Een zoektocht naar organiseren in een tijd van veranderende verhoudingen Onderzoek in samenwerking met diverse maatschappelijke organisaties Prof. dr. mr. Leo Witvliet Business Universiteit Nyenrode Instituut Interventie Management
Wat is een aardig zelfbeeld en dat van de ander ?
+/_ 80% gewoon normaal +/_ 10 % emotioneel stuk
Het opleuken van de situatie De slimme en de domme, en dan later
+/_ 10 % echt talent
Bewust maken
- Het zelf leren kennen - Ieder van ons heeft ergens een emtionele schade opgelopen - Een groep geeft de mogelijkheid elkaar fris van de lever terugkoppeling te geven - De organisatie van reflectie op het zelf
Gedrag is een resultante van 3 onderliggende niveau’s Resultante van
Gedrag Kennis, Vaardigheden Basiswaarden, Primitives Constituerende veronderstellingen
Persoonlijkheidskenmerken en genetica
Gedrag Individueel niveau
Vier typen ondernemende professionals • Vakman of vakvrouw • Vertrouwenspersoon • Marktontwikkelaar • Innovator
4
Vakman of vakvrouw • Passie voor het vak en beoogd verwachtingen van lopende opdrachten te overtreffen • Anderen zien hem als de ‘expert’ • Competenties: vakmanschap, analytisch, aanpassingsvermogen • Valkuil; men kan perfectionistisch en afstandelijk overkomen • Drijfveren: vrijheid, onafhankelijkheid, zelfontplooiing 5
Vertrouwenspersoon • Sterk in het binden van partijen met groot verantwoordelijkheidsgevoel. Wil betekenisvol zijn • Door sociale vaardigheden wordt vertrouwen gewekt • Competenties: empatisch vermogen, communicatief vaardig, samenwerkend • Valkuil: als druk toeneemt kan commercieel belang onder druk komen te staan t.g.v. behoud onderlinge relaties • Drijfveren: erkenning, sociale contacten, idealisme 6
Marktontwikkelaar • Jager die afstapt op nieuwe uitdagingen en kansen. Werkt doelgericht en geeft niet snel op. • Wil graag leiding geven om ambities te kunnen verwezenlijken • Competenties: daadkracht, presentatievermogen, assertief • Valkuil: samenwerking met anderen onder druk om mening door te zetten. Soms dominant & rusteloos • Drijfveren: de baas zijn, prestatiedrang, status 7
Innovator • Geeft een kick om met nieuwe concepten, producten en diensten te komen. Durft af te wijken van het bestaande. • Adopteert en signaleert snel nieuwe ideeën • Competenties: inspirerend vermogen, flexibiliteit, durf • Valkuil: echte innovatie vraagt flexibiliteit en een lange adem. Soms commercieel niet haalbaar of te opportunistisch • Drijfveren: vernieuwing, verbinden, uitdaging 8
De Ondernemende Professional • • • • • • •
Unieke positie in de markt Partnerships met strategische klanten Differentiatie naar klantgroepen Ondernemerschap en leiderschap op elk niveau Continue innovatie van dienstverlening Technologie voor je laten werken Community based organiseren Prof. dr. F. Kwakman De Ondernemende Professional
De Professionele Dienstverlener
Waar je van houdt Blij maar arm
Slechts een droom
Succes
Waar je goed in bent
Wat rendement oplevert Rijk maar verveeld
Geen Werkelijkheid en Waarheid maar Diversiteit als uitgangspunt • Ieder mens en in vergelijking daarmee ook iedere organisatie construeert haar eigen werkelijkheid, een ‘onderhandelde orde’. • Deze werkelijkheid is een werkelijkheid met een kleine w, omdat andere mensen en andere organisaties in gelijke omstandigheden tot een andere definiëring van de werkelijkheid kunnen komen • Het gaat om plausibiliteit die te bevragen is en niet om waarheden die een absoluut karakter hebben.
Wij leven met illusies
Naar C.Chabris & D. Simond “De Onzichtbare Gorilla”
• • • • • •
Aandacht Herinnering Zelfvertrouwen Kennis Oorzakelijkheid Potentieel
Zie ook Prof. J.Geurtz UvT, over de mythe van de hiërarchie, de cybernetica, de statistiek en de rationaliteit.
Drie principes die typisch voor de mens zijn • Functioneren in de tijd • Zoeken naar zingeving betekenis • Hebben een identiteit
12-11-2013
15
Wij functioneren in de tijd • Overtuigingen, hoop en inzet uit het verleden beïnvloeden ons huidige gedrag: het geheugen van het verleden (primitives) • Huidig gedrag wordt beïnvloed door toekomstverwachtingen: het geheugen van de toekomst • Kennis en vaardigheden ontwikkelen zich over een lange periode • De menselijke ontwikkeling kent stadia die wij met elkaar gemeen hebben • Attitudes en waarden verzetten zich tegen snelle verandering
We zoeken naar zingeving • Wij interpreten constant de signalen en gebeurtenissen in onze omgeving. • Wij zijn actief bij de wereld betrokken om een zin te ontdekken, te begrijpen wie wij zijn en wat wij kunnen bijdragen • Symbolen, gebeurtenissen of artefacten, kunnen belangrijk zijn bij het ontdekken van zingeving • In de loop der tijd ontwikkelen mensen verschillende en gemeenschappelijke standpunten, het eigen besef van de zin(geving)
Wij hebben een identiteit • Ieder van ons heeft een diep gevoelde persoonlijke identiteit; wie we zijn en waar we in geloven • Wij kunnen vertrouwen, laten inspireren en kunnen creatief zijn/worden • Wij kunnen dromen over mogelijkheden en gebeurtenissen • Wij kunnen er voor kiezen onze kennis te delen of voor ons zelf te houden, afhankelijk hoe wij ons voelen
geweten geboden
verboden
Gewetensnood, schuld
IK
Regel systeem
Driftangsten
ES Driften, sexueel, agressie
Reaal angst
Sociaal aangepast
Sociale angsten Acceptatie
Faalangst
stress
De context moet voortdurend in beeld zijn en aandacht krijgen. Vermogen tot permanente aanpassing in zakelijke en persoonlijke opvattingen A
A
B
C
Drieledig verband Hier past ook het organiseren van bewuste tegenspraak, organisatie van diversiteit. Tegengaan van collusie
B
C Tweeledig verband
T.Schuyt en G.Leene, naar G.Simmel
symbolisch
rationeel
transactioneel
management
Invloed
medewerkers
stabiel
turbulent
Bron: Jacques Geurts
Autonome context ontwikkelingen (krijg je erbij cadeau) Kracht van technologische ontwikkelingen Kracht van globalisering en de reactie van lokalisering Kracht van demografie en langere levensverwachting Kracht van de samenleving Kracht van het energie vraagstuk Lynda Gratton The Shift
Individualisering, Informalisering, Informatisering, Internationalisering en Intensivering.
Paul Schnabel CPB
De vijf krachten 1 The force of technology
The force of globalisation
• Technological capability increases exponentially; • Five billion become connected; • The cloud becomes omnipresent; • Continuous productivity gains; • Social participation increases; • The worlds knowledge becomes digitalised; • Mega-companies and microentrepreneurs emerge; • Ever-present avatar and virtual world; • The rise of cognitive assistants; • Technology replaces jobs.
• 24/7 and the global world; • The emerging economies; • China and India’s decades of growth; • Frugal innovation; • The global education powerhouses; • The world becomes urban; • Continued bubbles and crashes; • The regional underclass emerge.
De vijf krachten 2 The force of demography and longevity
The force of society
• The ascendance of Gen Y; • Increasing longevity; • Some Baby Boomers grow up poor • Global migration increases
• • • • • •
The force of energy resources, • Energy prices increase • Environmental catastrophes • A culture of sustainability
• Passive leisure increases.
Families become rearranged; The rise of reflexivity; The role of powerful women; The balanced man; Growing distrust of institutions; The decline of happiness (work);
Resources-based view of the firm, een bedrijfskundige benadering van in control zijn In control als de organisatie zich steeds die (nieuwe) productiemiddelen weet te verschaffen en met succes weet te exploiteren, die de organisatie nodig heeft voor haar continuïteit. Het gaat dan om kennis, mensen, technologie, kapitaal, toegang tot markten, informatie. Daartoe is external control nodig, zicht op de omgeving en internal control, een efficiënte organisatie.
Bewegingen in de context en flexibilisering Bewegingen • • • • • • • •
Kostendruk op organisaties Kunnen meeveren met de marktvraag Outsourcen en delen van ketens Bedrijven gaan van proces naar project gestuurd Vast personeel moet flexibel en multi inzetbaar zijn Snel kunnen op en afschakelen Demografische ontwikkelingen Internationale arbeidsmobiliteit neem toe
Bewegingen • • • • • • • • •
Steeds meer kleine bijdragen en baantjes Kleinschaligheidsevolutie Iedereen overal en altijd beschikbaar Werk is niet altijd meer plaats gebonden Veranderende opvattingen werknemers en werkgevers Aantal zzp’ers neemt toe Willen leren en werken tegelijk Netwerk economie Inkrimping overheden
Componenten van Wendbaarheid • ontvankelijk zijn om aan te pakken en te reageren. • robuust, veelzijdig, iets aan kunnen • flexibiliteit • Veerkrachtig, tegenslag kunnen opvangen • gericht zijn op innovatie/vernieuwing • Willen leren
Prof.Leo Witvliet ®
•
Een speelveld of “onderhandelde orde”, dat op basis van incidenten, belangen, inzichten, ideeën, verdeling, etc. in de tijd is ontstaan. –
Institutionele belangen, • • •
–
Padafhankelijkheid • • •
–
Gebaande paden betreden, zichzelf herhalend, zekerheid zoekend Angst voor verandering In de greep van controle, inspectie , verantwoordelijkheid en voorspelbaarheid . Angst
Cliënt belangen •
•
Ideeën over werkgever en verantwoordelijkheden voor personeel, belangrijker dan het product? Machtposities, onderlinge afhankelijkheden , gelaagdheid , elkaar de hand boven het hoofd houden, elkaars handen wassen Kleine groep van ‘machtigen’ die de dienst uitmaken
Staan niet altijd voorop
Een complex systeem, dat trekken van onbestuurbaarheid is gaan vertonen – – –
Groeiend wantrouwen in de richting van overheid, politiek, hiërarchie Delegatie van problemen/keuzes naar beneden, z.g. decentralisatie (maar wat als er weer geld is) Relativering van het marktdenken
•
Het overgebleven geïnstitutionaliseerde speelveld na
– Van verzorgingsstaat naar burgereconomie of participatie samenleving • •
Meer eigen verantwoordelijkheid nemen, nieuwe sociale verbanden, herpositionering van de familiestructuur (The Shift) Een serieuze visie en aanpak of goed in dit moment (pendule van centralisatie – decentralisatie)
– Een absoluut tekort aan geld door diverse oorzaken – Output analyse • • •
die laat zien dat sommige resultaten marginaal zijn Internationale vergelijkingen laten onverklaarbare verschillen zien bijv. jeugdzorg Meer holistische benadering lijkt noodzakelijk, horizontaal organiseren
– Verandering alleen afgedwongen kan worden door de context te wijzigen • • •
‘Reset’ door menigeen gewild, positief crisis gevoel, geeft mogelijkheden Volop kansen voor zowel instituties als nieuwkomers De politiek heeft zich uitgesproken over wijzigingen die noodzakelijk lijken, waarbij een deel van de klassieke machten en instituties zijn gepasseerd.
•
Nieuwe ruimte om te gaan organiseren en afstand te nemen van het verleden, door te gaan doen en iedereen toe te laten
– Nieuw leiderschap, dat risico’s durft te nemen en ruimte ziet voor samenwerking (dat angst, alleen zijn en haat tolerantie heeft opgebouwd) – Reductie van complexiteit door kleinschaligheid, Glokalisering •
Beperkte omvang en risico’s, betrokkenheid, zingeving, directe en duurzame waardecreatie, diversiteit
– Door lokaal te organiseren – In directe interactie met de ‘gebruiker’ • • •
De institutie als facilitator Een bescheiden rol voor de overheid en centrale staven Relativering maakbaarheiddenken
– Ruimte om af te wijken van gemaakte afspraken en regelgeving • • •
Het nieuwe leerstuk van de burgerlijke ongehoorzaamheid, lef Het afdwingen van een nieuwe ordening Naast het oude het nieuwe toelaten (evolutionair/ecologisch perspectief ruimte geven)
Van top down gestuurd, naar ruimte voor de basis, die in contact staat met de gebruiker en op basis van gedeelde waarden en normen het bedrijfsresultaat positief willen en kunnen beïnvloeden. Top en staven die aangesloten zijn op de basis. Organisaties met “slanke tailles”
Prof.Leo Witvliet ®
V/P
Systeem met regels, bestaande instituties en belangen
• • • • • • • • • • •
-
Met respect voor beide methoden En/En
Open ruimte om te leren en het ontwikkelen van een nieuw gedrag en oplossings repertoire
Prof.Leo Witvliet ®
