Tim Lacroix: het dubbelleven van een uitvoerder in opleiding. Wind- en waterdicht in een dag

bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra nr. 5 november 2011

Tim Lacroix: het dubbelleven van een uitvoerder in opleiding Wind- en waterdicht in een dag

Fabriekscomplex omgebouwd tot woon-, werk- en vrijetijdsgebied Van Steen Bestratingen wil niet groter, maar wel beter

bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra nr. 5 november 2011

Voorwoord Tim Lacroix: het dubbelleven van een uitvoerder in opleiding Wind- en waterdicht in een dag

Fabriekscomplex omgebouwd tot woon-, werk- en vrijetijdsgebied Van Steen Bestratingen wil niet groter, maar wel beter

Weten wat je kunt en wat je wilt. Daarmee leg je de basis om met plezier naar je werk te gaan. Vanaf je eerste baan tot aan je pensioen. Dat klinkt simpel, maar dat is het in de praktijk niet altijd. Want wat als je voeger wilt zijn, maar je pezen werken niet mee? Of wat als het je heel leuk leek om straatmaker te worden, maar de overstap naar machinaal straten tegenvalt? Daarnaast moet je ook de kans krijgen om te doen wat je kunt en wilt. In de bouw- en infrasector kun je als bouwplaats- en uta-medewerker aankloppen bij het Loopbaantraject Bouw & Infra. Samen met de trajectadviseur kun je dan uitzoeken wat bij je past. Als je iets anders wilt gaan doen, kun je je bovendien via het Loopbaantraject omscholen. Zo is Tim Lacroix net begonnen aan een opleiding om uitvoerder in de infra te worden. Klaas van Hillen is omgeschoold van voeger naar werkvoorbereider. En Ine Koopmanschap adviseert en begeleidt de kopers van woningen die worden gebouwd door het aannemersbedrijf waar ze werkt. Dertig jaar geleden begon ze bij het bedrijf als administratief medewerkster. Deze mensen besloten om binnen de sector iets anders te gaan doen, omdat een andere functie beter bij hen paste. Maar met plezier werken in de bouw of infra, kan ook in de baan die je nu hebt. Want of je nu in een dag een complete houtskeletwoning neerzet, je bezighoudt met het restaureren van oude fabrieksgebouwen, straatmaker bent of gevels renoveert; jouw werk maakt indruk. Kijk maar eens in deze Bouwen. De foto’s spreken voor zich en anders wel de verhalen van jouw collega’s die over hun werk praten. Geniet van deze Bouwen en geniet vooral ook van je werk. Wil jij vertellen over jouw baan of een project waarmee je bezig bent? Aarzel dan niet en stuur een e-mail naar [email protected].

Colofon

www.loopbaantrajectbouw.nl

·

www.evc-centra.nl

·

www.fundeon.nl

Bouwen is het magazine over loopbaanontwikkeling en ontwikkelingen in vaktechniek. Vijf keer per jaar wordt dit tijdschrift gratis toegestuurd aan werknemers en werkgevers voor wie de cao voor de Bouwnijverheid geldt. Bouwen wordt gemaakt in opdracht van het Loopbaantraject Bouw & Infra. Uitgever: Fundeon, kennis- en adviescentrum voor de bouw en infra. Redactieraad: Betsie Brink, Franklin Everts, Metha van der Haar, Louis Jongeleen, Pieter Kastermans, Frans Kokke, Michiel Mons, Dick Singerling en Jolanda de Vries (hoofdredacteur). Tekst: Meyke Houben, Louis Jongeleen, Tessa Klooster, Anne-Marie van der Most, Marloes de Moor, Sander Ruijsbroek, Jos Vlak, Carin de Vries, Jolanda de Vries en Elian van ’t Westeinde. Fotografie: De Beeld­ redaktie, Marco Hofste en Chris Pennarts. Vormgeving: Click Communicatie, Utrecht. Druk: Senefelder Misset. Oplage: 175.000 exemplaren. Contact met de redactie: Fundeon, afdeling Communicatie, telefoon (0341) 499 310, E-mail [email protected]. Correspondentie en adreswijzigingen: Loopbaantraject Bouw & Infra, Postbus 440, 3840 AK Harderwijk, telefoon (0341) 499 378, E-mail [email protected].

Inhoud Montageploeg zet in één dag een compleet casco neer In één dag het casco van een huis neerzetten en afronden. Het is zo'n beetje dagelijkse kost voor de mannen van VDM Woningen. Al voor dag en dauw leggen ze de zoekers op de betonnen vloer en 's middags rond een uur of drie laten ze het casco met een houten basis

Ongeveer 180 mensen van VDM Woningen bouwen zo'n 200 tot 250 huizen per jaar op basis van een casco dat er binnen één dag staat. Omwonenden die 's ochtends naar hun werk vertrekken en een leeg terrein achterlaten, treffen bij terugkomst het casco van een volledig huis aan. Deuren, kozijnen en ramen worden in de fabriek in Drogeham allemaal in de nauwkeurig afgemeten wanden gezet. Deze worden op de bouw gemonteerd. “Alles is op maat gemaakt”, vertelt directeur Foppe van der Meer. Zelf begon hij zijn loopbaan ook met het monteren van deze casco's van prefab elementen op een houten basis. “De woning is heel snel 'dicht' en dus weerbestendig. Daarnaast hoef je voor de leidin-

gen niet te frezen en zit je niet met je neus in het stof.” Het bedrijf werkt al dertig jaar met dit systeem. “De basis is nog steeds hetzelfde”, zegt Foppe. “Maar door de jaren heen is de kwaliteit van de materialen steeds beter geworden. De wanden zijn dikker en het hout is steviger.” Altijd doorwerken De mannen van VDM voelen zich door hun ervaring als een vis in het water. Toch vindt ook in hun werk een kentering plaats. Foppe: “We richtten ons voornamelijk op prefab met een houten basis. Doordat er vraag is vanuit de markt, bouwen we sinds kort ook weer traditioneel. Veel mensen willen een basis van stenen

muren, omdat ze vroeger ook in zo'n huis woonden. Ik heb in beide soorten huizen gewoond en ik vind dat een huis met een houten skelet warmer aandoet. Daar heb ik geen praktische reden voor. Dat voelt zo.” Volgens de directeur zijn er voordelen te over aan het bouwen van zo'n huis. “Ik kan echt geen nadelen bedenken. Je kunt alle elementen prefab maken, dus je kunt altijd doorwerken. Door deze manier van bouwen heb je veel minder bouwvocht in de woning dan bij traditionele bouw. Als het regent, wordt het huis maar op één dag nat van binnen. Daarna heeft het nog de hele bouwperiode om te drogen. Je bouwt sneller en de kwaliteit is beter én constanter.”

Pagina 8

achter. “Het is prachtig werk.”

‘Aan het eind van de dag zie je écht resultaat van je werk’ 8

9

Compleet casco in één dag VDM Woningen bouwt ruim tweehonderd huizen per jaar, op basis van een casco dat er binnen één dag staat. Omwonenden die 's ochtends naar hun werk vertrekken en een leeg terrein achterlaten, treffen bij terugkomst het casco van een volledig huis aan. Tijd om een dagje mee te kijken bij de bouw.

Voorwoord Op maat: Ine Koopmanschap Bouwnieuws in ’t kort In één dag wind- en waterdicht met VDM Ekrim Nar: tevreden met kennis Bouwstelling: bijscholen is nodig Bouwen met BIM Hoe zit het ook alweer? EVC-centra Bouw & Infra Bouwreportage: Gebiedsontwikkeling DRU-complex Graafmachinist Tim Lacroix wordt uitvoerder Van Steen bestratingen: “Stilstand is achteruitgang” Bouwbeeld: kelderbouw voor veestal Bouwtechniek: gevelrenovatie Voeger wordt werkvoorbereider Contactgegevens trajectadviseurs en evc-adviseurs Thuis bij Silvia Faasse-de Fouw

2 4 6 8 14 16 18 21 22 28 31 34 36 40 42 44

BIM verandert bouwproces

“Samenwerken

Pagina 18

is de kern van BIM”

Steeds meer Nederlandse bouwbedrijven schakelen over op een andere aanpak van het bouwproces, bijvoorbeeld door het toepassen van het Bouw Informatie Model, kortweg ‘BIM’. Medewerkers van Breijer Bouw & Installatie uit Rotterdam laten zien hoe BIM werkt bij een gecompliceerd restauratieproject.

Werken met BIM Op je tablet-computer in 3D bekijken waar een uitsparing moet komen. Met het Bouw Informatie Model (BIM) kan dat. Bij Breijer Bouw & Installatie uit Rotterdam maken ze langzamerhand de overstap van papieren 2D-tekeningen naar 3D.

BIM-team vergelijkt BIM op tablet-computer met de werkelijkheid (v.l.n.r.: uitvoerder Piet Terlouw, bouwtechnisch ontwerper Tom Huizer en business unit directeur Pieter-Jan van Hooijdonk).

“Werken met BIM vermindert het aantal problemen tijdens de bouw, doordat mogelijke fouten al in het voortraject aan het licht komen”, zegt Sharif Ben Chamach (29). Hij maakt als BIM-manager deel uit van het BIM-team van Breijer Bouw & Installatie. In de directiekeet naast het monumentale C-gebouw van de Erasmus Universiteit Rotterdam heeft hij een BIM-vergadering gehad. ”Deze week beginnen we met de uitvoering van de restauratie van dit verouderde gebouw. Het pand is volledig gestript, tot op het betonnen casco. We hebben een digitaal model van de bestaande bouwkundige situatie. In dat virtuele gebouw modelleren onze mensen de werktuigbouwkundige en elektrotechnische installaties. Volgens dat digitale ontwerp voeren we de restauratie in de werkelijkheid uit. Op de bouwplaats gebruiken we papieren 3D-tekeningen van het centrale gebouwmodel. Binnenkort gaan we de werktekeningen direct publiceren op een tablet-

computer, zodat ook het bouwplaatspersoneel op elke plek in het gebouw de gewenste 3D-tekeningen kan raadplegen. Verder onderzoek ik hoe we alle informatie uit het BIM nuttig kunnen maken voor de beheers- en onderhoudsfase van het gebouw.” Duidelijker beeld Projectleider Piet Terlouw (53) spreidt een grote bouwtekening uit op de vergadertafel. Terlouw: “Kijk, op deze papieren tekening staat een detail al weergegeven in 3D. Je krijgt hiermee een veel duidelijker beeld dan met platte tekeningen. Ook weet ik nu zeker dat iedereen werkt met dezelfde tekening, omdat alle tekeningen uit hetzelfde centrale BIM komen. Dat voorkomt bouwfouten. Verder zijn deze tekeningen betrouwbaar omdat alle constructieve fouten er tijdens het ontwerp van het model al uit zijn gehaald. Daarnaast staat de volledige materialenlijst afgedrukt. Die komt ook regelrecht uit

18

19

Bedrijfsportret

Pagina 31

Edwin van Steen vindt opleidingen belangrijk

Stil stand

=

achter uitgang Edwin van Steen van Van Steen Bestratingen weet nog goed toen hij voor zichzelf begon. “Ik had alleen een busje, een trilplaat en een kruiwagen. Meer niet.” Inmiddels heeft hij zeven man personeel en werkt hij samen met zo’n zes zzp’ers. Het leeuwendeel van zijn werknemers heeft nog een jeugdige leeftijd. “Ik vind het belangrijk dat ze zoveel mogelijk leren.”

Van Steen Bestratingen in Standdaarbuiten is erkend leerbedrijf. Van Steen heeft alle leermeesterpapieren die nodig zijn. Om de twee jaar moet hij herhalingscursussen volgen. Zijn werknemers biedt hij de mogelijkheid om naast hun baan bij te leren. De opleidingen variëren: van straatmaker tot uitvoerder. Maar ook computercursussen voor Word en Excel komen aan bod. 25 dagen per jaar naar school Er verandert veel in de bestratingswereld. Tegenwoordig gaat bijna alles machinaal. Ontwikkelen vindt Van Steen dan ook belangrijk. “Stilstand is achteruitgang. Daarom stimuleer ik mijn mede-

werkers om naar school te gaan.” Dat betekent 25 dagen per jaar naar school, naast het werk dat iedere dag moet worden gedaan. Waar een wil is, is een weg Twaalf jaar heeft Edwin voor een baas gewerkt. Ook zijn toenmalige baas stimuleerde hem tijdens zijn carrière om vooral niet stil te blijven staan. Rond Van Steens dertigste levensjaar vroeg hij: “Waarom begin je niet eens voor jezelf?” Inmiddels is Van Steen Bestratingen een bekende naam in de stratenmakerwereld. Op zijn beurt stimuleert Van Steen zijn eigen personeel om altijd in beweging te blijven. Van Steen: “Ik 31

Stilstand is achteruitgang Edwin van Steen wil niet groter worden met zijn bestratingsbedrijf. Wel wil hij steeds betere kwaliteit afleveren en zijn zes medewerkers alle kansen geven om zich te ontwikkelen. Werken bij Van Steen bestratingen betekent daarom dat je jaarlijks zo’n 25 dagen cursussen volgt en dat je zo nodig via evc je vakdiploma haalt. Achterover leunen is er niet bij, maar leuk is dat wel!

3

Op Ma a t

4

"Ik ben er trots op dat ik dit heb bereikt"

Ine Koopmanschap Ine Koopmanschap (52) werkt al meer dan dertig jaar bij aannemingsbedrijf A.J. Koopmanschap B.V. in Naarden. Via het Loopbaantraject Bouw & Infra deed ze verschillende opleidingen en cursussen. Zij ontwikkelde zich van administratief medewerkster tot interieurontwerpster en projectleider. Daarmee vond ze de functie die helemaal bij haar past. Hoe kwam je als 21-jarige bij een aannemingsbedrijf terecht?

“Ik was gestopt met mijn studie en wilde gaan werken. Mijn schoonvader bood aan om bij zijn aannemingsbedrijf in dienst te komen. Dat leek me wel wat. Ik ging mee naar bouwvergaderingen en regelde alles op kantoor. Zo raakte ik steeds meer thuis in de bouwwereld. Maar in de loop der jaren werd het werk steeds administratiever. Soms dacht ik, is dit nu wel iets voor mij? Ik volgde een vakopleiding bloemist, maar heb daar uiteindelijk niets mee gedaan. De bouw sprak me toch meer aan.” Waarom ben je in 2007 een nieuwe richting in geslagen?

Hoe deed je dat?

“Ik volgde de cursussen Interieurontwerp I en II aan het Hout en Meubileringscollege in Amsterdam. Dat was precies wat ik zocht. Ik ben nu bezig met de laatste modules Kleur en Licht. Intussen pas ik mijn kennis al in de praktijk toe. Ik geef inte­rieuradviezen, maak plattegronden en begeleid de bouwprojecten. Daarnaast doe ik op kantoor nog steeds administratief werk. Alles is op deze manier met elkaar verweven. Dat is zowel voor ons als voor de klant fijn.” Hoe kijk je terug op je loopbaantraject?

“Ik ben er trots op dat ik dit heb bereikt. Er gaat veel tijd in zitten, maar ik had er zoveel plezier in dat het nooit als een opoffering voelde. Het heeft me gelukkiger gemaakt.”

19

80

bo :h

78 19

19 58 :g

eb

or

en

m o

in

Si

nt

M ich Fr iel an sg :m es s ed en te e l D we 19 u rk its 81 ste ,M -2 rb 00 öll ij 7: er A. 19 in di J. sti 83 ve Ko tu rs :v e ut o ak pm co Ti op m a lb 20 pu ns lei ur ch te di 08 g rc ng ap : u Tr ele bl rs B .V oe us ai . ni men se m ng ta ist n, ste en ire In sti no Ad bo 20 tu ,b vie uw 09 u lin tB s i ku : d nd n oe Tr ele ty U e r ai m pe m t ni re A a n ng enta ch via A al t en ire BO s m Ad bo 20 ee B vie uw r 09 O k p s :i lei in und nt d Ut e in er g, ieu re B v 20 c ro ht ia 10 n B :i tw O nt B er er p O ieu Ia 20 pl eid r a 10 on n in h /2 tw g, e tH er in 011 p M te II rie : co C aa in ur mb n on Am h i n e tw at tH ste er ie M rd ps va C am te n in r de A fu m nc ste tie rd pr am oj ec tle id er en

“Toen ik thuis zat met een gebroken been, zag ik het blad Wat doe jij morgen? liggen. Dat blad was de voorganger van Bouwen. Daarin las ik dat ook uta-personeel terecht kan bij het Loopbaantraject Bouw & Infra. In overleg met trajectadviseur Marlies Vermeulen ben ik gaan kijken wat mijn moge­lijkheden zijn. Ik begon aan elementaire bouwkunde A en B op

hbo-niveau en ontdekte dat ik tekenen en ontwerpen erg leuk vind. Daarin heb ik me vervolgens verder ontwikkeld.”

Scholing en Loopbaanontwikkeling

5

Bouwnieuws

in 't kort

“Versnippering leidt tot fouten in constructie” Foto: DHV.com

Nederlandse berg Een kunstmatige berg in Nederland. Het idee van oud-wielrenner Thijs Zonneveld kreeg deze zomer ontzettend veel bijval. Het plan leeft nog steeds. Thijs Zonneveld: “Er zijn al honderd bedrijven betrokken bij de plannen, van sportbonden tot bouwbedrijven, van geologen tot en met wetenschappers. De Stichting Haalbaarheids Onderzoek ‘Die Berg Komt Er’ is bezig met het organiseren van brainstormsessies voor alle belangstellenden en met het leggen van een financiële basis voor de berg door middel van het uitgeven van aandelen. Tegelijkertijd zijn zeven werkgroepen gevormd waarin bedrijven en organisaties hun ideeën voor de berg uitwerken. Moet het bijvoorbeeld een holle berg worden met daarin een waterkrachtcentrale of een tuinbouwgebied? Over ongeveer een half jaar bekijken we welk plan het beste is en of dat haalbaar is. Eén ding weet ik nu al: de bouw van de berg zal voor heel veel bouwvakkers heel veel werk betekenen.” Kijk voor meer informatie op www.diebergkomter.nl.

6

Johan Galjaard, voorzitter van de beroepsvereniging VN Constructeurs, signaleert symptomen van “een ziekte die de Nederlandse bouwwereld al jaren in zijn greep heeft”. Zijn uitspraak is een reactie op de eerste conclusies van het onderzoek van de Onderzoeksraad voor Veiligheid naar het instorten van de overkapping van de aanbouw van het stadion Grolsch Veste in Enschede. Op 7 juli kwamen daarbij twee werknemers om en raakten veertien personen gewond. De Raad stelt vast dat de basisconstructie van de overkapping niet gereed was voordat met de afbouw werd begonnen. Er ontbraken koppelstaven, schoren en verankeringen die voor de stabiliteit essentieel waren. Volgens de constructeur is die nalatigheid een gevolg van de ziekte die ‘versnippering’ heet. “Bij bouwprojecten zijn er meerdere partijen die de verschillende onderdelen van een constructief ontwerp uitvoeren. Die fragmentatie leidt ertoe dat niemand op de bouwplaats meer kennis heeft van de gehele constructie.” De voorzitter van de beroepsvereniging pleit voor het aanstellen van een hoofdconstructeur die de samenhang begrijpt van een constructie. Medio april 2012 komt het definitieve rapport uit van de Onderzoeksraad voor Veiligheid over de achtergrond van het ongeluk in het stadion van FC Twente.

Gebouwtjes in oude loods

Het Rotterdamse ingenieursbureau IMd Raadgevende Ingenieurs heeft een oude fabrieksloods in Rotterdam Feyenoord omgebouwd tot een energiezuinige werkruimte voor haar veertig medewerkers. Dit hebben ze gedaan door de hal te laten zoals die was en er losse gebouwtjes in te zetten. De lege ruimte in de loods werkt daardoor als een enorme isolerende spouw. Volgens de constructeurs van het bureau is het een lust om op deze manier te kunnen werken onder de historische vakwerkspanten van de oude metaalfabriek.

65

mbo-diploma’s voor ervaren vakmensen

65 bouwplaatsmedewerkers hebben zaterdag 17 september een vakdiploma gekregen. Zij hebben dit behaald, op basis van hun werkervaring, via de EVC-centra Bouw & Infra. De kandidaten kwamen uit alle hoeken van het land samen in Harderwijk voor een officiële bijeenkomst. Sommige kandidaten namen hun eerste diploma in ontvangst na meer dan dertig jaar werkzaam te zijn in de bouw- en infrasector. Via de EVC-centra Bouw & Infra kunnen werknemers in de sector op basis van werkervaring hun vakdiploma halen. Met begeleiding van een evc-adviseur verzamelen werknemers bewijzen van hun werkervaring. Een vakdeskundige beoordeelt die bewijzen en voert een eindgesprek met de werknemer. De vakdeskundige en een onafhankelijk beoordelaar adviseren of de werknemer in aanmerking komt voor het diploma of dat hij eerst aanvullende scholing moet volgen. Toch hoeft een diploma niet het doel te zijn. De werknemer krijgt in ieder geval een ervaringscertificaat waarop staat welke kennis en kunde hij heeft. Als diplomering wél een wens is, dan kan het aanvullende onderwijsprogramma korter, omdat er op basis van de evc-rapportage vrijstellingen gegeven kunnen worden. Regelmatig is het resultaat van een evc-traject zo volledig dat het ervaringscertificaat meteen kan worden omgezet in een officieel mbo-diploma.

Bouwkampioenen scoren medaille voor

excellent vakmanschap

Betaald door bedrijfstak Het traject voor werknemers in de bouw en infra wordt volledig betaald door de bedrijfstak. Werkgevers kunnen na een evc-traject beter beoordelen of werknemers in aanmerking komen voor een opleiding en werknemers worden zich bewust van hun mogelijkheden. De EVC-centra Bouw & Infra zijn een zelfstandig onderdeel van Fundeon. Meer informatie over het evc-traject is te vinden op www.evc-centra.nl.

Geen eremetaal, maar wel een medaille voor excellent vakmanschap voor timmerman Ralph Mooijman en tegelzetter Guido van Dingenen. Dat is de oogst van vier dagen hard werken op WorldSkills 2011. Deze internationale beroepenwedstrijd voor jonge vaklieden werd in oktober in Londen gehouden. Ralph Mooijman eindigde als zevende in een veld van zestien toptimmermannen van over de hele wereld. Eerste werd de Koreaanse timmerman Sang Hyun Kim. Tegelzetter Guido van Dingenen werd negende in een veld van 21 tegelzetters. De Zwitser Thomas Gugger ging er met het goud vandoor. Begeleider Michel van Erkelens: “Guido is uit het juiste hout gesneden. Na de eerste dag stond hij zelfs bij de top vijf. Als hij niet een beetje in tijdnood was gekomen, had er misschien nog wel meer in gezeten, want Guido is een groot talent.” 7

Montageploeg zet in één dag een compleet casco neer In één dag het casco van een huis neerzetten en afronden. Het is zo'n beetje dagelijkse kost voor de mannen van VDM Woningen. Al voor dag en dauw leggen ze de zoekers op de betonnen vloer en 's middags rond een uur of drie laten ze het casco met een houten basis

Ongeveer 180 mensen van VDM Woningen bouwen zo'n 200 tot 250 huizen per jaar op basis van een casco dat er binnen één dag staat. Omwonenden die 's ochtends naar hun werk vertrekken en een leeg terrein achterlaten, treffen bij terugkomst het casco van een volledig huis aan. Deuren, kozijnen en ramen worden in de fabriek in Drogeham allemaal in de nauwkeurig afgemeten wanden gezet. Deze worden op de bouw gemonteerd. “Alles is op maat gemaakt”, vertelt directeur Foppe van der Meer. Zelf begon hij zijn loopbaan ook met het monteren van deze casco's van prefab elementen op een houten basis. “De woning is heel snel 'dicht' en dus weerbestendig. Daarnaast hoef je voor de leidin-

achter. “Het is prachtig werk.”

‘Aan het eind van de dag zie 8

gen niet te frezen en zit je niet met je neus in het stof.” Het bedrijf werkt al dertig jaar met dit systeem. “De basis is nog steeds hetzelfde”, zegt Foppe. “Maar door de jaren heen is de kwaliteit van de materialen steeds beter geworden. De wanden zijn dikker en het hout is steviger.” Altijd doorwerken De mannen van VDM voelen zich door hun ervaring als een vis in het water. Toch vindt ook in hun werk een kentering plaats. Foppe: “We richtten ons voornamelijk op prefab met een houten basis. Doordat er vraag is vanuit de markt, bouwen we sinds kort ook weer traditioneel. Veel mensen willen een basis van stenen

muren, omdat ze vroeger ook in zo'n huis woonden. Ik heb in beide soorten huizen gewoond en ik vind dat een huis met een houten skelet warmer aandoet. Daar heb ik geen praktische reden voor. Dat voelt zo.” Volgens de directeur zijn er voordelen te over aan het bouwen van zo'n huis. “Ik kan echt geen nadelen bedenken. Je kunt alle elementen prefab maken, dus je kunt altijd doorwerken. Door deze manier van bouwen heb je veel minder bouwvocht in de woning dan bij traditionele bouw. Als het regent, wordt het huis maar op één dag nat van binnen. Daarna heeft het nog de hele bouwperiode om te drogen. Je bouwt sneller en de kwaliteit is beter én constanter.”

je écht resultaat van je werk’ 9

"Een kartonnen huisje? Daar snap ik dus niets van"

De zon werpt zijn eerste stralen op de kraan als de machinist het gevaarte beklimt. Beneden hebben de vier mannen van de montageploeg van VDM Woningen de zoekers op de betonnen vloer geschroefd: lange houten latten waarop de wanden worden gemonteerd. Twee steigerbouwers leggen de eerste stangen voor de steigers klaar. Deze ploeg mensen zorgt ervoor dat er aan het eind van de dag een compleet casco aan de Domineeskamp in Hall staat. Terwijl de zon opkomt en de dauw wegtrekt, vormt de montageploeg een geoliede machine. De zoekers liggen. De eerste wanden, met in de onderzijde een afgemeten sparing, worden geplaatst. Het is nog maar kwart over negen als de ombouw staat. Opdrachtgever en huiseigenaar Mark Holtslag kijkt glunderend toe. “Naar dit moment heb ik toegeleefd.” Elke wand wordt

10

met een waterpas rechtgezet en zo nodig met een grote, houten hamer 'goed geslagen'. Het werk is secuur, maar voor de montageploeg lijkt het een eitje. Ze vangen de prefab wanden - die de kraanmachinist over de constructie tilt - op alsof ze niks wegen en loodsen ze in de goede richting. Nu de buitenwanden staan, is het tijd voor enkele binnenwanden. Wie een snelle blik vanaf de steiger werpt, ziet precies waar de woonkamer, de hal en het toilet komen. Makkelijk en snel Aize de Boer werkt al zeventien jaar bij VDM Woningen. “Dit is voor mij perfect werk. We zetten in één dag het casco neer, dan komen de pannenlegger, de metselaars, de timmerploeg enzovoorts.” Hij klikt een wand vast aan de kabel van de kraan en gebaart naar de machinist. Terwijl het element de lucht in zwiert, vertelt

11

Aize verder. “Alleen door de gezichtsuitdrukkingen van toekijkers merk ik dat deze manier van werken bijzonder is. Ik ben eraan gewend.” Hij snapt niet dat mensen nadelen kunnen zien aan zijn werk. “Ik krijg wel eens de kritiek dat dit soort woningen net kartonnen huisjes zijn. Daar snap ik dus niets van. Het is van prima kwaliteit, het is makkelijk én snel.” En het vereist vakmanschap. “Je moet het inzicht hebben van een timmerman. Natuurlijk leer je al werkend, maar we hebben ook jongens gehad die zo uit de horeca kwamen. Die hielden het niet vol. Je moet een doorzetter zijn en óók werken als het vriest. Dat is het mooie aan ons werk. Als de vloer er eenmaal ligt, kunnen wij met vorst doorwerken.” Na de koffiepauze is het tijd om de vloeren op de onderbouw te leggen. Twee mannen boren ze vast en maken het werk af met een spijkerpistool. Een deel van de vloer rust op de enige stalen balk

12

die voor ondersteuning zorgt. Dan blijkt dat er in de fabriek een foutje is gemaakt. De sparing is niet groot genoeg. Het is geen probleem voor de montageploeg. Met gereedschap maken ze de sparing op maat. Een half uur later zetten ze het eerste wandje van de eerste verdieping neer. Iets concreets neerzetten Jasper Dijk monteert op de begane grond de steunbalken. Hij werkte hiervoor als timmerman en fabriceerde prefab elementen in de fabriek. Sinds januari is hij onderdeel van de montageploeg. “Het is mooi werk, je zet iets concreets neer.” Naast bouwtechnische voordelen, heeft het werk ook voordelen voor hemzelf. “Deze manier van bouwen is goedkoper en sneller, en het verdient ook nog eens goed. Je moet wel hard kunnen doorwerken én goed kunnen samenwerken.” Intussen staan ook alle wanden op de eerste verdieping. De topgevels en de knieschotten

kunnen worden aangebracht. Het is kwart voor twee als de vrachtwagen met het dak aankomt. Maar dat moet nog een nachtje buiten staan, want de montage redden de mannen niet meer. Om kwart voor zeven, de volgende ochtend, legt de ploeg van VDM Woningen de dakpannen op de steigers. De zolder wordt zorgvuldig afgewerkt en om tien over negen kan de afronding beginnen. Het dak wordt bevestigd. Ze hebben het weer gedaan. Binnen slechts tien uur staat ook het casco van Mark Holtslags huis in Hall. 13

Portret

Tevreden met kennis

14

Ekrim Nar Ekrim Nar (58) werkt als betonreparateur bij Hemubo Almere B.V. Hij heeft een schat aan ervaring, maar toch ging hij met 35 collega’s terug in de schoolbanken. Ekrim volgde vakmodules via het anticyclisch opleidingsplan Bouw Door, Leer Verder! Daarna volgde een evc-traject via de EVC-centra Bouw & Infra. Deze zomer haalde hij zijn mbo-diploma op niveau 2. Met 33 jaar ervaring hoef je Ekrim Nar over betonreparaties en vloercoatings weinig meer te vertellen. Toch valt er altijd wat bij te leren. Over betonspuiten bijvoorbeeld. Ekrim had het nooit eerder gedaan, doordat het een handeling is die minder vaak voorkomt. “Ik heb nu geleerd hoe dat moet. Ook weet ik nu hoe je nieuwe twee componentenproducten - zoals minerale mortels - maakt. Dat luistert nauw. Bij het mengen moet je bijvoorbeeld goed opletten dat je precies de juiste hoeveelheid water toevoegt.” Om die weinig voorkomende handelingen te oefenen, verruilde Ekrim voor enkele weken de buitenlucht voor een klaslokaal. “Dat was in het begin wennen. Ik houd er niet van om binnen te zitten.” Het grootste deel van de kennis die Ekrim nodig had om zijn mbo-diploma te halen, bezat hij al. In 33 jaar leer je veel in de praktijk. Die kennis hoefde hij in het evc-traject alleen maar vast te leggen. Bijvoorbeeld door het maken van foto’s, tekeningen en omschrijvingen van de werkzaamheden. Daarbij was het fijn dat hij kon optrekken met zijn collega Mike Vester. “We hebben elkaar geholpen en gemotiveerd. Het was leuk om samen naar het eindgesprek toe te werken.” Hoewel het vak van betonreparateur geen geheimen heeft voor Ekrim, heeft hij wel wat theoretische kennis bijgeleerd. “In het studieboek hebben ze het over een puntbeitel, terwijl ik het al 33 jaar een platte beitel noem. Aan die nieuwe benamingen moest ik wennen.” Ekrim heeft zijn diploma inmiddels gekregen en is tevreden over de kennis die hij heeft opgedaan. “Die kan ik goed gebruiken bij nieuwe projecten en het begeleiden van collega’s.” Verder gaat hij weinig doen met het diploma. “Op mijn leeftijd ga je niet zo snel meer op een andere of hogere functie solliciteren. Maar ik ben er wel trots op!”

Naar school in een evc-traject Het voordeel van een evc-traject is dat je op basis van je werkervaring een ervaringscertificaat krijgt. Dat certificaat bewijst wat je kent en kunt. Al je werkervaring is niet altijd voldoende om een officieel mbo-diploma te krijgen. Zo had Ekrim nooit te maken gehad met betonspuiten, terwijl dat wel onderdeel is van de mbo-opleiding voor betonreparateur. Voor dat onderdeel heeft Ekrim een cursus gevolgd. De evc-adviseur van de EVC-centra Bouw & Infra geeft aan wat voor scholing je kunt volgen om een diploma te halen. De EVC-centra betalen bovendien maximaal tien dagen scholing die volgt uit een evc-traject. Kijk voor meer informatie op www.evc-centra.nl/werknemer. 15

"Bijscholen is nodig om je werk goed te kunnen blijven doen" Je bent nooit te oud om te leren. Het is een bekend spreekwoord. Maar is iedereen het daar mee eens? En nog belangrijker: is bijscholen nodig om je werk te kunnen blijven doen? Bouwen legt deze stelling voor aan medewerkers van Aannemersbedrijf Ebbers B.V. uit Giesbeek die werken op een bouwplaats in Arnhem.

Opperman Mark Idema (25) is sinds zijn veertiende in dienst bij Aannemersbedrijf Ebbers B.V. De Wajonger heeft het vak geleerd op de bouwplaats. Begin volgend jaar volgt hij een cursus steigerbouw. Over het belang van bijscholen is hij helder: “Ik vind dat heel belangrijk. Je leert tijdens een cursus en dat kun je meteen toepassen in de praktijk. Nu weet ik een klein beetje over steigerbouw. Als ik deze cursus heb afgerond, hoeft er bijvoorbeeld niemand meer te komen om de steiger te controleren. Zo kunnen wij sneller aan de slag. Ik ga met plezier naar mijn werk, dat komt ook omdat ik elke dag leer.”

“Je leert en dat kun je meteen toepassen in de praktijk”

Ook bijscholen? Bij aannemersbedrijf Ebbers krijgen de werknemers volop de kans om cursussen te volgen. Net als bij veel andere bedrijven in de bouw- en infrasector. Niet vreemd, want vaak betaalt de sector deze cursussen. In de cao Bouwnijverheid is afgesproken dat iedere werknemer gemiddeld twee scholingsdagen per jaar mag volgen, op kosten van de sector. Wil je weten wat voor cursussen je kunt volgen? Kijk dan op www.fundeon.nl. 16

“Ik ben er een betere vakman door geworden”

“Ik grijp het met beide handen aan”

Ook voor timmerman Johan de Reus (28) is het antwoord op de stelling zo klaar als een klontje. “Ik ben het er volledig mee eens. De markt verandert continu, er zijn steeds nieuwe producten. Het is belangrijk dat wij up-to-date zijn over het gebruik hiervan. Afgelopen winter heb ik een vakmodule tegelzetten gedaan. In de wintermaanden tegelde ik weleens. Het standaardwerk kon ik goed, maar ik heb tijdens de cursus de fijne kneepjes van het vak geleerd: bijvoorbeeld trucs over het gebruik van voorstrijkmiddel. In de praktijk leer je het werk toch anders dan op school. Ik ben er een betere vakman door geworden!” 

Sven Robbert van Hese (33) werkt sinds een jaar als metselaar bij het bedrijf. Bij zijn nieuwe werkgever volgde hij al verschillende cursussen, bijvoorbeeld net als zijn collega de vakmodule tegelen. Ook hij is het onbetwist eens met de stelling. “Die opleidingen zijn er niet voor niets. We zijn een klein bedrijf, ik vind het belangrijk dat ik allround inzetbaar ben. Als ik gevraagd word voor een cursus, dan grijp ik deze dus ook met beide handen aan. Hoe meer certificaten ik kan behalen, des te beter. Je wordt er in ieder geval niet dommer van.” Van Hese vindt het prettig dat er ’s winters zoveel mogelijkheden bestaan voor bijscholing. “In de vorstperiode kan het werk stilliggen, door een cursus ben je toch met je vak bezig en je gaat na de vorst met meer kennis aan de slag. Bijscholing hoort bij je vak. Je moet meegaan met de laatste ontwikkelingen, dan blijf je een echte vakman.”

17

BIM verandert bouwproces

“Samenwerken

is de kern van BIM”

Steeds meer Nederlandse bouwbedrijven schakelen over op een andere aanpak van het bouwproces, bijvoorbeeld door het toepassen van het Bouw Informatie Model, kortweg ‘BIM’. Medewerkers van Breijer Bouw & Installatie uit Rotterdam laten zien hoe BIM werkt bij een gecompliceerd restauratieproject.

18

BIM-team vergelijkt BIM op tablet-computer met de werkelijkheid (v.l.n.r.: uitvoerder Piet Terlouw, bouwtechnisch ontwerper Tom Huizer en business unit directeur Pieter-Jan van Hooijdonk).

“Werken met BIM vermindert het aantal problemen tijdens de bouw, doordat mogelijke fouten al in het voortraject aan het licht komen”, zegt Sharif Ben Chamach (29). Hij maakt als BIM-manager deel uit van het BIM-team van Breijer Bouw & Installatie. In de directiekeet naast het monumentale C-gebouw van de Erasmus Universiteit Rotterdam heeft hij een BIM-vergadering gehad. ”Deze week beginnen we met de uitvoering van de restauratie van dit verouderde gebouw. Het pand is volledig gestript, tot op het betonnen casco. We hebben een digitaal model van de bestaande bouwkundige situatie. In dat virtuele gebouw modelleren onze mensen de werktuigbouwkundige en elektrotechnische installaties. Volgens dat digitale ontwerp voeren we de restauratie in de werkelijkheid uit. Op de bouwplaats gebruiken we papieren 3D-tekeningen van het centrale gebouwmodel. Binnenkort gaan we de werktekeningen direct publiceren op een tablet-

computer, zodat ook het bouwplaatspersoneel op elke plek in het gebouw de gewenste 3D-tekeningen kan raadplegen. Verder onderzoek ik hoe we alle informatie uit het BIM nuttig kunnen maken voor de beheers- en onderhoudsfase van het gebouw.” Duidelijker beeld Projectleider Piet Terlouw (53) spreidt een grote bouwtekening uit op de vergadertafel. Terlouw: “Kijk, op deze papieren tekening staat een detail al weergegeven in 3D. Je krijgt hiermee een veel duidelijker beeld dan met platte tekeningen. Ook weet ik nu zeker dat iedereen werkt met dezelfde tekening, omdat alle tekeningen uit hetzelfde centrale BIM komen. Dat voorkomt bouwfouten. Verder zijn deze tekeningen betrouwbaar omdat alle constructieve fouten er tijdens het ontwerp van het model al uit zijn gehaald. Daarnaast staat de volledige materialenlijst afgedrukt. Die komt ook regelrecht uit 19

het centrale gebouwmodel en is dus foutloos en compleet. Niet getekend is niet gerekend.”

Modelleurs werken samen aan BIM in de centrale BIM-ruimte.

Samenwerking Later op de dag bevindt BIM-manager Sharif Ben Chamach zich in de BIM-ruimte op het hoofdkantoor van Breijer Bouw & Installatie in RotterdamZuid. Daar stemt hij de voortgang van het BIM-proces af met de modelleurs van het BIM-team. Aan een grote centrale werktafel zitten twee elektrotechnische modelleurs, drie werk­tuigbouwkundige modelleurs en bouwkun­dig modelleur Arnold Boukes (29) achter hun computerschermen. Arnold: “Ik werk in het gebouwmodel. Het aanbrengen van de sparing voor een ventilatiekanaal voer ik meteen uit in BIM. Tegelijkertijd voeren de andere modelleurs hun ontwerpgegevens in, bijvoorbeeld de positie van een ventilatiekanaal. Met een muisklik weet ik dan of de sparing op de juiste plaats zit voor dat kanaal. Zo stem je in BIM alles af met de andere disciplines. Die samenwerking is de kern van BIM. Je haalt de bouwfouten er al uit tijdens het ontwerpen.” De modelleurs maken het hele gebouw eerst in de virtuele omgeving af, waarna de uitvoering het werkelijke gebouw kan gaan bouwen.

Bouwkundig modelleur Arnold Boukes brengt voorzieningen aan voor installaties in BIM.

Het Nationaal BIM-Platform Als gedetacheerde in de bouw maakte Ed den Boer (43) mee hoe bouwfouten en communicatieproblemen knagen aan de motivatie van bouwpersoneel. Ed: “Problemen in de uitvoering zijn te voorkomen als architect, constructeur, installatieadviseur, bestekschrijver, aannemer en opdrachtgever al in de ontwerpfase integraal samenwerken aan het ontwerp in de vorm van een compleet gebouwmodel.” Om BIM als werkmethodiek te verspreiden richtte Ed in 2010 het Nationaal BIM-Platform op. Inmiddels zijn de meeste grote bouwondernemingen bezig met BIM. Ook belangrijke opdrachtgevers hebben de voordelen van BIM ontdekt. De Rijksgebouwendienst en Rijkswaterstaat schrijven vanaf 1 november 2011 het gebruik van BIM voor bij 20 procent van hun integrale contracten. Kijk voor meer informatie op www.hetnationaalbimplatform.nl. 20

Hoe zit het ook alweer?

EVC-centra Bouw & Infra Via de EVC-centra Bouw & Infra kunnen werknemers in de sector op basis van hun werkervaring hun vakdiploma halen. Hoewel het traject voor werknemers in de bouw en infra volledig betaald wordt door de bedrijfstak, is evc nog lang niet bij iedereen bekend. In de huidige economie is het extra belangrijk om een bewijs te hebben van wat je kunt. Ook heb je meer mogelijkheden om verder te leren of een loopbaanstap te zetten. Evc staat voor ‘Erkenning van Verworven Competenties’. Met begeleiding van een evc-adviseur verzamelen werknemers bewijzen van hun werkervaring. Een vakdeskundige beoordeelt die bewijzen en voert een eindgesprek met de werknemer. De vakdeskundige en een onafhankelijk beoordelaar adviseren of de werknemer in aanmerking komt voor het diploma of dat hij eerst aanvullende scholing moet volgen. Toch hoeft een diploma niet het doel te zijn. De werknemer krijgt in ieder geval een ervaringscertificaat waarop staat welke kennis en kunde hij heeft. Regelmatig is het resultaat van een evc-traject zo volledig dat het ervaringscertificaat meteen kan worden omgezet in een officieel mbo-diploma.

Voor wie is het? Een werknemer moet 23 jaar of ouder zijn en meer dan drie jaar werkervaring hebben. Er zijn verschillende redenen voor het volgen van een evc-traject. Met een ervaringscertificaat kun je vrijstellingen krijgen voor een opleiding. Met een ervaringscertificaat of diploma op zak zijn kansen en mogelijkheden op de arbeidsmarkt groter. Hoe lang duurt het evc-traject? Een evc-traject duurt maximaal zes maanden. Een deelnemer is zelf ongeveer vier maanden actief bezig. Deze tijd besteedt hij aan het verzamelen van bewijs voor een portfoliomap en het maken van verslagen. Wat zijn de kosten? Als een werknemer werkt volgens de cao voor Bouwnijverheid - en de werkgever draagt af aan het O&O-fonds - betalen de EVC-centra Bouw & Infra het evc-traject. De werknemer hoeft dus helemaal niets te betalen. Het kost alleen tijd en moeite. Voor de tijd die hij afwezig is van het werk, keren de EVC-centra een verletkostenvergoeding uit. Wanneer na het behalen van het ervaringscertificaat aanvullende scholing nodig is, dan worden tien dagen van deze scholing vergoed. Als de werk­nemer onder een andere cao valt, moet een ander fonds of de werkgever bereid zijn de kosten te vergoeden. Meer weten? Meer informatie over het evc-traject is te vinden op www.evc-centra.nl.

21

Gebiedstransformatie vraagt om andere bouwwijzen

DRU-fabriekscomplex: wonen, werken en cultuur

22



Project: gebiedstransformatie van de voormalige DRU-IJzergieterij, Ulft. Objecten: portiersgebouw (opgeleverd in 2009), emailleerfabriek ’Beltmancomplex’ (opgeleverd in 2011). Loonbureau, giethal met koepeloven en badkuipengieterij, ketelhuis, giethal, afbramerij en badkuipenemailleerfabriek zijn in uitvoering. Opdrachtgever: Stichting Nationale Maatschappij tot Behoud, Ontwikkeling en Exploitatie van Industrieel Erfgoed (BOEi). Projectleiding: Ron Spaan (BOEi) Aannemer: B.V. Bouwbedrijf Hoffman, Beltrum (Gld) Projectleider: Bas Stapelbroek (Hoffman) Architecten: Hurenkamp Architecten & Adviseurs, Velp en Clevis-Kleinjans Architecten, Venlo Constructeur: Adviesbureau SEM Oost-Nederland B.V., Winterswijk Bouwtijd: 2007 tot 2013 Bouwkosten: nog onbekend 23

Ulft aan de Oude IJssel bij Doetinchem stond eeuwenlang synoniem voor DRU, de naam van de ijzergieterij. Hier maakte men geëmailleerde gietijzeren gebruiksvoorwerpen, zoals braadpannen en badkuipen. In 2003 sloot IJzergieterij DRU de poorten. Wat overbleef, was een uitgestrekt industrieterrein, plus zeven afgetakelde fabrieksgebouwen met monumentenwaarde.

Huurappartementen in het Beltmancomplex.

Sinds vijf jaar is het DRU-complex een bouwterrein. Het totale fabriekscomplex van 14 hectare wordt getransformeerd tot een ruimte voor wonen, werken en culturele activiteiten. Initiatiefnemer, opdrachtgever en motor van het project is stichting BOEi. Transformeren In de keet op het DRU-terrein, naast de oorspronkelijke badkuipenemailleerfabriek, bespreekt projectleider Ron Spaan van BOEi de lopende werkzaamheden met projectleider Bas Stapelbroek van Bouwbedrijf Hoffman uit Beltrum. Ron: “We zijn met vier fabrieksgebouwen tegelijk bezig. In de giethal met de koepeloven en badkuipgieterij komt de evenementenhal, het ketelhuis bouwen we om tot hotel, van de afbramerij maken we een ijzermuseum annex kennis-, innovatie- en kunstcentrum en in de badkuipenemailleerfabriek komen 16 woon-werkeenheden.

Bas Stapelbroek “De draagconstructie van oude sheddaken in het Beltmancomplex is gedeeltelijk behouden gebleven.” 24

Omkeerbaar bouwen Ron: “In alle ruimten herstellen we de historische bouwdelen en consolideren we oude bouwsporen. Wat we aan nieuwe bouwdelen toevoegen, is eenvoudig te scheiden van de authentieke bouw. Deze methode van omkeerbaar bouwen passen we ook toe bij het leggen van betonvloeren met vloerverwarming. De ruwe afwerking van wanden geeft de juiste industriële look aan woonruimten. De oude gietijzeren ramen maken we schoon met staalborstels en conserveren we met scheepsverf.”

Projectleiders Ron Spaan (links) en Bas Stapelbroek in overleg bij voormalige giethal.

Loongebouw wordt radiostudio met café-restaurant.

Afwisseling Hoofdaannemer Hoffman heeft de werkzaamheden op een geheel eigen wijze georganiseerd. Bas Stapelbroek: “We hebben een platte bedrijfsorganisatie. Dat betekent dat de projectleider de werkvoorbereiding, de calculatie en de begeleiding van het totale project op zich neemt. In het tweewekelijkse bouwoverleg, praat hij samen met de uitvoerder mee over het bouwontwerp. De uitvoerder en de projectleider maken deel uit van het bouwteam. Ron Spaan voert namens BOEi de directie. Ter plekke bedenkt dit bouwteam vaak bouwkundige oplossingen voor lastige details. In samenspraak met de constructeur. Dat werkt efficiënter dan het maken van nieuwe bouwteke-

25

ningen. Verder delen we het werk zodanig in dat dezelfde ploeg een gebouw van vloer tot dak afwerkt. Dat geeft afwisseling in het werk en daardoor meer voldoening.” Superzwaar De hoge hal waar vroeger de ovens stonden voor het emailleren van de gietijzeren badkuipen is ruim genoeg voor vier riante woon- en werk­ruimten. Restauratietimmerman Frank Engelbarts (35) stelt nieuwe kozijnen. “Het werk is hier nooit saai. We repareren oude kapconstructies, sheddaken, platte daken, houten vloeren en dakbeschot, we brengen dakisolatie aan en plaatsen nieuwe kozijnen.” In het al opgeleverde portiersgebouw heeft Frank meegewerkt aan het aanhelen van superzware vloerbalken. “Op die vloer sloegen ze de ’gereedde gietijzeren producten’ op. Zulke zware vloerconstructies kom je zelden tegen. Als restauratietimmerman probeer je traditioneel te bouwen om het oude werk zo precies mogelijk te benaderen. Tegelijkertijd zijn we bezig met constructies die aan moderne eisen moeten voldoen.”

De ruim honderd jaar oude gietijzeren ramen en betonnen dakconstructie blijven

Toekomst Middenin de badkuipenemailleerfabriek is een open ruimte gemaakt. Het fabrieksdak is gedeeltelijk gesloopt, maar de draagconstructie van ijzeren kolommen en vakwerkliggers staat nog. Daardoor is een patio ontstaan. De omliggende

Leon ten Brinke “Een steens muur maken ze niet meer in de nieuwbouw.” 26

Opengewerkt deel van badkuipenemailleerfabriek wordt ‘patio’.

ruimtes worden woon-werkeenheden. Leerlingmetselaar Leon ten Brinke (19) metselt een sparing dicht, in wat straks een buitenmuur is. “De meeste leerlingen zien restauratie niet zitten. Ze denken dat het teveel hakwerk en te stoffig is. Ze kiezen voor nieuwbouw. Ik vind restauratie juist leuk. Ik kom allerlei soorten metselwerk tegen. Daar leer ik méér van dan van alleen meters maken in de nieuwbouw. En restauratie heeft in deze tijd meer toekomst.”

Frank Engelbarts behouden.

“Je maakt hier traditioneel werk naast nieuwbouw.”

Slopen Bennie Klein-Seggelink (54 ) uit Groenlo is als sloper-machinist in dienst van gespecialiseerde aannemer Rouwmaat Groenlo. Hij sloopt de bouwdelen die monumentenwaarde hebben. “Slopen bij een restauratieproject is precisiewerk. Sinds 2008 ben ik al bezig op de DRU. Het komt hier heel nauw wat je sloopt, maar vooral ook hoe je sloopt. Ik heb al meer dan dertig jaar ervaring in renovatie en restauratie, maar ik kom af en toe toch nog onverwachte, riskante constructies tegen. Soms moet ik de andere vaklieden raadplegen of de constructeur. Ons soort werk wordt weleens onderschat, maar als vakkundig sloper weet ik hoe sterk of hoe zwak constructies zijn. Of het nu hout, staal, beton of metselwerk is.”

Bennie Klein-Seggelink “Als ervaren sloper weet je al snel hoe een constructie in elkaar zit.” 27

Portret

Het dubbelleven van

28

een uitvoerder in opleiding Eigenlijk leidt Tim Lacroix uit Urmond een dubbelleven. Overdag werkt hij als machinist op de mobiele kraan bij

Tim Lacroix

Martens Infra in Elsloo. ’s Avonds en in het weekeinde is hij ploegleider bij het Parkhotel Rooding Cycling Team. Sinds september leert hij daarnaast ook nog voor uitvoerder. Tim kreeg de passie voor wielrennen mee van zijn vader, die ook ploegleider is. “Ik reed zelf wed– strijden, maar was een middelmatige renner”, vertelt de ploegleider. “De kans dat ik van fietsen mijn beroep zou kunnen maken, was klein. Dus ben ik bij de ploeg begonnen als mecanicien. Sinds drie jaar ben ik ploegleider. Dat betekent dat ik de selectie maak, met de mecanicien meerijd in de koers en voor- en nabesprekingen houd met de renners.” Professionele begeleiding Zijn team, voortgekomen uit de Stichting Jong Limburgs Wielertalent, leidt achttien jonge wielrenners op uit het hele land en geeft ze professionele begeleiding. Dat die aanpak vruchten afwerpt, blijkt uit het succes van de Limburgers Rob Ruijgh en Tom Dumoulin, die inmiddels als prof aan de weg timmeren. Wat begon als een hobby, is inmiddels behoorlijk uit de hand gelopen, erkent Tim. “Dagelijks ben ik zo’n twee uur bezig met het werk voor de ploeg. In het weekeinde komen daar van maart tot september de wedstrijden bij. Dan ben ik soms veertien uur per dag onderweg.” Ambitieus in wielrennen en werk Maar die tijd heeft Tim niet meer. Het is tijd voor een leven naast het wielrennen. Sinds september volgt hij de opleiding tot uitvoerder aan het 29

SOMA College in Eindhoven. Een bewuste keuze. “Ik ben nu eenmaal ambitieus. Dat geldt voor het wielrennen, maar net zo goed voor mijn werk. Bij Martens ben ik meegegroeid met het bedrijf. Ik krijg steeds meer verantwoordelijkheid. Als 28-jarige heb ik de kans om hogerop te komen. Dus ik heb aangegeven dat ik uitvoerder wil worden. Ik wil alles eruit halen wat erin zit, op elk vlak. Zodat ik mezelf later niet zal kunnen verwijten dat ik het niet heb geprobeerd.” Zo goed mogelijk combineren Getwijfeld over zijn beslissing heeft Tim nauwelijks. Ook al beseft hij dat hij zijn werk als ploeg-

leider de komende jaren op een lager pitje moet zetten. “Ik probeer mijn werk en hobby zo goed mogelijk te combineren. Uiteraard ga ik minder wedstrijden doen. Om te zorgen dat de talenten daar niet onder lijden, is er een derde ploegleider aangenomen. Hoe het verder loopt, moet ik afwachten. De opleiding wordt de komende jaren steeds moeilijker. Datzelfde geldt voor mijn werk. Er komt ongetwijfeld meer stress bij. Maar gelukkig heeft de opleiding een voorjaarsen zomervakantie. Dus dan kan ik hopelijk toch nog wat wedstrijden begeleiden.” Helemaal stoppen met de wielrennerij is immers geen optie voor Tim. “Het is meer dan een hobby, het is een ziekte.”

Meer in zijn mars Tim kaartte zijn wens om verder te leren aan bij zijn baas. Die bracht hem in contact met trajectadviseur Jack Akkermans. “De eerste kennismaking was heel aangenaam, Jack nam alle tijd voor me”, vertelt Tim. “Ik wilde graag doorgroeien, omdat ik merkte dat ik het leuk vond om leiding te geven, dingen te coördineren en te communiceren.” Met Jack voerde Tim een aantal tests uit. Onder meer om zijn niveau van rekenen en zijn sociale vaardigheden te meten. “Ik heb de lts en de machinistenschool gedaan, maar ik dacht zelf dat er meer in zat. Dat bleek gelukkig ook uit de resultaten van de tests.” Jack zette het loopbaantraject in gang en regelde dat Tim aan de slag kon bij de dichtstbijzijnde opleiding, het SOMA College in Eindhoven. Tot volle tevredenheid van Tim, die intussen werkt als assistentuitvoerder en in januari 2012 definitief de kraan vaarwel zegt. 30

Bedrijfsportret

Edwin van Steen vindt opleidingen belangrijk

Stil stand =

achter uitgang Edwin van Steen van Van Steen Bestratingen weet nog goed toen hij voor zichzelf begon. “Ik had alleen een busje, een trilplaat en een kruiwagen. Meer niet.” Inmiddels heeft hij zeven man personeel en werkt hij samen met zo’n zes zzp’ers. Het leeuwendeel van zijn werknemers heeft nog een jeugdige leeftijd. “Ik vind het belangrijk dat ze zoveel mogelijk leren.”

Van Steen Bestratingen in Standdaarbuiten is erkend leerbedrijf. Van Steen heeft alle leermeesterpapieren die nodig zijn. Om de twee jaar moet hij herhalingscursussen volgen. Zijn werknemers biedt hij de mogelijkheid om naast hun baan bij te leren. De opleidingen variëren: van straatmaker tot uitvoerder. Maar ook computercursussen voor Word en Excel komen aan bod. 25 dagen per jaar naar school Er verandert veel in de bestratingswereld. Tegenwoordig gaat bijna alles machinaal. Ontwikkelen vindt Van Steen dan ook belangrijk. “Stilstand is achteruitgang. Daarom stimuleer ik mijn mede-

werkers om naar school te gaan.” Dat betekent 25 dagen per jaar naar school, naast het werk dat iedere dag moet worden gedaan. Waar een wil is, is een weg Twaalf jaar heeft Edwin voor een baas gewerkt. Ook zijn toenmalige baas stimuleerde hem tijdens zijn carrière om vooral niet stil te blijven staan. Rond Van Steens dertigste levensjaar vroeg hij: “Waarom begin je niet eens voor jezelf?” Inmiddels is Van Steen Bestratingen een bekende naam in de stratenmakerwereld. Op zijn beurt stimuleert Van Steen zijn eigen personeel om altijd in beweging te blijven. Van Steen: “Ik 31

bied scholing aan, maar mijn werknemers moeten er wel zelf voor openstaan. Waar een wil is, is een weg.” Goed contact met andere bedrijven Van Steen heeft het punt bereikt dat hij niet meer in omvang wil groeien. “Anders raak ik het overzicht kwijt.” In plaats van te werken aan de kwantiteit van zijn personeelsbestand, werkt hij liever aan de kwaliteit van zijn personeel. Voor

"Mijn jongens combineren zo kennis en ervaring in het werkveld"

32

sommige opleidingseisen is Van Steen Bestratingen te klein. Niet alle taken kunnen dan worden uitgevoerd. Maar Van Steen heeft een oplossing: samenwerken met bedrijven die een stuk groter zijn, bijvoorbeeld met Oranjewoud. Zo doet één van Van Steens medewerkers taken bij Tonny Pennings, hoofduitvoerder bij Oranjewoud. Zo kan Van Steen zijn werknemers toch alle opleidingsmogelijkheden bieden die ze nodig hebben.

Direct toepassen in de praktijk De opleidingsmogelijkheden zorgen ervoor dat werknemers niet alleen competenties behalen om op niveau te blijven werken, maar ook om het plezier in het werk te behouden. Van Steens eerste werknemer Henk van Dijk gaf aan dat hij de machinering in het vak niet zag zitten. Hij wilde niet zomaar bij die machines staan, daar zag hij geen uitdaging in. Hierop gaf Van Steen

hem de kans om personeel aan te sturen. Nu volgt Van Dijk een evc-traject om dit mogelijk te maken. “Ik was vooraf overtuigd dat Van Dijk zijn opleiding ging afmaken. Aansturen zat al in hem.” Van Steen is blij met de evc-trajecten. “Mijn jongens combineren zo kennis en ervaring in het werkveld. Wat ze op school leren, kunnen ze direct in de praktijk toepassen. Het bedrijf gaat verder terwijl de jongens bijleren.”

Van snuffelstage tot uitvoerder Henk van Dijk was veertien toen hij zijn eerste snuffelstage liep bij Van Steen Bestratingen. Hij vond het zó leuk, dat hij er ook zijn tweede stage liep. “Eigenlijk mag je bij een bedrijf maar één keer stage lopen, maar het is echt een gouden leerbedrijf.” Inmiddels is Van Dijk alweer tien jaar in dienst. Naast zijn werk volgde Van Dijk drie opleidingen: Aankomend straatmaker, Straatmaker 1 en Kaderfunctionaris. “Je werkt volgens een stappenplan waarin theorie en praktijk worden gecombineerd.” Op basis van een portfolio krijgt Van Dijk taken. Zijn die goed uitgevoerd, dan krijgt hij een bewijskaart. Aan het eind van de rit test een docent of Van Dijk zijn portfolio naar waarheid heeft bijgehouden. “Heb je een voldoende voor al je kerntaken, dan ben je bijvoorbeeld uitvoerder.” Na tien jaar in dienst te zijn, piekert Van Dijk er niet over om iets anders te zoeken. “Als het zo doorgaat, weet ik niet waarom ik hier weg zou gaan.”

33

34

Kelderbouw Om ruimte voor water te maken, krijgt de IJssel bij Kampen een bypass, een extra rivierloop om de stad heen. Deze extra waterstroom loopt dwars door een landbouw­ gebied. Verschillende boeren hebben hun panden en land moeten verkopen. Sommige boeren stoppen met hun bedrijf, anderen zoeken een plek om verder te boeren. Bijvoorbeeld in de Noordoostpolder bij Emmeloord. In de jaren zestig vestigden de eerste boeren zich op dit nieuwe land. Hier en daar is nog plek voor een nieuwe boerderij. Als ervaren kelderbouwer heeft bouwbedrijf G. Rook uit Vollenhove de opdracht gekregen om deze veestal te bouwen. Het bedrijf bouwt de ligboxstal traditioneel gestort in het werk, dat geldt voor de wanden en de vloer. 

35

Gevelrenovatie: het herstellen van voegwerk van een rijksmonument Een gemetselde gevel met vakkundig voegwerk is mooier dan diezelfde gevel, ongevoegd. Maar behalve mooi, is voegwerk vooral ook van belang voor het behoud van de muur. Wanneer de bakstenen sneller slijten dan de voegen, dan is een gevel snel slooprijp. Is de voeg opofferend aan de steen? Dan laat de voeg zien hoe de conditie van de gevel is. In dat geval heeft de voeger zijn werk goed gedaan. Steeds vaker maakt voegherstel deel uit van een totale ‘make-over’ van de gebouwschil. Gespecialiseeerde bedrijven voeren gevelreiniging, uit­kappen van voegen, herstel van metselwerk en van natuurstenen gevel­ elementen, vervanging van roestige muurankers en nieuw voegwerk uit als één project. In het Gelderse ’s-Heerenberg werkt gevelonderhoudsbedrijf Takkenkamp uit Zelhem aan de renovatie van de buitenschil van een klooster van honderd jaar oud.  Werktekeningen van de voorgevel van het voormalig klooster in ’s-Heerenberg, met markeringen van te herstellen gedeelten van de bakstenen.

36

voegtypen platvol geborsteld

ruw, streken duidelijk zichtbaar

Voegen blijft handwerk. Iedere voeger heeft

gekamd

hol

scherp

schaduw

platvol glad

glad licht verdiept

glad verdiept

snijwerk

knipwerk

licht, ruw streken meer of minder zichtbaar en in het algemeen minder breed dan bij borstelwerk

zijn eigen ‘handschrift’.

hol, aangrijpend op steenribben of iets verdiept

driehoekig naar binnen, aangrijpend op steenribben of iets verdiept

lintvoeg schuin naar boven weglopend vanaf voorkant onderliggende steen, waarbij stootvoeg meestal platvol

zichtvlak voeg strokend met met zichtvlak steen

zichtvlak voeg maximaal 2 mm achter zichtvlak steen

zichtvlak voeg 2 tot 5 mm achter zichtvlak steen

zichtvlak voeg strokend met zichtvlak steen; de voeg is glad en tweezijdig van een facetkantje voorzien

zichtvlak voeg ligt vóór zichtvlak steen; de voeg is glad en tweezijdig van een facetkantje voorzien

Vakopleiding voegen De beroepen gevelbehandelaar of voeger zijn officiële mbo-opleidingen. Verschillende roc’s en opleidingsbedrijven leiden op tot dit beroep, meestal via een leerbaan bij een erkend leerbedrijf. Voegers met minimaal drie jaar werkervaring kunnen een evc-traject volgen via de EVC-centra Bouw & Infra. Dat levert in elk geval een ervaringscertificaat op en soms ook een mbo-diploma. Daarnaast kun je cursussen volgen via verschillende cursusaanbieders. Bijvoorbeeld om speciale voeg­technieken te leren of hoe je metsel- en voegwerk moet herstellen. Meer informatie: op www.evc-centra.nl en www.fundeon.nl. 37

Het herstellen van

1

2

3

De gevelbehandelaar hakt slechte voegen en kapotte of verweerde bakstenen uit met de pneumatische beitel. Bij zeer harde of smalle voegen komt de slijpschijf eraan te pas. De oude voeg wordt verwijderd tot een diepte van minimaal de dikte van de voeg en in ieder geval tot de achterliggende ‘gezonde’ metselmortel. Let daarbij op niet-verzande gedeelten van de oude metselmortel. De vorm van de uitgekapte voeg is rechthoekig met het oog op een goede hechting van het nieuwe voegwerk.

Voor reparatie van metselwerk kiest de vakman een prefab mortel. De samenstelling daarvan komt zo nauwkeurig mogelijk overeen met die van de oorspronkelijke metselmortel. Als het nodig is, mengt hij zand, cement, kalk of tras bij. Uitvoeren van kleine reparaties van metselwerk in het kader van gevelonderhoud of renovatie horen bij het vak van voeger. Als het gaat om grotere oppervlakken en speciaal metselwerk komt de metselaar in actie. Bij herstel van een gemetselde gevel hoort opnieuw inmetselen. Het gaat daarbij om de gedeelten waar beschadigde bakstenen zijn uitgehakt. Bij dit inboeten gebruikt de vakman bij voorkeur de oorspronkelijke baksteen. Als die er niet is, kiest hij voor een steen met dezelfde maat en met vergelijkbare kenmerken (hardheid, poreusheid, druksterkte, structuur en kleur). Bij speciaal metselwerk, zoals bij hoekoplossingen, togen en strekken past hij het oorspronkelijke metselverband toe. In dit geval is dit kruisverband.

Met een reinigingsunit stoomt de voeger het totale gevelvlak en alle voegen van boven naar beneden volledig schoon met heet water. Zo bevochtigt hij ook de ondergrond voor het nieuwe voegwerk. Dat geeft een goede hechting. Om te voorkomen dat hij met de reiniger de gevel beschadigt, moet de voeger de temperatuur, druk en de afstand van de spuitmond tot de gevel exact inregelen. Na het reinigen duurt het zeker een paar dagen voordat de ondergrond voor nieuw voegwerk voldoende gedroogd is.

4 38

voegwerk van een Rijksmonument De mortelspecialist van het voegbedrijf stelt het basisrecept van de voegmortel samen uit kalk, voegzand en cement. Richtsnoer is de samenstelling van de oorspronkelijke voegmortel. Bij restauratie beoordeelt de architect, de eigenaar en de Rijksdienst of gemeente het mortelrecept. Om de voegmortel precies de goede kleur te geven, maakt de voeger bij het mengen een keuze uit wit, rood, geel of grijs voegzand. Bij aansluiting van nieuwe voegen op bestaand voegwerk past hij de kleur steeds aan bij de verkleuringen in het bestaande werk.

Voor het voegen maakt de voeger het muurvlak eerst nat met de nevelspuit of waterslang. Daarna schuift hij de aardvochtige voegmortel met een voegspijker vanaf zijn speciebord in de lintvoegen. Een rechtshandige voeger werkt van rechts naar links, een linkshandige van links naar rechts. Bij het aanbrengen van de stootvoegen neemt hij met de voegspijker steeds een klein beetje specie af van een bal voegmortel. Hij brengt voldoende mortel aan om het gekozen voegtype te kunnen vormen.

Er bestaan verschillende manieren van afwerking van voegen. Het voegtype bepaalt in sterke mate het aanzicht van de gevel. Sommige typen accentueren de baksteen (hol of schaduw), andere benadrukken de voeg (snijwerk en knipwerk). In dit geval zijn de nieuwe voegen afgewerkt zoals de oorspronkelijke voegen: platvol en licht verdiept. Dat wil zeggen dat het zichtvlak van de voeg maximaal 2 millimeter achter het zichtvlak van de steen ligt.

De voeger watert het verse voegwerk na met de nevelspuit of waterslang, om te voorkomen dat nieuwe voegen te snel drogen. Bij projecten waarbij een exacte voegdiepte is voorgeschreven, volgt de nabewerking met een zogeheten voegboy. Is een specifieke hardheid van de voeg vereist, dan verdicht de voeger zijn werk na met een pneumatische voegspijker. Met een voeghardheidsmeter kan hij nagaan of de voeg de juiste hardheid heeft bereikt.

5

6

7

8

39

Portret

Van de nood een deugd maken Als je op je 26e hoort dat je je vak maar beter niet meer kunt uitoefenen, stort je wereld in. Klaas van Dillen, opgeleid als restauratievoeger, kreeg zo’n klap te verwerken. Hij maakte echter van de nood een deugd. Bij een andere werkgever, Orly & Endevoets Groep in ’s-Hertogenbosch, start hij via het Loopbaantraject Bouw & Infra met de opleiding ‘Van vakman naar vakbekwaam Werkvoorbereider Kleine Bouw’.

40

Klaas van Dillen “Ik had het prima naar mijn zin als voeger”, vertelt Klaas van Dillen, “maar door het kneden van de voegspecie kreeg ik een ontsteking aan mijn hand. Rust hielp niet. Mijn huisarts vertelde me dat ik moest gaan nadenken over mijn toekomst. Als je al zeven jaar lang in zo’n mooi vak zit dan komen op zo’n moment de emoties wel los.” Geen vertrouwen van de baas Nadat Klaas een tijd had thuis gezeten belde hij zijn baas met de vraag of hij op kantoor kon komen werken. Daar kwam hij op de calculatie terecht en dat ging hem goed af. Na een arbeidskundige evaluatie bleek één van zijn leidinggevenden het toch niet met Klaas te zien zitten. “Dat was een klap, ja”, blikt hij terug, “vooral ook omdat ik een calculatieopleiding zou gaan volgen.” Jobcoach Zijn toenmalige werkgever zorgde gelukkig wel voor een jobcoach, Hans Keuren, die hem ondersteunde bij zijn re-integratie. Klaas wilde eerst een heel andere kant op: de jeugdzorg. Ook overwoog hij om voegersleerlingen te gaan opleiden. Maar omdat het bedrijf voor een dergelijke opleider alleen parttime werk kon aanbieden, ging dat ook niet door. Via een kennis van de jobcoach kwam hij vervolgens in contact met de Orly & Endevoets Groep. “Op de Restauratiebeurs heb ik met hun bedrijfsleider Jeroen van Kempen gesproken over een kantoorfunctie. Hij zag het wél met mij zitten, en vond het een voordeel dat ik praktijkervaring in de bouw heb.” Een wereldbaan Klaas belde daarna met het Loopbaantraject Bouw & Infra en liet zich testen. “Daaruit kwam dat mijn werk- en denkniveau voor mbo-opleidingsniveau 3 en 4 ruim voldoende waren. Ik heb potentiële leiderscapaciteiten. Naar aanleiding van de testen heb ik samen met trajectadviseur Howard Chan gekozen voor een praktische opleiding tot werkvoorbereider. Best zwaar, maar dat heb ik er graag voor over. Af en toe kom ik nog wel eens op de bouw en dan kriebelt het nog wel eens. Maar ik heb me erbij neergelegd dat ik nu een andere baan heb. Een wereldbaan zelfs, zeker als ik de opleiding heb afgerond!”

Liever voorkomen dan genezen Klaas had geen keus: verder werken als voeger ging beslist niet lukken. Vanuit zijn re-integratietraject kon hij zich omscholen via het Loopbaantraject Bouw & Infra. Maar voorkomen is beter dan genezen. Heb je het idee dat je je werk niet meer jarenlang vol kunt houden? Meld je dan aan bij het Loopbaantraject. Dan heb je de tijd om goed uit te zoeken wat voor andere baan bij je past. Dat hoeft niet altijd een kantoorbaan te zijn. Via de trajectadviseur kun je een arbeidskeuring doen bij een arboarts. De arboarts geeft een inschatting wat voor werk je wel kunt blijven doen. Daar wordt je loopbaantraject op afgestemd. Re-integratie- en preventiedeelnemers aan het Loopbaantraject kunnen zich beiden omscholen naar een baan buiten de bouw- en infrasector. Meer informatie staat op www.loopbaantrajectbouw.nl 41

Regio noordoost

Neemct conta op

Omscholen naar een andere functie? De trajectadviseur van het Loopbaantraject Bouw & Infra begeleidt je daarbij.

42

Marleen Slotboom Leeuwarden (06) 100 793 15 m.slotboom@ loopbaantrajectbouw.nl

Franklin Everts Zwolle (06) 100 775 50 f.everts@ loopbaantrajectbouw.nl

Regio noordwest

Carla van der Leij Groningen (06) 202 476 32 c.vanderleij@ loopbaantrajectbouw.nl

Yvonne Aaltink Enschede (06) 100 805 18 y.aaltink@ loopbaantrajectbouw.nl

Jolanda Snoek Heerhugowaard (06) 511 620 87 j.snoek@ loopbaantrajectbouw.nl

Annechien Bakker Amersfoort (06) 303 834 09 a.bakker@ loopbaantrajectbouw.nl

Elise Burger Den Haag (06) 100 808 66 e.burger@ loopbaantrajectbouw.nl

Dick Groot Koerkamp Goes (06) 100 772 65 d.grootkoerkamp@ loopbaantrajectbouw.nl

Pascal Doesburg Hoogezand (06) 100 779 86 p.doesburg@ loopbaantrajectbouw.nl

Annemiek Nieborg Holten (06) 100 771 97 a.nieborg@ loopbaantrajectbouw.nl

Edith Manjé Heerhugowaard (06) 514 368 28 e.manje@ loopbaantrajectbouw.nl

Marloes Blok Nieuwegein (06) 100 773 39 m.blok@ loopbaantrajectbouw.nl

Eva Wels Schiedam (06) 100 774 43 e.wels@ loopbaantrajectbouw.nl

Frank Kuijper Bergen op Zoom (06) 100 774 93 f.kuijper@ loopbaantrajectbouw.nl

Jan van Eldik Ruinen (06) 100 782 62 j.vaneldik@ loopbaantrajectbouw.nl

Maaike Kerklingh Nunspeet (06) 100 791 97 m.kerklingh@ loopbaantrajectbouw.nl

Gerard van Nieuwkoop Hoofddorp (06) 100 776 25 g.vannieuwkoop@ loopbaantrajectbouw.nl

Martine Groot Gehele regio (06) 536 652 17 m.groot@ loopbaantrajectbouw.nl

Howard Chan Jon Chu Dordrecht (06) 539 611 27 h.chanjonchu@ loopbaantrajectbouw.nl

Sharon van Leest Den Bosch (06) 100 773 59 s.vanleest@ loopbaantrajectbouw.nl

Henk ten Oever Hardenberg (06) 512 355 37 h.tenoever@ loopbaantrajectbouw.nl

Linda Geels Doetinchem (06) 100 772 84 l.geels@ loopbaantrajectbouw.nl

Marlies Vermeulen Diemen (06) 100 793 74 m.vermeulen@ loopbaantrajectbouw.nl

Regio zuidwest

Mirjam Klaasen Tilburg (06) 100 803 50 m.klaasen@ loopbaantrajectbouw.nl

Kijk op www.loopbaantrajectbouw.nl en www.evc-centra.nl voor meer informatie

Ervaringscertificaat of diploma halen? De evc-adviseur van de EVC-centra Bouw & Infra ondersteunt.

Regio zuidoost

De evc-adviseurs

evc-adviseurs

Titus Coehorst Nijmegen (06) 100 784 91 t.coehorst@ loopbaantrajectbouw.nl

Karin Gradussen Veldhoven (06) 100 791 94 k.gradussen@ loopbaantrajectbouw.nl

Ad Vermonden Noord-Nederland (06) 514 178 03 a.vermonden@ evc-centra.nl

Paul Frankenhuizen Midden-Nederland (06) 138 448 59 p.frankenhuizen@ evc-centra.nl

Hein Vrancken Zuidoost-Nederland (06) 514 178 34 h.vrancken@ evc-centra.nl

Jan Zuidema Oss (06) 100 784 67 j.zuidema@ loopbaantrajectbouw.nl

Jack Akkermans Sittard/Nuth (06) 100 781 73 j.akkermans@ loopbaantrajectbouw.nl

Metha van der Haar Oost-Nederland (06) 534 122 24 m.vanderhaar@ evc-centra.nl

Jos Hermans West-Nederland (06) 511 957 48 j.hermans@ evc-centra.nl

Claudia Klarenbeek Zuidwest-Nederland (06) 533 620 71 c.klarenbeek@ evc-centra.nl

Pascale Wismans Mierlo (06) 100 803 25 p.wismans@ loopbaantrajectbouw.nl

Erwin van Peppen Gehele regio (06) 514 233 48 e.vanpeppen@ loopbaantrajectbouw.nl

Postbus 440, 3840 AK Harderwijk T. (0341) 499 378

Pascal Segers Horst (06) 100 809 74 p.segers@ loopbaantrajectbouw.nl

Postbus 440, 3840 AK Harderwijk T. (0341) 499 211

[email protected]

[email protected]

www.loopbaantrajectbouw.nl

www.evc-centra.nl

Het Loopbaantraject Bouw & Infra en de EVC-centra Bouw & Infra zijn zelfstandige onderdelen van Fundeon, het kennis- en adviescentrum voor het opleiden en ontwikkelen van personeel in de bouw- en infrasector. Kijk op www.fundeon.nl

43

THUIS w u o F e d e s s a a F bij Silvia

Fouw (36) Wie: Silvia Faasse-de Faasse (36) stig uitvoerder Jacco Partner van: toekom Thomas (8) ), maanden), Luuk (5 Moeder van: Merel (6 kinderopvang medewerkster bij een Beroep: pedagogisch

Zolang ze Jacco kent, weet Silvia dat het zijn ambitie is ooit nog eens te gaan studeren. Meteen na de mavo is hij gaan werken in de grond-, wateren wegenbouw. In de loop der jaren maakt Jacco carrière. Zijn huidige baas

groeien en verder te komen in een bedrijf. Daarnaast

bij Aannemingsbedrijf Reimerswaal bv ziet een goede uitvoerder in hem.

hebben we al eens met een faillissement van één van zijn

Aanleiding om de daad bij het woord te voegen en een studie op te pakken.

vorige werkgevers te maken gehad. Nu liep dat goed af, hij kreeg meteen een andere baan aangeboden. Zonder

“Dat Jacco wil studeren, daar sta ik helemaal achter. Ik

papieren had dat ook anders gekund.”

weet dat hij dat graag wil en ik weet ook dat hij het kan. Omdat ik zelf voor de kinderen wil zorgen nu ze nog zo jong

Technisch Lego

zijn, heb ik mijn eigen studieplannen in de wacht heb “Dat Jacco gaat studeren betekent dat ik meer moet organigezet. Daarmee geef ik Jacco de kans een opleiding te

seren. Ik werk anderhalve dag in de week. Daarnaast zorg

gaan volgen. Vorig jaar rondde hij een mbo-kaderopleiding

ik voor mijn gezin. De jongens zitten op judo en tennis en

bij het SOMA college af. Omdat het niveau voor hem te laag

ik zit op yoga. Bovendien geef ik Merel nog borstvoeding.

was, deed hij twee jaar over de studie. Terwijl er vier jaar

Gelukkig heb ik voldoende hulp. Jacco combineert werk en

voor staat. Dat stimuleert hem nu wel om een associated

studie met het gezin. En dat gaat goed. Wij komen op de

degree – een korte hbo-opleiding - te doen aan de Hoge-

eerste plaats. Dus als Thomas na het avondeten hulp vraagt

school Arnhem Nijmegen (HAN). Daarna kan hij een

bij het bouwen van een bulldozer van technisch Lego, zit

vervolgopleiding oppakken waarmee hij anderhalf jaar

zijn vader er zo naast. Als Jacco ’s avonds op tijd is, brengt

later een volledig hbo-diploma op zak heeft. Ik vind diplo-

hij de kinderen naar bed en leest ze voor uit De Kameleon.

ma’s belangrijk. Vooral omdat die kansen bieden om te

Daarna verdwijnt hij zelf achter de boeken.”