TKI-KIEM
Kwaliteit door Integrale evaluatie van Energie- en Milieuprestaties van gebouwen
Erik Alsema, W/E adviseurs TKI-KIEM Kick-off meeting 12 februari 2014, Delft
Waarom dit project? People Gezondheid
Planet
Materialen
TCO
Profit
Energie
• • • •
Energie: EPG eis Materialen: MPG berekening Kosten: Total Cost of Ownership Gezondheid: ??? TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
TKI-KIEM
Voorbeeld 1: effect van extra isolatie Woning (2^1 kap), in twee varianten: 1. in standaard uitvoering, Rc= 3,5-4 2. met extra isolatiepakket, Rc=8-10 EPG: primaire energie voor
ruimteverwarming is 50% lager bij woning 2; MPG score is 13% hoger bij woning 2 (4,4→5,0) CO2-balans: …… TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
CO2 balans
TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
Voorbeeld 2: woning met PV Woning 2-1-kap, Rc=4 1. Zonder PV 2. met 21 m2 kristallijn silicium PV panelen
EPG score: Primaire energie daalt
met 58% MPG score: stijgt 0,44 → 0,52 (+19%) CO2-balans: ……… TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
CO2 balans
TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
Problemen: EPG en MPG beschouwen verschillende fasen
van levenscyclus gebouw; Onduidelijkheid over “beste” ontwerp voor milieuprestatie over hele levenscyclus; Geen zicht op totale kosten over levensduur (TCO) van gebouwontwerp of onderhoudsstrategie; Structuur van Nationale Milieu Database kan beter; Materialen voor constructieve elementen van gebouw lastig vooraf te schatten.
TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
Doelstelling van TKI KIEM Ontwikkeling van methodiek voor integrale
beoordeling van de milieubelasting van een gebouw over de gehele levenscyclus (integratie van MPG en EPG); Verbreding met het Profit-aspect (Total Cost of Ownership); Implementeren van de methodiek in bestaande instrumenten voor het evalueren van gebouwprestaties en voor prestatiegerichte onderhoudsplannen; Praktische toepassing van de methode en instrumenten bij het ontwerpen, renoveren en onderhouden van gebouwen, Stimuleren van duurzame productontwikkeling. TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
Levenscyclusbenadering
TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
Output van project Methode voor integrale evaluatie van energie-,
milieu- en kostenprestaties voor nieuwbouw en onderhoud; Bijgestelde structuur en extra product-kaarten voor Nationale Milieu Database; Verbeterde schattingsmethode voor materiaalhoeveelheden in constructies Inbouw methoden in GPR Gebouw en GPR Onderhoud; Toepassing van methodes t.b.v prestatiegerichte aanbestedingen van onderhoud; Duurzame prestaties in renovatie-strategieën op portfolioniveau; TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
Impacts Wij verwachten de volgende effecten van het TKI KIEM project: betere “zichtbaarheid” van embodied energie en CO2, op een gelijk speelveld met operationele energie en CO2; meer optimale gebouwontwerpen, die embodied en operationele energie minimaliseren over de levensduur van het gebouw; meer optimale keuzes voor isolatie, installaties en toegepaste bouwproducten bij renovaties en onderhoud; het voorkomen dat een negatieve beoordeling op milieuprestaties de concrete toepassing van producten of installaties in de praktijk belemmert (bijv. PV); stimulering van duurzame productontwikkeling door de prestaties van bouwproducten in termen van energie, milieu en kosten beter in beeld te brengen. TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
Wat levert het U op? Ontwerpers: meer duidelijkheid over optimaal ontwerp in termen
van milieuprestatie, energie en kosten;
Industrie: Milieuprestaties van bouwproducten kunnen duidelijker
gecommuniceerd worden; Vooruitlopen op Europese normering over duurzaam gebouwontwerp;
Gebouweigenaren: Instrumenten voor aanbesteding van duurzame
gebouwen en duurzaam onderhoud;
Bouwbedrijven: Instrument voor communicatie van
duurzaamheidsprestaties in aanbiedingen.
TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
Consortium Het consortium omvat zes soorten deelnemers: Onderzoekspartners (TUD-Bouwkunde, W/E adviseurs, SBK, IMd Raadgevend Ingenieurs) Bouwproductenindustrie (St Gobain/Raab-Karcher, Rockwool, CRH Europe-Sustainable Concrete Centre) Brancheorganisaties (Bouwen met Staal, Bond van Fabrikanten van Betonproducten, Ned. Ver. Toeleverende Bedrijven, OnderhoudNL) Architecten (BNA) Gebouweigenaren (AEDES, Portaal, De Alliantie, Ymere, GroenWest, Rochdale, Provides, WonenBrebrug) Bouw- en onderhoudsbedrijven (Heijmans, Rutges Vernieuwt, Talen, Hagemans, Smits, Hurks, Willems, Burgers van der Wal, Vastbouw, Van Wijk en Weijman)
TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
Opzet van project
Branche-organ. bouw: BmS, BNFB, NVTB, FOSAG
WP1 Methode Energie en Milieu
WP2 Milieuinformatie Bouwproducten
WP3 Total Cost of Ownership
WP4 Materialen in Constructie
WP5 Inbouwen in rekeninstrument Gebouw
WP6 Inbouwen in rekeninstrument Onderhoud
WP7 Prestategericht aanbesteden & Renovatiescenario's
Architecten: BNA
Gebouweigenaren: AEDES, Portaal, Alliantie, e.a.
Bouw- en onderhoudsbedrijven: Heijmans, Rutgers, e.a.
bijdrage aan R&D-activiteit door partners (niet alles ingetekend) informatiestroom tussen WP's
TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
Toeleverende industrie: St Gobain, Rockwool, CRHSCC, NVTB
WP0 Coördinatie & Disseminatie
Onderzoekspartners: W/E, TUD, SBK, IMd
Werkpakketten I. Methodiekontwikkeling WP1: Methodologie energie- en milieuprestatie (W/E)
WP2: Milieudata bouwproducten (SBK) WP3: Total Cost of Ownership (TUD) WP4: Schattingsmethode materialen constructies (BmS) II. Instrumenten WP5: Methoden inbouwen in rekeninstrument Gebouw
(W/E) WP6: Methoden inbouwen in rekeninstrument Onderhoud (TUD) III. Toepassingen WP7: Prestatiegericht duurzaam aanbesteden en scenario’s voor renovatie en onderhoud Algemeen WP0. Coördinatie en disseminatie (W/E) TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
Planning 1
1
Methodiek
2
Milieudata bouwproducten
3
Total Cost of Ownership
4
Materialen in constructies
5
Inbouw in rekeninstr. Gebouw
6
Inbouw rekeninstr. Onderhoud
7
Prestatiegericht aanbesteden
0
Coördinatie
2
3
4
5
6
7
Looptijd: Jan 2014- Sept 2015 TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Management Klankbordgroep Methoden en Instrumenten (ca. 20 pers., ook extern)
WP 1-6 Methoden en Instrumenten
Kerngroep 7 aansturing WP9 (1x TUD, 1x W/E, 1x Corp., 1x Bouwond.)
WP 7 Prestatiegerichte aanbesteding en Renovatiescenario's
TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
Stuurgroep consortium: - Prof. dr. ir. H. Visscher (TUD, voorzitter) - projectcoördinator (W/E) - 1 vertegenw. industrie - 1 vertegenw. bouwondern. - 1 vertegenw. corporaties
Project Stuur Groep Rol: Strategische besluitvorming over project en
consortium 5 vertegenwoordigers van groepen deelnemers (onderzoek, industrie, corporaties, bouwbedrijven); Voorstel personen: Prof. Henk Visscher (voorzitter, TUD) Geurt Donze (W/E) Peter Fraanje (NVTB)
Okke Spruijt (OnderhoudNL) Alfred van den Bosch (De Alliantie) + coördinator (Erik Alsema, niet stemgerechtigd)
Frequentie bijeenkomsten: ca. 2x per jaar TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
Klankbordgroep Rol: Beoordelen van de praktische bruikbaarheid van
ontwikkelde rekenmethoden; kritische feedback geven aan de projectleiding;
Frequentie bijeenkomsten: ca. 2x per jaar Personen: Piet van Luijk (Min. BZK) Leo Brouwer (AgentschapNL/RvO) Robert Koolen (Heijmans) Wico Ankersmit (Ver. Bouw- en Woningtoezicht) Erik Lysen (Holland Solar) Harm van den Oever (Uneto-VNI, gevraagd) Claudia Bouwens (NEPROM, gevraagd) Diverse deelnemers vanuit TKI-KIEM consortium (o.a. St.
Gobain, CRH, Rockwool, BFBN, BNA, AEDES
TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
Kerngroep WP7 WP7 “Prestatiegerichte duurzame
aanbesteding” omvat ca. 20 deelnemers Kerngroep zorgt voor aansturing van de WP Team: Ad Straub (TUD, WP leider) Geurt Donze (W/E) 1 x corporatie 1x bouwbedrijven
Start WP7: Sept. 2014
TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
Overige aspecten Subsidie beschikking is ontvangen Urenregistratie nodig voor subsidieclaim; Samenwerkingsovereenkomst voor leden
consortium; Deelname in TKI Energo (bijdrage €350 p.j. per deelnemer); Website: www.tki-kiem.nl, voor externe communicatie Dropbox: voor documentopslag, toegang via coordinator Elektronische nieuwsbrief (3x) TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
Vragen?
TKI KIEM Kick-off, 12-2-2014
