gewone woningen in de wijk, maar na een paar jaar maakte dat voor ons niet meer uit.” Ze voelden zich er snel thuis en ook Vianen beviel goed. “Het was een zeer ruim opgezette en groene wijk,

Door de jaren heen Als bewoonster van het eerste uur heeft Ali mensen zien komen en gaan. “Dat maakt het ook zo leuk, wonen op de flat. Het contact met de andere bewoners en buren is goed, lekker rustig. Natuurlijk had je vroeger veel meer contacten, maar dat kwam ook door de kinderen. Vooral in de beginjaren woonden er veel pasgetrouwde stellen en gezinnen met jonge kinderen. Dan raak je sneller

Ruim 15 jaar heeft Ali bij transportbedrijf Van Duuren gewerkt als loodsmedewerkster en sinds enkele jaren geniet ze van haar pensioen. “Het leuke aan de Vijfheerenlanden is de ruimte. Ondanks de hoogbouw en veel bewoners voel ik me niet opgesloten en je bent zo buiten. Lekker aan de wandel met Viola.” De chihuahua vergezelt Ali bijna overal waar ze heen gaat en moet natuurlijk ook op de foto.

ϭϲ

Met de oplevering van de laatste woningen in De Hagen was Vianen ‘vol’. De gemeente besloot in 1970 om de A2 over te steken om verder te kunnen groeien. In de groene en ruim opgezette wijk Monnikenhof speelde Volksbelang een belangrijke rol.

Vianen vol? Monnikenhof!

De grote oversteek De Hagen is vol en de gemeente Vianen zoekt elders naar een nieuw uitbreidingsgebied. Besloten wordt om aan de overkant van de Rijksweg A2 ruimte vrij te maken. In het landelijke gebied kan gedurende de aankomende jaren voldoende nieuwbouw gerealiseerd worden. Het Monnikenhof moet een groene en waterrijke buurt worden.

Woonerven In afwijking van De Hagen werd in Monnikenhof wel gebruik gemaakt van de aanwezige “Viaanse dreven”. De Langeweg, Groene Kade, Helsdingse Achterweg, Monnikendreef en de Lange

Waaijsteeg bleven herkenbaar ingepast. Hierdoor ontstond een onregelmatig stratenpatroon waarin veel gebruik wordt gemaakt van woonerven. Een dergelijke opzet is in de jaren ’70 zeer populair en werd veelvuldig toegepast in stadsvernieuwingsgebieden. De woonerven zijn ontstaan als reactie op Naoorlogse wijken. De grootschaligheid en eentonigheid van de woonwijken uit de jaren zestig voldeden niet meer aan de nieuwe behoeften. Mensen wilden meer kleinschaligheid, diversiteit, gezelligheid en laagbouw. Met de woonerven ontstond een sociale ontmoetingsplaats, diversiteit per buurt en groen in de nabijheid van de woning. Auto’s

moesten door de versmallingen, drempels en knikken in de weg rustig rijden, zodat kinderen veilig op straat konden spelen. In Het Monnikenhof wordt een breed aanbod gecreëerd in een mix van huuren koopwoningen in de vrije sector en sociale huurwoningbouw. Gemêleerde buurten komen in die tijd meer voor in de ruimtelijke planning van gemeenten. Vanaf 1973 bouwt Volksbelang in alle drie de wijkdelen grote complexen met royale eengezinswoningen aan de Langeweg, Mariënhof, Molengraaf, Rietkamp en Wendelaar. In de wijk werden diverse nieuwe woonconcepten toegepast, die nu nog steeds herkenbaar zijn.

ϭϳ

Monnikenhof 1/I: straatnamen van Kloosterorden Hier werd het ‘bloemkoolconcept’ toegepast. Het zijn kronkelende straten die eindigen in woonerven, waardoor het (van bovenaf) lijkt op de roosjes van een bloemkool.

Monnikenhof 2/II: straatnamen met plaatselijke benamingen Dit deel kreeg een meer plattelandsachtig uiterlijk.

Monnikenhof 3/III: de Molenbuurt De stedenbouwkundigen keerden weer terug naar een klassieke aanpak met veel speels geplaatste woonblokken.

Stimuleren sociale woningbouw Inmiddels is het woningbestand van Volksbelang door deze uitbreidingen enorm gegroeid. Heeft Volksbelang in 1960 rond de 310 woningen, eind jaren ’70 is dat aantal gegroeid naar circa 1.800. In twintig jaar tijd is dat een zesvoudige vergroting! Deze groei komt natuurlijk vooral door de realisatie van de grote wijken De Hagen en Monnikenhof. Volksbelang kreeg in die jaren mede-

werking van de gemeente om een hoog percentage sociale woningbouw te realiseren. Sociale woningbouw wordt door de rijksoverheid enorm gestimuleerd. Er zijn subsidieregelingen die exploitatietekorten afdekken en tegelijk zorg dragen voor betaalbare huurprijzen. De overheid bemoeit zich actief met bouwprogramma’s en de stadsvernieuwing. En gelukkig verschuift het aandachtspunt van de overheid van kwantiteit naar kwaliteit en betaalbaarheid van de woningen. In de Structuurnota Volkshuisvesting van 1974 worden deze trends omschreven. Door de stijgende inflatie en renten in die jaren wordt er echter nog niet actief aan veranderingen van regelingen op het gebied van sociale woningbouw gewerkt. Juist vanwege de stijgende inflatie en de stijgende rente, kiezen steeds meer mensen (noodgedwongen) voor sociale huisvesting. Ook dringt het besef door dat er zuiniger met brandstoffen moet worden omgegaan (oliecrisis) en dat het leefklimaat in oudere woningen aandacht nodig heeft. De subsidies voor sociale woningbouw worden in die jaren gekoppeld aan het zogenoemde dynamische kostprijs huurprijssysteem. Dit systeem gaat uit van hoge rente en langdurig hoge inflatiecijfers. Juist deze subsidieregeling werd zo’n 15 jaar later een ‘molensteen’ om de nek van de Rijksoverheid. Het zou uiteindelijk zorgen voor de afschaffing van de objectsubsidies op de bouw van nieuwe sociale huurwoningen.

Een nieuwe woning! Het bronzenbeeld van een vrolijk echtpaar op betonnen traptreden staat op de hoek Burg. Jhr. Hoeufftlaan - Hogelandseweg. De vrouw houdt triomfantelijk de sleutel (van hun nieuwe huis) omhoog en de man draagt een klein kind. Het beeld is in 1971 vervaardigd door Marcus Ravenswaaij (1925-2003). Een geschenk aan de Viaanse gemeenschap van Bouwvereeniging Volksbelang ter gelegenheid van haar 60-jarig jubileum.

ϭϴ

Hervormingen en bezuinigingen vanaf 1980

Stagnerende groei en veranderende vraag Ondanks de woningschaarste leiden forse bezuinigingen en overheidsmaatregelen tot een achteruitgang van de sociale woningbouw. De nieuwbouw van Volksbelang kwam na de oplevering van de laatste woningen in Monnikenhof en de bouw van Amaliastein compleet stil te leggen. Volksbelang speelde in op de veranderde vraag door woningen aan te passen.

Vertraging bouwactiviteiten In 1971 hebben de aangrenzende plaatsen Jutphaas en Vreeswijk, verenigd in de nieuwe gemeente Nieuwegein, de status van groeikern van de rijksoverheid gekregen. Samen met Maarssenbroek, ten noorden van de stad Utrecht, moest Nieuwegein de woningnood in de regio Utrecht opvangen. De gemeente Vianen was, weliswaar als meest noordoostelijke gemeente, onderdeel van de provincie

Zuid-Holland. Mede daardoor kwamen de woningbouwplannen van Vianen als overloopgebied voor de woningnood in de regio Utrecht op een lager pitje. Tussen 1980 en 1982 wordt nog hard gewerkt werd aan de laatste fase van Monnikenhof. Aan de Beltmolen, Dammolen, Korenmolen, Staartmolen en Walmolen komt sociale woningbouw. Langs de Helsdingse Achterweg worden de gestapelde complexen aan de Benedictushof en Ursulinehof opgeleverd.Voor

de aankomende jaren waren er weinig plannen voor nieuwbouw. Het restrictieve rijksbeleid is hiervan mede de oorzaak. Men wilde vooral het inmiddels tot Groene Hart benoemde gebied zoveel mogelijk behouden. Onder het eerste kabinet Lubbers is een aantal maatregelen ingesteld die niet gunstig zijn voor het huisvestingsklimaat en de woningcorporaties. Het aantal te bouwen sociale huurwoningen werd terugge-

ϭϵ

Decentralisatie vanaf 1983 Op landelijk niveau vonden vanaf 1983 grote hervormingen plaats op het gebied van decentralisatie. Na een lange periode van grote overheidsinterventie, trok de overheid zich langzaam terug uit beleidsvelden, waaronder de volkshuisvesting. Deze decentralisatie was een resultaat van forse bezuinigingen, die nodig waren door het oncontroleerbaar worden van het systeem van objectsubsidies. Als resultaat werden gemeenten belangrijke spelers op het gebied van volkshuisvesting, waarbij meer beslissing op lokaal niveau werden gemaakt over sociale woningbouw. Deze ontwikkelingen werden door de meeste woningbouwcorporaties als negatief ervaren, omdat er vaak minder grond beschikbaar werd gesteld dan onder nationaal beleid en voor veel bewoners de woonkosten behoorlijk stegen. In 1989 wordt de Nota ‘Volkshuisvesting in de jaren negentig’ door de overheid gepresenteerd. De trend van decentralisatie wordt de komende jaren doorgezet, terugkeer naar de vrije markt en meer invloed van lokale overheden zijn belangrijke punten in deze Nota. Ook werd een aantal vernieuwingen doorgevoerd: toespitsing op aandachtsgroepen (ouderen, gehandicapten, laagbetaalden en immigranten) en het bevorderen van doorstroming. Mensen moesten gaan wonen in een woning die bij hun inkomen paste. Sociale huurwoningen waren niet bedoeld voor mensen met een hoger inkomen, dus ‘scheefwonen’ moest worden aangepakt.

bracht tot de helft, de huren van nieuwe woningen werden fors verhoogd en de huursubsidie werd verlaagd. Deze landelijke ontwikkelingen hadden ook effect voor de Bouwvereeniging in Vianen en in het bijzonder voor haar huurders. Het werd in die periode steeds moeilijker om woningen te verhuren.

Inspelen op veranderende vraag Volksbelang ging zich deze jaren vooral toeleggen op groot onderhoud en renovatie van oudere complexen en hield rekening met de veranderende vraag. De Rijksoverheid had de nodige subsidieregelingen beschikbaar gesteld, waar Volksbelang gebruik van kon maken. Veel oudere woningen kregen nieuwe kozijnen, werden geïsoleerd en voorzien van dubbel glas. Ook de oude gaskachels werden vervangen door cv-installaties.

De vraag naar betaalbare woningen was inmiddels verplaatst naar jongeren en alleenstaanden, want het aantal grote gezinnen was sterk afgenomen. In de Vijfheerenlanden werden de grote 5 kamerappartementen ingrijpend verbouwd en opgedeeld in kleinere eenheden. Hierdoor ontstonden bijna 120 nieuwe, kleinere eenheden. Aan de Benedictushof werd het jongerencomplex gerealiseerd met in totaal 78 een- en tweekamerappartementen. In 1985 is de eerste paal geslagen voor sociale woningbouw in de binnenstad van Vianen. Aan het Wasland kon Volksbelang door vernieuwbouw 15 woningen in de sociale huursector bouwen. Vanwege de gunstige ligging in het centrum en een moderne woningindeling waren deze woningen erg populair.

Bouw Amaliastein De gemeente Vianen heeft midden jaren ’80 circa 15.000 inwoners en er is weinig plaats voor uitbreiding. Door de aanleg van de Rijksweg A27 komt de Oude Rijksweg tussen Vianen en Lexmond beschikbaar. Deze werd omgebouwd tot stadweg (de huidige Bentz-Berg), waardoor het mogelijk werd om ten westen ervan een nieuw wijkje te realiseren: Amaliastein. De wijk is genoemd naar het voormalige buitenverblijf van Hendrik van Brederode, de bekendste Heer van Vianen. Het buitenverblijf had hij vernoemd naar zijn vrouw. Amaliastein wordt door zijn rustieke ligging een populaire woonbestemming. Aan de ene kant wordt de wijk begrensd door de Lekdijk en aan de zuidkant komt een natuurontwikkelingsproject. Bij het opzetten van de wijk is weer teruggegrepen op vroegere stratenpatronen in plaats van typische jaren ’70 woonerven in de wijk Monnikenhof. Door het langdurig uitblijven van nieuwbouwprojecten in Vianen was Volksbelang erg

ϮϬ

STAGNERENDE GROEI EN VERANDERENDE VRAAG

75 jarig jubileum In 1986 bestond Bouwvereeniging Volksbelang 75 jaar. Om deze feestelijke gebeurtenis te vieren werden er verschillende activiteiten georganiseerd. Alle leden kregen een jubileummap uitgereikt, zodat ze alle van Volksbelang ontvangen informatie handig kunnen opslaan. Volksbelang levert een bijdrage aan een alarmsysteem voor bejaarden in Vianen. In die tijd een modern systeem waarbij oudere bewoners hulp kunnen aanvragen in noodgevallen. Als voorvechter van het maatschappelijk belang besteedt Volksbelang ook aandacht aan verschillende lokale initiatieven. Zo worden de afdeling gehandicaptensport van Vianen gesponsord voor nieuwe sportmaterialen en sportshirts, een financiële bijdrage geschonken aan het toenmalig jongerencentrum ‘De Stal’ en er wordt een muziekavond georganiseerd.

enthousiast om sociale woningbouw te realiseren. Uiteindelijk zijn 114 huurwoningen gebouwd in 1989 en in 1990, ondermeer aan Amaliastein, Beatrix van Egmondstraat en de Joke Smitlaan. Het woningbezit van Volksbelang is in 1990 toegenomen tot circa 2.100 woningen, maar aanvankelijk was een grotere groei als ambitie geformuleerd. De realisatie daarvan is belemmerd door het uitblijven van nieuwbouwgebieden in Vianen en de verslechterde economische situatie van beginjaren ’80. Deze trend zet zich door, omdat ook de provincie weinig ondersteuning geeft voor bouwplannen in de sociale sector. Er ontstaat een teruglopende vraag naar sociale huurwoningen. Men moet meer marktgericht gaan bouwen en beter luisteren naar de hogere kwaliteitseisen van bewoners.Volksbelang stelde vast dat dit een landelijke trend werd en koos ervoor op tijd een onderzoek te doen naar de wensen van bewoners en woningzoekenden.

Nieuw kantoor In 1985 werd het nieuwe kantoor aan de Hogelandseweg 44 in gebruik genomen. De werkorganisatie werd na jaren van verschillende locaties, noodgebouwen en aparte huisvesting voor administratie en technische dienst (o.a. garagebox aan de Meidoornlaan), eindelijk voorzien van een goed geoutilleerd kantoor. Het karakteristieke gebouw in de stijl van de Bossche School bevindt zich op een centrale locatie in het Hogeland, midden tussen de woningen. In de wijk waar de eerste sociale huurwoningen werden gerealiseerd door Volksbelang.

Ϯϭ

In de jaren ’90 wordt er in Vianen, met uitzondering van de Donjon Toren, niet gebouwd. Het woningbezit neemt wel toe door de overname van alle gemeentewoningen, maar er worden ook woningen verkocht. Volksbelang richt zich vooral op onderhoud en oplossingen om iets aan de langere wachtlijsten te doen.

Creatieve oplossingen en aankoop gemeentewoningen

Jaren ’90 bouw Donjon Herindeling kernen Door de gemeentelijke herindeling in 1986 zijn de kernen Everdingen, Hagestein en Zijderveld onder het bestuur van de gemeente Vianen gebracht. Na een langdurig onderhandelingsproces met de gemeente, is overeenstemming bereikt om alle gemeentewoningen bij één beheerder onder te brengen.Volksbelang werd gezien als dé organisatie om het beheer aan toe te vertrouwen. Het gaat om alle sociale huurwoningen in de drie kernen, 10 oude woningen in de Binnenstad (Achterstraat en Hofplein) en de 50 vroegnaoorlogse sociale huurwoningen aan de Beatrixstraat, Irenestraat, Mr. M.C. van Hallstraat en Wilhelminastraat. In 1993 wordt de overdracht aan Volksbelang geëffectueerd. Met deze

overdracht wordt Volksbelang voor de eerste keer actief buiten de stadsgrenzen van Vianen. Alhoewel het grondgebied van de voormalige gemeenten Everdingen, Hagestein en Zijderveld inmiddels tot het grondgebied van Vianen behoorde.

Een nieuw seniorencomplex In 1990 ontstaat het initiatief om in de Vijfheerenlanden te bouwen voor senioren en zo ontstaat het initiatief voor de Donjon. In 1991 wordt tussen de gebouwen 7, 8 en 9 een besloten galerijflat in een ronde vorm gebouwd: de Donjon. De gesloten ronde vorm van de nieuwbouw in zalmkleurig stucwerk werkt als een schanier, dat zich duidelijk onderscheidt van de open glazige flatgebouwen. De 58 woningen zijn in hoefijzervorm gegroepeerd rond een ruim atrium

dat met een glaskap is afgedekt. Deze lichte ruimte in het centrale gedeelte van het complex geeft een voor de doelgroep senioren passende uitstraling aan het gebouw. De twee- en driekamerappartementen hebben allemaal een inpandig balkon (loggia). In de Donjon is voor het eerst rekening gehouden met “aangepast bouwen”, door gelijk 6 rolstoelwoningen te bouwen. Kunstenaar Joe Cillen heeft het uitzicht vanuit diverse appartementen een stuk opwindender gemaakt. Hij heeft zich mogen uitleven op de twee grijze kopgevels van de aangrenzende flatgebouwen en projecteerde daarop het “dak van de wereld”. Op de kopgevels naast de Donjon schilderde hij twee bergtoppen uit Himalaya, namelijk Nanga Parbat (8.125 meter) en Dhaulagiri (8.167 meter)

ϮϮ

JAREN ’90 BOUW DONJON

Naast de bouw van de Donjon worden in totaal 60 bestaande appartementen uit de gebouwen 7 en 8 aan de nieuwbouw gekoppeld. Deze twee zijvleugels worden met luchtbruggen aan de Toren verbonden en voor de appartementen wordt een glazen wand (‘vliesgevel’) geplaatst. De gedachte was dat de bewoners dan min of meer beschermd naar hun voordeur konden lopen: “buiten werd binnen”. Ook zijn er in de onderbouw gelijk vier woningen in plaats van bergingen uitgevoerd. Met de Donjon kwamen er 122 woningen voor ouderen beschikbaar in de wijk De Hagen, wat ook een positieve bijdrage leverde aan de leefbaarheid. Bovendien konden de bewoners van de Donjon, indien gewenst, zorgdiensten inkopen bij het toenmalige verzorgingstehuis Batenstein.

Groot onderhoud nodig In een relatief korte periode in de jaren ’60 was er zeer veel gebouwd. Na ruim 25 jaar waren deze woningen aan groot onderhoud en renovatie toe om ze weer aan de moderne kwaliteitseisen te laten voldoen. Door het toenemende milieubesef is er steeds meer aandacht voor energiebesparing: door het isoleren van woningen (dubbel glas) probeert Volksbelang de energiekosten voor de huurders laag te houden. Ook de flatgebouwen in de Vijfheerenlanden werden aangepakt. Niet alleen vanwege het noodzakelijke onderhoud, maar ook om een goed leefmilieu op langere termijn te creëren. De laatste jaren werden steeds meer woningen als tijdelijke woning gebruikt en de sociale betrokkenheid in de wijk liep sterk terug. Bij deze renovaties komt het belang van een gezonde financiële positie

naar voren. Waar voorheen de overheid nog financiële steun verschafte bij groot onderhoud, waren er door de afschaffing in 1992 geen subsidies meer beschikbaar. Gelukkig kon Volksbelang mede dankzij een strikt financieel beleid vanuit een gezonde financiële positie deze renovatietaak oppakken.

VINEX-wijken In 1991 werd de Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra door de Rijksoverheid gepubliceerd, beter bekend als VINEX. In deze nota is opgenomen dat vanaf 1995 de nieuwe woonwijken dichtbij stadscentra moesten worden gepland (stedelijk gebied) in plaats van nieuwbouwlocaties in open gebieden. Formeel was het echter aan de provincies en samenwerkende gemeenten om deze locaties te bepalen.Vanwege de ligging in het Groene Hart en de provincie Zuid-Holland werd Vianen door deze ontwikkeling juist geremd in verdere uitbreiding. Binnen de contouren van de stad waren er weinig bouwkavels

Ϯϯ beschikbaar en de plekken die eventueel gebruikt konden worden waren vaak verontreinigd of hadden geluidsoverlast van bedrijven en industrie. Een plan van Volksbelang om de verworven gronden aan de Lange Waaijsteeg te bebouwen neemt de gemeente niet over. Dit gebied tegen de polder Bloemendaal wordt beschouwd als onderdeel van het Groene Hart. Het oude bedrijventerrein van de Bonna (naast het Merwedekanaal) komt eind jaren ’90 beschikbaar en wordt door de gemeente aangewezen voor woningbouw. Helaas was Volksbelang bij deze inbreidingslocatie nauwelijks betrokken.Voor Volksbelang bleven weinig mogelijkheden over om het woningbestand uit te breiden. Alleen in de oude Binnenstad worden aan de Kerkstraat enkele woningen gebouwd.

Langere wachtlijsten In deze periode vond een herindeling van woninggebieden plaats op regio’s. Vianen werd hierbij ingedeeld in regio Utrecht. Deze indeling was een voorbereiding op de Huisvestingswet van 1994. Hierin is vastgelegd dat gemeenten hun woningmarkt niet meer kunnen afschermen voor woningzoekenden uit andere gemeenten. Woningcorporaties, dus ook Volksbelang, kregen daarmee een regionaler karakter dan voorheen. Door een gebrek aan nieuwbouwmogelijkheden in Vianen ontstond er een steeds langer wordende wachtlijst voor

Oplevering Donjon 1993.VLNR: W. Kardux (Voorzitter Raad van Toezicht), E. Heerma (Staatssecretaris Volkshuisvesting), D.A.M. Koreman (Burgemeester) en O.D. Boer (Directeur)

woningzoekenden. Zelfs huishoudens met een hoge urgentie op zoek naar een woning, moesten ongeveer een half jaar wachten op geschikte behuizing. Om te voorkomen dat de wachtlijsten verder uit de hand lopen, bedenkt Volksbelang creatieve oplossingen om wat ruimte

te creëren op de woningmarkt. Een aantal grote 5-kamerappartementen in de Vijfheerenlanden worden voortaan per kamer verhuurd aan jongeren. Deze onzelfstandige jongerenhuisvesting werkt goed als tijdelijke oplossing, maar het is duidelijk dat er ook maatregelen genomen moeten worden voor de langere termijn. Besloten wordt om verschillende garages onder de Vijfheerenlandenflats om te bouwen tot in totaal 20 woningen. Ook onder de zijvleugel Donjon (gebouw 7) werden 4 woningen gerealiseerd. Naast de extra woonruimte leveren deze plintwoningen een positieve impuls aan de sfeer en de veiligheid in de wijk. Ook zijn deze woningen vanwege de toegankelijk geschikt voor mindervalide mensen.

Ϯϰ

JAREN ’90 BOUW DONJON 80 jarig jubileum In 1991 wordt het 80 jarig jubileum van Volksbelang gevierd. Ter gelegenheid van dit jubileum wordt een expositie georganiseerd van schilders die Vianen als inspiratiebron gebruikten.

In de Burgerzaal van het Stadshuis worden onder meer werken van Ary Baggerman en Theo Tukker tentoongesteld. Daarnaast worden er diverse activiteiten georganiseerd voor de inwoners van Vianen, zoals een voorstelling van Circus Renz en een muzikaal evenement. Ook worden de zogenoemde “Jubileum Agenda’s” voor het eerst uitgedeeld aan alle bewoners. Deze agenda’s worden een enorm succesbesloten wordt om elk jaar een agenda te publiceren. Deze agenda’s zijn gedurende 10 jaar uitgedeeld, met elk jaar een ander thema.

Terugblikken op 100 jaar doe je ook met een oud(e)-medewerker. Wie is daar beter voor geschikt dan Henk van der Linden? In 2008 nam hij na ruim 38 jaar trouwe dienst afscheid van Volksbelang en “zijn” bewoners. Wat heeft hij al die jaren gedaan en wat doet hij nu?

Thuis bij de heer Hartman

Verkoop woningen Door allerlei overheidsmaatregelen werden sommige woningen voor Volksbelang te duur geacht om ze in het woningbestand te houden. Er was sprake van hoge percentages voor jaarlijkse huurverhogingen. Daardoor werd de huurprijzen van sommige nieuwere huizen, zoals in Monnikenhof, zo hoog dat ze eigenlijk niet meer als sociale

huurwoning konden worden geëxploiteerd. Het bestuur van Volksbelang besloot na lang discussiëren als oplossing een aantal woningen in deze buurt te verkopen. Aan de vooravond van het nieuwe millennium wordt Volksbelang buiten Vianen actief en overschrijdt de Utrechtse stadsgrens. Op het terrein van de voormalige Kromhoutkazerne realiseert Volksbelang 560 studenteneenheden voor University College Utrecht.

De Amsterdammer Henk van der Linden is getrouwd met Dicky, een rasechte Viaanse. Zo is hij ook bij de Viaanse woningbouwcorporatie Volksbelang terechtgekomen. Zijn eerste officiële werkdag was 1 april 1970. “Nee, dat was geen grap.Voordat ik als huismeester mocht beginnen, moest ik thuis langskomen bij de heer Hartman. Aan de Prinses Julianastraat waren van het bestuur de heren Hartman, Marks en Oosterbeek aanwezig en zij bekrachtigden mijn arbeidsovereenkomst.”

Ϯϱ

Henk van der Linden

38 jaar werken bij Volksbelang Een van de arbeidsvoorwaarden was dat de huismeester in zijn eigen complex woonde. Zo kwamen Henk en Dicky te wonen in Vijfheerenlanden gebouw 8. Na ruim 10 jaar verhuisden ze naar een eengezinswoning in De Hagen, waar ze inmiddels ruim 30 jaar naar tevredenheid wonen.

De Vijfheerenlanden Samen met Pleun de Kruyk was Henk verantwoordelijk voor de 10 flats in de Vijfheerenlanden. “Pleun deed de gebouwen 1 tot en met 5 en de gebouwen 6 tot en met 10 waren van mij. In de beginjaren kwamen er zeer veel jonge gezinnen wonen, die erg blij waren met hun nieuwe woning. Je zag ook dat de mensen netjes omgingen met alles, want de wijk had ook wel aanzien. Men woonde er op stand, maar de huurprijs was voor die tijd fors, ongeveer fl. 175,per maand voor een vijfkamerappartement. Maar daar kreeg men dan ook veel ruimte en luxe voor. In de jaren ’80 zag je een verschuiving optreden. Steeds meer gezinnen wilden een eengezinswoning met een tuin. Zij vertrokken uit de wijk, veelal naar Amaliastein en het Monnikenhof. De nieuwe huurders gingen iets minder voorzichtig om met hun woning, waardoor wij het drukker kregen met schoonmaak en kleine reparaties.“

Overstap naar de Donjon

Afscheid

In 1993 maakte Henk de overstap naar de Donjon. Na de feestelijke oplevering werd hij huismeester van het nieuwe seniorencomplex. “Het was natuurlijk wel een opvallend gebouw: rond en zacht roze midden tussen de oudere vierkante flats. In het begin was ik vooral bezig met de nieuwe bewoners wegwijs maken en af en toe een handje helpen bij de verhuizing. Nadat iedereen zijn plekje had gevonden en ook het dienstencentrum en SWOV activiteiten gingen organiseren, zag je de Donjon groeien.”

Ruim 38 jaar heeft Henk met veel plezier en inzet bij Volksbelang gewerkt. Hij was erg betrokken en heeft meer dan 25 jaar in de Personeelsvereniging en later de Ondernemingsraad gezeten. “Het contact met de collega’s, binnen en buiten, verliep altijd goed. In de OR was het vooral overleggen en proberen om er voor de medewerkers iets uit te slepen: Dat waren vaak pittige discussies met Ollie Boer.” “Ja en dan komt de dag dat je “er uit moet”. Het liefst had ik tot mijn 70e doorgegaan, maar dat kon niet. Ik kon al eerder met pensioen, maar het werken beviel me goed. Bij 65 jaar hield het echt op, dan moet je volgens de CAO met pensioen. Het laatste jaar ben ik halve dagen gaan werken, om alvast aan het idee te wennen, maar nu het eenmaal zover is….. Ik vermaak me nu prima. We hebben een eigen volkstuin, ik doe veel voor vrienden en familie en ben natuurlijk druk met de kleinkinderen Jelmer (10) en Jasmijn (5). Niet alleen Henk had moeite met zijn afscheid, maar ook de bewoners van de Donjon pinkten een traantje weg. Na jarenlang “in de watten” gelegd te zijn door Henk, nam hij in maart 2008 afscheid van “zijn” bewoners. Tijdens de afscheidsreceptie in De Stadshof was het een drukte van belang en werden mooie woorden gesproken.

In het begin hield Henk dagelijks spreekuur in de Donjon, maar later werd dat iedere week een uurtje. “De contacten met de bewoners waren zeer goed. Ze kwamen niet alleen langs met problemen of klachten, maar vaak ook voor een praatje.Vooral als er iemand overleden was, kwamen meer mensen even hun hart luchten. Ook begrijpelijk, want sommige bewoners zijn op hoge leeftijd en helemaal alleen. Je doet dus veel meer dan zaken repareren en schoonmaken. Dat maakt het werk als huismeester voor mij ook zo leuk en afwisselend: al die jaren heb ik mij geen dag geërgerd of verveeld.”

Ϯϲ

Vianen wordt onderdeel van de provincie Utrecht en na jarenlange voorbereiding worden diverse bijzondere nieuwbouwprojecten opgeleverd, zoals Hof van Batenstein, De Regenboog en studentenhuisvesting in Utrecht . Volksbelang werkt steeds meer aan haar sociale functie in de maatschappij.

Diversiteit aan projecten

Nieuw millennium, nieuwe kansen Provincie Utrecht In 2002 is de gemeente Vianen van de provincie Zuid-Holland overgegaan naar de provincie Utrecht. Dit heeft ook consequenties voor Bouwvereeniging Volksbelang. De gemeente Vianen (inclusief de kernen) telt nu een kleine 20.000 inwoners en er is nog steeds grote vraag naar sociale huurwoningen. De overgang naar de provincie Utrecht zorgde bij veel Vianezen voor vrees om een voorstad van Utrecht te worden, waarbij Vianen door het verder groeiende Utrecht zou worden opgeslokt.

Volksbelang bleef echter vooral een lokale organisatie, waarbij inwoners die al een lange tijd in Vianen wonen een zekere voorrang krijgen op woningzoekenden uit de regio Utrecht. Ook de gemeente zorgt ervoor dat stadsuitbreiding niet aan de noordzijde van Vianen (de Nieuwegeinse kant) plaatsvindt, om eventuele samensmelting tegen te gaan.

Kwaliteit en keuzevrijheid In de 21ste eeuw staat de burger centraal, zoals duidelijk blijkt uit de Nota

Mensen, Wensen, Wonen uit 2000. Het Rijksbeleid maakt bij het wonen een duidelijke omslag: van kwantiteit naar kwaliteit, van huisvesten naar wonen, van volkshuisvestings- naar woonbeleid. De kwaliteit van woningen en woonmilieus zou in veel opzichten niet meer voldoen aan de huidige eisen. Dit werd veroorzaakt door de economische groei, de daarmee samenhangende vraag naar meer ruimte en kwaliteit, de toenemende individualisering en emancipatie van de burger op de woningmarkt. De principes van de Nota Wonen werden vertaald in diverse te nemen maatrege-

Ϯϳ

90 jaar sporen van Volksbelang

Verandering in beleid

Vanwege het 90 jarig jubileum in 2001 ontvingen alle huurders en relaties een leporelloboekwerkje van Volksbelang. Hierin werd teruggeblikt op de sporen die de Bouwvereeniging achterlaat in haar werkgebied: hoe zijn de sporen ontstaan en hoe zien deze eruit? De oude en recente foto’s van ons bezit en luchtfoto’s van Vianen zijn verzameld als leporello: een gevouwen ‘trits’ kaarten. De naam is afgeleid van Leporello, de bediende van Don Juan in Mozarts Don Giovanni (1787), die de namen van de geliefden van zijn heer in een dergelijk boek had opgeschreven. De leporello werd een succes en dankbaar souvenir, met name onder de oudere Vianezen, en jarenlang werd het nog meegegeven aan nieuwe huurders.

De Nota 2000 was van groot belang voor alle woningbouwcorporaties en zorgde voor enkele veranderingen in beleid. Meer keuzevrijheid voor bewoners was een principe dat Volksbelang al enkele jaren hanteerde, maar deze ontwikkeling kwam nu in een stroomversnelling terecht. Bewoners konden nu steeds vaker zelf beslissen over elementen in het interieur van de woningen, zoals kleurschema’s, keukenelementen en later ook de douche-uitrusting. Er kwamen ook stimuleringsregelingen van de overheid om huurwoningen te verkopen. Hierover was Volksbelang minder enthousiast, althans als verplichting.Volksbelang had immers al een verkoopprogramma voor woningen in Monnikenhof lopen. De landelijke aanmoediging voor de verkoop van sociale woningbouw was gericht op het bevorderen van keuzevrijheid en een

len: bewoners kregen meer zeggenschap over de woning en de woonomgeving, wonen en zorg op maat wordt bevorderd, de stedelijke woonkwaliteit zou verbeterd worden en er moet meer aandacht komen voor ‘groene’ woonvoorzieningen. Het individu staat centraal en in het bijzonder individuele behoeften en wensen. Kwaliteit, keuzevrijheid en maatschappelijke waarden zijn de sleutelbegrippen in het woonbeleid van nu en de nabije toekomst.

betere marktwerking. Deze ontwikkeling zag Volksbelang helemaal niet zitten, omdat zij van mening was dat er nog steeds een grote groep mensen bestaat die zich geen koopwoning kunnen veroorloven en dus aangewezen is op een (sociale) huurwoning. Daarom werd vastgehouden aan het al bestaande beleid, waarbij alleen de voor verhuur te dure woningen in aanmerking kwamen voor verkoop. De vernieuwde aandacht van de overheid voor het verbeteren van de woonkwali-

teit in bestaand stedelijk gebied was goed nieuws voor de gemeente en corporatie in Vianen. Deze maakte het mogelijk een aanvraag in te dienen voor herstructurering van verouderde en kwetsbare complexen, zoals de flats in de Vijfheerenlanden. Na een intensief overleg met de gemeente werden de plannen voor een grootschalige aanpak december 2003 vastgelegd in het zogenaamde ‘Masterplan De Hagen’.

Verbeteren woonkwaliteit in bestaand stedelijk gebied Masterplan De Hagen De gemeente Vianen en Volksbelang hebben in 2003 het Masterplan De Hagen getekend voor de herstructurering en stedelijke vernieuwing van deze woonwijk. Deze samenwerkingsovereenkomst omvat meerdere deelprojecten, die er samen voor moeten zorgen dat de wijk De Hagen een betere uitstraling en leefomgeving krijgt: kortom een vernieuwde wijk. Er wordt flink geïnvesteerd in woningen, gebouwen en buitenruimte, alsmede op sociaal en economisch vlak. Het Masterplan is dus meer dan alleen maar het stapelen van stenen. Om een goed leefmilieu op langere termijn te creëren en de sociale betrokkenheid in de wijk te verbeteren worden diverse maatregelen getroffen en deelprojecten benoemd. Allereerst worden vrijkomende woningen vanaf 2003 op een andere manier toegewezen om zo meer gemotiveerde bewoners te vinden. Niet langer wordt er in de Woningkrant regio Utrecht geadverteerd, maar kandidaten kunnen alleen op aparte advertenties reageren. Intakegesprekken worden ingevoerd om de motivatie te toetsen en de woningen passend toe te kunnen wijzen. Bij vier van de zeven deelprojecten van het Masterplan is Volksbelang actief betrokken:

Ϯϴ

NIEUW MILLENNIUM, NIEUWE KANSEN Hof van Batenstein Sloop van het oude verzorgingshuis Batenstein en bouw van een nieuw centrum voor wonen, zorg en welzijn. Het multifunctionele gebouw biedt onderdak aan 108 verzorgingsplaatsen, 50 verpleegplaatsen, 31 zelfstandige huurappartementen en diverse diensten, zoals thuiszorg, huisartsen en het welzijnswerk voor ouderen. Groot onderhoud appartementen Als eerste worden de gebouwen 6, 7 en 8 grootscheeps aangepakt. Energiebesparende maatregelen, comfortabel wonen en keuzevrijheid voor de bewoners vormen de uitgangspunten. Najaar 2010 zijn de ‘vernieuwde’ gebouwen 6 en 7 opgeleverd en over het eindresultaat zijn de bewoners zeer tevreden. Sinds januari 2011 wordt er aan gebouw 8 gewerkt en vervolgens worden de gebouwen 9 en 10 aangepakt. En alle gebouwen krijgen allemaal een eigen plantennaam. Haviklaan De 22 verouderde seniorenwoningen aan de Haviklaan voldeden niet meer aan de eisen van deze tijd. Renovatie was geen optie en in 2005 zijn de woningen gesloopt. De 25 nieuwe woningen zijn in 2006 opgeleverd. Bij deze ruime en comfortabele woningen zijn alle voorzieningen op de begane grond aanwezig; woonkamer, slaapkamer en badkamer. Mochten de bewoners in de toekomst (thuis)zorg nodig hebben, dan zijn de woningen daar alvast op voorbereid. Bijzonder is dat de woningen volledig voorzien zijn van vloerverwarming.

Herstructurering binnenstad

Brede School De Brede School moet een bruisende ontmoetingsplaats worden in het hart van de Vijfheerenlanden. Naast de huidige scholen Tijl Uilenspiegel en Titus Brandsma, komen er ook andere wijkvoorzieningen in de school. Boven de school komen 36 nieuwe appartementen: 16 huur en 20 koop.Volksbelang gaat de school bouwen, net als de bovenliggende woningen. De bouw start naar verwachting medio 2011.

In 2001 starten de gemeente en Volksbelang met de herstructurering van een deel van de Viaanse binnenstad. Tussen het Walsland en de Weesdijk werken zij samen aan drie kleinschalige stadsvernieuwingsprojecten.Vanwege het ingrijpende karakter worden de (bouw) werkzaamheden in drie fasen uitgevoerd.

Fase 1: Restauratie en vernieuwbouw Weesdijk Zes huizen aan de Weesdijk (nummers 10 t/m 20) stonden jarenlang in kommervolle staat, waarvan er drie op slechts één funderingsplaat bleken te staan. Aangezien enkele woningen sporen van historisch belang vertoonden, hechtte de gemeente er belang aan dat het voorgevels werden behouden. Ook het hoek-

Ϯϵ pand moest worden gerestaureerd en wit gepleisterd, omdat dat al generaties zo was geweest. Met deze voorwaarden ging Paulus van Vliet Architecten uit Utrecht aan de slag. Alle gevels werden behouden en om te benadrukken dat het om verschillende huizen ging, hebben ze alle een eigen kleur en ook een eigen kleur dakpannen gekregen. Drie huizen kregen een hedendaagse uitstraling met stalen kozijnen en strakke voordeuren en bij de drie andere is het monumentale karakter behouden.

Fase 3: Sloop en nieuwbouw Weesdijk

Diverse activiteiten

Begin 2006 is de laatste fase gestart met de sloop van het pand aan de Weesdijk 8. Het verouderde pand en bedrijfsruimte maakt plaats voor een appartementengebouw naar ontwerp van, wederom, Gelderblom Buitelaar Spaans Architecten. In het gebouw komen zes huurwoningen in de sociale sfeer en één woning in de vrije huursector. In nauwe samenwerking met de gemeente werd het gebouw ingepast op de locatie. Ondanks een eigentijdse vormgeving heeft het veel overeenkom-

Er wordt geparticipeerd in het project De Regenboog. In 2001 bouwt Volksbelang in de wijk Blankenborch een complex van 10 appartementen voor mensen met een verstandelijke handicap. Zij kunnen hier met begeleiding van de stichting Syndion zelfstandig, maar toch goed begeleid wonen. Deze appartementen zijn tot stand gekomen door een unieke samenwerking tussen de ouders van de jongeren, Volksbelang en de gemeente Vianen.

sten met de bestaande woningen aan de Weesdijk. Het gebouw doet vertrouwd aan door het toepassen van gevarieerd metselwerk, glas, koper en keramische pannen, wat we ook elders in de Viaanse binnenstad aantreffen. Eind 2006 ontvingen de 7 nieuwe huurders de sleutels van hun comfortabele en levensloopbestendige appartement. Opnieuw was de belangstelling vele malen groter dan het aanbod: 60 kandidaten voor 7 appartementen.Van de nieuwe bewoners waren er maar liefst 6 afkomstig uit Vianen, waardoor er weer wat doorstroming op de Viaanse woningmarkt ontstaat.

Het oude verzorgingshuis Batenstein wordt vervangen door Hof van Batenstein. Hiervoor worden 23 seniorenwoningen op Batensteinplantsoen gesloopt, zodat de eerste vleugel van het woongebouw kan worden gerealiseerd. Na de verhuizing van Zorgspectrum naar de nieuwbouw wordt het verouderde Batenstein gesloopt en in 2008 werd de tweede vleugel en daarmee het gehele centrum opgeleverd. Naast de kwaliteit en onderhoud van woningen, levert Volksbelang steeds meer een bijdrage aan de verbetering van de woonomgeving en leefbaarheid in

Ondanks een inkrimpende huizenmarkt werden er zeer snel nieuwe eigenaren gevonden. Onder grote publieke belangstelling werden de stadspanden eind 2002 feestelijk opgeleverd.

Fase 2: Nieuwbouw Walsland De nieuwbouw van acht woningen aan het Walsland werd juni 2004 afgerond. Het ontwerp van Gelderblom Buitelaar Spaans Architecten uit Boskoop past perfect binnen het gezicht van de binnenstad. De twee stadswoningen en zes appartementen werden traditioneel gebouwd, waardoor het lijkt alsof de woningen er al jaren staan. De zes tweekamerappartementen zijn zorgbestendig en voorzien van een lift en videofoon, terwijl de huurprijs bewust laag is gehouden. De appartementen waren dan ook zeer gewild en bijna 40 mensen hebben erop ingeschreven. Volksbelang voldeed met dit kleinschalige woongebouw aan de veranderende woonwensen. Lange tijd waren er voor senioren met een smallere beurs weinig mogelijkheden in Vianen. Zeker als zij op den duur meer zorgbehoevend worden en toch zelfstandig willen blijven wonen. Walsland combineert deze twee en tegen een redelijke huurprijs kunnen zij er comfortabel wonen.

ϯϬ

NIEUW MILLENNIUM, NIEUWE KANSEN zonnepanelen geplaatst in De Hagen. De 25 seniorenwoningen aan de Haviklaan (bouwjaar 2006) maken gebruik van warmtepompinstallaties voor verwarming en koeling. De gewone CV-ketels zijn vervangen door HR-ketels en in Monnikenhof zijn als proef vier HRe-ketels geplaatst.

Volksbelang online Volksbelang als organisatie moderniseert. Na een lange voorbereiding treedt Volksbelang in 2005 toe tot het World Wide Web. Tijdens de algemene vergadering van de Ledenraad werd de website www. volksbelang-vianen.nl gelanceerd.Volksbelang is nu 24 uur per dag, 7 dagen per week bereikbaar voor huurders, woningzoekenden en andere geïnteresseerden. Zij kunnen online een reparatieverzoek indienen, het actuele woningaanbod en projecten bekijken, inschrijfgegevens wijzigen en brochures downloaden.

wijken en buurten. In een overeenkomst met de gemeente zijn diverse maatregelen benoemd op het gebied van veiligheid, zoals het aanbrengen van inbraakwerend hang- en sluitwerk, verlichting bij achterpaden en het onderhoud van groen.

tegelijkertijd vanuit de verschillende disciplines op aan te spreken. Overlast zoals burenconflicten, vandalisme, dealen, psychische en sociale problemen kunnen door de gezamenlijke en effectieve aanpak vaak snel gesignaleerd en opgelost worden.

Sinds 2002 werken de gemeente, de politie,Volksbelang en RIVAS samen in het Viaans Integraal Overleg Overlast & Leefbaarheid (VIOOL) bij de aanpak van overlast en het bevorderen van de leefbaarheid.Vaak hebben overlastveroorzakers op meerdere terreinen problemen en het is belangrijk om ze daar ook

Energiebesparing is steeds meer een issue en in groot belang van het klimaat en de portemonnee van onze huurders. Het isoleren en energiezuiniger maken van onze woningen, het gebruik van duurzame bouwmaterialen en (waar mogelijk) alternatieve energiebronnen vormen het uitgangspunt. In 2000 worden de eerste

In 2008 komt het eerste ondernemingsplan van Volksbelang tot stand. In “Werken aan Wonen 2009 >> 2013” wordt allereerst ingezet op het veilig en plezierig wonen in ons bestaande woningbezit, investeren in de kwaliteit en leefbaarheid van wijken en buurten. Daarnaast op het realiseren van extra producties in de gemeente Vianen, maar ook op samenwerking met collega-corporaties uit de regio.

Brede maatschappelijke inzet, óók in de regio Zo wordt Volksbelang één van de eerste corporaties die landelijk zorgt voor een unieke matching van middelen. Daarbij ondersteunt Volksbelang corporaties in de regio die om verschillende redenen hun nieuwbouwprojecten niet of onvoldoende van de grond kunnen krijgen.

ϯϭ

BV Vrijstad Vianen Maatschappij tot Stadsherstel In de zestiger jaren groeide het inzicht dat Vianen niet alleen versterking moest krijgen buiten de stadsmuren, maar dat het oude stadscentrum dringend om een aanpak vroeg. Hierbij ging het niet alleen om individuele projecten, zoals woonhuizen, het interieur van de kerk, herplaatsing van de stadspomp, maar ook om de totaliteit inclusief het behoud van de plattegrond van de stad. Het waren de jaren dat er in Nederland gedacht werd aan een voortvarende aanpak van het herstel van oude binnensteden. Tijdens het denken welke organisatievorm bij het herstel van Vianen zou passen, trad een versnelling op. Bij de bouw van een groot pand aan de zuidwestkant van het Viaanse centrum ontstond een vraag voor herstel van de stadsmuur. Dit heeft uiteindelijk geleid tot het oprichten van de BV Vrijstad in 1973. De organisatie zou voornamelijk door particulieren moeten worden gedragen. Volksbelang en enkele andere organisaties hebben, naast de gemeente Vianen, vanaf het begin al aandelen gehad in de opgerichte BV. De naam “Vrijstad” had een symbolische achtergrond. In Vianen leefde van oudsher een gevoel van grote autonomie. Autonomie naar het oude idee dat iemand die de vrijstad Vianen koos, niet bevreesd hoefde te zijn voor uitlevering of berechting. Ook voor Volksbelang zijn in 1997 5 appartementen aan de Kerkstraat 31 gerealiseerd met veel kennis en kunde van BV Vrijstad. In 2009 is een ingrijpende statutenwijziging doorgevoerd en zijn er 375 nieuwe aandelen uitgegeven. De heren van het eerste uur, waaronder oud-directeur A. Verlaan en de heer M. van Etten, hadden besloten vanwege hun leeftijd zich minder met de uitvoering te bemoeien. Aan Volksbelang is gevraagd de gewenste continuïteit te garanderen. Door de uitgifte van de nieuwe aandelen heeft onze Bouwvereeniging een meerderheidsbelang verworven en daarmee sinds 15 april 2009 het bestuur van de BV Vrijstad op zich genomen. Op die manier hoopt Volksbelang ook in de komende 100 jaar via de BV Vrijstad mee te werken aan het behoud van een stuk historie voor Vianen. De BV Vrijstad is sinds de oprichting voortvarend te werk gegaan en zijn er veel projecten gerealiseerd. Een prachtig project is de restauratie van de Sluiswachterwoningen op het Sluiseiland.

BV Vrijstad Vianen Deze “Maatschappij tot Stadsherstel” is sinds 1973 verantwoordelijk voor het behoud en renovatie van de historie in Vianen. Sinds april 2009 heeft Volksbelang een meerderheidsbelang verworven en het bestuur van BV Vrijstad op zich genomen. De afgelopen jaren is het perceel Buitenlandpoort 1-3 gerenoveerd (2009 verkocht) en in 2011 start de renovatie van het voormalige Regthuys aan de Dorpsstraat in Hagestein.

Huisvesting van jongeren Ondanks diverse inspanningen blijft er een groot tekort aan jongerenwoningen binnen en buiten Vianen.Volksbelang is de laatste 10 jaar bekend geworden met studentenhuisvesting in Utrecht, zoals op de Campus van University College Utrecht. Daarnaast zijn er 15 stadspanden met studentenwoningen in de binnenstad van Utrecht in eigendom/ beheer en participeert Volksbelang in studentenhuisvesting op De Uithof (Casa Confetti). Ook in Vianen wil Volksbelang voorzien in (betaalbare) huisvesting voor jongeren. De woningnood onder jongeren in Vianen is groot. In 2010 staan van de bijna 4.000 jongeren tot 35 jaar er ruim 1.300 ingeschreven als woningzoekende.Volksbelang ondersteunt dan ook het initiatief “Wij Willen Wonen in Vianen” van jongeren uit Vianen, die zich ten behoeve van de gemeenteraadsverkiezingen 2010

ϯϮ

NIEUW MILLENNIUM, NIEUWE KANSEN manifesteren. Wij zullen ons inzetten om te werken aan oplossingen, niet alleen op lange termijn (nieuwbouw), maar ook alternatieve of kleine projecten op korte termijn. Alleen op die manier kunnen we bereiken dat jongeren niet uit Vianen wegtrekken. Een groot probleem is echter het tekort aan nieuwbouwlocaties. Er zijn weliswaar een aantal plannen, maar de wens voor meer locaties blijft aanwezig. Bij de nieuwbouwprojecten “De Poort van Hagestein” en “De Bleek Vianen” heeft Volksbelang al woningen met voorrang aan starters verkocht.

Verwarrende straatnamen

1.300 jongeren vragen om oplossing woningnood Verder groeien Het eerste decennium is een periode vol van veranderingen en verder groei. Het beleid van Volksbelang ging met de tijd mee, waarbij meer aandacht voor individuele wensen en milieuvriendelijk beleid voorop stonden. Met het ondernemingsplan worden de ambities en koers voor de komende jaren vastgelegd. Ondanks een gebrek aan echte nieuwbouwlocaties, werd er veel geïnvesteerd in gevarieerde projecten en worden diverse nieuwbouwprojecten opgeleverd.Van woningen in de binnenstad van Vianen en het nieuwe woonzorgcomplex tot de studentenwoningen in Utrecht. Dankzij deze inspanningen is het woningbestand eind 2010 gegroeid tot ongeveer 2.500 woningen, 150 verzorgingseenheden en 800 studenteneenheden. Een aanzienlijk bezit, zeker voor een relatief kleine vereniging als Volksbelang. En het einde is nog niet in zicht. Zolang er vraag naar woningen blijft, zal Volksbelang zijn doelen nastreven en proberen om iedereen gelijke kansen te geven op de woningmarkt.

Het is niet altijd even makkelijk om op de plek te komen waar men moet zijn.Vianen en de kernen zijn niet zo heel groot, maar diverse mensen slagen er in om te verdwalen. Wat is er zo verwarrend aan onze stad? Regelmatig bellen bezoekers dat ze ons kantoor aan de Hogelandseweg niet kunnen vinden. Dat kan goed, want ons kantoor staat midden in een woonwijk en al die rotondes in Vianen werken ook best verwarrend. Met de komst van de TomTom en andere navigatiesystemen zou je verwachten dat alles makkelijker wordt, maar het aantal bellers is juist gestegen. De “verdwaalde bellers” proberen wij dan zo goed mogelijk naar ons kantoor te loodsen. Om de makkelijkste route te bepalen stellen we als eerste vraag: “Waar bent u nu?”

Vincent Beringen

Vaak is het antwoord “midden in het weiland” en dan weten wij precies wat er aan de hand is! Ahaa, u staat op de HOOGlandseweg in Hagestein in plaats van de HOGElandseweg in Vianen. Meestal is het eerst even stil aan de andere kant van de lijn en daarna hoor je: “Oh ja, ik zie het al. Nou, ik kom er zo aan!” Voor de komst van deze digitale hulpmiddelen waren twee enthousiaste woningzoekenden ook de weg een beetje kwijt. Zij waren de eerste kandidaat voor een woning aan de Prins Bernhardstraat en wilden natuurlijk graag binnenkijken. Ze kregen de sleutels mee en vertrokken naar de woning, maar binnen een kwartier waren ze weer terug: “de sleutels passen niet!” Omdat wij soms erg veel sleutels op kantoor hebben, komt het sporadisch voor dat de verkeerde sleutels worden meegegeven. De opzichter werd erbij gehaald en die verzekerde de twee dat het echt de juiste sleutels zijn. “Heeft u het goed geprobeerd, klemt de deur soms, het juiste huisnummer?”. Na wat doorvragen vond de opzichter het vreemd dat ze zo snel terug waren uit Everdingen, en wat bleek….? De woningzoekenden waren naar de Prins Bernhardstraat in Vianen gegaan! Schijnbaar vonden zij het heel gewoon dat Volksbelang dergelijke woningen verhuurt. En de lage huurprijs van deze kapitale villa vonden zij al helemaal geen probleem!

ϯϯ

Kansen in Vianen en de regio benutten

Meer dan een woningbouwcorporatie Volksbelang verhuurt vooral sociale huurwoningen, maar zet zich op allerlei manieren in voor mensen die moeilijk in hun eigen huisvesting kunnen voorzien. Initiatieven van betrokken ouders, zorginstellingen en collegacorporaties kunnen op onze steun rekenen. Hiermee zijn wij meer dan een woningbouwcorporatie alleen. Volksbelang voor iedereen Waar mogelijk probeert Volksbelang sociale woningbouw te combineren met de opgave om te komen tot een maatschappelijk aantrekkelijke samenleving. De bewoners en hun behoeften staan hierbij voorop. Daarom is er veel aandacht voor duurzaam bouwen en het creëren van een prettige leefsfeer in de wijken. Een divers aanbod van woningen is daarvan het resultaat met als belangrijk streven dat iedereen bij Volksbelang terecht kan. Het is belangrijk om een brede sociale functie te vervullen in de gemeente Vianen en de bijbehorende kernen. Het

verbeteren van het leefmilieu voor de samenleving is hierbij de leidraad. Om dit te bereiken zijn gedurende verschillende jaren diverse initiatieven van de grond gekomen. Opmerkelijk aan deze projecten is de grote diversiteit, niet alleen van de betrokken cliënten, maar ook in organisatorisch opzicht.Voor elk initiatief wordt een plan op maat gemaakt, zodat iedereen van de best mogelijke oplossing kan profiteren. Een aantal van deze speciale initiatieven illustreren goed het veelzijdige karakter van Volksbelang. Deze initiatieven zijn allemaal de afgelopen vijftien jaar tot stand gekomen. Dit

was zeker geen toeval, maar werd mede veroorzaakt door een veranderend politiek klimaat. De Nota Volkshuisvesting in de jaren negentig benadrukte het belang van een goed leef- en woonmilieu en gaf daarbij de mogelijkheid voor experimentele projecten.Volksbelang, een Bouwvereeniging, die altijd met uiterste zorg een goede financiële positie heeft weten te behouden, is het goed gelukt om dit nieuwe beleid vorm en inhoud te geven.

De Regenboog De Regenboog is een appartementencomplex dat speciaal ontworpen is voor verstandelijk gehandicapte jongeren, die zelfstandig willen wonen. Het bijzondere aan dit project is dat het initiatief hiervoor genomen is door de ouders van deze jongeren. Nadat eerdere plannen begin jaren negentig voor een gezins-

ϯϰ

MEER DAN EEN WONINGBOUWCORPORATIE

vervangend tehuis niet haalbaar bleken, namen de ouders van tien gehandicapte jongeren de touwtjes in eigen handen. Onder leiding van de heer V.L.M. Albers Spiering (destijds lid van het bestuur van Bouwvereeniging Volksbelang), werd gezocht naar een oplossing voor dit huisvestingsprobleem. De problemen werden voornamelijk veroorzaakt door lange wachtlijsten voor gehandicaptenwoningen, die ook nog eens ver buiten Vianen gelegen waren. Dit betekent dat de jongeren in een onbekende omgeving worden geplaatst. Door de lange afstand zouden ze ook moeilijker steun kunnen krijgen van familie en vrienden. Kortom, genoeg reden voor hun ouders om in actie te komen! Helaas bleek het project moeilijk te realiseren. De eerste plannen om drie woningen op te kopen en te verbouwen naar een geschikte leefomgeving, bleek vanwege de financiële en juridische aspecten in de praktijk lastiger dan gedacht. Vooral de regelgeving over eigendomsrechten en de kosten voor extra voorzieningen zorgden voor de nodige problemen. De ouders, inmiddels verenigd in Stichting De Regenboog, zochten daarom toenadering tot Volksbelang om naar alternatieven te zoeken. Het initiatief sloot goed aan op de doelstellingen van Volksbelang om ook

bijzonderde doelgroepen van beleid passend te kunnen huisvesten. Het appartementencomplex met 10 woningen zoude verrijzen in Blankenborch, de nieuwste wijk in Vianen die nog vol in aanbouw was.Volksbelang was in bezit van een stukje grond, dat precies geschikt bleek voor de bouw van de Regenboogwoningen. Ondanks de vele succesvolle initiatieven om geld in te zamelen in Vianen zelf, was er nog steeds een begrotingstekort van 1 miljoen gulden. Uiteindelijk besloten de gemeente Vianen en Volksbelang om de Stichting tegemoet te komen door dit begrotingsgat te dichten en zo een sleutelrol te vervullen in de realisatie van dit bijzondere project. Het resultaat hiervan was dat de bouw van De Regenboog in 2001 werd voltooid. De 10 zelfstandige appartementen hebben allemaal een eigen toilet, douche en kitchenette en er zijn twee gemeenschappelijke huiskamers. Ook is er een kantoor/spreekruimte voor een begeleider van zorgorganisatie Syndion, die 24 uur per dag aanwezig zal zijn. Als extraatje schonk Volksbelang een gezamenlijke binnentuin aan de bewoners (en hun ouders), zodat het complex echt af was. Het bijzondere dat deze woningen compleet geïntegreerd zijn in een

normale leefomgeving. Het complex aan de Merenborch bevindt zich midden in een nieuwe wijk, waardoor sociale contacten tussen bewoners snel gelegd zijn. Dit heeft ervoor gezorgd dat de bewoners van De Regenboog zich goed thuis voelen in de buurt. Nadat bewoners, ouders en vrienden de laatste weken voor de opening nog alles op alles hadden gezet om de woningen in piekfijne staat te brengen, door massaal te stofferen en te verven, vond januari 2001 dan eindelijk de officiële opening plaats. Mevrouw A.M.Vliegenthart, toenmalig Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, had de eer om het gebouw te openen. Zij sprak enkele lovende woorden over dit speciale wooncomplex, waarbij de ‘zorg op maat’ bijzondere aandacht kreeg. Op de vraag hoe het voelt om zelf een woning te huren

ϯϱ gaf één van de bewoners vlak na de feestelijke opening het volgende antwoord: “Ik slaap hier nu al enkele nachten en ik kan zeggen, het slaapt goed!” De Regenboog is een uniek project, waarvan je in Nederland niet snel een tweede tegenkomt. Het is vernieuwend voor de volkshuisvestingssector en zou een oplossing kunnen zijn in veel andere regio’s waar men met dezelfde problemen kampt. In Vianen zijn in ieder geval alle betrokkenen zeer tevreden over de realisatie van dit project.

Hof van Batenstein Ook de oudere inwoners van Vianen kunnen voor een op maat gemaakte woning met zorgarrangement terecht bij Volksbelang. In juli 2008 werd het compleet nieuwe zorg- en wooncomplex Hof van Batenstein officieel geopend. De samenwerking tussen Volksbelang en Zorgspectrum heeft geleid tot het grootste woongebouw van Vianen: een multifunctioneel woonzorgcentrum, waar bewoners, bezoekers en medewerkers in een prettige omgeving kunnen wonen, werken en recreëren. Al sinds het begin van de jaren negentig werd er gesproken over de vernieuwing van Bejaardentehuis Batenstein. Het gebouw uit 1972 was volstrekt verouderd en voldeed niet meer aan de functionele

eisen. De ruimtes waren te klein en voor meer zorg moesten inwoners van Vianen naar Houten of Nieuwegein verhuizen. Doordat er geen geschikte locaties te vinden waren binnen de stadsgrenzen van Vianen, bleef nieuwbouw op de oorspronkelijke plek als enige optie over. Stichting Batenstein (het latere Zorgspectrum) vond in Bouwvereeniging Volksbelang de essentiële partner om de vernieuwing mogelijk te maken. In 2003 nam Volksbelang het verzorgingshuis en de 80 aanleunwoningen aan het Batensteinplantsoen over en sindsdien werd hard en voortvarend aan de plannen gewerkt. Het moment van het project was Volksbelang gunstig gezind. Woningbouwcorporaties kregen van de overheid meer vrijheid om eigen beslissingen te nemen en waren daardoor minder gebonden aan vastgestelde constructies. Juist hierdoor was het mogelijk om bovengenoemde samenwerking te kunnen realiseren.

Echter, de combinatie van zorgverlening en sociale woningbouw verliep niet helemaal vlekkeloos. Doordat zorg en volkshuisvesting onder verschillende ministeries vallen, bleek het lastig om op onderdelen overeenstemming te bereiken, bijvoorbeeld over het indienen van de bouwaanvragen en voor de financiering van de verhuizing. Het uitblijven van een toezegging van deze financiering door de rijksoverheid werd bijna een struikelblok voor de plannen van Hof van Batenstein. Dit gesteggel zorgde uiteindelijk voor een vertraging van bijna twee jaar. Voor de betrokkenen was Hof van Batenstein vooral een investering in de toekomst. Om te voorkomen dat ook dit gebouw binnen enkele jaren gedateerd zou zijn, hebben alle partijen ingezet op toekomstgericht bouwen. De appartementen moesten over een aantal jaar nog steeds voldoen aan de kwaliteitseisen. Dit hield in dat er bij het ontwerp rekening werd gehouden met ruimere woningen

ϯϲ

MEER DAN EEN WONINGBOUWCORPORATIE dan op dat moment als standaard werd beschouwd. Zo hebben alle zorgappartementen een aparte woonkamer, slaapkamer en badkamer. Door de samenwerking met Zorgspectrum was het mogelijk om woningen op verschillende zorgniveaus te creëren, waardoor een meer divers bewonersbestand kon worden gehuisvest. Naast 108 verzorgingseenheden zijn er 50 verpleegeenheden gerealiseerd. Om Hof van Batenstein zo mogelijk te maken heeft Volksbelang een extra maatschappelijke investering van ruim ½ 5 miljoen bekostigd.Volksbelang is ervan overtuigd dat het zich terug zal betalen door de steeds veranderende normen in de zorg en dat deze investering het welzijn van de bewoners ten goede komt. Voor de bewoners van het oude Batenstein was het toch een hele stap naar het nieuwe complex. Een belangrijk streven was om tijdens de bouw de bewoners zo min mogelijk overlast te bezorgen. Het nieuwe complex is in twee fasen gebouwd, waarvan het eerste deel in de zomer van 2006 is opgeleverd. Zo konden de bewoners en de zorg vanuit het oude Batenstein in één keer naar de nieuwe vleugel verhuizen. Na de sloop van het oude huis startte de bouw van het tweede deel, dat begin 2008 gereed was. Voor de 31 zelfstandige huurappartementen in Hof van Batenstein was de belangstelling groot. Bijna 200 mensen reageerden op de 17 Panorama- en Topappartementen in de vrije sector. Voor de 14 sociale huurappartementen was de animo al even groot. Niet alleen senioren waren geïnteresseerd in Hof van Batenstein, ook zorgverleners en andere gerelateerde diensten hadden interesse. Huisartsen, apotheek, RIVAS en Stichting Welzijn Ouderen Vianen hadden zich al snel aangemeld voor een ruimte in het toenmalig nog te realiseren complex. Zij zijn nu gehuisvest in het commerciële gedeelte van het gebouw

op de begane grond. De moderne stijl van het nieuwe gebouw zorgde voor veel positieve reacties. Het Grand Café is een centrale ontmoetingsplaats geworden voor bewoners, bezoekers en medewerkers. De uitstraling van het gebouw wordt bepaald door het gebruik van kleur en verschillende soorten steen. De ruime gangen zijn afgewerkt met veel glas, waardoor ook het interieur van het gebouw een lichte en frisse uitstraling heeft. Het beste compliment ontving de architect van een bewoonster: “Het is helemaal geen bejaardentehuis meer.”

Hof van Batenstein is helemaal geen bejaardentehuis meer De combinatie van wonen en zorgvoorzieningen is wat wonen en werken in Hof van Batenstein zo prettig maakt. Bij dit project ging het niet alleen om ‘muren en stenen’, maar om het creëren van een prettige sfeer waarin zowel bewoner als medewerker zich prettig voelen. Daarnaast zorgt de aanwezigheid van bijna alle Viaanse zorginstanties voor een levendige en dynamische situatie.

Pension Singelzicht Naast studentenhuisvesting in Utrecht probeert Volksbelang ook te voorzien in de behoeften van jongeren binnen Vianen en jongeren die zich in een kwetsbare positie bevinden. Investeren in de maatschappij is onder andere verwezenlijkt in het project centrale jongerenopvang in Utrecht. Deze opvang probeert op verschillende manieren jonge daklozen te helpen bij het vinden van huisvesting, een baan of bij het aflossen van schulden. Dankzij de investeringen van zeven corporaties, waaronder Volksbelang, opende Pension Singelzicht in 2006 zijn deuren. Pension Singelzicht biedt 24-uur per dag bed, bad, brood en begeleiding aan 25 dak- en thuisloze jongeren in de leeftijd van 17 tot 23 jaar. De jongeren werken onder begeleiding aan een toekomst en hebben als primair doel te stoppen met zwerven en een oplossing te vinden voor de problemen. Pension Singelzicht is gevestigd aan de Wittevrouwenkade 1, een prachtige pand vlakbij de Utrechtse binnenstad. De jongeren hebben veelal een levensverhaal van misbruik, onderdrukking en verwaarlozing achter zich.

ϯϳ Ooit zijn ze de thuissituatie ontvlucht of uit huis geplaatst. De meeste jongeren zwierven bijna hun leven lang van tehuis, naar pleeggezin, naar internaat, naar crisisopvang, waarna zij uiteindelijk op straat belandden. Daar geldt slechts één ding: overleven. Hoe aan geld te komen? Hoe de pijn te verzachten? Antwoorden worden gevonden in de criminaliteit, het dealen, de prostitutie, alcohol en drugs en het opbouwen van grote schulden. Niet één jongere is hetzelfde, daarom krijgt iedere jongere bij Singelzicht een individueel werkplan met mentorbegeleiding. Belangrijk daarbij is de samenwerking met Utrechtse instellingen en organisaties, waarmee het pension een solide schakel biedt in een keten van zorg en hulp aan zwerfjongeren. De mentorbegeleiding richt zich op thema’s als werk, geld, scholing, gezondheid, sporten, juridische problematiek, vrije tijdsbesteding, family coaching en opvoeden. Naar verwachting zal 70 tot 75 procent van de jongeren positief uitstromen na een gemiddeld verblijf van tien tot twaalf maanden. Zij gaan met zicht op een toekomst zelfstandig wonen, volgen een opleiding of hebben een baan. Een enkele keer zal een jongere naar een andere adequate opvang doorstromen, bijvoorbeeld psychiatrie of verslavingszorg.Volksbelang en de andere zes corporaties hopen met hun investeringen een bijdrage te kunnen leveren aan een betere toekomst van deze jongeren.

Samenwerking met collegacorporaties Een heel recent initiatief van Volksbelang is het samenwerkingsverband met andere corporaties in de regio dat in 2009 tot stand is gekomen. Het samenwerkingsverband houdt in dat Volksbelang drie corporaties, die zich in een ongunstigere positie bevinden, financieel ondersteunt zodat de ontwikkeling van nieuwbouw in de regio kan doorgaan. Zowel de

totstandkoming van deze samenwerking als de uitvoering ervan is bijzonder te noemen en vrijwel uniek in Nederland. De oorsprong van de samenwerking tussen Volksbelang en de corporaties uit Houten (Viveste), Leerdam (Kleurrijk Wonen) en Nieuwegein (Jutphaas Wonen) kan worden teruggebracht naar een combinatie van factoren. De voornaamste oorzaak voor Volksbelang lag bij de toen beperkte mogelijkheden om sociale woningbouw te realiseren binnen de eigen gemeente in Vianen. Doordat Vianen in feite ‘vol’ was, kon Volksbelang een aantal jaren weinig nieuwe woningen bouwen. Dit was een groot probleem, omdat het doel van Volksbelang is om de bouw van sociale huurwoningen te stimuleren en te continueren. Door het gebrek aan nieuwbouwmogelijkheden binnen Vianen groeide het eigen vermogen van de vereniging teveel, oordeelde de Minister. Door een beleidsverandering van de overheid zouden corporaties met een te groot eigen vermogen een deel van dit vermogen moesten afstaan aan het Rijk. Met deze extra inkomsten zou de overheid dan zelf kunnen investeren in de sociale woningbouw, zoals bijvoorbeeld in de zogenoemde ‘Vogelaarwijken’. Deze wijken zijn vernoemd naar Ella Vogelaar, voormalige Minister van Wonen, Wijk

en Integratie die landelijk 40 probleemwijken grootschalig wilde aanpakken. Dit nieuwe beleid, dat van kracht werd in 2008, zorgde er onder andere voor dat Volksbelang ging nadenken over alternatieve investeringsmogelijkheden, waarmee het geld niet zou wegvloeien uit het gebied rondom Vianen. Het was voor Volksbelang ook belangrijk dat het geld weer geïnvesteerd zou worden waar het vandaan kwam, zodat ook de bewoners van Vianen op termijn weer profiteren van de investeringen. Eerst werd de huidige en toekomstige investeringen en ambities in Vianen goed in kaart gebracht. Er is een forse buffer voor investeringen in Vianen gereserveerd. De rest is ‘vermogensovermaat’ en dit wilde Volksbelang op een maatschappelijk verantwoorde manier inzetten.

ϯϴ

MEER DAN EEN WONINGBOUWCORPORATIE

Besloten werd om te kijken of Volksbelang eventueel woningbouwcorporaties in omliggende gemeenten kon ondersteunen.Van de twaalf woningcorporaties die in 2008 zijn benaderd, bleven er uiteindelijk drie over met belangstelling. De corporaties in Houten, Leerdam en Nieuwegein bleken het beste te voldoen aan de van tevoren door Volksbelang in een zogenoemd ‘bidboek’ opgestelde eisen. Een totale investering van ½ 70 miljoen wordt gebruikt voor vijf projecten. Binnen drie jaar kunnen hierdoor in totaal zo’n 400 woningen in deze gemeenten gerealiseerd worden. Het geld wordt ingezet in gevarieerde projecten. Zo komt er een nieuw zorgcomplex in Leerdam, appartementen in Nieuwegein en Houten en eengezinswoningen in Houten en Leerdam. In 2010 zijn de eerste woningen en het zorgcomplex in Leerdam al opgeleverd en in 2011 zal dit in Houten plaatsvinden. In Nieuwegein wordt gewerkt aan de planontwikkeling, zodat daar vanaf 2012 de bouw kan beginnen. Het gaat hier wederom om een project dat met een betrekkelijk hoog tempo tot stand is gekomen. Ondanks dat deze samenwerking zeer spoedig is verlopen, ging er binnen Volksbelang een ingewikkeld proces aan vooraf. De vraag was voornamelijk hoe

deze samenwerking juridisch in elkaar gezet kon worden, zonder concurrentie te vormen voor de corporaties in de andere gemeenten.Volksbelang is de eigenaar van de woningen waarin zij investeert en het dagelijks beheer van de woningen wordt verzorgd door de corporatie in de betreffende gemeente. Ook is vastgelegd dat de corporaties de woningen na een periode van 10 en 15 jaar (kunnen) terugkopen. Uiteindelijk komt het bezit weer in eigendom bij de corporatie in de gemeente. Deze regeling is gunstig voor Volksbelang, want het betekent dat de investeringsmiddelen na de vastgestelde termijn weer terugkomen. Zijn er in de toekomst wel weer mogelijkheden om binnen Vianen te bouwen, dan kan het geld weer gebruikt worden om in de eigen gemeente aan de slag te gaan. Woningzoekenden in Vianen worden gewezen op het nieuwe aanbod van Volksbelang in de regiogemeenten, zodat ook zij van het extra aanbod kunnen profiteren. Dit samenwerkingverband wordt ook op regionale en landelijke schaal aangemoedigd. Toenmalig Minister Van der Laan (van het Ministerie van Wonen, Wijken en Integratie) vond de financiële ondersteuning een aansprekend initiatief voor een regionale woningbouwopgave. Hij nodigde de vier corporaties uit om meer over de constructie te horen en op zijn werkkamer werden de samenwerkingsovereenkomsten officieel ondertekend. Ook branchevereniging Aedes is positief over de vrijwillige samenwerking tussen de corporaties, waarbij geld terecht komt op plaatsen waar het hard nodig is. Ook de zakelijke manier met voordelen voor beide partijen spreekt Aedes aan. Kortom, dit initiatief laat zien dat Volksbelang niet bang is om beslissingen te nemen die passen bij de huidige tijdgeest. Dit vermogen om zich aan te passen en steeds met inventieve oplossingen te komen voor problemen maakt dat Volksbelang reeds 100 jaar bestaat en nog altijd met succes Vianen en de regio bedient.

Jaarlijks verhuren wij gemiddeld 180 woningen, waarvan bijna 65% aan Vianezen en ongeveer 40% hiervan is jonger dan 35 jaar. Steven Smith is een voorbeeld van zo’n nieuwe huurder. Sinds januari 2011 woont hij in een appartement aan de Joke Smitlaan.

Druk, druk, druk Steven Smith is net weer terug in Nederland en tussen het schilderen door heeft hij wel even tijd voor een kort gesprek. Voor zijn werk verblijft hij regelmatig in het buitenland en gisteren is hij teruggekomen uit Denemarken. “Ik schrijf verslagen van Europese pokertoernooien, dus ben ik veel op reis. Ik schrijf vooral voor websites, maar ook voor andere media. De laatste jaren is poker ‘hot’ en is er veel aandacht voor op televisie en internet. Zelf pokeren is er haast niet meer bij, want mijn echte hobby is nu darten. Niet alleen in competitieverband, maar natuurlijk ook met vrienden in de kroeg.”

ϯϵ

Steven Smith en de Joke Smitlaan

Geboren en getogen in Vianen Steven is 27 jaar geleden geboren op de Vijfheerenlanden. De laatste jaren woonde hij op het Walsland, thuis bij zijn moeder. Met een inschrijftijd van ruim 8 jaar, was hij nu toe aan een huis voor zichzelf. Everdingen en Hagestein kwamen niet in aanmerking, dus viel de keus op wonen in Vianen.

Twee keer reageren en raak “Ik heb eerst gereageerd op een flatje aan de Benedictushof en was de eerste kandidaat. Ik moest naar het buitenland en had geen tijd om te gaan kijken. Laat maar zitten dacht ik en achteraf gezien was dat maar goed ook. Dit appartement is veel groter en ligt op een mooiere locatie, aan

de rand van Amaliastein en grenzend aan de Lekdijk. Eigenlijk ging het de tweede keer heel soepel. Ik kreeg de Joke Smitlaan aangeboden, ben gaan kijken en ik heb de woning toen snel geaccepteerd.”

Schitterend uitzicht Van dat besluit heeft Steven nog geen spijt. “Het is een leuk appartement met een extra bovenverdieping.Vanuit de slaapkamer heb ik een schitterend uitzicht over de Uiterwaarden, de Lek en het jachthaventje van Vianen. En tot een uur of vier ’s middags kan ik op het balkon lekker in het zonnetje zitten.” De verbouwing is nog volop bezig, want alles wordt opnieuw geschilderd.

Samen met onder andere zijn moeder is hij druk bezig om het huis een fris ander kleurtje te geven. “Het leek wel een smurfenhuis, want de muren, kozijnen en radiatoren waren allemaal hardblauw.” De laatste klussen moeten nog worden afgemaakt, want morgen worden meubilair en keukeninventaris geleverd. Na het maken van de foto wordt dan ook snel verder geklust! Wij wensen Steven Smith veel woonplezier in zijn nieuwe appartement.

ϰϬ

Met de eerste stap op Utrechtse bodem manifesteert Volksbelang zich. Na een zeer hectische start is University College Utrecht uitgebreid tot ruim 800 studenteneenheden. Daarnaast doet Volksbelang meer aan de huisvesting van (oud-)studenten in Utrecht, veelal samen met collega-corporaties.

Volksbelang als studentenhuisvester

University College Utrecht Universiteit Utrecht In 1997 werd Volksbelang benaderd door de Universiteit Utrecht of wij wilden participeren in een nieuw op te richten onderdeel van de universiteit in Utrecht, namelijk University College Utrecht (UCU). Deze nieuwe universiteit moest

vooral heel goede studenten aantrekken, zogenaamde bollebozen, uit met name het buitenland. De gedachtegang was, dat ook minder financieel draagkrachtige studenten uit bijvoorbeeld het Oostblok of Azië voor een redelijke prijs een kamer konden huren. Een belangrijk onderdeel van deze opleiding is ook het

samenwonen met andere studenten, om zo een gemeenschapsgevoel te creëren. De Campus werd dan ook naar Amerikaans model opgezet: studeren, wonen en leven op één terrein. Hiervoor had de Universiteit een deel van de voormalige Kromhoutkazerne in Utrecht aangekocht.

ϰϭ

terwijl dat niet de oorspronkelijke doelstelling van de Bouwvereeniging was. Na een lange discussie, werd besloten om deze grote stap te zetten en de uitdaging aan te nemen.

8 maanden de tijd

Unieke mogelijkheid Deze vraag zorgde ervoor dat University College in contact kwam met Volksbelang. De SSH Utrecht, die in het algemeen de studentenwoningen in Utrecht verzorgt, was op dat moment niet in gelegenheid om het project op zich te nemen. Dit zorgde ervoor dat Volksbelang de kans kreeg.

Niet alleen was dit project een goede kans, het was de eerste keer dat Volksbelang zich ging bezighouden met studentenwoningen en tegelijk de eerste keer dat buiten de stadsgrenzen van Vianen werd gewerkt. Binnen Vianen waren er eind jaren ’90 weinig mogelijkheden voor verdere groei. In Vianen was de hoofdtaak van Volksbelang voornamelijk het beheren van woningen geworden,

In eerste instantie werd Volksbelang gevraagd om voor huisvesting van 234 studenten in een nieuw te bouwen onderkomen te zorgen. Er was al een architect geselecteerd die een eerste aanzet tot een plan gemaakt had. Eind 1997 bereikten de Universiteit Utrecht en Volksbelang overeenstemming over de uitvoering en voorwaarden voor dit plan. Er was echter één probleem: de universiteit wilde de eerste lichting studenten op 31 augustus 1998 laten starten. Met andere woorden: Volksbelang had 8 maanden de tijd om het gebouw te realiseren, inclusief alle voorbereidingen. Een ander bijkomend probleem was dat de studenteneenheden ook volledig gestoffeerd en gemeubileerd moesten worden. De studenten brachten alleen hun kleren mee! Het krappe tijdschema, de schaalgrootte en tussentijdse tegenslagen zorgden ervoor dat de verwezenlijking van de studentencampus een enorme uitdaging was

ϰϮ

UNIVERSITY COLLEGE UTRECHT voor Volksbelang. Sommige panden waren beschermde monumenten, wat een specifieke benadering in het bouwproces vergt.Volksbelang zette alles op alles om de huisvesting voor de deadline op te leveren en het eindresultaat mocht er zijn. Op 31 augustus 1998 werd University College Utrecht geopend, de eerste University College van Nederland.

Architectuur Voor Volksbelang was en is University College een belangrijk project De aanwezigheid van de Viaanse corporatie is ook beeldbepalend voor het aangezicht van de Campus. Wonen en studeren zijn volledig met elkaar geïntegreerd en door de mix van universiteitsgebouwen en studentenbehuizing weerspiegelt dit in een uniek beeld. De moderne woningen vormen een mooi contrast met de monumentale lespanden en hebben allemaal een heel eigen karakter.

125 studenten van een woonruimte te voorzien, ontwierp architect Koen van Velsen de combinatie van een geluidswal met een langgerekt kamercomplex. De laatste jaren is University College en Volksbelang verder gegroeid. In 2006 zijn naar ontwerp van Art Zaaijer uit Utrecht wederom 207 nieuwe studenteneenheden opgeleverd. De nieuwbouw bestaat uit 96 zelfstandige eenheden voor buitenlandse masterstudenten en 111 onzelfstandige eenheden. Inmiddels heeft Volksbelang op het deel van het voormalige Kromhoutkazerne terrein ruim 800 studentenwoningen opgeleverd.

Campus Utrecht: studeren, wonen en leven op één terrein Jaarlijks verhuizingen

Een deel van deze studentenwoningen, de zogenaamde ‘muurhuizen’, zijn in 2001 genomineerd voor de Rietveld architectuurprijs, vanwege de praktische combinatie van een geluidswal met woningen. Om University College te beschermen tegen de drukte van de aanpalende Waterlinieweg en tegelijk

De studenten wonen op de Campus tijdens het academisch jaar dat loopt van 1 september tot 1 juli. In de tussenliggende periode moeten de kamers vrij zijn, want dan wonen daar de deelnemers van de Summerschools die georganiseerd worden. Hierdoor vinden meerdere ke-

ϰϯ

Van kazerne tot studentenhuisvesting Binnen 8 maanden huisvesting voor 234 studenten bouwen en ook volledig stofferen en meubileren? Die uitdaging gingen wij aan op de voormalige Kromhoutkazerne in Utrecht, waar 31 augustus 1998 University College Utrecht moest starten. Het is ons gelukt, maar vraag niet hoe.

Theo Aalders

ren per jaar enorme verhuizingen plaats, wat veel druk geeft op het beheer van de woningen. Om een massale volkshuisverhuizing te voorkomen, is daarom gekozen voor compleet gemeubileerde kamers. Het gehele verhuisproces van de studenten loopt hierdoor soepeler: koffers inpakken en later weer uitpakken. Deze factoren zorgen er samen voor dat dit een bijzonder project is voor Volksbelang. Het zorgt ieder jaar weer voor veel uitdagingen en vraagt om creatieve oplossingen. University College Utrecht bestaat alweer 12 jaar. Het hele complex aan de rand van Utrecht vormt tot op de dag van vandaag een mooie en unieke aanvulling op ons woningbestand. Er is inmiddels veel ervaring opgedaan met studentenhuisvesting en Volksbelang kreeg zo een unieke kans om buiten de stadsgrenzen van Vianen te treden. Ook de omvang en de vaak korte tijdsbestekken zorgden voor veel spannende momenten. Het brede onderwijsaanbod, de internationale leeromgeving en hoge toelatingseisen maken dat deze opleiding een speciaal plekje heeft gekregen in het Utrechts onderwijsaanbod.

Een unieke mogelijkheid voor Volksbelang om buiten Vianen en studentenhuisvesting te bouwen, maar ga er maar eens aanstaan. Na twee maanden voorbereiding is de bouw 1 maart 1998 gestart. De aannemer zou vakanties doorwerken en indien nodig de zaterdagen. De eerste maanden ging alles perfect. Maar hoe meer onderaannemers er bij betrokken werden, hoe meer problemen er ontstonden. Zaterdagen werden door onderaannemers niet gewerkt, waardoor de aannemer ook begon achter te lopen. Drie maanden voor de afgesproken oplevering gooide de aannemer de handdoek in de ring. Alle toeleveringen via Volksbelang, zoals vloerbedekking, meubels, gordijnen en wasmachines, stonden klaar om geleverd te worden: Er was dus geen weg terug. In overleg met de aannemer zijn medewerkers van Volksbelang en diverse huisaannemers ingezet om de werkzaamheden op tijd af te krijgen. Zaterdagen en zelfs zondagen werden gewerkt. De laatste fase voor het inrichten was het schoonmaken van het gebouw.Veel medewerkers van Volksbelang offerden hun weekend op om er voor te zorgen dat we het zouden redden. Ollie Boer (directeur) stond met de bezem woningen uit te vegen en Kees de Kruijf (financieel manager) sjouwde rommel uit

de woningen. Toen de inrichters kwamen, waren we nog niet klaar. In het optrekkende schoonmaakstof legden 17 stoffeerders de vloerbedekking. Bijna 40 inhuizers zorgden ervoor dat alle meubels op hun plaats kwamen te staan. Dag en nacht werd er gewerkt. Broodjes en maaltijden werden aangedragen en tussen het werk door genuttigd. De saamhorigheid was enorm. Alles met één doel: 30 augustus klaar zijn. En dat lukte! Op 30 augustus 1998 om 21.00 uur werd het sein gereed gegeven. Met bijna 50 man vierden we in de laatste woning dat we het gered hadden. De volgende dag om 07.00 uur kwam de eerste studente (uit Hongarije) het terrein oplopen. Zich totaal niet bewust van welk huzarenstukje er de afgelopen maanden was geleverd. Dezelfde dag namen meer dan 200 studenten hun intrek op University College Utrecht. De Universiteit Utrecht was onder de indruk van onze prestatie.Vanaf dat moment hebben wij samen met de universiteit kunnen bouwen aan 800 studentenkamers op de Campus. Gelukkig niet in het tempo als de eerste 234. Het waren tropenmaanden, maar de inzet en saamhorigheid van met name onze medewerkers zal ik nooit vergeten.

ϰϰ

UNIVERSITY COLLEGE UTRECHT

Volksbelang doet meer Casa Confetti Eén van de aspecten van de volkshuisvesting is het leveren van goede en betaalbare studentenwoningen. In de regio Utrecht, waar ook veel jongeren uit Vianen studeren, is de kamernood jarenlang erg hoog geweest. Dat heeft ertoe geleid dat in het universiteitscentrum De Uithof vanaf het jaar 1999 gestart is met de bouw van studentenwoningen. Vanwege het grote aantal woningen heeft de SSH Utrecht, de reguliere studentenhuisvester in Utrecht, een beroep gedaan op verschillende collega-corporaties om te participeren in een nieuwbouwproject. Volksbelang heeft ervoor gekozen een aandeel te nemen in het grote project Casa Confetti aan het Leuvenplein op De Uithof. Dit project met in totaal 377 studentenwoningen is in 2008 in gebruik genomen.Volksbelang heeft een participatie van  3 miljoen in de totale investering. Deze participatie geeft zicht op een mooi maatschappelijk rendement.

Huis Zoudenbalch Studenten en afgestudeerde studenten beschouwen wij naast de starters als een aparte doelgroep. Deze groep bevindt zich vooral in Utrecht, waar we in samenwerking met de SSH huisvesting voor hen realiseren. Naast de 801 eenheden die Volksbelang in eigendom heeft, zijn we deelnemer in diverse commanditaire vennootschappen om zo de nood onder studenten en net afgestudeerden te kunnen lenigen. In 2009 is een aandeel verworven in Machado BV, dat is opgericht op afgestudeerden kansen te bieden op goede vervolghuisvesting. Daarmee komt dan de reguliere studentenhuisvesting weer beschikbaar voor studenten. Machado is eigenaar van het prachtig monumentaal huis in de binnenstad van Utrecht. In het gebouw zijn 24 appartementen gerealiseerd die in maart 2011 voor de eerste keer verhuurd worden.Volksbelang neemt een aantal appartementen in dit gebouw ook in volledig eigendom.

ϰϱ

Na het terugkijken op een eeuw sociale woningbouw in Vianen is het goed om ook alvast een blik vooruit te werpen. Als het aan Volksbelang ligt, zijn we nog lang niet uitgebouwd. Wij groeien verder, maar houden oog voor het individu: nu en in de toekomst.

Nieuwbouw en zekerheid bieden

Blik op de toekomst Een blik vooruit De krappe woningmarkt die in de gehele provincie Utrecht problemen veroorzaakt, is ook van toepassing op Vianen.Volksbelang zet zich in voor de huisvestingsopgaven in Vianen, door te streven naar het verlagen van het aantal woningzoekenden binnen de gemeente. Hierbij wordt extra aandacht geschonken aan maatschappelijke vraagstukken en de huisvesting van specifieke aandachts-

groepen. Hieronder vallen bijvoorbeeld ouderen en gehandicapte bewoners, maar ook studenten en starters. Ook in de komende jaren zal er geprobeerd worden om elke doelgroep te ondersteunen bij het vinden van geschikte huisvesting. De komende jaren zal Volksbelang investeren in wonen en leven in Vianen. Een fijne leefomgeving ontstaat wanneer verschillende factoren samenkomen. Een betaalbare woning van goede kwaliteit,

een fijne buurt, genoeg activiteiten en voorzieningen in de buurt zijn enkele van deze factoren.Volksbelang is bereid maatschappelijk te investeren in de gemeenschap, maar wil wel dat de woningen centraal blijven staan binnen het beleid. Goed onderhouden woningen in gevarieerde wijken is het uitgangspunt. Volksbelang participeert in een initiatief om te komen tot de oprichting van een hospice in Vianen. De hospice moet een

ϰϲ

BLIK OP DE TOEKOMST

gastvrije plaats worden voor mensen die in de laatste fase van hun leven verkeren, wanneer genezing niet meer mogelijk is. Deze hospice kan bijvoorbeeld gecombineerd worden met zorgboerderij. De locatie is voorhanden en zal later bekend worden gemaakt.

Participeren in maatschappelijke vraagstukken Nieuwbouw Volksbelang is in de loop van de jaren ontwikkelaar en leverancier geworden van verschillende vastgoedobjecten.Vastgoedobjecten met een breed maatschappelijk belang die een bijzondere bijdrage leveren aan de kwaliteit van wijken en buurten, waar huurders van Volksbelang wonen en leven. Ook de komende jaren wil Volksbelang op nieuwe locaties aan de slag, het liefst binnen Vianen.Verschillende locaties zouden eventueel voor

nieuwbouw geschikt kunnen zijn, al is het nu nog te vroeg om te zeggen welke uiteindelijk gerealiseerd kunnen worden. Een voorbeeld van een mogelijke locatie is de uitleglocatie Hoef en Haag, ten oosten van de snelweg A27. Op dit stuk grond tussen Vianen en Hagestein is politiek gezien ruimte voor de bouw van een nieuwe woonwijk.Volksbelang hoopt hier uiteindelijk rond de 550 woningen voor de sociale sector te kunnen realiseren. Ook wordt er hard gewerkt aan de planning rond enkele kleinere nieuwbouwlocaties in de binnenstad van Vianen. De beperkte ruimte op deze locaties zorgt ervoor dat deze projecten meestal kleinschalig van opzet zijn, maar geven vaak een stimulans aan de omliggende buurt of wijk. Deze locaties zijn vaak zeer geschikt voor maatschappelijke investeringen, zoals scholen, kinderopvang en culturele voorzieningen. Een ander nieuwbouwproject dat eventueel binnen de grenzen van Vianen gerealiseerd zou kunnen worden is

ϰϳ ste concepten van zogenaamde brede scholen. In het gebouw komen ook een voor- en naschoolse opvang, een peuterspeelzaal en een fraaie gymzaal.Volksbelang heeft ingestemd met het verzoek van de gemeente om eigenaar te worden van het gebouw, dat daarnaast zal bestaan uit 36 appartementen. De bedoeling is dat deze nieuwbouw in combinatie met de grootschalige aanpak van de omliggende appartementengebouwen een forse kwaliteitsimpuls aan de totale buurt zullen geven. Het vernieuwde winkelcentrum is daar in 2010 al aan vooraf gegaan.Volksbelang ziet dat als een investering in leefklimaat en de stimulering van woonplezier van haar grote hoeveelheid klanten in deze wijk.

Sluiseiland. Deze locatie is zeer geschikt voor de ontwikkeling van woningbouw. Ook hier wil Volksbelang graag een percentage aan sociale woningbouw realiseren, zodat ook deze locatie een gemixt karakter krijgt. In Monnikenhof streeft Volksbelang naar de realisatie van een klein woonzorgcomplex in combinatie met appartementen voor senioren. Dit project wordt onderdeel van de nieuwbouwlocatie “De Plataan van Helsdingen”. Gelegen tussen Het Slyk, Bent-Berg en de Helsdingse plas wil de projectontwikkelaar circa 165 woningen voor diverse doelgroepen realiseren. Om iets voor de starters te kunnen doen neemt Volksbelang acht koopwoningen over, die met korting en voorrang aan starters worden verkocht. In de zomer van 2011 zal Volksbelang starten met de bouw van de Brede School in het hart van de Vijfheerenlanden. Deze nieuwe school is bestemd als vervanger van de Tuyl Uilenspiegel en wordt ingericht volgens de nieuw-

Van starters tot senioren: Volksbelang is er voor iedereen Eind 2011 hoopt Volksbelang te starten met de nieuwbouw van een Dorpshuis in Zijderveld. Het oude dorpshuis van Stichting De Krooshof is inmiddels na 50 jaar verouderd en vraagt om vernieuwing. Omdat Volksbelang graag de leefbaarheid van de kleine kernen in stand wil houden, ziet zij het als haar taak daar door middel van een bijdrage aan nieuw vastgoed aan mee te werken. Het nieuwe

dorpshuis zal gecombineerd worden met circa 30 nieuwe woningen. Een deel van de nieuwbouw zal bestemd zijn voor ouderen uit met name Zijderveld. Zij kunnen dan met een aantal zorgvoorzieningen op afroep in hun eigen dorp kunnen blijven wonen, zonder aangewezen te zijn op een groot zorgcomplex ergens buiten Zijderveld.

Oog voor het individu Er zijn dus plannen genoeg voor de aankomende jaren. Bouwvereeniging Volksbelang zal ook in de komende jaren zijn doelstellingen proberen na te streven door zoveel mogelijk van deze projecten werkelijkheid te laten worden. De grote betrokkenheid van de corporatie bij de gemeente en de te vervullen taak aangaande het creëren van betaalbare huisvesting zal ervoor zorgen dat Volksbelang ook de komende decennia een belangrijke speler zal blijven binnen de gemeente Vianen. Volksbelang groeit de komende jaren verder. In 2025 willen wij ruim 3.000 woningen in Vianen hebben. Wij zijn en worden dan wel groter, maar houden nog steeds oog voor het individu. De afgelopen 100 jaar kon iedereen voor maatwerk bij Volksbelang terecht en ook in de toekomst mag dat van ons worden verwacht!

ϰϴ

Colofon VOLKSBELANG is een eenmalige uitgave vanwege het 100 jarige jubileum van Bouwvereeniging Volksbelang. VOLKSBELANG is in een oplage van 3.150 stuks verspreid onder alle huurders en relaties van Bouwvereeniging Volksbelang. Er is geprobeerd om in de context van deze uitgave zoveel mogelijke historische informatie te verzamelen voor het samenstellen van de artikelen. Wij realiseren ons dat de werkelijkheid op sommige punten wellicht anders is geweest. Wij zijn dankbaar dat diverse mensen een bijdrage hebben geleverd aan de totstandkoming van dit magazine. Wij bedanken alle mensen hartelijk van wie we informatie of foto’s ontvingen, die ons te woord stonden of op een andere wijze een bijdrage wilden leveren. Onze speciale dank gaat uit naar: Nicolien Warnars (student University College Utrecht) die in 2010 voor haar studie de basis van de historische beschrijving heeft gemaakt. Martin Brand voor controle en aanvulling historische feiten Redactie Ed de Groot, Marcel Gijsbertse, Marijke KruidhofOosterbeek, Nicolien Warnars en Vincent Beringen (coördinatie en eindredactie). Fotografie en illustraties Bert Homburg (3 foto’s, pagina 11 en 48) Bouwvereeniging Volksbelang Herman Suiskind Luchtfoto’s: KLM Aerocarto, Aero Camera, Sky Pictures, Slagboom en Peeters. Design & Creation José van Hattem en Carola Vermeer (Fecit Vormgevers) Druk & Afwerking Drukkerij de Groot, Goudriaan © Maart 2011 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enig wijze, het zij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Bouwvereeniging Volksbelang.

NU (2011) Hogelandseweg 44 Het hoofdgebouw en de werkplaats zijn in 1985 opgeleverd. Hierdoor werd de hele werkorganisatie van Bouwvereeniging Volksbelang na jaren eindelijk voorzien van een goed geoutilleerd kantoor. Begin jaren ’80 zijn de eerste voorbereidingen getroffen en het karakteristieke gebouw is ontworpen door Architectenbureau De Twee Snoeken uit ‘s Hertogenbosch.Voor boven de rivieren bijzondere architectuur in de stijl van de “Bossche School”. Kenmerkend zijn de sobere vormgeving, dikke muren, het gebruik van natuurlijke materialen (beton, baksteen en hout), bijzondere details en vooral de harmonieuze ruimten en verhoudingen. Het nieuwe kantoor is te typeren als een samenstel van bouwmassa’s: hoofdgebouw en werkplaats vormen samen één geheel. Het is opgedeeld om zich te voegen tussen de bestaande woningen. De bouwkosten bedroegen ruim 1 miljoen guldens en de inhoud is 3.825 m3.

In 25 jaar tijd is er veel verandert, ook bij Volksbelang. Door het ambitieuze ondernemingsplan, diverse projecten en nieuwe medewerkers waren wij uit “ons jasje” gegroeid.Voor een betere dienstverlening en verdere groei is besloten om te verbouwen en te restylen. Door de eigenzinnige vorm is het kantoorgebouw moeilijk uit te bouwen en De Twee Snoeken werden opnieuw gevraagd. Als oplossing bedachten zij wederom een eigenzinnige vorm, maar dan omgedraaid. In 2010 is over de totale breedte van het hoofdgebouw (circa 17 meter) 3,8 meter aangebouwd richting de Hogelandseweg. De oorspronkelijke stenen waren niet meer te leveren en daarom is de aanbouw ‘gekeimd’ (schilderprocedé). De nieuwe voorgevel geeft duidelijker aan dat het om een kantoorgebouw gaat, wat geaccentueerd wordt met de twee vlaggenmasten. De centrale toegangsdeur (het origineel uit 1985) in het hart van het gebouw zwaait automatisch open voor bezoekers en maakt het gebouw voor iedereen goed toegankelijk.

JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN I VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 BOUWVEREEN NG VOLKSBELANG Een eeuwIGI sociale woningbouw• 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG KSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR VEREEN IGI NG VOLKSBELANG • voor 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKS Bouwvereeniging Volksbelang: 100 jaar inzet sociale woningbouw Vianen en tegenwoordig ook NG • 100 JA ARinBOUWVEREEN IGIdaarbuiNG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUW ten. Van de eerste woningen aan de Burg. Jhr. HoeufftGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • laan tot de laatste nieuwbouw(plannen) in Vianen en de BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG regio. 100 jaar zorgen voor goede en betaalbare huisvesKSBELANG • iedereen. 100 JA AR ouderen, BOUWVEREEN ting voor Starters, gehandicapten, IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR gezinnen, maar VOLKSBELANG ook studenten en dakloze jongeren. VEREEN IGI NG • 100ZijJA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKS kunnen al 100 jaar op Bouwvereeniging Volksbelang reNG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUW kenen. En uiteraard mag u dat ook de komende jaren van GI NG VOLKSBELANG 100 JA AR IGI NG VOLKSBELANG • ons verwachten. 100 jaar • oud, maar nog steedsBOUWVEREEN van deze tijd: wij werken aan BOUWVEREEN IGIwonen. NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG Een eeuw sociale woningbouw kort en bondig in woord KSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR en beeld. Volksbelang start met de volgende eeuw. VEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKS NG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUW GI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG KSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR VEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKS NG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUW GI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG KSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR VEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKS NG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUW GI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG KSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR VEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKS NG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUW GI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG KSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR VEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKS NG • 100 JA AR BOUWVEREEN IGI NG VOLKSBELANG • 100 JA AR BOUW