8/03/2016
Week van de verpleegkunde NVKVV Studiedag Diabetes 17 maart 2016 Oostende
Toediening van; insuline en incretinemimetica. Zien we door het bos, de bomen nog ?
Alfons Piessens, De Gusseme Kathy
1
8/03/2016
overzicht • Situering behandeling type 2 diabetes • Soorten insuline • Insuline vroeger en nu • Pennen overzicht en gebruik • Andere behandeling type 2 diabetes • Incretinemimetica
Sulfonylurea Insuline
Orale medicatie Orale medicatie
2
8/03/2016
Insuline Insuline is een polypeptidehormoon met molecuulformule C254H377N65O75S6. Dit hormoon heeft invloed op de glucosestofwisseling, wordt aangemaakt in de pancreas,
Rood=Koolstof, Groen=Zuurstof, Blauw=Stikstof, Roze=Zwavel
Soorten insuline Humane insuline
Analoge Insuline
Snelwerkend
Ultrakort werkend
Actrapid Humuline Regular Insuman Rapid Middellangwerkend Insulatard Humuline NPH Insuman Basal Bifasische werking Humuline 30/70
Lispro (Humalog) Aspart (Novorapid) Glulisine (Apidra) Langwerkend Glargine(Lantus,Toujeo Abasaglar (nog) niet in Belgiê,)
Detemir (Levemir) Bifasische werking NovoMix 30, 50, 70 HumalogMix 25/75, 50/50 Ultralang werkend Tresiba ( nog) niet in België
3
8/03/2016
Soorten insuline Let op!
Recent ook insuline met een hogere concentratie Toujeo®, glargine met drie maal concentratie 300 E /ml Humalog 200® lispro met dubbel concentratie 200 E/ ml
Bestaat alleen in wegwerppen. Gebruikt bij grote insulineresistentie Minder kans lipodystrofie wegens kleinere hoeveelheid Injecteerbare vloeistof
4
8/03/2016
Insuline en insulinepennen •
De Insulineproducenten hebben hun eigen toedieningstechnieken om hun insuline s.c. toe te dienen.
•
Insuline pennen zijn individueel
•
Insuline pennen zijn op medisch voorschrift
•
Pennen in gebruik bewaren op kamer temperatuur
•
Voorraad bewaren in de koelkast ( niet in vriezer)
• •
Gebruik steeds een propere naald.( max 4 injecties per naald) BEHALVE TOUJEO elke keer een nieuwe naald
5
8/03/2016
Insuline pennen Van firma Novo Nordisk®, voorgevulde pennen, Flexpen® en Flextouch®. Navulbare pennen, Novopen 3 ®, Novopen 4® en Novopen Echo®. Van de firma Lilly®, voorgevulde pen, Kwikpen® navulbare pennen Humapen Luxura ®, Humapen Savvio® en Humapen Memoir®. Van de firma Sanofi® de navulbare pennen, Clikstar® ,Allstar® en Juniorstar® de voorgevulde pen ,Solostar®
Hoe pennen gebruiken.
Een voorbeeld
6
8/03/2016
Pennen van Novo Nordisk ®
Uit Diabetes 2 de onafhankelijke site
Pennen van Lilly ®
7
8/03/2016
Pennen van Sanofi ®
JuniorSTAR® is ½ eenheden, navulbare insulinepen. ALLSTAR® is ½ eenheden,Designed navulbare insulinepen
Recente pennen
De Novopen Echo ® van Novo Nordisk ®
• Pluspunten • instelbaar met halve eenheden • Eenvoudig geheugen • Kleuruitvoering voor kinderen
8
8/03/2016
Allstar® pen van Sanofi®
JuniorSTAR®
een herbruikbare insulinepen, instelbaar per halve eenheid.
Kwikpen humalog 200 Lilly® (lispro)
200 E /ml eenheden snelwerkende I. Dosis blijft gelijk ,wel geconcentreerd Alleen bij betrouwbare patiënten Bij lipodystrofie gevoelige patiënten bij zwaar insuline resistente patiënten Geen insuline uit de pen halen met een spuitje de dosis is niet juist
9
8/03/2016
TOUJEO ® Glargine (Sanofi®)
Langwerkende insuline in geconcentreerde vorm 300 U/ ml
Geen insuline uit de pen halen met een spuitje de dosis is niet juist
Alleen bij betrouwbare patiënten Bij lipodystrofie gevoelige patiënten bij zwaar insuline resistente patiënten
Incretinemimetica/ DPP4 remmers
Sulfonylurea Insuline
Orale medicatie Orale medicatie
10
8/03/2016
GLP-1R agonists
Glucagon like pepitide -1R
11
8/03/2016
Glucagon like pepitide -1R Wat? de werking van het menselijke incretine nabootsen ("incretine mimetica"). Bestaan uit een incretine-achtige stof die werd ontdekt in de speekselklieren van het Gila monster en verder gemodificeerd.
Momenteel exenatide, liraglutide, albiglutide, Lixisenatide dulaglutide .
werking Stimuleerd insuline release
Verminderen van het bloedsuikerniveau
Incretine, GLP-1 In de darmen
Remt de glucagon release
DPP-4 enzymen inactiveren GLP-1
DPP-4 inhibitoren (medicatie) blokkeren DPP -4 En verminderen glucose
12
8/03/2016
EFFECT GLP-1 Bestudeerd in continu infuus
Verbetert de Beta-cel respons
Beta-cellen van de pancreas : -Stimuleert de glucose-afhankelijke insulinesecretie -Herstelt 1ste fase insulinesecretie
Hersenen : Stimuleert verzadiging en vermindert voedselinname Lever : Vermindert de hepatische productie van glucose Maag : Vertraagt de maaglediging Alfa-cellen van de pancreas: Vermindert de postprandiale secretie van glucagon
De belangrijkste bijwerkingen Regelmatig
Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken, verstopping en diarree. Deze bijwerking verdwijnt meestal na gewenning aan het medicijn. Zelden Jeuk, roodheid en zeer zelden huiduitslag op de injectieplaats. Verminderde eetlust, gewichtsverlies, buikpijn,, zuurbranden, winderigheid, opgezwollen buik. Duizeligheid, hoofdpijn, zweten, nervositeit ,verzwakt gevoel. Wazig zien in het begin van de behandeling Zeer zelden Veranderde smaak. Verminderde nierwerking. Overgevoeligheid. ( huiduitslag, jeuk en galbulten, )
13
8/03/2016
GLP-1 receptor agonisten • Verlagen de bloedsuiker efficiënt • Geven zelden hypoglycemie (nooit ernstige hypoglycemie) • Geven geen gewichtstoename ( meestal gewichtsafname)
Voor de incretinemimetica-pennen of toedieningssystemen -
Victoza® (Novo Nordisk),
-
Byetta® (Astra Zeneca)
-
Bydureon® (Astra Zeneca)
-
Eperzan® (GSK)
Lyxumia® (Sanofi)
Trulicity® (Lilly)
14
8/03/2016
Byetta
Victoza
Lyxumia
Eperzan
Bydureon Trulicity
stofnaam
Exenatide
Liraglutide
Lixisenatide
albiglutide
exenatide
dulaglutide
soort pen
Voorgevulde wegwerppen voor 30 dagen
Voorgevulde wegwerppen: 0,6= 30 dagen 1,2= 15 dagen 1,8=10 dagen
Voorgevulde wegwerppen voor 4 dagen
Voorgevulde wegwerppen voor eenmalig gebruik
Voorgevulde wegwerppen voor eenmalig gebruik
Voorgevulde wegwerppen voor eenmalig gebruik
Frequentie toediening
2 injecties / dag
1 injectie/ dag
1 injectie/ dag
1 injectie/ week
1 injectie/ week
1 injectie/ week
Optimale toediening
Toedienen 1 uur voor ontbijt en een uur voor avondeten minimum 6 uur tussen 2 injecties
Dagelijks op een vast tijdstip,niet gebonden aan de maaltijd
Toedienen 1 uur voor de maaltijd die het meest koolhydraten bevat,
Een maal per week op een vaste dag tijdsip onafhankelijk van de maaltijd
Een maal per week op een vaste dag tijdsip onafhankelijk van de maaltijd
Een maal per week op een vaste dag tijdsip onafhankelijk van de maaltijd
opstartdosis
2 x 5 µg/dag Gedurende 1 maand
1x0,6 µg/dag Gedurende een week
1x10µg/dag Gedurende 2 weken
1x 30 mg/ week
2 mg /week
1,5 mg/ week
Definitieve dosis
Na 1 maand: 2x 10 µg/dag
Na 1 week:1x1,2 mg/dag In functie van HbA1c na 6 maand max 1,8 µg/dag
Na 2 weken 20 µg /dag
Volgens HbA1c zo nodig opdrijven naar 1x 50mg /week
2 mg /week
1,5mg/week
Elke pen bevat 30 dosis van 0,6 mg of 15 dosis van 1,2 mg of 10 dosis van 1,8 mg
15
8/03/2016
Haal de pendop van de pen. Verwijder het afdekplaatje van een nieuwe naald voor eenmalig gebruik. Schroef de naald recht en stevig op uw pen. Haal de buitenste naaldkap eraf en bewaar deze voor later gebruik. Verwijder het binnenste naalddopje en gooi het weg.
Draai aan de instelknop totdat de aanwijspijl op de controlestreep staat.
Houd de pen met de naald omhoog. Tik een paar keer zachtjes met uw vinger tegen de patroon. Hierdoor verzamelen eventuele luchtbelletjes zich boven in de patroon.
Houd de naald omhoog en druk op de drukknop totdat de aanwijspijl op 0 mg staat. Herhaal stap E tot G totdat er een druppel liraglutide aan de naaldtip verschijnt , Ontluchten alleen bij start van een nieuwe pen
16
8/03/2016
Draai aan de instelknop totdat de aanwijspijl op de gewenste dosis staat (0,6 mg, 1,2 mg of1,8 mg).
Uw dosis over twee injecties verdelen: Draai de instelknop in een van de richtingen totdat de aanwijspijl op 0,6 mg of 1,2 mg staat. Injecteer de dosis. Bereid een nieuwe pen voor injectie voor en injecteer het resterende aantal mg om uw volledige dosis te bereiken.
Druk op de drukknop om te injecteren totdat de aanwijspijl op 0 mg staat. houd de naald nog ten minste zes seconden onder de huid. Zo bent u er zeker van dat de volledige dosis is geïnjecteerd. Haal de naald uit de huid. Er kan een druppel liraglutide aan de punt van de naald verschijnen. Dit is normaal. Schuif de punt van de naald in de buitenste naaldkap zonder de buitenste naaldkap aan te raken. duwt u voorzichtig de buitenste naaldkap helemaal op de naald. Schroef vervolgens de naald los. Gooi de naald voorzichtig weg en plaats de pendop terug.
17
8/03/2016
Byetta® (Astra Zeneca), Exenatide.
2 keer per dag - voor het ontbijt en - voor het avondeten. •
Zorg voor minimaal 6 uur tussen elke injectie.
• Binnen het uur na de inspuitingde patiënt laten eten anders heeft het geen effect
bijwerkingen: misselijkheid, braken, verstopping of diarree, jeuk op de injectieplaats, duizeligheid en hoofdpijn.
18
8/03/2016
• Bewaren in de koelkast ( 2 °C - 8 °C). • Plaats de dop weer terug op de pen om te beschermen tegen licht. •
Niet in de vriezer bewaren. Gooi een BYETTA-pen altijd weg als deze bevroren is geweest.
• Gebruik niet langer dan 30 dagen. • Gebruik BYETTA niet als deze troebel of gekleurd is. • Bewaar de BYETTA-pen niet met een daarop bevestigde naald. • Gevaar voor lekken of kunnen er luchtbellen in de patroon komen. • Medicijnen niet weggooien via het afvalwater of huishoudelijk afval. Vraag raad aan de apotheker
Hoe gebruiken Controleer de Pen • Was uw handen voor gebruik. • Controleer het etiket van de pen • Trek de blauwe dop van de pen. • Controleer het patroon. • De vloeistof moet helder, kleurloos en vrij van vaste deeltjes zijn. • Een kleine luchtbel in de patroon is normaal.
Bevestig de Naald
19
8/03/2016
Dosis instellen
Controleer of in het doseervenster zichtbaar is. Is dit niet het geval, draai dan de doseerknop met de wijzers van de klok mee tot het niet verder kan en in het doseervenster zichtbaar is.
Trek de doseerknop uit tot het niet verder kan en doseervenster zichtbaar
in het
Draai de doseerknop met de wijzers van de klok mee tot het niet verder kan en in het doseervenster zichtbaar is. Zorg ervoor dat de 5 met de streep eronder zichtbaar is in het centrum van het doseervenster.
Richt de naald omhoog en weg bij u vandaan. Ontlucht de pen en tel langzaam tot 5 • Indien u geen stroompje of enkele druppels uit de punt van de naald ziet komen, herhaal dan deze handeling
Het klaarmaken van de pen is gereed wanneer zichtbaar is in het centrum van het doseervenster EN wanneer u een stroompje of enkele druppels uit de punt van de naald heeft zien komen.
Draai de doseerknop met de wijzers van de klok mee tot het niet verder kan en in het doseervenster zichtbaar is. de Nieuwe Pen is nu gereed.
20
8/03/2016
Stel de dosis in. (zoals hiervoor beschreven) Neem de pen stevig in uw hand. • Breng de naald in de huid met behulp van de door uw zorgverlener aanbevolen hygiënische injectietechniek.
• . • •
Druk met uw duim stevig op de injectieknop tot het niet verder kan. Tel langzaam tot 5 om de volledige dosis toe te dienen. Verwijder de naald uit de huid.
De injectie is voltooid wanneer
verschijnt in het centrum van het doseervenster. • De pen is nu klaar om opnieuw te worden ingesteld.
De Pen opnieuw instellen Draai de doseerknop met de wijzers van de klok mee tot het niet verder kan en in het doseer venster zichtbaar is. Opmerking: als u de doseerknop niet kunt draaien of uw pen lekt, is de volledige dosis niet toegediend.
Verwijder de naald na elke injectie. Plaats voorzichtig de buitenste naaldbescherming terug over de naald. Draai de naald los. Plaats de blauwe pendop terug op de pen
Gooi de naalden altijd weg in een prikbestendige container
21
8/03/2016
GLP-1
Bydureon® (Astra Zeneca ,BMS), exenatide
Exenatide 1 keer per week - een vast tijdstip op een vaste dag
een bouwdoos met Veel handelingen Omslachtig en Veel educatie nodig
Aandacht ! snelle stolling van de vloeistof in de dikke naald
Haal een kit met één dosis uit de koelkast. Zorg voor een naaldcontainer Was uw handen
Pak de naald en draai de blauwe dop er van af. Tik de flacon enige malen tegen een hard oppervlak om het poeder los te maken.
Verwijder de groene afdekkap
22
8/03/2016
2. De onderdelen met elkaar verbinden Pak de verpakking met het flaconkoppelstuk en verwijder de papieren afdekking.
Houd de verpakking van het flaconkoppelstuk vast. Pak de flacon in uw andere hand.
Druk de bovenkant van de flacon stevig in het oranje koppelstuk.
Haal de flacon, nu met het oranje koppelstuk eraan vast, uit de verpakking.
Zo moet de flacon er nu uit zien.
Breek de afdekkap af. Let erop dat u de zuiger niet indrukt. U breekt de afdekkap af net zoals u een takje breekt.
Zo ziet de afgebroken afdekkap er uit.
23
8/03/2016
Draai het oranje koppelstuk op de spuit totdat het goed vast zit.
Draai het oranje koppelstuk op de spuit totdat het goed vast zit.
Het geneesmiddel mengen en de spuit vullen
Blijf schudden totdat de vloeistof en het poeder goed gemengd zijn.
Als het geneesmiddel goed gemengd is, moet het er troebel uitzien.
Als u klontjes droog poeder aan de zijkant of de bodem van de flacon ziet, is het geneesmiddel NIET goed gemengd. Schud nogmaals krachtig totdat het goed gemengd is.
24
8/03/2016
Houd de flacon nu zo dat de spuit naar boven wijst. Blijf met uw duim op de zuiger duwen totdat hij niet verder kan en houd hem op zijn plaats.
Tik met uw andere hand zachtjes tegen de flacon. Blijf met uw duim op de zuiger drukken om hem op zijn plaats te houden.
Trek de zuiger naar beneden tot onder de zwart gestreepte doseerlijn.
Houd de zuiger met één hand op zijn plaats, zodat hij niet beweegt.
Draai met de andere hand aan het oranje koppelstuk om het te verwijderen.
25
8/03/2016
Draai de naald op de spuit totdat hij goed vastzit.
Duw de zuiger langzaam in tot de zwarte gestreepte doseerlijn Dit zorgt ervoor dat u de juiste dosis geneesmiddel krijgt. Het is normaal als u wat luchtbelletjes in het mengsel ziet. Deze luchtbelletjes kunnen geen kwaad en kunnen ook de dosis niet beïnvloeden.
de bovenkant van de zuiger moet op één lijn blijven met de zwart gestreepte doseerlijn. Het is belangrijk op dit punt te stoppen met duwen omdat u anders uw geneesmiddel verspilt en niet de juiste dosis krijgt.
U kunt elke dosis van het geneesmiddel injecteren in de buik, dij of binnenkant van de bovenarm. U kunt iedere week hetzelfde gebied van uw lichaam gebruiken, maar kies wel steeds een andere injectieplaats in dat gebied.
Als u de dop verwijdert kunnen er 1 of 2 druppels vloeistof te voorschijn komen. Dat is normaal. Injecteer de dosis onderhuids.
Gooi de spuit met de naald (plus de dop er nog aan bevestigd in een naald container,
26
8/03/2016
GLP-1
Bydureon® (Astra Zeneca ,BMS), exenatide
Exenatide 1 keer per week - een vast tijdstip op een vaste dag Eerst was het een bouwdoos met Veel handelingen en omslachtig .
Sinds november 2015 bstaat dit medicament ook in een handiger injecteerpen voor eenmalig gebruik
Aandacht ! snelle stolling van de vloeistof in de dikke naald
27
8/03/2016
Lyxumia®(Sanofi) lixisenatide
Hoeveel moet u injecteren? • De startdosis is 10 microgram eenmaal per dag gedurende de eerste 14 dagen - gebruik hiervoor de groene pen. • Daarna is de dosis 20 microgram eenmaal per dag - gebruik hiervoor de paarse pen.
Wanneer moet u injecteren? Injecteer Lyxumia in het uur voorafgaand aan een maaltijd. Wanneer u de voor u meest geschikte maaltijd voor uw injectie heeft gekozen, injecteer Lyxumia dan. (bij voorkeur elke dag voor een volwaardig ontbijt.)
28
8/03/2016
Hoe bewaart u Lyxumia? Buiten het zicht en buiten bereik van kinderen houden. Voor eerste gebruik • Bewaren in de koelkast (2°C - 8℃). Niet in de vriezer bewaren. Niet in de buurt van het vriesvak bewaren. Nadat u de pen in gebruik heeft genomen • De pen kan 14 dagen lang gebruikt worden wanneer de pen bewaard wordt beneden 30°C. • Niet in de vriezer bewaren. • Bewaar de pen zonder naald eraan vast. • Steeds de pen her sluiten ter bescherming tegen licht.
29
8/03/2016
DE PEN VOORBEREIDEN VOOR GEBRUIK • • •
een nieuwe pen eerst activeren Activeer de pen op dezelfde dag als de eerste injectie dus niet vooraf klaarmaken.
• Eenmalig activatieproces. • • • • • •
overtollige vloeistof uit de nieuwe pen verwijderen. Zorgt voor de goede werking van de pen Dat de dosis van de eerste injectie juist is. Herhaal het activatieproces niet, verlies van dosis
Nieuwe pen (oranje venster)
Pen die klaar is voor injectie (wit venster)
‘activatieproces Stap 1 : Controleer of het activatievenster oranje is.
Stap 2 : Controleer de vloeistof. De vloeistof moet helder, kleurloos en vrij van deeltjes zijn. Als dat niet zo is, gebruik de pen dan niet.
Bevestig een naald en verwijder de naalddopjes
30
8/03/2016
Stap 3 Trek de injectieknop uit
Trek stevig aan de injectieknop totdat deze stopt.
De pijl wijst nu in de richting van de naald.
Stap 4 Druk op de injectieknop en houd deze ingedrukt om overtollige vloeistof te verwijderen
Druk de injectieknop helemaal in. U kunt een ‘klik’ horen of voelen. Houd de injectieknop ingedrukt en tel langzaam tot 5 om ook de laatste druppels te verwijderen.
Stap 5 De pen is nu geactiveerd. Activeer deze pen niet nog een keer.
31
8/03/2016
GEBRUIK VAN DE PEN alleen als het activatievenster wit is. Injecteer elke dag slechts één dosis. Trek de dop van de pen en controleer de pen
Controleer het aantal dosissen dat nog in de pen zit. Dit kunt u zien aan de plek waar de zwarte zuiger op de dosisschaalverdeling staat. Bevestig een nieuwe naald en verwijder de naalddopjes
Trek de injectieknop uit Trek stevig aan de injectieknop totdat deze stopt.
De pijl wijst nu in de richting van de naald.
Druk op de injectieknop en houd deze ingedrukt om de dosis te injecteren Pak een huidplooi vast en breng de naald Loodrecht in Druk de injectieknop helemaal in. U kunt een ‘klik’ horen of voelen. Houd de injectieknop ingedrukt en tel langzaam tot 5 klik
32
8/03/2016
Eperzan®(GSK) albiglutide
Terugbetaald in combinatie met een basaal insuline
33
8/03/2016
Dosering De aanbevolen dosering van Eperzan is 30 mg eenmaal per week, subcutaan toegediend. De dosering mag worden verhoogd naar 50 mg eenmaal per week, gebaseerd op de individuele glykemische respons.
Toediening Eperzan kan worden toegediend op elk tijdstip van de dag, onafhankelijk van maaltijden. steeds op dezelfde dag van de week. Indien nodig kan de dag van toediening worden veranderd, zolang de vorige dosis 4 of meer dagen geleden is toegediend.
Gemiste dosis. binnen 3 dagen na de gemiste dosis, als nog toedienen. Daarna kan de patiënt doorgaan op de gebruikelijke toedieningsdag.
meer dan 3 dagen na de gemiste dosis dan dient de patiënt de gemiste dosis over te slaan en door te gaan met de geplande wekelijkse dosis op de gebruikelijke toedieningsdag.
34
8/03/2016
Was uw handen Controleerde dosis en de pen (vervaldatum) Neem nieuwe naald, proper bekertje, timer en afvalbak
Controleer of de pen een nr 1 in het venster heeft
Draai de pen om het geneesmiddel te mengen Klokgewijs en al klikkend tot nr 2 verschijnt in het venster
35
8/03/2016
Vijf maal voorzichtig heen en weer schudden Let op voor schuimvorming
Plaats de pen in het bekertje en wacht tot het medicijn opgelost is stel de timer in op 15 min voor de 30 mg Eperzan en 30 min voor 50 mg Eperzan
Maximaal 8 uur bewaren
Terug 5 maal voorzichtig schudden
controleer de spuit op deeltjes en Bevestig een naald “Klik”
grote luchtbellen drijven op de vloeistof De vloeistof ziet geel
36
8/03/2016
Hou de pen recht en tik tegen het patroon Verwijder de beschermkappen
Draai in wijzerzin tot cijfer 3 in het venster verschijnt De pen wordt ontlucht en de injectieknop verschijnt
Injecteer de patiënt S.C.
Tel tot 5 na de klik en zachtjes de naald verwijderen
37
8/03/2016
Trulicity® (Lilly) dulaglutide
voor volwassenen met diabetes type 2 verbetering van de glucoseregulatie. daling van het HbA1c een daling van het gewicht. • één keer per week te injecteren, onafhankelijk van de maaltijd. • De pen is direct klaar voor gebruik niet ontluchtten • de naald is al bevestigd en veilig verborgen.
38
8/03/2016
glucoseregulatie verbetering van de glucoseregulatie als : ·toegevoegde therapie - in combinatie glucose verlagende geneesmiddelen, - samen met dieet en lichaamsbeweging · Monotherapie (niet terugbetaald) - Als dieet en lichaamsbeweging alleen onvoldoende is. - Als gebruik van metformine onwenselijk wordt geacht (intolerantie of contra-indicaties).
Dosering Trulicity 1,5 mg eenmaal per week in combinatie met andere bloedglucose verlagende geneesmiddelen starten met de Trulicity 1,5 mg dosering.
Trulicity 0,75 mg eenmaal per week (niet terugbetaald) - voor monotherapie - Voor mogelijk kwetsbare populaties, patiënten ≥ 75 jaar, - rekening houden met een bijbetaling door de patiënt.
39
8/03/2016
Voor je begint.
was je handen, Neem de pen uit de koelkast Controleer de pen op dosis en onregelmatigheden niet gebruiken bij : • beschadiging • verkleurde inhoud of • Vlokkerig uitzicht.
Kies je injectieplaats
Verwijder de grijze dop - Laat de pen nog op slot - Plaats de kap niet terug, deze kan de naald beschadigen. - Raak de naald niet aan.
Plaats en ontgrendel - Plaats de basis recht op de huid van de injectiezone. - Ontgrendel door aan de ring te draaien.
40
8/03/2016
Druk en hou vast - Je zal een luide klik horen. - Blijf goed drukken tot je een tweede klik hoort, dit is na 5 a 10 seconden. - De injectie is volledig als u de grijze delen kan zien. - Verwijder de pen uit de huid.
De pen na gebruik in de naaldcontainer deponeren
Deze pen bevat glazen onderdelen dus voorzichtig behandelen - Bewaar de pennen in de koelkast. niet in de diepvriezer. bevroren pennen niet gebruiken. -Op kamer temperatuur bewaarde pennen max 14 dagen gebruiken - Bewaren uit de buurt van kinderen. - Beschermen tegen licht.
41
8/03/2016
in België drie voorwaarden voor terugbetaling 1. Gediagnostiseerde diabetes type 2 2. Een HbA1c van meer dan 7,5 % of 58 mmol/mol 3. En in combinatie met orale antidiabetica of basale insulines
Victoza
Lyxumia
Eperzan
Bydureon &Byetta
Trulicity
Metformine +sulfonylureum
+
+
+
+
+
Metformine + glitazone
+
/
/
/
+
Basale insuline
/
+
+
/
/
96,20€
96 €
101,2€
111,43€ 144,30 €
128,84 €
al dan niet in comb. met orale antidiabetica Kostprijs /30 dagen
42
8/03/2016
Toekomst • Ook bij type 1 diabetes patiënten • Bij type 2 patiënten in monotherapie • Samen met insuline • …
Met dank aan; Novo Nordisk®, Lilly®, Sanofi® ,Astra Zeneca®,GSK®
43
