TNO innovation. for life. Meerjaren Speurwerkprogramma Voortgangsrapportage 2014, Thema Voeding. TNO-rapport TNO 2015 R

TNO

innovation for life

Gezond Leven Uttechtseweg 48 3704 HE Zeist Postbus 360 3700 AJ Zeist

TNO-rapport

www.tno.nl

TNO 2015 R10184

Meerjaren Speurwerkprogramma 2011-2014 Voortgangsrapportage 2014, Thema Voeding

Datum

27 februari 2015

Auteur(s)

Dr. G. Houben Ir. N. Clabbers Dr. R. Visschers Dr. P. van Dijken

Exemplaarnummer Oplage Aantal pagina’s Aantal bijlagen Opdrachtgever

1 14 3 Economische Zaken

Functie Handtekening

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van TNO. Indien dit rapport in opdracht werd uitgebracht, wordt voor de rechten en verplichtingen van opdrachtgever en opdrachtnemer verwezen naar de Algemene Voorwaarden voor opdrachten aan TNO, dan wel de betreffende terzake tussen de partijen gesloten overeenkomst. Het ter inzage geven van het TNO-rapport aan direct belanghebbenden is toegestaan. © 2015 TNO

T +31 88 8666000 F +31 88 866 87 28

TNO-rapport 1 TNO 2015 R10184

2114

Inhoudsopgave 1

Inleiding VP Gezonde en Veilige Voeding

3

2

Agro Food Thema 6: Gezondheid

4

2.1

Inleiding

4

2.2 2.3

High light uit 2014 Resultaten: samenvatting per project

5 6

3

3.1 3.2 3.3

Agro Food Thema 7 & 9: Producifechnologie & Duurzame maaktechnologie (en in beperkte mate Agro Food Thema 1: Valorisatie groene grondstoffen, zijstromen en mest) Inleiding High light uit 2014 Resultaten: samenvatting per project

7 7 9 10

4 4.1 4.2 4.3

Agro Food Thema 8: Voedselveilig held Inleiding Highlight uit 2014 Resultaten: samenvatting per project

11 11 12 13

5

Ondertekening

14

TNO-rapport 1 TNO 2015 RI 01 84

3114

Inleiding VP Gezonde en Veilige Voeding Het Thema Voeding omvat het Vraaggestuurde Programma (VP) Gezonde en Veilige Voeding (contactpersoon Dr. P. van Dijken, Roadmap Directeur). De overheid heeft zich als doel gesteld kennis en innovatie beter te koppelen aan maatschappelijke vraagstukken bij de totstandkoming van vernieuwende producten en diensten. Deze aanpak is in 2012 ingevuld door middel van Topsectorenbeleid, waarbij in vraagsturing tot stand komt in de gouden driehoek Overheid Kennisinstellingen-Bedrijfsleven. Het innovatiecontract van de topsector wordt gebruikt voor de jaarlijkse invulling van het programma, de afstemming hierover vindt plaats in de verschillende themacommissies binnen de topsector. Een belangrijke leidraad bij het vaststellen van het jaarprogramma 2014 was het programma van eisen van de overheid. In het programma van eisen voor 2014 heeft de overheid bij monde van de kennisarena Voeding aangegeven welke kennisvragen en kennisbehoefte zij had met betrekking tot het Thema Voeding. Binnen TNO Gezond Leven, VP Gezonde en Veilige Voeding, wordt hier vanuit 3 proposities aandacht aan besteedt. Het gaat daarbij om de proposities: 1. 2. 3.

Voedselveiligheid (Thema 6) Voedselkwaliteit en productie (Thema 7 & 9, en in beperkte mate 1) Gezonde voeding (Thema 8)

Deze proposities hebben een heldere koppeling met de verschillende thema’s in de topsector Agri&Food en op verzoek van de Topsector wordt langs deze Thema’s de rapportage opgesteld. Voor elk van de projecten die zijn uitgevoerd is een uitgebreide rapportage beschikbaar. De huidige rapportage geeft inzicht in de ontwikkelingen op propositie niveau en daarnaast een beknopt overzicht van de afzonderlijke projecten met als doel de betrokken Ministeries en de Topsector Agri&Food op hoofdlijnen te informeren over de voortgang en resultaten van de proposities. Onderlinge afstemming en samenwerking De afgelopen periode heeft zich gekenmerkt door veel discussies over de rol en verantwoordelijkheden van de verschillende actoren in de Topsector. Gesteld kan worden dat pas recent een manier van werken gevonden is die recht doet aan het Topsectorenbeleid en de belangen van de verschillende actoren. Belangrijk in dit proces zijn geweest de helderheid die is verkregen over de positie van het Top Instituut Food and Nutrition (TIEN) en de toenemende samenwerking tussen DLO en TNO op het gebied van voedingsonderzoek. Dat laatste punt behelst het zogenaamde “Grand Design” proces, een afspraak van de verschillende spelers (EZ, DLO, TNO, TIFN, TKI-bureau) in de topsector over de gewenste inrichting van de topsector. De helderheid die dit geeft en de verbeterde governance en manier van samenwerken in de topsector zullen borg staan voor een efficiëntere programmering van het toegepast voedingsonderzoek voor de volgende strategieperiode (2015-2018).


2

Agro Food Thema 6: Gezondheid

2.1

Inleiding

4114

De Agri&Food sector zorgt voor gezond, veilig en lekker eten. Daarmee voorziet zij in de dagelijkse behoeften van ieder mens. Het vervullen van deze behoeften leidt tot een hogere bijdrage aan de economie en volksgezondheid. TNO’s programma Gezonde Voeding sluit zeer goed aan op de visie en de thema’s uit de topsector Agri&Food. Het vraaggestuurde programma Gezonde Voeding voor TNO’s strategieperiode 2011-2014 heeft tot overall doel de samenleving gezonder te maken door te helpen om gezonde voedingsconcepten te introduceren in de markt en gemakkelijk toegankelijk te maken. Hierdoor nemen overgewicht en andere voedingsgerelateerde aandoeningen zoals diabetes, hart en vaatziekten en een verminderde weerstand af. Dit is positief voor mensen en voor de nog steeds oplopende kosten van de gezondheidszorg. Het doel is bovendien dat de waarde en bruikbaarheid van innovatieve methoden van het onderzoeken van de relatie tussen voeding en gezondheid worden erkend door overheden en bedrijfsleven zodat deze kunnen bijdragen aan de ontwikkeling en de marktintroductie van nieuwe gezonde producten, maar ook bijv. ideeën die bijdragen aan gezond eetgedrag. De propositie Gezonde Voeding is in 2014 binnen TNO opgedeeld in twee subproposities, op basis van de sterkste link tussen bestaande en op te bouwen expertise binnen TNO en de maatschappelijke en industriële vraag. 1. Overgewicht en metabole complicaties 2. Interactie tussen gastheer en micobiota In het Agri&Food innovatiecontract zijn drie hoofdopgaven beschreven om vraag en aanbod van gezonde voedselproducten beter op elkaar af te stemmen. Dit zijn: 1. Ontwikkelen van een nieuwe methodologie om de gezondheid van mensen te meten en de effecten van dieet op de gezondheid van consumenten te meten en om EFSA regulering en goede claimonderbouwing te bewerkstelligen; 2. Ontwikkelen en toepassen van kennis waarmee gezondheidsmarkers de fysiologische processen voorspellen op korte en lange termijn (mci. gebruik van nutrigenomics); 3. Het bepalen van effecten van gezonde voedselproducten en nieuwe ingrediënten op gezondheid. Om deze drie hoofdopgaven te realiseren heeft TNO meerdere kennisinvesteringsprogram ma’s en publiek private samenwerkingsprojecten uitgevoerd en geïnitieerd in 2014. Overkoepelend thema daarin is het kunnen kwantificeren van de subtiele effecten van voeding op de gezondheid. TNO doet dit met behulp van het (internationale) bedrijfsleven, bijvoorbeeld door het verder ontwikkelen van de PhenFlex Challenge, die gezondheid kan meten aan de hand van de reactie op een standaard stress-test. Een nieuwe onderzoekslijn met self tracking devices (apparaaijes waarmee niet-invasief aspecten van de gezondheid te meten zijn) is in 2014 ingezet. Met behulp van deze niet-invasieve metingen kunnen ook de effecten van voedingsproducten worden onderzocht. Dat gebeurt bijvoorbeeld door groepen consumenten te vragen naar het gebruik van een voedingsm iddel en het gezondheidseffect ervan.

TNO-rapport 1 TNO 2015 RI 01 84

2.2

5114

High light uit 2014 De doe-het-zelf koffie studie en de ‘pragmatische definitie van gezondheid. Nieuwe wegen voor onderzoek naar de subtiele effecten van voeding op de gezondheid. Probleem: Studies die de subtiele effecten van voeding op de gezondheid kunnen laten en zien zijn momenteel moeilijk uitvoerbaar en (ook daardoor) kostbaar. Deze studies zijn echter onontbeerlijk voor het kunnen communiceren over de gezondheidsvoordelen van bijvoorbeeld een product, voedingspatroon of lifestyle. TNO onderzoekt hoe innovatieve doe-het-zelf metingen van persoonlijke gezondheid kunnen bijdragen aan dit soort onderzoek.

Oplossing: TNO past nieuwe doe-het-zelf metingen van de persoonlijke gezondheid toe in doe-het-zelf interventiestudies naar voeding en gezondheid. In 2013 is een doe-het-zelf studie gedaan naar de effecten van cafeïne op cognitief functioneren. De gebruikte werkwijze, met internet werving en uitvoer van de studie via on-line tests en vragenlijsten was nieuw voor TNO. Hierdoor is het mogelijk sneller en goedkoper humane data te verkrijgen bij eenvoudige interventies. In 2014 zijn de verzamelde data van de DIY koffiedata statistisch geanalyseerd en geïnterpreteerd. Naar aanleiding van de resultaten is een manuscript geschreven dat ingediend is bij het ‘Journal of Medical Internet Research’ (A. Boorsma et al). Als vervolg hierop is een start gemaakt met een pilot die breder kijkt naar doe-hetzelf metingen van gezondheid. Wij definiëren gezondheid aan de hand van verschillende domeinen. Bijvoorbeeld fysiek, cognitief, mentaal, sociale interacties, etc. Er is eerst een interne workshop georganiseerd over het meten van gezondheid met experts uit diverse wetenschappelijke disciplines. Op basis van deze workshop zijn voor elk domein verschillende parameters en instrumenten gekozen waarmee de toestand van dit domein makkelijk, do-it-yourself, minimaal invasief en betrouwbaar gemeten kan worden. Daarnaast is er een semi-kwantitatief model ontwikkeld waarin de relaties tussen de verschillende gezondheidsmetingen in kaart kunnen worden gebracht. Het doel van dit model is inzicht krijgen in de interacties tussen verschillende gezondheidsdomeinen. Verder is het doel van dit model een g&ntegreerde en op de persoon toegespitste beeld te krijgen van de effecten van voeding en leefstiji op gezondheid. Het model wordt gekalibreerd door middel van literatuur en datasets. Vervolgens zal in een pilot studie een complete set aan data worden verzameld om het model te valideren. In 2014 is hiervoor een eerste stap gezet. Deze pilot zal in 2015 worden uitgevoerd binnen het ERP Personalized Food and Health. Impact: Deze mogelijkheid van onderzoek biedt mooie kansen voor (kleinere) bedrijven om humaan onderzoek te doen naar de effecten van voeding op gezondheid. Studies kunnen sneller en goedkoper worden opgezet en uitgevoerd. De uiteindelijke voorbereiding en uitvoering van de cafeïne studie duurde bijvoorbeeld maar 6 maanden.

TNO-rapport 1 TNO 2015 Ri 01 84

2.3

6114

Resultaten: samenvatting per project

Zie lijst van projecten in bijlage 1, in het rapportageformat van het TKI AgriFood.

TNO-rapport ITNO 2015 R10184

3

Agro Food Thema 7 & 9: Producttechnologie & Duurzame maaktechnologie (en in beperkte mate Agro Food Thema 1: Valorisatie groene grondstoffen, zijstromen en mest)

3.1

Inleiding

7114

De internationale voedselproductie staat voor grote uitdagingen. Dreigende tekorten aan grondstoffen en voeding en de toename in voeding-gerelateerde ziekten vragen om sterke innovaties in voeding, zoals ontwikkeling en gebruik van nieuwe bronnen, grondstoffen, productiesystemen en productconcepten. Daarnaast ontstaan er ook nieuwe behoeftes vanuit consumenten die steeds beter hun persoonlijke gezondheidssituatie kennen en van daar uit steeds meet individuele behoeftes op het gebied van productsamenstelling en kwaliteit ontwikkelen. De programmalijn Voedselkwaliteit en Processing kent derhalve onderdelen: a) Onderzoekslijn Processing en Ingrediënten Ontwikkelen van nieuwe en verbeterde processingmethoden waatmee een brede variëteit aan primaire grondstoffen omgezet kan worden in voedingsbestanddelen of -producten met een hoge toegevoegde waarde. De nieuwe technologie zal erop gericht zijn een zeer hoge mate van controle te hebben over het materiaal en de procescondities waaraan het wordt blootgesteld. Aansluitend bij de trends binnen de voedingsindustrie zullen de te ontwikkelen methoden kosteneffectief zijn door het efficiënt gebruik van zowel energie als grondstoffen. Verder zal de technologie een hoge mate van flexibiliteit bevatten waardoor het mogelijk zal zijn om snel te wisselen tussen verschillende grondstoffen, recepturen en producten. en Ontwikkelen van nieuwe en verbeterde ingrediënten die gezonder en functioneler zijn en die voldoen aan moderne randvoorwaarden met betrekking tot clean label, natuurlijke en duurzame verwerking. Bioraffinage van ingrediënten voor de levensmiddelenindustrie: Richt zich op integratie van ketens waardoor duurzame en effectieve productie van verschillende hoogwaardige ingrediënten uit duurzame bronnen zoals algen en bietenblad mogelijk wordt. b) Onderzoekslijn Kwaliteit Bepalen en verbeteren van de kwaliteit van voedselproducten in relatie tot de gekozen ingrediënten, processing en organoleptische eigenschappen. Dit is belangrijk voor de kwaliteit die consumenten ervaren bij het bepalen van hun voedselkeuze en heeft directe weerslag op gezond eten het ontstaan van voeding gerelateerde aandoeningen. Sensoriek en Voorkeuren: De relatie tussen productkwaliteit van producten met gezonde productsamenstelling en de perceptie van consumenten. Op dit vlak is samen met DLO-FBR een belangrijke samenwerking tot stand gekomen die het voor de industrie makkelijker maakt deze producten te ontwikkelen en succesvol in de markt te introduceren. -

-


8114

Textuur en Smaak: Begrijpen en beheersen van textuur, smaak door middel van contrasten en interacties om te komen tot efficiënte verlaging van zout en suikergehaltes en een gezondere samenstelling met betrekking tot vetten en vezels. Structureren: Beter begrip van de relatie ingrediënt-proces-product teneinde productkwaliteit, verteerbaarheid en houdbaarheid te verbeteren door middel van mildere en efficiëntere processen en effectiever stabiliseren van lucht, olie en water. -

-


3.2

9114

High light uit 2014 High light Voedseikwaliteit en Productie: HealthBread: Gezond volkorenbrood met de smaak en textuur van witbrood. Als we allemaal voldoende vezels binnenkrijgen, bijvoorbeeld door het eten van volkorenbrood, draagt dat bij aan het voorkomen van hart- en vaatziekten, diabetes, obesitas en meer. Maar in de meeste Europese landen haalt de consument zijn neus op voor volkoren. TNO leidde het HealthBread EU-project met een bijzondere uitkomst: brood dat voelt en smaakt als wit maar minstens zo gezond is als volkorenbrood. In de bakkerijsector is bekend dat het toevoegen van gezonde stoffen ‘uit een potje’ makkelijk is, maar dat de natuurlijke weg uitsluitend gebruik van volkorenmeel leidt tot een brood dat de Europese consument minder waardeert. Het HealthBread onderzoek naar slimme maaltechnologieën en fermentatie- en bakprocessen voor deeg en brood leverde de oplossing voor dit probleem. Het resulteerde in speciale vezelrijke tarwe-melen en een betere opname van belangrijke mineralen als ijzer en zink in het lichaam. Bakkerijen kunnen zonder veel organisatorische of financiële inspanningen met de receptuur aan de slag. Er is een HealthBread Bakers Manual beschikbaar die uitleg geeft over de benodigde ingrediënten en procédés en hoe zij hun klanten volgens de Europese regelgeving over de gezondheidsvoordelen kunnen informeren. Om dit te kunnen bereiken werkte TNO in een Europees consortium samen met onderzoekscentrum VTT uit Finland, het Nederlands Bakkerij Centrum, twee toeleveranciers van ingrediënten en dertien mkb-bedrijven, waaronder acht bakkerijen. Op basis daarvan ontwikkelden de bakkerijen hun eigen HealthBread brood, aangepast aan de lokale smaak. Het brood bevat uitsluitend bestanddelen van de tarwekorrel en is dus 100% natuurlijk. Uit consumentenonderzoek bij meet dan duizend bakkersklanten bleek dat een grote meerderheid deze broden uitstekend vond smaken, ze wilde kopen en zelfs bereid was er meer voor te betalen. Zes HealthBread bakkerijen verkopen dit type brood op dit moment. Deze maand zijn enkele partners uit het consortium, die internationaal opereren, begonnen met de lancering van het HealthBread concept in onder meer Duitsland, Oostenrijk en Italië. Later dit jaar volgen Nederland, Frankrijk, Turkije en de Verenigde Staten. Er zijn veel EU-projecten die resulteren in wetenschappelijke publicaties met aanbevelingen hoe iets zou moeten. HealthBread daarentegen levert een reeks tastbare innovatieve producten. Die komen nu voor steeds meer consumenten beschikbaar en leveren zo een belangrijke bijdrage aan een gezonder voedingspatroon en dus de volksgezondheid. —

—

Op grond van zijn inspanningen voor de uitzonderlijke resultaten werd TNO’er Jan Willem van der Kamp die het project coördineerde in Januari 2015 door bakeryandsnacks.com van de gerenommeerde online nieuwsdienst FoodNavigator uitgeroepen tot “Bakety Personality of the Year 2014”.

TNO-rapport 1 TNO 2015 RI 0184

3.3

10114

Resultaten: samenvatting per project Zie lijst van projecten in bijlage 2, in het rapportageformat van het TKI AgriFood.


4

Agro Food Thema 8: Voedselveiligheid

4.1

Inleiding

11114

De internationale voedselproductie staat voor grote uitdagingen. Dreigende tekorten aan grondstoffen en voeding en de toename in voeding-gerelateerde ziekten vragen om sterke innovaties in voeding, zoals ontwikkeling en gebruik van nieuwe bronnen, grondstoffen, productiesystemen en productconcepten. De veiligheidsbeoordeling die hiervoor nodig is vormt echter een belangrijke bottleneck. In het bijzonder de beoordeling van risico’s van grote aantallen onbekende bestanddelen, die doorgaans in relatief lage concentraties aanwezig zijn in complexe voedingsmatrices, en risico’s door allergeniciteit van nieuwe en/of bewerkte eiwitten is met de thans beschikbare methoden niet goed mogelijk. Maar ook de risico’s van bestaande voeding vragen aandacht. Strategieën voor het voorkomen of genezen van voedselallergie zijn niet beschikbaar. Het voorkomen van contact met allergenen in voeding is derhalve de belangrijkste strategie ter bescherming van de voedsel-allergische consument. Risicobeoordelings- en risicomanagement benaderingen dienen daartoe verder ontwikkeld te worden. Een ander belangrijk aandachtsgebied betreft potentiële m icrobiologische risico’s. Geschikte tools voor identificatie, detectie en karakterisering van zulke gevaren ontbreken veelal, waardoor snelle interventies niet goed mogelijk zijn. Ondanks de inspanningen voor het signaleren van gevaren wordt de maatschappij nog frequent getroffen door (doorgaans internationale) voedselincidenten en -crises, en daarmee door maatschappelijke onrust; gezond heidsrisico’s en economische schade. Inadequate of inconsistente informatievoorziening over allergenen blijkt een frequente oorzaak van recails waarvoor oplossingen nodig zijn. De programmalijn Voedselveiligheid van TNO richt zich op de ontwikkeling van de volgende, in het innovatiecontract van de Topsector Agri&Food geformuleerde resultaten: a) Risico’s chemische bestanddelen: een geaccepteerde strategie en methoden voor het beoordelen van de chemische veiligheid / risico’s van complexe voedselproducten; in- en at-line detectie-technologie voor het opsporen of monitoren van chemische gevaren. b) Risico’s allergeniciteit: risicoanalyse-instrumenten voor bekende voedselallergenen; een geaccepteerde strategie en methoden voor het beoordelen van de risico’s van allergeniciteit van (nieuwe) eiwitten en peptiden en (nieuwe) eiwit en peptiden houdende producten. c) Risico’s micro-organismen: detectie- en karakteriseringstechnologie voor het opsporen en monitoren van microbiële gevaren en het voorspellen van het gedrag en gevaar van micro organismen. d) Risicomanagement en crisispreventie: methoden om informatie m.b.t. mogelijke gevaren efficiënt op te sporen en beschikbaar te maken ((re)emerging risk identification) en kaders en instrumenten voor risicomanagementafwegingen en het omgaan met risico’s. -

-

-

-

-

TNO-rapport TNO 2015 R10184

4.2

12114

High light uit 2014

ImpARAS: een Europees netwerk voor het verbeteren van de risicobeoordelingsstrategie voor allergeniciteit van nieuwe eiwitten Door de verwachte groei van de wereldbevolking naar 9 miljard mensen in 2050 en de dreigende tekorten aan grondstoffen en voeding is men naarstig op zoek naar innovaties om op een ecologisch en economisch duurzame manier eiwitten te winnen en te valoriseren voor voedingstoepassingen. De afgelopen jaren is veel geld geïnvesteerd door de overheid in onderzoek naar nieuwe eiwitbronnen, zoals algen, kweekvlees en insecten. De introductie van nieuwe en/of gemodificeerde eiwitten en nieuwe eiwitbronnen in voeding brengt nutritionele, microbiologische, toxicologische en allergologische veiligheidsvraagstukken met zich mee. Het in kaart brengen van het risico op allergeniciteit is voor TNO een belangrijk aandachtspunt. Elk voor de mens lichaamsvreemd eiwit en dus ook elk nieuw of gemodificeerd eiwit in voeding, kan in principe allergieën veroorzaken. De kans hierop verschilt per eiwit. Het is daarom van groot belang dat van potentiele nieuwe of gemodificeerde eiwitten of nieuwe eiwitbronnen enerzijds de risico’s worden ingeschat voor patiënten met een bestaande allergie en anderzijds een eventueel risico op het ontstaan van nieuwe allergieën wordt vastgesteld. Helaas is er op dit moment nog geen methodiek beschikbaar voor het bepalen van de allergeniciteit van nieuwe en/of gemodificeerde eiwitten. TNO is daarom bezig om een groot onderzoeksprogramma op te zetten (Shared Research Program, SRP) om samen met bedrijven, kennisinstellingen en universiteiten een risicobeoordeling-methodiek voor allergeniciteit van nieuwe en/of gemodificeerde eiwitten te ontwikkelen. Omdat het belangrijk is dat zo’n methodiek breed gedragen worden, is het noodzakelijk om niet alleen op nationaal niveau, maar ook op Europees niveau met elkaar samen te werken. TNO heeft daarom het initiatief genomen om het grootste internationale consortium van wetenschappers samen te brengen om te komen tot nieuwe ideeën en meer voorspellende methoden voor de risicobeoordeling van allergeniciteit van nieuwe en/of gemodificeerde eiwitten in voeding. Dit initiatief is door de EU gehonoreerd met een subsidie in het kader van het COST Action programma. Eind 2014 is het project Improving Allergy Risk Assessment Strategy for new food proteins (ImpARAS) van start gegaan, hetgeen de internationale samenwerking in de ontwikkeling van meer voorspellende methoden voor het beoordelen van de allergeniciteit van eiwitten zal vergemakkelijken. Het project heeft een looptijd van 4 jaar. De belangrijkste doelstelling van ImpARAS is het opzetten van een interdisciplinair Europees netwerk van wetenschappers met verschillende expertises, waaronder eiwit technologie, gastro-intestinale fysiologie, toxicologie, biochemie, imm unologie, voedselproductie en-verwerking, allergie en risicobeoordeling. Met een “out-of -thebox” blik zullen nieuwe ideeën en meer voorspellende modellen en benaderingen worden besproken om de huidige strategie voor de risicobeoordeling van allergeniciteitte verbeteren. Meer dan 100 wetenschappers uit 25 landen maken al deel uit van het netwerk.

TNO-rapport ITNO 2015 R10184

4.3

13114

Resultaten: samenvatting per project

Zie lijst van projecten in bijlage 3, in het rapportageformat van het TKI AgriFood.


5

14114

Ondertekening Zeist, 27 februari 2014

Dr. P. van Dijken Director Food &

TNO

Bijlage 1

2.3 Resultaten: samenvatting per project Agro Food Thema 6: Gezondheid

IXI

a,r-s

TOPSECTOR

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Algemene gegevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek

(F, T

of Werkelijke startdatum

V)

Werkelijke einddatum

Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Plannina en voortaana (indien de PPS volaens Dlannina? Zijn er wijzigingen in het consortium/de iroiectoartners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde opleverdatum? LooDt

geen ELI-Co Strepless ? Ivana Bobeldijk -

-

lopend T 2012 of 2014 (betreft hier een aanvulling) 2015 Uitbreiding ELI-co Strepless project Is het mogelijk verschuivingen in microbiota samenstelling aan te tonen na dosering ingredient in screen? En Is het mogelijk om met laC-gelabeld LPS verschillen in darm-doorlaatbaarheid tussen zieke en gezonde biggen aan te tonen?

er wiiziainaen zijn t.o.v. het DroÏectDlan nee nee

SVD

toelichten

Ja, uitstel deel van de uitbreiding omdat TNO nog geen vergunning heeft om te werken met ultralage dosis radioactiviteit buiten TNO locatie. Op dit moment wachten oo veraunnina.

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Screeningsplatform ontwikkeld voor screening invloed ingredienten op varkens darm flora, vooral gericht op effect op E. Coli

Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten Dit project is een kleine toevoeging aan 25% fase van dit project. Pas op basis van de resultaten van dit project wordt door klant beslissing gemaakt om wel of niet door te gaan van 50% fase.

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels en/of omschrijving van de producten of een link naar de producten op openbare websites)

Wetenschappelijke artikelen (*)

Rapporten

Artikelen in vakbladen

Inleidingen! workshops! invited lectures

Aangevraagde octrooien /first filings

Spin-offs

()

1

1

Verwacht u het komende jaar een octrooiaanvraag?

1

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget 25000 minder besteed Doorschuif van budget (goedgekeurd) ja Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

VERTROUWELIJKE RAPPORTAGE: Frank Schuren, Heleen Wortelboer, Jolanda Kool and Elles Visser, Strepless: The development of a novel platform to reduce Streptococcus suis in pigs, by influencing the small intestinal microbiology and permeability TNO-rapport nr. RI 1001

:

TOPSEÇTOR AGRILF000 TR?A2,IKh,,.J

TOPSECTOR IUQl[ 11UUN

“

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Alaemene aeaevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels) -

Planning en voortgang (inrIin Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projctpartners? Is er sprake van vertraging en/of uitaestelde ooleverdatum?

Nvt PhenFlex

-

Phenotypic flexibility and diet-related health

Marjan van Erk

Nvt Phase-1 is afgerond Jan 2012 Sept 2014 The project “Phenotypic flexibilïty and diet-related health” (in short “PhenFlex”) focuses on defining and assessing objective approaches for quantification of health in diet-related context. Health is explicitly chosen as target instead of “prevention of disease” to make a dear statement on one of the roles of nutrition: maintaining physiological functions. The objectives of Phase-1 of the project were to define new biomarkers which quantify the resilience of the processes underpinning health and to provide proofs of concept of (improvement of) phenotypic flexibility as a measure of health (improvement). The followed systemic research strategy to quantify phenotypîc flexibility is to perturb homeostasis by application of a so-called ‘challenge test’, followed by measurement of recovery time and amplitude of an array of biomarkers using advanced analytical platforms (van Ommen et al, Mol. Nut. Food Res. 2009. 53, 795).

er wijzigingen zijn t.o.v. het orolectolan sv toelichten’ Ja Nee Nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten The following output of the PhenFlex phase-1 project have contributed to TNO’s knowledge and position in the research arena related to health in general and nutrïtion and health specifically. 1. Generation of a standardized challenge test, that can be easily mixed from generally available ingredients and containing high amounts of both glucose and fat.

This standardized challenge test (the “PhenFlex challenge test”) is already being used by many other, e.g. Un of East Anglia, Korean universities and the USDA. We have submitted a literature review paper underpinning the need for such a standardized challenge test. 2. Dissemination of the activitïes and resuits with the aim to reach acceptance of experts to leverage the project outcomes with current and future nutritional health claim demands. Dissemination activities in 2014 included the PhenFlex workshop in Brussel (May 2014), involvement of ILSI in PhenFlex and NutriTech, presentation during the NuGO conference (Sep 2014) presentation on FoodValley (Oct 2014) and presentation during Food Matters Live (Nov 2014). 3. Identification of new biomarkers to quantify Phenotypic Flexibility. This is the result of the 2 intervention studies conducted within the project. The publications on these studies will be submitted within the next few months. The list of biomarkers from the PhenFlex project was adopted in the twinning project NutrïTech (EU FP7-funded) where a practical biomarker panel was selected and is now being validated in cohort setti ngs. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten Nvt

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures 2 7

1


1

en/of omschrijving van de Aangevraagde octrooien /first filings

Spin-offs (**)

A-/ NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Doorschuif van budget (goedgekeurd) Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

t

*

ÎOPECTOR AGRI&FOOb

rmAs*ra

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Aloemene aeaevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Plannina en voortaana (indien LooDt de PPS volaens olannina? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging en/of uitaestelde opleverdatum?

Nvt Bioclaims Marjan van Erk Nvt

Lopend T 1-3-2010 28-2-2015 The identification and validation of robust biomarkers is crucial for assessing the potential effectiveness and benefits of health-promoting food compounds. For a number of physiological functions affected by food compounds there are no useful biomarkers described and for other functions there is a need for earlier biomarkers. This lack is the main bottleneck for the consolidation and expansion of the health claims-based added values in the food sector. Moreover, a new focus on biomarkers towards maintenance of physiological function and ïntegrity is needed, both to better understand physïology and to cope with the above mentioned novel EU legislation. BIOCLAIMS aims at: a) identifying and characterizïng nutrigenomic based, early, robust biomarkers predictive of a healthy metabolic phenotype during ageing and/or facing stressors to homeostasis; b) comparing and validating these novel, emerging biomarkers against traditional markers; and c) testing the response of these novel, emerging biomarkers to bioactive food componefits, in animal and human models.

er wiiziainaen zijn t.o.v. het orojectplan svp toelichten) ia nee -

nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten • TNO’s activities focus on data integration. the data integration activities have focused on using a

network biology approach to integrate data and knowledge related to adipose tissue health, resulting in the White Adipose Tissue Health Reference Network (WATRefNet). This network was constructed as a resource for discovery and prioritization of mechanism-based biomarkers for white adipose tissue (WAT) health status and the effect of food and drug compounds on WAT health status. The WATRefNet (6,797 nodes, 32,171 edges) is based on experimental data, public knowledge bases of molecular interactions, expert’s definitions of five physiologically relevant processes key to WAT health and a collection of relevant biomarkers of these processes identified by BIOCLAIMS. This resulted in a publication in Genes and Nutrition, which will strengthen and advertise TNO’s data integration expertise. Next, we are exploring use of this network for prioritizing the sets of biomarkers identified in Bioclaims. Furthermore, we are using the final months of the project (Oct 14-Feb 15) to expand towards cardiovascular and metabolic health, focusing on the bioclaims data from 2 human intervention studies. This will be presented in the final symposium of Bioclaims in Feb 2015 and will be published in a 2’ publication on TNO’s data integration approach in Bioclaims.

Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels en/of omschrijving van de iroducten of een link naar de oroducten oo ooenbare websites)

Wetenschappelijke artikelen (*) 1

1

Rapporten


Inleidingen! workshops/ invited lectures



Spin-offs (**) 1

1

A / NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het

budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Doorschuif van budget (goedgekeurd) Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

TOPSECTOR iUliI%

(MWIQfN

2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. PPS-jaarrapportage

Aloemene

aeaevens

PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private pa rtij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels) -

051.01615 EU

NuAge

Karin Overkamp

lopend T 2011 april 2016 Research into New dietary strategies addressing the specific needs of the elderly population for healthy ageing in Europe. meï

Plannina (indien LooDt de PPS voloens Dlannina? la Zijn er wijzigingen in het consortium/de proiectartners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde opleverdatum? en

voortaana

er wiiziainaen zijn

t.o.v.

het

aroiectolan

SVD

toeIichten’

nee

nee

Highlïghts:

geef een

korte beschrijving

van

de belangrijkste

resultaten

The NuAGE TO data are uploaded in the Phenotype database. This includes questionnaires on cognition, frailty and acijvity of elderly people. This can be of great value for next year’s projects. Other data will come in later. In Bologna, the software for validation of the data is now completed. All checks defined in the original interface are now comprised in this new software, together with more advanced validation rules, such as those encompassing muWple quesbonnaires or recalculafing indexes from raw values. The software is now integrated in the pipeline of NU-AGE data management, and is executed on newly provided data before upload in the database. It is important to note that in order to reduce the fairly huge workload of uploading all the datasets, only some of the data requests addressed to the centers eventually ends with the data upload: most of them are instead a way of continuously checking the data quality. Tangible results of processing the information through NU-AGE Validator are the validation reports, which give a summary statistics of the executed tests, detailing the number of failed ones, and then lists those errors questionnaire by questionnaire. Along with a PDF report, NU-AGE Validator also produces an Excel based report, that is completely identical to the PDF one, but for two additional columns: Authorize” and “Reason”. These columns are just a part in a more complex authonzation mechanisms that allow centers to report false positives in the validation. A very good example of why this system is useful are values related to fresh blood measurements: a simple cold can alter those data, skewing them out of the expected ranges, but they stilI must be considered as valid. Validation will be extended in a near future also to DXA, Nuffients and Exit conditions data, thanks to a newly implemented parser. This last 6 months also saw the establishment of a new database node in Bologna. In agreement with TNO, UNIBO deployed a LabKey (http://www.labkey.com/) instance on a hardened server provided by UNIBO’s IT Department and configured it to store NU-AGE data. Accounts were issued for all the personnel belonging to the recwwng centers who asked for it, while additional ones were provided to TNO and UNIBO staff. The database is currently configured in such a way that data coming ftom different centers are initially kept separate in different folders, with recruiting centers having read permissions on their own folder. Data are then merged and published to a separate folder with highly restricted access, to be accessed by authorized personnel. This new database is mainly intended to ease the data management process while the data entry is still ongoing, and data will be transferred for long term storage to the Phenotype database once finalized. The data in the Phenotype database with all those checks will be of higher value.

The PhD student working on NuAGE started a new project. She will investigate whether or not aging leads to poorer metabolic/phenotypic flexibility, as measured by charactenstics of the subjects’ response to a nutritional challenge test (OGH or OLH), such as peak amplitude, time to peak amplitude, area under the curve, or delay between peaks of different molecules. Although TNO has been working, in numerous studies over the last few years (e.g. PMID 22448156, 24160467), in molecular profihing of human subjects after nutritional challenges, the age range of subjects within each study has typically (and deliberately) been quite limited. Thus, we would like to pool data from several of these studies, as well as MECHE, in order to explore correlations between aging and the response to the metabolic challenge. We would especially like to investigate if any putative changes in metabolic response are related to changes in the individual’s infiammatory tone or infiammatory response to the challenge

Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten Originally the plan was to submit a paper on IL-6 related research in 2014. This paper has suffered delays and the revised plan is to submit it for publication in the second half of 2015.

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops/ (*) invited lectures o 0 0 0

1


1

en/of omschrijving van de Aangevraagde octrooien /first filings 0

Spin-offs (**) 0

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO[rNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Doorschuif van budget (goedgekeurd) Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

TOPSECTOR Twwo

PPS-jaarrapportage 2014

De PPS-en dîe van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Algemene gegevens

PPS-nummer Titel

nvt NutriTech Application of new technologies and methods in nutrition research the example of phenotypic flexibility -

—

Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (E, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Marjan van Erk

Nvt

nvt Lopend T 1-1-2012 30-6-2016 NutriTech will build on the foundations of traditional human nutrition research using cutting-edge analytical technologies and methods to comprehensively evaluate the diet-health relationship and critically assess their usefulness for the future of nutrition research and human weil-being. Technologies inciude genomics, transcriptomics, proteomics, metabolomics, laser scanning cytometry, NMR based lipoprotein profiling and advanced imaging by MRI/MRS. NutriTech will disseminate the harmonised and integrated technologies on a global scale. Overall, NutriTech will lay the foundations for successful integration of emerging technologies intro nutrition research.

Planning en voortgang (indien er

Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de nrojectpartners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde ooleverdatum?

wiizininnn

zijn t.o.v. het nroiectolan svo toelichten

Ja Nee

Ja, looptijd met 6 maanden verlengd tot 30-6-2016 faoedaekeurde aanvraaa bil EU via amendment)

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten (deze beschrijving wordt als publieke samenvatting op de websites van de TKI’s/topsectoren geplaatst) The NutriTech project has received a 6-months extension, to partly make up for the delay in the intervention study. Therefore, the project will run until the summer of 2016. At this stage, the intervention study is corn pleted and the wealth of data from the intervention study is being collected. The final 1.5 years will focus on analysis of the data, dissemination of the results (within Europe, in the USA and in Asia) and validation of the selected biomarker panel in cohorts. TNO is the coordinator of the project and the leader of the data integration activities. As such, the project and its outcorne will contribute greatly to TNO’s position and knowledge in the area of nutrition and health, positioning TNO as a key partner for innovative and new approaches that will allow for improved

assessment of effects of nutrition on health. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten The project experienced a severe delay in the execution of the human intervention study. The impact was minimized by working in a more parallel fashion, by including data from a selected set of ongoing studies and by applying for a 6-months extension.

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Inleidingen/ Artikelen in lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures 1


1


3A

Spin-offs (**)

/ NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO[rNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslaq en overiQe overheidsbijdraqe. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Doorschuif van budget (goedgekeurd) Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

t—

-

—

•TOPSECTOR

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Alaemene aeaevens PPS-nummer Titel

Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke staftdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Planning en voortgang (indien Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde opleverdatum?

Nvt COSMOS Developing an efficient e-infrastructure, standards and data-flow for metabolomics and its interface to bïomedical and life science e-infrastructures in Europe and worid-wide -

Marjan van Erk

Nvt Lopend T Okt 2012 Sept 2015 Metabolomics is an important phenotyping technique for molecular biology and medicine. It assesses the molecular state of an organism or collections of organisms through the comprehensive quantitative and qualitative analysis of all small molecules in cells, tissues, and body fluids. Metabolomics generates large and diverse sets of analytical data and therefore impose significant challenges for the above mentioned e-infrastructures. We will therefore develop policies to ensure that Metabolomics data is 1. Encoded in open standards to allow barrier-free and wide-spread analysis. 2. Tagged with a community-agreed, complete set of metadata (minimum information standard). 3. Supported by a communally developed set of open source data management and capturing tools. 4. Disseminated in open-access databases adhering to the above standards. 5. Supported by vendors and publishers, who require deposition upon publication 6. Properly interfaced with data in other biomedical and life-science e-infrastructures (such as ELIXIR, BioMedBridges, EU-Openscreen).

er wijzigingen zijn t.o.v. het projectplan svp toelichten) Ja Nee Nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten (deze beschrijving wordt als publieke samenvatting op de websites van de TKI’s/topsectoren geplaatst) In WP2 of this European project we have given insight in the standards we have developed in the Phenotype database for storage of studies including metabolomics analysis. In addition, we have developed identifiers in CheBI for standardization of lipidomics data.


Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels oroducten of een link naar de oroducten 00 ooenbare websites WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures

1



Spin-offs (**)

#-/ NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLOÎrNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslaa en overiae overheidsbiidraae. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Doorschuif van budget (goedgekeurd) Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

t—

TOPSECTOR

TOPSECTQR AGRI&FOOD fl0 AOfl&F-d

iiiiom

iMLIL1

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Alaemene oeaevens PPS-nummer Titel -

Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Nvt Eur0DISH Study on the need for food and health research infrastructures in Europe -

Marjan van Erk

Nvt Lopend T Sept 2012 Aug 2015 Europe is facing major challenges in promoting health and reducing the disease burden of age- and diet related diseases by means of lifestyle, food and nutrition. Research collaboration, innovation, and capacity building are essential to efficiently benefit from the mainly public research resources. To realise this, EU-wide Research Infrastructures (RIs) are essentiaL The aim of EURO-DISH is to provide advanced and feasible recommendations on the needs for RIs to stakeholders. EURO-DISH will focus on needs for integration of existing and the development of new food and health RIs that are relevant for innovations in mechanistic research and public health nutrition strategies across Europe. —

Plannina en ‘‘“ (indien Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde opleverdatum?

er Ja Nee

—

zijn t.o.v. het projectplan svp toelichten)

nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten (deze beschrijving wordt als publieke samenvatting op de websites van de TKI’s/topsectoren geplaatst) TNO actively participated in the preparation and execution of a Stakeholder workshop during NUGO week in Naples, September 2014. This workshop aimed to define user needs for data infrastructures in nutritional research. TNO presented and participated in the discussions. Results of the workshop were directly coupled and implemented in EuroDISH and other TNO projects.

Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelDunten

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels Droducten of een link naar de oroducten OD ooenbare websites WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures

1 Verwacht u het komende jaar een octrooiaanvraag?

1

en/’of omschrijving van de Aangevraagde octrooien /first filings

Spin-offs

()

-! NEE

Fïnanciën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van he budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Doorschuif van budget (goedgekeurd) Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

/

TOPSECTOR 1

IU


060.03911 EU My New Gut -

-

Annelies Dijk-Stroeve

Lopend

Dit project is een multidisciplinair consortium met vele Europese onderzoeks partijen. Het onderzoek is erop gericht om meerder studies in mens, in diermodellen en in vitro te doen met darmgezondheid in relatie cognitieve gezondheid als focus. TNO’s aandeel zal voornamelijk zijn rondom het bouwen van een database om alle verschillende datatypen te kunnen combineren en analyseren.

en voortaana (jnrI•ai er LooDt de PPS volaens DIa nnina? Zijn er wijzigingen in het consortium/de proierfnirtners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde opleverdatum? pJniirnq

-

--

iiritin

ziin t.o.v. het proiectolan svp toelichten) —

-

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Er is een eerste aanzet gemaakt voor het aanpassen van de datawarehouse infra structuur voor het includeren van meer type data, zoals microbiota data. Daarnaast zijn er protocollen opgesteld voor de eindgebruikers, die hen in staat stellen om een breder type data te kunnen uploaden dan tot nu het geval was. Deze protocollen zijn in overeenstemming met de technische aanpassingen aan het datawarehouse om dit mogelijk te maken. Tenslotte worden er nu workshops gepland om de eindgebruikers te gaan trainen in het gebruik van het datawarehouse Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten

1

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels en/of omschrijving van de producten of een link naar de producten op openbare websites) Wetenschappe- 1 Rapporten 1 Artikelen in 1 Inleidingen/ 1 Aangevraag- 1 Spin-offs

lijke artikelen (*)

1

vakbladen

workshops! invited lectures


1

de octrooien /first fihings

JA

(**)

/ NEE


TOPSECTOR Wê1% II1tILf

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Algemene gegevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

051.02886 EU Enrichmar —

Rianne de Ligt

Lopend T

The main aim of the EnRichMar project is to increase the value of convenience food by adding functional ingredients, produced from underutilised marine based raw materials and by-products from fish-processing, with confirmed bioavailability. The focus will be placed on ingredients such as powder of fish oil and seaweed extracts which may enhance positive health effects and stability, enhance flavour and consequently contribute to salt reduction of the products to meet market demand. Enrichmar will develop product prototypes and add information on the effect of consuming food enriched with omega-3 and omega-6 on mental health and cognition and foods enriched with seaweed extract on inflammatory and oxidative stress markers as well as anti-diabetic effects.

en voortaana (indien er Loont de PPS volaens nlannina? Zijn er wijzigingen in het consortium/de nroiectnaftners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde opleverdatum? Pnirir

-

ziîn t.o.v. het projecpIan svp toelichten) —

-

-

-

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten The main results which are reached are development of yoghurt enriched with powdered omega-3 in amounts sufficient for the intervention study, a set-up of an acceptability study for the yoghurts for the intervention study and feasibility test are carried out on the use of LifeOil product as a source of omega-3 in the yoghurt. Subsequently the bioaccessibility of the omega-3 powder as such and in the yoghurt matrix were determined. Within this project a large human intervention trial will be conducted from January May 2015 with 150 subjects. All preparations for the trial were conducted in 2014, like study protocol preparation; submission and approval of the protocol to the medical ethics committee; subjects recruitment and re-screenina; taste tests of the test —

products. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen/ lijke artikelen vakbladen workshops/ f*) invited lectures

1


1


JA

Spin-offs

()

/ NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbifdraqe. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Doorschuif van budget (goedgekeurd) Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

T

TOPSECTOR ///‘

TflêW

WO11iIUN


060.03480 EU Project “LIGNOFOOD” -

Rianne de Ligt

Lopend T

The LignoFood project aims to obtain value-added products from agricultural waste (industrial hemp), e. obtaining ingredients for food and beverage industry from a lignocellulosic source (xylooligosaccharides (XOS) with prebiotic potential and xylitol).

Planning en voortgang (indien er wijzigingen zijn t.o.v. het projectplan svp toelichten) Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de

projectpaftners?

Is er sprake van vertraging en/of

uitgestelde

opleverdatum?

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten The involvement of TNO is to determine prebiotic activity of different XOS and XOS enriched food products. TNO has been successful to include the i-screen platform and RNAseq analyses instead of only TIM-2 experiments. The project is slightly delayed and currently no XOS samples have been provided to TNO. First results are expected in 2015. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen/ lijke artikelen vakbladen workshops/ (*) invited lectures


Spin-offs

()

1


1

JA

/ NEE


TOPCrOR A&FOOD flQAy!&k,U

•

TOPSECTOR

1 i¼*LF

t,

Iillli

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Alaemene aeaevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Plannino en voortaana (indien LooDt de PPS volaens olannina? Zijn er wijzigingen in het consortium/de oroiectartners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde opleverdatum?

060.01599 Alcoholonderzoek 2013/2014 Food & Nutrition Annelies Dijk-Stroeve

Lopend 3 1-1-2013 1-5-2015 Het onderzoek draagt bij aan een verder inzicht in de gezondheidsvoordelen van matige alcohol consumptie; er is verder onderbouwd dat het bijdraagt aan een betere insulinegevoeligheid en er is begonnen met inzicht te verschaffen in de relatie tussen matige alcoholconsumptie en welbevinden (reward, kwaliteit van leven).

er w””’ ziin t.o.v. het projectplan svp toelichten) Ja Nee .-

—

Nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Het onderzoek heeft bijgedragen aan een verder inzicht in de gezondheidsvoordelen van matige alcohol consumptie; er is verder onderbouwd dat het bijdraagt aan een betere insulinegevoeligheid en er is begonnen met inzicht te verschaffen in de relatie tussen matige alcoholconsumptie en welbevinden (reward, kwaliteit van leven). Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoiicielifke knelpunten

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures 6 stuks


Spin-offs (“)

1


/ NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget 11.923 Euro extra private bijdrage Doorschuif van budget (goedgekeurd) Geen Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website Wetenschappelijke artikelen: Joosten MM, Schrieks IC, Hendriks HF. Effect of moderate alcohol consumption on fetuin-A levels in men and women: post-hoc analyses of three open-label randomized crossover trials. Diabetol Metab Syndr. (2014) 6:24. doi: 10.1186/1758-5996-6-24. Schrieks IC, Stafleu A, Kallen VL, Grootjen M, Witkamp RF, Hendriks HF. The biphasic effects of moderate alcohol consumption with a meal on ambiance-induced mood and autonomic nervous system balance: a randomized crossovertrial. PLoS One. (2014) 9:e86199. doi: 10. 1371/journal.pone.0086199. Schrieks IC, Heil AU, Hendriks HFJ, Mukamal KJ, Beulens JWJ. The Effect of Alcohol Consumption on Insulin Sensitivity and Glycemic Status: A systematic review and meta-analysis of intervention studies. Accepted for publication in Diabetes Care. Schrieks IC, Ripken D, Stafleu A, Witkamp RF, Hendriks HFJ. Effect of Mood Inductions by Meal Ambiance and Moderate Alcohol Consumption on Endocannabinoids and N-acylethanolamines in Humans: A Randomized Crossover Trial. Sumitted. Schrieks IC, Stafleu A, Griffioen-Roose S, de Graaf C, Witkamp RF, Boerrigter-Rijneveld R, Hendriks HF]. Moderate alcohol consumption stimulates food intake and food reward of savoury foods. Submitted. Hendriks HFJ, Schrieks IC. Adolescent alcohol consumption; a balanced overview of the research focusing on bram health outcomes. In preparation.

—

—

—

—

—

—

TOPSECTOR

PPS-jaarrapportage

2014

De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen.

Algemene

gegevens

PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private Partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke staftdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

060.03045

AlO

project

Food

&

Annelies

voortgang

Aguirre

Dijk-Stroeve

Lopend 1-1-2013 1-9-2016 De focus van het onderzoek is op de rol van de microbiota bij overgewicht en obesitas. De microbiota kan hierbij twee belangrijke functies vervullen: i) via productie van microbiële metabolieten die door het lichaam opgenomen worden kunnen allerlei processen die tot overgewicht kunnen leiden beïnvloedt worden, zoals bijv. de secretie van hormonen die verzadiging beïnvloeden; ii) deze zelfde metabolieten (de zogenaamde korte-keten vetzuren) worden door het lichaam als energie bron gebruikt, waardoor de microbiota bijdraagt aan een extra extractie van energie uit voedingscomponenten, dat overgewicht zou bevorderen. Welke van deze processen de overhand heeft is nog niet duidelijk. Het is niet onwaarschijnlijk dat de ratio van de verschillende vetzuren die door de microbiota geproduceerd kunnen worden hierbij een rol spelen. Het is de bedoeling dat dit project samen met het AlO-onderzoek van Carlota Bussolo de Souza hier de komende 2 jaar uitsluitsel over geeft.

Planning (indien Loopt de PPS volgens planning? Ja Zijn er wijzigingen in het consortium/de oroiectoartners? Is er sprake van vertraging en/of uitqestelde oleverdatum? en

Marisol

Nutrition

er

wijzigingen

zijn

t.o.v.

het prniertnlin

svp

fnIihtn)

Nee

Nee

Highlights: korte beschrijving de belangrijkste Er is fundamentele kennis verworven op het gebied van de intestinale microbiota. Aan de ene kant heeft het onderzoek laten zien dat het poolen van feces samples niet lijdt tot een verandering van functionaliteit van de microbiota, zodat er meerdere experimenten gedaan kunnen worden met een gepoolde (en dus gestandardiseerde) microbiota en deze experimenten ook onderling vergeleken kunnen worden. Aan de andere kant is er onderzocht wat de beste manier is om feces samples te verzamelen en vervolgens op te slaan (bij -80 °C) zodat de gestandaardiseerde microbiota ook over een langere periode gebruikt kan worden in het TNO in vitro model van de dikke darm (TIM-2). geef

een

van

resultaten

Daarnaast is er een start gemaakt met het begrijpen van verschuivingen in samenstelling en activiteit van de microbiota na interventie met voedingscomponenten. Omdat de microbiota zo’n 200 species bevat is hiervoor in eerste instantie een gedefinieerd consortium van 14 stammen gebruikt. Omdat van al deze stammen het genoom gesequenced was kan op het niveau van genexpressie precies bestudeerd worden welke genen na een voedingsinterventie geïnduceerd (of gereduceerd) worden. Dit inzicht moet dan vervolgens vertaald worden naar een meer complex consortium: de microbiota in een feces sample. Deze vergelijkingsstudies staan voor begin 2015 op stapel. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops/ (*) invited lectures 2 stuks

1


1


Spin-offs (**)

/ NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslaa en overiae overheidsbiidraae. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Nee Doorschuif van budget (goedgekeurd) Geen Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare websïte Wetenschappelijke artikelen: Aguirre M, Jonkers DM, Troost FJ, Roeselers G, & Venema K. In vitro characterization of the impact of different substrates on metabolite production, energy extraction and composition of gut microbiota from lean and obese subjects. PLoS One. 2014 Nov 26;9(11):e113864. Aguirre M, Ramiro-Garcia J, Koenen ME, & Venema K. To pool or not to pool? Impact of the use of individual and pooled fecal samples for in vitro fermentation studies. Journal of Microbiological Methods 107 (2014) 1—7.

—

—

1

TOPSECTOR PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen.

Alaemene

aeqevens

PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Planning (indien Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging en/of uitoestelde ooleverdatum? en

vnnrfnnn

060.05104 VLAG AlO 13-202-1 11 KIP

Food

&

Nutrition

Annelies

Dijk-Stroeve

Lopend 1-5-2013 1-5-2017 In 2014 is veel aandacht besteed aan het opzetten van nieuwe klinische studies voor het bestuderen van de relatie tussen (endo)cannabinoiden, eetgedrag en het effect op de hersenen (“reward”). Zo is een methode ontwikkeld om specifieke doseringen cannabinoiden zo gecontroleerd mogelijk (via inhalatie) toe te dienen aan gezonde vrijwilligers, zijn voedselvoorkeurentaken ontwikkeld om relatie tussen (endo)cannabinoiden op eetgedrag te bepalen en is fMRI imaging opgezet om de effecten in de hersenen te kunnen bestuderen.

er

wijzigingen

zijn

t.o.v.

het prnicfnIn

sv

toelichten)

Ja

Nee

Nee

Highlights: korte beschrîjving de belangrijkste In 2014 is veel aandacht besteed aan het opzetten van nieuwe klinische studies voor het bestuderen van de relatie tussen (endo)cannabinoiden, eetgedrag en het effect op de hersenen (“reward”). Zo is een methode ontwikkeld om specifieke doseringen cannabinoiden zo gecontroleerd mogelijk (via inhalatie) toe te dienen aan gezonde vrijwilligers, zijn voedselvoorkeurentaken ontwikkeld om relatie tussen (endo)cannabinoiden op eetgedrag te bepalen en is fMRI imaging opgezet om de effecten in de hersenen te kunnen bestuderen. Drie klinische studies zijn daarnaast gestart mbt dit onderwerp: 1. Sweed: testen van het effect van cannabinoiden (THC en CBD) op “sweet and fat taste perception” in gezonde vrijwilligers. Voor deze studie is METC goedkeuring ontvangen en een pilot (n = 10) is uitgevoerd. Resultaten van deze pilot (inclusief CE farmacokinetiek) worden begin 2015 verwacht. Op basis hiervan wordt bepaald hoe de main studie zal worden uitgevoerd. 2. Verrukkelijk!: testen van voedselvoorkeuren/smaak bij bariatrische patiënten en relatie met endocannabinoïd spiegels in bloed en hersenactiviteit. Voor deze studie is METC goedkeuring ontvangen en de eerste oatiënten ziin geïncludeerd. oescand en geef

een

van

resultaten

bloedsamples zijn verzameld. Deze studie zal naar verwachting in Q3 van 2015 afgerond worden, waarna bloedsamples worden geanalyseerd (o.a. op endocannabinoïd spiegels). 3. Lekkere trek: Een ontwerp voor een 3e klinische studie is gemaakt en protocol hiervoor wordt begin 2015 ingediend bij de METC. In deze studie zal onderzoek worden gedaan naar de effecten van oro-sensory stimulation (wat gebeurt er fysiologisch gezien wanneer men “lekker” eten ziet/ruikt, wat is de relatie met smaak?) en de relatie met verzadigingshormonen, pancreatic polypeptide (PP), vrije vetzuren, glucose, insuline en endocannabinoiden. Deze studie wordt in 2015 gestart. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels Droducten of een link naar de oroducten 00 ooenbare websites WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen/ lijke artikelen vakbladen workshops/ (*) invited lectures


1


A

Spin-offs (**)

/ NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslaa en overice overheidsbiidraae. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Nee Doorschuif van budget (goedgekeurd) Nee Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

TOPSECTOR 1[.UIGSIWIIIUJI

-

r

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen.

Alaemene

aeaevens

PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels) -

060.08072 KIP

en

voortaana

&

—

Human

Gut

Microbiota

Dynamics

Nutrition

Annelies

Dijk-Stroeve

afgerond

1-1-2014 31-12-2014

The Microfiex study aims to collect feces samples and analyze the composition of the GIT microbiota of selected individuals(BMI 25-3Okg/m2, age 50-65) that pafticipate in a 12 week diet intervention study (20% calorie restricted diet) that is carried out within the Nutritech EU project mentioned above. This will allow us to investigate the microbiota composition changes upon an dietary intervention.

(indien Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging Nee en/of uitgestelde opleverdatum? Plannina

2014

Food

er

wiiziainaen

Ja

zijn

t.o.v.

het

oroiectnlan

SVD

toelichten’

-

Nee

Highlights: korte beschrijving de belangrijkste (deze beschrijving wordt als publieke samenvatting op de websites van de TKI’s/topsectoren geplaatst) Samples collected before and after the intervention were examined to determine how they grouped based on species diversity and OTU abundance. Samples collected at t=0 did not cluster to the exclusion of samples collected at t=12 weeks. Interindividual differences were apparent in the fecal microbiota and prevailed over potential diet-induced differences. Population-level analyses showed that there were no OTU5 that were significantly differentially abundant between stool samples collected before and after the caloric restriction intervention. This observation is in agreement with a previous study in which we observed that relating gut microbiota composition to host health states was limited because of the sheer complexity of these ecosystems and the large degrees of interindividual variation in human microbiota composition (Kelder et al. Nutrition & Diabetes, 2014). In this study we applied a correlation network approach that allowed us to identify significant correlations between abundances of microbial taxa and diet-induced shifts in several metabolic health parameters. A similar approach will be used to identify microbiota-health correlations in the follow study in 2015 (MicroFlex). geef

KnelDunten:

een

aeef

een

van

korte beschrilvina

van

resultaten

de

eventuele

inhoudelijke knelnunten

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! f*) invited lectures

1


1


1A

Spin-offs (**)

/ NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget -4.174 Euro minder TNO bijdrage Doorschuif van budget (goedgekeurd) Geen Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

IOPSECTOR ‘UCJ

TUL!N

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Algemene gegevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 tegels)

060.08074 Microflex Food & Nutrition Annelies Dijk-Stroeve

lopend T 1-1-2014 31-12-2015 This KIP will bridge large body of work on systems flexibility of the host performed within Nuttitech project and insights on the GIT microbiome composition generated within MicroFlex KIP, to result in a market-driven demonstrator of TNO’s expertise in network analysis of host-microbiome interactions. Our aim is to show off the cutting edge approach to health assessment in food industry applications, hete focused on host-microbiome interactions in the context of host’s flexibility.

Planning en voortgang (indien er wijzigingen zijn t.o.v. het projectplan svp toelichten) Loopt de PPS volgens planning? Nee. The main aim of this project was to integrate all data available from NutriTech WP’s and MicroFlex KIP to optimally address systems flexibility concept based on host microbiome interactions. All data and methods originating from Nutritech and MicroFlex KIP that were supposed to be available by mid -2014 should have been critically assessed and employed for generating a demonstrator of the current state-of-art in network analysis of host-microbiome interactions. Because of the delay in subject recruitment and data processing in the Nutritech project, the work planned within this KIP project was completely postponed to 2015. All the data will be available from Jan 1 2015. Zijn er wijzigingen in het Nee consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging Ja, deze KIP is uitgesteld tot 2015 en/of uitgestelde opleverdatum?

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten (deze beschrijving wordt als publieke samenvatting op de websites van de TKI’s/topsectoren geplaatst)

The planned network biology approach included: (a) comprehending multi-level mapping of systems components and interactions between them (b) assessment of flexibility embedded in network topology (c) guantification of systems adaptation to perturbations (flexibility) by dynamic networks Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelounten

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures

1



A

/

Spin-offs

()

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslaq en overiae overheidsbijde. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Nee. Het budget is tijdig doorgeschoven naar 2015. Doorschuif van budget (goedgekeurd) 25.459 Euro is doorgeschoven naar 2015 (als onderdeel van 060.14400 DIY Health Monitoring) Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

TOPSECTOR Uti II..

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Alaemene aeaevens PPS-nummer -

Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

PInninq en voortgang (indien Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpaftners? Is er sprake van vertraging en/of ‘ iii-ricfId onleverdatum?

nvt KIP Extra projecten GV Food and Nutrition J. Kieboom nvt

nvt Afgerond nvt

Het doel van dit project was om zoveel mogelijk voor te sorteren qua technologie & kennis ontwikkeling & zichtbaarheid op de roadmap ‘15-’18 vanuit business line gezonde voeding. Hierbij zijn een groot aantal R&D project geïnitieerd a.o. op het gebied van organoiden, 1000 dagen muis model, statistiek voor DIV, en microbioom studies in relatie tot gezondheid.

er wijzigingen zijn t.o.v. het oroiectDlan svo toelichten’ Nvt Nvt Nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Van de 15 verschillende projecten is in een deelproject een in vitro model voor de bovenste luchtwegen opgezet. Het model maakt het mogelijk om op basis van de biologische targets die zijn geïdentificeerd door toepassing van wiskundige modelering aan in vivo microbioom te zoeken naar specifieke ingrediënten en condities die een gezond luchtweg ecosysteem (host-microbiota) kunnen stimuleren. Verder is dit het eerste screenings platform dat een directe integratie van humane epithele cellen en microorganismen mogelijk maakt voor screenings assays. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten

nvt

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op onenbare websites WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures


Spin-offs

()

1

1(7drafts)

17


1

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslaa en overiae overheidsbiidraae. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Nee Doorschuif van budget (goedgekeurd) nee Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website Biesbroek G, Tsivtsivadze E, Sanders EA, Montijn R, Veenhoven RH, Keijser BJ, Bogaert D. Early respiratory microbiota composition determines bacterial succession patterns and respiratory health in children. Am J Respir Crit Care Med. 2014 Dec 1;190(11):1283-92. dol: 10.1164/rccm.20140712400C.


Algemene

gegevens


nvt KIP Management GV Food and Nutrition J. Kieboom nvt nvt Afgerond nvt

Het onderzoeksprogramma in de propositie Gezonde Voeding heeft tot doel bij te dragen aan de verdere ontwikkeling van kennis over gezondheidsverbetering via voeding. De centrale vraagstelling van het programma luidt: Hoe kan gezondefre) voeding bijdragen aan het voorkomen en verminderen van overgewicht en de complicaties daarvan, wat is de rol van verzadiging daarbij en wat is de betekenis van het optimaal functioneren van de darm in relatie tot metabole gezondheid? Het uiteindelijke doel is hierbij om een effectieve bijdrage te leveren aan de kwaliteit van leven en het voorkomen van chronische ziekten.

Plannina (indien Looot de PPS voloens olannino? Nvt Zijn er wijzigingen in het Nvt consortium/de Dro1prtnrtners? Is er sprake van vertraging Nee en/of uitgestelde opleverdatum? en

Highlights:

voortaana

geef

een

er

wiïziainaen

korte beschrijving

van

zijn

t.o.v

het Droiectolan

de belangrijkste

sv

toelichten)

resultaten

nvt

Knelpuntem

geef

een

korte beschrijving

van

de

eventuele

inhoudelijke knelpunten

nvt

Aantal opgeleverde 2014 (geef in een bijlage de titels en/of omschrijving van de Droducten of een link naar de oroducten oo ooenbare websites WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen/ AangevraagSpin-offs (**) lijke artikelen vakbladen workshops/ de octrooien producten

in

(*)

invited lectures


1

/first fihings

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslaa en overiae overheidsbiidraae. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwilkina van het inaezette budaet Nee Doorschuif van budget (goedgekeurd) nee Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

t

:

TOPSECTOR


Alaemene aeaevens PPS-nummer Titel

-

Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private

partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke staftdatum Werkelijke einddatum

Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

AF-12083 en AF-12229 Combining innovation with tradition: improving resilience with wholegrain wheat products AgriFood; 6-Gezondheid Marjan van Erk (phase-1)

Flip van Straaten (NBC)

Phase-1 is afgerond, phase-2 lopend 24-4-2013 (phase-1); 30-4-2014 (phase-1) The current project aims at generating a breakthrough in measuring effects of nutrition on health, by demonstrating improvement of resilience by intervention with wholegrain wheat products. This initiative will focus on the demonstration of the use of physiologically relevant biomarkers as indicators of resilience and the effect of whole wheat gram bread on resilience. The project will yield data to be incorporated outside this project in compilation of a convincing EFSA health claim dossier for wholegrain wheat products.

Planning en voortaana (indien er wijziainaen zijn t.o.v. het DroiectDlan svo toelichten Ja Loont de PPS volaens olannina? In Phase-2 2 partners joined: Cereal Partners Worldwide Zijn er wijzigingen in het SA (CPW, based in Switzerland, which is a joint venture consortium/de projectpartners? in breakfast cereals between Nestlé and General MilIs) and Kampffmeyer Food Innovation GmbH (Germany). DSM was a partner in phase-1 but will not participate in phase-2. nee Is er sprake van vertraging en/of uitaestelde ooleverdatum?

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten the wo lof PPS Resilience phase-1 (WPI-2-3) mosdy consistecl of mining exisng knowledge and data focusing on and preparing for the intervention study with whole gram wheat products in phase-2. The intervention study will be the first appllcation of the concept of measunng effect of nutrition on health using challenge tests in a study with a specific group of food products, i.e. wholegrain wheat products. This is an important step in the validation and dissemination of the concept of phenotypic fiexibility as a measure of health and as a method to quantify effects of nuffition on health. Furthermore, the Do-It Yourself concept will be applied in the intervenijon study (repeated glucose, cholesterol and blood pressure measurements as well as a DIY OGTT). Herewith the sensitivity of the methodology in determining effects of dietary interventions will be examined as well as to what extent volunteers are prepared to test themselves.

Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten nvt


1


1


Spin-offs

()

A-/ NEE


TOPSECTOR l!Io


Algemene gegevens

PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema

TKI-AF-12190 Food4Live Solutions

TKI Agrifood, Theme 6 (Health) and Theme 4 (sustainability of livestock breeding).

Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Jasper Kieboom

Laurien

Ulfman

(TNO) (FrieslandCampina)

Lopend Fundamental 08-07-2013 31-12-2016 Optimal food in the first phase of life will set a fundament for health later in life. By combining both microbial ecology and newborn physiology in relation to health and disease, new leads will be obtained for the development of functional foods and/or ingredients for the infant formula market and the calf husbandry. The resulting reduction in infections will decrease antibiotic usage in calves due to a higher resistance and a healthier start of life in infants through dedicated infant formulas.

Planning en voortgang (indien er wijzigingen zijn t.o.v. het projectplan svp toelichten) Loopt de PPS volgens planning? Ten opzichte van het oorspronkelijke plan zijn er wijzigingen in de planning. Vooral het humane gedeelte heeft vertraging door onvoorziene omstandigheden. Het consortium heeft een alternatieve route ingezet om via een andere weg toch antwoorden te krijgen op de oorspronkelijke vragen. Dit verloopt voorspoedig. Zijn er wijzigingen in het Nee consortium/de projectpaftners? Is er sprake van vertraging Ja, het consortium heeft een addendum opgesteld waarin het en/of uitgestelde opleverdatum? contract is verlengd (zie attachment)

Highlights: geef een korte

beschrijving van

de belangrijkste resultaten

FrieslandCampina and VanDrie Group aim for a common goal; making the optimal food for the first phase in life to ensure optimal growth and development of a healthy newborn. Two interesting observations triggered this research initiative: 1) breastfeeding and suckling protects against the development of infections in both human and bovine newborns, respectively, and 2) the microbiota of breast and formula fed newborns has a different composition at various sites along the respiratory and gastrointestinal trad. Since the host’s microbiome is assumed important for pathogen-resistance and immune

modulation, and thus for a healthy development of newborns, we hypothesize that the composition of the microbiota of both human and bovine newborns plays an important role in resistance against infections and is steerable through diet. By comparing the microbiota of breastfeeding with novel formula feeding interventions, insights will be obtained on the impact of formula feeding on the microbiota composition of infants and calves. Data regarding health status of infants and calves will be linked with the microbiota profiles as determined by advanced molecular technologies. Extensive microbiota profiles of calves were generated and analyzed using an Illumina platform.By application of statistical machine learning tools, a dynamic model has been developed for the development of microbiota composition in calves. The insights are currently used to define an intervention study. In parallel, an in depth analysis of microbiota samples of infants is currently taking place. This will give a high resolution dynamic model of the înfant microbiota. By combining both microbial ecology and newborn physiology in relation to health and disease, new leads will be obtained for the development of functional foods and/or ingredients for the infant formula market and the calf husbandry. The resulting reduction in infections will decrease antibiotic usage in calves due to a higher resistance and a healthier start of life in infants through dedicated infant formulas. Optimal food in the first phase of life will set a fundament for health later in life. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten Inhoudelijk zijn er geen knelpunten. Humane gedeelte heeft vertraging door organisatorische knelpunten ivm activiteiten die in buitenland moeten plaatsvinden. Hierdoor is de doorlooptijd verlengt en contract aangepast (zie financiën).

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen/ lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invîted lectures

1


1


Spin-offs (**)

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslaa en overiqe overheidsbijdraae. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget 60k Doorschuif van budget (goedgekeurd) 60k Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

TOPSECTOR

TOPSECTO AGIII&F000 XI 40,I&Fd


Alaemene

aeaevens

PPS-num met Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Plannina “‘“ (indien LooDt de PPS volaens Zijn er wijzigingen in het consortium/de Droiectoartners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde opleverdatum? en

- .

-..

.

.-.‘-.

Highlights: •

geef

een

EU

Project

Qualify

Ivana Bobeldijk -

-

lopend T 1-1-2014 31-12-2015 Quantify Life Feed Yourself; QuaLiFy will create a solid basis for commercial activities in the area of personalised nutrition by providing a data- and information infrastructure and harmonized open innovation protocols. —

er

‘‘“‘

ziin —

t.o.v. -

het

projectplan

svp

toelichten)

ja

nee

nee

korte beschrijving

van

de belangrijkste

resultaten

List of tools necessary for developing services for life-style interventions and health maintenance

•

Report on the pilot study with dieticians describing acceptance of the chosen tools in T2D related lifestyle interventions

•

Protocol for fieldlab study with T2D dieticians to be carried out by TNO in 2015

Knelpunten: geen

geef

een

korte beschrijving

van

de

eventuele

inhoudelijke knelounten

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels en/of omschrijving van de

producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited ledures 5

1


1


Spin-offs (**)

NEE


budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdraqe. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget geen Doorschuif van budget (goedgekeurd) nvt Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

DEZEPRODUCTEN WORDEN NIET OP WEBSITE GEPLAATST, ZIJN VERTROUWELIJK Oral presentation A. Boorsma: NRC Cohort is hete to stay, 10-9-2014, NUGO week, Castellamare di Stabia, Italy Oral presentation A. Boorsma: Personalised medicine 2020_ best practice example : Nutrition 2-102014, Gastein, Austria, European Health Forum Oral presentation B. van Ommen: N=1 nuttition research a revolution in science and healthcare 3-5-2014, Gold Coast Australia, Nutrition and Medicine Conference Oral presentation, B. van Ommen: Nutrition research: where are we heading to and what do we need? 14-2014, Hinxton, UK, European Bioinformatics 1 nstitute 1 nfrastructure Symposium Oral presentation B. van Ommen: Nutritional solutions and metabolomics diagnosis in type 2 diabetes, 3-5-2014, Gold Coast Australia, Nutrition and Medicine Conference Protocol voor onderzoek met humane vrijwilligers. —

—,

WPS(CTOfi A&FOOO flUAS,j&Fd

////

TOPSECTOR iu*aowuu

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit tormat gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Algemene gegevens project-nummer Titel Topsector en i nnovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Planning en voortgang (indien Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de oroiectoartners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde oDleverdatum?

051.90119 2 TIFN OHOO1 Oral Health Agri&Food Voedselveiligheid Bart Keijser TIFN -

Lopend V 01-01-2012 30-06-2016 Binnen dit project gewerkt aan een wetenschappelijke onderbouwing van oral health. Op dit moment wordt gezondheidswaarde van voedings- en personal care producten afgemeten aan de hand van pathologische kenmerken (ongezondheid). Door toepassing van systeem biologische technieken wordt nu gewerkt aan een biologische definitie van mondgezondheid, in identificatie van de processen die actief bijdragen aan het behouden van een gezonde mond.

er wijzigingen zijn t.o.v. het prninctnIn svp toelichten) ja nee nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten (deze beschrijving wordt als publieke samenvatting op de websites van de TKI’s/topsectoren geplaatst) Het afgelopen jaar is een mathematisch model opgesteld dat metabole, microbiële en biochemische data verkregen van 268 gezonde vrijwilligers integreert en zijn biomarkers geidentificeerd van subgroepen. Omdat het onderzochte materiaal afkomstig is van klinische gezonde vrijwilligers, geeft het model geeft een definitie van de grenzen van de gezonde mond. Knelounten: aeef een korte beschriivino van de eventuele inhoudelijke knelounten



1

Rapporten




1

Aangevraagde octrooien !flrst fihings

A

Spin-offs (**)

/ NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesphitst in DLOÎrNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Geen Doorschuif van budget (goedgekeurd) n.v.t. Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

TOPSECTOR ;o&w

LIIf II

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Alaemene aeaevens

project-nummers

060.01177 (en de daaraan gekoppelde projecten voor materiaal: 051 .02612 en voor analytische steun door analist K.Toet 051.90069)

Titel

3 TIFN next KIP 2013-2015 AlO Kleemann (materiaalproject titel: 3 TIFN MATERIAAL R. Kleemann; analist project: 3 TIFN Cardiovascular Health K. Toet)

Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum

AgroFood; Gezonde Voedingsconcepten Kleemann TIFN (TIFNnext programma coordinator van het CVD onderzoek is projectmanager R.Mensink, MU)

Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

-

lopend T Het TIFNnext programma begon in 2011. De hier gerapporteerde en boven genoemden projecten liepen van 1-1-2014 tot 31-12-2014 Het TIFNnext programma loopt tot medio 2015 of begin 2016, afhankelijk ervan of er nog een verlenging komt. Het identificeren van functionele markers die de toestand van het vaatstelsel weerspiegelen (vascular function markers). Hiervoor worden studies in de mens en mechanistische studies in muizen uitgevoerd. Daarnaast worden vitro modellen modellen gebruikt (menselijke vaatwand cellen). De interventies zijn polyphenolen.

Planning en voortnnq (indien er wijzigingen zijn t.o.v. het DroiectDlan svo toelichten’) Loopt de PPS volgens planning? Ja, er is regelmatig overleg mbt voortgang mcl midterm review en externe toetsing van consortium Zijn er wijzigingen in het Nee, geen wijzigingen van consortium partners consortium/de Droiectoartners? Is er sprake van vertraging Nee. en/of uitgestelde opleverdatum?

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Er is aangetoond dat bepaalde polyphenolen (dwz stoffen die in voeding en met name in thee en fruit aanwezig zijn) gunstige effecten op de vaatwand kunnen hebben. Wij hebben laten zien dat epicatechine de ontwikkeling van ernstige atherosclerose kan verminderen door één specifiek proces te inhiberen. Een ander type polyphenol (wat

voorkomt in bessen) kan door een verglijkbare antiinflammatoire werking (maar dan in de lever) de ontwikkeling van non-alcoholic fatty Ijver disease remmen. Deze bevindingen zijn in toonaangevende tijdschriften gepubliceerd. ielpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten

Aantal opgeleverde producten in 2014 Wetenschappe-lijke Rapp Artikelen artikelen (*) often in vakblade n

Inleidingen! workshops! invited lectures! posters

Epicatechin attenuates atheroscierosis and exerts anti-inflammatory effects on diet induced human-CRP and NFkappaB in vivo. M.Morrison, vd R. Heijden, E.Keijzel, P.Heeringa, T.Kooistra, R.Kleemann.

BILBERRY EXTRACT AHENUATES DEVELOPMENT OF NONALCOHOLIC STEATOHEPATITIS IN APOE3L MICE. M.C. Morrison, W. Liang, K. Salic, P. Mulder, P. Wielinga, T. Kooistra, P. Heeringa, R. Kleemann. European

Atheroscierosis, 233:149-56. 2014

Zie column rechts (posters zijn ook gepublice erd in vakbiade n)

Aangev raag-de octrooie n !first fi Ii ngs

Spin-offs (**)

Association for the Study of Liver Disease (EASL), London, 2014 Epicatechin attenuates atheroscierosis and exerts anti-inflammatory effects on diet-induced human-CRP and NFKB in vivo. Martine Morrison, Roei van der Heijden, Peter Heeringa, Eric Kaijzel, Lars Verschuren, Rune Blomhoif, Teake Kooistra, Robert Kleemann. American Heart Association. Arteriosclerosis,

Thrombosis, and Vascular Biology Conference May 13, 2014; Toronto, Ontario, Canada and at European Atherosclerosis Society, Madrid, 2014

1


1

JA / NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO[rNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Geen afwijking Doorschuif van budget (goedgekeurd) Geen doorschuif (nvt.)

Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website De producten zijn publicaties en het opleveren van een AlO. De samenvattingen van de publicaties zijn via PubMed in te zien. Het Top Institute Food and Nutrition verstrekt additionele informatie over de projecten waarin wij betrokken zijn.


Planning en voortgang (indien Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de Droiectoartners? Is er sprake van vertraging en/of uitaestelde oDleverdatum?

051.90068 TIFN_Nutrient Sensing Food & Nutrition Annelies Dijk-Stroeve

Lopend T 1-9-2011 1-9-2015 In dit project wordt onderzoek gedaan naar ‘ileal brake’ (het feed-back mechanisme dat ervoor zorgt dat men stopt met eten. Daarnaast wordt een ‘Neural Network Analysis’ uitgevoerd; een nieuwe voorspellingsmethode gebaseerd op een lerende machine dat de verzadigende werking en de voedselinname voorspelt op basis van de voedingssamenstelling van een maaltijd.

er wijzigingen zijn t.o.v. het prninctnln svp toelichten Ja Nee Nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten (deze beschrijving wordt als publieke samenvatting op de websites van de TKI’s/topsectoren geplaatst) Dit project heeft tot nu toe aangetoond dat de ‘ileal brake’ (het feed-back mechanisme dat ervoor zorgt dat men stopt met eten), niet alleen geactiveerd kan worden met vetten maar ook met eiwitten en koolhydraten. Het ileum blijkt bovendien de locatie te zijn, waar het effect het sterkst is in vergelijking met bijv. het duodenum of het jejunum. Ook blijkt uit onze studies dat een negatieve feed-back kan worden bereikt door smaakstoffen (zoet (Stevia), bitter, umami en vooral de combinatie) in het duodenum in te brengen. Het klassieke modelleringswerk uitgevoerd bij TNO is omgezet in ‘Neural Network Analysis’, een nieuwe voorspellingsmethode niet gebaseerd op een reductionistische benadering maar gebaseerd op een lerende machine. De eerste voorspellingen zien er veelbelovend uit en er wordt gewerkt aan een netwerk dat de verzadigende werking en de voedselinname voorspelt op basis van de voedingssamenstelling van een maaltijd. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelDunten

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops/ (*) invited lectures 5 stuks

1


1


Spin-offs (**)

/ NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslaq en overiqe overheidsbijdraqe. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget 19.077 Euro extra TIFN bijdrage Doorschuif van budget (goedgekeurd) geen Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website Wetenschappelijke artikelen: Ripken D, van der Wielen N, van der Meulen J, Schuurman T, Witkamp RF, Hendriks HFJ, Koopmans S]. Cholecystokinin regulates satiation independently of the abdominal vagal nerve in a pig model of total subdiaphragmatic vagotomy. Physiology & Behavior 139 (2014) 167—176. Ripken D, van der Wielen N, Wortelboer HM, Meijerink J, Witkamp RF, Hendriks HFJ. Steviol Glycoside Rebaudioside A Induces Glucagon-like Peptide- land Peptide YY Release in a Porcine ex Vivo Intestinal Model. J. Agric. Food Chem. 62 (2014) 8365-70 van der Wielen N, van Avesaat M, de Wit NJW, Vogels JTWE, Troost F, Masclee A, Koopmans S], van der Meulen J, Boekschoten MV, Mueller M, Hendriks HFJ, Witkamp RF, Meijerink J. Cross-Species Comparison of Genes Related to Nutrient Sensing Mechanisms Expressed along the Intestine. (2014) PL0S ONE 9(9): e107531. doi: 10.1371/journal.pone.0107531 van Avesaat M, Troost FJ, Ripken D, Hendriks HFJ, Masclee M. Ileal brake activation: macronutrient specific effects on eating behavior? Int J Obesity (2014). 10.1038/ijo.2014.112. Krishnan S, van Avesaat M, Troost FJ, Hendriks HFJ, de Graaf AA. A new flexible plug and play scheme for modeling, simulating, and predicting gastric emptying. Krishnan et al. Theoretical Biology and Medical Modelling (2014), 11:28.

—

—

—

—

—

TOPSECTOR ICIIJ


Plannina en voortaana (indien LooDt de PPS volaens olannina? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpartners?

Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde opleverdatum?

AF-12229 Combining innovation with tradition: improving resilience with wholegrain wheat products AgriFood; 6-Gezondheid Annelies Dijk-Stroeve Flip van Straaten (NEC)

Lopend T 1-4-2014 30-9-2016 The current project aims at generating a breakthrough in measuring effects of nutrition on health, by demonstrating improvement of resilience by intervention with wholegrain wheat products. This initiative will focus on the demonstration of the use of physiologically relevant biomarkers as indicators of resilience and the effect of whole wheat gram bread and cereals on resilience. The project will yield data to be incorporated outside this project in compilation of a convincing EFSA health claim dossier for wholegrain wheat products.

er wiiziainaen ziin t.o.v. het projectplan svp toelichten) Ja In Phase-2 2 partners joined: Cereal Partners Worldwide SA (CPW, based in Switzerland, which is a joint venture in breakfast cereals between Nestlé and General MilIs) and GoodMills Innovation GmbH (Germany). DSM was a partner in ihase-1 but will not DarticiDate in ohase-2. Nee -

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten (deze beschrijving wordt als publieke samenvatting op de websites van de TKI’s/topsectoren geplaatst) The intervention study with whole gram wheat products will be the first application of the concept of measuring effect of nutrition on health using challenge tests in a study with a specific group of food products, i.e. wholegrain wheat products. This is an important step in the validation and dissemination of the concept of phenotypic flexibility as a measure of health and as a method to quantify effects of nutrition on health. Furthermore, the Do-It-Yourself concept will be applied in the intervention study (repeated glucose, cholesterol and blood pressure measurements as well as a DIY OGH). Herewith the sensitivity of the methodology in determining effects of dietary interventions will be examined as well as to what extent volunteers are prepared to test themselves.


Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels oroducten of een link naar de oroducten on ooenbare websites WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures


1


Spin-offs (**)

! NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLOÎrNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslaa en overiae overheidsbiidraae. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijkhig van het ingezette budget -3.354 Euro minder private bijdrage Doorschuif van budget (goedgekeurd) Geen Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

/)

TOPSECTOR


De PPS-en die dit

format

wordt

van

zijn

gegaan

over

te

gevraagd

resultaten

start

de inhoudelijke gebruikt

rapporteren

van

te

worden.

rapporteren

beide

en

Voor

over

onder

aansturing

financiële

de

van

voortgang.

de de hele PPS: de publieke financiële

topsectoren

Voor

voortgang

is

dienen

de inhoudelijke

een

én

spreadsheet

de

private

jaarlijks

te

voortgang

dient

beschikbaar. U

bijdrage

en

de

partijen.

Algemene gegevens

PPS-nummer Titel

TKI-AF 12174 “oteïne en verandering van levensstijl voor spierbehoud in se type 2 diabetes patiënten (uPtoben)

Topsector en innovatiethema

II: Hogere toegevoegde waarde door focus op gezondheid, duurzaamheid, smaak en gemak. Gezondheid; gezond ouder worden -

Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private Partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Peter Weijs, Lector Hogeschool van Amsterdam Johan de Vogel, Nutricia Johan de Vogel, Nutricia Lopend T Augustus 2013 December 2016 De Nederlandse bevolking wordt ouder en dit gaat veelal samen met een verhoogd risico op het krijgen van chronische ziekten, zoals Diabetes type 2. Daarnaast zijn ouderen zeer kwetsbaar voor verlies van spiermassa, belangrijk voor fysiek functioneren en mobiliteit. Anderzijds is spiermassa een belangrijk orgaan in de energie en substraatstofwisseling en daarmee van belang voor de metabole stabiliteit. De incidentie en ziektelast van diabetes en obesitas is te verbeteren met een gezonde leefstijl. Verminderen van overgewicht is dan een belangrijk bij het beheersbaar houden of verbeteren van diabetes. Echter, het verliezen van gewicht gaat vaak samen met een afname van spiermassa, die op de lange de metabole stabiliteit en mobiliteit zou kunnen verslechteren. In dit project wordt de effectiviteit van een innovatief hoog eiwit medisch voedingsconcept voor het behoud van spiermassa, het verlies van vetmassa (specifiek ook visceraal vet) en het behouden of verbeteren van de metabole stabiliteit tijdens calorische beperking onderzocht onder oudere, DM2 patiënten. termijn

Planning en voortgang (indien er wijzigingen zijn t.o.v. het projectplan svp toelichten)

Loopt de PPS volgens planning?

Nog niet met zekerheid te stellen, maar zeer waarschijnlijk het project uitlopen omdat de cohoften met deelnemers die halfjaarlijks starten minder deelnemers bevatten dan gepland (eerste cohort uiteindelijk n=7 ipv n=24). Studie moet met eigenlijk 4 maal 24-36 deelnemers in totaal worden uitgevoerd met 120 mensen. gaat

Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde opleverdatum?

nee Ja, waarschijnlijk heeft het project meer tijd nodig om aanvullende deelnemers te moeten meten. Hier is pas eind 2015 begin 2016 echt beter zicht op. Mogelijk kan namelijk door goede compliance van deelnemers in de studie ook met minder deelnemers de studie worden volbracht. —

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten (deze beschrijving wordt als publieke samenvatting op de websites van de TKI’s/topsectoren geplaatst) Binnen het consortium bestond de TNO inbreng afgelopen jaar met name uit de ontwikkeling van een groots onderzoeksprotocol voor de bepaling van het effect van een eiwit-supplement op spiermassa bij oudere, diabetes patiënten met overgewicht die aan een leefstijlinterventie worden onderworpen. Tezamen met de Hogeschool van Amsterdam (HvA) en Nutricia Research is gezorgd dat de opzet volledig onderbouwd is, de medisch-ethische goedkeuring is verkregen en werving en uitvoer van de studie door de deelnemers is gestart. TNO heeft bijgedragen aan het inrichten van een lab-ruimte voor de HvA zodat bloedafnames op de HvA kunnen plaatsvinden en heeft diverse kennis aangedragen op het gebied van challenge testen (OGU en fasting challenge) om verzamelen van de juiste gegevens mogelijk te maken. De kennis rondom de metingen van DBS is afgelopen jaar verder ontwikkeld. In 2014 is een LC-MS/MS methode ontwikkeld voor de analyse van aminozuren en aanverwante verbindingen die potentiële biomarkers kunnen zijn voor het meten van spierafbraak / spiergezondheid. In eerste instantie was het de bedoeling om deze potentiële markers te meten met een bestaande methode die gebaseerd is op AccQTag derivatisering van aminozuren, echter omdat een aantal verbindingen geen primaire of secundaire aminegroep bevatten voldoet deze methode niet aan de wensen. Een andere derivatiseringsmethode die wel geschikt is voor alle markers is niet voorhanden en daarom is gekozen om een methode op te zetten voor de natieve verbindingen. Uitdaging voor deze ontwikkeling is de grote polariteit van deze verbindingen waardoor standaard reversed-phase HPLC niet geschikt is. Een alternatief is HILIC (hydrophilic interaction chromatography), en dit bleek zeer goed te werken. De complete set van ca. 20 potentiële markers kan met deze methode in ca. 10 15 min per monster gemeten worden. Ook zijn al testen gedaan met Dry Blood Spot (DES) monsters. Een simpele snelle extractie van bloed op een DES kaart met water lijkt geschikt, en blijkt de gevoeligheid van de methode voldoende om in deze geringe monsterhoeveelheid (schijfje van 3 mm 2.5 p1 bloed) de markers te kunnen meten. In 2015 wordt de methode verder ontwikkeld, in het bijzonder de kwantificering, gevalideerd en toegepast op de eerste monsters uit de PROBE vrijwilligersstudie. —

‘

Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten Knelpunten binnen het project betreffen met name de uitvoer. De deelnemers zijn lastig te werven. Ook blijken deelnemers mee te doen die meer supervisie nodig hebben ivm de medicatie die genomen wordt. De toepassing van do it yourself (DIY) technologieën is lastig omdat het toch nog wel bewerkelijk is en in de studie de deelnemers al veel worden belast. Per start van een cohort wordt gekeken of meer toepassingen ingebracht kunnen worden om zo meer data te verzamelen binnen dit project dat voor TNO relevant kan zijn.

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen/ lijke artikelen vakbladen workshops/ (*) invited lectures 1 -


Spin-offs (**)

-

-

-

-

1


1


1

NEE

1

budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Zie spreadsheet Doorschuif van budget (goedgekeurd) Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

Bijlage 3

4.3 Resultaten: samenvatting per project Agro Food Thema 8: Voedselveiligheid

a1

TOPSECTOR rAiittL S


Alnnmnnp

qeqevens

PPS-nummer Titel

—


nvt Cross-contamination of allergens at dry food production lines, demonstrating A-Cross in practice, an allergen cross contamination model AgriFood / Thema Voedselveiligheid / programma lijn 8b: Risico’s van Allergenen Astrid Kruizinga Nvt Nvt Lopend T 1 december 2013 31 december 2016 Doel van het project is het kunnen modeleren van de allergenen kruiscontaminatie in het productieproces, met als doel een verbetering van het allergenenmanagement en een reductie van het risico op allergenen kruiscontaminatie.

Planning (indien het toelichten) Loopt de PPS volgens planning? Nee; door persoonlijke omstandigheden heeft een bezoek aan een tweede fabriek nog niet plaatsgevonden. WP 1 is dan ook nog niet afgerond. Het project is begin november 2014 dan ook tijdelijk ‘on hold’ gezet. De verwachting is dat het project in 2015 weer kan opstarten met een bezoek aan een tweede fabriek. Zijn er wijzigingen in het Nee consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging Ja; zie hierboven. en/of uitgestelde opleverdatum? en voortgang

er wijzigingen

zijn

t.o.v.

projectplan

svp

Highlights: korte beschrijving de belangrijkste Doel van het project is het kunnen modeleren van de allergenen kruiscontaminatie in het productieproces, met als doel een verbetering van het allergenenmanagement en een reductie van het risico op allergenen kruiscontaminatie. Focus van dit project betreft het uitbreiden van het A Cross model met meerdere allergenen (in poedervorm) en meerdere productiestappen en het verifiëren van het model. Er is een start gemaakt met het uitbreiden van het model met andere productiestappen. geef een

van

Knelpunten: korte beschrijving Geen inhoudelijke knelpunten geef een

van

resultaten

de

eventuele


Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures nvt nvt nvt 2

1


1

en/of omschrijving van de Aangevraagde octrooien /first filings nvt

Spin-offs

() nvt

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget 15 keuro minder TNO bijdrage Doorschuif van budget (goedgekeurd) Ja Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website Poster presentatie: Voogt J, Remington 8, Crevel R, Cromie D, Kruizinga A, Lucas Luijckx N. A-Cross: a predictive model for estimating allergen cross-contact in dry food production. FAAM, October 2014. Lucas Luijckx NLL Implementatie van VITAL: modeleren aan de concentratie kruiscontaminanten. VMT workshop VITAL, Utrecht 13 mei 2014.

*

TOPSECTOR

1DPSECTO AGRI&FOOD 7K» Ag[{&FO

PPS-jaarrapportage

2014


Alaemene

aeaevens

PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private pa rtij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V)

Werkelijke staftdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

nvt ELICO 25% Unilever Food and Nutrition J. Kieboom nvt nvt Afgerond

nvt In dit project is een alternatieve, op RNA expressie gerelateerde, voorspellende test ontwikkeld die klassieke challenge testen vervangt. Deze test stelt bedrijven in staat om sneller formuleringen te testen en daarmee hun ontwîkkel cyclus voor nieuwe producten te versnellen.

Planning (indien Loopt de PPS volgens planning? Nvt Zijn er wijzigingen in het Nvt consortium/de nroiectDartners? Is er sprake van vertraging Nee en/of uitgestelde opleverdatum? en

Highlights:

voortgang

geef een

er wijzigingen

korte beschrijving

van

zijn

t.o.v.

het

projectplan

de belangrijkste

svp

toelichten)

resultaten

In dit project zijn op basis van geselecteerde biomarkers kwantitatieve qPCR ontwikkeld die het mogelijk maken om uitgroei van gisten na 3 maanden te voorspellen in de 3e week van een challenge test.

Knelpunten: nvt

geef een

korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten

Aantal 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures 1 opgeleverde

producten

in


Spin-offs (**)

1


1

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO[rNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Nee Doorschuif van budget (goedgekeurd) nee Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website Draft TNO Rapport: Microbial stability/viability determination in products from month to days

1SECTO AGY&FOCO XI a3I?a,d

TOPSECIOR JII34I%

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Aloemene aeaevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke staftdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels) —

11.53.02.1680 (ELIco) Geur- en smaakafwijkingen in kuilvoer, fase2 JJF van Veen G. Abbink nvt afgerond T 05-11-2012 22-08-2014 Validatie van gevonden markers uit de eerste fase en evaluatie van een mobiele detectie methode op basis van een foto-akoestische meting.

Plnmnr en voorP””q (indien er wiiziainaen zijn t.o.v. het projectplan svp toelichten) Loopt de PPS volgens planning? Uitloop door problemen met het verkrijgen van relevante monsters Zijn er wijzigingen in het In de loop van het project is het onderdeel van Blgg consortium/de projectpartners? waarmee dit project is begonnen overgenomen door Eurofins Is er sprake van vertraging Ja, uiteindelijke vertraging van bijna 1 jaar en/of uitoestelde oDleverdatum?

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Er zijn 4 gevalideerde chemische markers gevonden die bruikbaar zijn voor het klassificeren van kuilen voor veevoer. Er is een betrouwbare methode voor monstername en meting met een fotoakoestische detector ontwikkeld. De spectrale resolutie van de techniek is in belangrijke mate verbeterd. Ondanks die verbetering is het niet mogelijk gebleken om afzonderlijke markers met deze robuuste, mobiele techniek in deze complexe matrix te meten. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten Knelpunt was uiteindelijk de spectrale resolutie van de techniek. Binnen het beschikbare budget was dit niet oplosbaar.

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen/ lijke artikelen vakbladen workshops/ (*) invited lectures TNO 2014


Spin-offs (**)

1R11490

1


Nee

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotîngsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO[rNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget geen Doorschuif van budget (goedgekeurd) geen Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

/

TOPSECTOR

ria a,gF—.&.

1;

.

*IWW

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Algemene gegevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke staftdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Planning en voortgang (indien Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging en/of uitoestelde ooleverdatum?

14.53.02.2008 (ELIco) Markers voor mIme detectie berengeur, fasel J3F van Veen ). te Molder nvt lopend T 24-09-2014 15-04-2015 Er bestaat in de vleessector grote behoefte aan een inline detectie methode om berengeur objectief en met hoge snelheid in de slachterijen vast te kunnen stellen. Er wordt onderzocht welke vluchtige markers een sterke correlatie vertonen met het fenomeen berengeur met de zgn ‘metabolomics aanpak’. Tevens zal de detecteerbaarheid van deze markers met snelle in-line detectietechnieken worden onderzocht.

er wiiininnPn zijn t.o.v. het Droiectplan svi toelichten) Vrijwel, kleine inhIIn nodig in 01 2015 nee nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Monsters van nekvet van beren zijn opgewerkt volgens een geoptimaliseerde methode op basis van een Likens-Nickerson extractie. Er is een gevoelige GC-MS methode ontwikkeld voor deze extracten door een injectie via Tenax. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten Afstemming met de slachterijen over monstername bleek lastig. Uiteindelijk monster verkregen via twee slachthuizen (un Nederland, 1 in Duitsland). Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen/ lijke artikelen vakbladen workshops/ (*) invited lectures

1


1


Nee

Spin-offs (**)

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cashbijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslaa en overiae overheidsbiidraae. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder Afwijking van het ingezette budget geen Doorschuif van budget (aoedekeurd) 16 keuro Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een Openbare website

TOPSECTOR \f

GUWT!UL


Alaemene aeaevens


nvt iFMM AgriFood / Thema Voedselveiligheid / programma lijn 8b: Risico’s van Allergenen Coördinator onderzoek: Clare MilIs (Universiteit Manchester) Projectleider TNO deel van het onderzoek: Astrid Kruizinga Nvt Nvt Lopend T 1 maart 2013 1 maart 2017 In 2013 is het EU project IFAAM (integrated Food Allergen and Allergy Management) gestart. TNO trekt WP 5 inzake risicobeoordeling van allergenen. Het doel van dit werkpakket is: “To develop a validated tiered risk assessment and evidence-based risk management approach for food allergens in the food chain”.

11t111 zijn t.o.v. het oroiectDlan Plannina en voortaana (indien er A1 SVD toelichten’s LooDt de PPS volaens olannina? Ja Zijn er wijzigingen in het Ja, Mondolez en Allergen Bureau zijn ook een partner van consortium/de projectpaftners? iFAAM, specifiek voor WP 5 geworden Eventuele andere partnerwijzigingen in andere werkpakketten worden hier niet aenoemd. Is er sprake van vertraging Nee en/of uitgestelde oDleverdatum? —

Highlights:

geef een

korte beschrijving

van

de belangrijkste

resultaten

In 2013 is het EU project iFAAM (integrated Food Allergen and Allergy Mangement) gestart. TNO trekt hierin het werkpakket gericht op het verbeteren van de risicobeoordelingsaanpak. In 2014 zijn twee consortium-meetings geweest waar de voortgang van het project en specifiek de voortgang van het werkpakket gericht op risicobeoordeling en risicomanagement is besproken. Vanuit TNO is onder andere gewerkt aan het ontwikkelen van een deterministische risicobeoordelingstool, het voorbereiden van een workshop in maart 2015 met stakeholders en een praktische ‘Allergen Tracking Tool’.

Knelounten: aeef een

korte

beschriivina van

Er zijn geen inhoudelijke knelpunten

de

eventuele

inhoudelijke knelnunten

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures n.a. n.a. n.a. n.a.

1


1

en/of omschrijving van de Aangevraagde octrooien /first filings n.a.

Spin-offs (**) n.a.

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Nvt Doorschuif van budget (goedgekeurd) nvt Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

TOPSECTOR tuillaur

ftAïflhau


051.02061 EU Connect4Action Hilde Cnossen Nvt

Afgerond T 1-12-2011 30-11-2014 Overall objective is to improve communication between consumers, consumer scientists, food technology developers, and other stakeholders in order to stimulate success of food technology development and commercialization. Knowledge about risk and risk perception of new and emerging technologies is crucial.

Planning en voortgang (indien er wijzigingen zijn t.o.v. het DroiectDlan svD toelichten’ Ja Loopt de PPS volqens plannina? Zijn er wijzigingen in het Nee consortium/de projectpaftners? Is er sprake van vertraging Nee en/of uitaestelde oDleverdatum?

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Early Signalling Guide on consumer perception in relation to new and emerging technologies aiming at creating awareness and proactivity among experts involved in development of new and emerging technologies. Training material and training courses (4x) for industry and academics to create awareness on advantages of availability of information in the early stages of technology and product development Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten Not applicable.

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures 0 1 2 5


Spin-offs (**) 0

1


NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van he budget uitgesplitst in DLO[rNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget n.a. Doorschuif van budget (goedgekeurd) n.a. Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website Rapporten Lucas Luijckx, NB, HJ Cnossen, FJ van de Brug, 2014. Early Signalling Guide, published at Connect4Action website as part of the Toolbox (http ://connect4action.eu/toolbox/early-signalling-guide) -

Artikelen in vakbladen Connect4Action: Improving communication between key players in the food innovation process, 2014. New Food Vol. 17, Issue 3, page 34-35 EUFIC 2014. Connecting key players in the food innovation process to improve consumer acceptance of new products. Food Today, EU Projects Suppiement No.4, September 2014. -

-

Inleidingen/workshops/invited lectures Lucas Luijckx, NB. Training/workshop Early Signalling Guide, Connect4Action Industry training/workshop, March 13, 2014, Brussels (B) Lucas Luijckx, NB. Training/workshop, Early Signalling Guide, Connect4Action Academics training/workshop, April 23,2014, Bologna (1) Lucas Luijckx, NB. Presentation, Emerging technology and consumer opinion, Connect4Action/RECAPT Joint Conference, October 29, 2014, Brussels (B) Lucas Luijckx, NB. Training/workshop, Early Signalling Guide, Connect4Action Academics training/workshop, October 31, 2014, Brussels (B) Lucas Luijckx, NB. Training/workshop, Early Signalling Guide, Connect4Action Industry training/workshop, November 25, 2014, Uppsala tSE) -

-

-

-

-

OSECTOR AI&OOD

/

TKI,;tF.,d

TOPSECTOR i;Lt’

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te de inhoudelijke de inhoudelijke dit gebruikt de beschikbaar. U de hele PPS: de publieke bijdrage de de beide van

rapporteren

over

format

wordt

gevraagd

resultaten

en

te

van

te

worden.

rapporteren

Voor

financiële

voortgang.

financiële

Voor

voortgang

over

is

een

én

voortgang

dient

spreadsheet

private

en

partijen.

Algemene gegevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke staftdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 tegels)

06003966 EU Life Nynke van Berkum -

-

Lopen T

Het EU Life project is gericht op het door-ontwikkelen van de Hydrochip zodat het als alternatief kan worden ingezet voor microscopische technieken voor het bepalen van de kwaliteit van water. In dit project zal de hydrochip worden ontwikkeld en gevalideerd en de kennis worden gedissemineerd.

Plannina en voortaana (indien er wiiziainaen zijn t.o.v. het DroÏectDlan 5VD toelichten’) Loopt de PPS volgens planning? Er is vertraging omdat er lang gewacht is nieuwe samøles te seauencen Zijn er wijzigingen in het Nee consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging Nee uitoestelde ooleverdatum? en/of

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Het project is volgens planning op 1 september 2012 van start gegaan Het project ligt achterop schema. Echter er wordt voorzien het project nog op tijd op te kunnen leveren. De partners zün gestart met de verschillende activiteiten A tim E, zoals die zijn vastgelegd in het EU LIFE voorstel. 1. Binnen actie A zijn voorlopige gestandaardiseerde protocollen geoptimaliseerd. 2. Binnen actie B is een eerste overzicht met biomarkers beschikbaar. Voor het uitbreiden van de biomarker set is gewacht op de ontwikkeling van sequence technologie binnen MSB. Dit heeft tot vertraging geleidt. Uiteindelijk is besloten om over te gaan tot een uitbeste ding van de werkzaamheden. Samples zijn geselecteerd, op gewerkt en voor sequencing uitgestuurd. 3. Binnen actie C is het laboratoriumpersoneel getraind om de monsters te verwerken. De verschillende mensen zijn ook betrokken bij het opstellen van de gestandaardiseerde protocollen. Er is ook gewerkt aan het automatiseren van de werkzaamheden door een pipetteerrobot. 4. Binnen actie D zijn de gezamenlijke partners continue bezig met het opstellen ven een communicatieplan en tijdens diverse congressen is het LIFE+ project Hydrochip gepresenteerd en/of onder de aandacht gebracht. Vanuit de kant van zowel waterbeheerders als experts blijkt er grote belangstelling te bestaan voor de Hydrochip. Dit heeft ertoe geleid dat experts zijn gevonden voor de inhoudelijke klankbordgroep. Bovendien is op de websites van de partners een bericht over het project gepubliceerd. 5 Binnen actie E is de projectmanagementstructuur verder invulling gegeven en operationeel. Verder is er een adviescommissie ingesteld, die samen met het team het project heeft besproken 6.afgerond 7. De hydrochip wordt op dit moment tentoongesteld in Micropia, een nieuw museum bij Artis, wat het onzichtbare leven

zichtbaar maakt. Micropia is in september feestelijk geopend door de koningin.



1


1


Spin-offs (**)

NEE


TOPSECTOR PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Algemene gegevens KIP-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) KIP-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke staftdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 renels)

060.08078 Project 2L methoden veiligheidsbeoordel ing Agri&Food Jennifer McCormack-Venhorst NVT

Lopend (wordt in 2015 afgerond) T Doorlopend kennisinvesteringsprogramma nvt Doorlopend kennisinvesteringsprogramma nvt De

dit project is: Het doorontwikkelen van een nieuwe veiligheidsbeoordelingssystematiek waarmee op een efficiëntere (sneller en slimmer) en valide manier de veiligheid van nieuwe en

doelstelling van

1.

bestaande (dier)voedingsproducten beoordeeld en onderbouwd kunnen worden

2.

Het vasUeggen

van

alle

relevante benodigde kennis en databronnen in

een geautomatiseerd expertsysteem ten behoeve van

het waarborgen

van een efficiënte veiligheidsbeoordeling.

3.

Het creëren van draagvlak voor de vernieuwde bij zowel bedrijfsleven als overheid.

beoordelingsmethodiek

Planning en voortgang (indien er wii7ininaPn zijn t.o.v. het DroiectDlan sv toelichten’) Loopt de KIP volgens planning? 3a Zijn er wijzigingen in het Nvt consortium/de proiectoaftners?

Is er sprake van vertraging en/of uitaestelde ooleverdatum?

nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten In 2014 zijn belangrijke stappen gemaakt om de veiligheidsbeoordelingssystematiek voor complexe voedingsmatrices te optimaliseren en om stakeholderacceptatie te stimuleren door afronden van een democase in aardappelproducten, publicaties, lezingen en deelname in expertdiscussies. Met name ten aanzien van het Threshold of Toxicological Concern (TTC) concept, dat de basis vormt voor de veiligheidsbeoordelingssystematiek voor complexe matrices, is onderzocht wat de implicaties voor de limietwaarden zijn door het verwijderen van organofosfaten, carbamaten en organohalogenen uit de Cramer klasse III (Leeman et al., 2014). Daarnaast is de relevantie onderzocht van bioaccumulerende stoffen in het Tlt concept en is verkend of generieke thresholds voor toxicologische eindpunten afgeleid kunnen worden. Dit onderzoek wordt in 2015 afgerond. Het geautomatiseerde expertsysteem, de Food Safety Assessment Tool, is inhoudelijk afgerond. Door middel van een business case en een marktverkenning zijn mogelijkheden voor externe positionering verkend. Hieruit is geconcludeerd dat het systeem het best ingezet kan worden als educatiemiddel wat interessant wordt geacht

voor autoriteiten. In 2015 wordt geprobeerd externe positionering voor dit doel te realiseren. Naast bovenstaande activiteiten zijn de eerste stappen gezet om een productspecifieke risk-benefitbeoordelingssystematiek voor voedingsmiddelen op te zetten. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten Idealiter zou de democase met aardappelproducten in samenwerking met een externe partner uitgevoerd zijn. Ondanks gerichte inspanningen hiervoor, is dit niet op tijd gelukt. Momenteel wordt externe samenwerking tav de veiligheidsbeoordelingssystematiek nog verkend.

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures 3 (1 submitted) 2 (interne Zie wetensch. 3 tussentijdse art rapporten)


j


Spin-offs (**) 0

nee

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO[rNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslaa en overiqe overheidsbiidraae. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Geen Doorschuif van budget (goedgekeurd) nvt Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website Wetenschappelijke artikelen: Leeman WR, Krul L, Houben GF. Reevaluation of the Munro dataset to derive more specific UC thresholds. Regulatory Toxicology and Pharmacology, 2014, Vol. 69, 273—278, DOl: 10.1016/j.yrtph.2014.04.015. Koster et al. A novel safety assessment strategy applied to non-selective extracts. Submifted for publication in Food and Chemical toxicology. Koster et al. (2014). A navel safety assessment strategy for NIAS in carton FCM. Food Additives & Contaminants (2014) Part A, DCI :10.1080/19440049.2013.866718. Invited lectu res/workshops/expert meetings: ILSI NIAS workshop, Brussels, April 2014— participation as expert Challenges for applying UC approach to unknowns. Eurotox, Edinburgh, September 2014— Invited lecture

Joint EFSANVHO expert meeting and stakeholder meeting on UC, Brussels, December 2014— Participation as expert

TOPSECTOR ‘i*I%

If)JW1îRJJ1

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. AInmnp

gegevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke staftdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels) -

060.08077 KIP 2014 Chemische analyse t.b.v. T1C -

E.R. Verheij

Afgerond, muv van publicatie in 2015 T 1 jan 2014 31 december 2014 Doorontwikkelen van chemische analytische methoden, technieken en procedures die ons in staat stellen de veiligheid van nieuwe en bestaande complexe (dier)voedingsproducten volgens een nieuwe veiligheidsbeoordelingssystematiek op een efficiëntere (sneller en slimmer) en valide manier te beoordelen en onderbouwen. De nieuwe systematiek, CoMSAS (Complex Matrix Safety Assessment Strategy) gebaseerd op het optimaal inzetten van het Threshold of Toxicological Concern concept, integreert informatie afkomstig uit chemisch analytisch, toxicologisch en blootstellingsonderzoek met als doel optimaal (efficiënt en kosten effectief) gebruik te maken van alle bestaande informatie, sneller te focusseren op die aspecten van een product die er bij de beoogde toepassing en gebruik qua veiligheid daadwerkelijk toe doen, de benodigde detaillering van onderzoek vast te stellen en onderbouwing te genereren voor (eventueel) vervolg onderzoek. In eerder onderzoek is C0MSAS toegepast op verpakkingsmaterialen (NIAS) en voedingsmiddelen met een lage dagelijkse inname.

PPnninq en voortgang finHinn Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging en/of uitoestelde ooleverdatum?

er wiiziainnPn zijn t.o.v. het prnirtnIin svp toelichten’) Ja Nee Nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten

1) C0mSAS, ihb de analytische screening met GC-MS, GCxGC-MS en LC-MS is succesvol toegepast op processing van voedingsmiddelen met een hoge dagelijkse inname: aardappel en brood. Het voordeel van C0MSAS benadering is dat alleen componenten boven de Cramer class III inname van 90 ug/dag geidentificeerd hoeven te worden. Bij produkten met een hoge dagelijkse inname zoals aardappel en brood, zijn dit er echter zo veel dat dit een veiligheidsbeoordeling niet vereenvoudigt. Daarom kan geconcludeerd worden dat CoMSAS voor de veiligheidsbeoordeling van nieuwe voedingsmiddelen met een hoge dagelijkse inname niet geschikt is. Het kan wel worden toegepast om nieuwe processingsmethoden te vergelijken met bestaande methodes waarvan is aangenomen dan wel bewezen is dat deze veilig zijn. In de praktijk vraagt dit om software tools om de vergelijking van zeer complexe GC(x)GC-MS data en LC-MS data te vereenvoudigen. 2) Er is software geschreven die voor GC-MS data: Ruwe data analyseert, Pieken detecteert, Van die pieken zo zuiver mogelijk spectra genereerd (via deconvolutie) In een eigen database zoekt of dit spectrum / retentietijd al eens eerder gevonden is Nee: dan wordt een nieuwe entry in de database gegenereerd (spectrum, retentietijd, type monster,.) Ha: Piek krijgt label dat verwijst naar database entry en een maat voor concentratie in een monster. Gebruiker kan eenvoudig inzien in welke voedingsmiddelen etc deze component eerder gezien is en indien bekend ook de identiteit. -

-

-

-

-

-

Voor LC-MS is de procedure nagenoeg identiek. LC-MS geeft in de regel geen spectra, alleen maar het intacte molecuul, met exacte massa en isotooppatroon. Om meer informatie te krijgen over de structuur wordt zogenaamde data dependent MS/MS uitgevoerd waardoor moleculen fragmenteren. De LC-MS versie van de database slaat alle informatie op, exacte massa, isotooppatroon, retentietijd en het data-dependent MS/MS spectrum. Deze software/database applïcatie kan gebruikt worden om toepassings-specifieke databases te maken: bijv. NIAS in food contact materials, voedingscomponenten, etc. Naast deze functionaliteit zijn er ook mogelijkheden om met meetgegevens (ihb exacte massa) op internet te zoeken naar mogelijke matches, bijv. in ChemSpider ( www.chemspider.com) maar ook in andere publieke databases. Met deze software/database is de interpretatie van complexe data van voedingsmiddelen aanzienlijk vereenvoudigd (ook al is het nog een prototype). Componenten zoals nutrienten met hoge concentraties, kunnen hiermee snel geïdentificeerd worden als niet relevant voor een veiligheidsbeoordeling. 3) C0MSAS vereist de exclusie van zware metalen en organofosfaten. Hiertoe, zijn twee sensor-achtige target methoden ontwikkeld die beide groepen van stoffen sneller en goedkoper kunnen detecteren. Carbamaten via een enzymatische methode en metalen met LIES. De laatste is toegepast op wijn en aardappel. De methode voor metalen

Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten Geen

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de Iroducten oo ooenbare websites) WetenschappeRapporten Inleidingen/ Artikelen in lijke artikelen vakbladen workshops/ (*) invited lectures


Spin-offs (**)

1 (+2 in 2015)

1

0

1

0


1

0

1

0

A-/ NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLOÎrNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget nvt Doorschuif van budget (goedgekeurd) nvt Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website Presentatie CoMSAS, CEFIC FCA workshop on non-plastics food contact materials, Madrid, 25th September 2014 Publicaties: Koster, S., Rennen, M., Leeman, W., Houben, G., Muilwijk, B., van Acker, F., Krul, L. A novel safety assessment strategy for non-intentionally added substances (NIAS) in cafton food contact materials (2014) Food Additives and Contaminants Part A Chemistry, Analysis, Control, Exposure and Risk Assessment, 31 (3), pp. 422-443. -

Sander Koster, Winfried Leeman, Elwin Verheij, Ellen Dutman, Leo van Stee, Lene Munch Nielsen, Stefan Ronsmans, Hub Noteborn, Lisette Krul, A novel safety assessment strategy applied to non selective extracts, Food and chemical toxicology (submitted and reviewed).


Aloemene oeoevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

060.08285 Genomics technologieontwikkeling voor voedselveiligheid & applicatieontwîkkeling Agri&Food / Healthy Living IG GVV Machtelt Braaksma Nvt (KIP project) -

afgerond T

1-1-2014 31-12-2014 Ontwikkeling van genomics technologieën voor o.a. snelle analyse/karakterisering van microbiële populaties, identificatie van antibïoticum resistentiegenen, aantonen biofilmvorming, en opzetten van generiek in vitro gastheer-pathogeen interactie model.

Plannina en voortaana (indien er wiiziainaen zijn t.o.v. het oroiectDlan svo toelichten’) Loott de PPS voloens lannino? la Zijn er wijzigingen in het nvt consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging en/of uitoestelde ooleverdatum?

nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten -

-

-

-

Er is een MiSeq methode opgezet om behalve bacteriën ook populaties van eukaryoten micro-organismen te kunnen analyseren en karakteriseren. Zo kan snel een brede inventarisatie gemaakt worden van de schimmeldiversiteit in bijvoorbeeld voedselproductiefaciliteiten, dit draagt bij aan verbeterde voedselkwaliteit en -veiligheid. Een methode is ontwikkeld om in het lab een Legionella biofilm te genereren. Met dit model kan het praktijkrelevante probleem van de groei van een potentieel voor mensen gevaarlijke bacterie beter bestudeerd worden en wordt het mogelijk om de effectiviteit van bestaande oplossingen maar ook die van nieuwe oplossingen te testen. Een pijplijn om antibioticum resistentiegenen in een metagenoom dataset te identificeren is opgezet. De ontwikkelde techniek en kennis vormen de basis voor het detecteren van (ongewenst) antibioticagebruik, bijvoorbeeld in veehouderijen en klinieken. Humane macrofagen blootgesteld aan verschillende Legionella isolaten reageren verschillend op de diverse Legionella stammen en verschaffen zo inzicht in de virulentie van nauw verwante (en moeilijk te onderscheiden) voedsel

pathogenen. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten

nvt


1


1


Spin-offs (**) 2

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdraqe. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget 65 euro niet besteed Doorschuif van budget (goedgekeurd) -

Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website Wetenschappelijke artikelen • Guus Roeselers, Jordy Coolen, Paul W. J. J. van der Wielen, Marco C. Jaspers, Adrie Atsma, Bendeft de Graaf, Frank Schuren (2014) Microbial biogeography of drinking water: patterns in phylogenetic diversity across space and time. Environmental Microbiology (in press) • Kort R. Personalized therapy with probiotics from the host by TripleA. Trends Biotechnol. 2014 Jun;32(6):291-3. • Reid G, Nduti N, Sybesma W, Kort R, et al. Harnessing microbiome and probiotic research in sub-Saharan Africa: recommendations from an African workshop. Microbiome. 2014 Apr 16; 2( 1) : 12. • Mpofu A, Linnemann AR, Sybesma W, Kort R, Nout MJ, Smid EJ. Development of a locally sustainable functional food based on mutandabota, a traditional food in southern Africa. J Dairy Sci. 2014 May;97(5):2591-9. • Kort R, Caspers M, van de Graaf A, van Egmond W, Keijser B, Roeselers G. Shaping the oral microbiota through intimate kissing. Microbiome 2014;2:41. dol: 10.1186/2049-2618-2-41. Inleidingen? workshops! invited lectures • Kort R. RADIO 1. Nederlandse probiotische yoghurt in Afrika http ://test.new.radiol .nl/item/174533 Nederlandse%2oprobiotische%2oyoghuft%2Oin%20Afrika html

-

Radio 1 (15-01-2014)

.

• Voordracht: Kort R. Personalized probiotics. Exploring Human Host-Microbiome Interactions in Health and Disease, 14-16 April 2014, Wellcome Trust Genome Campus, Hinxton, Cambridge, UK. Oral presentation. • Voordracht: Kort R. Personalized probiotics. International Probiotics Association World Congress. May 9th llth, 2014. Athens Ledra Hotel, Greece. Oral presentation. -

• Voordracht: Guus Roeselers, “De impact van moleculaire diagnostica op microbiologische veiligheid” Microbiologie & Ketenverantwoordelijkheid Symposium. January 16, 2014, Utrecht, The Netherlands. Aangevraag-de octrooien /first filings • Kort, R. TNO patent application. (2014) Produdion of personalized probiotics by in vitro enrichment of beneficial microorganisms from the host. European patent application No. 13181363.6 • Kort. R. Schuren, F. TNO patent application. (2014) Production of probiotics by in vitro enrichment of beneficial microorganisms from human or animal microbiota.( P101855EP01)

TOPSECTOR .

-


AIemene aeaevens

PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke staftdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

n.a. Nutrition-based approach to support antigen-specific oral immunotherapy for food allergy AgriFood / Thema Voedselveiligheid / programma lijn 8b: Risico’s van Allergenen Astrid Kruizinga Nvt Nvt Lopend T 1 oktober 2013 30 december 2016 TNO neemt vanaf 2013 deel aan het STW programma NUTRALL: “Nutrition-based approach to support antigen specific oral immunotherapy for food allergy’. De rol van TNO is het begeleiden van de zoektocht naar relevante biomarkers. Dit zal pas van start gaan later in het project (2015).

Planning en voortgang (inrlinn er wiizininnnn Loopt de PPS volqens planninq? Ja Zijn er wijzigingen in het Nee consortium/de oroiedDaftners? Is er sprake van vertraging Nee en/of uitqestelde oleverdatum?

zijn t.o.v.

het

Drojectplan svo

toelichten’)

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Binnen het project zijn drie AlO’s begonnen met het opzetten van degeschikte modellen waarin we in een later stadium nutrigenomics gaan toepassen. De rol van TNO is het begeleiden van de zoektocht naar relevante biomarkers. Dit zal pas van start gaan later in het project (2015). Knelpunten: geef een korte Geen inhoudelijke knelpunten

beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten

in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de Droducten o ooenbare websites WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops/ (*) invited lectures

Aantal opgeleverde producten


Spin-offs (**)

1

nvt

1

1

nvt

1

nvt

1

1

nvt

Verwacht u het komende jaar een octrooîaanvraag?

1

1

nvt

nvt

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Geen afwijkingen Doorschuif van budget (goedgekeurd) Nvt Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

TOPSECTOR t


Alaemene

aeaevens

PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema —

Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, TofV) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

nvt Project 3: Fysisch-chemische en biologische parameters AgriFood / Thema Voedselveiligheid / programma lijn 8b: Risico’s van Allergenen Astrid Kruizinga Nvt Nvt Afgerond T 1 januari 2014 31 december 2014 Dit project heeft tot doel fysisch chemische en biologische parameters en methoden te identificeren die de allergeniciteit van eiwitten en peptiden kunnen voorspellen. Het maakt onderdeel uit van een groter project waarin een geaccepteerde strategie wordt ontwikkeld met daarin een tool box van biologische- en fysisch-chemische parameters en een methode voor het uitvoeren van een goede risicobeoordeling voor allergeniciteit van nieuwe eiwitten, peptiden en nieuwe eiwit/peptiden houdende voedingsproducten.

Plannina (indien Looot de PPS voloens olannino? Ja Zijn er wijzigingen in het Nee consortium/de prolectpaftners? Is er sprake van vertraging Nee en/of uitoestelde ooleverdatum? en

voortaana

er wiiziainaen

ziin

t.o.v..

het arolectulan

svo

toeIichten

Highlights: korte beschrijving de belangrijkste Gezien de groeiende wereldbevolking en de beperkte eiwitvoorraden zal er de komende jaren een steeds grotere vraag zijn naar alternatieve eiwitbronnen en nieuwe voedingsmiddelen (Novel Foods, GMO’s etc). Indien deze nieuwe eiwitbronnen en nieuwe voedingsmiddelen geïntroduceerd worden, zal dit gepaard gaan met de vraag of deze eiwitten veilig zijn voor de consument mbt potentiële allergeniciteit. Echter, tot op heden zijn er nog onvoldoende richtlijnen en methoden beschikbaar voor het voorspellen van het risico op allergeniciteit voor eiwit- en peptide houdende producten. geef een

van

resultaten

Het is dus van belang om een geaccepteerde strategie voor het voorspellen van het risico op allergeniciteit voor eiwit- en peptide houdende producten te ontwikkelen voor een succesvolle introductie van bijvoorbeeld duurzame alternatieve eiwitbronnen, zoals insecten en algen en nieuwe voedinasmiddelen fGMO. aemodificeerde eiwitten’ en het waarboraen van de

voedselveiligheid. Dit project heeft tot doel fysisch chemische en biologische parameters en methoden te identificeren die de allergeniciteit van eiwitten en peptiden kunnen voorspellen. Binnen dit project wordt o.a. onderzoek verricht naar allergeniciteit van insecteneiwitten. Onderzocht is of en in hoeverre processing invloed heeft op de allergeniciteit. Vastgesteld is dat de herkenning van eiwitten uit insecten door antilichamen van allergische mensen niet beinvloed lijkt te worden door processing. Ook is onderzoek verricht naar de darmdoorlaatbaarheid van eiwitten, epitheel cel activatie en de immuun response in in vivo en ex vivo biologische assays. Verder heeft TNO deelgenomen in verschillende internationale netwerken voor het bevorderen van samenwerking en kennisdissiminatie. Deze netwerken betroffen onder andere: Cost action INFOGEST FAOO5. Deze actie loopt van 2011-2015; Er is samengewerkt aan het schrijven van een open access boek: The impact of Food bioactives on gut health: in vitro and ex vivo models. TNO is editor in chief en beschrijft in het boek verschillende ‘TNO’ modellen: TIM-1 en 2, organoids, InTESTine en varkens darmsegmenten. Het boek ligt nu bij de publisher voor editing. ILSI-werkgroep Food Allergy Expert Group on Allergenicity & Processing 2013-1014. De resultaten van de werkgroep worden in een publicatie verwerkt. De publicatie zal ingediend worden bij het tijdschrift: Food and chemical toxicology) -Opstarten COST action: Improving Allergy Risk Assessment Strategy for new food proteins (ImpARAS). In 2014 is deze Cost Action goedgekeurd en in December is de eerste meeting van dit network geweest. -

-

Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten Geen inhoudelijke knelpunten

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen/ lijke artikelen vakbladen workshops/ (*) invited lectures 1 4 nvt 3

1


1


Spin-offs

f**) Nvt

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLOÎTNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Geen afwijkingen Doorschuif van budget (goedgekeurd) Nvt Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website Publicaties

Reitsma M, Westerhout J, Wichers HJ, Wortelboer HM, Verhoeckx KC. Protein transport across the small intestine in food allergy. Mol Nutr Food Res. 2014 Jan;58(1):194-205. dol: 10.lOO2Imnfr.201300204. Epub 2013 Dec 3. PubMed PMID: 24395537. Posters 2074

Joost Smit, Mary-lène de Zeeuw-Brouwer, Manon van Roest, Govardus de Jong, Jolanda van Bilsen. A novel combined in-vitro and in-vivo model to predict the allergenicity of food proteins EMCI Congress 2014, Copenhagen Effect of processing on allergenicity of mealworm proteins. Broekman, HCHP, Knulst, AC, den Hartog Jager, CF, Gasparl, M, de Jong, Govardus AH, Houben, GE, Verhoeckx, KCM, EAACI congress 2014. Kopenhagen. Allergenicity assessment of hydrolysed infant formulas; comparison of a guinea pig and a mouse model for cow’s milk allergy van Esch B.C.A.M., van Bilsen J.H.M. Gros- van Hest M. Jeurlnk P.V. Garssen J. SmitJ.J., Pieters R.H.H. and Knippels L.M.J. EAACI congress 2014. Kopenhagen ,

,

,

Rapportage Verhoeckx, K.C.M., Eiwit transport over de dam, rapport TNO 2014 RI 1149 Hoozemans, M, The effect of allergens on epithelial ceils, stage verslag Marijnissen RJ, Allergenicity assessment of ten food proteins in a food allergy model in female C3H/He(Ou)J mice Rapport V20392. Van Bilsen JHM, Serological analyses of sewm collected in TNO Triskelion study 20392: Allergenicity assessment of ten food proteins in a food allergy model in female C3H/He(Ou)J mice, Annex 5 in rapport V20394

t

1OPSCR AGRI&F000 0Cr Ar&FOJ

PPS-jaarrapportage 2014 De Pl’S-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Algemene gegevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

PInninq en voortgana (indien Loopt de PPS volgens olannina? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging en/of uitoestelde oDleverdatum?

nvt Project 4: Risico’s van allergeniciteit AgriFood / Thema Voedselveiligheid Risico’s van Allergenen Astrid Kruizinga Nvt

/ programma lijn Sb:

Nvt Afgerond T 1 jan 2014 31 dec 2014 De doelstelling van dit project is tweeledig: 1. Het kwantificeren van risico’s van bekende allergenen in voeding, met het ontwikkelen van een toepassing van de kennis voor bedrijven en overheid. Daarbij willen we de vraag beantwoorden of actielimieten voor bekende allergenen in voedsel (ter vervanging van “may contain”) realistisch zijn. 2. Het ontwikkelen van een geaccepteerde strategie (methode) voor het beoordelen van de risico’s op allergeniciteit van (nieuwe) eiwitten en peptidenhoudende producten.

er wiiziainaen zijn t.o.v. het Ja Nee —

Dtn1f1iIM

svn

frIhfai)

nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Doelstelling 1: May Contain problematiek Wanneer bekende voedselallergenen (zoals pinda, melkeiwit, etc.) bewust worden toegevoegd aan producten, als (onderdeel van een) ingrediënt, is er geen probleem. De wetgeving regelt dat dit ongeacht de hoeveelheid moet worden vermeld op het etiket. Echter, wanneer allergenen in een product terecht komen zonder dat dit bekend is, ontstaat er een potentieel probleem. We spreken hier van kruiscontaminatie. Kruiscontaminatie met voedselallergenen in de voedselproductie keten is een probleem voor bedrijven, de allergische consumenten en hun omgeving en de overheid. Voedingsproducten die gecontamineerd zijn met een voedselallergeen leveren een potentieel gevaar op voor de allergische consument. Producenten hanteren meestal een beleid om kruiscontaminatie te

reduceren of te vermijden. Dit is echter niet altijd mogelijk. Omaansprakelijkheid te voorkomen passen producenten soms aanvullende etikettering toe om daarmee de allergische consument te waarschuwen (“may contain...”). Met betrekking tot de kwantificering van risico’s bij allergenen heeft TNO een kwantitatieve methode op basis van probabilistische technieken ontwikkeld. De reacties naar aanleiding van de internationale toetsing, de publicatie van Spanjersberg et al. in Food and Chemical Toxicology (2007) en (inter)nationale presentaties over deze methodiek zijn zeer positief. Wanneer de gevolgen van een contaminatie kwantitatief bekend zijn, kunnen grenswaarden voor allergeencontaminaties opgesteld worden, waardoor onnodige labelling of recall voorkomen wordt. Deze methode en de afgeleide grenswaarden zijn voor het eerst toegepast in 2012 door het Allergen Bureau in Australie en Nieuw Zeeland (VITAL) en getoetst door ILSI Europe voor de toepasbaarheid in Europa. Om de toepasbaarheid van deze grenswaarden uit te breiden en de TNO methode breder te kunnen toepassen, is een breed publiek draagvlak voor de vernieuwde kijk op risicobeoordeling van voedselallergenen nodig. Bovendien zal de TNO methode verder gevalideerd moeten worden en ontbrekende data gegenereerd worden. Er is in 2014 in samenwerking met diverse partners aan diverse publicaties gewerkt in dit onderzoeksterrein en er is input geleverd op de draft Scientific Opinion van de EFSA over Food Allergy. Verder is TNO een deelnemer in de nieuw gestarte (december 2014) werkgroep op het gebied van ‘Severity and Thresholds’. Ook is er een VMT-TNO symposium georganiseerd op 13 mei 2014. Het onderwerp van deze workshop was hoe VITAL te implementeren. Doelstelling 2: Ontwikkelen nieuwe risicobeoordelingsstrategie voor nieuwe/alternatieve eiwitten Er is een groeiende vraag naar alternatieve eiwitbronnen en nieuwe voedingsmiddelen (novel foods, GMO’s, etc.). Indien deze nieuwe eiwitbronnen en nieuwe voedingsmiddelen geïntroduceerd worden, zal dit gepaard gaan met de vraag of deze eiwitten veilig zijn voor de consument mbt potentiële allergeniciteit. Waar voor de bestaande en bekende voedselallergenen redelijk inzicht is in de problematiek en gewerkt wordt aan oplossingen, zijn er tot op heden nog onvoldoende richtlijnen en methoden beschikbaar voor het voorspellen van het risico op allergeniciteit van eiwit- en peptidenhoudende producten. De ontwikkeling van een geaccepteerde strategie voor het voorspellen van het risico op allergeniciteit voor eiwit- en peptidehoudende producten is van groot belang voor een succesvolle introductie van bijvoorbeeld duurzame alternatieve eiwitbronnen (zoals insecten en algen) en nieuwe (zoals GMO) voedingsmiddelen en het waarborgen van de voedselveiligheid. In 2014 is verder gewerkt aan het vaststellen en rangschikken van de relatieve allergeniciteit, inclusief potentieel lage allergeniciteit, van een set bekende allergenen op basis van potentie (humane drempelwaarde distributies) en prevalentie. Dit heeft geleid tot een methode voor het rangschikken van de allergenen. In 2014 is de methode opgeschreven in een concept artikel voor een wetenschappelijk tijdschrift. Naar verwachting wordt dit artikel eind 2014 / begin 2015 ingediend bij een wetenschappelijk tijdschrift. Ook is in 2014 gewerkt aan stakeholderacceptatie van dit onderdeel middels deelname aan de ILSI werkgroep ‘Prioritisation of allergenic food with respect to public health relevance’. TNO heeft hierbij de leiding in het schrijven van een publicatie als output van deze werkgroep. Een eerste concept model voor het voorspellen van allergeniciteit waarbij gebruik wordt gemaakt van de gegenereerde eigenschappen van bekende allergenen in de projecten die fysisch chemische of biologische parameters identificeren is gemaakt. Daarnaast is er gewerkt aan een plan van aanpak hoe het model verder te ontwikkelen. In 2014 is de oorspronkelijke database, welke is ontwikkeld in 2012/2013, naar een hoger niveau gebracht door de opzet in het DIAMONDS web-systeem van RAPID te zetten, zodat de database robuuster en meer gebruiksvriendelijk is. Het is mogelijk automatisch beschikbare data uit verschillende internet databases (UNIPROT, ProtParam) in te lezen. Gebruikers kunnen informatie toevoegen en het systeem kan geïntegreerd worden met statistische scripts.

Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten Geen knelpunten

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Inleidingen/ Artikelen in lijke artikelen vakbladen workshops/ (*) invited lectures 7 nvt nvt 10

1


1


Spin-offs (**) Nvt

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO[tNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Geen afwijkingen Doorschuif van budget (goedgekeurd) Nvt Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website Publicaties Versluis A, Knulst AC, Kruizinga AG, Michelsen A, Houben GF, Baumert JL, van Os-Medendorp A. Frequency, severity and causes of unexpected allergic reactions to tood. A systematic literature review. Accepted for publication in Clinical and Experimental Allergy. 2014. Houben G., Blom M., Bilsen van J., Krul L. New developments in food safety assessment: innovations in food allergy and toxicological safety assessment. Book Chapter 2 in: Pharma Nutrition. MPS Advances in the Pharmaceutical Sciences Series 12. Ed by Folkerts G and Garssen J. AAPS Press & Springer 2014. ISBN 978-3-319-06150-4, 9-27. Taylor SL, Baumert JL, Kruizinga AG, Remington BC, Crevel RW, Brooke-Taylor S, Allen KJ; Allergen Bureau of Australia & New Zealand, Houben G. Establishment of Reference Doses for residues of allergenic foods: Repoft of the VITAL Expert Panel. Food Chem Toxicol. 2014 Jan;63:917. Allen KJ, Remington BC, Baumert JL, Crevel RW, Houben GF, Brooke-Taylor S, Kruizinga AG, Taylor SL. Allergen reference doses for precautionary labeling (VITAL 2.0): Clinical implications. J Allergy Clin Immunol. 2014 Jan;133(1):156-64.. R.W.R. Crevel, J.L. Baumert, A. Baka, G.F. Houben, A.C. Knulst, A.G. Kruizinga, S. Luccioli, S.L. Taylor, C.B. Madsen (2014) Development and evolution of risk assessment for food allergens, Food Chemicat Toxicology FCT. 2014; 67:262-276 Rene W.R. Crevel, Barbara K. Ballmer-Weber, Steve L. Taylor, Geert Houben, Clare Milis 2014 Thresholds or ‘How Much Is Too Much?’ Chapter 5 in Risk Management for Food Allergy Edited by CB Madsen, R.W. R. Crevel Clare MilIs and Steven L. Taylor Academic Press. P 77-100 Charlotte Bernhard Madsen, Geeft Houben, Sue Hattersley, Rene W.R. Crevel, Ben C. Remington, Joseph L. Eau mert (2014) From Hazard to Risk e Assessing the Risk Chapter 6 in in Risk Management for Food Allergy Edited by CE Madsen, R.W. R. Crevel Clare Mills and Steven L. Taylor Academic Press. P 101-126 Oral presetations Blom, Mafty; Kruizinga, Astrid; Crevel, Rene; Houben, Geeft. Risk assessment of peanut protein traces found in refined peanut oil. Oral presentation at FAAM Dublin, Oct 2014 Versluis A, Medendorp-van Os H, Kruizinga A, Michelsen A, Blom M, Houben G, Knulst A. the influence of cofactors on allergic reactions to food. FAAM, October 2014.

Blom WM May contain waarschuwingen Hoe werkt VITAL 2.0? VMT workshop VITAL, Utrecht 13 mei 2014. Astrid Kruizinga Workshop: Hoe op basis van VITAL 2.0 actiegrenzen vaststellen? VMT workshop VITAL, Utrecht 13 mei 2014. Rinke Klein Entink, AG Kruizinga, WM Blom, GF Houben, JHM van Bilsen. Development of a scale for food allergenic products for hazard characterization of new proteins, invited talk at the MTO Colloquium, University of Tilburg, The Netherlands: February 4, 2014 Kruizinga A.G, Klein Entink R.H, Blom W.M., Houben G.F., van Bilsen J.H.M. Determination of the relative allergenicity of food products for quantitative hazard assessment SOT’s 53rd Annual Meeting, March 24—27, 2014, Phoenix, Arizona. Rinke Klein Entink: Risk analysis for food allergy and why you should also be a teacher and a salesman. Talk for the Young Statisticians of the Netherlands Organization for Statistics and Operations Research, Utrecht: May 19, 2014. Fabriek B Prevention of food allergies: how to deal with the proteins of the future SMI Allergy congress in London 9/10 july (invited speaker) Klein Entink R.H., Kruizinga A, Fabriek B, Blom M, Houben G, Bilsen J. Quantitative prediction of the allergenicity of new or modified proteins. FAAM, October 2014. Kruizinga AG, Klein Entink RH, fabriek B, Blom WM, Houben GF, Bilsen van JHM. Quantitative prediction of the allergenicity of new or modified proteins. EAACI congress 2014. June 9-11 Kopenhagen.

TOPSECTOR

XèFd

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die de inhoudelijke gebruikt van

rapporteren

dit

format

wordt

te

gevraagd

resultaten

start

zijn

gegaan

over

van

te

worden.

Voor

rapporteren

beide

en

over

onder

••

aansturing

financiële

van

voortgang.

de

de de hele PPS: de publieke financiële

topsectoren

Voor

voortgang

is

dienen

de inhoudelijke

een

én

.htU!

jaarlijks

te

dient beschikbaar. U bijdrage de voortgang

spreadsheet

de

private

en

partijen.

Algemene gegevens PPS-nummer Titel

-

Topsector en Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator Partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels) innovatiethema

(namens

060.08083 Project 6 ERIS Emerging Risk Identification Support & Management (KIP) Agri & Food Hilde Cnossen N.v.t.

private

Planning en voortgang (indinn Loopt de PPS volqens planninq? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging en/of uitoestelde oDleverdatum?

—

Afgerond T 2014 2014 De veiligheid van ons voedsel is zeer hoog, toch doen zich onverwacht incidenten voor met bekende of onbekende (opkomende) voedselrisico’s leidend tot gezond heidsschade, economische schade, juridische consequenties en maatschappelijke onrust. Uit analyse van incidenten en crises blijkt duidelijk dat vaak vroege informatie aanwezig was voorafgaand aan het feitelijke incident: zowel oude soms vergeten gevaren als om echte nieuwe gevaren (Brug et al, 2014). Het identificeren van relevante informatie en daar vervolgens op de juiste wijze mee omgaan, zijn de belangrijkste bottlenecks voor (emerging) risico identificatie. Hier liggen kansen voor verbetering. Bedrijven en overheden (bijv. NVWA, EFSA, FDA) hebben behoefte hun informatie management anders te organiseren ten einde crises en incidenten zoveel mogelijk te voorkomen en/of de impact daarvan te beperken. De essentie is relevante informatie snel en overzichtelijk op de juiste plaats te krijgen.

er wijziinaen zijn t.o.v. het DroiectDlan svi toeIichten

Ja Nee Nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Voor de marktgerichte doorontwikkeling van ERIS zijn in 2014 onder meet de volgende resultaten gerealiseerd: Versterking en uitbreiding van ERIS technologie door implementeren van databronnen die gericht zijn op vroege publicaties, agendasetting en studie/trial status. De signalen uit deze bronnen dragen bij aan pro-actief management door de time window tussen signaal en mogelijke impact te vergoten. Hierdoor is er in potentie meer tijd voor signaalanalyse en proactief risicomanagement. -

-

-

-

-

-

Realisatie van interactief dashboard voor de ERIS Reports. Beoordeling van inhoudelijke informatie over emerging risks wordt hierdoor eenvoudiger en informatie kan sneller worden omgezet in actie voor pro-actief risicomanagement. Uitbreiding van ERIS datawarehouse en rapportages om bovenstaande te faciliteren. Wetenschappelijke inbedding van ERIS, risicomanagement (als doel van de uitkomsten van ERIS) en risico ranking en prioriteren door netwerken en externe presentaties. Integratie ERIS met andere technologieën door inzet in andere projecten. Kennis op het gebied van copyrights en liability van het gebruik van data, wat is door vertaald naar informatie bij de ERIS reports en toekomstige contracten.

Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten Niet van toepassing.

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels oroducten of een link naar de Droducten 00 oDenbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures 0 0 2 4 Verwacht u het komende jaar een octrooiaanvraag?

1

en/of omschrijving van de Aangevraagde octrooien /first fihings 0

Spin-offs (**) 0

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslaa en overioe overheidsbiidraae. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Doorschuif van budget (goedgekeurd) Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website Artikelen in vakbladen Heeres, H.L., 2014. Essentiele eisen voor verpakkingen, leidraad om te verduurzamen en te recyclen. VMT 28 maart 2014, nr 4, pag. 19-20. Broodje poep Voedselschandalen in perspectief. Vrij Nederland 12 juli 2014, pag 25-26, 29-30. -

-

—

Inleidingen! workshops! invited lectures Lucas Luijckx, NS. Presentation, invited, Early signalling of emerging risks, FERA JIFSAN annual conference, June 9, 2014, York (UK) Lucas Luijckx, NS. Presentation, Emerging technology and consumer opinion, Connect4Action/RECAPT Joint Conference, October 29, 2014, Brussels (S) Lucas Luijckx, NS. Presentation, invited, The dynamic world of mycotoxins, USP Workshop Chemical contaminants in food, November 20, 2014, Rockville (USA) Lucas Luijckx, NS. Presentation, invited, Qualitative approach to risk ranking and prioritization, USP Workshop Chemical contaminants in food, November 21, 2014, Rockville (USA) -

-

-

-

4

TOPSECTOR

1OPS€CTOfl AGR&FOOO ‘1
PPS-jaarrapportage

—

2014


Alaemene

aeaevens

PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke staftdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

nvt VP W 2014 Programmamanagement en vernieuwing AgriFood / Thema Voedselveiligheid Astrid Kruizinga Nvt Nvt Afgerond T 1 jan 2014 31 dec 2014 Dit project omvat het Management voor het Programma Voedselveiligheid. Dit betreft het verrichten van coördinerende werkzaamheden gericht op het efficiënt en effectief inzetten van kennisinvesteringsmiddelen via projecten binnen en ten behoeve van TNO op het gebied van voedselveiligheid (Programma Voedselveiligheid).

Planning (indien Loopt de PPS volgens planning? Ja Zijn er wijzigingen in het Nee consortium/de oroiectoartners? Is er sprake van vertraging Nee en/of uitoestelde ooleverdatum? en

Highlights:

voortgang

geef een

korte

er wijzigingen

beschrijving van

zijn

de

t.o.v.

het prniertnlrni

sv

fnølirhtpn’l

belangrijkste resultaten

Het werkplan in 2014 betrof het management voor het Programma Voedselveiligheid. Bijzondere aandacht is uitgegaan naar de afstemming/inbedding met betrekking tot de Topsectoren. Ad hoc/KIEM-projecten zijn voornamelijk ingevuld door bijdrage aan voorbereidingen van de Topsectoren en aan het opstarten van daaruit voortvloeiende nieuwe initiatieven, in het bijzonder het verkennen van mogelijkheden voor het opzetten van een Shared Research Program Voedselallergie. Voor dit laatste is een uitvoerige verkenning naar potentiele partners en hun kennisvragen uitgevoerd. De verwachting is dat de SRP begin 2015 van start zal gaan.

Knelpunten:

geef een

Geen knelpunten

korte beschrijving

van

de

eventuele

inhoudelijke knelDunten

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures nvt nvt nvt nvt

1


1


Spin-offs (**) nvt

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Geen afwijkingen Doorschuif van budget (goedgekeurd) Nvt Bijlage: Titels van de producten of een lïnk naar de producten op een openbare website

TOPSECTOR PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Algemene gegevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private pa rtij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek tE, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Plnninq en voortgang (indien LooDt de PPS volcjens Dlannincl? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging en/of uitaestelde oDleverdatum?

05101314 NanoNext 05A Food process monitoring and product guality assessment Agro&Food Voedselveiligheid Jos van der Vossen NanoNext Mw Dr Ana Viloria Alabesgue Afgerond 31-12-2014 17-2011 31-12-2015 Ontwikkeling van een kweekonafhankelijk meetsysteem voor detectie van pathogene bacteriën dat zo is ingericht dat het ingepast kan worden in een microsysteem/lab on a chip VOOt on site detectie.

er wijzigingen zijn t.o.v. het roiectolan iv toeÏichten’ ja nee nee

Highliahts: aeef een korte beschrijving van de belanariikste resultaten . Campylobacter moleculaire bepaling toepasbaar op veld monsters . Bepaling is gebaseerd op isotherm DNA amplificatie principe . Na simpele monstervoorbewerking functioneel op kratmest-, cecum-, feces- en vleesmonsters. . Testuitslag vergelijkbaar met klassieke bepaling en kwantitieve PCR. . Manuscript is in bewerking voor publicatie Knelpunten geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten



Spin-offs (**)

1


1

JA

/ NEE

Financiën Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslaa en overiae overheidsbiidraae. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder Afwijking van het ingezette budget Nvt Doorschuif van budget (goedgekeurd) Nvt Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website Geef evt. toelichting op:

TOPSECTOR

7OPSECTOR AGffiOOO rX(A;F.J

b!tttJ


Algemene gegevens


nvt Onderzoek Allergeniciteit Insecteneiwitten TNO-UMCU AgriFood / Thema Voedselveiligheid / programma lijn 8b: Risico’s van Allergenen Astrid Kruizinga Nvt nvt Afgerond T 1 januari 2013 1 Juli 2015 TNO heeft een onderzoeksstrategie ontwikkeld om eiwitten die wat betreft allergeniciteit grote risico’s met zich mee kunnen brengen te kunnen onderscheiden van eiwitten die slechts kleine of geen risico’s met zich meebrengen. Deze dekt zowel risico’s door kruisreacties als risico’s door nieuwe allergeniciteit. Deze strategie is voor het onderdeel kruisreactiviteit samen met het UMCU in een case studie getest.

Planning en voortgang (indien er wijzigingen Loopt de PPS volgens planning? Ja Zijn er wijzigingen in het Nee consortium/de nroiectDartners? Is er sprake van vertraging nee en/of uitgestelde opleverdatum?

zijn t.o.v.

het

projectplan svp

toelichten)

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Beschikbaar maken en ontwikkelen van toepassingen van nieuwe alternatieve eiwitbronnen voor voedsel is van groot belang voor verduurzaming van de voedselproductie. Echter de introductie van nieuwe eiwitten in voeding brengt veiligheidsvraagstukken met zich mee. Eén van de belangrijkste, zo niet het belangrijkste veiligheidsissue voor nieuwe eiwitten in voeding betreft risico’s op allergeniciteit. In eerste instantie moet men er vanuit gaan dat elk eiwit en dus ook elk nieuw eiwit in voeding allergieën kan veroorzaken. Het is belangrijk om eiwitten die wat dit betreft grote risico’s met zich mee kunnen brengen te onderscheiden van eiwitten die slechts kleine of geen risico’s met zich meebrengen. Hiervoor werd een onderzoeksstrategie ontwikkeld door TNO en het UMCU welke in dit project werd getest. Als casestudie voor deze toepassing werd gekozen voor de meelworm, omdat deze een belangrijke kandidaat is om op grotere schaal te worden toegepast in voeding voor de mens. Uit het onderzoek bleek dat de onderzoeksstrategie goed toepasbaar was in de praktijk. Knelpunten:

geef een

kortebeschrijvina

van

de

eventuele

inhoudeliike knelounten

Geen inhoudelijke knelpunten


1


1

en/’of omschrijving van de Aangevraagde octrooien /first filings n.a.

Spin-offs (**) n.a.

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Nvt Doorschuif van budget (goedgekeurd) nvt Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website Publicaties Verhoeckx KC, van Broekhoven S, den Hartog-Jager CE, Gaspari M, de Jong GA, Wichers HJ, van Hoffen E, Houben GE, Knulst AC. House dust mite (Der p 10) and crustacean allergic patients may react to food containing Yellow mealworm proteins. Food Chem Toxicol. 2014 Jan 9. pii: S02786915(14)00008-8. doi: 10.1016/j.fct.2013.12.049. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 24412559. Scientific oral presentations Verhoeckx, K.C.M. Allergenic risk of mealworm proteins, Senate Commission on Food Safety of the German Research Foundation (DFG), Berlin, Germany, 1 October 2014. (invited speaker) Verhoeckx, K.C.M. Risk assessment of novel proteins in food: Are insect proteins allergenic? International Conference Insects to Feed the World, Ede, The Netherlands 14 -17 May 2014 Verhoeckx, K.C.M. Allergenic risk of mealworm proteins (PART 1), CFA meeting Utrecht, The Netherlands 20 May 2014 Verhoeckx K.C.M., Risk assessment of novel proteins in food: Are insect proteins allergenic?, Food & Quality of life, 22-23 May 2014 Olsztyn Poland (invited speaker) Verhoeckx, K.C.M. Improved allergenicity risk assessment for novel proteins, COST Action hearings, St Sebastian, Spain, 26 March 2014 Posters Shrimp allergic patients at risk when eating mealworm Broekman, Verhoeckx, KCM, AC, den Hartog Jager, CF, Gaspari, M, de Jong, Govardus AH, Houben, GE, HCHP, Knulst. EAACI congress 2014. Kopenhagen Shrimp allergic patients are at risk when eating mealworm proteins Broekman, Henrike; Knulst, André; Den Hartog Jager, Stans; Gaspari, Marco; De Jong, Govardus; Houben, Geert; Verhoeckx, Kitty. FAAM, Dublin, Oct 9-11.

Populair wetenschappelijke tijdschriften H. Broekman, K. Verhoeckx, M. Gaspari, S. den Haftog Jager, G. Houben, A. Knulst. Schaaldierallergie en het risico op voedselallergie bij consumptie van nieuwe eiwitten Nederlands tijdschrift voor Dermatologie en Venereologie, 24 (05) 2014 pag 242-244 Rapportage Verhoeckx K.C.M. en Broekhuizen H. Beoordeling allergeniciteit van potentiele nieuwe eiwitten voor humane consumptie; Een case studie met meelworm, rapport TNO 2014 R11195

TOPSECTOR •

IGUW!fUU


Alaemene aeaevens

PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private pa rtij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

nvt Safety of walnut: elaboration of reference doses and relation with walnut allergens AgriFood / Thema Voedselveiligheid / programma lijn Bb: Risico’s van Allergenen Astrid Kruizinga Nvt Nvt Lopend T 1 januari 2014 1 augustus 2016 Het doel van het project is het afleiding van een referentiedosering voor walnoot, gebaseerd op betrouwbare klinische data.

Planningn voortQanQ (indien er wiiziainaen Looot de PPS volaens olannina? Ja Zijn er wijzigingen in het Nee consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging Nee en/of uitoestelde opleverdatum?

zijn t.o.v.

het

Droiectølan

SVD

toelichten’s

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Voor het afleiden van een voor walnoot-allergische consumenten veilige dosis walnooteiwit wordt een provocatiestudie uitgevoerd. Een voedselmatrix is ontwikkeld om walnoot te blinderen voor gebruik in de voedsel provocatie studie. De eerste patiënten zijn geïncludeerd in de studie. Knelpunten: geef een korte Geen inhoudelijke knelpunten

beschrijving van

de

eventuele

inhoudelijke

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures nvt nvt nvt nvt

knelpunten


Spin-offs (**) nvt

1


1

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO[rNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Geen afwijking van budget Doorschuif van budget (goedgekeurd) Nvt Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

TOPSECTOR W(’

PPS-jaarrapportage

2014


Algemene gegevens

PPS-nummer Titel

Nvt

Topsector en înnovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Supporting food allergen risk management by increasing scientific knowledge on thresholds AgriFood / Thema Voedselveiligheid / programma lijn 8b: Risico’s van Allergenen Astrid Kruizinga Nvt

Nvt Lopend T 1 Jan 2014 31 dec 2016 Doel van dit project is het verzamelen van drempelwaardendata met als doel het afleiden van referentiedoseringen voor verschillende allergenen. Met deze informatie kan de voedingsmiddelenindustrie op een betrouwbare manier een waarschuwing voor onbedoelde allergenen op het product zetten.

Planning en voortgang (indien er wijzigingen Loopt de PPS volgens planning? Ja Zijn er wijzigingen in het Nee consortium/de Droiectoartners? Is er sprake van vertraging Nee en/of uitgestelde opleverdatum?

Highlights:

geef een

korte

beschrijving van

zijn t.o.v.

het

projectplan svp

de belangrijkste

toelichten

resultaten

In 2014 is er vooral aandacht besteed aan het verzamelen van nieuwe drempelwaardendata. Enerzijds is er een literatuuronderzoek uitgevoerd. Anderzijds is er contact met ziekenhuizen gezocht voor het verkrijgen van nog niet gepubliceerde data. In 2015 zullen deze werkzaamheden worden voortgezet. Knelpunten: geef een

korte beschrijving van de

eventuele


Geen knelpunten.

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels en/of omschrijving van de producten of een link naar de producten op openbare websites) Wetenschappe- 1 Rapporten 1 Artikelen in 1 Inleidingen! 1 Aangevraag- 1 Spin-offs

lijke artikelen (*) 2

1

vakbladen nvt

nvt

workshops! invited lectures 2


1

de octrooien /first filings nvt

(**) Nvt

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Geen afwijkingen Doorschuif van budget (goedgekeurd) nvt Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website Steve L. Taylor, Geert F. Houben, ]oseph L. Baumert, Rene R. W. R. Crevel, Katrina J. Allen, A. E. J. Dubois, Andre C. Knulst,Benjamin C. Remington, Astrid G. Kruizinga, W. Marty Blom, Simon Brooke-Taylor. Understanding food allergen thresholds requires careful analysis of the available clinical data. Accepted for publication in JACI 2014. Rinke H. Klein Entink, Benjamin C. Remington, W. Marty Blom, Carina M. Rubingh, Astrid G. Kruizinga, Joseph L. Baumert, Steve L. Taylor, Geeft F. Houben, Food allergy population thresholds: An evaluation of the number of oral food challenges and dosing schemes on the accuracy of threshold dose distribution modeling, Food and Chemical Toxicology, Volume 70, August 2014, Pages 134-143 Remington, Ben; Westerhout, Joost; Blom, Mafty; Kruizinga, Astrid; Taylor, Steve; Houben, Geeft; Baumeft, Joe. Food allergy population thresholds: DBPCFC data for rice, kiwi, apple, peach, carrot, maize, tomato, and other less common allergenic foods. Oral presentation at FAAM Dublin, Oct 2014. Klein Entink, Rinke; Remington, Ben; Blom, Mafty; Rubingh, Carina; Kruizinga, Astrid; Baumeft, Joseph; Taylor, Steve; Houben, Geeft. Food allergy population thresholds: an evaluation of the dosing scheme and number of oral food challenges on the accuracy of threshold dose studies. Oral presentation at FAAM Dublin, Oct 2014.

:

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Alaemene aeaevens project-nummer Titel Topsector en i nnovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke staftdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Planning en voortgang (indien Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de Droiectoartners? Is er sprake van vertraging en/of uitaestelde ooleverdatum?

051.90086 2 TIFN_BioFilm Agri&Food Voedselvei ligheid Margreet Heerikhuisen TIFN -

Lopend V Het TIFN programma begon in 2011. Het hier gerapporteerde en boven genoemde project liep van 11-2014 tot 31-12-2014 Het TIFN programma loopt tot medio 2015 (middels een verlenging). The current project contains novel approaches that will deliver relevant information about molecular and regulatory mechanisms contributing to the establishment of genotypic and phenotypic heterogeneity in single and mixed specïes biofilms, combined with an assessment of stress resistance, damage repair, and growth performance capacity of the biofilm cells and spores after dispersal.

er wijzigingen zijn t.o.v. het projectplan svp toelichten) ja nee Er is een verlenging toegekend; oplevering medio 2015 ipv eind 2014 i.v.m. AlO begeleiding

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Differentiële Transcriptomics resultaat (2013) voor biofilm versus planktonische cellen van de thermofiele zuivel bacterie Geobacillus thermoglucosidans TNO.09-020 (GT2O) zijn verder onderzocht in termen van fysiologische betekenis. Het blijkt dat verschillen in fysiologische processen hierdoor weerspiegeld worden. Deze zijn in onderzoek, zoals quorum-sensing waarvoor een meetmethode is uitgewerkt. Daarnaast is de groei afhankelijkheid van GT2O van de activiteit van Anoxybacillus flavithermus (AF) in melk onderwerp van onderzoek. Op basis van de genoom sequenties van beide organismen is gezocht naar genen die coderen voor eiwit splitsende activiteit om te bezien of daar de verklaring kan liggen. Verder onderzoek aan het genoom vindt plaats om groeiafhankelijkheid te verklaren. Bovendien wordt onderzocht welke groeibehoeften GT2O heeft en die mogelijk door AF aangevuld kunnen worden. Een kwantitatieve PCR werd ontwikkeld om groei van GT2O waar te nemen op basis van toename van het kopie aantal van genomisch DNA zodat simultaan vele

condities onderzocht konden worden die de groei van GT2O stimuleerden In een uitgebreider vergelijkend genomics onderzoek aan B. subtilis 16$ biofilm gerelateerde orthologe genen van Thermofiele and Mesofiele bacilli orthologen (63 genomen) is uitgevoerd. Hierbij werden de soorten ingedeeld in 4 clusters verdeeld over twee hoofdgroepen. -


Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited ledures

1


1


A

Spin-offs

()

/ NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslao en overiae overheidsbiidraae. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Geen Doorschuif van budget (goedgekeurd) n.v.t. Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website De producten zijn manuscripten die publicaties moeten opleveren als basis voor promotie van AXO tot PhD. Het Top Institute Food and Nutrition verstrekt additionele informatie over de projecten waarin wij betrokken zijn.

Bijlage 2

3.3 Resultaten: samenvatting per project

Agro Food Thema 7 & 9: Producttechnologie & Duurzame Maaktechnologie in beperkte mate Agro Food Thema 1: Valorisatie groene grondstoffen, Zijstromen en mest)

TOPSECTOR iUOII%


en 1r1refr1mq (indien Looot de PPS volqens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de oroiectoartners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde opleverdatum? nnitq .

-.--.“-

TKI-AF-14314 cLEAn-coaTings: Gluten-Free, clean label coatings for potato products Thema 7-9b Product en duurzame maak—technologie Martijn Noort (TNO) Kees den UijI (Euroma)

lopend 01-10-2014 31-12-2016 The consortium partners seekto develop a gluten free baUerfor potato products with a clean label. As the main functional ingredients of batters are wheat four and chemically modified starches, replacing these ingredients without comprising quality aspects is a significant challenge and requires a science based approach which answers the following knowledge and innovation guestions.

er *, Ja Nee

zijn t.o.v. het projectplan svp toelichten) —

-

Nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten (deze beschrijving wordt als publieke samenvatting op de websites van de TKI’s/topsectoren geplaatst) Het project is volgens plan aan het eind van 2014 van start gegaan met een definitiefase (WPO), waarin de gefragmenteerde kennis van de verschillende partners wordt verzameld alsmede ingrediënten, formuleringen, processen, kwaliteitsparameters en beoordeling daarvan, etc. Daarnaast werd begonnen met het opzetten van wetenschappelijke methodieken (WP1) om de ingrediëntfunctionaliteit en —interacties in een complexe formulering te bepalen (m.n. fysische karakterisering) en subjectieve kwaliteitsparameters te kwantificeren (adhesie, oppervlakteruwheid). Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten

nvt



1

Rapporten




1

Aangevraagde octrooien !first fihings

)A

Spin-offs (**)

/ NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLOÎrNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder; Afwijking van het ingezette budget Doorschuif van budget (goedgekeurd)

TOPSECTOR

T#SCTI AFQOO rxi A7,ÇF

ilwulwi

ÂKMsNiLJI


Planning en vnnrtnnq (indien Loont de PPS volens plannina? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging en/of uitaestelde ooleverdatum?

05101575 Go Without Salt Nynke van Berkum Nvt

Lopend T 1-3-2012 1-9-2015 Het GO consortium is een consortium van 7 partners: 3 onderzoeksinstituten, 3 ingredient-leveranciers en 1 eindgebruïker. Het doel van het consortium is om 50% zout reductie te mogelijk te maken in 3 producten, zonder verlies van smaak, structuur en microbiele stabiliteit. De bijdrage van TNO gaat vooral over het herstellen van de microbiele stabiliteit na zout reductie.

er wiizin.nnpn zijn t.o.v. het nrnirtnIn svp toelichten Ja Nee

Ja, nu uitstel tot 1-9-2015

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Alleen de hïghlights van het werk van TNO is beschreven: Er is een snelle screeningsmethode in TK opgezet 750 condities zijn getest. De leads hiervan worden in 2015 getest in challenge assays. Er is een literatuurstudie opgeleverd in de vorm van een powerpoint presentatie. Onderwerp was inventarisatie van technologien voor sporen inactivatie. Deze activiteiten waren origineel niet begroot en hebben om een extra investering gevraagd. -

-

-


Aantal opgeleverde producten in 2014 Wetenschappe- 1 Rapporten 1 Artikelen in

1

Inleidingen!

1

Aangevraag-

1

Spin-offs

1

lijke artikelen (*)

vakbladen



1

de octrooien /first filings

()

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO[rNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget +30 kEuro Doorschuif van budget (goedgekeurd) Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

PSORAGRI&D

TOPSECTOR

)

A0ij&F!(d .

4I

-

ih.


Planning en voortgang (indien Loont de PPS voIens Diannina? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging en/of iiitnpçtplHp oDieverdatum?

051.02134 GAlA Getting Algae Ingredients Applied Floor Boon

Lopend December 2012 December 2015 Main aspects of the research will be: (1) opening up any particular algal biomass, (2) separating the ingredients in a benign way and (3) evaluation of the functionality of the isolated ingredients. In GAlA application routes for food, feed, and non-food applications will be evaluated based on algae. It is expected that at least 3 combined application chains will reach an economically mature status after GAlA.

er wijzigingen zijn t.o.v. het Drojectolan svp toelichten’) Yes With the entrance of Bühler to the consortium, the project budget corresponds to the budget approved by the IBC: 1404 kC. No

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten (deze beschrijving wordt als publieke samenvatting op de websites van de TKI’s/topsectoren geplaatst) An overview of the project is given in the figure below. Bühler is added to the figure (compared) with the figure from last year and there is more focus within each case.

ALGAE Closed systems

RESEARCH ITEMS

PRODUCT

Min imal costs biorefinery (scale, flexibility)

Fatty acids Carbohydrates

SHOW CASE _1_J

jjj

4 De Wit

Schizochytrium

5p,IIIty OU

vij Nannochloropsis

TNO

Nannochloropsis

Suitability Functionality Pilot Unit operations Basic engineering Building (AF&F) Testing Scaling wles Production

Bead miii Protein

CER

-

-

1

-

-

-

Royat HaskonlngDHV

-

4

The main activities together with each partner was: For SABIC the biorefinery costs have been calculated for different scenario’s and production scales. The main conclusions were that for bulk scale the bead mill is an unsuitable disruption technology because of the unfavorable scaling rules and energy demand. Furthermore the biorefinery is only economically feasible when all three products (lipids, carbohydrates and protein) are recovered. For De Wit Oils TNO has investigated the possibilities to improve the yield and several alternative extraction processes have been tested on lab scale. These processes will be evaluated on pilot scale in 2015. For Van Wijhe Verf the application of algae ingredients in paint have been addressed and there potential was evaluated. The focus will be on pigments and drying oil from algae. The pigments are available on the market and have been ordered in order to perform tests at TNO and Van Wijhe Verf. Together with AF&F the pilot facility VALORIE (Versatile Algae On-site Raw Ingredient Extractor) has been build. RHDHV has been involved on the side line. VALORIE was opened festively in September. A plan has been made for several test series, going from only recovery Rubisco, to recovery of Rubisco, protein, lipids (two fractions) and hydrolyzed carbohydrates. For Bühler the activities will focus on the technical performance of the bead milI, up scaling bead milI, application of protein from algae and the economy of bead milling in algae biorefinery. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten

x

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen/ lijke artikelen vakbladen workshops/ (*) invited lectures 3 4


Spin-offs (**)

1


1

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Nee Doorschuif van budget (goedgekeurd) Nee Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website -

-

-

-

-

The opening of VALORIE resulted in a lot of media attention from the writing press: 52 articles in 1 week. The most important are NU.nl, Metro, Financiele Dagblad, Volkskrant, Telegraaf, AD, NRC and >25 local newspapers. Next to that also several articles were written in the technical press. The opening of VALORIE also resulted in a lot of other media attention: Item of 2 minutes on RTL4 evening news, 3x live interviews on radio 1 in the morning, a BNR radio interview and a Pl item on WNL in the morning of the opening; The opening of VALORIE also made quite an impact on social media. In the Netherlands alone 190k views of twitter and other online media were generated. It was also picked up on other international algae websites; Berg van den C. The techno-economic viability of a multi-product algae biorefinery. Presentation at the algae event, part of the European Biomass conference in Hamburg, 2014. Boon MA, Jong GAH de, Voogt JA, Boer de P, Berg van den C, Geerdink P, Bussmann, PJTh. 2014. GAlA Activities first year. TNO-report [draft] Boon MA, Vroon RC, Geerdink P, Bussmann PJTh. 2014. Scaling rules for algae biorefinery. TNO-report [draft) Voogt JA, Boon MA, Bussmann PJTh. 2014. Economic Evaluation of Algae Biorefinery. TNO report [draft] —

-

-

/ PSEACRI&OD 1CI A’viEJU

iTOPSECTOR j

IU

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Algemene gegevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke staftdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Plannina en voortaana (indien Loont de PPS volaens niannino? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectnartners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde opleverdatum?

051.02839 PH2 Barilla

-

Printen voedingsm

Edwin van den Eijnden

T 5-11-2012 1-3-2014 Het project richt zich op het versnellen van het 3D printen van pasta met FDM proces (condities en multi nozzle). Ook het maken van pasta met behulp van poederbed printen is onderzocht.

er wjgingen zijn t.o.v. het projectplan svp toelichten) Het nrniect is inmiddels afgerond. Nee Het project is iets later afgerond, omdat bleek dat de acquisitie niet meegerekend worden met de projectkosten. Dit is gebruikt voor additionele deliverables.

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Een pasta printer is ontwikkeld die4 pasta vormen in ongeveer 3 minuten kan printen. Verder is succesvol pasta materiaal geprint met poederbed printen waarbij de diffusie van het water in het poederbed voorkomen is.

Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten Voor Barilla ligt de voorkeur voor verdere ontwikkeling van pasta printen bij FDM. Er is in PH3 wel afgesproken om ook nog wat poederbed print onderzoek te doen, omdat dit van belang is voor kennisopbouw van TNO.

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels en/of omschrijving van de producten of een link naar de producten op Openbare websites)


1

Rapporten




1

Aangevraagde octrooien !first filings

Spin-offs (**)

JA

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLOÏrNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Doorschuif van budget (goedgekeurd) Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

TOPSECTOR TUit%

1IQL


Aloemene

aeaevens

PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels) -

060.08511

PH3

Barilla

Edwin

van

&

3D

den

Systems/Printen

voedingsm

Eijnden

T 3-2-2014 31-5-2015 In deze fase wordt gekeken of er een business model is voor 3D pasta printen. Voor de pasta printer wordt ook een proof of concept ontwikkeld die de mogelijke toepassing laat zien voor restaurant gebruik. Ook een case wordt verder uitgewerkt voor het poederbed printen.

Planning en voortgang (indien er wijzigingen zijn t.o.v. het projectplan svp toelichten) Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het Nee consortium/de oroiedoartners? Is er sprake van vertraging Nee en/of iiit-npçtpldp oleverdatum? Ja

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Een proof of concept pasta printer is ontworpen die de specificaties heeft om in een restaurant toegepast te kunnen worden. Op het gebied van poederbed printen is een methode ontwikkeld om het vochtgehalte van geprinte objecten sterk te verhogen en toch ook de sterkte van het object te waarborgen.

Knelounten: aeef een korte beschrilvina van de eventuele inhoudelijke knelnunten Het ontwikkelen van de proof of concept pasta printer is kostbaarder dan gedacht. Aangezien dit de kern is van het project, zal dit betekenen dat de poederbed print activiteiten iets zullen worden gereduceerd.

1


1

producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures

1


1


Spin-offs (**)

JA


To PSECTOR 1UQf%

U&$GA1!UUN

1


Algemene

gegevens


nvt EUCO 50% Microtaste Food and Nutrition J. Kieboom nvt nvt Afgerond nvt

Het doel van dit project was om de opgebouwde kennis over de antimicrobiële werking van kruiden en kruidenextracten uit te breiden en de veftaalslag naar product-relevante condities te maken, zodat natuurlijke kruiden en specerijen ingezet kunnen worden als natuurlijke conserveringsmiddelen.

wiizininaPn Planning (indien Loopt de PPS volgens planning? Nvt Zijn er wijzigingen in het Nvt consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging Nee en/of uitaestelde ooleverdatum? en

Highlights:

voortgang

geef

een

er

korte beschrijving

van

zijn

t.o.v.

het proinrtnIn

de belangrijkste

svp

toelichten

resultaten

Er zijn 10 kruiden extracten geselecteerd op basis van synergie effecten en op basis van mogelijke toepassing in verschillende voedingsproducten. Deze zijn in alle mogelijke combinaties getest tegen 3 verschillende bederforganismen. Hierbij zijn meerdere synergistische, additieve en antagonistische effecten gevonden. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten De gebruikte concentratie waarbij de kruidenextracten werkzaam waren hadden een grote invloed op de smaak.



Spin-offs (**)

1


NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLOÎrNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Nee Doorschuif van budget (goedgekeurd) nee Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

TOPSECTOR 1lO%

WWIIWII

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Aloemene aeaevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Planning en voortgang (indien Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde opleverdatum?

060.01159 2 KBBE Enthalpy Agri & Food/voeding en gezondheid Pieter Debrauwer -

-

Lopend T 1-11-2013 31-10-2016 Besparing van 60% energie en water in de productie van melkpoeder. Hiervoor wordt monodisperse printen, membraam technologie, enzymatisch schoonmaken, RF verwarmen en zonne energie ontwikkeld voor zuivel.

er wijzigingen zijn t.o.v. het projectplan svp toelichten) Ja Ja, Ritter XLs solar is uit het consortium gestapt. Hun rol is overgenomen door IRTA. Nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten De monodispers printkop is opgeschaald voor toepassing in een conventïonele sproeidroogtoren. Membraam technologie is ontwikkeld voor het indikken van melk en voor de water terugwinning uit de drooglucht. Deze technologie worden nu ontwikkeld op labschaal en later in het project gevalideerd op grotere schaal. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten De inpassing van de multinozzle printkop vereist aanpassing aan de bovenkant van de sproeidroger.



Spin-offs (**)

1


1

JA

Financiën: Maak een overzicht van he goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLOÎrNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Geen afwijking van SMO budget, EU=-33.823 Doorschuif van budget (goedgekeurd) -

Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

*

1OPSECtO AIFOCO XI

,,&çd

IIø TOPSECTOR 1fflWM

U!&WÏ1IU


Plannina en voortaana (indien Looot de PPS volaens niannina? Zijn er wijzigingen in het consortium/de nroiectnartners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde opleverdatum?

EU FP7 HealthEread Martijn Noort

afgerond T 01-10-2012 30-09-2014 Een toenemende consumptie van volkorenproducten draagt bij aan de inname van voedingsvezels en bioactieve componenten. Echter consumenten kiezen veelal voor geraffineerde graanproducten vanwege de attractievere sensorische eigenschappen van die producten. In het EU HealthBread project, gecoördineerd door TNO, werd daarom onderzocht hoe attractieve broodproducten met een sterk verbeterde nutritionele kwaliteit gemaakt kunnen worden. Door wetenschappelijke en technologische kennis toe te passen op de productie en marketing worden attractieve, gezondere broodconcepten ontwikkeld.

er wiiziainaen ziin t.o.v. het proiectolan svp toelichten) Ja Nee Nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten In dit project weden niet alleen waardevolle kennis opgedaan en gezonde HealthBread productconcepten ontwikkeld, maar de producten werden ook succesvol op de markt gezet. Consumentenonderzoek heeft aangetoond dat consumenten zowel de smaak en textuur van de HealthBread producten attractief vonden, en ook de gezondheidsaspecten ervan waardeerden. De projectresultaten worden momenteel in diverse landen uitgerold en de verwachting is dat dit een positieve bijdrage heeft aan de inname van volkoren granen en daarmee bijdraagt aan de volksgezondheid. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten nvt

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels oroducten of een link naar de Droducten 013 oDenbare websites WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures 1 6 Verwacht u het komende jaar een octrooiaanvraag?

1

en/of omschrijving van de Aangevraagde octrooien !first filings

Spin-offs (**)

A / NEE


Presentaties: — Nooit, M.W.J. and Kamp, J.W. van der, DEVELOPMENT OF SENSORY ATÏRACTIVE BREAD PRODUCTS HIGH IN BIOACIVE COMPOUNDS, ICC International Symposium on Bioactive Compounds in Cereal Grains and Foods, Vienna, Austria 24-25 April 2014 — Nooit, M.W.J. HealthBread DEVELOPMENT OF SENSORY ATRACTIVE BREAD PRODUCTS HIGH IN FIBRE AND BIOACTIVE COMPOUNDS, ICC Whole Gram Symposium, Wuhan, China 1-2 June 2014 — Kamp, J.W. van der HealthBread ‘From Science to Business’ CommNet Business Dialogue Meeting Brussels, June l2th 2014. — Kamp, J.W. van der, HealthBread Naturally enriched bread products high in fibre and with increased bioavailability of micronutrients development and transfer to and by enterprises. CHANCE Final Conference Brussels July 2nd 2014 — Kamp, ].W. van der, HealthBread ‘From Science to Business’ TRADEIT Brokerage Event Potsdam-Rehbrücke Nov. 6th 2014 — Funk, C and Kamp, J.W. van der, EU-Projekt HEALTHBREAD, 65. Tagung für Bâckerei-Technologie, Detmold, 11.-12. 11.2014 —

—

Artikel (vakblad) Nooit, M.W.J. and Kamp, J.W. van der, Development of sensory attractive bread products high in fibre and in bioactives, BakingEurope June 2014 39-41

—

TOPSECTOR —

ge

1

4[1

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Algemene nnnnvnn PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke staftdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Plannina en voortaana (indien Looot de PPS volaens Dlannina? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging en/of uitaestelde ooleverdatum?

051.02882 2 TA COAST PTR-MS ER. Verheij

Lopend (2015) T 1 september 2012 1 september 2015 Dit project heeft als doel een PTR-MS instrument te ontwikkelen dat een factor 10 tot 100 gevoeliger is dan beschikbare systemen met als toepassingen: 1) sensorisch onderzoek, ihb flavour release van voedingsprodukten, en 2) adem analyse voor niet-invasief meten van (metabole)gezondheid Naast hardware is de ontwikkeling voor snelle uitwerken van ademanalyse data ook een belangrijk onderdeel van dit project. er wiiziainaen zijn t.o.v. het DroiectDlan svn toelichten) Nee. Nee Ja

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten 1) Er is een werkend PTR-MS systeem gebouwd gebaseerd op een ion-trap massaspectrometer, echter gevoeligheid is niet voldoende (zie knelpunten) 2) Software ontwikkeling heeft geresulteerd in een toolbox waarmee PTR-MS ademanalyse data snel, eenvoudig, geautomatiseerd verwerkt kan worden. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten De hardware-ontwikkeling blijkt lastiger dan voorzien waardoor de beoogde gevoeligheidswinst nog niet gerealiseerd. Het grootse knelpunt is om de efficiency van de ion-optics die nodig is voor transport van ionen van de ionisatiekamer naar de massaspectrometer goed te krijgen. Daardoor is er ook geen vooruitgang geboekt in de toepassingen.

Aantal opgeleverde producten in 201.4 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten o openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures 0 0 0 2

1


1

en,’of omschrijving van de Aangevraagde octrooien !first filîngs 0

Spin-offs (**) 0

A-/ NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLOÎrNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdraqe. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget nvt Doorschuif van budget (goedgekeurd) nvt Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website P.A. Brown: Measuring the Metabolic Effect of Exercise Using Proton Transfer Reaction Mass Spectrometry (PTR-MS), 38th Annual Meeting NNV AMO LUNTEREN, 7-8 October 2014 (Poster). P.A. Brown: Proton Transfer Reaction Mass Spectrometry (PTR-MS) for Monitoring Volatile Organic Compounds in Air and Breath, 2nd TA-COAST program meeting, 24th April 2014 Amersfoort (Talk) —

TOPSECTOR

TKI A3,ÇFd

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Algemene aeaevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördînator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek CE, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 tegels) -

060.01949 en 031.14813 VP Management en 50% Vetless Nynke van Berkum 0 0 Afgerond T

Dit project betreft het management voor het programma Food Innovations, binnen Gezonde en Veilige Voeding.

en voortaana (indien er wiiziainaen zijn t.o.v. het DroÏectnlan LooDt de PPS voloens Dlannina? Zijn er wijzigingen in het consortium/de DroiectDartners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde opleverdatum? Pn11iMq ,..

SVD

toelichten’

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten (deze beschrijving wordt als publieke samenvatting op de websites van de TKI’s/topsectoren geplaatst) Dit -

-

-

programmamanagement omvat de volgende activiteiten van en

de

Bewaken van de belangen van Regelmatig toetsen of

de

t.b.v.

manager (overgenomen uit WB’s voor

kennisinvesteringsprojecten voldoende bijdragen aan

de

doelstellingen van

het VP de

Zorgdragen voor een goede, inhoudelijke communicatie met de diverse productgroepen binnen en buiten Units

De

VP

Manager):

interne en externe stakeholders

Business

interactie tussen de diverse productgroepen bevorderen

Het definiëren en uitvoeren van (exploratieve) activiteiten

die

de kennis- of marktpositie verstevigen

Inteme aansturing totstandkoming en bijstelling van het kennisprogramma (hoofdlijnen meerjaren; jaarprogrammas, tussentijdse bijstellingen) -

Aansturing eventuele roadmap-proces: jaarlijkse herijking/bijstelling

-

Organisatie inbreng vanuit marketing

-

Intern opdrachtgeverschap van

-

Overleg met stakeholders

-

-

-

& sales

het programma en bewaking en sturing van de over de hoofdlijnen van het programma en waar van

uitvoering

toepassing over (mede)financiering Coördinatie overleg over onderdelen van het programma van werkpakketleiders en projectleiders met stakeholders Coördinatie en organisatie/voorbereiding kennisdisseminatie en —benutting interne beoordelingscommissie

t.b.v.

goedkeuring KIP-plannen

Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten Verder is er ook financiering opgenomen voor voorzien en is derhalve in deze

ELIco

verslaq.

KIP

de

afrondende activiteiten van diverse projecten uit

opgenomen. Voor de resultaten van

de

projecten, zie

KIP

2013. Dit was eerder niet 2013 en/of het

verslagen van

• .

031 .14813 -2 EZ-co 50% VETIesS 2009-2013

—

22.5 kEuro

Aantal opgeleverde producten ïn 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures

1


1


Spin-offs (**)

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslaa en overiae overheidsbiidraae. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Doorschuif van budget (goedgekeurd) Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website


Algemene

gegevens

PPS-nummer

060.07950

Titel

Kiemprojecten


Nynke van Berkum -

-

Afgerond T 1-1-2014 30-12-2014 Binnen het VP EOP is ruimte gemaakt voor zogenaamde Kiemprojecten (7x13.000 euro). Gedurende het jaar zijn een aantal kleine creatieve ideeën uitgewerkt als Game Changer. van

experimenteel

zogenaamde

Planning en voortgang (indien er wijzigingen zijn t.o.v. het projectplan svp toelichten) Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging en/of uitaestelde oleverdatum?

Highlights: geef een korte beschrifvina van de belangrijkste resultaten De verschillende KIEM zijn beschreven in de projectmap: \\tsn.tno.nl\data\Projects\060\0\07950\Kluis Een samenvatting: Kiemi: Bescherming van kennis rondom het vervangen van suikerfunctionaliteit door suikeralternatieven op basis van Mw verdeling van de suikeralternatieven Kiem2: Het verrichten van aanvullend onderzoek voor alternatieven voor natriumverlaging in hoog-eiwitproducten voor een verdere uitbreiding van het patent met daarbij een paar uitgewerkte voorbeelden Kiem3: Develop a gel-based confectionary demonstrator product to broaden the scope of 3D food printing Kiem4: Validatie van antischimmelwerking van een broth als natuurlijk antischimmel middel/ingredient. Kiem5: Het ontwikkelen van een snelle methode om afdoding van micro-oraanismen te meten projecten

-

-

-

-

A.niger-tomato

-

extract

na eenmalig contact van het organisme met een antimicrobieel oppervlak Kiem6: To establish relations between the physical-chemical properties of salt types and concentration on the starch phase transitions. Kiem7: Ontwikkelen methode om mbv 16S RNA sequencing de afdoding van sporen te kunnen meten -

-




1


Spin-offs (**)

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslaa en overiae overheidsbiidraoe. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Doorschuif van budget (goedgekeurd) Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

A&OO TKP A!&fJ

TOPSECIOR 1U4IJ#

AW1flhlLf’


060.07951 Biorefinery for Food Security Floor Boon

Afgerond 1 januari 2014 31 december 2014 TNO heeft de ambitie om bij te dragen aan de productie van hoogwaardige voedingsmiddelen van flexibele bronnen. Dit vraagt om producten die horen in een gezond voedingspatroon en die geproduceerd zijn in een robuuste voedingsmiddelenketen. In dit project worden een aantal facetten van producten uit (nieuwe) robuuste voedingsmiddelenketens belicht. Het project bestaat uit 4 deelprojecten: Duurzame ketens Natural oils Rethinking Protein Processing & Macrostructurering -

-

-

-

Planning en voortgang (indien Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de oroiectoartners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde opleverdatum?


Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Duurzame ketens Er is een presentatie gemaakt waarin de huidige stand van zaken is beschreven rond duurzaamheid in de voedingsmiddelenketen (van farm-to-fork), geïllustreerd met praktijkvoorbeelden. De visie van TNO is neergezet (Quadro-P: introductie van een vierde P voor Productkwaliteit om het consumentenbelang een prominentere rol te geven) en hoe TNO die visie wil realiseren in gezamenlijke programma’s waarin tools en methoden worden ontwikkeld die de besluitvorming in bedrijven ondersteunen. Een goede basis voor het ontwikkelen van die nieuwe tools zijn bestaande tools zoals LCA waar TNO in het verleden een belangrijke bijdrage aan heeft geleverd. De presentatie is tot stand gekomen door discussies binnen het projectteam en een discussie

georganiseerd met TNO-experts en BD-ers. In bilaterale gesprekken met stakeholders in de voedingsmiddelenketens (Albert Heijn, LEI (Wageningen), Van Drie Groep, Voedingscentrum, The Sustainability Consortium) is de inhoud besproken en verder aangescherpt. Uiteindelijk heeft dit geresulteerd in een projectvoorstel. Naast bovengenoemde activiteiten is artikel geschreven met de werktïtel “The Quadro-P approach: expanding sustainabiity assessments of food products with product quaIity” Natural oils Er is met behulp van verschillende oplosmiddelen een scheiding gemaakt tussen de polaire en de apolaire lipiden in algen. Door de juiste oplosmiddelen te kiezen bleek het mogelijk om deze fracties zeer selectief van elkaar te scheiden. Echter bleek het onmogelijk om de fosfo- en de glycolipiden (beiden polaire lipiden) van elkaar te scheiden m.b.v. een oplosmiddel. Daarnaast is er ook nog gebruik gemaakt van een quantum-chemisch software pakket (Maestro) om allerlei fysische parameters van oliën/vetten te voorspellen, zodat er vervolgens correcte scheidingstechnologieën kunnen worden geselecteerd. Het bleek met name voor meervoudig onverzadigde vetten lastig om correcte 3D structuren te genereren. De verzadigde vetten konden beter 3D gemodelleerd worden. Met behulp van andere facetten van het software pakket konden al wel parameters als waterstofbruggen, partitie coëfficiënten, hydrofobiciteit en andere interacties afgeschat worden. Voor moleculen met een lading (fosfolipiden) kan dit rekenprogramma echter niet gebruikt worden. Het werk met Maestro verliep wel langzamer dan verwacht door de lage bezetting in de zomervakantie, verlopen licentie en steile leercurve waardoor de voortgang langzamer ging dan verwacht. Binnen deze KIP is er ook kritisch naar een roadmap van DLO gekeken rondom oleochemicaliën waaruit blijkt dat er voor TNO mogelijk een rol is weggelegd binnen dit onderzoeksveld (met name op het vlak bioraffinage, innovatieve scheidingstechnologieën en de fermentatieve productie van oliën). Rethinking protein Bij de bestudering van aggregatie/flocculatieproces bleek het erg lastig om variaties met processing aan te brengen die nog milder waren dan de technieken tot dusver gebruikt; hierdoor lukte het niet om grotere deeltjes te maken. Opvallend was dat het verkleinen van de deeltjes een onvoorspelbaar effect op de aggregatie had. De deeltjesgrootte van de membraaneiwitfractie is afhankelijk van het type pers. De standaard deeltjesgrootte analyse bleek niet te werken vanwege noodzakelijk verdunningen voor de meting die meteen een direct effect hebben op de aggregatietoestand. Een alternatieve methode waarbij geen verdunning noodzakelijk was en die gebaseerd is op een aantal filters met verschillende poriëngrootte, was wel geschikt. Het vergelijken van de typen pers en de keuze voor de beste pers was niet mogelijk op basis van de experimentele resultaten om dat er een enorme spreiding was van dag tot dag tussen de batches. De relatie tussen deeltjesgrootte van de membraaneiwitfractie en het aggregatie/flocculatieproces kon om die reden ook niet gelegd worden. Het was wel mogelijk om op basis van het verkregen materiaal een bewustere keuze te maken voor het type nageschakelde microfiltratie membraan. Door variaties in pH, calciumchloride en temperatuur is wel mogelijk gebleken om thylakoïd fragmenten beter te laten aggregeren; een groot deel kon worden verwijderd. De verwijdering was niet voldoende en variaties aan het persproces gaven geen verbetering. Daarom is gezocht naar additionele verbeteringen in de vorm van filtratie. Diverse testen met papierfilters en microfiltratie hebben laten zien dat er mogelijkheden zijn om het restant aanwezige deeltjes zover te verwijderen dat er geen problemen zijn in de nageschakelde ultrafiltratiestap. De proeven die gepland stonden voor grote schaal zijn uitgevoerd in het 100% betaalde project met Nestle. Processing & Macrostructurering Er is een goed inzicht opgebouwd in de procesomstandigheden die effect hebben op het zetten en structureren van 3-D geprinte gelen. Deze kennis is reeds gebruikt in offertes en biedt perspectief voor een breed scala aan bedrijven. Inzicht is verkregen in de mogelijkheden die Molecular Modelling biedt om verschijnselen als relaxatie, glastransitie overgangen, ontvouwen van eiwitten e.d. te modelleren en de effecten van veranderende procesomstandigheden te voorspellen. Het effect van diverse wijzen van drogen op de functionaliteit van Rubisco is onderzocht en kan worden toegepast op Rubisco en op andere eiwitten.

Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten x

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels producten of een link naar de producten op openbare websites) Rapporten WetenschappeInleidingen! Artikelen in lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures 1 4

1


1


Spin-offs (**)

/ NEE

JA

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslaa en overiae overheidsbiidraoe. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Nee Doorschuif van budget (goedgekeurd) Nee Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website Presentatie Quadro-P benadering (besproken bij diverse stakeholders); Presentatie aan ISPT Drying &Dewatering januari 2014 (onderwerpen high temperature sorption drying, 3-D food printing and processing, sustainability, reverse drying process design, based on desired product qualities (understanding process product interactions)); De resultaten van de KIP Rethinking Protein zijn deels gepresenteerd in de acquisitie fase voor het Nestle project. Bij MVO is er een presentatie gegeven rondom oliën uit nieuwe gewassen. Ligthaft TN, Jongeneel S, Voogt JA, Ansems TAMM, Boon MA. The Quadro-P approach: expanding sustainability assessments of food products with product quality [CONCEPT]. -

-

—

-

-

-

TOPSECTOR PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit tormat gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Algemene gegevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke staftdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

060.07956 Food Quality for health Food & Nutrition Edwin van den Eijnden

T 1-1-2014 31-12-2014 Het gaat hier om een verzamelproject van een aantal KIP projecten: Rubisco Applications KIP multi texture 3D food texture Sustainable ingredients shared innovation program Protein digestion (Novel insights in current and future food proteins) Screening van voedingsingredienten die de ontwikkeling van Clostridium difficile in de darmmicrobiota tegengaan -

-

-

-

-

-

Planning en voortgang (indien Loont de PPS volaens olannina? Zijn er wijzigingen in het consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging en/of ii c*&d ooleverdatum?

er wiiziainaen zijn t.o.v. het oroÏectDlan svo toeiichten’ Ja Nee -

Nee

Highiights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Rubisco Applications Functionaliteit van Rubisco uit 3 verschillende bronnen Functionaliteit Rubisco t.o.v. andere eiwitpreparaten KIP multi texture Definitie van ingredienten en procesvariaties Identificatie van print technologie voor maken structuur Relaties bepaald tussen te meten para meters 3D food texture Variëren ruimtelijke verdeling van ingrediënten van een product bij gelijkblijvende algehele samenstelling Sustainable ingredients shared innovation program 15 verschillende samples geproduceerd Protein digestion (Novei insights in current and future food proteins) -

-

-

-

-

-

-

A first step in insight in the effects of pre-treated and —digested proteins was taken. Screening van voedingsingredienten die de ontwikkeling van Clostridium difficile in de darmmicrobiota tegengaan In vitro iScreen systeem dat antibioticum geïnduceerde uitgroei van C difficile laat zien 3D printing Presentaties op diverse conferenties

Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten -

-

-

-

Rubisco Applications Geen inzicht in de relatie tussen moleculaire eigenschappen van Rubisco uit 3 verschillende bronnen en functionaliteit gekregen 3D food texture Het lukte nog niet om met vet te printen. Sustainable ingredients shared innovation program Gedurende het jaar werd duidelijk dat de huidige SHS opstelling een loop nodig heeft om efficienter te worden voor gevoelige stoffen Protein digestion (Novel insights in current and future food proteins) Even though relative straight forward fungal enzyme cocktails have been used, the degradation did not appear to differ greatly from degradation using standard digestive enzymes as measured by the microbial read-out.

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels rroducten of een link naar de oroducten 00 ooenbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures 3 7

1


1


Spin-offs

()

JA! NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslaq en overiae overheidsbiidraae. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Doorschuif van budget (goedgekeurd) Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

-

Rubisco Applications

Peer-reviewed publicatie: • AH Martin, M Nieuwland, GAH de Jong (2014) Characterization of heat-set gels from Rubisco in comparison to those from other proteins, accepted for publication in Journal of Agricultural Food Chem (14-10-2014) Lectures: • AH Mat-tin, M Nieuwland, GAH de Jong, Characterization of heat-induced gels of RuBisCo a potential as food protein, presented at Food Colloids, April 2014, Karlsruhe, Germany • AH Maftin, Characterization of heat-induced gels of RuBisCo a potential as food protein, presented as TNO lunch colloquium d.d. 05-06-2014 —

—

-

KIP multi texture

Modulating state transition and mechanical properties of viscoelastic resins from maize zein through interactions with plasticizers and co-proteins. Journal of Cereal Science, in press D.P. Erickson (1), S. Renzetti (2), A. Jurgens (2), 0. H. Campanella (1), B. R. Hamaker (1) (1) Purdue University, West Lafayette, IN, U.S.A.; (2) TNO, Expeftise Group Functional Ingredients, Zeist, The Netherlands Modulating state transitions and viscoelastic behaviour of zein resins by plasticizers and co proteins interactions. Stefano Renzetti, oral presentation. Amorph2Ol4 Felix Frank Symposium, Cambridge ]uly 2014 Whistler Centre Advanced Short Courses, Purdue university, October 2014. Stefano Renzetti invited speaker for: Approaches in food reformulation for products with healthier composition (3 hours course) Physical and textural stability of food products: from powders to multi-component food (3 hours course) Presentations on texture design to companies during visit to US: ConAgra, Hormel Industrial X-ray tomography in food and packaging applications. Flanders Food Technology days. Oral presentation by Inside Matters with a large session with TNO slides prepared by Stefano Renzetti on ingredients-structure-texture relations in several food matrices Structure and texture design in multiple reformulation of bakery products. Stefano renzetti, oral presentation, EFFOST meeting, Sweden November 2014 -

3D food texture

Oral presentation: -K.J.C. van Bommel, P. Briër, J. Diaz, J.T.M.M. Henket, M.W.J. Noort, 3D food printing, Food Structure and Functionality Forum Symposium from Molecules to Functionality, 30 March 2 April 2014 Amsterdam —

Octrooipublicaties, octrooiaanvragen: -Provisioneel patentaanvrage, H6115NLOO, Method for the production of an edible object using SLS, Noort, Diaz, van Bommel, Renzetti, Henket -

Sustainable ingredïents shared innovation program

The results with adipic acid have been added to the added to the defense of the patent application with PLT number 2007 098 and has been published with patent number WO 2009/065948 entitled: acylation of carbohydrates. —

.?

TOPSECTOR IhLtA

1’ .W

?i ItI

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiêle voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen.

Algemene

eaevens

Project-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

051.02852 Flying Food Agro & Food Erwin Beckers (TNO) n.v.t. Wenneke Bosschardt (Ministerie Buitenlandse Zaken) Lopend T 21.05.2013 30.11.20 17 In zowel Kenya als Uganda worden 2000 boeren opgeleid om krekels te kweken, die voor humane voeding worden benut, in herkenbare vorm na bakken, frituren of koken, of als ingrediënt in samengestelde voedingsmiddelen. Naast kweek en processing worden de marktbewerking en het opzetten van de gehele waardeketen ontwikkeld. Het is een PPS-project met 12 partners met overall 50% bijdrage vanuit de FDOV-regeling van BuZa. Flying Food is een project binnen het 14D programma van TNO gericht op ontwikkelingslanden.

Planning (indien Loort de PPS volqens olannina? Ja Zijn er wijzigingen in het Nee consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging Nee en/of uitaestelde opleverdatum? en

voortgang

er wiiziainaen

ziin

to.v.

het DroiectDlan

svo

toelichten’)

Highlights korte beschrijving de belangrijkste Het eerste halve jaar is gewijd aan het verder invullen van het organisatievermogen van het project. Diverse bezoeken zijn afgelegd aan lokale partners in Kenya en Uganda, waarbij training(smethodieken) en opzet van een “supply chain” gestart zijn. In Kenya als in Uganda zijn lokale coördinatoren aangesteld om veelvuldig en direct de nieuwe waardeketen in beide landen vorm te kunnen geven via boeren en betrokken ondernemers. Daarnaast sturen zij de lokale trainers aan. Het eerste jaar is gebleken dat bij het kweken van krekels met een methode van een lokale kennisinstelling onder lokale omstandigheden veel minder productie oplevert dan bijvoorbeeld bij Nederlandse kwekers (partners in het project). Een traject van intensieve kennisoverdracht is opgezet waarbij in eerste instantie een beperkt aantal CKC’s (‘cricket knowledge centres’) worden geoptimaliseerd. Er is uitgebreid onderzoek verricht naar de eilegplaatsen, de bakken waarin gekweekt wordt en de klimaatomstandigheden. Die kennis is en wordt overgedragen aan de kwekende boeren. Daarnaast is een intensieve samenwerking opgezet met het GREEiNSECr-project vanwege de duidelijke synergie. GREEjNSECT, een project dat ondersteund wordt door Danida, een orgaan van het Deense Ministerie van Buitenlandse Zaken, richt zich op de opbouw van een kennisinfrastructuur in Kenia voor insectenkweek voor veevoer en voedsel terwijl Flying Food zich richt op het daadwerkelijk opzetten van een waardeketen geef een

van

resultaten

omtrent krekelkweek voor voedselproductie. Beide projecten wisselen kennis uit en proberen de onderzoeksprogramma’s zoveel als mogelijk op elkaar af te stemmen. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten

Het eerste jaar is gebleken dat bij het kweken van krekels onder lokale omstandigheden veel minder productie wordt gerealiseerd dan verwacht. Hiermee komt de economische haalbaarheid sterk onder druk, zodat besloten is om prioriteit te geven aan het optimaal kweken. Eind 2014 is ook besloten het lokale kweeksysteem te vervangen door het kweeksysteem zoals dat bij een van de Nederlandse partners wordt toegepast. De samenwerking tussen de partners is goed, hoewel discussies over verdeling van de financiën blijven komen van partners die niet gewend zijn om projectmatig te werken. Een ander discussiepunt blijft de geringe vergoeding die industriële, private partners krijgen; inherent aan een PPP-constructie. Het blijft een uitdaging om alle partners, in Nederland en Afrika, bij het project betrokken te houden, waaraan door bezoeken en communicatie invulling wordt gegeven. Het project blijkt gecompliceerder dan ingeschat in 2012, waardoor de coördinatie veel meer tijd in beslag neemt dan begroot. Er wordt druk gewerkt aan aanvullende flnanciering. Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage dettels en/of omschrijving van de

producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen/ lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures 1 3

Aangevraagde octrooien /first fihings

Spin-offs (**)

-


1

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Doorschuif van budget (goedgekeurd) Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website Tijdens de FAO conferentie “Insects to feed the world”, mei 2014 in Wageningen, is een volledige sessie gewijd aan Flying Food: Break away session “Crickets for food” at the 14-17 May conference ‘Insects to feed the world’, on Friday 16 May, 10.30 12.00h, organised by the Flying Food consortium Program me: Presentations: 1. The Flying Food project on crickets in Africa, general introduction Henk van Deventer, TNO 2. Rea ring of crickets in Kenya and Uganda Natasja Gianotten, Jagran 3. Processing and new insect based products Henk van Deventer, TNO / Marleen Vrij 4. Market development and business case David Kamukama, ICCO / Hélène Mancheron, BoPInc 5. Triple loop monitoring and learning approach of Flying Food Marijke de Graaf, ICCO Cooperation —

—

—

—

—

—

Andere presentaties: Presentatie Henk van Deventer tijdens een FDOV meeting van het Ministerie van Buitenlandse Zaken: “The Flying Food project on crickets in Africa, Partnership and lessons learned, May 22, 2014” Presentaties tijdens de handelsmissie van Uganda aan Nederland in April 2014. -

-

TOPSECTOR PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Algemene gegevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke staftdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

Planning en voortgang (indien Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de oroiedoaftners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde oDleverdatum?

051.01716 2 KBBE Performance Agri & Food/voeding en gezondheid Pieter Debrauwer -

-

Lopend T 1-11-2012 31-10-2015 Ontwikkeling van een 3D printer voor het maken van gepersonaliseerde maaltijden voor mensen met kauw en slikproblemen.


Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Er is een prototype 3D printer gemaakt waarmee voedselitems geprint kunnen worden waarin de hardheid gereguleerd kan worden doormiddel van personalisering van de hoeveelheid geleer middel. Deze opstelling is o.a. gedemonstreerd op de open dag van de EU in Brussel in de zomer van 2014. Voor deze opstelling is een mengsysteem ontwikkeld wat puree kan mengen met geleermiddel, olie en macronutrienten. Samen met Foodjet is een vernieuwde printkop ontwikkeld met minder doodvolume en betere aanstroming van de nozzles. Als laatste is de thermische huishouding geregeld om de verschillende temperartuur zones te creëren voor de juiste behandeling van het geleer middel. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten Op dit moment is de resolutie waarmee geprint kan worden nog niet op het gewenste niveau. Hëervoor wordt gekeken naar de vezel grote in de materiaal stroom.

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels en/of omschrijving van de producten of een link naar de Droducten OD oDenbare websites Wetenschappe- 1 Rapporten 1 Artikelen in 1 Inleidingen! 1 Aangevraag- 1 Spin-offs

1

lijke artikelen (*)

1

vakbladen



1

de octrooien /first filings

(**)

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLOftNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Geen afwijking van SMO budget. EU=-38.328 Doorschuif van budget (goedgekeurd) -


PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Algemene aeaevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels) -

Planning en voortgang (indien Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/de oroiectoartners? Is er sprake van vertraging en/of uitqestelde oDleverdatum?

051.02389 STW Bietenblad Floor Boon

Lopend T Mei 2013 April 2017 De probleemstelling van dit project komt voort uit het gegeven dat bij de winning van het eiwit Rubisco uit bladmateriaal, een groot gedeelte van het aanwezige eiwit niet wordt gebruikt. Deze eiwitten zijn vooral de membraam gebonden eiwitten die groen gekleurd zijn door de aanwezigheid van de aan het eiwît geboden chiorofyl. De doelstelling van het project is het mild isoleren en ontkleuren van membraameiwitten zodat ze functionele eigenschappen hebben die kunnen worden gebruikt voor verschillende voedingstoepassingen.

er wijzigingen zijn t.o.v. het projectplan svp toelichten Ja Nee Nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten De ontkleuring van de membraaneiwitten d.m.v. van aceton extractie vergt nogal veel aceton. In een aantal experimenten is getracht om door een verlaagde concentraties aceton gebruik te maken van de activiteit van het natuurlijk aanwezig chlorophylase. Hierbij bleek dat de hoogste activiteit is waargenomen bij ongeveer 60% aceton. Op basis van deze hoge aceton concentratie lijkt dat de chlorofyl eerst wordt geëxtraheerd door de aceton en daarna pas wordt gesplitst door het enzym. Vandaar dat bij lage concentraties aceton waar het enzym in feïte beter zou moeten werken geen activiteit wordt waargenomen. Er is getracht via verscheidene extractieprocedures (soxhlet, refluxen, roeren kamertemperatuur)om zoveel mogelijk het chlorofyl te verwijderen. In alle gevallen lukte dit slechts partieel, waardoor het eindmateriaal deels groen bleef. Met uitzondering van incubaties met 60% aceton wat resulteerde in bruin materiaal als gevolg van afbraak van het chlorofyl. Opvallend is dat de ontkleuring veel slechter werkt met materiaal wat is ingevroren en vervolgens gedroogd. Ontkleuring van vers materiaal gaat een stuk beter, maar vergt nog steeds veel aceton

Bepaling van de functionalïteit van ontkleurd en niet ontkleurt membraameiwit. Ontkleuring van de membraameiwitten met erg veel aceton leverde uitgaande van vers materiaal een mooi lichtgekleurd poeder. Helaas bleek het poeder niet meet oplosbaar in water, zelfs niet bij een extreem hoge pH (13). Daarmee is de functionaliteït grotendeels verloren tenzij condities kunnen worden gevonden in combinatie met verhitting die de hydrofobe interactie grotendeels kunnen uitschakelen. Initiële testen van de emulgeerbaarheid van de membraameiwitten laten zien dat deze sterk afhankelijk is van de gevolgde procedure om de membraaneiwitten te precipiteren. Er dient dan ook geverifieerd te worden of de in de membraanpellet meegeprecipiteerde Rubisco niet grotendeels verantwoordelijk is voor deze emulgerende eigenschap. Opschaling van de procedure van eiwitwinning om voldoende materiaal te krijgen om vanaf december 2014 tot juli 2015 experimenten uit te kunnen voeren. Vanwege de beperkte beschikbaarheid van bietenloof is vorig jaar besloten om zowel blad als sap op te slaan in de vriezer. Een isolatie van Rubisco uit bevroren blad in 2014 liet zien dat er allerlei veranderingen zijn die resulteren in een slechtere kwaliteit van het oplosbare eiwit. Mogelijkerwijs geldt dit ook voor de membraaneiwitten, maar dat is bijna niet te testen. Toch hebben we geconcludeerd dat invriezen van blad of sap niet echt optimaal is en is bewust gekozen voor het opschalen van de productie van de membraaneiwitten uit bietenloof. Op dit moment liggen tientallen kilos membraameiwit in vriezer. Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten Nee

Aantal opgeleverde producten in 2014 (geef in een bijlage de titels Droducten of een link naar de producten OD oDenbare websites WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures

1


1

en,/of omschrijving van de Aangevraagde octrooien /first filings

Spin-offs (**)

NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget JA Doorschuif van budget (goedgekeurd) 28 kC naar 2015 Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

TOPSECTOR

_rKIAz,?j,U


Alaemene aeaevens PPS-nummer Titel

051.90102

Reduction of spoilage of fresh and chilled products; leafy vegetables Agri&Food Voedselveilïgheid Jos van der Vossen Modeling of microbial spoilage of fresh-cut


TIFN

-

Lopend 01-02-2012 31-23-2015 Onderzoek naar microbiologisch/fysiologisch bederf van sla met als doel bederf te modelleren op basis waarvan logistieke en manegerial strategieën ontwikkeld kunnen worden die leiden tot reductie van bederf

Planninq en voortqanq (indien er wiiziainaen Loopt de PPS volgens planning? Ja Zijn er wijzigingen in het Nee consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging Nee en/of uitaestelde ooleverdatum?

zijn t.o.v.

het

orciectolan svo

toelichten)

Hiahliahts: aeef een korte beschriivina van de I’”riikste resultaten . Microbieel bederf is beschreven en gemodelleerd . Machine learning (MLM) model ontwikkeld dat bederf nauwkeurig beschrijft . MLM gebruikt door partner als basis voor bedrijf logistieke keuzes . Correlatie microbiologische parameters gevonden met sensorische kwaliteit . Correlatie onderzocht 00 causale verbanden en oevonden Knelountem aeef een korte beschriivina van de eventuele inhoudelijke I,nIri..tf.i Nvt. -

-

-

-

-


1


1


JA

/ NEE

Spin-offs (**)

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO[rNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget geen Doorschuif van budget (goedgekeurd) geen Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare websïte

TOPSECTOR PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Alaemene aeaevens PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens ptivate partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke startdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels) -

Planning en voortgang (indien Loopt de PPS volgens planning? Zijn er wijzigingen in het consortium/deprojectpartners? Is er sprake van vertraging en/of uitoestelde ooleverdatum?

051.90065 TIFN Protein functionality FSOO1 Anneke Martin (voor TNO)

T

01-04-2011 01-07-2015 The TIEN project will deliver understanding of the aggregation behaviour of plants proteins (soy, pea) and the relevance for functionality or the use of gelatine Ina broader range of food products. Especially, knowledge on less studied proteins, such as from pea, may lead to new insights on textural applicability. In addition, selectively mixing of proteins opens up possibilities to create new textures and extend the application of plant proteins in food. Hence, this project may open new horizons for creating new textures with altemative protein sources and desired sensory perception.

er wii,irlinapn zijn t.o.v. het prninctnbin svp toelichten”) ja nee nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten TIEN Protein Funcijonality is een vierjarig project met startdatum 1 april 2011 en richt zich op het begrijpen van aggregatie en structuren van eiwitten en welke lengteschaal (moleculair, submicro, micro, macro) belangrijk is voor het bepalen van macroscopische eigenschappen zoals water holding, textuur en sensorische eigenschappen. Deze inzichten zijn deels al beschreven in publicaties verschenen in 2014 of worden momenteel verder uitgewerkt. Dit project leidt tot uitbreiding van toepassingsmogelijkheden van plantaardige eiwitten, mengsels van eiwitten en inzichten op welke manier de macroscopische eigenschappen te sturen. Het vertalen en toepassen van deze kennis naar nieuwe TNO projecten is ongoing, en met name relevant in het gebied van efficiëntie en flexibiliteit van eiwitbronnen, het verrijken van voeding met eiwit, en het creëren van nieuwe structuren met (nieuwe) eiwitbronnen.

Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten n.v.t

1


1

producten of een link naar de producten op openbare websites) WetenschappeRapporten Inleidingen! Artikelen in lijke artikelen vakbladen workshops! (*) invited lectures

1


1


Spin-offs (**)

A! NEE


budget uitgesplitst in DLOÎFNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Doorschuif van budget (goedgekeurd)


Peer-reviewed publications: • AH Martin, D Baigts Allende, CD Munialo, V Urbonaite, L Pouvreau, HHJ de Jongh (2014) Modulating protein interaction on molecular and microstructural level for texture control in protein based gels, in: Gums and Stabilisers for the Food Industry 17, Eds. PA Williams, GO Phillips, Royal Society of Chemistry, p64-70 • CD Munialo, AH Martin, E vd Linden and HHJ de ]ongh (2014) Fibril formation from pea protein and subsequent gelation, J Agt Food Chem, 62(11): 2418-2417 • E Pérez-Esteve, L Oliver, L Gatca, M Nieuwland, HHJ de Jongh, R Martnez-Mez, J Manuel Barat (2014) Incotporation of Mesoporous Silica Particles in Gelatine Gels: Effect of Particle Type and Surface Modification on Physical Properties, Langmuir 30 (23): 6970-6979 • CE Ersch, 1 ter Laak, E vd Linden, P Venema , AH Martin (2015) Modulating fracture properties of mixed protein systems, Food Hydrocolloids, 44: 59-65 • AH Martin, M de los Reyes ]imenez, L Pouvreau, Modulating aggregation behaviour to restote the mechanical response of acid induced mixed protein gels of sodium caseinate and soy proteins, submitted • M Nieuwland, WG Bouwman, ML Bennink, E Silletti, HHJ de Jongh, On length scales determining the mechanical behavior of crosslinked casein gels, submitted • M Nieuwland, AH Martin, L Pouvreau, HHJ de Jongh, The relation between water holding capacity and aggregate structure in ovalbumin gels, submitted

TOPSECTOR t

.b ?‘il III


De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS: de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen. Algemene gegevens

PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (E, T of V) Werkelijke staftdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. 4 regels)

051.90136 TIFN Verzamelproject 2013

01-01-2013 31-12-2013 Ondersteunend werk uitgevoerd voor het TIEN programma FS0OI Protein Functionality op verzoek van TIEN. De resultaten van dit werk zijn meegenomen in de rapportage van project 051.90065.

Plannina en voortaana (indien er wijzigJgen zijn ja

Looot de PPS volaens olannina? Zijn er wijzigingen in het consortium/de roiectartners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde opleverdatum?

t.o.v.

hetprojectplan svp toelichten)

nee nee

Highlights geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten

TIEN

Protein Functionality is een vierjarig project met startdatum 1 april 2011 en richt zich op het begrijpen van aggregatie en structuren van eiwitten en welke lengteschaal (moleculair, submicro, micro, macro) belangrijk is voor het bepalen van macroscopische eigenschappen zoals water holding, textuur en sensorische eigenschappen. Deze inzichten zijn deels al beschreven in publicaties verschenen in 2014 of worden momenteel verder uitgewerkt. Dit project leidt tot uitbreiding van toepassingsmogelijkheden van plantaardige eiwitten, mengsels van eiwitten en inzichten op welke manier de macroscopische eigenschappen te sturen. Het vertalen en toepassen van deze kennis naar nieuwe TNO projecten is ongoing, en met name relevant in het gebied van efficiëntie en flexibiliteit van eiwitbronnen, het verrijken van voeding met eiwit, en het creëren van nieuwe structuren met (nieuwe) eiwitbronnen.


n.v.t

(geef in een bijlage de titels en/of omschrijving van de producten of een link naar de producten o openbare websites) WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen! AangevraagSpin-offs (**) lijke artikelen vakbladen workshops! de octrooien

Aantal opgeleverde producten in 2014

(*)

invited lectures


1

/first filings

/ NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLOÎrNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Doorschuif van budget (goedgekeurd) Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website

TOPSECTOR •th&IA

t,’ltUl

PPS-jaarrapportage 2014 De PPS-en die van start zijn gegaan onder aansturing van de topsectoren dienen jaarlijks te rapporteren over de inhoudelijke en financiële voortgang. Voor de inhoudelijke voortgang dient dit format gebruikt te worden. Voor de financiële voortgang is een spreadsheet beschikbaar. U wordt gevraagd te rapporteren over de hele PPS; de publieke én de private bijdrage en de resultaten van beide partijen.

Alaemene

aeaevens

PPS-nummer Titel Topsector en innovatiethema Projectleider (onderzoek) PPS-coördinator (namens private partij) Contactpersoon overheid Status (lopend of afgerond) Type onderzoek (F, T of V) Werkelijke staftdatum Werkelijke einddatum Korte omschrijving inhoud (max. -

060.90166

TIFN

Verzamelproject

01-01-2014 31-12-2014 Ondersteunend werk uitgevoerd voor het TIEN programma F5001 Protein Functionality op verzoek van TIFN. De resultaten van dit werk zijn meegenomen in de rapportage van project 051.90065.

4 regels)

Planning (indien Loopt de PPS volgens planning? ja Zijn er wijzigingen in het nee consortium/de projectpartners? Is er sprake van vertraging nee en/of uitgestelde opleverdatum? en

voortgang

er

wijzigingen

zijn

t.o.v.

het

projectplan

svp

toelichten)

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten TIEN Protein Functionality is een vierjarig project met startdatum 1 april 2011 en richt zich op het begrijpen van aggregatie en structuren van eiwitten en welke lengteschaal (moleculair, submicro, micro, macro) belangrijk is voor het bepalen van macroscopische eigenschappen zoals water holding, textuur en sensorische eigenschappen. Deze inzichten zijn deels al beschreven in publicaties verschenen in 2014 of worden momenteel verder uitgewerkt. Dit project leidt tot uitbreiding van toepassingsmogelijkheden van plantaardige eiwitten, mengsels van eiwitten en inzichten op welke manier de macroscopische eigenschappen te sturen. Het vertalen en toepassen van deze kennis naar nieuwe TNO projecten is ongoing, en met name relevant in het gebied van efficiëntie en flexibiliteit van eiwitbronnen, het verrijken van voeding met eiwit, en het creëren van nieuwe structuren met (nieuwe) eiwitbronnen.


n.v.t

(geef in een bijlage de titels en/of omschrijving van de oroducten of een link naar de oroducten 00 oDenbare websites WetenschappeRapporten Artikelen in Inleidingen/ AangevraagSpin-offs (**) lijke artikelen vakbladen workshops/ de octrooien

Aantal

opgeleverde

producten

in

2014

(*)

1

invited lectures


1

/first fihings

1A

/ NEE

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, TKI toeslag en overige overheidsbijd rage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Doorschuif van budget (goedgekeurd) Bijlage: Titels van de producten of een link naar de producten op een openbare website Geef evt. toelichting op:

(f)

TOPSECTOR

tOPSCTO AGROOO TXIAS,!&Z-d

1a,4

flfJj


Plannina en “““ (indien LooDt de PPS volaens Dlannina? Zijn er wijzigingen in het consortium/de proiectoartners? Is er sprake van vertraging en/of uitgestelde opleverdatum? -

060.09769 2 PPS 60% towards food structering Agri & Food/voeding en gezondheid Pieter Debrauwer -

-

Lopend 1-11-2014 31-10-2015 Onderzoek naar de mogelijkheden van 3D printen voor het makken van food structering op het gebied van vorm, recept en textuur met focus op chocolade

er w”” zijn t.o.v. het proîectolan svp toelichten’ —

--

-

Ja Nee Nee

Highlights: geef een korte beschrijving van de belangrijkste resultaten Het project is net gestart en een inventarisatie van de verschillende 3D print technologieën en de mogelijkheden en benodigde aanpassingen is gemaakt. Voor PowderBedPrinting zijn eerste experimenten uitgevoerd met het printen van verschillende chocolades

Knelpunten: geef een korte beschrijving van de eventuele inhoudelijke knelpunten De beschikbare print opstellingen binnen TNO zijn niet robuust genoeg en vereisen verbetering.


1


1


JA

Spin-offs (**)

Financiën: Maak een overzicht van het goedgekeurde begrotingsbudget en de realisatie van het budget uitgesplitst in DLO/TNO-capaciteit, private cash-bijdrage, private in kind bijdrage, IKI toeslag en overige overheidsbijdrage. Gebruik hiervoor de excelsheet. Vermeld hieronder: Afwijking van het ingezette budget Geen afwijking van SMO. Private bijdrage: 4.720 Doorschuif van budget (goedgekeurd) -


TNO innovation. for life. Meerjaren Speurwerkprogramma Voortgangsrapportage 2014, Thema Voeding. TNO-rapport TNO 2015 R

Recommend Documents