TIJD EN VRIJE TIJD EEN WERELD VAN VERSCHIL EEN ZOEKTOCHT NAAR KWALITEITSVOLLE VRIJE TIJDSBELEVING BIJ KINDEREN.
INHOUD
EN AANPAK VAN DEZE WORKSHOP
VERLOOP 1. Wat is vrije tijd eigenlijk ? Een kader. 2. Hoe maak je dit waar ? Een poging tot manifest. 3. Good Practice : speelplein Wommelgem.
4. Toegepast : denkoefening rond casus. 5. Wat betekent dit voor een pedagogisch coach ?
WAT IS VRIJE TIJD ?
WAT DOE JIJ IN JE VRIJE TIJD ?
EEN DEFINITIE VAN VRIJE TIJD Overleg even met je collega’s. Hoe zouden jullie vrije tijd proberen te omschrijven? Maak je definitie zo kort mogelijk (max twee zinnen).
DE BRIL VAN EEN VOLWASSENE Vrije tijd is de tijd buiten de schooltijd. Volwassenen maken de vergelijking met hun persoonlijke beleving Zij beleven vrije tijd vaak als de tijd buiten de werktijd. Want : 1. 2.
in principe zijn er dan geen verplichtingen uitstel van taken is mogelijk
KLOPT DAT? • Is ‘huiswerk maken’ vrije tijd?
• Is ‘de afwas doen’ vrije tijd? • Is ‘je kamer opruimen’ vrije tijd? • Is ‘wachten bij de tandarts’ vrije tijd? • Is ‘bedtijd’ ook vrije tijd? • … deze omschrijving vraagt om nuancering
TIJD EN ORDENING kinderen brengen hun tijd op veel manieren door
• • • • • •
thuistijd schooltijd tijd om te spelen tijd met vrienden verveeltijd ambigutijd
(vrije) tijd wordt geordend (volgorde, frequentie, duur)
biedt houvast gemakkelijk afspraken maken bepalend (opgelegd)
BELEVING IS BEPALEND 1. kinderen beleven tijd op hun manier (verschilt vaak van wat volwassenen denken)
2. ‘vrije tijd’ is context afhankelijk en hangt af van hoe de kinderen die tijd beleven
EEN SCHEMA ROND VRIJE TIJD
VERSCHILLENDE SOORTEN VRIJE TIJD Zingeving : de manier waarop het kind de tijd beleeft
Gestructureerde tijd : doel, tijd en ruimte is bepaald •
VERPLICHTE TIJD
gestructureerd, zin komt van buitenaf •
•
WACHTTIJD ongestructureerd, zin komt van buitenaf •
•
VIERTIJD
vb muziekschool
ongestructureerd, zin van binnenuit (vaak : plezier) •
•
vb wachten bij de dokter
GROEITIJD deelname aan gestructureerd aanbod, uit vrije wil •
•
vb op bezoek bij een tante
vb vriendje komt spelen : fietsen -> knikkeren -> tv kijken,…
OVERBRUGGINGSTIJD •
vb spel is gedaan, nog niet direct een nieuw spel
DE BRIL VAN EEN KIND De beleving van het kind is bepalend : het kind moet de tijd als zinnig ervaren (plezier, leerrijk, bevredigend,…). Idealiter :
het kind krijgt autonomie de zin komt van binnen uit
dit impliceert dat slechts de helft van het schema over vrije tijd gaat
verplichte tijd kan naar vrije tijd evolueren vrije tijd is niet noodzakelijk plezier niet vrije tijd is niet noodzakelijk saai
FILMPJE Welke belangrijke elementen lijken voor deze kinderen noodzakelijk om over vrije tijd te kunnen spreken ?
BEPALENDE FACTOREN kinderen ervaren tijd als ‘vrije’ tijd als ze 1. 2.
de EIGEN tijd zelf vorm kunnen geven (autonomie, vrijheid) kunnen genieten van het sociale karakter van GEDEELDE tijd (familie, vrienden, begeleiders)
3.
een combinatie van beiden
kinderen ervaren frustratie als ze hierin worden gedwarsboomd
DAN GAAT EEN GEORGANISEERD AANBOD VAAK DE MIST IN? •
kinderen MOETEN vaak komen (<-> eigen zin)
•
tijd is GEORGANISEERD (<-> autonomie, eigen tijd)
•
regelmatige een GESLOTEN aanbod (<-> autonomie)
•
…
verplichte tijd ombuigen naar vrije tijd
VERPLICHTE TIJD OMBUIGEN NR VRIJE TIJD 1.
eigen tijd bieden
2.
autonomie verlenen
3.
aansluiten bij zingeving
4.
context afstemmen
5.
uniek en uitdagend aanbod doen
6.
…
Enkele concrete elementen om mee aan de slag te gaan :
inspraak en participatie maatwerk + aansluiten bij interesses ongestructureerde tijd (open en gesloten aanbod afwisselen) keuzemogelijkheid gelijkwaardige, speelse, warme begeleidershouding groepsdynamica activiteiten, infrastructuur, materiaal …
Koraal vzw Vakantie op het speelplein openspelsysteem
Hoe het allemaal begon 4 juli 1934 studie van Notaris Leclef –
Stichting: “Speelpleinen en openluchtinrichting voor Groot- Antwerpen”
– DOEL: voor de Antwerpse volksjeugd vakantie organiseren “ vakantie op den buiten of aan zee is niet voor iedereen weggelegd. In volksbuurten beschikken families niet over een tuin om in te spelen, en in de stad slenterden dan ook benden van grote en kleine deugnieten langs de straat? Zij waren blootgesteld, aldus de stichters “ aan phsische en morele gevaren” en hieraan moet diende dringend verholpen.” (50 jaar speelpleinen & kinderopvangcentra Groot- Antwerpen; 1984)
– 1939 aankoop domein Hulgenrode te Wommelgem – 1949 aankoop domein Horst te Schoten
in de beginjaren – traditioneel begin van de dag – jongens en meisjes gesplitst (muur / draad) – dagprogramma voorleggen ter goedkeuring aan de pleinleider/ -leidster
het publiek wordt stilaan meer verscheiden – de sociale opvangfunctie wordt belangrijker
‘70 eerste inhoudelijke veranderingen – intrede vrij spel en keuze-activiteiten – afschaffen siësta – extra knutsel- en sportmonitor ter ondersteuning/ aflossing
1975 structurele aanpassing – afbraak muur en draad
Visie 1975 - … speelkansen zo breed mogelijk en kind centraal – zo weinig mogelijk structuur en programma – gevarieerd spelaanbod – belangstelling voor het avontuurlijke verwachtingen begeleiding – volwassen – kindgericht; vol fantasie en creatief
2014 VISIE SPEELPLEIN HORST EN HULGENRODE vakantiespeelplein kinderen hebben kans om eigen speelagenda samen te stellen openspelaanbod – – – –
gevarieerd flexibel uitdagend vrijheid
( illustratiefilm : http://www.youtube.com/watch?v=wOf21ACSWTw)
Hoe pakken we dit aan?! leeftijdsgroepen – 3-4, 5, 6-12, 12- 14 – aparte kleuter- en tienerwerking
ateliers – vast team (hoofdanimator + # monitoren)
podium losse functies – coaches – fluo
speelhoeken ideeënbus cultuur- en sportactiviteiten stuurgroep doorheen het jaar monitorenenquête vormingen!!!
VAN…NAAR aanpassingen vanuit de praktijk reflectie vanuit stuurgroep en monitoren vertaling in de cursussen herpositionering ten aanzien maatschappelijke noden en wensen
VROEGER EN NU
PODIUM
Om tot een idee te komen
VAKANTIEWERKING IBO DE BENGEL • 80 kinderen • 10 begeleiders • 2 per groep + 2 overkoepelend • Groepswerking • 4 vaste groepen obv leeftijd • Locatie • Schoolgebouwen in de stad • 2 lokalen: Kleuters Lagere schoolkinderen
CASUS IBO DE BENGEL 1. Welke elementen tonen dat deze context rekening houdt met de beleving van kinderen? 2. Geef enkele concrete suggesties die de vrije tijdbeleving in deze context kunnen stimuleren.
IN DE OPLEIDING… Wat moet een pedagogisch coach hieruit meenemen/kunnen om samen met een team een kwaliteitsvolle vrije tijdbeleving bij kinderen te realiseren?
