Toelichting op de Jaarrekening-2014 Artistiek verslag De vaste programmering van Musica Antica da Camera omvatte in 2014 31 concerten: 17 vonden plaats in Den Haag, 12 in Voorschoten en 2 in Rotterdam. Deze concerten waren verdeeld in 5 verschillende series: Oude Muziek Nieuw en Bach op Vrijdag in Den Haag, Podium Jong Talent en Barok & Klassiek in Voorschoten en Bach op Zaterdag in Rotterdam. Naast onze vaste concertlocaties in Den Haag en Voorschoten maakten we voor ons openingsconcert van seizoen 2014-2015 een uitstapje naar poppodium Het Paard van Troje. De concerten van de serie Bach op Zaterdag in Rotterdam organiseerden we alleen nog in de eerste helft van 2014. Omdat de serie na de onvrijwillige verhuizing van de Hoflaankerk naar het kerkelijk centrum Pro Rege minder publiek kreeg en Rotterdamse subsidies uitbleven, vond Musica Antica het onverantwoord om met de serie door te gaan. Dat is jammer omdat de kleine kring Oude Muziekliefhebbers in Rotterdam onze programmering erg mist. In 2014 vierden we het 300ste geboortejaar van Carl Philipp Emanuel Bach met meerdere concerten in verschillende series: zowel Barokorkest en solisten van het Koninklijk Conservatorium als ook het Collegium Musicum Den Haag presenteerden programma's met werk van de bekende Bachzoon. Tot de absolute hoogtepunten van het jaar hoorde het concert met werken van verschillende zonen van J.S. Bach en tijdgenoten door Menno van Delft en Siebe Henstra. De twee toetsenisten bespeelden in de Erezaal van het Gemeentemuseum het originele Straube-klavichord uit de museumcollectie èn een hedendaagse kopie van dit instrument (dat ons door de bouwer, Gerard Tuinman, ter beschikking gesteld werd). Het publiek was zeer enthousiast: je bent bijna nooit in gelegenheid om een klavichord te horen, laat staan twee tegelijk! De reacties op dit lang van tevoren uitverkochte concert waren zo goed dat de artistieke leider besloten heeft om ook in het volgende seizoen weer een klavichordconcert te programmeren. Het Nederlandse Clavichordgenootschap heeft Musica Antica erg geholpen bij de PR van dit concert, en was ook in groten getale aanwezig. Op de Europese Dag van de Oude Muziek stond muziek voor de eerste Europese diva, Faustina Bordoni, op het programma: Beatriz Lafont en Musica Poetica speelden werken van Pergolesi, Hasse en Graun. Tot de verdere hoogtepunten met concerten van musici uit de hele wereld hoorden een concert met Johannette Zomer, muziek uit de verzameling Selva Morale e Spirituale van Claudio Monteverdi, een concert met Emma Kirkby en London Baroque en het kerstconcert met Capella Sancta Maria en La Caravaggia uit Spanje (in samenwerking met de Ambassade van Spanje). En dan was er natuurlijk nog het inmiddels legendarische optreden van de Noorse Barokksolistene in het Paard van Troje. Dit concert, dat we samen met het Festival Classique organiseerden, trok een heel divers publiek tussen 18 en 80 jaar en er wordt nòg over gesproken! Het geheel was dus weer een jaar vol afwisseling. Uit vele reacties van het publiek blijkt dat zij onze programmering erg waarderen: ze vinden die interessant en altijd erg onderhoudend. Natuurlijk zetten wij deze programmering in de toekomst voort. In 2014 werden door Musica Antica ook twee prijzen uitgereikt. In september 2014, tijdens het Festival Oude Muziek Utrecht, vond het Internationale Van Wassenaer Concours plaats waarin voor het eerst de Musica Anticaprijs toegekend werd. Dit jaar werd de prijs verleend aan Camerata Bachiensis uit Leipzig. Het ensemble jonge musici was een van de weinige ensembles die zich in tijden van een “vermainstreamde” Oude Muziekscene met eigen onderzoek bezighouden. Afgezien daarvan overtuigde het ensemble door uitstekende muzikaliteit en een hoog technisch speelniveau. Afgelopen jaar werd ook voor het eerst de Musica Antica Vriendenprijs uitgereikt, die vanaf 2015 toegekend zal worden door een jury van Musica Antica-vrienden en de artistiek leider. Prijswinnaar in 2014 was de jonge organist Maciej Wierzcholowski wiens orgelspel de hele kerk liet dansen. De prijs werd tijdens de jaarlijkse seizoensopening en -inleiding op 21 september door artistiek leider Jörn Boysen uitgereikt. 1
Financieel verslag De jaarrekening is door de accountant overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving (titel 9, boek 2 van het Burgerlijk Wetboek) opgesteld. Zij dient als basis voor de specifieke verantwoordingen aan de subsidiegevers. De opstelling van de cijfers is evenals 2013 conform de aanwijzingen van de Gemeente Den Haag. Het jaar 2014 is met een licht negatief resultaat afgesloten. In 2014 bleef het totaal van de Directe inkomsten vrijwel gelijk ten opzichte van het jaar tevoren. De vijf verschillende series gaven een uiteenlopend beeld te zien. Zowel bezoekersaantallen als recettes in de Haagse series stegen ten opzichte van 2013. In dat jaar liepen bezoekersaantallen en recette-opbrengst meer uit elkaar dan normaal door het werven van nieuw publiek met gerichte vrijkaart-acties. In 2014 zagen we toenemend bezoek, juist vanuit deze benaderde groepen, waardoor in de recettes weer in evenwicht kwamen met het gegroeide bezoek. In de series Podium Jong Talent zijn we nog niet zover, daar groeide in 2014 wel het bezoek maar bleven de recettes nog achter. In de serie Barok & Klassiek bleef de verhouding publiek/recette gelijk. We hebben moeten besluiten om de Bach op Zaterdag-serie in Rotterdam wegens tegenvallend bezoek en afname van ondersteuning van fondsen te beëindigen. Overige inkomsten waren lager dan in 2013 wegens met name tegenvallende verkoop van publicaties en e-mailings voor derden. Ook kwamen sponsoring en externe verhuur van instrumenten lager uit. Subsidie OCW en cultuurfondsen, waaronder de SKIP-regeling van het Fonds Podiumkunsten, kwam in 2014 hoger uit. De subsidie van de Gemeente Den Haag in het kader van het Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2013-2016 was even groot als in 2013, aangevuld met de Trendbijdrage. Onder Overige bijdragen uit publieke middelen is de subsidie van de Gemeente Voorschoten vermeld. De Overige bijdragen private middelen bleven gelijk aan 2013. De Donaties Vrienden zijn terug op het niveau van 2012. Hiervan kan ook in 2014 een belangrijk deel worden toegevoegd aan de algemene reserve niet-gesubsidieerde activiteiten. Donaties t.b.v. Broken Consort zijn zo hoog omdat de vele BC-activiteiten in 2014 (opera) via Musica Antica liepen. Deze inkomsten lopen gelijk met de uitgaven t.b.v. Broken Consort (zie materiële activiteitenlasten). Ten opzichte van 2013 daalden de Bijdragen private fondsen, hetgeen allereerst kwam door het stoppen van de Rotterdamse donaties (€ 6.750). Ook droegen fondsen waarvan MA van oudsher bijdragen ontvangt minder bij, en ook gaven enkele fondsen in het verslagjaar geen ondersteuning.
De verdeling in Beheerslasten en Activiteitenlasten geeft de splitsing aan in overhead en direct aan activiteiten gerelateerde lasten. Personele beheerslasten bestaan uit 24% van de totale salariskosten. Hieronder valt alleen werk van de zakelijk leider dat betrekking heeft op kantoorwerk. In het verslagjaar daalden deze kosten licht ten opzichte van 2013. De overige salariskosten vallen onder personele activiteitenlasten. Bij de Overige bedrijfskosten werd in 2014 waar mogelijk vastgehouden aan de lijn van laag houden van algemene bedrijfskosten; zo waren de huisvestingskosten lager dan begroot. Wegens investeringen in een nieuwe website stegen de automatiseringskosten. Secretariaatskosten waren hoger door intensievere activiteiten van directie, stagiairs en vrijwilligers. Administratiekosten waren hoger dan begroot door meer werk voor Spin wegens aanpassing van de jaarrekening aan de eisen van de Gemeente Den Haag. Instrumentenonderhoud- en verzekeringen waren hoger wegens het nieuwe instrument en een nieuwe verzekering van de bestaande instrumenten. Educatiekosten waren hoger door de verplichting van de Gemeente Den Haag voor een educatieinspanning - hiervoor organiseerden wij ons educatieconcert op de Haagse school De Krullevaar. 2
Personele activiteitenlasten bestaan uit salariskosten van de artistiek leider en dat deel van het werk van de zakelijk leider dat direct aan de concertactiviteiten gerelateerd is en uit overige personeelskosten waaronder de kosten van de vrijwilligersinzet vallen. De materiële activiteitenlasten bestaan uit de directe kosten die voor de (organisatie van) de concertseries gemaakt worden. Waar we in 2013 tegen de grens aanliepen van besparingen op met name uitkoopsommen voor musici en ensembles, werden in 2014 in enkele gevallen hogere kosten gemaakt. In de serie Podium Jong Talent werden lagere uitkoopsommen gerealiseerd. Dat de kosten van de Concerten Den Haag hoger waren dan 2013 en de begroting, kwam door hogere uitkoopsommen van bijzondere ensembles (het openingsconcert in september door de Barokksolistene, Emma Kirkby en het Kerstconcert Codex Lerma), de aanzienlijk hogere zaalhuur van het Gemeentemuseum en inhuur van instrumenten. De bijdrage aan het Broken Consort werd geheel opgebracht door specifiek daartoe ontvangen donaties. In deze jaarrekening is ook de weergave van het Eigen Vermogen gepreciseerd. Het bestaat uit de Algemene reserve gesubsidieerde activiteiten, Resultaatbestemming boekjaar, Algemene reserve niet-gesubsidieerde activiteiten (opgebouwd uit bijdragen uit vriendendonaties voor activiteiten die niet gesubsidieerd worden), de Reserve eigen risico arbeidsongeschiktheid en de Algemene reserve instrumenten (onderhoud en vervanging). ). Het bestuur van Musica Antica heeft besloten om aan de Algemene reserve niet-gesubsidieerde activiteiten de Vriendenbijdrage van 2014 toe te voegen. Van de in 2013 aan de instrumentenreserve toegevoegde € 13.000 is in 2014 een tweede klavecimbel aangeschaft. Omdat de twee klavecimbels intensief gebruikt worden en door klimatologische veranderingen halfjaarlijks onderhoud nodig is, besloot het bestuur om aan de instrumentenreserve een nieuwe toevoeging te doen van € 2.215 voor onderhoud. Het Eigen Vermogen toont met een totaal van € 93.969 een daling van € 1.112 ten opzichte van 2013. Musica Antica heeft een stevige financiële basis. Dat is ook nodig, omdat er een vol concertseizoen vooruit geprogrammeerd wordt en die verplichtingen lang van tevoren aangegaan worden. De niet uit de balans blijkende verplichtingen voor 2015 en 2016 bedragen € 129.642. Het gaat hierbij om huurverplichtingen, loonkosten en uitkoopsommen voor musici bij annulering van geprogrammeerde concerten. Samenwerking De verschillende samenwerkingsverbanden van Musica Antica functioneerden ook in 2014 tot grote wederzijdse tevredenheid. Vertrouwde samenwerking vond weer plaats met het Koninklijk Conservatorium, het Festival Classique, het Gemeentemuseum Den Haag, de Lutherse Kerk, de Paleiskerk, de Ambassade van Spanje, de Dr Anton Philipszaal, Hannick Reizen, de Stichting Opera2Day, de Volksuniversiteit, het Nederlandse Clavichordgenootschap, de Stichting Muzikc en bij de programmering met de Kasteelconcerten in Overijssel en Gelderland. In Den Haag moet ook de samenwerking genoemd worden met het Nederlands Muziek Instituut, dat als beheerder van muzikaal erfgoed een belangrijke partner van Musica Antica bij het programmeren van vooral Nederlands repertoire is. Na twee jaar de proefserie Bach op Zaterdag in Rotterdam te hebben georganiseerd in samenwerking met Stichting Muzikc, heeft Musica Antica moeten besluiten hiermee te stoppen. Door tegenvallende publiekscijfers en een teruggang van bijdragen van lokale particuliere fondsen bleek het zakelijk helaas niet mogelijk om een succesvolle serie te realiseren. Subsidies, fondsen Speciale aandacht verdient de ontvangen steun van de Gemeente Den Haag in het kader van het Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2013-2016. Evenals in 2013 ontving Musica Antica in 2014 een grote bijdrage, het tweede jaar van de vierjaarsperiode. Het is zeer verheugend dat de kenmerkende en onderscheidende artistieke doelstellingen van Musica Antica, geschraagd door een gedegen zakelijke ondersteuning, van de Gemeente Den Haag erkenning en steun ontvangen. 3
Het bestuur is zeer erkentelijk voor de in 2014 ontvangen steun van subsidiegevers. Van oudsher zijn dat de gemeenten Voorschoten en Den Haag. Andere subsidiegevers zijn: Meerjarig: Fonds voor Podiumkunsten, Louise de Lang-van Schaik Stichting, Fonds 1818, Ambassade van Spanje en Stichting Sint Nicolaas Gasthuis. Eénmalig: Van Ommeren-de Voogt Stichting. Niet in de laatste plaats noemen wij de trouwe Vrienden van Musica Antica, die een belangrijke financiële bijdrage leveren. Publiciteit en marketing In 2014 werden de gevolgen van de inspanningen om tot vergroting van (betalend) publiek te komen, voor het eerst goed zichtbaar. Concertbezoek nam toe, zowel in de series in Den Haag als in Voorschoten. In Voorschoten bleven de recettes nog bij deze publieksgroei achter. Mede daardoor was het onverminderd nodig energie te blijven steken in publiciteit en marketing om de groei van het concertbezoek voort te zetten. In 2014 werd daarom een communicatiemedewerker aangetrokken met de taak om het betalend concertbezoek, primair in Voorschoten, te vergroten. Dat deed hij met name door het voortzetten van de verbetering van publicitaire uitingen om meer en betere publiciteit in de pers te krijgen. Zijn inspanningen gaven al succes te zien: vooraankondigingen en ook recensies van concerten van Musica Antica verschenen zowel in Den Haag als in Voorschoten in de lokale media. Evenals het jaar tevoren, werd ook in 2014 met andere middelen aan aantrekkelijkheid van concerten gewerkt. In de programmering was de keuze voor ensemble en hun concertprogramma op een thema gebaseerd. Met dat thema werd voor ieder concert een aparte marketingstrategie bedacht en uitgevoerd; ieder concert had een unieke invalshoek, en wij communiceerden dat aan onze vaste doelgroep maar juist ook aan potentiële toepasselijke doelgroepen. In 2014 zette Musica Antica het doelgroepenbeleid als marketinginspanning uit 2013 voort. Omdat uit eigen onderzoek (waarvan we een update in het seizoen 2014-2015 maken) bleek dat het grootste effect in kaartverkoop bereikt wordt via een aankondiging/oproep aan het reeds bestaande adressenbestand van Musica Antica, werkten we ook in 2014 aan vergroting van dat bestand. We hebben ons gericht op reeds bestaande doelgroepen met kansrijke potentiële concertbezoekers. Zo hebben we ook in 2014 actief alle lokale en regionale amateurkoren benaderd voor onze vocale concerten - met succes. Op het eerder gekozen spoor om afzonderlijke concerten te koppelen aan aparte doelgroepen en de bijbehorende organisaties onder hun contacten te laten werven, zijn we in 2014 succesvol verder gegaan (w.o. Vier het Leven, de Europese expats in Den Haag, de Volksuniversiteit, de Dr Anton Philipszaal, Hannick Reizen, het Gemeentemuseum, de Rabobank, Shell, het Nut in Wassenaar, Vrouwen van Nu). Educatie Musica Antica heeft in de eerste helft van 2014 haar eerste educatieconcert gegeven. Op 21 maart, de Europese dag van de Oude Muziek, gaf ensemble Musica Poetica op basisschool De Krullevaar in Escamp een schoolconcert, waarin de kinderen kennis maakten met oude instrumenten die hedendaagse gevoelens weergeven. Dat varieerde van het herkennen van de klank van de barokhobo, die zijn herkomst in NoordAfrika heeft, tot aan een woeste sopraanaria waarin de woede van een uitgehuwelijkte Italiaanse prinses vertolkt werd.
4
Bestuur en directie Het bestuur van de stichting bestond in het verslagjaar 2014 uit Nicole Stolk-Luyten (voorzitter), Fer von der Assen (secretaris), Annelies Huygen (penningmeester tot 9 mei), Laura Rath (penningmeester vanaf 9 mei), Oscar Wibaut en Caroline Wiedenhof. De directie bestond uit Jörn Boysen (artistiek leider) en Ernst Jaap Rozenboom (zakelijk leider). Vrijwilligers Evenals voorgaande jaren werd Musica Antica ondersteund te worden door zo’n 20 enthousiaste vrijwilligers. Ook in 2014 stond een kernteam de directie terzijde op de terreinen boekhouding en administratie, publiciteit, beheer website/IT, kassa- en concertdiensten, databeheer, vriendenrelaties en het schrijven van programmatoelichtingen. Instrumentenfonds De collectie muziekinstrumenten werd in het verslagjaar uitgebreid met tweede instrument, een éénklaviers klavecimbel, petit ravalement naar A. Ruckers 1640/1644 met een decoratie door Cornelis Verboom, gebouwd door Titus Crijnen in 2003. Het instrument werd met name bespeeld bij concerten in Den Haag en werd ingezet voor extern gebruik en verhuur. Goedgekeurd en vastgesteld door het bestuur, Den Haag, 30 maart 2015
N.C. Stolk-Luyten Voorzitter
L.R.R. Rath Penningmeester
5
