Titel
Stadsmonitor voor leefbare en duurzame steden
UGent CDO en CLP - HoGent Trui Maes, UGent.CDO Brussel, transitiearena DuWoBo, 4juni 2009
Situering van de Vlaamse Stadsmonitor • Aard: – leer-, meet- en communicatie-instrument communicatie – “omgevingsindicatoren” geselecteerd op basis van een visie op een leefbare en duurzame stad
• Toepassingsgebied Strategisch beleid op het niveau van de stad: is de steekproef van de survey voldoende groot, dan kan men nagaan hoe duurzaam een stadsdeel of wijk is; waakzaamheid is nodig omdat niet elke indicator relevant is op elk niveau (schaal)
• Oorsprong Ontwikkeling i.o.v. het Vlaamse Stedenbeleid en begeleid door de stedenstuurgroep, een vertegenwoordiging van de 13 centrumsteden
Werkwijze en output (1) • Welke thema's komen aan bod? Het gaat over de “toestand” van de stad, haar bewoners en gebruikers in alle activiteiten en dimensies,, bvb. wonen en bouwen, … Economische principes Cultuur & vrije tijd Leren & onderwijs Natuur- en milieubeheer Ondernemen & werken Veiligheidszorg Wonen Zich verplaatsen / mobiliteit Zorg en opvang
Sociale principes
Fysiek ecologische principes
Institutionele principes
Werkwijze en output (2) • Werkwijze –
–
Voor elke activiteit zijn in de visie de doelen en intenties geformuleerd; voor die intenties zijn ‘relevante’ indicatoren geselecteerd die ook ‘interpreteerbaar’ zijn Van visie tot selectie gebeurt in co-design met het veld ca 400 experts en academici, stakeholders en ambtenaren
Visie ‘wonen’ intenties rond 3 thema’s 1) woonzekerheid in betaalbare en kwaliteitsvolle woningen 2) kwaliteit van de woonomgeving 3) versterking van netwerking en burgerparticipatie
Werkwijze en output (2a) 1) woonzekerheid in betaalbare en kwaliteitsvolle woningen indicatoren ⇒ Spreiding van sociale huurwoningen ⇒ Kandidaten voor sociale huurwoningen (in de stad of uit de stad) ⇒ Wachttijden sociale huurwoningen (bij toekenning of op de wachtlijst) ⇒ Overmatige leegstand -> > 2de keus: Langdurig leegstaande woningen ⇒ Basiskwaliteit van de woningen -> > 2de keus: Woningkwaliteit ⇒ Woonkosten ⇒ Betaalbaarheid van het wonen (voor eigenaars of huurders) ⇒ Betaalmoeilijkheden voor het wonen
Aandeel bewoonde particuliere woningen die voldoen aan de basiskwaliteit. woningen met klein comfort (=1) (1)+ geïnstalleerde keuken en voldoende ruim (=2) (2)+ geen grote herstellingen nodig, met (gedeeltelijk) dubbele beglazing (=3) %
(3)+ een tuin
100 90 80 70 60 50 40 30 20 10
Ko rtr ijk Le uv en M ec he le n O os te nd e R oe se la Si re nt -N ik la as Tu rn ho ut
t as se l
H
G en t
G en k
Aa lst An tw er pe n Br ug ge
0
Aandeel huishoudens dat een kleine / middelgrote koopwoning of appartement zou kunnen betalen. 2000
2002
2004
% 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10
ut ho rn
-N
Tu
ik la a
s
e nt Si
se oe
R
os te
nd
la r
e
n O
he ec M
Le
uv
le
en
ij k Ko
se l as H
r tr
t
t en G
k en G
ge Br
ug
n
tw er pe An
Aa
ls t
0
Aantal kandidaten op de wachtlijst voor een sociale huurwoning in de stad. Aantal actie ve dos s ie rs
31/12/2003
31/12/2005
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
ut ho rn
-N
Tu
ik la a
s
e nt Si
R
oe
se
nd os te
la r
e
n O
he ec M
Le
uv
le
en
ij k Ko
se l as H
r tr
t
t en G
k en G
ge Br
ug
n
tw er pe
An
Aa
ls t
0
Werkwijze en output (2b) 2) Kwaliteit van de woonomgeving ido’s ⇒ Migratiesaldo en Migratiesaldo naar leeftijd ⇒ Tevredenheid over de woonomgeving (buurt, stad, woonstraat én buurt als speel- en ontmoetingsplek, uitstraling van gebouwen) ⇒ Verloedering in de buurt -> > 2de keus: Rommel in de buurt ⇒ Groenindruk van de eigen buurt ⇒ Bereikbaar openbaar groen (lokaal of bovenlokaal) ⇒ Parkeergelegenheid voor bewoners ⇒ Uitrusting van de wijk, o.m. buurtgroen, basismobiliteit, buurtwinkels, basisschool, speel- en ontmoetingsruimte, jeugdruimte, kinderopvang, dokters en apothekers, lokaal dienstencentrum, lokaal huis, serviceflats, rusthuis, … ⇒ Wooninbreiding in de stadsregio en Woondichtheid in de stad (van buurten, bij bouwactiviteiten of bij nieuwbouw)
Het verschil tussen de totale inwijking en de totale uitwijking per 1000 inwoners 1994-96
1997-99
2000-02
2003-05
10 8 6 4 2 0
-8 -10
Tu
rn
ho
ut
as ik la
St
.N
la r se oe R
os te
nd
e
e
n O
he ec M
Le
uv
le
en
ij k Ko
se l as H
r tr
t
t en G
k en G
ge Br
ug
n
An
-6
tw er pe
Aa
-4
ls t
-2
Details Turnhout: het verschil tussen in- en uitwijking (°/°°) in verschillende leeftijdscategorieën per 3 jaar 1995-1997
°/°°
1998-2000
2001-2003
50 40 30 20 10 0
-40 -50
+
j
n je 75
-7 55
& 9 -3
4
j 09
-2
-2
4
25
30
-30
18
-20
9
j
j
-10
Aandeel van de bevolking dat tevreden is over zijn buurt. Zeer tevreden
%
Eerder tevreden
100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 G en t Ha ss el t Ko rtr ijk Le uv en M ec he le n O os te n Ro de es el ar St e .-N ikl aa s Tu rn ho ut
Aa lst
An tw er pe n Br ug ge G en k
0
Aandeel (% ) inwoners dat helemaal of eerder eens antwoordde op de stelling 'Het is aangenaam om in mijn buurt met de mensen te praten' 2004
%
2006
ho ut
s
Tu rn
St .-
N
i kl aa
e la r se
oe R
os te n
de
en O
he l ec M
Le u
ve
n
k Ko r
tri j
t H
as
se l
en t G
k en G
e Br ug g
n we rp e
An t
Aa ls t
100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Aandeel van de bevolking dat woont binnen 400 m loopafstand van een basisschool. 2004
%
2005
2006
t nh ou Tu r
e oe se la r R
de O os
te n
en ec he l
Le uv
Ko
rtr
ijk
t G en
ug ge Br
en M
An
tw
er p
en
100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Werkwijze en output (2c) 3) Versterking van netwerking en burgerparticipatie indicatoren kwaliteit van netwerking rond: ⇒ sociale huisvesting ⇒ kwaliteitsvolle huisvesting ⇒ kwalitatieve leef- en woonomgeving
burgerparticipatie: ⇒ consultatie van bewoners door het stadsbestuur (over bewonerswensen en veranderingen in de buurt) ⇒ Actieve betrokkenheid van de burger (buurt of stad)
Gebruik en actualisering • Gebruik Strategisch stedenbeleid op lange termijn, bestuursakkoorden (bvb gemeenteraadsverkiezingen 2006) en beleidsrapporten (alle actoren en domeinen)
• Actueel in 4-voud - Trends:: Bijhouding op regelmatige basis zowel administratieve data als survey (2004-2006-2008) (2004 - Verfijning:: na 2004 zijn onderbelichte domeinen ‘duurzame zorg & opvang’ en ‘duurzaam ondernemen’ uitgewerkt - Verdieping:: actoren in steden aan de slag om bepaalde domeinen te verdiepen (bvb GIS-indicatoren) GIS - Verbreding buiten de centrumsteden: het is meer dan verzameling van cijfers (schaal en specifieke problematiek)
Positionering • Plek van de stadsmonitor in het totale plaatje van monitoring • Lessen …
Vraag van de stadsbesturen Context: strategische meerjarenplanning ► Opmaak van visie en missie ► Vertaling ervan in strategische doelstellingen ► Verdere vertaling in tactische doelstellingen, operationele doelstellingen, indicatoren en streefwaarde/timing ► Vraag naar werkwijze voor monitoring ►
Antwoord van het CDO/CLP Situeren van de vraag: gebruik van conceptueel raamwerk van doelmatigheidsanalyse ► Blikopener: Stadsmonitor ► Breder kader over monitoring: OBMiOBMi-schema
►
Conceptueel raamwerk van de doelmatigheidsanalyse voor één actor X Financiële beleidsruimte
Behoeften, noden, wensen, bekommernissen, … Beleidsvisie van X Strategische doelstellingen
Omgeving
Operationele doelstellingen van X Middelen (input)
Activiteiten (proces)
Prestaties (output)
Effecten (impact)
Conceptueel raamwerk van de stadsmonitor DE STEDELIJKE OMGEVING
… A2 A…
Stadsmonitor
…
A…
A3 X Actor
A7
A4
A5 A6
voor meer actoren in de stad
OBMi--schema OBMi Onderdeel
1. Omgeving
2. Beleid
3. Management
Antwoord op de kernvraag
Hoe goed stellen de bewoners, bezoekers en bedrijven het in de stad ?
Leveren we de goede diensten aan de bewoners, bezoekers en bedrijven?
Leveren we de diensten op een goede manier? manier?
Focus voor rapportering
Toestand van de stad
Resultaten van het stadsbestuur
Resultaten van Departementen van stadsbestuur
Maatschappelijke Toegevoegde Waarde Rapportering over kosten
Efficiënte inzet van belastingsgelden
Efficiënte inzet van mensen, middelen, …
OBMi & monitoring Onderdeel
1. Omgeving
2. Beleid
3. Management
Antwoord op de kernvraag
Hoe goed stellen de bewoners, bezoekers en bedrijven het in de stad ?
Leveren we de goede diensten aan de bewoners, bezoekers en bedrijven?
Leveren we de diensten op een goede manier?
Focus voor rapportering
Toestand van de stad
Resultaten van het stadsbestuur
Resultaten van Departementen van stadsbestuur
Voorwerp monitoring
Toestand = resultaten van veel actoren
Resultaten = kwaliteit van diensten, ook volgens klanten
Resultaten = efficiëntie in productie van de diensten
Indicatoren
Omgevingsindicatoren
Beleidsindicatoren
Managementindicatoren
Oplossing monitoring vraagstuk Visie: op stadsniveau (multiVisie: (multi-actor systeem) ► Concretisering visie: door LTLT-intenties ► Missie Missie:: verantwoordelijkheid stadsbestuur ► Strategische doelstellingen doelstellingen:: goede diensten? ► Operationele doelstellingen: diensten op goede manier geproduceerd? ► Monitoring Monitoring:: onderscheid tussen omgevingsomgevings-, beleids-- en managementindicatoren beleids ►
Meer info: www.thuisindestad.be
Dank u …
• • • •
Groene financiering Materialen Wooncultuur MVO, bouwprocessen en innovatie
0G20 1G20 2M60 3P80
