THUIS IN. Brochure voor ouders over kinderrechten en opvoeden

THUIS IN

Brochure voor ouders over kinderrechten en opvoeden

THUIS IN

Brochure voor ouders over kinderrechten en opvoeden

KINDERBelangen - Kinderrechten - kinderverlangen - kinderverdriet - kinderdroom - kindertaal - kinderplezier - kinderhand - kinderspel - kinderopvang - kinderschoenen - kinderachtig - kinderziekte - kinderwens - kindermaat - kinderarmoede - kinderwereld - kinderboeken - kinderfeest - kinderen voor kinderen - kinderformaat - kinderlijk - kinderachtig - kinderogen - kinderhand

marleen Van schoor Tekeningen: Siegfried Verhaert • Vormgeving: Stijn Wens Werkten verder mee: Fiona Ang - VORMEN vzw • Iris Crynen - VORMEN vzw • Annick Denys - KOOGO Marc Laquière - Federatie van de Marokkaanse Verenigingen • Leen Lesire - YWCA-Antwerpen VZW • Gerrit Maris - VORMEN vzw • Gerda Moeneclaey - Universiteit Gent • Wim Taelman - VORMEN vzw Hilde Timmermans - Gezinsbond • Stien Vergauwen - VORMEN vzw Mieke Verheyde - VORMEN vzw • Mieke Verwaest - VORMEN vzw Verantwoordelijke uitgever VORMEN vzw Vlaamse Organisatie voor Mensenrechteneducatie Lange Gasthuisstraat 29 • 2000 Antwerpen • Tel.: 03 293 82 15 [email protected] www.vormen.org D/2008/9259/12 ISBN 9789077058343

Kinderen en arbeid In 2006 werden 444 afwijkingen toegestaan op het verbod op kinderarbeid. In de meeste van deze gevallen ging het om beeld- en geluidsopnamen voor radio, tv of film zonder (259), of met (76) reclamedoeleinden. Het aantal afwijkingen omwille van artistieke activiteiten liep op tot 97, voor modeshows werden tien afwijkingen toegestaan en voor wetenschappelijke activiteiten twee. In de eerste helft van 2007 noteerde men 260 afwijkingen.

Kinderen en privacy De meeste websites die hoofdzakelijk bestemd zijn voor kinderen en tieners verzamelen persoonsgegevens van de jonge bezoekers zonder dat ze hun privacyrechten respecteren.

(conclusie van professor Walrave naar aanleiding van onderzoek door de Universiteit Antwerpen)

(belga/svm)

Kinderen spelen steeds minder buiten De meeste kinderen spelen ’s avonds binnen, met hun Gameboy, de Playstation of op hun computer. Dit komt door de groeiende angst bij ouders om hun kinderen alleen buiten te laten spelen. Ook het verkeer, het gebrek aan ruimte en het feit dat de gezinnen minder kinderen tellen, zijn een mogelijke verklaring waarom kinderen minder buiten spelen.

Kinderen en het nieuwe pesten

Pesten is van alle tijden. Schelden, schoppen, slaan, doen alsof iemand niet bestaat, iemand uitlachen, roddelen. Het internet en de gsm hebben nieuwe vormen van pesten en kattenkwaad voortgebracht. (www.ouders.nl/mopv2005-onlinepesten.htm)

(Klasse voor ouders, februari 2008 naar aanleiding van een rondvraag van het Speelgoedmuseum Mechelen bij 500 Vlaamse gezinnen)

Kinderen en echtscheiding Kinderarmoede 19 miljoen kinderen in Europa liepen in 2006 het risico op armoede. In België stelt men vooral kinderarmoede vast in werkloze gezinnen. (De Standaard, 27 februari 2008)

Hefbomen voor een goede verwerking van een echtscheiding: • Bereid kinderen voor. • Geef antwoord op hun vragen. • Zorg dat ze niet het gevoel hebben er alleen voor te staan. • Betrek ze niet in de strijd. • Verzeker hen dat zij niet schuldig zijn. • Geef hen inspraak zonder dat ze een keuze moeten maken. Voor kinderen is het een hele geruststelling als beide ouders hun ouderrol blijvenvervullen. Zolang kinderen hun ouders ervaren als betrouwbaar en betrokken, vinden ze bij hen het levensnoodzakelijke houvast. (Dossier Kinderen en echtscheiding – Kinderrechtencommisariaat)

Kinderen in gesloten centra “Het enige toelaatbare alternatief voor minderjarigen in een gesloten asielcentrum is de vrijheid. Een familiaal centrum blijft een gesloten centrum. Het blijft gaan om vrijheidsberoving, wat altijd schadelijk is voor een kind.” (Anne-Marie Lizin, Parlementaire Assemblee van de Organisatie voor de veiligheid en de samenwerking in Europa)

Kinderen en seksueel geweld Seksueel misbruik van kinderen schokt mensen erg omdat het gaat om weerloze slachtoffers. De meeste mensen krijgen informatie over seksueel misbruik van kinderen via de krant of de televisie. De media richten zich vaak op extreme gevallen en dat vertekent het algemene beeld. In de berichtgeving wordt zelden gesproken over de achtergronden van het misbruik, over de gevolgen voor het slachtoffer en over hoe je als ouders je kind weerbaarder kunt maken. (www.p-loog.info/Wetenschap/brochure.htm. Deze brochure is samengesteld in het kader van het Nationaal Actieplan Seksueel Misbruik van Kinderen van het ministerie van Justitie.)

thuis in kinderrechten | pagina 3 | kinderrechten thuis

inleiding Ouders staan voor de boeiende uitdaging om kinderen op te voeden en hen alles te geven wat ze nodig hebben om zelfstandige volwassenen te worden. Opvoeden is een dagelijkse, niet altijd even gemakkelijke opdracht. Soms lukt het goed en weet je wat te doen. Soms verlies je helemaal je geduld en zit je met de handen in het haar. Het ene moment is het andere niet. Maar ook het ene kind is het andere niet. Met deze brochure willen we een aantal richtlijnen aanbieden voor het opvoeden van kinderen met respect voor hun rechten. Dit wil niet zeggen dat we geen rekening houden met de plichten van kinderen. Uit rechten vloeien automatisch plichten voort, de belangrijkste plicht is trouwens dat je steeds rekening moet houden met de rechten van anderen. De kinderrechten werden vastgelegd in een verdrag. Vanaf pagina 16 worden de kinderrechten toegelicht. Het kinderrechtenverdrag geldt voor alle kinderen van 0 tot 18 jaar. Maar deze brochure is bedoeld voor ouders van kinderen in de lagere school (6-12 jaar). Deze brochure bevat een aantal verwijzingen naar het internet. Op www.vormen.org/thuisinkinderrechten kan je ze allemaal aanklikken.

meer i nfo

w w w.v ormen

THUIS IN KINDERRECHTE N

inhoudsoPgaVe Inleiding Kinderrechten en mensenrechten Kinderrechten en opvoeden Kinderrechten in de praktijk Kinderrechten op een rij Informatie over kinderrechten

4 6 7 9 16 22


.org/th

uisinkin

d e r r e ch

ten

Klein

Een stoel heet stoel, een deur heet deur. Dat is voor het gemak. Maar wat een blad is voor een vrouw is voor een mus een dak. Een raam heet raam. Een huis een huis. Maar wat een spel is voor een man is voor een kat een muis. Wat van zichzelf het meeste zwijgt, is klein. Een kind heet zo, maar dat zegt niets. Een woord is maar een woord. Daar ding ik niet op af. Wat een kuil is voor een mens is voor de dood een graf. Tijd is zoiets als lucht, en mensen zijn geen wijn. Niemand wordt beter met de jaren, dus klein verklaren heeft geen zin. Begin bij het begin en leef dan net als iedereen eenvoudig been voor been. gedicht van Bart Moeyaert geïnspireerd op de kinderrechten. (2001) Uitgeverij Querido


Kinderrechten en mensenrechten In 1948 kwam de ‘Universele Verklaring van de Rechten van de Mens’ tot stand. Een verklaring waarin de mensenrechten werden neergeschreven om vrede en democratie te bewaken. Mensenrechten zijn rechten die gelden voor iedereen. Er wordt geen onderscheid gemaakt in ras, kleur, geslacht, taal, religie, overtuiging, bekwaamheid of leeftijd. Deze mensenrechten gelden dus ook voor kinderen. In 1989 werd door de Verenigde Naties het ‘Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind’ opgesteld. De reden was dat men besefte dat kinderen enerzijds een speciale bescherming nodig hebben omdat ze bijzonder kwetsbaar zijn, maar anderzijds ook deel uitmaken van de samenleving en dus hun mening mogen uiten. Het verdrag bevat dwingende rechtsregels over onze omgang met kinderen en jongeren. Het is dan ook nodig dat iedereen, en niet enkel de minderjarige, zelf goed weet wat er in het verdrag staat. Lees meer op pagina 16 ‘Kinderrechten op een rij’. Op 26 januari 1990 ondertekende België dit kinderrechtenverdrag. Het kinderrechtenverdrag stelt het gezin centraal in de ontwikkeling en ontplooiing van het kind. Kinderen hebben het recht om op te groeien in de nabijheid van hun ouders. En ouders hebben het recht om hun kinderen op te voeden. Ze worden beschouwd als de belangrijkste begeleiders en rolmodellen voor hun kinderen. Ze mogen hun kind niet als hun eigendom beschouwen. Eén van de mensenrechten is trouwens dat geen enkel mens eigendom mag zijn van iemand anders. De overheid moet ervoor zorgen dat de rechten van kinderen worden nageleefd, maar ze komt pas op de tweede plaats wanneer het gaat om de zorg voor het kind. De ouders zijn als eerste verantwoordelijk voor de opvoeding van hun kind. De overheid dient de ouders wel te helpen en te ondersteunen in hun opvoedingstaak, maar ze mag enkel tussenbeide komen indien de ouders niet handelen in het belang van het kind.

En ze hoorde het groeien. Ze hoorde een zacht gekreun. Want groeien is moeilijk. Groeien vergt een inspanning. Groeien gaat niet vanzelf. Groeien moet je zelf doen. Uit ‘Kind’, mooi voorleesboek van Geert de Kockere, Medaillon (uitgave van de Eenhoorn in een productie van Pigmalion).


Kinderrechten en oPVoeden De kinderrechten hebben aandacht voor de gezonde ontwikkeling van het kind, voor bescherming tegen geweld en voor actieve deelname aan de samenleving.

1. Kinderrechten over de gezonde ontwikkeling van het kind Gezonde ontwikkeling heeft te maken met gezond eten, onderdak, drinkbaar water, onderwijs, gezondheidszorg, vrije tijd en spel, weten wat je rechten zijn, waardigheid, zichzelf kunnen ontwikkelen…

re gezonde voeding, wa cht op ter, kleding en onde rd

ak

recht op formatie onderwijs en in

recht op orgi aangepaste verz ng bij ziekte of handicap

recht op zorg

recht op spel en vrije tijd

duid aan waar jij zeker rekening wil mee houden bij het opvoeden. Als ze opgroeien moeten kinderen… ❏ een eigen mening leren ontwikkelen ❏ vertrouwen krijgen ❏ gehoorzamen aan hun ouders ❏ naast hun rechten ook hun plichten kennen ❏ ondersteund worden door volwassenen ❏ kansen krijgen om zich te ontplooien ❏ naar school kunnen gaan ❏ gezond eten ❏ voldoende ruimte hebben om te spelen ❏ helpen in het huishouden ❏ duidelijke regels krijgen ❏ beluisterd worden ❏ creatief kunnen bezig zijn ❏ kunnen praten met hun ouders


2. Kinderrechten die beschermen tegen geweld, uitbuiting, wreedheid, verwaarlozing… Kinderen zijn kwetsbaar en op een groot aantal vlakken nog afhankelijk van volwassenen. Grote mensen kunnen deze macht misbruiken en kinderen uitbuiten of onwettig opsluiten. Daarom werden er kinderrechten opgesteld die kinderen beschermen in alle gevallen van misbruik.

recht op veiligheid en bescherming

recht op tegen uitbuiting ing rm besche

recht op bescherming tegen onwettige

opsluiting

3. Kinderrechten die ervoor zorgen dat kinderen kunnen deelnemen aan de samenleving. Deelnemen aan de samenleving betekent dat kinderen hun eigen mening mogen zeggen. Ze moeten kunnen meepraten over zaken die hen aanbelangen. Kinderen moeten ook de kans krijgen andere mensen te ontmoeten op straat, in een sport- of hobbyclub of in een andere vereniging. ➽ Lees meer over de kinderrechten op pagina 16 en volgende.

Kinderrechten kunnen op deze manier ouders ondersteunen bij positief opvoeden. Bij deze manier van opvoeden gaat het niet over afkeuren of slaan, maar over samen zoeken naar de beste oplossing. Op die manier kun je kinderen ondersteunen in hun groei met respect voor hun rechten.

Positief opvoeden! Een hele uitdaging. Waarom zou je dat doen, en hoe doe je dat dan? Bij deze manier van opvoeden is het belangrijk dat je grenzen stelt aan het gedrag én dat je het uiten van emoties accepteert. Kinderen worden gestimuleerd om zelf oplossingen te vinden voor conflicten en daarbij wordt rekening gehouden met de aanleg, het temperament en de ontwikkelingsfase van het kind. Uiteindelijk zullen kinderen zichzelf leren kennen, de ander leren kennen, zelfvertrouwen krijgen, kunnen samenspelen, voor zichzelf kunnen opkomen en leren rekening houden met de ander. ➽ Je leest er meer over in het volgende hoofdstuk: Kinderrechten in de praktijk


Kinderrechten in de PraKtijK Het kinderrechtenverdrag neemt het belang van het kind als uitgangspunt. De kinderrechten willen ervoor zorgen dat kinderen zichzelf kunnen zijn en niet behandeld worden als mini-volwassenen. Hoe kun je nu als ouder een passende begeleiding geven waarbij je je kinderen ondersteunt in hun groei met respect voor hun rechten? Het kinderrechtenverdrag geeft heel wat tips voor een positieve opvoeding. Het gaat er steeds om dat je een evenwicht vindt tussen voldoende bescherming geven en genoeg groeikansen bieden.

1. het belang van het kind Het is belangrijk dat een kind warmte en liefde krijgt. Dit geeft een kind zelfvertrouwen. Geloven in jezelf is een basis om te kunnen opgroeien tot een fijne volwassene. Kinderen die warmte en liefde krijgen, zullen deze ook geven.

recht op veiligheid en bescherming

recht op zorg

Maar naast deze warmte heeft het kind ook structuur nodig om zelfstandig te kunnen worden, om zelf problemen te kunnen oplossen en om volwaardig te kunnen deelnemen aan de samenleving. En die samenleving moet rekening houden met wat goed is voor het kind.

recht op eigen mening en inspraak

recht op onderwijs en informatie

➽ Je kunt op de volgende pagina eens bekijken hoe jij warmte en structuur aan je kind(eren) geeft.


Hoe geef jij warmte en structuur aan je kind(eren)? Omcirkel hieronder hoe jij warmte geeft aan je kind(eren).

Zeggen ‘ik hou van jou’, voorlezen, knuffelen, troosten wanneer ze zich

pijn gedaan hebben of bang zijn, luisteren, hun standpunt bekijken, hen bevestigen: goed gedaan! met hen spelen en lachen, hen ondersteunen

bij uitdagingen, hen aanmoedigen, zeggen dat je in hen gelooft, hen vertrouwen, samen plezier maken, hun inspanningen belonen, succes benoemen en bevestigen,

proficiat zeggen, ‘doe zo

voort‘ zeggen… Omcirkel hieronder hoe jij structuur geeft aan je kind(eren).

Verwachtingen duidelijk maken, regels opstellen,

argumenten aanhalen, praten over de regels, luisteren naar hun standpunt, leren van fouten, eerlijk zijn, flexibel zijn, woede controleren, je eigen standpunt uitleggen, luisteren, het effect van hun gedrag op andere mensen duidelijk maken, hen informatie geven om goede beslissingen te kunnen nemen, veel praten, bedreigingen vermijden, straffen, belonen, afspraken maken, consequent zijn, overleggen bij het oplossen van problemen, duidelijke richtlijnen geven voor gedrag.


2. ieder kind heeft recht op een gelijke behandeling Het is niet enkel de overheid die kinderen allemaal gelijk moet behandelen. Dit is een taak voor iedereen. Maar kinderen gelijk behandelen betekent niet dat ieder kind gelijk is.

recht op gelijke kansen

Er zijn veel verschillen tussen kinderen. Sommige verschillen zijn duidelijk zichtbaar zoals het verschil tussen jongens en meisjes of tussen kinderen met een andere huidskleur. Maar ook andere zaken maken iemand uniek: het temperament, de intelligentie, het karakter,…. Het temperament is aangeboren bij een kind. Het is iets dat je eigenlijk niet kunt veranderen. Op pagina 12 kun je wel eens kijken welk temperament je kind heeft door het vragenlijstje in te vullen. Zo kom je ook te weten hoe je temperament bepaald wordt. Sommige heel actieve kinderen houden iets misschien niet zo lang vol, terwijl een broer of zus dan weer heel rustig is en over een groot uithoudingsvermogen beschikt. Toch wordt een kind niet enkel bepaald door zijn temperament. Een kind wordt groter, groeit, evolueert, en gaat handelen volgens zijn leeftijd en bekwaamheid. In de omgang met kinderen kun je dan ook best rekening houden met de ontwikkelingsfase waarin ze zich bevinden. Dat wil zeggen dat een kind op iedere leeftijd andere zaken aanleert en hier beter leert mee omgaan dan in een vorige levensfase. ➽ Op pagina 13 lees je wat dit dan betekent voor kinderen in de lagere school.


als je onderstaande vragen beantwoordt, ontdek je de verschillende factoren die het temperament van je kind bepalen.

en…

Hoe actief is jouw kind? ❏ meestal actief ❏ evenwicht tussen rust en actie ❏ eerder rustig

Hoe actief ben jij? ❏ meestal actief ❏ evenwicht tussen rust en actie ❏ eerder rustig

Hoeveel afwisseling heeft jouw kind nodig? ❏ voldoende afwisseling nodig ❏ evenwicht tussen afwisseling en regelmaat ❏ veel regelmaat nodig

Hoeveel afwisseling heb je nodig? ❏ voldoende afwisseling nodig ❏ evenwicht tussen afwisseling en regelmaat ❏ veel regelmaat nodig

Hoe vlug past jouw kind zich bij een nieuwe situatie aan? ❏ eerder vlug ❏ niet altijd even snel ❏ eerder traag

Hoe vlug pas jij je bij een nieuwe situatie aan? ❏ eerder vlug ❏ niet altijd even snel ❏ eerder traag

Hoe lang houdt jouw kind iets vol? ❏ lang ❏ matig ❏ beperkt

Hoe lang hou je iets vol? ❏ lang ❏ matig ❏ beperkt

Hoe gemakkelijk uit jouw kind zijn gevoelens? ❏ gemakkelijk ❏ matig ❏ eerder moeilijk

Hoe gemakkelijk uit je jouw gevoelens? ❏ gemakkelijk ❏ matig ❏ eerder moeilijk

Bekijk hier je eigen temperament:

Kijk en vergelijk! • Als je meerdere kinderen hebt, kun je deze oefening voor elk kind doen. • Je kunt dit ook voor jezelf eens bekijken • Je zult bij iedereen, ook bij jezelf, een unieke samenstelling vaststellen. • Het éne resultaat is niet beter dan het andere. • Zicht hebben op het temperament van iemand kan wel helpen om vlotter met elkaar te communiceren en om elkaar beter te begrijpen.


3. het recht op (over)leven en ontwikkeling Alle kinderen moeten kunnen leven op een manier die hen toelaat om zich te ontwikkelen. Daar is niet enkel voedsel, drinken en huisvesting voor nodig, maar ook de zorg voor gezondheid, onderwijs en nog veel meer.


recht op spel en vrije tijd

Voor kinderen van de lagere school worden sociale contacten steeds belangrijker, zeker vanaf de leeftijd van 10-12 jaar. Dit is een teken dat een kind meer onafhankelijk wordt. Het leert nu meer over wat anderen denken en geloven en hoe anderen zich gedragen. Kinderen leren nu ook hoe ze kunnen omgaan met conflicten, hoe ze kunnen communiceren met anderen, hoe ze kunnen opkomen voor zichzelf, hoe ze kunnen opkomen voor anderen… Maar daarnaast heeft elk kind zijn eigen ontwikkelingsbehoeften. Niet alleen bij de schoolkeuze, maar ook bij de keuze voor een hobby of hoe het kind zijn vrije tijd invult, kun je hier rekening mee houden. Zo heeft elk kind ook recht op een aangepaste verzorging bij ziekte of handicap.

recht op dicap verzorging bij ziekte of han

4. het recht om deel te nemen aan de samenleving Kinderen zijn geen mini-volwassenen. Ze hebben hun eigen ideeën en gevoelens. En deze moeten aan bod kunnen komen. Als je bij het opvoeden en het oplossen van problemen niet enkel vertrekt vanuit je eigen standpunt, maar ook luistert naar het standpunt van je kind, kom je soms tot verrassende oplossingen voor een probleem. Het laat je toe om anders om te gaan met conflicten en het versterkt de band tussen ouders en kinderen.

wat vind jij de beste reactie? Je 10-jarige dochter komt heel slechtgehumeurd thuis van school. Ze wil niet met je praten en heeft een boze ondertoon in haar stem. REACTIE 1 Je stuurt haar naar haar kamer zonder avondeten. REACTIE 2 Je stuurt haar naar buiten en je zegt dat ze met een lachend gezicht weer moet binnenkomen REACTIE 3 Je slaat haar omdat ze onbeleefd is. REACTIE 4 Je wacht een beter moment af om te reageren. REACTIE 5 Je verplicht haar om te praten en om te vertellen waarom ze boos is.


tiPs

om samen met kinderen problemen op te lossen…

• Vertrek vanuit de vragen en wensen van het kind. • Bereid je voor bij het benaderen van het probleem. • Geef het kind de kans om uiting te geven aan zijn angst en bezorgdheid. • Kies bij voorkeur een rustig moment waarop het kind zich goed voelt en er in het gezin een positieve sfeer heerst. • Vermijd om in crisisperioden over problemen te praten: spanningen binnen het gezin, ruzie met vrienden, een slecht rapport. • Indien een crisis niet te vermijden valt, las dan een pauze in om de gemoederen van beide partijen te bedaren. • Zorg voor een positief taalgebruik. • Leg de nadruk op wat het kind kan. • Benadruk dat vrienden en familie altijd klaar staan. • Maak je boodschap eenvoudig en concreet, aangepast aan de leeftijd van het kind.


Mag je kind over volgende zaken zijn mening geven?

lunchpakket televisieprogrammakeuze organisatie feest uitstap inrichting (slaap)kamer kleren vrije tijd: hobby, sportclub, jeugdbeweging… vakantiebestemming inrichting woonkamer schoolkeuze

Neen

Ja

❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏

❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏

Neen

Ja

❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏

❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏

Mag je kind over volgende zaken meebeslissen?

lunchpakket televisieprogrammakeuze organisatie feest uitstap inrichting (slaap)kamer kleren vrije tijd: hobby, sportclub, jeugdbeweging… vakantiebestemming inrichting woonkamer schoolkeuze


Kinderrechten oP een rij

TIP

Een kinderrecht kan beperkt worden door de wet ter bescherming van:

VRAAG

• de openbare orde;

INFORMATIE

• de nationale veiligheid;

WIST JE DAT …

• de goede zeden; • de volksgezondheid; • de rechten van anderen.

Aan kinderrechten zijn ook plichten verbonden. Kinderen mogen dus niet enkel van alles, ze moeten ook wel heel wat zaken doen. Neem bijvoorbeeld het recht van elk kind op een eigen mening en op inspraak. Tegenover dit recht staat de plicht voor elk kind om de mening van anderen, kinderen of volwassen, te respecteren. Bij elk kinderrecht vind je een tekening, uitleg, een tip en/of vraag en/of informatie.

elk kind heeft recht op een eigen mening en op inspraak Een kind heeft het recht om zijn eigen mening te zeggen en om alle informatie te krijgen die het nodig heeft om die mening te vormen. Elk kind mag zijn eigen ideeën hebben en uitdrukken over de wereld en de mens. Elk kind mag kiezen voor een eigen godsdienst of geloof.

recht op eigen mening en inspraak

Laat kinderen hun mening zeggen en verantwoordelijkheid nemen in overeenstemming met hun leeftijd. Jonge kinderen kunnen bijvoorbeeld niet meebeslissen over belangrijke uitgaven, maar kunnen wel hun mening geven over wat ze leuk vinden of niet.

elk kind heeft recht op een eigen geloof en cultuur Elk kind heeft het recht om iets te weten over zijn cultuur en zijn godsdienst. Het kind moet de juiste informatie kunnen vinden via tv, in tijdschriften, via de radio of in kinderboeken. Elk kind mag ook zijn eigen culturele gewoontes hebben, zijn eigen taal spreken, en zijn eigen godsdienst beleven. Elk kind heeft het recht om mensen te ontmoeten met dezelfde cultuur of godsdienst. Wat vind je van de uitspraak: ‘Mensen die hier komen wonen, moeten leren om de dingen volgens onze gewoontes te doen.’ recht op geloof en cultuur

Wat zou je doen als je kind koos voor een andere godsdienst dan je eigen godsdienst?

elk kind heeft recht op gezonde voeding, water, kleding en onderdak Voeding, water, kleding en onderdak zijn dingen die een kind nodig heeft om te kunnen opgroeien. Elk jaar overlijden meer dan 1,5 miljoen kinderen aan diarree. Ze worden ziek door slechte hygiëne en omdat ze geen schoon drinkwater en goede toiletten hebben. recht op gezonde voeding, kleding en onderdak

Vind je dat België voldoende zijn best doet om dit recht te realiseren? Het OCMW ondersteunt gezinnen met geldproblemen.


elk kind heeft het recht om samen te komen met andere kinderen Kinderen hebben het recht om elkaar te ontmoeten, om bij elkaar te zijn, om zich bij een vereniging aan te sluiten en zelfs om een clubje of vereniging op te richten.

recht op samen te komen

Bespreek samen met je kind bij welke verenigingen het zich kan aansluiten: jeugdbeweging, voetbal, turnkring, muziekschool… Bekijk samen of die keuze goed kan gecombineerd worden met andere activiteiten op school. Help je kinderen om doordachte keuzes te maken.

elk kind heeft recht op veiligheid en bescherming Elk kind heeft het recht om op te groeien in een veilige omgeving. Kinderen moeten beschermd worden tegen mishandeling en seksuele uitbuiting, tegen ontvoering, tegen handel en verkoop van kinderen, tegen het gebruik en de verkoop van drugs.

recht op veiligheid en besch erming

Europees Centrum voor Vermiste en Seksueel Uitgebuite Kinderen www.childfocus.org Tel.: 110 www.kindermishandeling.org www.kindinnood.org. Praat met kinderen over het gebruik van de GSM en van chatrooms op internet. Leer kinderen om kritisch te zijn over wat ze downloaden, zien of lezen op het internet. www.gezinsbond.be/veiligonline

elk kind heeft recht op onderwijs en informatie Elk kind heeft recht op een goede opvoeding. In de eerste plaats zijn de ouders of familie daar verantwoordelijk voor. Als ouders niet alleen voor de opvoeding van hun kind kunnen zorgen, hebben ze recht op hulp van de overheid. Naast een goede opvoeding is ook iets bijleren belangrijk. Daarom moet elk kind het recht, en zelfs de plicht hebben om onderwijs te volgen.


In België is er geen schoolplicht, maar wel leerplicht. Een kind wordt leerplichtig op 1 september van het jaar waarin het zes jaar wordt. De leerplicht loopt tot achttien jaar. Lees meer over rechten en plichten op school in de Gids voor ouders met kinderen in het basisonderwijs, samengesteld door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs. www.ond.vlaanderen.be/leerplicht Ondersteuning voor ouders op het vlak van onderwijs: • Koepel van Ouderverenigingen van het Officiëel Gesubsidiëerd Onderwijs www.koogo.be • Vlaamse Confederatie van ouders en ouderverenigingen www.vcov.be • GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap www.g-o.be/ouders www.unicef.be UNICEF spant zich in om jongens en meisjes wereldwijd dezelfde kansen op onderwijs te geven. Dankzij de inzet van UNICEF kunnen zelfs kinderen die in een land wonen waar oorlog heerst, naar school blijven gaan en blijven spelen. Soms vinden kinderen leren op school niet leuk. Als iets heel moeilijk gaat, kan een aanmoediging door papa of mama veel betekenen. IQRA Vlaanderern is een onderwijproject. De Federatie Van Marokkaanse Verenigingen wil samen met ouders, scholen en kinderen actief werken aan het verminderen van leerachterstanden. Tel.: 03 204 10 10 thuis in kinderrechten | pagina 17 | kinderrechten thuis

elk kind heeft recht op spel en vrije tijd Elk kind heeft het recht om te rusten of om zich met leuke dingen bezig te houden zoals spelen, sporten, tekenen of schilderen, dansen, muziek, toneel … Stel samen met je kind een plan op. Welke tv-programma’s worden er tijdens de week bekeken? Wanneer wordt er huiswerk gemaakt? Wanneer wordt er op de computer gespeeld? Wanneer wordt er buiten gespeeld? recht op spel en vrije tijd

elk kind heeft recht op zorg Liefde en verzorging moeten kinderen in de eerste plaats van hun ouders krijgen. Als de ouders niet voor hun kinderen kunnen zorgen, moet het kind in een ander gezin of in een instelling opgevangen worden. Centrum Algemeen Welzijnswerk www.caw.be

recht op zorg

De rechten van kinderen in de jeugdhulp - Brochure voor ouders www.wvg.vlaanderen.be/rechtspositie/05-publicaties/brochure_ouders. pdf www.opvoedingswinkel.be Centrum voor kinderzorg en gezinsondersteuning www.ckg.be www.kindengezin.be Tel.: 078 15 01 00

elk kind heeft recht op een naam en een nationaliteit Als een kind geboren wordt, heeft het recht op een naam en op een nationaliteit, zodat het in een land kan blijven wonen. Kinderen vinden het leuk te horen waarom ze net die bepaalde naam gekregen hebben. Wat is het verhaal achter hun naam?

recht op naam en nationaliteit

Spreek kinderen zoveel mogelijk aan met hun naam. De meeste kinderen vinden een bijnaam niet leuk, of houden er niet van om aangesproken te worden met ‘krullenbol’ of ‘kleine’ of zo… Het niet aangeven van een geboorte kent verschillende gevolgen: wettelijk gezien bestaat het kind niet, het kan dus niet bewijzen hoe oud het is of wie zijn ouders zijn. Het kan niet verzorgd worden (tenminste niet tegen een redelijke prijs), het kan het land niet verlaten, het kan niet op een legale manier trouwen, eigenaar worden, stemmen, een officieel werkcontract afsluiten, enz. Deze kinderen zijn bovendien ‘onzichtbare’ kinderen die kwetsbaarder zijn voor discriminatie, misbruik, kinderhandel of prostitutienetwerken. www.plan-belgie.org


elk kind heeft recht op een gelijke behandeling Elk kind moet op dezelfde manier behandeld worden. Elk kind moet dezelfde kansen krijgen, of je nu een jongen of meisje bent, welke huidskleur je ook hebt, of je nu leeft in de stad of op het platteland, welke godsdienst je ook hebt: orthodox, katholiek of moslim. Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding Tel.: 0800-173 64 www.diversiteit.be recht op gelijke kansen

Steunpunt gelijke kansenbeleid Vlaamse Overheid www.steunpuntgelijkekansen.be Gelijke kansen in Vlaanderen www.gelijkekansen.be Gelijke kansen in het onderwijs www.ond.vlaanderen.be/gok

elk kind heeft recht op bescherming tegen uitbuiting Kinderen moeten beschermd worden tegen alle vormen van geweld en uitbuiting die schadelijk zijn voor hun welzijn. Europees Centrum voor Vermiste en Seksueel Uitgebuite Kinderen. Tel.: 110 www.childfocus.org recht op bescherming tegen uitbuiting

www.vormen.org/Rechtvaardig/Kinderarbeid.html

elk kind heeft recht op een privé-leven Elk kind heeft het recht om bepaalde dingen voor zichzelf te houden, dingen waarmee niemand zich mag bemoeien. De brieven van een kind mogen niet zomaar gelezen worden, ook niet door de ouders. Dagboeken en brieven mogen enkel gelezen worden als dit nodig is om het kind te beschermen. Bovendien heeft niemand het recht om ‘roddels’ over een kind te vertellen. Leer kinderen dat persoonlijke informatie verspreiden via het internet, niet zonder risico’s is. recht op prvé leven

Als je kind een briefje ontvangt waarvan je de afzender niet vertrouwt, dan kun je ook voorstellen om samen de brief te openen. www.gezinsbond/veiligonline www.actioninnocence.be


elk kind heeft het recht om bij zijn familie te zijn Elk kind heeft het recht om met zijn ouders of andere familieleden samen te leven. Kinderen mogen dus niet bij de ouders weggehaald worden tegen hun wil, tenzij dat voor het kind beter zou zijn. Ook wanneer de ouders gescheiden zijn, heeft het kind het recht om contact met beide ouders te hebben. Kinderen mogen elk land in en uit als dat nodig is om bij ouders of familie te zijn. Bij echtscheiding kan scheidingsbemiddeling helpen om een formule te vinden waar beide ouders en het kind zich goed bij voelen. recht op familie

www.onzewegenscheiden.be Een brochure voor ouders in echtscheiding vind je op www.jeugdenseksualiteit.be Vind jij dat kinderen betrokken partij zijn bij een echtscheiding, of is dat alleen de zaak van de ouders?

elk kind heeft recht op bescherming tegen onwettige opsluiting Niemand mag een kind op een onwettige of willekeurige wijze zijn vrijheid ontnemen. Het gevangen nemen van een kind mag enkel als uiterste maatregel gebruikt worden en moet in tijd beperkt blijven.

recht op ting bescherming tegen opslui

Kun je je voorstellen dat een kind bij wijze van straf opgesloten wordt in de gevangenis of dat kinderen van vluchtelingen worden opgesloten zonder dat ze iets mispeuterd hebben?

elk kind heeft recht op bescherming tegen oorlog Kinderen die in een oorlog terechtkomen, moeten beschermd worden. Als kinderen het slachtoffer worden van oorlog, geweld of mishandeling, moeten zij op de juiste manier opgevangen worden. Op die manier kunnen ze daarna misschien nog een normaal leven leiden. Het aantal kindsoldaten wordt wereldwijd op 300.000 geschat. recht op bescherming tegen oorlog

www.kindsoldaat.be Hoe komt het dat in oorlogstijd kinderen ingeschakeld worden als soldaat?


elk kind heeft recht op aangepaste verzorging bij ziekte of handicap Elk kind met een handicap heeft recht op een zo goed mogelijk leven. Deze kinderen moeten de juiste verzorging krijgen, aangepast onderwijs in gewone school krijgen, of eventueel naar een speciale school gaan. Kinderen met een handicap moeten op deze manier toch zoveel mogelijk zelfstandig leren worden en leren deelnemen aan de samenleving. recht op verzorging bij ziekte of handicap

www.handicap.fgov.be www.zebraweb.be Zebra wil er zijn voor kinderen en jongeren die betrokken geraakten bij een ongeval. Tel.: 016 31 91 10 www.gripvzw.be Grip is een burgerrechtenorganisatie, Gelijke Rechten voor Iedere Persoon met een handicap Stel dat een buurjongen of –meisje gehandicapt is, hoe zou je er mee voor kunnen zorgen dat het kind kan meespelen met de andere kinderen?

elk kind heeft recht op bescherming bij adoptie Elk kind heeft het recht om in zijn eigen belang geadopteerd te worden. Overheden moeten ervoor zorgen dat bij eventuele adoptie het belang van het kind op de eerste plaats komt en dat de adoptie niet leidt tot een ongepast financieel voordeel voor de betrokkenen. Kun je begrijpen dat kinderen zich niet thuis voelen in hun adoptiegezin? recht op bescherming bij adoptie

www.kindengezin.be/KG/Themas/Adoptie/ Infopagina rond kosten, duur en veel gestelde vragen over binnenlandse en buitenlandse adoptie.


Informatie over kinderrechten www.kinderrechten.be Website van het kinderrechtencommisariaat. Dit is een ombudsdienst waar kinderen en ouders terecht kunnen met vragen, klachten en zelfs beleidssuggesties. Het is dus een adviserende instantie voor kinderen, jongeren en ouders, maar ook voor de overheid. Het kinderrechtencommisariaat werd opgericht door het Vlaamse Parlement als onafhankelijke instantie met als hoofdopdracht het bekendmaken van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind en toe te zien op de naleving ervan. www.kinderrechtswinkel.be In Vlaanderen zijn er twee kinderrechtswinkels: in Brugge en in Gent. Op de website en in de winkels kunnen zowel volwassenen als kinderen en jongeren terecht met vragen i.v.m. burgerrechten, maar ook over echtscheiding. www.vormen.org Website van de organisatie die deze brochure ontwikkelde. Je kunt er terecht voor informatie en methodieken rond kinderrechten en mensenrechten. www.kinderrechten.vormen.org Een opzoeksite van VORMEN vzw die ook voor kinderen toegankelijk is. www.kinderrechtencoalitie.be Website van de kinderrechtencoalitie, een netwerk van 28 organisaties die werken rond kinderrechten. Ze willen toezien op de naleving van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind. www.kjt.org Website van de Kinder – en Jongerentelefoon. Kinderen en jongeren kunnen hier terecht met vragen en problemen. Tel.: 102 (gratis nummer, iedere werkdag van 16 tot 22 uur; niet op zon- en feestdagen). www.tele-onthaal.be Website van de dienst Tele Onthaal. Volwassenen kunnen hier terecht met vragen en problemen. Tel.: 106 (gratis nummer, 24 uur op 24 bereikbaar). www.test-aankoop.be/map/src/378551.htm Interessante gids rond rechten van jongeren. www.vlaanderen.be/kinderrechten Kinderrechtenwebsite van de Vlaamse Overheid

www.vlaanderen.be/jeugdbeleid Website van het Vlaamse jeugdbeleid


THUIS IN. Brochure voor ouders over kinderrechten en opvoeden

Recommend Documents