THEO VAN SCHIE EN TON KESTER: KAS VERBINDT KWEKER EN CONSUMENT

HET VAKBLAD VOOR

DE BLOEMBOLLEN EN VASTEPLANTENSECTOR

31 OKTOBER 2014

309

20

THEO VAN SCHIE EN TON KESTER: ‘KAS VERBINDT KWEKER EN CONSUMENT’ 10

SIERTEELTBEURS IFTF GROEIT EN BLOEIT

12

KLOK GEEN ESCAPE MEER VOOR DYNAPLANT

26

TEELTKENNIS EN SPECIALISATIE EEN MUST

38

42

POSITIEVE STEMMING STICHTING MAAKT LEDENVERGADERING ZICH HARD VOOR POLDERTUIN CNB

Overtollige machines en materialen te koop? BV

LUCHTVRACHT IN VERTROUWDE HANDEN

Plaats dan nu uw aanbod in

Lucht- en zeetransport Douane afhandeling Import en export Veiligheid en screening Opslag en douane entrepot Bloemen en planten Bollen en zaden Huis-huis levering Fytosanitaire keuringslocatie Temperatuur gecontroleerd

BV

Capronilaan 12-18 1119 NR Schiphol The Netherlands

Phone: +31(0)20-316 20 15 Fax: +31(0)20-316 20 21 Mobile: +31(0)6-310 143 02

www.iaa-airfreight.com

Hetvakblad meest gelezen vakblad voor de Hét voor de bloembollenen vasteplantensector bloembollenen vaste plantensector Neem voor meer informatie over advertentietarieven e.d. contact op met Ruud van Viersen. Bureau van Vliet b.v. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Tel. 023-5714745 Fax. 023-5717680 E-mail: [email protected]

VOELT UW GEWAS ZICH THUIS IN DE KAS?

i˜Ê}œi`iÊÛiÀ«>>ÌȘ}Ê Û>˜ÊÕV…ÌÊLiÌiŽi˜ÌÊ ii˜Ê}i✘`Ê}iÜ>ð iÌʍՈÃÌiÊÃ>“i˜Ã«iÊÛ>˜Ê Ûi˜Ìˆ>̜Ài˜ÊÛiÀ…œœ}ÌʅiÌÊ Ài˜`i“i˜Ìʜ«ÊÕÜʜ“âiÌ°

www.ijsselmuiden-ventilatoren.nl

EMI VENTILATOREN UÊ UÊ Ê UÊ Ê UÊ Ê UÊ UÊ

ii˜Ê`œ`iʅœiŽi˜Êˆ˜Ê`iʎ>ð iˆŽ“>̈}iÊۜV…̈}…iˆ`Êi˜Ê "ÓÊ ÛiÀ`iˆ˜}ʈ˜Ê…iÌÊ}iÜ>ð

i˜ÊLiÌiÀiÊÛiÀ`>“«ˆ˜}ÊÛ>˜Ê …iÌÊ}iÜ>ð

i˜Ê}œi`iʜ«˜>“iÊÛ>˜Ê`iÊ >>˜}iLœ`i˜Êۜi`ˆ˜}ÃÃ>««i˜° iÌiÀiÊÜ>À“ÌiÛiÀ`iˆ˜}° iˆŽ“>̈}iÊ}Àœiˆ°

Engelselaan 20, 2215 RH VOORHOUT U Tel: 0252-233177, Fax: 0252-232708

[email protected]

Verminder het gebruik van bestrijdingsmiddelen door uw lelies te behandelen met Liquid Seal!! Noordwijkerhout
Telefoon 0252-371111

(%2%.,%,)%+7%+%23

LELIEKWEKERS

"%.45/0:/%+.!!26!+-%.3%.6//2%%. 4)*$%,)*+/&6!34$)%.346%2"!.$

Polytechniek ontzorgt bij het realiseren en onderhouden van uw technische installaties

0,!!43$!.576!#!452%).(%44)*$3#(2)&4

"LOEMBOLLEN6ISIE (ETMEESTCOMPLETEVAKBLADVOORDEBLOEMBOLLEN ENVASTEPLANTENSECTOR 6OORMEERINFORMATIEOVERADVERTENTIEPRIJZENED NEEMCONTACTOPMET2UUDVAN6IERSEN

Advisering - Koudetechniek - Luchtbehandeling - Watertechniek Verwarming - Regeltechniek - Elektrotechniek - Service & Onderhoud

WWW.POLYTECHNIEK.NL Koggeweg 63, 1607 MT Hem. Postbus 2, 1606 ZG Venhuizen. Telefoon 0228-54 54 54. E-mail: [email protected]

"UREAU6AN6LIETBV 0OSTBUS !!:ANDVOORT 4EL  &AX  % MAILRVANVIERSEN BUREAUVANVLIETCOM

INHOUD

Het vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector • 31 oktober 2014 Nummer 309

Nieuws

6

Korte nieuwsberichten

CNB Actueel

8

CNB New Plants: Heucherella ‘Art Nouveau’ Mooie inzendingen verwacht op CNB Lelieweek

Visie

14 8

9

12

10

IFTF opmaat voor wereldsierteeltbeurs in Nederland

Broeierij

12

Dynaplant: transparant, kwaliteit en flexibel

Bodem

10

14

14

Gerard Top, directeur GMN, over de groeiende belangstelling voor bodemkwaliteit

Bemiddeling

16

Bas Scholten en Roland Hillebrink over samen groeien

Branchenieuws

16

20

KAS opent eerste filiaal Havatec: ruim tweehonderd tulpensorteer- en bosmachines verkocht

Onderzoek en Praktijk

23

Meer mogelijk om meer te rooien

Vakvenster

24

Regenpak aan en gaan

20

23

22

Vaste planten

26

Teeltkennis en specialisatie voor Wim Spreeuw bepalend

Branchenieuws

28

Voorspoedig plantseizoen, wel hoge bodemtempratuur

Product en Show

24

26

4 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

28

29

Voorproefje op lelieweek

29

Service

30

Grondbank

32

Vraag en aanbod

33

38

CNB Actueel Positieve stemming ledenvergadering CNB

40

Laatste nieuws

42

Actueel

38

42

Poldertuin toont groot sortiment voorjaarsbloeiers

44

Boomkwekerij

44

Tetradium maakt vooral de bijen blij

45

Tien vragen aan Peter Apeldoorn

46

Anthos Export van in peat moss verpakte lelies naar India

48

Actueel Bloemen ondersteunen 65e Mechanisatietentoonstelling Kwaliteitscompetitie Tulp

50

45

50

Wereldbol The Getty Center, Brentwood, Los Angeles, California

51

Vasteplantenvaria Rooidatum compromis bij vaste planten

52

Teeltadvies

56

Laatste nieuws / agenda

57

Service Brede opvatting over houtige gewassen Glad IJs

58

51

57

Hobaho Overschotten markeren einde hyacintenseizoen

KAVB Nieuws Nieuwtjes van en voor de KAVB-kringen en -afdelingen

Nieuws CNB Algemeen 10 vragen aan... Anthos Teeltadvies Hobaho KAVB

58

62

Fotografie omslag: René Faas

62

31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 5

NIEUWS

Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

Plantmoment Cathay-tulp op Keukenhof LISSE – Op 16 oktober heeft Zijne Excellentie de heer Chen Xu, ambassadeur van de Volksrepubliek China in Nederland, de eerste Cathay-tulpen in Keukenhof geplant. Hij deed dit in aanwezigheid van twintig vertegenwoordigers van de Chinese reisindustrie. Peng Liyuan, echtgenote van de Chinese president Xi Jingping, doopte in maart 2014 in Keukenhof een nieuwe tulp in aanwezigheid van Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima. De doop van de nieuwe tulp ‘Cathay’ heeft enorme mediabelangstelling getrokken zowel in China als in Nederland. Vanaf het voorjaar 2015 bloeit deze paarse parkiettulp in Keukenhof, waar 50.000 Chinese bezoekers en bezoekers uit honderd andere landen tulp ‘Cathay’ kunnen bewonderen. De tulp is gewonnen door de Fa. Apeldoorn uit Egmond. Met het planten van deze bollen wordt een accent gegeven aan de najaarsbeplanting op Keukenhof. De komende maanden gaan er in het park ongeveer zeven miljoen bloembollen de grond in.

Pensioenfonds Landbouw gedeeld eerste WOERDEN - Het Bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw (BPL) is het beste pensioenfonds in Nederland op het gebied van verantwoord beleggen samen met het Pensioenfonds Zorg en Welzijn. Dat blijkt uit onafhankelijk onderzoek van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO). In 2013 eindigde BPL nog op de tweede plaats. “Wij vinden verantwoord beleggen van essentieel belang om de huidige en toekomstige generaties een goed en betaalbaar pensioen te bieden”, zegt werknemersvoorzitter Gerard Roest. “In nauwe samenwerking met onze fiduciair manager Syntrus Achmea gebruiken we structureel en aantoonbaar ecologische, sociale en goed bestuurbare (ESG) informatie in onze beleggingsbeslissingen. Wij zijn er trots op dat deze inspanningen nu hebben geleid tot een gedeelde eerste plaats in het onderzoek van de VBDO.” BPL benut een groot aantal instrumenten om zijn doelstellingen op het gebied van duurzaamheid te realiseren. ESG-informatie wordt in alle grote beleggingscategorieën gebruikt: naast aandelen ook staats- en bedrijfsobligaties.

Exportwaarde bloemen langzaam naar plus AALSMEER - De exportwaarde van bloemen en planten vanuit Nederland is tot en met september met bijna 3 procent gestegen tot € 4,1 miljard. Opvallend is de omslag van krimp naar een toename van 7 procent tot bijna € 500 miljoen naar Frankrijk. In het derde kwartaal dit jaar klom de totale omzetwaarde met 5 procent in vergelijking met het derde kwartaal in 2013. Dit maakt de VGB bekend op basis van de exportstatistieken van Floridata. In bijna alle maanden dit jaar is de exportwaarde van bloemen en planten gestegen. Dit blijkt uit de gegevens van Floridata, sinds april 2014, en daarvoor van HBAG Bloemen en Planten. Alleen in maart en mei was er dit jaar een krimp, in beide maanden -4 procent tot respectievelijk € 548 miljoen en € 587 miljoen. In totaal ligt de omzetgroei tot en met september op +2,6 procent tot € 4,1 miljard, waarbij de plantenwaarde meer stijgt dan die van de bloemen. Als de huidige groei aanhoudt, komt de jaarexport uit op € 5,4 miljard en kan het vorige record uit 2012 worden overtroffen. 6 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

LISSE - Binnen het onderwijs is er steeds meer aandacht voor samenwerken met bedrijven. Studenten worden ingezet om kennisvraagstukken samen met partners en ondernemers uit een regio te beantwoorden. Voor de Greenport Duin- en Bollenstreek kunnen ondernemers via het IDC Bollen & Vaste planten hun vragen op de goede plek binnen het onderwijs plaatsen. Binnen het IDC zijn er goede contacten met zowel het groene onderwijs als andere onderwijsrichtingen, zoals de technische of economische opleidingen bij ROC Leiden of HS Leiden en zelfs bij de TU Delft. Het groene onderwijs heeft zich verenigd binnen het Groen Onderwijscentrum in Aalsmeer en de Groene Hart Academie in Nieuwkoop. Hierin zijn zowel het mbo, hbo als universitair onderwijs vertegenwoordigd door samenwerking met Wellantcollege, Inholland en Wageningen UR. Mochten ondernemers uit de Greenport Duin & Bollenstreek interesse hebben in samenwerking met het onderwijs, kunnen zij contact opnemen met Barry Looman via e-mail: [email protected].

Symposium Toegang tot plantgerelateerde octrooien WAGENINGEN – Op 13 november vindt in Wageningen het vierde symposium Veredelen en Beschermen, toegang tot plantgerelateerde octrooien plaats. Tijdens dit symposium gaan sprekers in op de laatste ontwikkelingen en mogelijkheden voor de sierteeltsector. Doel van de middag is om stil te staan bij het spanningsveld tussen octrooirecht en kwekersrecht, waarbij de geboden tussenoplossing van de beperkte kwekersvrijstelling aan de orde komt, evenals de mogelijke gevolgen van de volledige vrijstelling. Sprekers zijn Paul van der Kooij, senior lecturer IP Laws, Rijksuniversiteit Leiden, en Ben Tax, CEO Rijk Zwaan. De middag begint om 13.00 uur en duurt tot 18.00 uur, en wordt gehouden in Hotel de Wageningsche Berg, Generaal Foulkesweg 96, Wageningen. Aanmelden via de website www.rvo.nl (Actueel>Agenda).

Bijvriendelijke bloembollen AALTEN - Vanaf volgend jaar heet de gemeente Aalten bezoekers fleurig welkom. Op locaties waar men Aalten, Bredevoort en Dinxperlo binnenrijdt, worden namelijk vijf soorten bijvriendelijke bloembollen geplant. Begin deze maand heeft wethouder Erik Luiten geholpen met bloembollen planten rondom de rotonde aan de Terborgseweg in Dinxperlo. Het gaat om narcissen, blauwe druiven, sneeuwklokjes en verschillende kleuren krokussen en tulpen. Deze bloemen trekken bijen en vlinders aan en daarmee komt de gemeente naast een fleurig welkom, ook tegemoet aan een wens van de bijenhoudersverenigingen. In totaal gaan er 325.000 bloembollen de grond in, verdeeld over 2.000 m2. Het beplantingsplan is gemaakt in samenwerking met plaatselijke leverancier Arentsen Bloembollen.

Foto: PR

Foto: René Faas

Studenten beschikbaar voor bedrijfsonderzoek

Tulpenfestijn in Amsterdam

Archieffoto: René Faas

AMSTERDAM - Tulpenpromotie Nederland (TPN) organiseert op 17 januari 2015 voor het vierde jaar op rij de Nationale Tulpendag. Op de Dam in Amsterdam wordt een unieke pluktuin aangelegd met ruim 200.000 kleurrijke tulpen. Vanaf 13.00 uur mag iedereen gratis een bos tulpen plukken. Naar verwachting is de tuin rond 16.30 uur helemaal ‘leeggeplukt’. Nationale Tulpendag wordt sinds 2012 jaarlijks op de derde zaterdag van januari gehouden. Vanaf die dag is het weer tijd voor tulpen. Zo’n honderd dagen lang (tot eind april) is de populairste voorjaarsbloem van Nederland volop verkrijgbaar in de meeste soorten, vormen en kleuren. De Nationale Tulpendag is een initiatief van TPN. Samen met vele vrijwilligers, familie en vrienden leggen zij de pluktuin aan. Met z’n allen wordt er zo op 17 januari een uniek Hollands feestje gebouwd. Iedereen is uitgenodigd en de toegang is gratis.

Foto: PR

Warmte uit Rotterdamse haven kans voor glastuinbouw WESTLAND - Warmtelevering uit de Rotterdamse havenregio aan de glastuinbouw in Zuid-Holland biedt grote mogelijkheden voor de warmtevoorziening in de toekomst. Dit blijkt uit de haalbaarheidsstudie ‘Warmtewisselaar Mainport Greenport’ dat 14 oktober is verschenen. In het rapport en de bijlagen wordt ingezoomd op Westland om scherper inzicht te krijgen in de mogelijkheden. LTO Glaskracht Nederland gaat uit van een aanpak waarbij het uiteindelijke doel is om te komen tot een grootschalig open warmtenet in Zuid-Holland. Dit is ook het uitgangspunt van het speciaal opgerichte programmabureau Warmte Koude Zuid-Holland, waarin LTO Glaskracht Nederland participeert.

BLEISWIJK - De achterbannen van LTO Glaskracht Nederland, Plantum, FNV Bondgenoten en CNV Vakmensen stemmen in met de nieuwe cao voor de glastuinbouw. De cao geldt voor 50.000 medewerkers met een vast of tijdelijk dienstverband en op onderdelen ook voor de uitzendmedewerkers die in de sector werkzaam zijn. De looptijd van de cao is van 1 juli 2014 tot en met 30 juni 2015. De lonen worden op 1 maart 2015 met 1 procent verhoogd. Dit geldt niet voor de lonen uit loongebouw B, schaal B trede 1,2 en 3. Deze worden aangepast overeenkomstig de verhogingen van het wettelijk minimumloon op 1 juli 2014 (0,65 procent) en op 1 januari 2015. Gedurende de looptijd van de cao werken partijen de gemaakte afspraken voor de nieuwe ouderenregeling uit, die op 1 juli 2015 ingaan. Werknemers van 62 jaar en ouder kunnen dan een dag (of 20 procent) minder gaan werken tegen 90 procent van het loon en met behoud van de pensioenopbouw over dit loon (de 80-90-90 regeling genaamd). Werkgevers waarvan medewerkers gebruik maken van de regeling, worden financieel gecompenseerd.

Máxima bij NAJK-symposium UTRECHT - Hare Majesteit Koningin Máxima is op 20 november aanwezig bij het symposium ‘van Traditie naar Ambitie’ van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK). Tijdens het symposium staat het gezinsbedrijf in de agrarische sector centraal. Het symposium wordt speciaal georganiseerd voor jonge boeren en tuinders uit Nederland. In een aansprekend programma zal ingegaan worden op de kracht van het agrarische gezinsbedrijf, mogelijke financieringsstructuren en kansen voor jonge boeren en tuinders in de bedrijfsovername. “De komst van Koningin Máxima bevestigt haar betrokkenheid bij de agrarische sector”, aldus Eric Pelleboer, voorzitter bij NAJK. Het symposium ‘van Traditie naar Ambitie’ wordt georganiseerd van 9.30 tot 16.00 uur op 20 november in het Auditorium van de Rabobank aan de Croeselaan 28 te Utrecht. Kijk voor meer informatie en ticketverkoop op www.vantraditienaarambitie.nl.

Foto: PR

Nieuwe cao Glastuinbouw definitief

Lievelingsbloemenshow ‘A Floral Affair’ AMSTERDAM – Op 21 oktober lanceerde Mooiwatbloemendoen.nl in een unieke show door ontwerper en kunstenaar Bas Kosters de vijftien meest favoriete bloemen van het seizoen. Vijftien mannelijke modellen, getooid in bloemenprint en outfits van echte bloemen, vormden een slotbeeld als levende kunst- en mode-installatie in een stijlkamer op de Herengracht in Amsterdam. ‘A Floral Affair’ was het officiële startsein voor de Lievelingsbloemcampagne, waarbij vriendinnen getest worden of zij elkaars favoriete bloem kennen. Iemand bloemen geven is leuk. Iemand zijn of haar lievelingsbloemen geven, maakt het persoonlijk en bijzonder. En dat is precies wat Mooiwatbloemendoen.nl voor ogen heeft met deze campagne. Ivo van Orden, campagnemanager Bloemenbureau Holland: “Door samen te werken met een uitgesproken en kleurrijke designer als Bas Kosters hebben we een show neergezet die de aandacht vestigt op de bloemen en tegelijkertijd een bijzonder en persoonlijk moment biedt voor alle aanwezigen.” De najaarseditie van de campagne loopt tot en met 9 november. 31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 7

PLANT IN BEELD

CNB NEW PLANTS™

Heucherella ‘Art Nouveau’® Met het New Plants-project beoogt CNB New Plants nieuwe cultivars van vaste planten en boomkwekerijproducten in de markt te zetten. Uit dit project worden regelmatig nieuwe introducties in BloembollenVisie tegen het licht gehouden. In dit nummer aandacht voor Heucherella ‘Art Nouveau’®. Heucherella ‘Art Nouveau’® Tekst: Henk de Jong/Wim Ciggaar Fotografie: Henk de Jong

I

n deze aflevering is de schijnwerper met name gericht op de winterharde Heucherella. Zoals de naam al doet vermoeden is de Heucherella ontstaan uit een kruising tussen Heuchera x Tiarella. Die eer komt toe aan de Franse veredelaar Lemoine die de kruising in 1912 tot stand wist te brengen. Een prestatie van formaat want kruisingen tussen geslachten onderling komen niet zo heel vaak voor. Heucherella is daar de bekende uitzondering op en heeft de goede eigenschappen van beide ouders in zich

verenigd. Het heeft het mooi gevlekte blad van de Tiarella weten te combineren met de leuke bloemtrosjes van de Heuchera. Aantrekkelijk voor de consument is bovendien dat de Heucherella de gehele zomer bloeit en gemakkelijk te onderhouden is. In navolging van de Heuchera mag de Heucherella zich bij de tuinliefhebber dan ook in een toenemende populariteit verheugen.

ONDERSCHEIDEND CNB New Plants heeft voor de komende jaren een nieuwe Heucherella in handen gekregen die afkomstig is uit het veredelingsprogramma van Dirk Scheys uit het Franse plaatsje Rety.

Het betreft hier Heucherella ‘Art Nouveau’, een groenbladige Heucherella met een zeer donkerrode tekening aan de binnenkant van het blad. Naast de Heuchera’s en Heucherella die de afgelopen jaren geïntroduceerd zijn, heeft Dirk Scheys deze selectie goed en onderscheidend genoeg bevonden om in de markt te zetten. Met het prachtige blad is ‘Art Nouveau’ een ware blikvanger waar je niet snel omheen kunt. Scheys had al eerder een Heucherella in de markt gezet onder de naam Heucherella ‘Art Deco’. Deze is donkerbladig en daardoor prachtig te combineren.

EIGENSCHAPPEN

Heucherella ‘Art Deco’® 8 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

Heucherella ‘Art Nouveau’ is een zeer groenbladige Heucherella die circa 35-40 centimeter hoog wordt. De bloem reikt tot een hoogte van 60-70 cm en bloeit in de periode april/ oktober. De cultivar is zeer geschikt voor border en patio, onderscheidt zich door de prachtige talrijke, zuiverwitte bloemen die fraai uitsteken boven het groen met donker getekend, kleurig blad en heeft vrijwel geen onderhoud nodig. Wel heeft de plant een voorkeur voor een schaduw/halfschaduwrijk plekje. Heucherella’s lenen zich goed voor zowel postorder en de visueel aantrekkelijke markt als de droogverkoop. Een aanwinst derhalve die geschikt is voor vrijwel elke toepassing. Voor meer inlichtingen over deze nieuwe introductie kan men zich wenden tot Henk de Jong of René Schrama van CNB New Plants.

CNB ACTUEEL

VAN DE REDACTIE

Foto: René Faas

Hot items

Mooie inzendingen verwacht op CNB Lelieweek

COLOFON

Met inzenders als de lelieveredelaars Gebr. Vletter & Den Haan, Marklily, De Jong Lelies, World Breeding bv en Royal van Zanten en de broeiers Moerman Lilium, Bredefleur, Van der Marel, Qualily en Lilies of life belooft de CNB Lelieweek, die van 3 tot en met 7 november wordt gehouden, een waardevolle bijdrage te leveren aan de Hortiweek die daarnaast de IFTF in Vijfhuizen en de FloraHolland Trade Fair in Aalsmeer omvat. Op de CNB Lelieweek zullen de aanwezige veredelaars vooral hun huidige assortiment alsmede een aantal nieuwigheden showen, terwijl de broeiers de aandacht vooral zullen vestigen op soorten die bij CNB in een kwekersvereniging zijn ondergebracht, zoals de Roselily-soorten ‘Watch Up’, ‘Tabledance’ en ‘Honesty’. De inzendingen staan opgesteld in het CNB-handelscentrum aan de Heereweg 347 te Lisse en zijn dagelijks van 8.30 tot 17.00 uur te bezichtigen. Op donderdag 6 november is er ter versterking van de inwendige mens een haringkar aanwezig. De KAVB organiseert ter gelegenheid van de CNB Lelieweek op maandag 3 november een speciale leliekeuring. Het prijsvraagprogramma voor deze keuring omvat vier onderdelen. Bij de afgesneden lelies zijn dat (prijsvraag 1) de Aziatische en LA-typen (minimaal zeven takken), (prijsvraag 2) de Oriëntal en OT-typen (minimaal vijf takken) en prijsvraag 3 de overige typen (minimaal vijf takken). In de categorie lelies op pot is er één prijsvraag, te weten de Aziatische en Oriëntal-typen (minimaal drie potten). Tijdens de lelieweek zullen de leliespecialisten van CNB regelmatig aanwezig zijn om de bezoekende relaties te ontvangen en te woord te staan.

BloembollenVisie is het toonaangevende, 14-daagse vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector. REDACTIE: Jeannet Pennings (hoofdredacteur), Wim Ciggaar, Arie Dwarswaard, Monique Ooms, Gerrit Wildenbeest en Lilian Braakman (vakredacteuren). FOTOGRAFIE: René Faas.VORMGEVING: Prepress BloembollenVisie. UITGEVERS: KAVB en CNB (U.A.). REDACTIE-ADRES: Heereweg 347, 2161 CA Lisse, Postbus 31, 2160 AA Lisse, tel. 0252-431130, fax 0252-431127, e-mail: [email protected]. Internet: www.bloembollenvisie.nl. Tel. kantoor A. Dwarswaard: 0252-536 966. ABONNEMENTEN: (excl. 6% BTW): Nederland € 265,-- per jaar, Europa € 285,-- per jaar, buiten Europa € 315,-- per jaar. Aanof afmelden bij John Meijer, tel. 0252-431173, fax 0252-431126. Meer info over abonnementen op www.bloembollenvisie.nl. ADVERTENTIES: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, e-mail: [email protected]. VERANTWOORDELIJKHEID: De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. Aan alle artikelen en rubrieken wordt de meest mogelijke zorg besteed. Uitgevers, redactie en medewerkers aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die direct en/of indirect kunnen voortvloeien uit de inhoud van artikelen en/of advertenties. De redactie houdt zich het recht voor om ingezonden brieven en mededelingen niet te plaatsen dan wel te wijzigen of in te korten. Overname van artikelen is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. NIEUWSBRIEF: BloembollenVisie verzorgt ook een dagelijkse nieuwsrubriek op internet (www.bloembollenvisie.nl).

Gooi je oude plant weg en verwen jezelf met een nieuwe, bloemen kleuren je leven, vriendinnen kennen elkaars lievelingsbloem, fleur je huis op, haal het voorjaar naar binnen met bloembollen-op-pot, ik word blij van bollen en zo zijn er nog vele leuzen die proberen de aandacht van de consument te trekken. Bloemen zijn hot op dit moment. Kijk maar naar alle tv-programma’s die nu te zien zijn (of net afgelopen). Hollands Beste Bloemist, De Bloemenoverval, vtwonen, Eigen Huis & Tuin en Rob’s Grote Tuinverbouwing. We moeten inspelen op het afnemend tuinbezit. Aan de leuzen is al te merken welke kant het grotendeels op gaat: naar binnen. Ideeën voor binnenpotten of vazen zijn in winkels bij het desbetreffende product te vinden. In een aantal van de genoemde tv-programma’s is er meer aandacht voor mooie boeketten. Het is mooi dat er zoveel aandacht is voor bloemen en planten. Maar werken die programma’s en leuzen wel? Kopen de consumenten ook? Afgelopen donderdag 23 oktober 2014 was ik bij de opening van de kerstshow bij Tuincentrum Overvecht in Schagen. Mijn schoonmoeder is daar hoofd afdeling groen, vandaar dat ik met vriendlief en mijn moeder aanwezig was. Daar aangekomen viel mij - naast de gigantische hoeveelheid kerstartikelen - iets op. In bijna alle winkelwagens die de kassa passeerden, zat ook iets groens. Nee, nog geen kerstboom, maar een kamerplant, potcalla, gerbera, Anthurium of nog een vaste plant voor in de tuin. Naast een gerbera kocht ik nog wat gezelligs voor in huis: een witte potcalla van Dynaplant. De potplantenkwekerij die toevallig verderop in dit nummer staat. Veel keus in kleur was er trouwens niet meer. De tafel vlak voor de uitgang waarop de aangeprijsde potcalla’s stonden, was op vijf potten na leeg. Het zal me niet verbazen als die potcalla’s aan het eind van de avond uitverkocht waren. Hieruit blijkt dat die leuzen wel degelijk invloed hebben op de consumenten en daar heeft de hele sector baat bij. Lilian Braakman

31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 99

VISIE

‘Wereldsierteeltbeu Van woensdag 5 tot en met vrijdag 7 november vindt in Vijfhuizen de vijfde editie van de sierteeltbeurs IFTF plaats. Volgeboekt met ruim tweehonderd standhouders, een groeiende techniekpoot en zelfs een wachtlijst, heeft de IFTF zich tegen de verwachtingen van het tuinbouwestablishment in stevig geworteld in de Haarlemmermeerse klei. Maar de flamboyante organisator Dick van Raamsdonk wil meer. ‘Mijn doel is de grootste wereldsierteeltbeurs in Nederland te organiseren.’

DICK VAN RAAMSDONK, HPPDIRECTEUR

Tekst: Gerrit Wildenbeest Fotografie: René Faas

10 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

D

ick van Raamsdonk, directeur van het internationale sierteeltbeursorganisatiebureau HPP International Exhibitions Group, is net teruggekeerd van de jaarlijks door HPP in Quito, Ecuador, georganiseerde beurs Agriflor. Met tweehonderd merendeels op rozen gerichte bedrijven was de beurs een van de succesvolste in zijn toch al bijna vijfentwintigjarige geschiedenis. “De beurs is bezocht door bijna drieduizend kopers, zelfs persbureau Reuters heeft er aandacht aan besteed.” Agriflor Ecuador is een van de zes sierteeltbeurzen die HPP wereldwijd organiseert. De andere vinden plaats in Kenia, Ethiopië, Rusland, Amerika (in 2015 in Los Angeles) en natuurlijk de Hollandse IFTF. HPP is uniek als enige professionele sierteeltorganisatie die meerdere beurzen in verschillende landen organiseert. HPP doet dat met een staf van ruim dertig mensen Naast het hoofdkantoor in Amsterdam heeft HPP nog drie kantoren in het buitenland. Toen Van Raamsdonk na dertig jaar buitenlandse beurservaring vijf jaar geleden zijn eerste IFTF organiseerde, stuitte dat op

de nodige weerstand. Het beurslandschap in Nederland lag overhoop, de vervroeging naar oktober was geen succes, door locatieperikelen zakte het bezoek van de eens zo glorieuze Horti Fair dramatisch in. Van Raamsdonk dook in het gat, maar maakte met zijn directe benadering niet overal vrienden. “Ja, ik zeg de dingen onverbloemd. Mijn klanten zeggen tegen mij ook meteen waar het op staat, prima. Nee, ik zit niet in allerlei organisaties en ben nou eenmaal geen bobo, maar daar gaat het ook niet om. Kijk wat er staat.” Wat staat er nu? “Er is een stuk rust. De eerste week van november weet iedereen die in de sierteelt iets bereiken wil dat hij in Holland moet zijn. Je hebt de FloraHolland Trade Fair in Aalsmeer en de IFTF in die week. Weliswaar niet in een gebouw, maar wel dicht bij elkaar. IFTF is complementair aan de veilingbeurs en andersom. Voor het buitenlandse bezoek is de versnippering van een paar jaar geleden uit de wereld.” Dat klinkt als een liefdevol huwelijk... “De veiling is niet blij met onze

rs in Nederland ultieme doel’ beurs, dat is duidelijk. Dat we in dezelfde week plaatsvinden, dat is in feite de samenwerking. Ik betaal in mijn eentje de shuttlebussen die tussen de beide locaties rijden. Veel Keniaanse kwekers komen erbij, op de IFTF zijn ze vrij en blij. Dat FloraHolland nu vijftig veredelaars zou hebben? Ik wil die lijst wel eens zien. In elk geval zijn het geen rozenveredelaars. Die zitten nu allemaal bij mij, ze zijn allemaal weer weg bij FloraHolland.” Met de eerste editie van Green Tech dit voorjaar in de RAI, is er een concurrent voor de jonge techniekafdeling van de IFTF (dit jaar vervalt de naam IHTF – g.w.) bijgekomen. Men denkt stiekem ook nog weer over een bloementoevoeging... “Nou, dan wens ik ze veel succes. Ik had er zelf een stand; mijn ervaring is dat veel techniekstands uit de voedingstuinbouw kwamen, ik zag weinig sierteelt. Ja, de stands waren heel groot, soms wel driehonderd vierkante meter. Dan heb je de vierkante meters gauw gevuld, maar je bent er als bezoeker ook gauw doorheen. Misschien zijn er meters gratis weggegeven.” “Op de IFTF weet iedereen waar hij aan toe is: honderd euro per vierkante meter. Met negen vierkante meters heb je al een mooi standje en dan ben je voor ongeveer duizend euro klaar. Inclusief gratis parkeren, gratis entree en gratis internet. Nieuw is dit jaar de online te verkrijgen productcatalogus.” Vorig jaar werden de nominaties voor de Tuinbouw Ondernemersprijs bekend gemaakt op de IFTF. Gebeurt dat dit jaar weer? “Ik vind het een eer dat ik partner mag zijn van de Tuinbouw Ondernemersprijs. De bekendmaking van de nominatie wisselt jaarlijks

van locatie, dit jaar gebeurt dat in Aalsmeer. Aan een officiële opening doen we dit jaar niet, dat is altijd zo’n zenuwachtig gedoe. De poorten gaan gewoon open, boem.” Vijf buitenlandse beurzen en een stevig gevestigde IFTF. Is de beursmarkt daarmee afgegraasd? HPP organiseert geen beurzen in grote Zuid-Amerikaanse landen als Brazilië en Mexico. Zuid-Oost Azië ontbreekt ook... “Landen waar niet wordt geëxporteerd zijn voor HPP niet interessant. Voor beurzen vanuit lokale producenten voor een lokale markt geldt hetzelfde. Ik breng kopers en kwekers/producenten bij elkaar: of de kweker wordt naar de export gebracht of ik breng de export naar de kweker. Op mijn beurzen vormen bloemen het hart. De IPM is een plantenbeurs, geen sierteeltbeurs met een hoofdrol voor bloemen. Misschien wil ik nog wel eens een beurs in Australië organiseren.” “In Zuid-Oost Azië ben ik ooit begonnen, maar de juichverhalen over China als groeimarkt zie ik niet. Ze doen alles zelf, er gaan weinig bloemen naar China. Alleen vanuit Vietnam gaan er wat bloemen naar China. Meer zie ik in uitbouw van bestaande markten, bijvoorbeeld in Oost-Europa en Rusland. En Nederland. Ik heb dertig jaar in het buitenland geoefend en heb nu met de IFTF een raam geopend dat niet meer dicht gaat.” Wat zijn de Nederlandse ambities? “Vanuit de IFTF een wereldsierteeltbeurs vestigen, dat is mijn doel. Kan ik het ook eens op de fiets af. Nu is het beurslandschap nog verdeeld over twee gebou-

wen, alles onder een dak zou ideaal zijn. En misschien uitbreiding met planten. Plantarium erbij? Dat is voorlopig nog lastig, gezien het tijdstip waarop die beurs nu zit. Eigenlijk gaat het om het oude Horti Fair-concept.” “Het moet wel een sierteeltbeurs blijven. Ik zie niets in een overkoepelende Hortibeurs inclusief groenten en fruit. Dat past niet goed bij elkaar. Beurzen met groenten, fruit en bloemen zijn bijna nooit succesvol. Ja, je hebt de Grüne Woche, maar daar is de voedingtuinbouw toch overheersend; bovendien is dat een beurs voor het supermarktkanaal. Op het gebied van de techniek kunnen groenten, fruit en bloemen wel prima samengaan.”

In hoeverre zijn beurzen nog van deze tijd? Je hebt de sociale media, bedrijven kunnen op afstand bij elkaar in de tent kijken... “Mensen bij elkaar brengen blijft van belang. Men wil elkaar zien, net zoals kopers het product nog steeds fysiek voor de klok willen zien. Maar toegegeven, er zijn veel slechte beurzen geweest, of ooit succesvolle beurzen die het fout hebben gedaan zoals de voormalige Horti Fair. En in menig beursbericht worden de zaken vaak rooskleuriger voorgespiegeld dan dat ze in feite zijn. Wij verkopen geen lulkoek, op onze IFTF-website zie je gewoon alles, wij zijn op en top transparant. Als je het op die manier doet, zijn beurzen een heel modern communicatiemiddel.”

Bollensector goed vertegenwoordigd De IFTF vindt plaats van 5 tot en met 7 november. Locatie: Expo Haarlemmermeer, Stelling 1, 2141 SB Vijfhuizen. Openingstijden: dagelijks van 10.00 tot 18.00 uur. De entree is gratis, mits men zich vooraf registreert. Dat kan via Visitor Registration IFTF, per e-mail wordt dan het ticket toegezonden. Zonder aanmelding vooraf is de entree € 20,- voor een dagkaart. Onder de ruim tweehonderd standhouders is de bollensector vertegenwoordigd met een dozijn bedrijven, waaronder Bot Flowerbulls (B2.44), Damen Flowerbulbs (B4.34), De Jong lelies (B2.07), Holland Bulb Market (C1.01), Kébol bv (C2.04), M. Thoolen Flowerbulbs (B1.17), Steenvoorden (A3.32), Van Zanten Flowerbulbs (C1.03), VWS (C2.01) en Zaboplant (A1.02). In het technieksegment presenteren zich onder meer Total Systems, Potveer, Bercomex, Weber Koeltechniek (C6.01) en Van Zaal (B1.21). De eveneens van 5 tot en met 7 november gehouden FloraHolland Trade Fair te Aalsmeer (veilinglocatie) heeft als openingstijden woensdag 9.00 tot 18.00 uur, donderdag 9.00 tot 17.00 uur en vrijdag 9.00 tot 14.00 uur. Wachttijden zijn te voorkomen door voorregistratie. De FloraHolland Trade Fair heeft een oppervlakte van 22.000 vierkante meter, er worden 12.000 bezoekers verwacht, die 460 stands met planten, 180 stands met bloemen en 150 stands van veredelaars kunnen bezoeken. Daarnaast zijn er vijftig stands met producten die waarde toevoegen.

31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 11

BROEIERIJ

MARTIN VAN DER LUGT:

‘Meer energie nodig voor ee De werkwijze van Dynaplant is in drie kernbegrippen samen te vatten: transparant, kwaliteit en flexibel. Dat straalt niet alleen van het moderne bedrijf af, maar ook van de producten die het bedrijf in De Lier broeit: calla’s en Clivia’s. Met het bezoek aan de potplantenkwekerij start de jaarlijkse serie broeierij. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

I

n een hypermoderne kas aan de Kasteelweg in De Lier is potplantenkwekerij Dynaplant gevestigd. Wie er voor het eerst komt, is direct onder de indruk van de vele kleurrijke calla’s en Clivia’s die op containers staan. De kas kent diverse afdelingen waarin een bepaald groeistadia is terug te vinden. Op deze manier wordt er onder leiding van directeuren Martin van der Lugt en Peter Varekamp jaarrond calla

gebroeid met de piek in het voorjaar. Clivia is van november tot april leverbaar.

HANDWERK In de kas van 45.000 vierkante meter verrichten twintig vaste medewerkers diverse taken, maar de calla zelf wordt maar twee keer aangeraakt. Van der Lugt: “De knollen planten we handmatig in een pot. Dit om er zeker van te zijn dat de knollen op de juiste hoogte geplant worden. Voordat we ze planten zijn de knollen al nagekeken op kwaliteit. Alle potten komen op een

Martin van der Lugt: ‘In de kas hebben wij een volledig gesloten waterhuishouding’ 12 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

container te staan. Om een zo uniform mogelijk product te broeien, sorteert een machine ze op maat. We geven automatisch per container water en andere benodigde stoffen. Dit sturen wij aan via de computer, zodat alles precies is afgestemd op het product.” De kas die in 2008 is gebouwd verplaatst zelf alle containers naar de juiste plek.

‘De klok was altijd een escape, maar betaalt nu niet meer’ Vooraan bij de verwerkingsruimte staan de calla’s die klaar zijn voor productie. “De tweede keer dat wij ze oppakken is in de verwerkingsruimte als de calla’s na zo’n veertien weken groot genoeg zijn. Omdat wij al onze klanten

n redelijke prijs’ toegevoegde waarde willen bieden, kunnen ze naast het kiezen van de kleuren, ook bepalen of er een bepaalde pot of potcover om de calla moet. Soms plakken we de prijssticker er al op. Het is net wat onze klant wil. Dit doen we allemaal met de hand, omdat een bestelling heel divers kan zijn. Op deze manier zijn we heel flexibel”, geeft Van der Lugt aan.

BEWUST Voordat de kas gebouwd werd, is er eerst een jaar van overleg geweest. Alles in de kas is tot in de puntjes uitgedacht. Dit om het logistiek goed te kunnen organiseren en om een zo hoog mogelijke kwaliteit te behalen. Zo vertelt Van der Lugt: “Voordat we hierheen verhuisden, hadden Varekamp en ik diverse huurlocaties en eigen bedrijven. Toen wij twaalf jaar geleden samen Dynaplant hebben opgezet, konden we experimenteren hoe we het beste konden werken. Deze kennis en ervaring hebben wij in de nieuwe kas gebruikt.” De twee directeuren hebben elkaar destijds op het korfbalveld waar hun kinderen speelden ontmoet. Beide ondernemers wilden eigenlijk op een andere manier werken. Van der Lugt bezat een kas waarin hij aubergine en palmen teelde. Varekamp zat in de paprika. “We hebben gekeken naar onze gezamenlijke interesse en zijn begonnen met Clivia. Omdat we in het voorjaar een gat hadden, kochten we calla’s om dat op te vullen. Nu is calla ons hoofdproduct.” Duurzaamheid staat hoog in het vaandel bij Dynaplant. “In de kas hebben wij een volledig gesloten waterhuishouding”, zegt Van der Lugt. “Al het water dat wat wij gebruiken, ontsmetten we waarna we het kunnen hergebruiken. Daarnaast is onze kas een Groen Label Kas. Zo hebben wij een WKK-installatie die de benodigde warmte opwerkt. Omdat onze kas verschillende afdelingen heeft, kunnen wij bijvoorbeeld ook warmte van overdag opslaan en dat ’s avonds weer gebruiken. Daarnaast telen we volgens de richtlijnen van MPS-A, SQ, GAP en FFP.”

TRANSPARANT Al het benodigde materiaal koopt Dynaplant in bij diverse partijen. Het liefst via korte lijnen, geeft Van der Lugt aan. “Voorheen kochten we de knollen als het ware anoniem. Nu weten we waar ons materiaal vandaan komt en kopen we ook bewust in. Het liefst zien we dat wij van honderd knollen ook honderd planten kunnen maken. Nu wij gericht goede knollen inkopen is de kwaliteit al beter, maar het is nog niet optimaal.” De potcalla’s en Clivia’s verkoopt Dynaplant in heel europa. “Zo ver als een vrachtwa-

gen kan rijden gaan ze. We richten ons op het hogere segment en de daghandel, maar kunnen ook acties leveren. Iedereen is voor ons een potentiële klant, maar het meeste gaat via daghandel weg. Dat zijn circa drie miljoen calla’s en circa 400.000 Clivia’s.” Er zijn wat zorgen op het gebied van afzet bij Dynaplant. Zo vertelt Van der Lugt: “Hoewel we alles verkopen, moeten we beter luisteren naar de consument en telen naar wat de markt vraagt. Wij komen ook wel voor de klok - want de klok is ook een klant - maar die prijzen zijn niet rendabel. De klok was altijd een escape, maar betaalt nu niet meer. Volgend jaar zullen de prijzen nog meer onder druk staan. We moeten nog meer energie in de voorverkoop en daghandel steken om een redelijke prijs te krijgen. Daarom vinden wij het heel belangrijk dat alle partijen transparant zijn. Ook het knollenbemiddelingstarief kan transparanter. Want wat doet een vertegenwoordiger precies voor ons als inkoper en wat doen ze voor de verkopende partij? Als ik een huis zou kopen, nam ik een aankoopmakelaar in dienst om het beste uit de markt te halen. In de knollenhandel kennen wij slechts een vertegenwoordiger die de aan- en verkoop doet, geen aan- en verkoopmakelaar zoals in de huizenbranche.”

MARKTONTWIKKELING Een taak die de bemiddeling op zich kan nemen, is het in goede banen leiden van nieuwe cultivars, meent Van der Lugt. Zo geeft hij aan dat er een groot aanbod is in de callamarkt, maar dat niet alle eigenschappen van deze nieuwe aanwinsten bekend zijn. “Als de veredeling soorten op de markt blijft brengen die niet goed getest zijn, waarvan de teelteigenschappen niet duidelijk zijn en men ook niet weet waarom deze beter zijn, waarom kopen we ze dan? Het is eigenlijk te gek voor woorden dat wij als broeier in de eindfase de houdbaarheid van de calla’s moeten testen bij FloraHolland. Daarnaast is het belangrijk om te weten wat de consument wil. We moeten er alles aan doen om binnen drie seconden de aandacht van de consument te trekken om de koop te bewerkstelligen. De consument verwacht een lange houdbaarheid voor de huidige verkoopprijs. Omdat veredelaar, teler en broeier allemaal werken in dezelfde markt met zo’n groot aanbod, is het juist belangrijk om te produceren naar wat de consument vraagt. Niet naar wat er qua veredelingsaanbod beschikbaar is. Als de producten niet verkopen, zijn we klaar. Daarom is het juist nu van belang om in de hele keten transparant te zijn.” 31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 13

BODEM

De belangstelling voor de bodem neemt snel toe in de bloembollensector. Om die reden startte BloembollenVisie een tweede serie artikelen over dit onderwerp. In deze vijfde aflevering Gerard Top, directeur van Van Gent van der Meer Nuyens, over het groeiend belang van producten die de bodemkwaliteit bevorderen. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

A

ls ergens zichtbaar wordt dat bloembollentelers meer interesse hebben in producten die de bodemkwaliteit bevorderen, dan is het wel bij Van Gent van der Meer Nuyens, kortweg GMN. Het bedrijf, ontstaan uit fusies in 2000 (Van Gent en Van der Meer) en 2009 (Nuyens), ‘doet’ steeds meer in deze groep producten. Van oudsher waren gewasbeschermingsmiddelen enerzijds en kunstmest anderzijds de twee stevige poten waarop de fundamenten rusten van de drie oorspronkelijke bedrijven. Inmiddels zijn ze gefuseerd, werken er 33 medewerkers en beschikt het bedrijf over vijf vestigingen in de belangrijkste teeltgebieden. Naast bloembollen is GMN ook actief in de akkerbouw, vollegrondsgroentes, fruit en openbaar groen. Binnen GMN brengt anno 2014 de groep producten die de bodemkwaliteit bevordert een substantieel deel van de omzet in, stelt directeur Gerard Top van GMN vast. “En dat aandeel groeit nog elk jaar.”

WISSELWERKING Deze ontwikkeling is goed verklaarbaar, stelt Gerard Top. “Wij begeleiden de teler en zijn teelt. Telers streven naar meer productie en een hoger rendement, maar snappen ook heel goed dat de bodem niet onuitputtelijk is. Binnen ons bedrijf gaat het niet alleen om chemie, maar om het gehele teeltsysteem. Om die reden hebben we als centraal thema in ons bedrijf de slogan ‘Werken aan een weerbaar teeltsysteem’ geïntroduceerd. Dat beslaat in feite alle facetten van de bedrijfsvoering, wat je ook teelt en op welke grond je ook zit.” Zoals met elke verandering signaleert Top ook hier koplopers en peloton. “Een aantal ondernemers is erg in alles wat er op dat terrein gebeurt geïnteresseerd. Een ander deel is wat meer afwachtend, maar volgt het wel. Datzelfde zien we ook bij onze medewerkers. Een aantal is heel gedreven en wil alles weten over weerbare teeltsystemen.”

PROEFTUIN In een wereld waarin chemische zekerheden wegvallen (metam-natrium, Actellic, formaline) dienen zich regelmatig bedrijven en perso14 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

nen aan die de ultieme oplossing beweren te hebben. Een bedrijf als GMN is dan een voor de hand liggende partij om die oplossing te laten verkopen. Maar zo werkt het niet, maakt Gerard Top duidelijk. “Wij willen alleen die producten verkopen waar bij voorkeur al de nodige onderzoeksresultaten van beschikbaar zijn, en van producenten die een gedegen afdeling onderzoek en ontwikkeling hebben.

‘Telers streven naar meer productie en een hoger rendement, maar snappen ook heel goed dat de bodem niet onuitputtelijk is’ Juist bij een opengrondsteelt als bloembollen is dat niet altijd gemakkelijk. Er zijn nogal wat variabelen die de werking van meststoffen en bodemverbeteraars beïnvloeden: is het een warm of een koud voorjaar, valt er veel of weinig regen, om er maar twee te noemen. Bij chemische gewasbeschermingsmiddelen weet je dat het rendement honderd procent is, maar bij veel van de producten die de bodemweerbaarheid en het bodemleven beïnvloeden weet je dat veel minder zeker. Wat dat betreft is de bodem nog steeds een black box, ook al weten we wel veel meer dan pakweg tien jaar geleden.” Als GMN met een nieuw product aan de slag wil gaan, dan bouwt het bedrijf heel vaak nog een tussenstap in: eigen onderzoek. “We hebben met Innoventis een prima proeftuin, waar we zelf veel onderzoek uitvoeren. De teelt van bloembollen is nu eenmaal een kapitaalsintensieve teelt, waarbij je de ondernemer niet onaanvaardbaar veel risico’s kunt laten nemen. Tegelijkertijd is dit een groeiende markt waar ondernemers steeds meer van willen weten. De inzet van nieuwe producten betekent het nemen van risico’s. Vandaar dat we op onze proeftuin proeven aanleggen. Ook vragen we ondernemers om mee te werken aan een proef op het eigen bedrijf. Omdat we de proeftuin hebben, komen telers ook steeds meer kijken.

‘De omzet van producten die de bodemweerbaarhei

‘Werken aa Daar liggen echt niet alleen maar vuurproeven, maar ook testen met bijvoorbeeld allerlei groenbemesters.”

DRONE De groep producten die GMN voert als het gaat om weerbare teeltsystemen telt inmiddels een flink aantal producten van B!oFeed, onderdeel van Koppert uit Berkel en Rodenrijs, koploper in de biologische bestrijding van ziekten in plagen in kasteelten als tomaat en paprika. Centraal bij deze producten staat zeewierextract. “Voor veel telers was het echt de vraag wat zeewierextract in de bodem voor effect heeft. De elementen N, P en K snappen ze, maar dit is zo anders. Biostimulatoren zijn het, maar hoe werkt dat dan? Zeker in open teelten is het echt een uitdaging om dat uit te proberen. Dat vraagt lef van de teler en een brede kennis van onze medewerkers.”

d bevorderen neemt elk jaar nog toe’, aldus directeur Gerard Top van GMN

n een weerbaar teeltsysteem’ Met het sterk inperken van de mogelijkheden om metam-natrium toe te passen, neemt de vraag naar alternatieven snel toe. Voor GMN reden om samen te werken met Loonbedrijf Hoogland in een project waarbij biofumigatie centraal staat. Daarbij is het idee dat ondergewerkte organische stof bij de omzetting naar andere producten gassen produceren die met name aaltjes doden. Met deze proef gaan GMN en Hoogland beoordelen welke effecten de zes verschillende groenbemesters hebben op de aaltjespopulaties. De mestwetgeving maakt het noodzakelijk dat ondernemers een hoger rendement halen uit de meststoffen die ze toedienen, waaronder fosfaat. Leverancier DCM ontwikkelde hiervoor het product Vivifos, dat de opname van fosfaat door de plant helpt te verbeteren. Ook is GMN actief als het gaat om de bodemgebonden ziekte Pythium. Vooral in de teelt

van hyacinten kan Pythium voor een flinke opbrengstderving zorgen. “Voor ons reden om een Pythiumplatform op te richten, waarin acht telers zitten die bereid zijn om hun kennis te delen. Want wie kennis deelt, vermenigvuldigt het. Onderdeel van de activiteiten is een proef waarbij we nagaan welk effect verschillende soorten compost heeft op het al dan niet optreden van Pythium. Staand in het veld is niet altijd even goed te zien of er sprake is van een effect. Met een drone kun je dat wel goed zien. Voor ons reden om zo’n drone aan te schaffen. Dat is de meerwaarde van ons bedrijf. Inmiddels zijn de eerste analyses gemaakt.”

CHEMIE BLIJFT Werken aan een weerbaar teeltsysteem is een mooie slogan. Tegelijkertijd maakt Gerard Top ook duidelijk dat het helemaal zonder chemie vooralsnog niet kan, althans niet in de bloem-

bollenteelt. “Ook als je als teler werkt aan een weerbaar teeltsysteem dan houdt chemie zijn rol. De teler zal de mogelijkheid moeten houden om in bepaalde gevallen toch een correctie aan te brengen. Het is wat dat betreft niet veel anders dan bij de mens. Via voedsel is er veel te doen aan zijn gezondheid, maar soms is dat toch niet voldoende.” Directeur Gerard Top verwacht dat de belangstelling voor bodemkwaliteit en –weerbaarheid nog verder zal toenemen in de bloembollensector. En GMN zal daarin niet passief volgend zijn. “Wij stellen de klant centraal in zijn teelt. Hij is de bestuurder en daarmee willen wij hem graag helpen. Wat we zien is dat veel telers minder chemie willen inzetten. Op die ontwikkeling anticiperen wij. Om die reden zijn innovatie en ontwikkeling echt een onderdeel van ons bedrijf.”

31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 15

BEMIDDELING

Overzicht en inzicht kan partijen Roland Hillebrink, general manager van Holland Bulb Market uit Heiloo, doet voor de inkoop van hyacinten al zo’n tien jaar zaken met Bas Scholten, bemiddelaar bij CNB. Sinds die tijd is het aandeel hyacinten in het aanbod van het exportbedrijf alleen maar gegroeid. Dat heeft alles te maken met de manier waarop Bas en Roland met elkaar samenwerken. ‘We gaan samen voor het beste resultaat.’ Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

R

oland en Bas kwamen met elkaar in contact via bemiddelaar Iwan van der Velden, die toen nog bij CNB werkte. “Iwan doet al jaren de tulpeninkoop voor ons en hij bracht ons in contact met Bas, die destijds de hyacinten voor Iwan inkocht. Later vertrok Iwan naar IGH, maar de hyacinteninkoop is bij Bas gebleven. Vanaf het begin gaat dat goed en werken we prettig met elkaar samen.” Roland werkt samen met een aantal vertegenwoordigers bij CNB en IGH: voor elk gewas heeft hij een vast contactpersoon die in dat gewas is gespecialiseerd. “Wij kopen een deel van onze handel rechtstreeks in bij kwekers, maar als je nagaat dat wij per seizoen zo’n drieduizend verschillende soorten bollen nodig hebben, begrijp je wel dat ik voor de totale inkoop niet met allerlei afzonderlijke kwekers om tafel kan gaan. Dat is gewoon te veel werk. Daar komt bij: een bemiddelaar staat jaarrond met twee benen in de praktijk van ‘zijn’ gewas. Hij weet precies wie wat teelt, waar welke kwaliteit wordt geteeld, welke nieuwigheden interessant zijn om op te pakken - en onze klanten kicken op nieuwigheden -, welke soorten eruit raken… Dat overzicht en inzicht heb ik niet en als ik een inkoper in

16 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

dienst zou hebben, zou ik dat ook niet van hem kunnen verwachten. Misschien van één gewas, maar zeker niet van alle gewassen waarmee wij werken.” Zie daar in een paar zinnen de meerwaarde van de bemiddelaar volgens Roland Hillebrink. Ook voor Bas is dit een prettige manier van werken. “Holland Bulb Market legt de volledige verantwoording voor de hyacinteninkoop bij mij neer; dat zijn voor mij de mooiste klanten.”

VOORSPRONG Een keer per jaar gaan Roland en Bas er samen voor zitten om de hyacintencatalogus van Holland Bulb Market samen te stellen. “Dan lopen we alles grondig na. Bas kan ons op basis van zijn marktinzicht en kennis goed adviseren over soorten: dat soort loopt goed, met dat soort moet je stoppen want dat raakt eruit, deze nieuwigheden zijn interessant om op te nemen. Zo blijven we scherp. Door de jaren heen is onze catalogus steeds verder uitgebreid en de kwaliteit van ons aanbod gegroeid. Dat heeft alles te maken met de manier waarop wij hierin samenwerken.” Roland vind het belangrijk dat zijn bemiddelaar dat soort input kan geven. “Verder ga ik er vanuit dat hij onze complete hyacintenvraag kan invullen: niet alleen de grote bonnen, maar ook die kleine bonnetjes die soms tijdens

het seizoen binnenkomen. Mochten er problemen zijn met een partij, dan ga ik er vanuit dat hij die oplost. Een goede bemiddelaar ontzorgt zijn klant.” Verder noemt Roland de voor de hand liggende zaken als ‘goede bereikbaarheid’ en ‘snel kunnen handelen’, maar bijvoorbeeld ook ‘een goed netwerk’. “Doordat Bas allerlei lijntjes heeft met kwekers en wij altijd goede zaken met elkaar doen, betrekt hij ons ook als er nieuwigheden op de markt komen. Dat levert ons een voorsprong op ten aanzien van andere verkopers die ons interessant maakt voor onze klanten. Zo laat Bas ons geld verdienen.” Waar hij een broertje aan dood heeft, zijn ‘stipprijsverkopers’. “Een stipprijsverkoper verkoopt precíes op de stip, waardoor er voor ons geen aantrekkelijke marge overblijft. Daar word ik niet blij van.” Partijen met elkaar verbinden: dat is de essentie van zijn vak als bemiddelaar. Daar het maximale uithalen, is Bas z’n doel. “Via de telefoon, whatsapp, mail en internet heb ik de hele dag contact met allerlei partijen die actief zijn in de hyacinten: kwekers, broeiers, exporteurs, onderzoekers. Er is voor mij niks mooiers dan het aanbod van een kweker naadloos te kunnen laten aansluiten bij de specifieke vraag van een exporteur, voor precies de goede prijs op precies het juiste moment. De markt is elke dag anders, dus dat blijft uitdagend. Als het lukt, vind ik dat nog altijd een kick.” Bas maakt zich er sterk voor om op de hoogte te blijven van alles wat er speelt in het hyacintenvak. “Zo kan ik mijn kennis op peil houden en verder uitbouwen. Dat is nodig om kwekers, broeiers en exporteurs te kunnen adviseren over hun programma’s, te kunnen ondersteunen bij ziek en zeer en eventuele problemen te helpen oplossen.” Niet dat hij altijd alles kan oplossen. “Afgelopen jaar was dramatisch, hyacint werd geplaagd door snot, aaltjes, roet… Ik probeer dan zoveel mogelijk informatie te verzamelen en in kaart te brengen, zodat we samen kunnen nadenken over een oplossing.”

verbinden De contacten tussen Roland en Bas verlopen veelal via de telefoon. “Als de catalogus eenmaal de deur uit is, gaat het seizoen weer draaien en spreken we elkaar steeds vaker. In het hoogseizoen - de maanden juni en juli - is dat heel intensief. Dan hebben we continu contact over aanvragen, prijzen en orders.” Als de bollen eenmaal gerooid zijn, gaat Bas altijd even bij kwekers langs om te kijken hoe het product eruit ziet. “En voordat het plantseizoen begint, hebben we altijd even een gesprek over het plantschema voor het nieuwe seizoen. Op basis van mijn contacten met de export - waaronder Holland Bulb Market, maar bijvoorbeeld ook De Ree - kan ik daarover adviezen geven. Zo leg ik al een basis voor de verbinding die ik in het volgende stadium kan realiseren.” Op dit moment is hij druk bezig met het in kaart brengen van de werkbollen: wat is het aanbod bij de verschillende kwekers, wat zijn de prijzen, waar ligt de vraag? “Zo’n 70 procent wordt voorverkocht.” Per dag heeft Bas wel een globaal programma in gedachten, maar dat kan zomaar omvergeworpen worden door de actualiteit. “Als Roland mij belt voor een spoedklusje, gaat de rest even aan de kant en ga ik daarmee aan de slag. Daarna kan er een mailtje binnenkomen waar ik direct op moet reageren en voor je het weet, is er weer een halve dag om.” “Ja, het bollenvak is veelomvattend, maar saai is het nooit”, beaamt Roland met een brede glimlach. Bas kijkt om zich heen en ziet het vak van bemiddelaar veranderen, mede onder invloed van internet en de toegenomen transparantie die dit met zich meebrengt. Daarbij is in het hyacintenvak het aantal partijen de laatste jaren sterk afgenomen. “Het areaal is hetzelfde gebleven, maar we zitten wel meer met z’n allen in diezelfde vijver te vissen. Dan ga je toch nadenken over je toekomst: hoe wil ik dat verder invullen? Er blijft altijd behoefte aan goede bemiddelaars, maar misschien ben ik daar over een tijdje niet meer fulltime mee bezig. Daarom heb ik de

Bas (links) en Roland: ‘De onderlinge betrokkenheid is groot’ kans aangegrepen om in de CNB Makelaardij te stappen.” Verder is Bas nauw betrokken bij de Floratuin waar hij dicht op de introductie van nieuwe soorten zit. Hier heeft hij ook een kantoor waar hij zijn werkdagen begint en afsluit. “In het hoogseizoen ben ik elke dag in Lisse. Dan zit ik tegenover collega Wim Zandwijk en kunnen we vraag en aanbod goed met elkaar matchen.”

GEMOEDELIJK Wat Roland betreft, is er nog geen sprake van dat hij zonder de ondersteuning van bemiddelaar Bas kan of wil. Gevraagd naar woorden die hun samenwerking typeren, moeten de beide heren even nadenken, maar dan som-

men ze op: “Wederzijds respect, dat is eigenlijk de basis. We weten van elkaar dat we allebei onze uiterste best doen om het maximale eruit te halen, voor alle partijen. En als het dan een keer tegenzit of er mislukt iets, gaan we elkaar niet de zwartepiet toeschuiven, maar lossen we het gewoon op. Dat werkt heel prettig. Natuurlijk zijn we scherp, dat hoort bij dit vak, maar tegelijkertijd is de sfeer heel gemoedelijk. Verder is de onderlinge betrokkenheid groot, een mooi voorbeeld daarvan is de manier waarop we samen de catalogus samenstellen. We gaan samen voor het beste resultaat en helpen elkaar zo te groeien. Dit is een mooi voorbeeld van het bekende 1 + 1 = 3.”

31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 17

WWW.POTVEER.NL PIET STROET - 06 20448947 MATHIJS VAN LANGEN 06 10957903 PAUL BLOM - 06 53700077

Neem nu contact met ons op om komend seizoen ook met de Quality Buncher te bossen!

BloembollenVisie

Nieuwsbrief Dagelijks (op werkdagen) GRATIS in uw mailbox of kijk op www.bloembollenvisie.nl

GRATIS* * aanmelden kan op: www.bloembollenvisie.nl/informatie/aanmelden

Organische stof Verwen uw bodemleven met

Champost Voor meer informatie en mogelijkheden omtrent het gebruik van Champost, kunt u contact opnemen met J. Vermeulen, tel nr. 06 83 994 891 of per email: [email protected] Champignoncultuur R. Peffer B.V., Postbus 55, 5330 AB Kerkdriel, 0418-637777

Trekkers te koop gevraagd

  





Voor export alle types • • • •

Massey Ferguson John Deere Same Universal / UTB

• • • •

Landini Ford Fiat Zetor

Schade, roest of mankementen geen bezwaar. U kunt alles aanbieden!

Specialist in groen veilen! U overweegt groen te gaan veilen? Een succesvolle groene veiling vraagt een goede voorbereiding! Het veilingteam van Hobaho is expert in deze specifieke manier van veilen en is gaarne bereidt u vrijblijvend vakkundig advies te geven! Neem voor informatie contact op met: Patrick Blijleven - 06 2021 8999 | Kees Hopman - 06 1502 0994. Of uw eigen intermediair.

H&G Exporttractors Abbestederweg 30 B T 06 10922015

1759 NB Callantsoog T 06 53672173

www.exporttractors.nl

www.hobaho.nl • [email protected]

Loonwerkers opgelet! Op zoek naar nieuwe (plant)opdrachten? Plaats dan een advertentie in het vakblad

Bij verwerkingslijnen voor de zomerproducten wel eens gedacht aan Total Systems? Total Systems - Industrieweg 31 - 1775 PV Middenmeer - Tel. 0227-501211 Fax 0227-501853 [email protected] Total Systems-BV Industrieweg 31 1775 PV Middenmeer tel. +31(227) 501211 www.totalsystems.nl Ton Zuidema: 0653224915

Frank Warnaar: 0610924242

Hét voor de bloembollenHetvakblad meest gelezen vakblad voor de en vasteplantensector bloembollen- en vaste plantensector Neem voor meer informatie over advertentietarieven e.d. contact op met Ruud van Viersen. Bureau van Vliet b.v. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Tel. 023-5714745 Fax. 023-5717680 E-mail: [email protected]

BRANCHENIEUWS

KAS OPENT EERSTE FILIAAL

‘De beste investering in de l Na jaren van praten, onderhandelen en overleggen is het dan eindelijk gelukt: consumentenmerk KAS is gelanceerd en heeft zijn eerste winkel geopend, in de imposante markthal in Rotterdam. Kwekers en broeiers leveren hier rechtstreeks hun producten aan. BloembollenVisie vroeg de ondernemers uit het bollenvak naar hun motivatie om zich bij KAS aan te sluiten. Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

T

on Kester – delphiniumkweker in het Westland – is er al lange tijd van overtuigd dat de vermarkting van het sierteeltproduct om een andere aanpak vraagt. Meer vraaggestuurd, inspelend op trends en gevoed door informatie rechtstreeks van de consument. “We moeten stoppen met die kas simpelweg voldouwen met product zonder te weten of er vraag naar is.” Hij vond gelijkgestemde zielen in retailman Jeroen Rossen en Erik Malcorps, eigenaar van een bloemisterijketen. Samen bedachten zij het consumentenmerk KAS, waarvan zij de oprichters en mede-eigenaren zijn. Een deel van het bedrijf is in handen van een kwekerscoöperatie die nu uit zo’n twintig kwekers bestaat die tevens toeleveranciers zijn van de producten die in de winkel van KAS worden verkocht. Op 1 oktober werd het eerste filiaal geopend in de gloednieuwe Markthal, het ‘foodwalhalla’ in Rotter-

dam, waar elke dag duizenden mensen hun versinkopen doen. Een mooiere etalage voor het versproduct van de sierteeltsector is bijna niet denkbaar. Toch stond het vak niet direct te juichen toen Ton voor het eerst zijn plannen ontvouwde. “Men vindt het moeilijk om afstand te doen van het vertrouwde en dat snap ik. Nu KAS eenmaal staat en het een succes lijkt te worden, is het makkelijker om kwekers te vinden die willen meedoen.”

SUPERVERS KAS werkt nauw samen met FleurPlaza Europe bv, een logistieke dienstverlener gespecialiseerd in de sierteeltsector. Marco Zwinkels van FleurPlaza legt uit: “De aangesloten kwekers zetten hun aanbod in ons systeem. Op basis van de vraag in de winkel plaatst KAS een paar keer per week zijn bestellingen. Wij zorgen er vervolgens voor dat de bloemen zo snel mogelijk worden geleverd, zodat de consument altijd een supervers product aangeboden krijgt. Het ideale van deze manier van werken, is dat je als kweker altijd naar behoef-

te kunt produceren. Je hebt – als kweker en mede-eigenaar van KAS – heel direct contact met die markt, er zitten geen schakels meer tussen. Wij registeren alle verkopen in de winkel: producten, aantallen, kleuren, lengtes, prijzen, het aantal consumenten in de winkel... Dat koppelen we terug aan de kwekers. Bovendien is Dorien van den Berg bij dit project betrokken als trendwatcher: zij kijkt naar trends en maakt vervolgens een vertaalslag voor de kwekers. Op basis van al deze informatie kan de kweker zijn teeltprogramma sturen en daadwerkelijk vraaggericht gaan produceren.” Elke week staat een ander product in de picture. “Nu is dat bijvoorbeeld amaryllis. Wij hebben de kweker uitgenodigd om een paar dagen in de winkel te komen staan en er gaat een wereld voor hem open. Het is geweldig om rechtstreeks contact te hebben met de consument, vragen te beantwoorden, tips te geven en van consumenten terug te krijgen wat zij van jouw product vinden. Het is dé uitgelezen kans om het verhaal achter jouw product te brengen. In de Markthal komen veel toeristen en juist voor deze groep zijn bollen interessanter dan bloemen, dus ook voor de droogverkoop liggen hier kansen.”

‘Van de bestaande paden weten we al dat ze niet goed werken’ Het blijft niet bij deze ene KAS-winkel in Rotterdam. “We willen het concept verder uitrollen, want dan wordt het pas echt interessant voor de aangesloten kwekers. Dan kunnen ze aantallen gaan leveren. Die uitrol kan op verschillende manieren. Denk aan een franchiseformule, een pop-up store rondom de feestdagen, een shop-in-shop of een webshop eventueel in combinatie met een fysieke winkel. Ik ga hier geen aantal winkels noemen of een concreet target neerleggen, maar ik kan je wel zeggen: we zijn ambitieus.”

NAADLOOS Een van de deelnemers aan KAS is een opvallend trio: Hans Wessels, Frans Veul en Josina Rustenbrug. Als we Hans vragen naar de achtergrond van deze samenwerking, volgt een lange uiteenzetting die een flink eind teruggaat in de tijd en uitkomt bij een traject onder leiding van Syntens. “Samen met een marketing20 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

aatste tien jaar’ consultant hebben we onderzocht wat er goed en fout gaat en wat we kunnen verbeteren in de marketing van ons product.” De provincie kwam met een subsidie over de brug en net op dat moment diende KAS zich aan met de vraag om bol-op-pot te verkopen. Hans was door het stroperige traject tot dan toe nogal sceptisch, maar: “Dat veranderde toen ik Ton Kester sprak. We zaten helemaal op een lijn, deze aanpak past naadloos in onze manier van denken. Ook Frans en Josina zijn enthousiast, dus wij doen mee.” Als voordelen van KAS noemt Hans: “Je doet kennis op van de markt en krijgt de informatie uit de eerste hand: dichterbij de consument kun je niet komen.” KAS plaatst bestellingen bij de samenwerkingspartners, samen zorgen zij voor de levering. “Je komt eigenlijk net te vroeg want bol-op-pot begint natuurlijk pas in de winter te lopen. Binnenkort gaan we met KAS om tafel om een en ander in te vullen.” Hans is blij met dit initiatief. “Er moet iets gebeuren anders verandert er niks.” Theo van Schie van Calla4All kent Ton Kester van KAS al zo’n vijftien jaar, als mede-ondernemer uit het Westland. “Ik heb hem altijd gevolgd, dus toen hij mij afgelopen zomer benaderde met zijn idee voor KAS stond ik er direct voor open. Hij kwam met een goed plan dat buiten de gebaande paden gaat, daar ben ik sowieso voor in. Van de bestaande paden weten we immers dat ze niet goed werken. Dus werd ik voorkeursleverancier voor calla.” KAS biedt Theo de mogelijkheid om consumenten te laten kennismaken met nieuwe soorten uit zijn veredelingslijn. “Via de traditionele weg halen de meeste nieuwkomers het niet, nu kan ik rechtstreeks de mening van de consument peilen.” Op korte termijn is in elk geval de witte zantedeschia aethiopica ‘Avalanche’ te koop via KAS. De voordelen van de samenwerking zijn voor Theo overduidelijk. “Je creëert meer mogelijkheden voor afzet en ik krijg ook nog eens de kans om meer nieuwigheden te presenteren aan de consument. Het is een investering, maar je moet dat breder zien. KAS is een geweldige etalage voor ons product. Ga maar na: tijdens de eerste acht dagen dat de Markthal in Rotterdam open was, kwamen er 350.000 bezoekers: die lopen ook langs onze producten. Ik heb er veel vertrouwen in, dit voelt als de beste investering in de afgelopen tien jaar.”

KANSEN Selectie- en veredelingsbedrijf P. Hofland bv is gespecialiseerd in fresia’s. Eigenaar Leo Hofland grijpt de kans om mee te doen aan KAS

Theo van Schie (rechts ) en Ton Kester: ‘Je moet je nek durven uitsteken’

graag aan. “In dit concept heb je als het ware je eigen winkel. Wij zijn samen met een collega voorkeursleverancier van fresia’s. Vanaf november leveren wij zo’n twee tot drie keer per week bloemen aan in de kleuren en aantallen die KAS bij ons bestelt. We kijken per week hoe het loopt en spelen daar op in, binnenkort hebben we overleg om een en ander verder in te vullen, zoals een reclamecampagne voor de heerlijk geurende Freesia ‘Volante’.” Natuurlijk is deze investering ook een risico, maar dat hoort nu

eenmaal bij het ondernemerschap vindt Leo. “Ik zie hier vooral kansen om in te spelen op de veranderende markt. Dit initiatief zou wel eens de start van een totaal nieuwe ontwikkeling kunnen betekenen.” Leo zou zijn bloemen ook via de retailketens kunnen verkopen, maar: “Dan zijn de marges lager. Bij KAS kun je zelf invloed uitoefenen en heb je ook nog eens rechtstreeks contact met de consument. Wij zijn erg benieuwd wat dat gaat opleveren en hoe dat onze programma’s gaat beïnvloeden.”

Contact met consument De amarylliskwekerij waar Ton Kester eerder in dit artikel aan refereert, is Van der Ende Flowers uit Maasdijk. Martijn van der Ende vertelt: “Mijn vader en ik hebben de afgelopen week allebei in de winkel in de Markthal gestaan en dat was inderdaad erg leuk. Wij zijn in KAS gestapt vanwege de kans om dichterbij de consument te komen, dus dat deden we graag. Uit de gesprekken met consumenten bleek onder andere dat een geel blaadje direct wordt vertaald als ‘niet vers’, terwijl dat een kenmerk is van een bepaald soort en niks zegt over de versheid. Verder zijn vooral de rode en de witte amaryllis bekend, maar men heeft er geen idee van hoeveel soorten er eigenlijk zijn, dat maakte wel indruk. Vooral de dubbelbloemigen vielen goed in de smaak.” Martijn kijkt uit naar de eerste evaluatie. “Ik ben benieuwd naar de resultaten, ook van de andere gewassen.”

31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 21

BRANCHENIEUWS

Havatec verscherpt profiel in tulpensector Met meer dan tweehonderd geïnstalleerde Quality Bunchers en TulipStars is Havatec bv in de tulpenverwerking een grote speler. Om nog beter aansluiting met de markt te krijgen, heeft het Noordwijkerhoutse bedrijf ook de verkoop van de tulpensorteer- en bosmachines zelf ter hand genomen, vertelt Mark Fikkers, commercieel directeur van Havatec bv.

Mark Fikkers: ‘Terugverdientijd, daar gaat het om’ Tekst en fotografie: Gerrit Wildenbeest

D

e markt voor tulpensorteer- en bosmachines is sinds jaar en dag verdeeld tussen de twee grote spelers Bercomex en Havatec. Havatec is de producent van de halfautomatische Quality Buncher en de volautomatische TulipStar. Daarmee verwerken de Havatec-machines volgens een schatting van commercieel directeur Mark Fikkers circa 60 procent van de Nederlandse tulpenproductie. Welke optie de klant kiest, is niet per se afhankelijk van het aantal te verwerken tulpen. Het type ondernemer, of hij rendement- of investeringsgericht is, en welke terugverdientijd mogelijk is, zijn minstens zo belangrijke factoren. Gemiddeld kun je wel zeggen dat de halfautomatische Quality Buncher (circa 10.000 stelen/uur) het meest verkocht wordt in de range van 1-7 miljoen tulpen, terwijl de volautomatische TulipStar (in combinatie met de Ontboller Pro 16.000 stelen/uur) voor broeiers vanaf 5 miljoen het meest voor de hand ligt. “Maar

22 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

we hebben ook klanten die beide machines hebben of werken met meerdere Quality Bunchers”, zegt Fikkers. “ Dat soort discussies voeren we graag direct met de broeier voor het maximale resultaat.” Reden voor Havatec om nu de beide uitvoeringen zelf te gaan verkopen inclusief aftersales en service. Tijdens het seizoen staat de servicedienst, met zes volledig ingerichte servicebussen, 24 uur per dag klaar. Het recht op de exclusieve verkoop van de Havatec-machines, dat de afgelopen vier jaar bij Potveer lag, is daarmee in goed overleg beëindigd. Overigens blijft Potveer wel Quality Bunchers verkopen. “De klant kan nu kiezen bij welk bedrijf men zich het prettigst voelt.”

VERZADIGING Tot en met dit jaar heeft Havatec meer dan tweehonderd tulpensorteer- en bosmachines verkocht, verdeeld over plusminus 160 Quality Bunchers en 45 TulipStars. Vorig jaar kende de TulipStar-verkoop met twee machines even een dipje, maar dit jaar zit de verkoop met zes machines weer in de lift. Wel gaat de

totale tulpenmarkt langzamerhand naar verzadiging toe, stelt Fikkers. Voor Havatec motivatie om in het directe contact met de klant nog beter in te spelen op zijn wensen. Zo hebben de Havatec-ontwikkelaars de Quality Buncher geschikt gemaakt voor bijvoorbeeld irissen, narcissen en zomerbloemen, terwijl er ook gewerkt wordt aan het netter uitsorteren van korte tulpen. Tevens is een digitale capaciteitsweergavescherm en een brede bosband standaard geworden. Voor de TulipStar is een extra blower op de invoer beschikbaar, waardoor het blad beter gestrekt wordt. Als specialist in röntgen- , optische - en infraroodcameratechnologie, is Havatec in de hele wereldwijde snijbloemensector actief. In Gerbera’s wordt aan de weg getimmerd met de Mono- en MixStar bosmachines, terwijl in de calla’s de CallaStar draait. De FloraStar sorteeren bosmachine is geschikt voor de verwerking van onder andere Alstroemeria’s, anjers en chrysanten. Eind dit jaar hoopt het Noordwijkerhoutse bedrijf een sorteer- en bosmachine voor zware bloemen zoals lelie, trosrozen, gladiolen, pioenrozen, sierkool en zonnebloemen, te introduceren. Bijzonder aan deze tot MagniFica gedoopte sorteer- en bosmachine is dat de verwerking en sortering orderspecifiek is te programmeren. Duizend op zes geboste bloemen met een gewicht van 30 gram in geel en een diameter van 3 centimeter? De machine sorteert, bost, snijdt en bindt de order in één werkgang. De MagniFica is reeds besteld door een trosrozenkweker, maar Havatec verwacht ook de nodige belangstelling vanuit de leliebroeierij. De MagniFica is modulair gebouwd en voor iedere teler breed inzetbaar, aldus Fikkers. Net als bij alle andere Havatec-machines is volgens Fikkers het bepalende aanschafcriterium niet zozeer de investering maar het verwachte rendement. “De terugverdientijd, daar gaat het om.”

Vijftien jaar Havatec Havatec bv bestaat dit jaar vijftien jaar. In 2008 nam Havatec’s huidige algemeen directeur Jan Kok deels het bedrijf over van de oprichters Hans Valk en Rien de Vos, die zelf eigenaren bleven van de octrooihoudermaatschappij Florian Holding bv. Per 1 januari 2013 is Mark Fikkers voor de helft mede-eigenaar van Havatec bv. Medio 2013 namen de beide Havatec-eigenaren ook Florian Holding bv over. Bij Havatec werken ruim dertig mensen.

ONDERZOEK EN PRAKTIJK

Meer mogelijk om meer te rooien De afgelopen eeuw is er veel onderzoek gedaan aan bloembollen. Praktische problemen werden opgelost. Nu de sector op een keerpunt staat waar het gaat om de collectieve financiering van onderzoek, is het goed om nog eens na te gaan wat het onderzoek de praktijk heeft gebracht. In deze serie staat die vraag centraal en in deze aflevering: plantgoedbeheer en planttijdstip.

bolmaat 14 al 100 procent bloei. Ook bij hyacint kon het aantal bollen per hectare hoger liggen voor een zelfde opbrengst. Wel lag het gewicht per gerooide bol iets lager en was de maat ook iets kleiner, maar er werd wel veel meer leverbaar gerooid. Bij gladiool leverde jarenlang onderzoek een nauwkeurig rekenmodel op, waarmee heel goed de opbrengst was te bepalen aan de hand van criteria als plantmaat, groeiplaats en rooitijdstip. In het bedrijfssystemenonderzoek op Proefbedrijf De Noord werd vijf jaar lang de groei bij lelies gevolgd, met als conclusie dat de groeisnelheid van schubben tot leverbaar soms een jaar kan schelen, met een dalend rendement als gevolg bij een drie- in plaats van tweejarige teelt. De oorzaak hiervan was volgens de onderzoekers lastig te duiden. Goed plantgoedbeheer bij lelie bleek in de praktijk lastiger dan in theorie.

PLANTTIJD

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

O

p dit moment leggen veel telers de basis voor de oogst van volgend jaar. Kisten vol plantgoed gaan de grond in met de verwachting dat het veel leverbaar zal geven. De vraag is of er factoren zijn rond het planten die de opbrengst kunnen beïnvloeden. Die zijn er en het onderzoek heeft daar beslist zijn bijdrage aan geleverd. Een essentieel aspect betreft het plantgoedbeheer. Door de schaalvergroting in de jaren vijftig ontstonden bij tulpen steeds meer slecht groeiende partijen. Ook toen was er al sprake van abnormale verklistering. In de jaren zestig van de vorige eeuw startte op het LBO onderzoeker Hekstra met een promotieonderzoek naar mogelijkheden om via plantgoedselectie bij tulp dit probleem aan te pakken. Zijn onderzoeksresultaten waren baanbrekend en leverden veel reacties op in de sector. Hekstra adviseerde om per maat te gaan planten en alleen de snelste groeiers aan te houden. Alleen door

zo te werken hield de teler zicht op de werkelijke groei in een partij plantgoed, waardoor de groeikracht van een partij veel beter gewaarborgd bleef. Op het LBO gingen de onderzoekers Van der Valk, Timmer en Benschop verder met het inzichtelijk maken van de factoren die de opbrengst bepalen, waaronder diverse plantverbanden. Daaruit bleek onder meer waar de optimale opbrengst lag voor bijvoorbeeld veel 12/- op of juist veel 10/11 in relatie tot het aantal geplante bollen. Samen met LEI-gedetacheerde Kees de Vroomen ontwikkelde Van der Valk zelfs een rekenmodel voor de computer. Dat is weliswaar in 1990, maar de uitgangspunten daarvan zijn nog steeds bruikbaar.

PRAKTIJK EN THEORIE Naast tulp is er ook voor andere gewassen, waaronder narcis, lelie en hyacint, onderzoek gedaan naar optimaal plantgoedbeheer. Bij narcis bleek, dat bij toepassing voor de broeierij, grote bolmaten als plantgoed niet aantrekkelijk zijn. Afhankelijk van het sortiment gaf

Het LBO heeft voor verschillende bolgewassen ook gekeken naar het meest gunstige plantmoment. Bij iris, krokus en hyacint was het optreden van Pythium de aanleiding. Dit kan al een maand na het planten voor veel schade aan de wortels zorgen. De vraag was of later planten zorgt voor een geringere schade door Pythium. Bij iris en krokus was al bekend dat er een relatie bestaat tussen een lange, warme bewaring en het optreden van Pythium. Laat planten bleek volgens Van Os en Van Gulik de ontwikkeling van Pythium flink af te remmen. Bij hyacint maakte het planttijdstip echter niet uit, zo stelde Vreeburg na drie jaren onderzoek vast. Wat iris betreft is ook gekeken naar het juist heel lang heel koud bewaren van de bollen, om pas in het voorjaar te gaan planten. Daardoor is er geen stro nodig, is de kans op vorstschade veel kleiner en is er minder uitval door Pythium. Enig nadeel was de net wat latere rooitijd. Ondanks de goede opbrengst heeft het geen ingang gevonden in de praktijk. Ook voor hyacint is onderzocht of pas planten in het voorjaar helpt om schade door Pythium te verminderen. Technisch was het mogelijk om de bollen tot het voorjaar te bewaren, maar het groeiseizoen bleek te kort voor een acceptabele opbrengst. Alles overziend heeft het onderzoek duidelijk gemaakt dat er bij de meeste bolgewassen diverse variabelen zijn die de opbrengst beïnvloeden. Volgende keer komen daar nog plantbreedte, nettenteelt en plantverband bij. 31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 23

VAKVENSTER

Regenpak aan en gaan Fotografie: René Faas Tekst: Lilian Braakman De herfstvakantie is een ideale tijd om dahlia’s te rooien. Bijkomend voordeel is dat er in die tijd nog scholieren zijn die graag een extra zakcentje willen verdienen. “Wij werken graag met jeugd”, geeft Hubert Weijers van H.M. Weijers uit Noordwijkerhout aan. “Ze zijn gemotiveerd en het werkt gezellig. Het rooien gaat bovendien prima. We hebben een goed percentage enen en we rooien zo’n tachtig kisten per vier uur. We zijn ook zeker tevreden met de jongens.” Ook al is het op de bewuste dag echt herfstweer – lees: stormachtig en hevige regen – de harde werkers Luke, Jim en Joost trekken hun regenpak aan en gaan!

VASTE PLANTEN

Teeltkennis en specialisatie voor Wim De vasteplantensector heeft het nog steeds moeilijk. De economische crisis laat de sector niet ongemoeid, hetgeen zich uit in afnemende vraag, kleinere marges en een verschralend assortiment. In die context belichten een aantal vasteplantenkwekers in BloembollenVisie hun bedrijf. In deze negende aflevering is dat Wim Spreeuw uit Hillegom.

Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

W

im Spreeuw startte de vasteplantenkwekerij samen met zijn vader in Noordwijkerhout. Dat was in 1980 en begonnen werd met een hectare aan de Leidsevaart en twee andere locaties. Na enkele jaren verhuisde het bedrijf naar de Oosteinderpolder in Hillegom waar Spreeuw over 3 hectare land beschikt waarvan 1,5 hectare beteeld. Het teeltplan omvat circa dertig soorten. Het overgrote deel bestaat uit losse landplanten voor de export. Het resterende deel heeft betrekking op stekken die aan stekbedrijven geleverd worden of aan bedrijven die stekken op P9-potten geleverd krijgen om deze door te planten voor de visueel aantrekkelijke markt. Via de klok of bemiddeling in Aalsmeer komen deze P9-potten uiteindelijk bij bouwmarkten en tuincentra terecht.

ligheid voor ziekten van een product. Op deze gronden hebben we met name te maken met pythium en bodemschimmels. De belangrijkste gewassen qua aantal uit ons teeltplan zijn Epimedium, Caltha palustris, Veronica spicata en Hemerocallis. Het teeltplan bestaat uit soorten die behoorlijk arbeidsintensief zijn en niet op een lopende band klaargemaakt kunnen worden. Geen bulkgoed dus en niet door iedereen te telen, omdat ze meerjarig op het land staan en er kennis voor nodig is om ze te telen en klaar te maken. Omdat ik alleen ben, moet ik het hebben van soorten die niet iedereen teelt. Op die manier valt er nog een boterham aan te verdienen.”

‘Onze promotie is eigenlijk specialisatie’

GEEN BULKGOED Het bedrijf is met de teelt in de Oosteinderpolder aangewezen op zwaar gemengde grond. Wim Spreeuw: “Een klein gedeelte bestaat uit hele zware grond en de rest is meer zanderig. We zitten hier in een polder en daar is niet alle grond gelijk met alle gevolgen van dien voor het plantschema. Met het assortiment, zoals we dat nu telen, is het bij een vruchtwisseling van een op vier of vijf redelijk te plannen. Dat is sterk afhankelijk van het soort en de gevoe-

26 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

Over het verloop van het groeiseizoen tot nu toe is Wim Spreeuw niet ontevreden. “Voor ons is het een redelijk tot goed groeiseizoen geweest, al hebben we wel beduidend meer last van ziekten en plagen. In deze polder hebben we niet zoveel regenwater nodig om een goed seizoen te hebben, maar de luisdruk is met spint en trips aanmerkelijk hoger dan de laatste vier jaar. Dat betekende een keer of drie extra spuiten. Desondanks zijn er toch tripsgevoelige soorten die een kleine groeiachterstand hebben opgelopen. Door de uitzonderlijk mooie nazomer die we momenteel beleven, wordt het toch weer ingelopen. In de 33 jaar dat ik vaste planten teel, heb ik dit nog nooit meegemaakt. Zo lang achter elkaar zulke hoge temperaturen - die veertien dagen in augustus uitgezonderd - is een unicum. Een nadeel is alleen dat we bij de vasteplantenteelt met behoorlijke hoeveelheden doorwas geconfronteerd worden. Daardoor sterven de planten niet goed genoeg af, waardoor je het rooiseizoen moet uitstellen, anders ga je straks

in de koelcel problemen krijgen. Een vaste plant gaat ondergronds pas groeien als blad aan het afsterven is.”

ROOITIJD Op het bedrijf van Wim Spreeuw is half oktober een voorzichtig begin gemaakt met het rooien. “Dat is later dan normaal en pas twee soorten waren afgestorven. Normaal gesproken loopt de rooitijd door tot eind januari, als de vorst niet invalt tenminste. Gebeurt dat wel, dan gaan we zoveel mogelijk op voorraad rooien en gaat alles wat niet geleverd moet worden de koelcel in. Het afleverseizoen van de losse landplanten loopt door tot half februari/begin maart. In die tijd worden de planten klaargemaakt voor de export. In december/ januari worden ook de stekken klaargemaakt voor de stekplaten. Dat zijn vooral Epimedium en Caltha die in de kas op 104-gaats stekplaten opgroeien en die rond half juni afgeleverd moeten worden. Dat is sterk afhankelijk van externe factoren, zoals een sterke oostenwind tijdens het groeiseizoen. Algemene stelregel is echter dat je Epimedium na half juni op stekplaten moet kunnen leveren.”

AFZETMARKTEN Wim Spreeuw teelt zijn vaste planten voor de export naar Europa en de Verenigde Staten, alsmede een klein gedeelte Oost-Europa. De stekken gaan naar collega-stekbedrijven door heel Europa heen en zijn voor hen het uitgangsmateriaal. Het aanbod afstemmen op de vraag is voor het bedrijf echter vrijwel niet te doen. “Ons assortiment bestaat uit vaste planten en niet uit zaad, hetgeen betekent dat je een moerbestand moet hebben. Daarnaast weet je niet welke soorten er over drie jaar gevraagd worden. Onder de dertig soorten die we telen zijn er tien die ‘goud’ opbrengen, tien die een boterham opleveren en tien waarvan je blij mag zijn dat je ze kwijtraakt. Je weet het dus nooit. Een Sedum bijvoorbeeld liep de afgelopen jaren goed, maar dit jaar helemaal niet. Waar we ons wel mee bezighouden is sortimentsvernieuwing. Wij testen voor andere kwekers moerplanten

Spreeuw bepalend uit die zij als mutatie gevonden hebben en bij ons brengen. Wij gaan dan uitzoeken of deze mutanten te vermeerderen zijn zonder verlies van oorspronkelijke vorm en kleur. Bij een positief resultaat leveren we de stekken terug aan de betrokken kweker die deze vervolgens in productie neemt. Dat is een tijdrovend proces, want er gaat zo maar twee à drie jaar overheen voordat een moerplant zeven of acht nakomelingen heeft. Dat testen voor derden doen we nu met de regelmaat van de klok al zes à zeven jaar. Jammer is alleen dat er later in het traject bij de weefselkweek regelmatig zaken fout gaan. Wat je vooral vaak moet constateren is dat er weefselkweekplantjes afgeleverd worden die vermengd zijn.”

MARKTVERANDERINGEN Wim Spreeuw houdt in de gaten of de markt verandert, maar trekt toch vooral zijn eigen plan. Als voorbeeld haalt hij een voorval aan van twee jaar geleden toen in februari een oostenwind met windkracht zeven en een temperatuur van -2°C het gewas geselde en met name de al flink uitgelopen Epimedium en Hemerocallis een flinke opdonder verkocht. Omdat de opbrengst tegenviel, besloot hij het jaar daarop geen Epimedium en Hemerocallis te verkopen en de inkomstenderving op de koop toe te nemen. Dit jaar is de vraag naar Epimedium een stuk groter en gaat het aanbod vlot weg tegen aantrekkelijke en stabiele prijzen en is Spreeuw spekkoper. Moraal van het verhaal: trek je eigen plan. Of je gelijk hebt, blijkt later wel.

BEMIDDELING Volgens Wim Spreeuw verwisselt 85 procent van zijn aanbod in de voorverkoop van eigenaar. Daarvan vindt 60 procent - met name de relatiepartijen - via de eigen verkoop een baas en wordt de resterende 40 procent via de bemiddeling afgezet, hoofdzakelijk Compass. Wim Spreeuw: “Het assortiment wat we telen kent een x-aantal afnemers. Die zitten bij bepaalde commissionairs en door de jaren heen blijft dat gewoon zo. Bemiddelaars als CNB en Hobaho zitten meer in de normale soorten met grote aantallen (het bulkgoed) en bovendien heb je bij CNB te maken met een transactieheffing die een terughoudend effect heeft op zowel koper als verkoper. Aan eigen promotie doen we weinig. Zoals gezegd heeft het merendeel betrekking op relatiepartijen en die worden al in de periode maart tot en met juni vastgelegd. De exporteur wil ze vast hebben, omdat die soorten weinig geteeld worden. Onze promotie is eigenlijk specialisatie.”

TOEKOMST

Wim Spreeuw: ‘Wij moeten het hebben van soorten die niet iedereen teelt’ gens Wim Spreeuw vooral een kwestie van overleven. “Het is de afgelopen vier jaar voor de vasteplantensector een heel stukje moeilijker geworden. In vergelijking met vijftien jaar terug is in de Bollenstreek tweederde van de vasteplantentelers gestopt. Als gevolg daarvan zijn heel veel soorten weggesaneerd en dat heeft geleid tot een sortimentsverschraling die heel ingrijpend is. Bovendien neemt de consument wereldwijd veel minder planten af. Alleen al in de Bollenstreek worden er aan vaste planten

zo’n 7 à 8 miljoen potten minder geteeld dan in de jaren negentig. Ook voor ons als bedrijf is het een kwestie van overleven en hopen op betere tijden. Gewoon zorgen dat je blijft specialiseren en de bulkproductie aan de grote bedrijven overlaten. Een- en tweemanszaken, alle bedrijven rond de 2 à 3 ha, zijn op specialisatie aangewezen. Dat houdt wel bepaalde risico’s in, zoals misoogsten of afnemers die elders goedkoper producten gaan afnemen, zoals Polen of Portugal.”

Resumé Vijfendertig jaar geleden richtte Wim Spreeuw samen met zijn vader een vasteplantenkwekerij op. Als klein bedrijf zag hij zich in de loop der jaren steeds meer genoodzaakt om zich te specialiseren in soorten die behoorlijk arbeidsintensief zijn en niet op een lopende band klaargemaakt kunnen worden. Geen bulkgoed dus en niet door iedereen te telen omdat ze meerjarig op het land staan en er kennis voor nodig is om ze te telen en klaar te maken. Omdat hij alleen is, moet Wim Spreeuw het hebben van soorten die niet iedereen teelt. Alleen op die manier valt er nog een boterham aan te verdienen. Voor hem een kwestie van overleven in de hoop op betere tijden.

De toekomst voor de vasteplantenteelt is vol31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 27

BRANCHENIEUWS

Hoge bodemtemperatuur, toch planten Na een overwegend warme zomer, met een kleine dip aan het einde, zijn we in een herfst beland met hogere temperaturen dan normaal voor deze tijd van het jaar. In de tweede helft van oktober noteren we nog zo’n 15 graden. Toch wordt er al volop geplant door kwekers in de diverse regio’s. Wat is de stand van zaken?

nen worden door een goede bodemstructuur. “Als de bollen daardoor meteen goed aanslaan, vervallen de mogelijk negatieve gevolgen van de hoge bodemtemperatuur.” De kringvoorzitter schat dat eind oktober ongeveer de helft van het areaal geplant is. Ook als het weer natter wordt, voorziet hij niet al te veel plantproblemen voor het resterende areaal. In West-Friesland wordt hoofdzakelijk geplant op ‘vast land’, dat wil zeggen grasland als voorvrucht. “Daarop kun je heel lang werken.”

GEEN HAAST Tekst: Gerrit Wildenbeest, Lilian Braakman, Monique Ooms Fotografie: René Faas

“W

e zijn - net als elk jaar - half oktober gestart met planten. In het begin was het een beetje puzzelen: door de regen was een aantal percelen niet goed bewerkbaar, omdat ze te nat waren. Nu het weer is bijgetrokken, komt het planten echt lekker op gang”, vertelt Piet Warmerdam van Kwekerij Warmerdam De Toekomst in Julianadorp. Door de hoge temperaturen van de afgelopen periode is de bodemtemperatuur op dit moment hoger dan gewenst, maar: “Liever nu wat hogere temperaturen dan nog langer wachten met planten en dan de kans lopen dat je vanwege de regen het land niet op kan.” De kans op ziektes is groter onder deze omstandigheden, erkent Piet. “Dat is een keuze die je maakt. Overigens heeft de regen van de laatste tijd wel voor wat afkoeling gezorgd.” Ten aanzien van het are-

28 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

aal heeft Piet de indruk dat er wat minder tulpenplantgoed beschikbaar is. “Ik verwacht wat krimp in de tulpen, maar verder blijft het allemaal redelijk stabiel.”

VOLGENS SCHEMA Peter Raven, voorzitter van de Kring West-Friesland van de KAVB, stelt dat het tulpen planten in ‘zijn’ regio redelijk tot goed verloopt. Er zijn weinig uitvaldagen. Ja, de hoge bodemtemperatuur vormt een risico, speciaal met betrekking tot Augustaziek. Misschien dat sommige telers daarom het planttempo iets vertragen, maar op de hedendaagse bedrijven gaat het planten toch merendeels volgens schema. “Daar kun je niet zo maar vanaf wijken, zeker als je afhankelijk bent van je loonwerker”, zegt Raven. En als de weersomstandigheden dan goed zijn, zoals de afgelopen weken, gaat de stelregel eens te meer op dat je maar een keer de kans hebt om goed te planten. Raven stelt ook dat de risico’s van de hoge bodemtemperatuur gecompenseerd kun-

“In de Noordoostpolder hebben we een voorspoedig plantseizoen. Er is geen haast”, geeft KAVB-kringvoorzitter Wim Klink van de regio Flevoland aan. “In oktober hebben we maar een paar dagen niet kunnen planten. De temperatuur was wel hoger dan normaal. Alle bollentelers weten dat boven de 12 graden schimmels en bacteriën actief blijven. Op ons eigen bedrijf, Klink Zeewolde, hebben we daarmee rekening gehouden. Alle minder gevoelige cultivars zijn als eerste geplant. Ons doel is om voor 15 november de bollen in de grond te hebben. Als het zo door gaat, zijn we 5 november al klaar. Dan is alles perfect verlopen. Het is nu wel warm weer, maar we moeten elke plantdag benutten. De regen van afgelopen dagen is goed geweest voor de bollen die als eerste de grond in gingen. Bovendien, als we het planten uitstellen, is de kans op slecht weer en harde wind des te groter. We zitten er niet op te wachten dat onze netten wegwaaien en te moeten werken in de blubber.”

CNB PRODUCT & SHOW

Voorproefje op lelieweek in showruimte van CNB De tweewekelijkse rubriek CNB

‘Captain Solo’ ingezonden in de showruimte van CNB. ‘Captain Solo’ is een nieuw soort dat volgend jaar aan de kwekersvereniging Captain Select toegevoegd zal worden. Deze kwekersvereniging is ondergebracht bij CNB. ‘Captain Solo’ valt op door de mooie, grote gele bloemen en wordt met name gebruikt voor de pot, maar is ook geschikt voor de snij. Voor meer informatie of knollenverkoop kan contact worden opgenomen met het CNB-callateam via [email protected].

Product & show is gelieerd aan de website cnbproduct-show. nl. Onder de naam Product & Show beoogt CNB gericht en commercieel te communiceren over producten die in de

PAAUW LILIES In week 44 maakte ook de mooie ‘Altaris’ van Paauw Lilies zijn opwachting in het handelscentrum van CNB. Een aanwinst met een mooie gele kleur die om die reden gezien wordt als een veelbelovende OT-hybride voor de toekomst.Voor meer informatie en/of bollenverkoop kan contact worden opgenomen met het CNB-lelieteam via [email protected] of via de eigen vertegenwoordiger.

showruimte van CNB te zien zijn. In BloembollenVisie worden de meest opvallende inzendingen nader belicht.

Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

WORLD BREEDING Als voorproefje op de CNB Lelieweek heeft World Breeding bv een aantal vazen lelies

‘Captain Solo’

in het handelscentrum van CNB gezet. Het betreft hier de kwekersrechtelijk beschermde cultivars ‘Sisto’, ‘Catari’, ‘Catcher’, ‘Castellani’ en ‘Catone’. Op de foto de mooie Oriëntal ‘Sisto’, een aanwinst met een spierwitte bloemkleur die ervoor zorgt dat deze lelie opvalt. ‘Sisto’ is bovendien een goede en gezonde groeier.

CNB LELIEWEEK Van maandag 3 tot en met vrijdag 7 november vindt de CNB Lelieweek plaats. Tijdens deze week worden er lelies ingezonden door meerdere veredelaars, maar ook een aantal broeiers hebben toegezegd aanwezig te zijn. Er zullen verschillende noviteiten worden geshowd en daarnaast zal ook het huidige sortiment te bewonderen zijn. Dit maakt de show interessant voor zowel kwekerij en broeierij als export. De CNB Lelieweek is elke dag te bezoeken van 8.30 uur tot 17.00 uur. Voor meer informatie en/of bollenverkoop kan contact worden opgenomen met het CNB-lelieteam via [email protected] of via uw vertegenwoordiger.

CALLA ‘CAPTAIN SOLO’ ‘Sisto’

Deze week heeft de Kapiteyn Group uit Breezand een aantal potten met de mooie calla

‘Altaris’

CNB PRODUCT & SHOW Meer en actuele informatie over Product & Show is zoals gezegd te vinden op de eigen, direct toegankelijke webpagina (www.cnbproduct-show.nl). Ook heeft Product & Show een eigen Twitteraccount. Twitter: @CNBProductShow. Heeft u zelf een product waar u graag wat meer over wilt vertellen? Stuur dan een mailtje naar [email protected].

31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 29

SERVICE VERTEGENWOORDIGERS CNB NAAM Theo van Aanholt Erik Barnhoorn Paul van Bentem Leo van den Berg Dirk Bloothoofd Jan Boon Nick Broersen Adri van Dun Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Ron Hoogeveen Onno Immink Henk de Jong René Koordes Ted Kortekaas Arno Kroon Hein Lommerse Michel Longayroux Siebren Mantel René van Marrewijk Dick de Mooy Ard Mulder Frank Neuvel Henri Omta Rob Paarlberg Hans Pater Bas Scholten René Schrama Piet Takken Erwin Vriend Ed Walkier Ronald Walkier Dick de Wit Hawikjo Wijnands Wim Zandwijk Rien van Zuilekom Piet Zoutenbier

TELEFOON CNB TELEFOON PRIVÉ 0252-431103 0224-593075 0252-431286 0252-431383 0252-431413 0223-523873 0252-431284 0223-769067 0252-431162 0252-431303 0252-431296 0527-271970 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431214 0252-431305 0252-416877 0252-431393 0252-340660 0252-431390 0252-431137 0252-431257 0223-641002 0252-431174 0252-344409 0252-431381 0228-323023 0252-431259 0252-431304 0252-431361 071-4023313 0318-514812 0252-431363 0252-431274 0224-291535 0252-431362 072-5150250 0252-431128 0252-431325 0223-534820 0252-431249 023-5716372 0252-431298 0527-203365 0252-431367 0228-314981 0252-431306 0252-431273 0252-411191 0252-431368 0228-513590 0252-431171 071-3621591 0252-431179 0252-532228 0252-431261 071-3619142 0252-431345 071-3611104

30 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

FAX PRIVÉ 0224-591522 0252-431465 0252-377932 0223-523782 0223-769068

0527-271970 0252-431254 0252-431254 0252-419505 0252-431164 0223-645299 0252-520968 0228-323024

071-4028342 0318-514819

072-5153193 0252-431164 0223-534822 0527-201822 0228-316869 0252-431167 0252-419748 0228-521620 071-3621592 0252-532155 0252-431410

MOBIEL 06-53174195 06-22524987 06-53755312 06-53718254 06-53293161 06-22485266 06-12296820 06-20019369 06-53518289 06-51209462 06-20669208 06-53390229 06-53750126 06-22468536 06-20611028 06-51145809 06-53160204 06-53842830 06-53356450 06-53690252 06-12886803 06-51587419 06-30669654 06-53268760 06-51588053 06-53929136 06-53299617 06-22236845 06-53390228 06-53174194 06-53396784 06-53439349 06-53700630 06-53866219 06-22377259 06-53644594 06-30669934 06-20397884

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

SPECIALISME/GEBIED gladiolen Noord.Zandgebied, de Zuid, broeitulpen muscari, tulp, narcis, bol op pot bijzondere bolgewassen en tulpen lelies tulpen calla’s Flevoland lelies lelies lelies vaste planten, paeonia daghandel vaste planten dahlia’s, calla’s lelies, tulpen narcis, tulp, bijz.bolgew. en bol op pot daghandel narcissen en bijz. bolgew. West-Friesland lelies calla’s Rijnsburg e.o. vaste planten, boomkwekerij West-Friesland daghandel lelies narc., tulp, bijz.bolg., hyac., bol op pot daghandel irissen hyacinten en bol op pot vaste planten gladiolen, tulpen NOP lelies daghandel daghandel en veilinginkoper West-Friesland daghandel hyacinten vaste planten daghandel lelies

IN EN VERKOOPBUREAU NAAM Paul Peters Marcel Nijssen Diane Gortzak Maaike Pennings Marlies Jager Marjan Klootwijk

FUNCTIE Manager bemiddeling Manager bemiddeling Communicatie en promotie Communicatie en promotie Communicatie en promotie Secretaresse

TELEFOON CNB 0252-431493 0252-431343 0252-431218 0252-431122 0252-431495 0252-431316

MOBIEL 06-20411035 06-10311972 06-10567070

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431129 0252-431123

FAX 06-22975731 06-51312197

E-MAIL [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431200 0252-431200

FAX 0252-431126 0252-431126

E-MAIL [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431431 0252-431129 0252-431273

MOBIEL 06-10442803 06-22975731 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431306 0252-431273

MOBIEL 06-53439349 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected]

FUNCTIE Commerciele binnendienst Hoofd CNB Koel- en preparatiebedrijf Hoofd Kwaliteitszorg

TELEFOON CNB 0228-530131 0228-530174 0228-530190

MOBIEL 06-23960145 06-53940502

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected]

FUNCTIE Teeltbegeleider Teeltbegeleider Teeltbegeleider

TELEFOON CNB 0228-530190 0228-530160 0252-431128

MOBIEL 06-53940502 06-44074093 06-53299617

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON 0252-431431 0228-530130 0224-590475

FAX 0252-431254 0228-517411 0224-593603

GEOPEND: 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.30) 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.00) Bezoek op afspraak

RECLAMES EN GESCHILLEN NAAM Hans Ruigrok Sjaak van Ruiten

FUNCTIE Reclames&Geschillen, Veilingen Reclames&Geschillen, Veilingen

KLANTENSERVICE EN ADMINISTRATIE openingstijden: 8.15 - 17.00 uur NAAM Algemeen CNB Online

FUNCTIE

GROENE EN MATERIALENVEILINGEN NAAM Jan Meijer Hans Ruigrok Ronald Walkier

FUNCTIE Veilingen Veilingen Veilinginkoper

AANBOD MATERIALEN ONLINE NAAM Ed Walkier Ronald Walkier

FUNCTIE

CNB KOEL EN PREPARATIEBEDRIJF NAAM Jos Duin Nico Hof

CNB KWALITEIT+ NAAM Nico Hof Robèr Laan Hans Pater

CNB VESTIGINGEN CNB CNB Koel- en Preparatiebedrijf CNB, Kantoor BolleNoord

ADRES Heereweg 347, 2161CA Lisse Veilingweg 1, 1611 BN Bovenkarspel Groteweg 9, 1756 CK ‘t Zand

31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 31

GRONDBANK CNB MAKELAARDIJ T: 0252431360 F: 421394 MAKELAARDIJCNB.NL BAS SCHOLTEN 0622 23 68 45 B.SCHOLTENCNB.NL WIM ZANDWIJK 0653 64 45 94 W.ZANDWIJKCNB.NL F.G. V.D. GEER 0653 34 20 55 F.V.D.GEERCNB.NL

AANBOD BEUSICHEM BETUWE • 20 ha lichte kleigrond (uiterwaarden), diverse teelten, vanaf heden tot in overleg LISSE • 1,25 ha zwarte grond, vaste planten, pioenen, vanaf heden, voor meerdere jaren LISSE • 1 ha zandgrond, tulpen, vanaf heden tot eind juli 2015 HILLEGOM • 1.400 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg HILLEGOM • 400 rr zandgrond, diverse teelten, direct beschikbaar NOORDWIJK • 7.000 m2 zandgrond, diverse teelten, vanaf heden t/m in overleg

VOORHOUT/LISSE • 1,6 ha zandgrond, snij-

BOLLENSTREEK • 7 ha zandgrond, Zante-

bloemen, vanaf heden tot in overleg

deschia, teeltseizoen 2015

VOORHOUT/RIJNSBURG • 1.000 rr zand-

DEN HAAG • 8.000 m2 zandgrond/zavel-

grond, wortelen, tulpen, geen hyacinten,

grond, gras/weiland, in overleg

vanaf heden tot in overleg

HEM, VENHUIZEN e.o. • 5,5 ha kleigrond,

VOORHOUT • 1 ha zandgrond, zonnebloe-

tulpen, teeltseizoen 2014-2015

men of andere, vanaf heden tot in overleg

HILLEGOM e.o. • 5 ha zandgrond, hyacin-

VOORHOUT • 1 ha zandgrond, zonnebloe-

ten, teeltseizoen 2014

men of andere, heden tot in overleg

JULIANADORP • 5 ha zandgrond, aard-

VOORHOUT • 1.100 rr zandland, diverse,

appelen, teeltseizoen 2014

vanaf heden tot in overleg

NOORD HOLLAND: westzijde van het

VOORHOUT • 450 rr zandland, vaste plan-

kanaal • 0,5 ha zandgrond, narcissen, vanaf

ten, bloemen, vanaf heden voor meerdere

heden t/m eind augustus 2015

jaren

KOP VAN NOORD-HOLLAND • 10 ha zandland, aardappelen, teeltseizoen 2014

KASRUIMTE

KOP VAN NOORD-HOLLAND • 15 ha

WERVERSHOOF • 3.500 m² broeiruimte met

zandland, hyacinten, teeltseizoen 2014

schuur en cellen, broeierij, direct tot in overleg CELRUIMTE

NOORDWIJKERHOUT • 700 rr zandgrond, tulpen, vanaf heden tot 15 juli 2015 NOORDWIJKERHOUT • 0,5 ha zandgrond, diverse teelten, heden t/m 15 januari 2015 NOORDWIJKERHOUT • 200 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg NOORDWIJKERHOUT • 400 rr zandgrond, diverse teelten, heden tot in overleg

OMGEVING WEST-FRIESLAND • 10 ha

diverse doeleinden, vanaf heden tot in overleg

kleigrond, tulpen, vanaf heden t/m 15 aug.

BEDRIJVEN LISSE • 1.500 m2 bedrijfsruimte, enkele cellen, kas, rolkassen en land, ook in gedeelten te huur, in overleg LISSE • 477 m2 moderne schuurruimte + 2 cellen en 100 m2 kantoor, voor meerdere

2015 URSEM e.o. • 1 ha zwarte grond of lichte zavel, pioenen, heden voor meerdere jaren VOORHOUT e.o. • 3,5 ha zandgrond, nanussen, in overleg WEST-FRIESLAND e.o. • 15 ha kleigrond, bloemkool, teeltseizoen 2015

jaren mogelijk LISSERBROEK • 100 m2 schuurruimte, voor opslag, in overleg

NOORDWIJKERHOUT • 950 rr zandgrond,

NOORDWIJKERHOUT • 600 m2 schuur-

diverse teelten, vanaf heden beschikbaar

ruimte, voor verwerking en opslag, in overleg

NOORDWIJKERHOUT • ca. 4.000 m2 zand-

NOORDWIJKERHOUT • 600 m2 schuur-

grond, diverse teelten, vanaf heden tot in

ruimte, voor verwerking en opslag, vanaf

overleg

heden tot in overleg

NOORDWIJKERHOUT • 1.400 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg

VRAAG

NOORDWIJKERHOUT • 2.000 rr zandgrond,

ALKMAAR • 20.000 m2 zandgrond, vaste

dahlia’s of bloemen, heden tot in overleg

planten, in overleg

REESERVEEN/HARDENBERG • 6 ha akker-

ANDIJK • 5 ha zandgrond, tulpen, huidige

bouwland/grasland, tulpenteelt, vanaf het

teeltseizoen

najaar beschikbaar

BOLLENSTREEK • 6 ha zandgrond, worte-

VIJFHUIZEN • 6 tot 12 ha zandgrond, tul-

len, vanaf mei tot december 2015, evt. afdek

pen, teeltseizoen 2014-2015

BOLLENSTREEK en/of NOORD-HOLLAND

VOORHOUT • 1.800 rr zandgrond, diverse

7 ha zandgrond, wortelen, teeltseizoen

teelten, vanaf heden tot in overleg

2015/2016

32 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

2015

RIJNSBURG • 3 cellen met dockshelters, voor

DE ZILK • 700 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg

NOORD HOLLAND • ± 7 ha grasland op klei, tulpen, vanaf heden t/m 1 augustus

VRAAG KASRUIMTE RIJNSBURG e.o. • 250 m² rolkas + 200 rr open grond, diverse, meerdere jaren RIJNSBURG e.o. • 1.000-2.500 m² kasruimte, niet verwarmd, dahlia’s, vanaf 1 maart t/m november 2015 BOLLENSTREEK 2.500 m2 kasruimte, diverse, in overleg HILLEGOM e.o. • 3.000 m2 kasruimte, vaste planten, 1 november t/m 1 mei 2015

Zie ook voor vraag en aanbod

www.agrogrondbank.nl

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CNB HYACINTENTEAM WIM ZANDWIJK

T: 0653644594 T: 0252431179 F: 0252431194 T: 0622236845 T: 0252431325

BAS SCHOLTEN VOOR ALLE

HYACINTEN KUNT U BIJ ONS TERECHT

Multiflora I, II en III.

3.000 5.000 1.000 1.500 1.500 1700 4.000 4.000 1.000 500 2.000 2.000 1.000 3.000 4.000 5.000 5.000 5.000 3.000 5.000 5.000 9.000 3.000 2.500 2.500 2.500

Hyacint Rembrandt exclusief bij CNB RON HOOGEVEEN T: 0653390229 EMAIL: R.HOOGEVEENCNB.NL

VASTE PLANTEN

7.500

Vraag en aanbod VRAAG 2014

Agapanthus blauw en wit, oude snijhoeken/ongedeeld Paeonia 5.000 10.000 50 5.000 5.000 5.000 5.000 10.000 3.000 5.000 5.000

Allertie Bowl of Beauty Brother Chuck Festiva Maxima Florence Nicolls Gardenia Mary E. Nicolls Mon Jules Elie Mothers`Choice Percher Shirley Temple

2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n plg 3-5 n 2-3, 3-5, ongedeeld 2-3, 3-5, ongedeeld

5.000 3.000 3.000 4.000 3.000

AANBOD 2014

4.000 450 700 160 2.000 1.200

Paeonia Ann Cousins Paeonia Baronesse Schroder Paeonia Command Performance Paeonia Command Performance Paeonia Cytherea Paeonia Dauntless

3-5 n 3-5 n 2-3 n 3-5 n 3-5 n 3-5 n

2.000 1.500 2.500

Paeonia Doreen 2-3, 3-5 n Paeonia Duchess de Nemours 3-5 n Paeonia Eliza Lundi 3-5 n Paeonia Flame 2-3, 3-5 n Paeonia Fringed Ivory 3-5 n Paeonia Henry Bockstoce 2-3 n Paeonia Henry Bockstoce 3-5 n Paeonia Koningin Wilhelmina 2-3, 3-5 n Paeonia Marmallow Puff 3-5 n Paeonia Old Faithfull 3-5 n Paeonia Paula Fay 2-3 n Paeonia Paula Fay 3-5 n Paeonia Pink Giant 3-5 n Paeonia Primevera 2-3, 3-5 n Paeonia Rasberry Sundea 2-3, 3-5 n Paeonia Red Charm 3-5 n Paeonia Red Charm 2-3 n Paeonia Red Charm 3-5 n Paeonia Red Grace 3-5 n Paeonia Red Sarah Bernhardt 3-5 n Paeonia Red Sarah Bernhardt 2-3 n Paeonia Sarah Bernhardt 3-5 n Paeonia Snow Mountain 3-5 n Officinalis Alba Plena 2-3 n Officinalis Rosea Plena 2-3 n Officinalis Rubra Plena 2-3 n Astilbe op soort en kleur 1-2, 2-3, 4-op Astrantia Abbey Road® 1e en 2e grootte Astrantia Rubby Wedding 1e grootte Astrantia op soort en kleur Dicentra spectabilis Alba alle maten Dicentra spectabilis alle maten Dicentra Aurora 1e grootte Dicentra King of Hearts 1e grootte Dicentra Luxeriant 1e grootte Dicentra Stuart Boothman 1e grootte Dicentra Valentine® 2-3, 4-op Epemedium diverse soorten 1e grootte Filipendula purp. Elegans 1e grootte Gentiana Blue Magic® pot plug/plg Gentiana Blue Star® pot plug/plg Gentiana Corona® snij plug/plg Gentiana Diva® snij plug/plg Gentiana Little Pinkie® pot plug/plg Gentiana Marsha® snij en pot plug/plg Gentiana True Blue® pot plug/plg Gentiana Purple Sensation® snij plug/plg Gentiana White Magic® pot plug/plg Geranium Claridge Druce 1e grootte Hemerocallis Pardon Me 2 jarig Hemerocallis Strawberry Candy 2 jarig Hemerocallis Happy Return 2 jarig Ligularia Britt Marie Crawford® 1e en 2e Ligularia dent. Desdamona 1e Lysimachia 2 en 3-jarige ongedeeld Lirope Gold Banded tray 84 Ophiopogon Niger tray 84 + p9 Ophiopogon planiscapsis tray 84 Phlox Rembrandt ongedeeld Phlox Bright Eyes ongedeeld Solidago Strahlenkrone ongedeeld Rudbeckia diverse soorten Tradescantia Sweet Kate 1e grootte

AANBOD 2015

5.000 3.000 3.000 10.000 5.000 3.500 1.500 8.000 8.000 2.000 10.000 5.000 400 8.000 10.000 7.500 5.000 15.000 5.000 4.500 op aanvraag

Paeonia Alba Plena 2-3, 3-5 n Paeonia Angel Cheeks 2-3, 3-5 n Paeonia Bowl of Cream 2-3, 3-5 n Paeonia Duchesse de Nemours 2-3, 3-5 n Paeonia Dr. Alex Feming 2-3, 3-5 n Paeonia Elsa Sass 2-3, 3-5 n Paeonia Elza Lundi 2-3, 3-5 n Paeonia Flame 2-3, 3-5 n Paeonia Gardenia 2-3, 3-5 n Paeonia Goldmine 2-3, 3-5 n Paeonia Henry Bockstoce 2-3, 3-5 n Paeonia Henry Sass 2-3, 3-5 n Paeonia Highlight 2-3, 3-5 n Paeonia Jan van Leeuwen 2-3, 3-5 n Paeonia Mary E. Nicholls 2-3, 3-5 n Paeonia Red Charm 2-3, 3-5 n Paeonia Red Sarah Bernhardt 2-3, 3-5 n Paeonia Sarah Bernhardt 2-3, 3-5 n Paeonia Shirley Temple 2-3, 3-5 Paeonia Snow Mountain 2-3, 3-5 n Paeonia andere soorten

LAAT UW VASTE PLANTEN OP CONTRACT TELEN

o.a. Paeonia - Astilbe - Agapanthus Inlichtingen: Ron Hoogeveen HANS PATER

T: 0252431128 T: 0653299617

EMAIL: H.PATERCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD IRISSEN UIT 30°C

Nog een ruim sortiment in alle maten. Op afroep uit de 30°C te leveren t/m april mogelijk. Speciale aandacht voor de mooi geaderde iris Lion King, waarvan nog aanbod van: z 6-7 € 30,00 pm z 7-8 € 45,00 pm z 8-op € 60,00 pm Weer volop leverbaar het hele sortiment kleinbollige irissen in 6-7, 7-8 en 8-op. Van direct leverbaar t/m afroep in maart 2015, alles is mogelijk CNBDAHLIATEAM RENÉ KOORDES

T: 0252431390 T: 0620611028 EMAIL: DAHLIATEAMCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIA’S OOGST 2014 1E GROOTTE

Diverse soorten beschikbaar van T’12 en T’13 weefselkweek, informeer naar de mogelijkheden VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIASTEKKEN OOGST 2015 IN VELE SOORTEN 31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 33

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CALLATEAM NICK BROERSEN

T: 0252431303

M: 0612 296 820

RENÉ VAN MARREWIJK

T: 0252431304

Calla ‘Summer Sun’®

KLEUR:

Geel

BLAD:

Groen met spikkels

TOEPASSING:

Pot

VEREDELAAR:

Sande B.V.

OMSCHRIJVING:

Volle pot met een harde kleur geel

[email protected] 34 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

M: 0612 886 803

CNB BEMIDDELING BLOEMBOLLENTEAM MICHEL LONGAYROUX DICK DE WIT JAN BOON LEO V.D. BERG

T: 0653356450 T: 0653866219 T: 0622485266 T: 0653718254

DICK DE MOOY ADRI VAN DUN ONNO IMMINK ERIK BARNHOORN

T: 0651587419 T: 0620019369 T: 0653750126 T: 0622524987

ED WALKIER RONALD WALKIER HAWIKJO WIJNANDS

T: 0653439349 T: 0653700630 T: 0622377259

AANBOD 2014

500 kg

Milkshake®

ong

1.000 kg

Time Out®

ong

Tresor®

ong

400 kg 4.000 kg

Antarctica®

0-11

3,00

1.000 kg

Bullit®

ong

18,00

2.500 kg

Circuit®

ong

5,00

1.500 kg

Expression®

ong

9,00 3,00

5.000 kg

Tom Pouce®

0-11

5.000 kg

Triple A®

0-12

4.000 kg

White Master®

ong

2.500 kg

Melrose®

5-10

5,00

4.000 kg

Allicante®

4-11

2,00

4.000 kg

Belicia®

ong

4,00

4.000 kg

Columbus®

5-11

4.000 kg

Crossfire®

4-11

5,00

4.000 kg

Irene Parrot®

3-12

5,00

Mascara®

2.000 kg

Smirnoff®

3-12

4,00

Viking

5-11

1,25

10.000 kg 1.600 kg 10.000 kg

Pr. Catharina Amalia®

VRAAG TULPEN 2015

porties 10.000 kg

Melrose®

10.000 kg 5.000 kg

5.000 kg

Carola

5-11

Jumbo Pink®

5-11

Pallada

5-11

10.000 kg

Sweet Rosy

5-11

Verandi

5-12

Jaap Groot

5-10

10.000 kg

Orca

4-11

10.000 kg

Strong Gold

5-11

AANBOD CONTRACTTEELT TULPEN

Hakuun

4-11

10.000 kg

Strong Love

5-11

In de Noordoostpolder en Zeeland

3,25

nettenteelt en traditioneel 3,75 ha land in Bant 3 ha bietenland in Espel PIET TAKKEN

T: 527203365 F: 201822 T: 0653174194

AANBOD TULPEN OOGST 2014

2.500 kg Synaeda Blue

0-11

3.800 kg Curly Sue

0-12

10.000 kg Verandi

5-10

10.000 kg Verandi

0-11

5.000 kg White Prince

0-11

10.000 kg Yellow Flight®

0-11

5.000 kg Yellow Flight®

5-11

10.000 kg Yellow Flight®

5-11

3,75 ha bietenland in Tollebeek 6 ha grasland in Tollebeek 3,75 1,80

VRAAG TULPEN OOGST 2014

10.000 kg Carola

0-11

10.000 kg Denmark

0-11

10.000 kg Laura Figi

5-10

10.000 kg Pallada

0-11

1,60

5-11

2,00

5.000 kg Pink Flag 10.000 kg Seadov

5-10

10.000 kg Strong Gold

0-11

10.000 kg Strong Love®

0-12

10.000 kg Up Pink

5-10

AANGEBODEN

Net bedrijf dat tulpen en/of narcissen voor u

Crocosmia &

Montbretia

op contract wil telen voor oogst 2015. • Omgeving Julianadorp • Op goed zandland

2,50 Inlichtingen: Arno Kroon 06-53160204

Kwekerij Davelaar Verkoop: Hein Lommerse tel: 0252-431174 31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 35

VRAAG EN AANBOD

™ ™

Polemonium ‘Heaven Scent’®

Cultivar Groep Geslacht Handelsnaam Bladhoogte Bloemhoogte Bladkleur Bloemkleur Bijzonderheden Bloeitijd vanaf Bloeitijd tot Doorbloeiend Geurend Standplaats Gebruikerswaarde Winterhard Spoelen Bladverliezend Droogverkoop Kwekersrecht Beschikbaar

‘Heaven Scent’ Polemonium Jacobs Ladder 30-40 cm 50-60 cm rood/bruin verkleurd naar groen blauw april juni nee ja volle zon-half schaduw Border Ja Ja Ja Ja PP 20,214 - EU PBR AF 20100194 Najaar 2010-Voorjaar 2011

Inlichtingen/information: e-mail Inlichtingen/information: e-mail Henk de Jong [email protected] Henk Schrama de Jong [email protected] René [email protected] 36 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING

Amati®

Albareto®

INLICHTINGEN:

CNB

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

Dirk Bloothoofd

0252-431284

0223-769067

0223-769068

06-53 293161

[email protected]

Jurgen de Graaff

0252-431240

06-53 518289

[email protected]

Jan Gutter

0252-431255

06-51 209462

[email protected]

Martin Heemskerk

0252-431256

06-20669208

[email protected]

Siebren Mantel

0252-431259

06-53 690252

[email protected]

Dick de Mooy

0252-431361

071-4023313

071-4028342

06-51 587419

[email protected]

Erwin Vriend

0252-431367

0228-314981

0228-316869

06-53 396784

[email protected]

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

TELEFONISCHE VERKOOP: CNB

0252-431254

Henri Omta

0252-431274

0224-291965

0252-431176

06-51 588053

[email protected]

Piet Zoutenbier

0252-431345

071-3611104

0252-431410

06-20 397884

[email protected] 31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 37

CNB ACTUEEL

Positieve stemming ledenve Na een bewogen boekjaar 2013-2014, kijkt CNB vol vertrouwen uit naar de toekomst, zo bleek op de vorige week donderdag gehouden Algemene Ledenvergadering van CNB. Met een resultaat voor belasting van 575.000 euro draaide CNB in financieel opzicht een redelijk boekjaar. Voor boekjaar 2014-2015 verwacht directeur Leo van Leeuwen dat alle doelstellingen op het gebied van resultaat, solvabiliteit en eigen vermogen gehaald worden. Tekst: Gerrit Wildenbeest Fotografie: René Faas

G

ezien de organisatorische veranderingen - afscheid van algemeen directeur Wouter Willems en de verdwijning van een laag leidinggevenden – en de daarmee verbonden reorganisatiekosten, noemde CNB-directeur Leo van Leeuwen het resultaat voor belasting van 575.000 euro van het afgelopen boekjaar bevredigend. “De organisatie is verplat, dat is best ambitieus, maar nu we een jaar verder zijn kunnen we zeggen dat we alles goed op de rit hebben.” Dat geldt ook voor CNB Online, dat oktober 2013 live ging. Een jaar verder kan gezegd worden dat de kinderziekten er uit zijn en verder gebouwd kan worden aan

Leo van Leeuwen: ‘We staan er goed voor’ 38 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

perfectionering van het systeem, met als doel alle interne en externe basisadministratieve handelingen te automatiseren.

COMPLIMENT Het resultaat van 575.000 euro werd positief beïnvloed door een hogere bemiddelingsomzet (ruim 260 miljoen euro, een plus van 11 miljoen euro ten opzichte van een jaar eerder). Zowel de tulpen (van 64 miljoen euro naar 70 miljoen euro) als de lelies (van 92 miljoen euro naar 102 miljoen) droegen daar aan bij. De omzet van de groene veilingen liet een forse daling zien. CNB wist wel de meerderheid van de opdrachten aan zich te binden, maar er waren weinig opdrachten. De forse afname van de dotatie voor dubieuze debiteuren (van 525.000 euro naar 31.000 euro) droeg even-

eens bij aan het resultaat. “Dat is een compliment waard voor onze kopers/klanten. Zij zijn verplichtingen aangegaan die ze konden nakomen.” Het KPB leverde met een omzet van 4,4 miljoen euro een stabiele bijdrage aan de totale omzet. Een negatieve invloed op het resultaat hadden met name de reorganisatiekosten ter hoogte van 760.000 euro. De balans voldoet met een eigen vermogen van 29 miljoen euro ruimschoots aan de doelstelling; dat geldt ook voor de solvabiliteit van ruim 60 procent. “We hebben een gezonde balans en een gezonde solvabiliteit. We staan er goed voor en hebben een goede uitgangspositie om te investeren in verdere verbetering van de dienstverlening”, aldus Van Leeuwen. Voor het lopende boekjaar 2014-2015 verwacht Van Leeuwen dat ook de derde doelstelling ‘een resultaat voor de belasting van minimaal 1,5 miljoen euro’ gehaald gaat worden als zich geen onvoorziene zaken aandienen.

‘Resultaat is nodig om te investeren en om risico te dragen’ Dat is gebaseerd op een ongeveer gelijkblijvende bemiddelingsomzet, terwijl ook de omzet van het KPB met 4,4 miljoen euro gelijk is begroot. “We hebben die winstdoelstelling bewust gecommuniceerd in de jaarrekening. We zijn als coöperatie niet in het leven geroepen om winst te maken, maar je hebt wel resultaat nodig om te investeren én om risico te dragen. We lopen over onze omzet een behoorlijk risico, terwijl iedereen het prettig vindt als we binnen vier à vijf dagen kunnen uitbetalen. Valt het risico uiteindelijk mee, dan kunnen we overgaan tot restitutie.” CNB opereert sowieso in een heel instabiele omgeving, merkte Wim Langelaan, voorzitter van de raad van commissarissen, in zijn openingsrede op. “Vorig jaar waren we nog vol verwachting over de groeimarken in Oost-Europa, momenteel beseffen we hoe situaties snel kunnen veranderen en kansen kunnen omslaan in instabiliteit en niet verwachte risico’s. Ook de willekeurige aanpassing van fytosanitaire eisen en eisen van derde landen, doet het hart van velen sneller kloppen. De onverwacht opgelaaide discussie over gewasbeschermingsmiddelen en het verdwijnen van middelen gaat ons

rgadering CNB

in de kwaliteit parten spelen. Veranderingen in het klimaat, virussen en alen, zijn problemen waar het vak geen antwoord op heeft. Door de verdeeldheid in de sector vinden onze problemen maar matig gehoor bij de beleidsambtenaren. De instabiliteit in de markt is een enorm risico voor de kwekerij, de handel en de IVB’s. Het wordt de kunst voor de sector en de IVB’s om die risico’s goed te handelen.”

UITDAGINGEN Directeur Van Leeuwen ging onder het motto ambities en uitdagingen eveneens in op voor het vak bepalende thema’s als fytosanitaire beperkingen, plantgezondheid en gewasbescherming. Die vragen om actie. Refererend aan de geruchtmakende Zembla-uitzendingen over gewasbescherming in de lelieteelt en de Greenpeace-acties richting de droogverkoop: “Daar ligt een zorg, maar ook een uitdaging. De consument komt steeds dichterbij, daar hebben we mee te maken. We komen er niet meer met een opmerking als ‘we kunnen niet zonder Actellic’. Of neem gevonden residuen in de droogverkoop, dat vraagt om actie. We moeten het heft in handen nemen. Gelukkig zie ik daar wel beweging in komen.” Hoewel CNB geen bollen teelt en dus in die zin aan de zijlijn staat, zal CNB initiatieven ondersteunen die vanuit de sector op deze thema’s worden ondernomen. Van Leeuwen uitte daarbij wel twijfels of er collectief voldoende draagvlak is om deze uitdagingen te tackelen. Zo niet, dan biedt dat in elk geval de individuele ondernemer kansen om zich te onderscheiden. “Het komt goed, maar of het collectief goed komt of individueel, dat zal de komende tijd blijken.” In het kader van de fytosanitaire eisen ondersteunt CNB waar het kan het Ketenregis-

ter, een van de middelen om transparantie in de keten richting de consument te bevorderen.

SAMENWERKING De CNB-directeur merkte verder op dat de coöperatie de tariefstructuur in relatie tot de dienstverlening nog eens gaat bekijken, maar dat CNB zich vooral wil blijven richten op verbetering van haar dienstverlening. In die dienstverlening wordt het stimuleren van samenwerkingsvormen tussen schakels in de keten steeds belangrijker. Op die manier hoopt CNB een stukje keten te kunnen creëren en te regisseren. “We zijn er heilig van overtuigd dat dit de route is om een stabiele afzet te creëren.” Een groeiend deel van CNB’s omzet is inmiddels afkomstig van diverse vormen van samenwerkingsverbanden. Dat gebeurt na de genoemde reorganisatie met een platte organisatie, waarbij de mensen van het ‘CNB-team’ direct geconfronteerd worden met wat goed en wat niet goed gaat. Hij riep klanten op niet te schromen met klachten te komen. “Dat pakken we serieus op. We willen samen met de klanten blijven werken aan onze dienstverlening.” Van Leeuwen roerde ook het altijd gevoelige punt van de internationale bemiddeling aan. Kopers willen steeds meer naar de bron; omgekeerd zijn er ook kwekers die zich meer willen bemoeien met de afzet. CNB wordt daar ook mee geconfronteerd. Dat leidt tot een dilemma, want beide partijen zijn vaak klant. “Het is een illusie te denken dat als we niets doen er ook niets gebeurt. We vinden overigens ook dat exporteren, net als kweken en bemiddelen, echt een vak is. Het gaat immers om de goede logistiek, om sortimentskeuzes, er zitten dus zeker forse risico’s aan vast. Maar er zul-

len buitenlandse kopers zijn die direct bij een Nederlands bedrijf willen kopen, daar kunnen we onze ogen niet voor sluiten.” CNB’ s aanpak van dit dilemma is om in voorkomende gevallen in dialoog te treden met de betreffende partijen om zo samen tot een oplossing

Wim Langelaan, herkozen als voorzitter van de raad van commissarissen: ‘Instabiliteit is groot risico’. Ook Sander Wijkstra werd voor een volgende zittingstermijn in de raad van commissarissen herkozen te komen met als doel dat elke schakel doet waarin hij excelleert: de kweker in kweken, de exporteur in exporteren en de bemiddeling in bemiddelen. Want : “Wij zijn geen exporteur en willen dat ook absoluut niet worden.” 31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 39

LAATSTE NIEUWS

Tekst: Redactie BloembollenVisie

Nieuwe leliekwekerij voor Artemis Lilies

GOM start met een spreekuur

Foto: PR

NOORDWIJKERHOUT - Vanaf 3 november is het mogelijk om iedere maandag tussen 9.00 en 10.00 uur een vrijblijvende afspraak te maken met GOM Duin- en Bollenstreek. Heeft u als grondeigenaar een vraag over bijvoorbeeld vergoedingen voor het slopen van opstallen in het buitengebied, het verbeteren van bollengrond, de ruimte-voor-ruimte-regeling, de aankoop van woningbouwtitels of een andere vraag aangaande uw bedrijf kunt u bellen met 0252351150. Omdat er voor grondeigenaren veelal onduidelijkheid is over de mogelijkheden ten aanzien van de plannen voor of ontwikkeling van hun bedrijf op korte of lange termijn, kan GOM een adviserende of ondersteunende partner zijn. Voor dit doel is besloten tot het organiseren van een laagdrempelig spreekuur. Greenport Ontwikkelingsmaatschappij (GOM) is het regionaal ontwikkelbedrijf voor de herstructurering van de Duin- en Bollenstreek. De missie is het door middel van actieve gebieds(her)ontwikkeling tot stand brengen van een economisch en ruimtelijk vitale Duin- en Bollenstreek.

Huisbroei Lenteflora geplant ALMERE - Artemis Lilies, onderdeel van Artemis Nurseries, heeft in Almere een nieuwe leliekwekerij in productie genomen. Artemis Lilies heeft begin 2014 een nieuwe kwekerij aangekocht in Almere en deze uitgerust met de modernste productietechnieken en logistieke systemen. De in fases uitgevoerde nieuwbouw nadert zijn voltooiing. De leliekwekerij teelt op de nieuwe locatie een breed samengesteld assortiment lelies met exclusieve rassen op een oppervlakte van ruim 6 hectare. Op 13 oktober 2014 zijn de eerste lelies uit de nieuwe kwekerij onder de naam Artemis Lillies geveild. De officiële opening van de nieuwe kwekerij staat gepland in januari 2015.

PlantgezondheidEvent toont nieuwste ontwikkelingen

LISSE - Voor de Lenteflora is het seizoen vorige week zaterdag begonnen met het planten van de bloembollen voor de huisbroei bij Jan Heemskerk. Er werden grote, gezonde bollen geplant die er met een paar extra handen snel in zaten. Aangezien de scholierenbroei komend jaar vijf jaar bestaat, vonden de organisatoren het een goed idee om komend jaar een thema te kiezen dat aansluit bij de jeugd. Gekozen is voor het thema Circus. Het thema is al aardig uitgewerkt, maar een goede slogan moet nog bedacht worden. In elk geval komt het jeugdcircus Atleta uit Warmond tijdens de tentoonstelling voorstellingen geven en zij helpt tevens met accessoires voor de aankleding. Half januari worden de bollen uitgedeeld waarna de huisbroeiers vier weken de tijd hebben tot de tentoonstelling om ze in bloei te trekken.

Foto: PR

ROELOFARENDSVEEN - Ontwikkelingen in de plantgezondheid gaan razendsnel. Tijdens het op 12 november te houden PlantgezondheidEvent van LTO Glaskracht Nederland worden glastuinbouwondernemers en geïnteresseerden bijgepraat over de nieuwste ontwikkelingen en wordt een doorkijk gegeven naar de toekomst. Het event, dat plaatsvindt bij Naktuinbouw, bestaat uit verschillende rondes gericht op glasgroente, snijbloemen en potplanten met workshops, presentaties en een informatiemarkt. Er wordt enerzijds ingegaan op de bestrijding van diverse ziekten en plagen, zoals trips en luis en hoe planten hiertegen weerbaarder te maken. Anderzijds wordt aandacht besteed aan preventie en diagnostiek. De workshops worden gegeven door Biobest, Certis, Ecostyle, Koppert, Biopol Natural en Syngenta. Elk bedrijf gaat tijdens de workshops in op biologische gewasbescherming en plaagbestrijding of plantweerbaarheid en ziektebestrijding. Tijdens deze bijeenkomst is tevens spuitlicentieverlenging mogelijk. Aanmelden kan tot 10 november op www.ltoglaskrachtnederland.nl.

Interessante materialenveiling CNB en Troostwijk Veilingen LISSE - De samenwerking tussen CNB en Troostwijk Veilingen werpt zijn vruchten af. De eerste veiling die beide partijen zullen uitvoeren is in opdracht van L.G.M. van der Poel uit ’t Zand en betreft een zeer omvangrijke, goed onderhouden, moderne inventaris, waarvan veel machines van recent bouwjaar. De veiling zal op 26 november online staan op de website van Troostwijk Veilingen. Op 6 december is er een kijkdag voor geïnteresseerden, waarna de veiling op 10 december zal sluiten. Interessante machines komen in aanbod, waaronder een Massey Ferguson 40 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

6445 tractor, een Fiat 72-94 tractor, een Botman zelfrijdende kopmachine, een Ocmis beregeningshaspel, een Vogel & Noot 2-schaar wentelploeg, een Compas dubbele sorteermachine en betonplex kuubskisten. De verwachting is dat de combinatie van de kennis van CNB over het veilen van specifiek een bloembolleninventaris én de sterk doorontwikkelde digitale veilmodule met enorm marktbereik van Troostwijk Veilingen succesvol zal zijn. Voor meer info kan contact opgenomen worden met Jan Meijer van CNB via tel. 06-10442803.

Samenwerken met sensoren en robots in de tuinbouw

Cursus Inleiding Erfelijkheidsleer en Plantenveredeling

NOORDWIJK - Bent u geïnteresseerd in de kansen die robotisering bedrijven in de tuinbouwketen kan bieden? Kom dan op 18 november naar de themabijeenkomst ‘Samenwerken met sensoren en robots in de tuinbouw’ van de Innovatiemotor Greenport Aalsmeer. Wat zijn de ontwikkelingen op het gebied van Smart Green Robotics en wat kan ik ermee als tuinbouwondernemer? Sprekers zijn Arie van den Ende (Delft Robotics), Erik Pekkeriet (Wageningen UR) en Joris Castermans (KvK, Internet of Things). De bijeenkomst vindt plaats bij ESA-BIC in Noordwijk, de plek in Nederland waar onderzocht wordt hoe innovaties uit de ruimtevaart toegepast kunnen worden in het bedrijfsleven. Samen met aanwezige experts worden ook de ideeën en kansen voor uw bedrijf besproken. De entree is gratis voor ondernemers in de Greenport Aalsmeer en de bijeenkomst duurt van 14.00 tot 18.00 uur.

GELDROP - Veredelen is teamwork. Behalve de veredelaars zijn ook veredelingsassistenten of selecteurs en gewasverzorgers direct betrokken bij het veredelingsprogramma. Om deze medewerkers inzicht te geven in de globale aspecten van een veredelingsprogramma is de cursus Inleiding Erfelijkheidsleer en Plantenveredeling opgezet. De cursus geeft hen achtergrondkennis voor de eigen werkzaamheden. De cursus is bestemd voor medewerkers aan het veredelingsprogramma die selectie- en kruisingswerkzaamheden uitvoeren en andere medewerkers die inzicht willen hebben in hoe een veredelingsprogramma in elkaar zit. Het doel is kennismaken met de voornaamste basisbegrippen en basistechnieken uit de erfelijkheidsleer en plantenveredeling. Het lesprogramma en actuele informatie over de lesdagen en de cursus zijn te vinden op www.breedwise.nl.

Helleborus tuinplant van de Maand HONSELERSDIJK - Helleborus is Tuinplant van de Maand november. Met als credo ‘Beauty in de border’ onderneemt Mooiwatplantendoen.nl diverse PR-activiteiten richting consumentenmedia. Speciaal voor tuincentra, bloemist, groothandelaren en kwekers is een gratis informatiemap beschikbaar voor gebruik in eigen folder, op website of via Social Mediakanalen. Als verkoopondersteuning voor tuincentrum, bloemist en kweker is een informatiemap ‘Tuinplant van de Maand november’ geproduceerd. Deze digitale map bestaat uit sfeerbeelden en basisteksten die gebruikt kunnen worden voor diverse doeleinden. De informatiemap is kosteloos te downloaden. Onder meer landelijke tv-programma’s als Eigen Huis en Tuin (8 november, 18.00 uur op RTL4) en Rob’s Grote Tuinverbouwing (8 november, 17.00 uur op SBS6) zullen aandacht besteden aan de Tuinplant van de Maand november. Mooiwatplantendoen.nl is een initiatief van Bloemenbureau Holland.

Topbloemen.nl heeft op haar website een boekettenlijn met Fair Flowers Fair Plants-boeketten geïntroduceerd. Opnieuw een signaal uit de markt dat eerlijke en milieuvriendelijk geteelde bloemen en planten in trek zijn bij de consument. Nu online een boeket bestellen betekent bezorging door een van de driehonderd gespecialiseerde bloemisten in Nederland waardoor er een ruime dekking is door heel het land. Topbloemen is de eerste grote online aanbieder van FFP-boeketten in Nederland. De boeketten bestaan voor minimaal tachtig procent uit FFP-producten, zoals rozen, gerbera’s en decoratiegroen en het streven is om een compleet assortiment aan te kunnen bieden.

Negen nominaties Dutch Flower Awards AALSMEER - Dutch Flower Group (DFG) heeft dit jaar negen kwekers genomineerd voor de Dutch Flower Awards 2014. De onderscheidingen worden uitgereikt in de categorieën snijbloemen, planten en buitenlandse kwekers. De criteria voor de selectie van de genomineerden zijn onder meer betrouwbaarheid, duurzaamheid en innovatie. Het is voor de dertiende achtereenvolgende keer dat de wereldwijd opererende familie van handelsbedrijven met de Dutch Flower Awards haar ketenpartners, de kwekers, letterlijk in de schijnwerpers zet. De bekendmaking van de winnaars vindt plaats op de FloraHolland Trade Fair Aalsmeer op 6 november om 15.00 uur op de stand van DFG (17.3). Bij de snijbloemen zijn de nominaties gegaan naar Karel van Klaveren & Zn bv, Marjoland bv en Together 2 Grow. In de categorie Planten zijn Kwekerij Jongerling, J&P ten Have Potplanten Cultures en Handelskwekerij Ubink bv genomineerd. Fontana Limited (Kenia), Galilee Peonies (Israel) en Jardines de los Andes (Colombia) zijn de genomineerde buitenlandse kwekers.

Foto: PR

Fair Flowers Fair Plants bij Topbloemen.nl

De Schüllhorn koopt Ipheion uniflorum ‘Tessa’ ANNA PAULOWNA - Met tussenkomst van CNB heeft Kwekerij De Schüllhorn recentelijk de gehele partij Ipheion uniflorum Tessa aangekocht, inclusief het Europees kwekersrecht. Kwekerij De Schüllhorn beschikt met deze aankoop nu zowel over het kwekersrecht van Ipheion ‘Charlotte Bishop’ als van Ipheion uniflorum ‘Tessa’. Naast deze roze Ipheions biedt de kwekerij ook een witte (‘Alberto Castillo’) en een donkerblauwe (‘Jessie’) Ipheion aan. Eigenschappen van de roze Ipheion zijn paarsroze, stervormige bloemetjes met een donkere nerf op ieder bloemblaadje die in mei bloeien en wanneer ze ‘vast staan’ ook in de wintermaanden. Bovendien kent deze Ipheion een zeer lange bloeitijd doordat meerdere bloemen uit een bol na elkaar in bloei komen. De hoogte is zo’n 10 à15 cm. De leverbare maat is 4/+. De verwildering is goed via de bol en verspreiding van zaad. De naar knoflook geurende bollen bestrijden onder andere het rozenaaltje. Alle genoemde soorten zijn kwekersrechtelijk beschermd en voor meer informatie en/of prijzen kan men terecht bij CNB-vertegenwoordiger Hein Lommerse, tel. 06-53842830 of [email protected]. 31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 41

ACTUEEL

POLDERTUIN ANNA PAULOWNA

‘Ieder voorjaar nieuw’ In Anna Paulowna (gemeente Hollands Kroon) ligt de Poldertuin, een tuin waarin diverse voorjaarsbloeiers gratis te bezichtigen zijn. Dit jaar was het erop of eronder voor de Poldertuin. Door de harde inzet van de stichting is het noodlot bespaard gebleven. Daarmee is het gevaar nog niet geweken, zodoende dat de vrijwilligers zich hard blijven maken voor het bestaan van de Poldertuin. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

D

e Poldertuin is een begrip in het Noordelijk Zandgebied. Sommige noemen het ook wel ‘Klein Keukenhof’. Dat zegt genoeg voor iemand die de Poldertuin in Anna

Paulowna nog nooit gezien heeft. Dit jaar is er een voor in de boeken. Het scheelde maar een haartje of de Poldertuin in zijn huidige vorm was er niet meer. Het behoud is te danken aan de inzet van de voormalige commissie Poldertuin, dat nu een stichting is geworden. Deze wijziging alleen zorgde daar zeker niet voor. Een aantal stevige gesprekken en brieven rich-

André Duivenvoorden: ‘Ruim tachtig bedrijven zorgen jaarlijks voor 200.000 bollen’ 42 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

ting de gemeente en de politieke partijen zorgden ervoor dat er aandacht voor het onderwerp was. Zo vertellen vrijwilligers Wil Totté, André Duivenvoorden en Frans van Lierop over de stappen die dit jaar zijn gezet.

ACTIE “Het begon dit jaar met een voorstel van Holland Cityflower om machinaal bollen in de Poldertuin te planten. Holland Cityflower plant ook onder gras en in bermen voor andere gemeenten”, zo vertelt Duivenvoorden. “Zij konden dat voor minder doen dan begroot. Daardoor stonden wij als commissie buiten spel, terwijl wij ons altijd vrijwillig hebben ingezet voor de Poldertuin. Daarom ging ik naar de raadsvergadering in mei. Wij kregen daar te horen dat als wij een begroting konden presenteren die lager zou zijn, wij het beheer mogelijk konden behouden. Binnen een week moesten we het indienen. Samen met de KAVB hebben we dat ook gedaan. Toen we niks hoorden, ben

ik op een gegeven moment alle politieke partijen gaan e-mailen, waarna een reactie kwam. Wat bleek: na de fusie van de gemeente van Anna Paulowna naar Hollands Kroon hadden diverse partijen geen idee wat de Poldertuin was. Die tijd kreeg ik regelmatig telefoontjes over wat het precies was. In juni kon ik weer inspreken op de open raadsvergadering. Wonderlijk kregen we toen te horen dat we door mochten gaan.” Het laatste jaar was erg spannend voor de Poldertuin, maar het liep al vier jaar stroef. De gemeente wil bezuinigen en opperde dan ook dat er entreegeld gevraagd moest worden, maar dat ziet de stichting niet zitten. “Toen was het idee al: de Poldertuin moet gratis en voor iedereen toegankelijk zijn. Dat moet zo blijven”, geeft Van Lierop aan. Het geld dat de Poldertuin kost, zit voornamelijk in het onderhoud van de tuin. “Het is vergelijkbaar met het werk in gemeenteperken”, geeft Duivenvoorden aan. “We hebben nu voor twee jaar afspraken met de gemeente gemaakt. Daarna gaan we evalueren. Normaal kregen we hulp bij het planten, oogsten en onderhoud van de voorjaarsbloeiers. Nu is de afspraak dat de gemeente het groen verzorgd, zoals de bomen, het gras en de waterpartijen. Als stichting doen wij alles wat te maken heeft met bollen. Via de KAVB sturen we een brief naar bollenbedrijven uit het Noordelijk Zandgebied met de vraag of ze bollen willen doneren. Ruim tachtig bedrijven zorgen jaarlijks voor 200.000 bollen. We planten een zeer divers assortiment, bestaande uit zo’n 250 tulpen-, 70 narcissen- en 30 hyacintencultivars en nog diverse bijzondere bolgewassen.”

EXTRA HANDEN Een belangrijke wijziging is die van een commissie naar een stichting. Zo vertelt Duivenvoorden: “Er wordt geen geld gegeven aan een groepje vrijwilligers. Dat kan alleen maar als je een stichting bent. Daarom zijn wij vandaag de dag een stichting.” Het bestuur bestaat uit vier

personen: Duivenvoorden, Van Lierop, Leo Huiberts en Nico Vonderbank vanuit de KAVB. Het team van vrijwilligers staat onder leiding van Duivenvoorden en Totté en is aangevuld met de bestuursleden Van Lierop en Huiberts. Daarnaast werken Jan Raven, Siem Smit, Jan van den Hoek, Bram Dorsman, Piet van Zanten, George Mooiman, Arie van Lierop en Jaap Looijesteijn mee. De groep is extra groot dit jaar, geeft Totté aan. “Voorheen kregen we hulp tijdens het planten van leerlingen van het Clusius College in Schagen.

‘We krijgen veel positieve reacties en daar doe je het voor’ Die samenwerking verliep niet alle jaren even soepel. Eigenlijk ging het vorig jaar heel goed, maar het Clusius College heeft aangegeven dat

het planten nu niet in hun lesplan paste, volgend jaar wellicht wel. Daarom hadden we nu extra handen nodig en is onze groep vrijwilligers uitgebreid. Het planten verliep op deze manier ook naar tevredenheid.” De Poldertuin komt er dit jaar net even anders uit te zien dan gewend. Normaal werden de bollen in cirkels gepland. Nu is er gekozen voor een lijnenspel en er zijn meer gemengde inzendingen. Van Lierop: “De consument wil graag gemengde beplantingen. Die trend is daarom nu ook te zien in de tuin.” De bollen zijn dit jaar handmatig met een truffel geplant. De vrijwilligers kijken uit naar het resultaat. “We proberen het elk jaar aantrekkelijk te maken, ook voor bezoekers die vaker komen. Zo zijn we ieder voorjaar nieuw.” De tweede week van april vindt de officiële opening plaats. Ook voor die tijd is het al druk door bezoek van toeristen en vakgenoten. Zo geven de vrijwilligers aan: “Inzenders nemen hun relaties mee, fotograven komen hier productfoto’s maken en toeristen zijn lovend. We krijgen dan ook veel positieve reacties en daar doe je het voor.”

Geschiedenis Poldertuin De Poldertuin is in 1855 ontworpen door Jan David Zocher jr. die ook het ontwerp van de tuin van Paleis Soestdijk en het Vondelpark in Amsterdam heeft gemaakt. In die tijd was de tuin al gratis toegankelijk voor bezoekers. Toen waren er nog geen voorjaarsbloeiers te bezichtigen, maar was het meer een dierentuin met herten en konijnen. Het Polderhuis dat voor de tuin staat was voorheen het waterschapskantoor. Toen Anna Paulowna als waterschap werd opgeheven, werd de tuin verkocht voor een symbolisch bedrag van een gulden aan de gemeente. Het Polderhuis kwam in bezit van W. Meeuwissen en die verkocht het vervolgens aan Frans en José van Lierop, de huidige bewoners. In de tijd van de eerste verkoop - zo’n 31 jaar geleden - kwam het idee van Leny van den Berg-Onderwater om bollen te planten in de tuin. Dat was het begin van de Poldertuin in zijn huidige vorm. Toentertijd was dat ook mogelijk geeft de stichting aan, omdat er bomen wegvielen waardoor er meer ruimte voor bollen ontstond. Vandaag de dag is de tuin 1,5 hectare groot en plant de stichting elk jaar zo’n 200.000 bollen. Dat zorgt voor een gevarieerd sortiment voorjaarsbloeiers. De tuin is het hele jaar door iedere dag van zonsopgang tot zonsondergang geopend.

31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 43

BOOMKWEKERIJ

De verschraling binnen het sortiment heeft ook effect gehad op de bomengroep. Een groot aantal geslachten is slechts sporadisch te zien. Dat geldt bijvoorbeeld voor Tetradium, een winterharde drachtplant met bloei in de zomer en bes in de herfst. Tekst: Emiel van den Berg Fotografie: www.visionspictures.com

T

etradium is een onbekende boom die hoort bij de ruitfamilie, de Rutaceae. Naast de kruidachtige Ruta zijn houtige heesters als Skimmia, Poncirus, Citrus en Choisya en bomen als Ptelea en Phellodendron bekende familieleden. Tetradium had vroeger de naam Euodia, maar sinds een dertigtal jaren is er sprake van het aparte geslacht Tetradium dat negen soorten kent. Verschillen tussen de twee geslachten zijn de geveerde bladeren bij Tetradium en het feit dat de bloemtuilen bij Tetradium aan de toppen van de takken staan, terwijl ze bij Euodia vanuit de bladoksels verschijnen. Verschil is ook dat Tetradium winterhard is en Euodia een meer subtropische plant is. De wetenschappelijke naam Tetradium is gebaseerd op het Griekse woord tetradion. Het hierin verscholen getal vier verwijst naar de vier kelkbladeren, de vier kroonbladeren, de vier meeldraden en de vier vruchtbeginsels die Tetradium kenmerken. Een Nederlandse naam heeft de plant niet.

ZUIDOOSTAZIË Veruit de bekendste Tetradium-soort is T. daniellii. De boom is inheems in Zuidoost-Azië, van de Himalaya in het westen tot China in het oosten en Java in het zuidoosten. In zijn natuurlijke habitat kan de boom tot 15 meter hoogte groeien, echter als de boom hier in Nederland wordt aangeplant is een hoogte van 7 tot 8 meter het maximum. In eerste instantie is de groeikracht sterk, later neemt deze af. Eenmaal volwassen heeft de boom een breed-ronde, open kroon op een gladde grijze stam die later iets gegroefd is. De olijfgroene scheuten bevatten merg en zijn aanvankelijk iets behaard en rood getint. Later kleuren ze grijs en worden ze kaal. Kenmerkend zijn dan de vele lenticellen. Het oneven geveerde blad is frisgroen tot dofgroen. Het bestaat uit vijf tot negen helder 44 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

Tetradium danielli

Tetradium maakt vooral de bijen blij glanzende deelblaadjes van circa 10 cm lengte. Deze zijn langwerpig-ovaal en gaafrandig. Een volgroeid blad kan tot 40 cm lengte halen waarbij opvallend is dat de bladspil soms een roodachtige kleur heeft. Bij het kneuzen van het blad komt een doordringende geur vrij. Vanaf eind juni verschijnen de bloemen en de bloei gaat soms tot in augustus door. De bloemen staan in iets overhangende tuilen die aan het einde van de twijgen verschijnen. Een bloemtuil is tot 15 cm breed en rijk gevuld met sterk geurende crèmewitte bloempjes die contrastrijk afsteken tegen de roodgetinte bloemstengels. Belangrijk om te weten is dat de bloemen veel bijen aantrekken, een gewaardeerde eigenschap aangezien het met de bijen al enkele jaren slecht gaat. Promotie van Tetradium zou in dat opzicht gunstig zijn. Bij imkers is de boom al sinds lange tijd bekend als drachtboom.

GOED WINTERHARD Is T. daniellii uitgebloeid, dan kunnen bij de vrouwelijke bomen kleine ovale vruchtjes verschijnen. Deze zijn in eerste instantie rood gekleurd maar veranderen later naar bijna zwart. Ook het zaad is zwart. De vruchtjes, die

circa 8 mm lang en 5 mm breed zijn, glimmen sterk. T. daniellii var. hupehensis is sterk gelijkend. Opvallend anders is de cultivar ‘Moonlight’ met bont blad. ‘Moonlight’ blijft met een hoogte van circa 3 meter bescheiden van omvang. Voor alle T. daniellii geldt dat ze goed winterhard zijn en dat ze prima toepasbaar zijn in zowel de particuliere tuin als het openbaar groen. De boom verdraagt geen verharding dus dient altijd in het groen te worden aangeplant. Verder is een goed doorlatende, niet te lichte bodem aan te raden. Bij voorkeur een zwaardere zandgrond, lichte kleigrond, löss- of zavelgrond. T. daniellii verlangt een zonnige tot licht beschaduwde standplaats en is tweehuizig en eenslachtig. Er zijn dus zowel mannelijke als vrouwelijke bomen en bloemen. Minder bekend is T. glabrifolium. Deze sterk aromatische, kleine boom heeft veervormig tegenoverstaande bladeren van 14 tot 30 cm en verlangt een beschutte standplaats. T. henryi is een uit China afkomstige struik tot kleine boom die tot circa 5 meter hoogte groeit. De boom heeft dun geveerd blad dat aan de onderzijde blauwachtig is. De bloemen die in augustus verschijnen zijn witroze en de winterhardheid is goed.

TIEN VRAGEN AAN... Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

1

HOE KIJK JE TERUG OP JE JEUGD? “Die was zeer vrij en onbevangen, mijn ouders waren erg zorgzaam. Al moest ik wel als een na jongste met twee broers en twee zusters boven me regelmatig vechten voor mijn plekje in de hiërarchie. Mijn ouders gaven mij wel alle vrijheid om mezelf te ontplooien en de dingen te doen die ik leuk vond.”

2

WAT GEEF JIJ JE KINDEREN MEE VANUIT HET VAK? “Vanuit mijn vorige vak de schoonheid en diversiteit van allerlei bolbloemgewassen. En vanuit mijn huidige vak dat we een goede verhouding proberen te krijgen tussen chemisch en biologisch geteelde producten. Dat we gangbare landbouw met chemie nodig hebben om aan het voedselvraagstuk te voldoen.”

3

Peter Apeldoorn Peter Apeldoorn (56) was eerst twaalf jaar timmerman voordat hij het bollenvak in ging, als intermediair bij Hobaho. Maar liefst 28 jaar richtte hij zich op de bemiddeling in lelies. Zes maanden geleden maakte hij een switch: hij werd buitendienstmedewerker bij CAV Agrotheek.

WAT LEVERT SAMENWER KING JE OP? “Je kunt meer bereiken, omdat je naar buiten toe een eenheid uitstraalt. Wat door je klanten als zeer positief wordt opgevat en dat laat zich terugbetalen.”

4

MET WIE ZOU JE EEN DAG WILLEN RUILEN? “Met onze koning Willem Alexander, dan heb ik in ieder geval Maxima erbij! Dan zou ik zijn houding willen veranderen. Niet dat stijve gedoe met al die verplichtingen en protocollen, maar af en toe ook lekker losjes in spijkerbroek en T-shirt. Als koning zou ik een nog grotere auto aanschaffen dan ik nu al heb.”

5

WELKE TOEKOMSTVER WACHTING HEB JE VOOR JE OMGEVING? “Ik hoop in de toekomst op nog meer woningbouw in ’t Zand: socialewoningbouw, vrije sector en woningen voor alleenstaanden. Daarnaast is het van groot belang dat het industriegebied wordt uitgebreid voor de werkgelegenheid, zodat ’t Zand als groeikern van de gemeente Schagen het voorbeeld kan zijn voor prettig wonen, werken en sporten.”

6

HOE ZIE JIJ DE ROL VAN HET BEMIDDELINGSBUREAU IN DE TOEKOMST? “Er zal altijd een plaats weggelegd

blijven voor de bemiddelingsbureaus, omdat daar veel kennis aanwezig is. De rechtstreekse handel tussen koper en verkoper zal wel groter worden, maar dan zal er misschien een bepaalde vorm van samenwerking kunnen ontstaan tussen de bemiddelingsbureaus.”

7

WAT VIND JE VAN HET HUI DIGE TOELATINGSBELEID VAN GEWASBESCHER MINGSMIDDELEN? “Binnen de bloembollensector zijn er nog steeds veel knelpunten in de bestrijding van ziekten en plagen. Het toelatingsbeleid van nieuwe middelen of nieuwe toepassingen van bestaande middelen is moeizaam in Nederland. Het is wenselijk dat hier eens praktischer (en minder emotioneel) naar gekeken wordt en dat de sector zich beter organiseert om deze belangen te behartigen.”

8

HOE STA JE TEGENOVER DE POLITIEK? “Ten eerste moet de kiesdrempel omhoog naar 5 procent, zodat de versplintering in de politiek beperkt blijft en er serieus beleid gevoerd kan worden. Dan kunnen de regeringspartijen hun verkiezingsprogramma uitvoeren. Daarna kan je als stemgerechtigde beoordelen of je het een goed of slecht beleid vond en eventueel een andere partij het voordeel van de twijfel geven.”

9

IN HOEVERRE IS DE CONSU MENT WERKELIJK GEÏNTE RESSEERD IN HET MILIEU? “De meeste consumenten zijn zeer geïnteresseerd in het milieu. De meerderheid levert inmiddels zijn afval gescheiden aan, zowel in de afvalbak als bij het afvaldepot van de gemeente. Het besef is er zeker. Je wilt als gezond denkend mens toch dat degenen die na jou komen ook nog van deze wereld kunnen blijven genieten.”

10

HOE COMMUNICEER JIJ MET DE OMGEVING VAN JE BEDRIJF? “Voornamelijk persoonlijk, daarnaast veel telefonisch of via de mail en/of post, de diverse vakbeurzen waar je bij hoort te zijn en niet te vergeten de sociale media zoals Facebook en Twitter.”

31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 45

www.ibulb.org Bulbs4Kids laat basisscholen 60.000 bloembollen planten Dit najaar planten 200 klassen, verspreid over heel Nederland, 60.000 bloembollen in hun schooltuinen via Bulbs4Kids. Het is wetenschappelijk bewezen dat spelen in en met een natuurlijke omgeving bijdraagt aan een evenwichtige en gezonde ontwikkeling van kinderen. Initiator iBulb wil met Bulbs4Kids kinderen op een laagdrempelige, spannende manier kennis laten maken met de natuur. Samen bloembollen ontdekken Aan het begin van dit schooljaar konden juffen en meesters van basisscholen in heel Nederland zich inschrijven voor een Bulbs4Kids-pakket. Een van de gelukkige is groep 4/5 van basisschool de Paradijsvogel. Vorige week is het pakket aangekomen. In het pakket zitten 300 bloembollen, 30 schepjes, 30 Bulbs4Kids-boekjes, 30 stekers en lesondersteuning. Alle ingrediënten om samen bloembollen te ontdekken. De Gouden Bloembol Aan Bulbs4Kids is een leuke foto- en videowedstrijd verbonden. Dat maakt het planten van de bollen nóg spannender. De hoofdprijs is de Gouden bloembol 2015, uitgereikt door presentator Lodewijk Hoekstra, bekend van Eigen Huis & Tuin. Lodewijk zal bovendien een inspirerende les over bloembollen voor de winnende klas verzorgen. Voor meer informatie ga naar www.bulbs4kids.com.

Alles over het planten van bloembollen via de vernieuwde website www.bulb.com Consumentenplatform voor bloembollen Wanneer consumenten iets over bloembollen zoeken, dient www.bulb.com als dé website om de benodigde informatie te vinden. Wat is er veranderd? - Er is meer aandacht voor content om de bezoekers zo lang mogelijk te binden. Dit is gedaan door onder andere de toevoeging van video’s, nieuwsberichten, tuinrecepten en een blog. Ook is productspecifieke informatie toegevoegd. - Het gebruiksgemak is verbeterd door een duidelijkere en rustigere look en feel. Er is een zoekfunctie en een lijst met ‘Meest gestelde vragen’ toegevoegd. Verder zijn de doorklikfuncties geoptimaliseerd. Koppeling met PR en sociale media Een bijkomend voordeel van de aanpassingen is dat iBulb PR, sociale media en de website met elkaar kan verbinden om zo meer bezoekers te krijgen. Concreet houdt dit in: - In persberichten wordt nu standaard verwezen naar www.bulb.com zodat de pers dit over kan nemen in publicaties. - Ook worden de persberichten die uitgestuurd worden op de website geplaatst en wordt op Facebook verwezen naar de website. Bent u nieuwsgierig geworden? Neem dan gauw een kijkje op www.bulb.com. 46 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

ANTHOS Weeresteinstraat 10 • postbus 170 • 2180 AD Hillegom • tel. 0252 535080 • fax 0252 535088 • www.anthos.org

COLUMN

Export van in peat moss verpakte lelies naar India Op 9 oktober jl. vond in New-Delhi een bilateraal fytosanitair overleg plaats van het ministerie van Economische Zaken en de NVWA met de hoogste fytosanitaire autoriteiten van het Indiase centrale ministerie van landbouw. Het overleg stond in het teken van een aantal exportbelemmerende issues, waaronder de door India voorgeschreven behandeling van peat moss. Deze behandeling leek toch ook van toepassing te zijn voor peat moss dat als verpakkingsmateriaal bij lelie wordt gebruikt. India heeft op basis van een verzoek van Nederland op 27 juni 2014 de wetgeving aangepast en dit middels een notificatie gepubliceerd in ‘the Gazette of India’. Met deze correctie is het praktische probleem voor de Nederlandse exporteurs van lelies opgelost. Lelies mogen verpakt worden in peat moss zonder dat deze behandeld hoeft te worden als verklaard kan worden dat er gebruik wordt gemaakt van nieuwe/verse peat moss die gewonnen is op een diepte van meer dan 2 meter. Peat moss met het RHP-certificaat voldoet daaraan. De NVWA is nog wel in overleg met de Indiase autoriteiten of voor de gebruikte peat moss een apart fytosanitair certificaat moet worden verstrekt. De NVWA heeft aan India te kennen gegeven het standpunt te hebben dat voor een exportproduct één certificaat wordt afgegeven. Dit is in lijn met Internationaal geldende fytosanitaire standaarden. De Indiase autoriteiten konden zich daarin vinden en hebben het ministerie van Economische Zaken en de NVWA gevraagd om dit in een officiële brief weer te geven.

Zantedeschia 2.0 Eind november komt de Anthos-werkgroep Zantedeschia 2.0 bijeen om een stappenplan op te stellen voor het opzetten en inrichten van Zantedeschia 2.0. Doelstelling is om daarmee voor de toekomst markttoegang voor Zantedeschia zeker te stellen en risico’s op vaststaande zendingen te beperken door in het keuringssysteem nadrukkelijker uit te gaan van de fytosanitaire eisen die de belangrijkste afzetlanden ten aanzien van Zantedeschia stellen. Deelname aan Zantedeschia 2.0 is vrijwillig. In eerdere sessies van de werkgroep zijn de ziekten en plagen al in beeld gebracht. In eerste instantie zal vooral ingezet worden op virussen. Nog besproken moet worden of vanuit Tracking & Tracing-oogpunt het Ketenregister door deelnemers gebruikt moet worden.

Ketenregister faciliteert export lelie naar China Een twaalftal leliehandelsbedrijven maakt sinds begin oktober gebruik van het Ketenregister. Daardoor kunnen deze handelsbedrijven lelies naar China exporteren zonder dat vlak voor export nog een exporttoets uitgevoerd hoeft te worden. De werking van deze systeemaanpak wordt nog wel geverifieerd middels een monitoring waarbij van een aantal partijen leverbare bollen getoetst worden. Naar aanleiding van traceringsonderzoek van notificaties die de NVWA vorig exportseizoen uit China heeft ontvangen, heeft de NVWA aan de BKD te kennen gegeven dat er nadrukkelijker controle uitgevoerd moet worden op Tracking & Tracing om te waarborgen dat uitsluitend een fytosanitair certificaat wordt afgegeven als is vastgesteld dat de partijen in de zending voldoen aan de Chinese fytosanitaire eisen. Bij handelsbedrijven die werken met het Ketenregister vindt deze controle automatisch plaats. Handelsbedrijven die niet met het Ketenregister werken moeten met ingang van dit exportseizoen werken met een printerbon. Het Ketenregister biedt de handelsbedrijven belangrijke voordelen, met name ten aanzien van de administratieve controles door de BKD bij de exportkeuring en certificering. Bij export naar Japan hoeft geen printerbon meer aangevraagd te worden. Ook is door het Ketenregister het spoelbewijs voor lelies gedigitaliseerd. Tevens is het via het Ketenregister voor handelsbedrijven bij ontvangst van een partij automatisch duidelijk of een partij geteeld is op een AM-vrij perceel.

Wegvallen toelatingen gewasbeschermingsmiddelen beperkt export naar derde landen Het wegvallen van toelatingen voor gewasbeschermingsmiddelen heeft ook gevolgen voor exportcertificering naar diverse landen, met name wanneer er geen alternatief middel beschikbaar is. Als waarborg om geen ziekten en plagen te introduceren eisen diverse landen namelijk dat een productbehandeling is toegepast in het land van verzending. Soms moet deze behandeling ook verplicht op het exportcertificaat vermeld worden. Als daarvoor geen toelating is dan kan er feitelijk niet gecertificeerd worden. Op verzoek van Anthos is de NVWA bezig om in kaart te brengen bij welke landen dit speelt. Op basis daarvan zal nader overleg plaatsvinden hoe met deze problematiek omgegaan kan worden .

Groen is gezond! Pas geleden introduceerde iBulb haar nieuwe campagne: Bulbs4Kids. Binnen het kader daarvan zullen scholieren dit najaar 60.000 bollen planten, waarmee onze consument voor de toekomst lijkt te zijn geboren. Groen is gezond!, zo roepen we in deze campagne olijk, maar er zijn partijen die daar een heel andere betekenis aan geven. Bij de lancering van de campagne vroeg Greenpeace zich via Twitter meteen af of de kindjes met gifvrije bloembollen aan de gang zouden gaan. En dat was dit jaar niet voor de eerste keer dat zij hun gifpijlen op onze sector richtten, want eerder hadden ze ons ook in het vizier met het door hen uitgevoerde residuenonderzoek. Dat wees naar hun mening uit dat vele van onze producten teveel en soms verboden residuen bevatten en daardoor schadelijk zijn voor de bijenpopulatie. De acties van Greenpeace raken ons hard en ik sluit niet uit dat die ons dit najaar opnieuw zullen treffen. Daarom zijn Anthos en de KAVB samen met de Vereniging van Tuincentra Nederland de mogelijkheden aan het onderzoeken of we over die residuenproblematiek sectorale afspraken kunnen maken. Wellicht dat MPS ons daarbij kan helpen of mogelijk moeten we à la de groentesector MRL’s gaan invoeren. Deze Maximum Residu Levels bepalen hoeveel van een bestrijdingsmiddel er maximaal op een product mag zitten. Het is een wettelijke norm en het toezicht en de handhaving wordt steekproefsgewijs uitgevoerd door de NVWA. Nu hoor ik u al denken, moeten we ons al die sores op de hals halen vanwege de acties van Greenpeace? Ik begrijp dat een ondernemer niet zit te wachten op nieuwe regeltjes en hogere kosten in een markt waarin de marges toch al onder druk staan. Misschien dat ik u daarom niet kan overtuigen, maar wel wil ik u laten weten dat een grote Duitse retailer mij recentelijk liet weten dat niets doen geen optie is, omdat zij groen anders mogelijk als minder gezond gaan beschouwen. De gevolgen daarvan laten zich gemakkelijk raden en dus moeten we aan de slag om de toegevoegde waarde van groen ook voor de consument van de toekomst te blijven beschermen. Henk Westerhof [email protected]

31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 47

ACTUEEL

Tulpencompetitie: kijk en vergelijk In de uitbloeiruimtes van bloemenveilingen hebben de laatste jaren veel proeven plaatsgevonden ter verbetering van de producten, ook voor tulpen. De laatste jaren heeft dit zich ontwikkeld tot een heuse Tulpencompetitie. Inmiddels doen er 145 aanvoerders mee, en dit aantal groeit nog altijd.

twee doelen. De kweker blijft op de hoogte van de kwaliteit van zijn product en hij geeft een positief signaal naar afnemers. De koper kan namelijk de uitbloei- en houdbaarheidsresultaten van de deelnemende kweker op internet inzien via een statistiek.” Belangrijk is ook dat de competitie bijdraagt aan een verbetering van de kwaliteit. “De houdbaarheid is verbeterd van 7.0 in 2008 naar 7.9 in 2013/2014.”

IMAGO In maart 2012 heeft het Productschap Tuinbouw onderzoek gedaan naar het imago van de tulp. In Engeland, Duitsland, Italië, Frankrijk en Rusland werden elk vijfhonderd consumenten geïnterviewd en in totaal 248 bloemisten. “Uit dit verslag blijkt onder meer dat men bij de tulp denkt aan het voorjaar en dat de bloem optimistisch stemt. Met het imago van de tulp zit het dus wel snor. In het rapport staan echter ook wat conclusies die de aandacht verdienen. Gelukkig is na jaren competitie en duizenden geteste bossen veel over de houdbaarheid van de tulp bekend, dus daar kunnen we wel wat mee.”

Nel van den Berg en Egbert van der Does in de uitbloeiruimte

Tekst: Monique Ooms/Egbert van der Does Fotografie: FloraHolland

“A

anvankelijk was het onder andere in Rijnsburg gebruikelijk om tulpen uit de aangevoerde partijen te halen en de aanvoerders uit te nodigen naar hun product te komen kijken”, vertellen productonderzoekers Egbert van der Does en Nel van den Berg van FloraHolland, beide werkzaam in de uitbloeiruimte. “Zo kon de kweker zijn product met die van een andere aanvoerder vergelijken en anticiperen op eventuele gebreken. Dat was productverbetering oude stijl. Dit is uitgegroeid tot de Tulpencompetitie van nu.”

deelnemen; aanvoerders kunnen met meerdere cultivars deelnemen.” Het is duidelijk dat deze dienst aanslaat, het afgelopen seizoen deden 145 aanvoerders mee en dit aantal groeit. “De competitie dient

De bloemist is, volgens het verslag, tevreden over de tulp ‘maar de houdbaarheid zou beter kunnen’ (verslag PT2012-15 ‘Kansen voor bijzondere tulpensoorten’). De geïnterviewde consumenten doen daar nog een schepje bovenop: die verlangen een houdbaarheid van 7 (Rusland), 9 (Duitsland en Nederland), 10 (Engeland en Frankrijk) of zelfs 11 dagen (Italië). “Of dit realistisch is, valt te bezien. Maar in ieder geval geven de resultaten van de afgelopen competities een positief en verbeterend beeld van het product tulp. En dit houden we graag zo.”

TEST Voor de competitie worden, net als voorheen, tulpen uit de aangevoerde partijen gehaald, al blijft het nu niet bij een uitnodiging om het product te komen bekijken. “De kweker krijgt bij deelname een verslag van de test en een verslag van alle testen die voor de competitie plaatsvonden. In totaal zijn dat zo’n negenduizend stelen. Maar, bovenal krijgt hij bij deelname een positieve keuropmerking op het klokfront: ‘vaasleven getest’. Kwekers kunnen overigens met een cultivar per abonnement 48 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

jaargang Gemiddelde houdbaarheid

2008/09

2009/10

2010/11

7.0

7.1

7.2

2011/12 7.3

2012/13

2013/14

7.7

7.9

Bloemen ondersteunen 65e Mechanisatietentoonstelling De 65e editie van de Mechanisatietentoonstelling, die van 13 tot en met 15 januari in Vijfhuizen wordt gehouden, belooft weer een groot succes te worden. De standhouders hebben zich massaal aangemeld en volgens de organisatoren kunnen de bezoekers een interessant programma tegemoet zien. Tekst: Wim Ciggaar Archieffoto: René Faas

D

at de tentoonstelling pas in de derde week van januari plaatsvindt, heeft alles te maken met het feit dat Nieuwjaarsdag in 2015 op een donderdag valt. Aangezien dan niemand beschikbaar is voor de opbouw van de stands en ook de daaropvolgende vrijdag voor veel bedrijven een verplichte sluitingsdag is, rest het SMTB-bestuur weinig anders dan op 8 januari met de opbouw te beginnen en op dinsdag 13 januari van start te gaan. Nieuw is overigens ook dat de ochtendopenstelling vanwege het geringe bezoekersaantal is komen te vervallen. De tentoonstelling gaat nu om 13.00 uur open en duurt tot half tien ’s avonds.

INSCHRIJVINGEN Het aantal inschrijvingen valt de organisatoren niet tegen. Wel zijn er standhouders die met een kleiner oppervlakte genoegen nemen, maar er zijn er ook die juist meer vierkante meters nodig hebben. In zijn totaliteit denkt men weer op zo’n 90 standhouders uit te

komen en ook de beschikbare oppervlakte zal nagenoeg gevuld zijn. SMTB-voorzitter Henny Groothedde: “We hebben nog niet alle inschrijvingen binnen, maar het valt ons niet tegen en ook de marktstemming begint weer wat aan te trekken. Nieuwe inzender is het Innovatie en Demo Centrum Bollen en Vaste planten (IDC) uit Lisse. Deze zal zowel binnen als op het buitenterrein met een stand present zijn. Voor binnen valt daarbij te denken aan een biobased programma en op het buitenterrein worden demonstraties gehouden met precisiespuiten met GPS-ondersteuning, alsmede diverse prototypes van machines in ontwikkeling, zoals een schoffelmachine.”

RANDACTIVITEITEN Ter omlijsting van het mechanisatiegebeuren zullen ook op deze jubileumeditie in de voorhal van het complex weer verschillende ondersteunende activiteiten georganiseerd worden. Daarbij valt onder meer te denken aan een bloemenpresentatie op tafels, waar standhouders de gelegenheid geboden wordt hun bloemen te laten zien, compleet met bedrijfslogo en soortnaambordjes. Inzenders die zich reeds aangemeld hebben zijn Holland Bolroy (nieu-

were tulpencultivars), VWS (vazen lelies), J.A. Borst Bloembollen bv (broeitulpen) en Proeftuin Zwaagdijk (martkbroei). Ook komt er weer een tulpenkeuring ter voorbereiding op de komende regionale keuringen. SMTB-secretaris Hans Guldemond: “De juryleden van de regionale tulpenkeuringen worden op initiatief van de Stichting Nederlands Kampioenschap Tulpen Keuren uitgenodigd om aan deze keuring mee te doen als een soort warming-up voor de plaatselijke keuringen die in januari van start gaan. We hopen echter dat ook de bezoekers van onze tentoonstelling van de gelegenheid gebruik zullen maken om te keuren, al dan niet ter voorbereiding op een regionale keuring. De verplaatsing van beide evenementen naar de voorhal is overigens een groot succes gebleken. Alle bezoekers worden nu twee keer geconfronteerd met beide evenementen, namelijk bij binnenkomst en later bij vertrek.”

NOVITEITENWEDSTRIJD Een andere activiteit die vast op het programmaoverzicht prijkt is de noviteitenwedstrijd. Henny Groothedde: “Alle standhouders krijgen van ons het verzoek om hun noviteiten vooraf aan te melden. Dat kan zelfs nog vlak voor de opening van de tentoonstelling. Uiteraard zijn we ook zelf actief en attenderen we inzenders op de mogelijkheid om mee te doen. Aan de hand van de aanmeldingen worden de standhouders daarna bezocht, hetgeen resulteert in een definitieve lijst die vervolgens door een groep kwekers en exporteurs wordt beoordeeld. De jury is onafhankelijk en staat los van de organisatie. Vorig jaar werden zestien noviteiten aangemeld. Winnaar was toen Agrometius die een bodemscanapparaat introduceerde en daarmee veel publiciteit genereerde.”

RELATIEBIJEENKOMSTEN Een jaarlijks terugkerend item op de mechanisatietentoonstelling zijn de spuitlicentiebijeenkomsten van Van Gent Van der Meer en Nuyens. Ook voor de komende editie staan er weer twee gepland, hetgeen betekent dat er zo’n honderd inschrijvingen kunnen plaatsvinden. Inschrijven kan men zich ook voor de relatiebijeenkomst van Hobaho die voor de donderdagavond gepland staat. Daarnaast verzorgt het IDC Bollen & Vaste planten dagelijks een drietal presentaties. De 65e editie van de mechanisatietentoonstelling wordt op dinsdag 13 januari rond het middaguur officieel geopend door oud-wielrenner Cees Priem. De Mechanisatietentoonstelling heeft over het aantal standhouders niet te klagen 31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 49

WERELDBOL

The Getty Center, Brentwood, Los Angeles, California In de Wereldbol is stil gestaan bij verzamelaars en naamgevers van bolgewassen. Hierbij zijn ook plantentuinen uit binnen- en buitenland de revue gepasseerd. In de komende afleveringen sta ik stil bij tuinen in binnen- en buitenland die ik in de loop van de jaren heb bezocht: wat is er te zien aan bolgewassen, aangevuld met een stukje geschiedenis. Tekst en fotografie: Peter Knippels

T

he Getty Center is een van de twee locaties van het J. Paul Getty Museum. Het museum vindt zijn oorsprong in de persoonlijke verzameling van Jean Paul Getty (1892-1976). Deze industrieel en oliebaron sticht in 1953 in zijn huis het J. Paul Getty Museum. Het museum was en is bekend door de vele bekende werken van grote schilders uit alle perioden: van Rubens, Titian, Van Dyk, Rembrandt tot Van Gogh, Renoir, Monet en Gaughin. En dan vergeet ik de foto- en tekeningenverzamelingen en de beeldhouwwerken. Het Getty Center is in 1997 geopend en bestaat uit verschillende gebouwen waarvan een aantal is ingericht als tentoonstellingsruimte. Architect van het complex is Richard Meier die in Nederland het stadhuis in Den Haag heeft ontworpen. Bij een bezoek kun je eigenlijk kiezen: het complex bekijken of de collecties bekijken. De werken zijn gerangschikt naar periode en stroming, maar hier geen zaal met impressionisten, maar een gebouw van verschillende verdiepingen vol met werken van deze stroming. Vanuit de gebouwen heb je een mooi uitzicht vanuit het noorden op Los Angeles. Ik wil hier stilstaan bij twee tuinen die onderdeel van het Getty Center zijn.

LANDSCAPE PROJECTS In het zuiden van het complex is de Cactus Garden. In deze tuin staan verschillende cac50 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

Aan the Central Garden is maar liefst vijf jaar gewerkt tus-en Agavesoorten die natuurlijk in het zuidwesten van de VS voorkomen, waaronder de bolcactus Echinocactus grusonii, Opuntia stricta en Agave americana. De cactussen lijken willekeurig geplant te zijn, maar dat lijkt me sterk. Het oogt als een natuurlijk tafereel. Op de achtergrond van de tuin de skyline van het zuidwestelijk deel van Los Angeles. Tussen de gebouwen ligt aan de zuidelijke rand The Central Garden. The Central Garden is een ontwerp van Robert Irwin en is 12.400 m2 groot. Irwin is in de VS beroemd door de door hem ontworpen ‘landscape projects’. Het zijn niet zomaar tuinen of parken die hij aanlegt, maar concepten met een verhaal. Dat geldt ook voor The Central Garden die de ruimte tussen de gebouwen en de omgeving moet opvullen. Volgens het concept is de tuin een verbeelding van een natuurlijk ravijn met een door bomen omgeven wandelpad dat je leidt door een bele-

Bezoekinfo: J. Paul Getty Museum 1200 Getty Center Drive Los Angeles, California 90049 www.getty.edu/museum

venis van bezienswaardigheden, geluiden en geuren. Hoe krijg je het bedacht. Irwin heeft alles voor de tuin bewust uitgekozen om de bezoeker de belevenis te laten ondergaan. Dat mag ook wel. Tussen planning en oplevering heeft vijf jaar gezeten. Irwin heeft in de vloer de uitspraak ‘Always changing, never twice the same’ laten zetten, om je als bezoeker te herinneren aan de altijd veranderende natuur van dit levende kunstwerk.

GRATIS Als we The Getty Center in augustus bezoeken, staan er in The Central Garden volop zomerbloeiers in volle bloei. Wij hebben vooraf gelezen over het concept van de tuin, maar dat komt bij ons niet echt over. Wij vinden de rondwandeling gewoon mooi. De wandeling voert ons langs bloeiende Tulbaghia (die sterk naar uien geurt), dahlia’s, Eucomis, Canna en de laatste gladiolen. Bij iedere stap en op ieder hoekje ontdek je nieuwe beelden en gezichten van kleuren en vormen. Wij vinden dit een van de mooiste tuinen die we hebben gezien. We raken niet uitgekeken. Volgende keer gaan we alleen voor The Central Garden. Dat trekt toch meer dan al die ‘echte’ kunst. Voor de toegangsprijs hoef je het niet te laten. Toegang is gratis.

VASTEPLANTENVARIA

Rooidatum compromis bij vaste planten Tekst: Henk van den Berg teelt- en bedrijfsadvies (0252) 340301 / 06-51312207 Fotografie: René Faas

O

p 1 november start voor de meeste vasteplantentelers het rooiseizoen. We hebben met z’n allen afgesproken dat dit voor vaste planten de eerste datum is dat je vaste planten zonder kwaliteitsverlies kuntgaan rooien en verwerken. Het is in de praktijk alleen zo dat deze datum meer door de bedrijfsvoering en de vraag wordt bepaald dan door het ritme van de vaste plant zelf. Voor de meeste vaste planten is de vroegste rooitijd namelijk pas 1 december. Omdat we de datum van 1 november om allerlei praktische en handelstechnische redenen niet terug kunnen draaien, moeten we ons wel realiseren dat de planten die voor 1 december worden gerooid extra aandacht nodig hebben.

GROEIVERLIES De ondergrondse plant groeit nog door tot ongeveer 1 december. Hoewel er per gewas natuurlijk grote verschillen zijn, is dat wel een beetje de algemene regel. Dit houdt dus in dat als een plant voor 1 december wordt gerooid, deze nog niet zijn maximale grootte heeft bereikt. Als de maat van de plant bepalend is voor de kwaliteit, dan is zo laat mogelijk rooien belangrijk. Een voorbeeld is de Geranium, die ondergronds in de laatste groeimaand wel 200 procent in volume kan toenemen. Tijdens het afsterven vindt dus de grootste ondergrondse groei plaats. Op dat moment wordt alle bovengrondse energie

in de ondergrondse delen opgeslagen om als reserve voor de uitgroei van het volgende groeijaar te worden gebruikt. Om deze reden is het ook zo gunstig voor de groei, als het half oktober een keertje vriest. De plant krijgt dan als het ware een seintje dat hij zijn ondergrondse groei moet afmaken voor de winter.

SLECHTER TE BEWAREN Het verlies aan groei is eigenlijk niet het belangrijkste argument om later te rooien. Veel belangrijker is de kwaliteit van de plant in de bewaring. Voor 1 december zijn de planten nog niet helemaal in rust en dus eigenlijk nog niet echt geschikt voor een lange bewaring. Niet dat we hierdoor later moeten gaan rooien, want dat lukt om handels- en arbeidtechnische reden niet. We moeten er echter wel rekening mee houden. In de eerste plaats kunnen we proberen om de vroeger gerooide partijen te gebruiken voor leveranties waarbij de planten direct weer worden geplant of opgepot. Als dit niet gaat, is het belangrijk om te weten dat de plant bij een temperatuur beneden de zeven graden langzamer in rust gaat dan bij een hogere temperatuur. Als de opbouw van de plant het toelaat, kan het bij deze planten verstandig zijn om ze tot ze in rust zijn bij een hogere temperatuur te bewaren. Eerlijkheidshalve moet hierbij worden vermeld dat dit een niet risicoloze bewaartemperatuur is. Aandacht blijft op dit punt dus erg belangrijk. Als hier te slordig mee wordt omgegaan, kan de schade groter zijn dan wanneer de planten direct de koeling in gaan. Dit is aan de telers zelf om in te schatten. Met deze wetenschap

kunnen er wel andere keuzes gemaakt worden. Probeer geen plantgoed te pakken van vroeg gerooide planten. Reserveer de laatst gerooide gewassen voor de allerlaatste leveranties. Controleer de vroeg gerooide planten vaker. Overweeg de mogelijkheid om bij grotere partijen op twee percelen te planten. Hierdoor kan in ieder geval de helft van een partij later worden gerooid en gebruikt worden voor de late leveranties en het maken van plantgoed.

KLANTEN BETER INFORMEREN Erg belangrijk is dat de klant op de hoogte is van de gevoeligheid van een vroeg gerooide plant. De klant gaat er namelijk vanuit dat u als teler een goede plant levert, die goed te bewaren is. Hij staat er niet bij stil dat de planten die hij vroeg afroept, ook vroeg gerooid moeten worden en hierdoor meer aandacht vragen in de bewaring en bij de verzending. In veel gevallen heeft deze klant de planten niet eens vroeg nodig, maar gaat hij er vanuit dat ze alvast maar beter op voorraad kunnen staan. Door de klant op de hoogte te brengen van de gevoeligheden van deze planten, zou hij kunnen besluiten om de planten pas later af te roepen. Lang niet altijd is een vroege afroep gebaseerd op orders die ingevuld moeten worden. Beter overleg kan er alleen maar toe leiden dat het aantal klachten in de keten afneemt. Het belangrijkste is namelijk niet wie de schade betaalt als het fout gaat, maar hoe je die schade in de toekomst kan voorkomen. Waarschijnlijk kan een A4’tje met een kleine gebruiksaanwijzing met aandachtpunten al heel veel problemen voorkomen.

31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 51

TEELTADVIES

INHOUD ALGEMEEN Gewasbeschermingskast..........................................52 Afdekken Foliekassen Organische stof Gietwater

ACONITUM

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN

ALGEMEEN

GEWASBESCHERMINGSKAST Nu het teeltseizoen vrijwel is afgelopen, is het verstandig de kast met gewasbeschermingsmiddelen te controleren. Verwijder lege verpakkingen en middelen waarvan de toelating is verlopen. Loop ook de eisen ten aanzien van de opslag van gewasbeschermingsmiddelen nog eens door. Deze zijn onder meer te vinden in het boekje Gewasbescherming Boomteelt en Vaste Plantenteelt 2014 van DLV Plant.

Aaltjesbestrijding

ASTILBE Aaltjes

GYPSOPHILA Overwintering

HEMEROCALLIS Afsterven

LELIE Plantgoedbewaring .....................................................53

BIJZONDERE BOLGEWASSEN

AFDEKKEN Voor veel vaste planten in pot is vorst niet het grootste probleem. Veel kwalijker is het wanneer de potgrond veel te nat is. Plantenwortels sterven af waardoor de plant veel gevoeliger wordt voor schimmelziekten en dus ook voor vorst. Kijk goed naar de wortelrotgevoelige gewassen. Dek deze komende winter af of rijd ze naar binnen.

Bewaring

GLADIOOL Bewaren van kralen Tripsbestrijding Penvorming bij bewaring

ANEMOON Planten voor knopenteelt ........................................54

HYACINT Kou pottenbroei

IRIS Luisbestrijding

NARCIS

FOLIEKASSEN Vaste planten in pot die onder glas staan, kunnen prima overwinteren. Er zijn bijvoorbeeld voldoende mogelijkheden om te luchten. In foliekassen laat dit nogal eens te wensen over. Wanneer de foliekas is voorzien van zij- of nokluchting, maak hier dan gebruik van en zorg voor luchtbeweging. In eenvoudiger tunnels is dit lastig, zet hier bij vorstvrij weer de deuren open zodat planten weinig last krijgen van Botrytis.

Koudebehoefte

KROKUS Inhalen

TULPEN Opplanten en zuur Zweters en holle stelen Opplanten broei op water .......................................55 Koelen bij 5°C-tulpen Botrytis tulipae

ALGEMEEN Muizen en ratten Stappenplan bouw Haspelinstallatie winterklaar Binders

DE TIPS OVER VASTE PLANTEN WORDEN SAMENGESTELD DOOR DE VASTEPLANTENADVISEURS VAN DLV PLANT BV, T 0172 21 28 27. 52 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

ORGANISCHE STOF Oriënteer u de komende tijd eens op de aanvoer van organische stof. Veel telers zijn geneigd om geen vaste mest meer aan te voeren. Dit vanwege de beperkende aanvoernormen voor stikstof en fosfaat. Voor de diversiteit aan bodemleven is dit echter een ongunstige ontwikkeling. Probeer altijd een aantal tonnen vaste mest aan te voeren. Overweeg verder eens om een veenproduct aan te voeren. Vaste mest levert ongeveer 75 kilo effectieve organische stof, tuinturf ongeveer 375 kg per ton. Deze stabiele vorm van organische stof is vooral nuttig om voeding vast te houden vanwege de negatieve lading. Uitspoeling wordt dus beperkt. Verder biedt een mix van organischestofbronnen een optimale leefomgeving voor het bodemleven. Per ton is een veenproduct wel duurder dan compost of vaste mest, maar gerekend in kilo’s effectieve organische stof biedt deze optie goede mogelijkheden. Per kg effectieve organische stof betaalt u ongeveer even veel. Tuinturf bevat weinig fosfaat en ongeveer 3 kg stikstof per ton. Het voordeel van tuinturf is dat de aanwezige mineralen niet meetellen voor de gebruiksnormen. GIETWATER Neem de komende tijd uw gietwatervoorziening eens onder de loep. Zeker in de vermeerdering van vaste planten is het van cru-

ciaal belang dat er schoon gietwater wordt gebruikt, dat wil zeggen dat het water weinig tot geen ballastzouten, zoals natrium en chloride, bevat. U kunt dit controleren door een gietwateranalyse te laten nemen. Heeft u onvoldoende of slecht gietwater, kijk dan naar de mogelijkheden om bijvoorbeeld meer water op te gaan opvangen en dit te gebruiken. U kunt dan het volgende teeltseizoen optimaal starten. Bespreek de mogelijkheden eens met een adviseur.

ACONITUM

AALTJESBESTRIJDING Gezien de gevoeligheid voor aaltjes is het van belang om de knollen van Aconitum te behandelen in warm water en deze uit te planten op schone grond. Houd daarbij een behandeling aan van twee uur bij 41°C. Bladaaltjes worden met een warmwaterbehandeling goed bestreden. Het effect van een eenmalige behandeling tegen wortelaaltjes (Pratylenchus penetrans en Meloidogyne hapla) is redelijk goed, maar niet voldoende. Jaarlijks ‘koken’ heeft een goed effect op de bestrijding van de wortelaaltjes.

ASTILBE

AALTJES Controleer Astilbe tijdens de verwerking op visuele gebreken of aantastingen. Let daarbij vooral op wortelknobbel- en wortellesieaaltjes. Wortellesieaaltjes zijn te herkennen aan de ‘spinachtige’ vertakkingen aan het einde van de wortels. Wortelknobbelaaltjes geven de bekende knobbels in de wortels. Pas bij een aaltjesaantasting wortelsnoei toe en houd deze partijen gescheiden. Neem in het voorjaar maatregelen door de besmette partijen een warmwaterbehandeling te geven voordat deze worden geplant.

GYPSOPHILA

OVERWINTERING Besteed aandacht aan de bewaring van Gypsophila paniculata. Dit is een moeilijk te bewaren artikel. Het beste kan het plantmateriaal in de cel bij 0,5°C worden bewaard. Als het gewas op het land blijft staan, maai het dan niet af. De planten zullen dan minder snel vorstschade oplopen dan wanneer dit wel wordt gedaan.

HEMEROCALLIS

AFSTERVEN Zet vroeg gerooide Hemerocallis niet te snel weg bij temperaturen rond 0°C en laat de temperatuur rustig terug lopen. De veldwarmte blijft anders te lang in het plantmateriaal hangen waardoor bewaarproblemen ontstaan. Om uitdroging te voorkomen, kunnen de planten het beste worden afgedekt (let op: niet helemaal inpakken in verband met broei). Pas na half december kunnen ze naar de vriescel. Voor een korte bewaring wordt een temperatuur aangehouden van -0,5°C en voor een langere bewaring gaat de temperatuur naar -2°C.

LELIE

PLANTGOEDBEWARING Zorg ervoor dat het plantgoed tijdens de bewaring niet bevriest of uitdroogt. Advies tegen uitdrogen: • de relatieve luchtvochtigheid minimaal op 95% houden; • kratjes met dun plastic folie omwikkelen; • cellen gebruiken die goed geïsoleerd zijn. Daarnaast is ook van belang dat de kisten voldoende luchtcirculatie hebben en de verdampers niet rechtstreeks op het product blazen. Twee weken na verwerking is de minimale norm voor circulatie 50 m³/m³ bollen/uur. Controleer elke dag of de gewenste temperatuur ook in de cel en de kisten aanwezig is. Zorg ervoor dat er geen stortkegels in de kisten voorkomen. Zet bij fijn plantgoed een kist op zijn kop op de bodem van de palletkist. Stort fijn plantgoed na het koken om, zodat het weer los komt te liggen. Hiervoor zijn diverse machines op de markt. Maak kisten gelijkmatig vol en doe ze niet te vol. Zet de kisten met de kleinste maten plantgoed aan het eind van de rij het verst van de bewaarwand omdat daar de druk het hoogst is.

1. Beschermen tegen uitdroging bijvoorbeeld door bewaring in turfmolm. 2. Bij langdurige bewaring (meer dan twaalf weken) moet de temperatuur naar 5°C. 3. Bij langdurige bewaring van Triteleia (Brodiaea) en Ixia’s bij 25°C en laat planten, kunnen bolletjes gaan verstenen. Voorkom dit door de relatieve luchtvochtigheid op 85% te houden. 4. Te lange spruiten bij het planten zijn te voorkomen door vier tot zes weken voor het planten 9°C te geven. Enige opbrengstderving is dan mogelijk.

GLADIOOL

BEWAREN VAN KRALEN Bewaar de kralen vanaf het rooien tot aan de warmwaterbehandeling bij 20-25°C. Bewaring bij lagere temperaturen geeft meer kans op kookschade. Zorg tijdens de bewaring voor een regelmatige luchtbeweging. Pas de warmwaterbehandeling pas drie tot vier maanden na het rooien toe om schade te voorkomen. Houd de temperatuur na de warmwaterbehandeling, ontsmetten en drogen op 9-10°C. TRIPSBESTRIJDING

Opmerking: Door het toepassen van wortelsnoei gaat er meer plantgoed in een kist en dus ook in een cel. Ga na of de capaciteit van de koelinstallatie onder deze gewijzigde omstandigheden nog voldoende is. Als de koelcapaciteit krap of zelfs onvoldoende is, heeft dit veel koelacties tot gevolg. Hierdoor neemt de kans op uitdrogen van het plantgoed toe.

BIJZONDERE BOLGEWASSEN

BEWARING Voor een goed resultaat bij de uiteindelijke afnemer is een optimale bewaring van bijzondere bolgewassen noodzakelijk. Bestel zonodig op afroep, omdat de kweker of handelaar de gewenste temperatuur vaak het best kan geven. Onderstaand volgt een overzicht met de richtlijnen voor de bewaartemperatuur voor de verschillende gewassen: Temperatuur 0 tot 2°C 2 tot 5°C 5°C 7 tot 9°C 9 tot 13°C 15 tot 17°C 17 tot 20°C 20°C 12 weken 20°C daarna 5°C 6 weken 20°C daarna 5°C 23 tot 25°C

Er zijn verschillende manieren voor de tripsbestrijding. Warmeluchtbehandeling: Een warmeluchtbehandeling van gladiolenknollen gedurende 24 uur bij 41°C bestrijdt alle stadia van trips volledig. De warmeluchtbehandeling kan in pitten en in knollen worden toegepast. Leidraad hier-

Gewassen Liatris Sauromatum venosum (Arum cornutum); Crocosmia; Montbretia; Tigridia 1) Oxalis deppei Dahlia; Eremurus 1) Amaryllis 2); Zantedeschia; Eucomis; Canna 1) Ranonkel; Anemone coronaria; knolbegonia Galtonia; Gloriosa Gladiolus callianthus ‘Murielae’ (Acidanthera murielae); Zephyranthes Gladiolus nanus en colvillii Sprekelia Sparaxis; Triteleia (Brodiaea); Ixia 3); Hymenocallis (Ismene) 4); Tritonia; Ornithogalum thyrsoïdes.

bij is dat de warmeluchtbehandeling start op het moment dat de 41°C wordt bereikt op alle plekken tussen het plantgoed. Uiteraard is het goed bijhouden van de temperatuur noodzakelijk. Het beste tijdstip om deze behandeling toe te passen is tijdens het nadrogen. Een herhaling van de warmeluchtbehandeling bij de export wordt door pitten en knollen goed verdragen en heeft geen negatieve gevolgen voor de opbrengst en plantkwaliteit. Deze behandeling is meer geschikt voor knollen die geen lange koude bewaring krijgen. Let op penvorming als de rust doorbroken is. Worden de gladiolen minimaal acht weken bij 5°C of zes weken bij 2°C bewaard, dan is daarna een ruimtebehandeling tegen trips niet meer nodig. Door de koude sterven de larven van de trips en de eieren komen niet meer uit. Boldompeling Admire. Een andere methode om trips te bestrijden voor de teelt van plantgoed van gladiool is een dompelbehandeling in 0,04% Admire. Dompel de knollen direct na het pellen voor het nadrogen. PENVORMING BIJ BEWARING Penvorming tijdens de bewaring van knollen geeft kans op beschadiging en het krom groeien van de spruit. Bovendien zijn pennen voor de droogverkoop niet gewenst vanwege de presentatie. Uit onderzoek blijkt dat bij drie weken 5-9°C gevolgd door drie weken 20°C de pennen het eerst boven de knollen te zien zijn. Een koudeperiode voor een warme periode bevordert dus de penvorming. Een periode van drie weken of langer bij 10°C of lager geeft, gevolgd door een bewaring bij 11°C of hoger, bijzonder gauw penvorming. Bij constant 17°C duurt het vrij lang voordat penvorming optreedt. Als de periode van minimaal drie weken 10°C of lager al voor het rooien optreedt, dus bij een koud najaar, dan zal tijdens de bewaring gemakkelijk penvorming optreden. Dit kan bij zeer snel pennende cultivars al tijdens het drogen het geval zijn. Advies: • rooi cultivars die snel pennen vormen vroeg; • laat de bewaartemperatuur in november-december langzaam zakken als er geen koelcel is. Zorg dat de ruimtetemperatuur ruim boven de gemiddelde buitentemperatuur blijft. Het is verleidelijk om bij een lage buitentemperatuur in november of december ook in de bewaarcel de temperatuur snel te verlagen. Als de buitentemperatuur dan weer stijgt, wordt het in de bewaarcel vochtig en moet de temperatuur weer worden verhoogd met de kans op penvorming; • als de knollen naar een koelcel gaan bij 2-4°C op het moment dat de penvorming gaat beginnen, is er niets aan de hand en stopt de penvorming.

31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 53

TEELTADVIES

ANEMOON

PLANTEN VOOR KNOPENTEELT Knopenteelt van Anemone coronaria vindt uitsluitend op lichte grond plaats, omdat het op zware gronden moeilijk is om mooie knopen te telen. Plant de pitten begin december 7 cm of vanaf maart 4-5 cm diep; de regelafstand is 22-25 cm. De benodigde hoeveelheid plantgoed per hectare voor de maat 0-3 is ongeveer 700 l/ha. Maat 3/op wordt meestal niet geplant. Dek na het planten in december 10-15 ton stro per hectare. Verwijder het dek ruim voor opkomst, zodat een chemische onkruidbestrijding voor opkomst mogelijk is. Dek na het planten in maart 3,5-5 ton stro per hectare. Behandel van Rhizoctonia solani verdachte grond met Rizolex plus Amistar of Monarch. Frees voor het planten 1,4 ml Rizolex + 0,6 ml Amistar of 0,3 ml Monarch per m2 4 cm diep door de grond. Op dekzandgronden zijn Rizolex en Monarch weinig effectief, omdat deze middelen versnelt afgebroken worden door het bodemleven.

HYACINT

KOU POTTENBROEI Bij het broeien van niet-geprepareerde hyacinten gelden de koudeperioden zoals vermeld in de tabel. Daarbij is uitgegaan van bewaren bij 25°C tot planten. Het verminderen van de koudeperiode gaat ten koste van de kwaliteit. Rotkoppen en topbloei zijn enkele voorbeelden van te kort tussentemperatuur en/of te kort koude.

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN

IRIS

LUISBESTRIJDING Bij de bloementeelt van virusarme partijen kan ondanks de korte teeltperiode herbesmetting met mozaïekvirus (TBV) leiden tot zwaar bonte planten. In de kas vindt herbesmetting plaats als luizen aanwezig zijn en meer partijen, waaronder ook normale handelspartijen, naast elkaar in de kas staan. Een goede luisbestrijding gaat het gevaar van herbesmetting tegen. Voer bij het signaleren van luizen regelmatig een bespuiting uit met 25 ml Calypso of 25 gr Gazelle of 10 gr Actara of 20 gr Plenum 50 WG of 14 gram Teppeki per 100 l water.

NARCIS

KOUDEBEHOEFTE De koudeperiode is het aantal weken droge koeling in de koelcel plus het aantal weken koeling in opgeplante of gekuilde toestand. De kuiltemperatuur mag vanaf het planten niet hoger dan 9°C. Als de bodemtemperatuur gedurende enige tijd enkele graden hoger is, verleng dan de koudeperiode. Dit is niet nodig als de bollen negen weken bij 9°C zijn gekoeld en de bodemtemperatuur niet hoger is dan 13°C. Voor de overige gevallen geldt de volgende vuistregel: een week te hoge bodemtemperaturen, de koudeperiode met een halve week verlengen. Wanneer de kuiltemperatuur twee weken circa 12°C was, verleng dan de koudeperiode met een week. De benodigde koudeperiode bepaalt het inhaaltijdstip.

Cultivar Anna Marie, Anna Liza, Atlantic, Antarctica Carnegie Aiolos Delft Blue, Blue Star, China Pink, Purple Star Fondant Gipsy Queen, Gipsy Princess, Yellow Queen Jan Bos, Woodstock Minos Splendid Cornelia Pink Pearl, White Pearl, Blue Pearl, Purple Sensation Bovenstaande cijfers zijn gebaseerd op praktijkervaring Opmerkingen: deze koudeperioden gelden alleen als de bollen zijn opgeplant in een bewortelingsruimte bij 9°C. Breng de temperatuur terug naar 5°C als de pennen te lang worden. Voor de in de kuil opgeplante bollen gelden dezelfde koudeperioden, mits de kuiltemperatuur aflopend van 9 tot 5°C is geweest. Als de kuiltemperatuur lager wordt dan 5°C is het beter de koudeperiode te verlengen. Het is ook mogelijk de opgeplante bollen vanuit de kuil in een cel te zetten bij een temperatuur tussen de 5 en 7°C. De spruiten zullen dan beter strekken dan in een te koude kuil. Vaak is een periode van twee tot drie weken cel al voldoende. 54 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

Plantdatum half okt. 10 13 13 11 11 13 12 10 10 11

half nov. 9 12 12 10 10 13 11 9 9 9

half dec. 9 10 10 10 10 13 11 9 9 9

Van te vroeg ingehaalde narcissen is de kasperiode langer en bovendien bestaat de kans dat een aantal bloemen niet tot bloei komt.

KROKUS

INHALEN De lengte van de koudeperiode bepaalt het inhaaltijdstip van krokussen en niet de spruitlengte. Na een korte koudeperiode kan de knol al een flinke spruit hebben, maar deze geeft na het inhalen in de kas geen bloem. Advies: Koel de potten met krokussen eerst zes weken bij 9°C. Na deze periode mag de celtemperatuur pas omlaag. Verlaag de celtemperatuur trapsgewijs zodra dit nodig is in verband met

de spruitlengte tot minimaal 2°C. Haal krokussen pas in na minimaal veertien weken koude; vijftien of zestien weken is nog beter omdat de kasperiode dan korter en de bloei gelijkmatiger is. Dit betekent dat inhalen voor begin december meestal niet mogelijk is. Houd een kastemperatuur van 16-17°C aan.

TULPEN

OPPLANTEN EN ZUUR Als er van een cultivar verschillende partijen zijn, zorg er dan voor dat de partij met het meeste zuur en de minste huidkwaliteit als eerste wordt gebroeid. Bij de broei op water neemt het uitvalpercentage van een mindere partij sterk toe bij latere broei. De opplanters zijn het meest productief en efficiënt als ze geen zure bollen tijdens het opplanten hoeven weg te gooien. Vanaf 1% zuur in de partij loont het om vooraf met behulp van een leesband voor de plantlijn de zure bollen met maximaal twee personen uit te zoeken.

ZWETERS EN HOLLE STELEN Regelmatig zijn er bij het zachte winterweer zweters en holle stelen te zien. Zweters zijn glazige, donkergroene, van water doorschoten planten, waarbij vaak waterdruppels uit het blad vrijkomen. De glazigheid is het gevolg van een grotere opname dan verdamping van water. Als de verschijnselen erger zijn, ontstaan aan de onderzijde ondiepe scheurtjes in de opperhuid, dwars op de lengterichting van het blad (bladkiep). Delen van de opperhuid krullen om en het onderliggende bladmoes kan korrelig zijn. Bij holle stelen blijven de planten soms erg kort. Ze ontstaan vaak binnen een paar dagen na het inhalen. Zweters komen onder meer voor met zacht, donker winterweer bij ‘Monte Carlo’, ‘Yokohama’, ‘White Dream’, ‘Purple Prince’ en ‘Strong Gold’ en mutanten van deze cultivars. Advies: • bevorder de verdamping door de RV te verlagen. Dit kan door te stoken met een kiertje; • gebruik potgrond met een verhoogde EC van 1,5 mS of strooi direct na het inhalen kalksalpeter om de wateropname te bemoeilijken. Bevochtig voor het strooien eerst de potgrond, zodat de kunstmest niet van de bak af loopt; • strooi nog een keer 50 gram kalksalpeter per

m² bij het constateren van de eerste zweters. Dit geldt vooral voor ‘Monte Carlo’ en mutanten. Regen dit met zo weinig mogelijk water in. Let erop dat bij volgende watergiften de kunstmest niet uitspoelt. OPPLANTEN BROEI OP WATER Bij de teelt op water worden de bollen tijdens het broeiseizoen opgeplant. Opplanten kan handmatig of met een opplantlijn. Globaal geldt dat met een opplantmachine ongeveer 2.500-3.000 bollen per man per uur worden geplant. Voor een handmatig systeem moet gerekend worden met 1.600-2.000 stuks per uur. Controleer de opgeplante bakken goed, opdat de bollen allemaal met de neus recht omhoog staan. Bollen die iets scheef staan, geven een scheve bloemsteel en worden korter bij het ontbollen. Een aantal telers kiest voor het handmatig opplanten, omdat bij goed handmatig werk bij ontwikkelde spruiten, de spruitbeschadiging minder is dan bij het machinaal opplanten. Veel beschadiging van de spruit treedt ook op door de valhoogten bij het opplanten. Het natmaken van de bollen vóór het opplanten kan de schade beperken. KOELEN BIJ 5°CTULPEN Diverse cultivars laten bij een koeltemperatuur van 5°C een sterke spruit- en wortelontwikkeling zien. Dit geeft bij het transport en planten extra kans op beschadiging. Voorkom dit door de temperatuur in de cel te verlagen tot 2°C. Dit kan per cel, ongeacht cultivar en het reeds gegeven aantal weken 5°C, per 15 november plaatsvinden. Als de bollen bestemd zijn voor planten na 1 januari moet de hele koeling bij 2°C plaatsvinden. BOTRYTIS TULIPAE De schimmel Botrytis tulipae kan bij de broeierij blad- en bloempokken geven. Om de kans hierop tot een minimum te beperken, gelden de volgende adviezen: • verwijder alle stekers en houd de luchtvochtigheid in de broeiruimte laag (onder de 85%); • zorg voor een gelijkmatige temperatuurverdeling zodat er geen koude hoeken met condensatie op het gewas ontstaan. Isoleer de gevels en de aanvoerbuizen van de verwarming; • stook bij condensvorming het gewas snel droog. Hang ventilatoren op die horizontaal over het gewas blazen; • verwarmingsbuizen het liefst dicht bij het gewas, om meer activiteit en dus verdamping in het gewas te krijgen; • geef ’s morgens water, liefst onder het gewas door. Bij druppelsystemen zijn minder problemen met Botrytis; • Bij constatering van Botrytis tulipae enkele malen spuiten met onder meer Folicur of Flint. Opmerking: Pokken kunnen zich ook ontwikkelen op het geoogste product tijdens de opslag

in de koelcel. Zorg dat de bloemen gezond en droog de cel ingaan.

ALGEMEEN

MUIZEN EN RATTEN Muizen en ratten kunnen flinke schade aanrichten tijdens de bewaring van opgeplante bollen. In de koelcel vreten ze de bollen aan en later ook de spruiten. Ook in de kas vreten ze bollen en spruiten aan. Op het veld kan er eveneens schade door muizen en ratten ontstaan. Bestrijding: Gebruik middelen op basis van bromadiolon (Super Caïd of Tomcat blox) dit bestrijdt zowel muizen als ratten. Maak in de koelcel en/of in de kas speciale voerplaatsen. Er zijn speciale voerdozen in de handel. Ook het gebruik van PVC buis of draineerbuizen is mogelijk. Zorg er op het veld voor dat vogels de korrels niet kunnen bereiken. Maak een aantal voerplaatsen per hectare, vooral langs de randen van het perceel. Voor bestrijding binnenshuis is ook difenacum (onder meer Ratak) of Radicaal een geschikt product. STAPPENPLAN BOUW Begin op tijd! De tijd tussen bouwaanvraag (punt 8) en vergunningverlening (punt 9) kan oplopen tot meer dan een jaar, in een aantal gevallen nog veel langer bij overschrijding van het bouwblok en/of problemen met omwonenden. 1. Vraag bij de gemeente of er beperkingen zijn ten aanzien van de bouwlocatie, goot- en nokhoogte en bouwvorm; 2. Bepaal aan de hand van het teeltplan de grootte en indeling van de te bouwen schuur. Denk daarbij niet alleen aan cellen en werkruimte, maar ook aan kantine, kantoor en bestrijdingsmiddelenopslag; 3. Houd de logistiek goed in de gaten. Hang niet te veel vast aan de bestaande accommodatie, maar durf te slopen als dat de logistiek ten goede komt. Slopen kan nu ‘pijn’ doen, maar kan op termijn voordeliger zijn; 4. Maak een begroting van de complete bouw inclusief inrichting en beoordeel of dit economisch verantwoord is. Overleg met de bank over de financiering; 5. Denk aan de schoongrondverklaring, dit vraagt ongeveer vier weken. Dit is nodig als er in en nieuw te bouwen ruimte gedurende meer dan twee uren per dag mensen werken, dus eigenlijk altijd. Voor fustopslag en celruimte is geen schoongrondverklaring nodig;

SAMENSTELLING: DLV BLOEMBOLLEN EN BOLBLOEMEN. NADERE INFORMATIE: DLV TEAM HILLEGOM 0252 68 85 41

6. Laat een sondering inclusief kleefmeting en funderingsadvies uitvoeren; 7. Stuur de bouwaanvraag, voorzien van bouwtekeningen, naar de gemeente. Denk hierbij ook aan eisen van welstand en brandweer; 8. Maak bestektekeningen als de vergunning is verleend. Hiermee worden offertes voor bouw en inrichting opgevraagd en beoordeeld; 9. Begin met de bouw. In de aanbesteding moeten de bouwperiode en opleverdatum zijn genoemd om op tijd klaar te zijn. Alleen via goed overleg tussen opdrachtgever, aannemer en installateurs wordt de bouw een succes. Een bouwbegeleider speelt hierin een belangrijke rol als vertegenwoordiger en controleur namens de opdrachtgever. Meet bij oplevering de cellen door op ventilatie en circulatie. HASPELINSTALLATIE WINTERKLAAR

Om bevriezing van de haspelinstallatie te voorkomen, gaat de voorkeur uit naar opberging in een vorstvrije ruimte. Dit komt de levensduur van de slang ten goede door de vrij kleine temperatuurverschillen. Lukt dit niet dan is het zaak de haspel tijdig winterklaar te maken. Tegenwoordig blijft de slang vaak op de haspel zitten en kan deze eenvoudig met behulp van een compressor worden leegblazen. Plaats een ronde nauwsluitende schuimrubberbal in de slang en sluit daarna de compressor aan met behulp van een verloopstuk. Op deze manier wordt al het water langzaam door de luchtdruk uit de slang geperst. Door een korf aan het einde van de slang te plaatsen wordt voorkomen dat de schuimrubberbal op het eind niet wegspat. Na aftappen van het water uit de pomp kan deze weer met wat olie worden bijgevuld. Dit voorkomt dat de schoepen later (muur)vast gaan zitten. Verder is het belangrijk om alle draaiende delen in te vetten of door te smeren. De laatste twee handelingen gelden ook bij het wegzetten in een vorstvrije ruimte. BINDERS Als het te vochtig is in de bosruimte kunnen binders storing krijgen. Zorg voor een lage RV in de bosruimte door middel van vloerverwarming of luchtverwarming. Vloerverwarming heeft de voorkeur. Dit schept een prettig werkklimaat bij een relatief lage omgevingstemperatuur en de vloer droogt snel op. 31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 55

LAATSTE NIEUWS

AGENDA

Tekst: Redactie BloembollenVisie

t/m 31 oktober 51e editie Nederlands Kampioenschap Bloemschikken 2014. Locatie: Orchideeën Hoeve te Luttelgeest (Noordoostpolder)

Dijksma wil vergroening gewasbeschermingsmiddelen

Foto: PR

DEN HAAG - De komende jaren moet een overgang plaatsvinden naar een vergroening van gewasbeschermingsmiddelen. Daarbij is inzet op Europees niveau essentieel om een level playing field te behouden voor de Nederlandse boeren en tuinders. Dat schrijft staatssecretaris Dijksma van Economische zaken in een brief aan de Tweede Kamer. Dijksma: “Samen met gelijkgezinde landen wil ik in Europees verband komen tot een actieprogramma om over te schakelen op een pakket van gewasbeschermingsmiddelen met minder risico’s voor mens, dier en milieu. Het gebruik van bijvoorbeeld neonicotinoïden wil ik in Nederland en Europa terugdringen.” Dijksma wil dat er snel meer duidelijkheid komt over de effectiviteit van de maatregelen die zijn genomen om normoverschrijdingen van imidacloprid in het oppervlaktewater terug te dringen. Ze zet daarom in op het versneld beschikbaar komen van meetgegevens. Op basis van nieuwe meetgegevens wil ze opnieuw bekijken of die niet alsnog aanleiding geven om in te grijpen, zowel op nationaal als op Europees niveau.

Spuitlicentiebijeenkomsten DLV Plant BOSKOOP - DLV Plant Boskoop organiseert deze winter diverse spuitlicentiebijeenkomsten. Naast de zaalbijeenkomsten vindt op 3 december ook een bijeenkomst in de Beurshal plaats met demonstraties op het gebied van spuittechniek. Tevens is er een maskerfabrikant aanwezig en wordt er een lezing gehouden over de nieuwe gewasbeschermingsetiketten en de gevolgen hiervan voor de praktijk. Deze bijeenkomst vindt plaats op speciaal verzoek van telers. De drukbezochte zomerbijeenkomsten op praktijklocatie van DLV Plant vielen in de categorie Teelt. Op 3 december dus een praktijkbijeenkomst in de categorie Veiligheid en techniek. Kijk voor meer informatie op www.dlvplant.nl.

In memoriam 1932

Jan Kuipers

2014

Met een dienstverband van 47 jaar is Jan Kuipers bijna een halve eeuw bij CNB werkzaam geweest. In zijn functies van veilingmeester, veilinginkoper en vertegenwoordiger groeide hij in die periode uit tot een gezichtsbepalende factor voor het bedrijf, waarbij klantgerichtheid en betrouwbaarheid een belangrijke rol speelden. Jan Kuipers was een CNB’er in hart en nieren. Een veilingman die van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat voor het bedrijf en zijn relaties in touw was en zich zeer betrokken voelde bij het wel en wee van de coöperatie. Tot tweemaal toe is getracht hem van de coöperatie los te weken, maar zonder resultaat. Jan Kuipers voelde zich teveel verknocht aan zowel CNB als zijn woonplaats Lisse. Naast zijn werk oogstte hij ook veel waardering voor zijn grote inzet als veilingmeester op kerkenveilingen. Op vrijdag 7 maart 1997 nam ‘Mr. CNB’ afscheid tijdens een drukbezochte receptie in ‘zijn’ handelscentrum. Een afscheidsbijeenkomst met tal van hoogtepunten, zoals het unieke optreden van een bandje onder bezielende leiding van collega-inkoper Theo Zwetsloot. Uit dank voor zijn verdiensten op maatschappelijk gebied (kerkenveilingen en verschillende andere kerkelijke functies) heeft Jan Kuipers diverse pauselijke onderscheidingen mogen ontvangen en werd hij bij zijn afscheid tevens benoemd tot lid in de Orde van Oranje Nassau.

1 november Open dag nieuwbouw Hopman Lelie bv. Locatie: Westerduinweg 10b - Petten. Tijden: 10.00 - 17.00 uur 3 t/m 7 november CNB Productweek Lelie. Locatie: CNB-handelscentrum, Heereweg 347 - Lisse. Tijden: 8.30 17.00 uur 4 t/m 7 november Plasbokaal en lelieshow Leliekwekerij De Plas. Locatie: De Watertuin, Grote Woerdlaan 38 Naaldwijk 5 t/m 7 november IFTF Expo. Locatie: Expo Haarlemmermeer, Stelling 1 - 2141 SB Vijfhuizen. Tijden: 10.00 - 18.00 uur FloraHolland Trade Fair. Locatie: FloraHolland Aalsmeer. Tijden: 5/11 9.00 - 18.00 uur, 6/11 9.00 - 17.00 uur en 7/11 9.00 - 14.00 uur. Meer info: www.floraholland.com 7 november Uitreiking Plasbokaal 2014. Locatie: De Watertuin, Grote Woerdlaan 38 - Naaldwijk. Aanvang: 16.00 uur 13 november Symposium Veredelen en beschermen. Sprekers: Paul van der Kooij, senior lecturer IP Laws, Rijksuniversiteit Leiden, en Ben Tax, CEO Rijk Zwaan. Locatie: Hotel de Wageningsche Berg, Generaal Foulkesweg 96, Wageningen. Tijden: 13.00 uur tot 18.00 uur. Aanmelden via www.rvo.nl 11 december Algemene ledenvergadering FloraHolland 17 december Algemene ledenvergadering KAVB 18 december Eindejaarsbijeenkomst Anthos. Locatie: Louwman Museum - Den Haag. Aanvang bijeenkomst: 14.30 uur 2015 7 januari Uitreiking Tuinbouw Ondernemersprijs. Locatie: Keukenhof - Lisse 13 t/m 15 januari CNB Bloem- en relatiedagen Aanmeldingen voor deze agenda: [email protected]

56 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

SERVICE

Brede opvatting over houtige gewassen Liefhebbers van bomen mogen zich gelukkig prijzen. Verscheen vorig jaar het imposante tweedelige standaardwerk over naaldbomen, dit jaar komt Ulmer Verlag met een dikke turf over houtige gewassen in de tuin, getiteld Enzyklopädie der Gartengehölze. De reikwijdte van dit laatste boek is breder dan van het naaldbomenboek. Dat doet echter niets af aan de immense hoeveelheid informatie die de lezer in dit boek terugvindt. Wat daarbij allereerst opvalt, is dat het begrip Gartengehölze vrij ruim wordt genomen door de samenstellers Andreas Bärtels en Peter A. Schmidt. Uiteraard betreft het hier bomen en struiken, maar ook gewassen als Clematis, Hydrangea, Lithodora en Paeonia vallen binnen het aandachtsgebied van dit boek. De grens met vaste planten komt daar duidelijk in zicht. Een tweede opvallend aspect is dat er voor elke soort een code is opgenomen, die verwijst naar een systeem dat aan het begin van het boek uitgebreid uit de doeken wordt gedaan. Op basis daarvan is snel na te gaan in welk milieu de boom of struik groeit, welk bodemtype gangbaar is, of het een schaduwof een zonliefhebber is, en hoe groot de boom of struik wordt. Door die codering valt heel snel al heel veel over aard en wezen van de soort te begrijpen. Goed, maar met een kanttekening, is de behoorlijk nauwkeurige kaart van Europa met klimaatzones. In de Verenigde Staten is dit al veel langer een bekend systeem, omdat de aanduiding ‘geschikt voor de VS’ ruimschoots ontoereikend was in een land dat in het noorden koude, lange winters kent en in het zuiden bijna subtropisch is. In Europa is dat niet anders en dus is dergelijke informatie over de bruikbaarheid van bomen en struiken heel zinvol. De kanttekening die ik hierbij maak, is dat de gegevens zijn gebaseerd op onderzoek van Henze en Schreiber dat in 1984 is gepubliceerd. Sinds dat jaar is het klimaat echter substantieel veranderd. De auteurs zijn zich daarvan bewust, maar moeten helaas meedelen dat er na de gegevens van 1984 geen bruikbare meer recente gegevens beschikbaar waren voor dit boek. Wellicht waren ze van mening dat de gegevens uit 1984 in ieder geval een indicatie geven, die ruimte biedt voor een wat soepele interpretatie. Bij de species is de Winterhardheidszone (WHZ) vermeld. Het boek zelf is erg verzorgd vormgegeven. Species en hybriden in groene, vette letters, cultivars in vet en zwart, en waar mogelijk de nodige aanvullende informatie. Van de soorten zijn kwalitatief goede afbeeldingen opgenomen. Ook is, waar mogelijk, aangegeven of een soort of cultivar de Award of Garden Merit van de RHS heeft ontvangen, en in welk jaar. Ten slotte is een goed literatuuroverzicht opgenomen. Het enige minpunt hier is dat bij de bespreking van soorten daar niet of nauwelijks naar wordt verwezen. Bijvoorbeeld bij Clematis had heel goed naar de namenlijst van Wim Snoeijer verwezen kunnen worden. Hij staat wel in de literatuurlijst, maar de lezer moet dan al weten dat hij hierover heeft gepubliceerd. Opvallend is overigens hier dat er veel Nederlandse auteurs zijn terug te vinden in dit overzicht. Samenvattend: een indrukwekkend overzicht van alles dat maar een beetje van hout is. Arie Dwarswaard Enzyklopädie der Gartenhölze - Andreas Bartels en Peter A. Schmidt, 886 pagina’s, Ulmer Verlag, ISBN 978-3-8001-7738-7, prijs 189 euro.

GLAD IJS Een meter gras Ieder jaar staat het vast. Een goeie mat levert voor een koeboer een meter gras. In hoeveel sneden en welke perioden doet er niet toe, maar door de bank genomen komt die meter er. Mits niet een paar duizend ganzen de zaak kort houden, maar dat terzijde. Als je net een mooie, grote, nieuwe stal hebt laten bouwen voor een paar honderd koeien, moet er nogal wat tegenover staan, wil je dan grasland verhuren aan een bollenboer. Allerlei regels vooral op het terrein van mestverwerking zorgen ervoor dat in bepaalde streken van het land alleen maar gras en maïs het landschap kleuren. Zo reed ik laatst door de Tjongervallei, voor de niet-weters onder ons: een streek net boven Appelscha en onder Donkerbroek in Zuidoost-Friesland. Voorheen stond er nog wel eens een pieper of lelie.Tegenwoordig is het kilometers lang één grote, groene grasvlakte met als productiedoel: een meter gras per jaar. Daar kom je niet direct meer tussen als bollenboer, terwijl het als wisselteelt best zou kunnen met eens in de vijf jaar lelies. Weinig last van belending met spuiten, hier en daar een boerderij en that’s all. Alhoewel, de uitzondering bevestigt de regel, er dit jaar zomaar een paar verdwaalde beste hoeken gladiolen staan. Goed, in die veeteeltgebieden heb je dus niet zoveel meer te zoeken. Meer kans op succes is er in streken waar bijvoorbeeld aardappel, mais en bietenteelt voorkomen. Nou, ik kwam diezelfde dag ook nog wat zuidelijker dan Jubbega en Elsloo en daar zit me toch een pieperboer! Een paar honderd hectare, alles voor de patat en 85 procent in de bovenmaat van 50 mm. Goh, wat zijn ze groot gegroeid dit jaar. Opbrengsten van zestig ton per hectare zijn geen uitzondering. Dan denk je dat die ondernemer wel met een prak piepers blijft zitten. De vrije markt brengt immers net een paar centen op, als je er al een koper voor vindt. Zeer professioneel had deze ondernemer er het volgende op gevonden. Samen met nog een stel van die grote aardappeltelers uit die buurt waren zij voor het planten een overeenkomst aan gegaan met een grote patatfabriek. Een zwevende vaste prijs met een bandbreedte voor onder- en bovengrens. Maar de gehele opbrengst, mits natuurlijk aan de maat en gezond, kon worden uitgeleverd. Heb je niet de hoogste prijs, maar evenmin blijf je met een overschot zitten. Beide partijen konden er door de bank genomen uitstekend mee werken. Zo ging en gaat dat. Maar de bollenjongens hoef je over dat soort constructies toch ook niks meer wijs te maken? Toch?

31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 5757

SERVICE HOBAHO

HOBAHO BEMIDDELEN DIRECTEUR

Sam van Egmond

zaak (0252) 434 709

fax (0252) 434 609

zaak (0252) 434 715

fax (0252) 434 615

mobiel 06 510 115 83

zaak (0252) 434 706

fax (0252) 434 606

e-mail [email protected]

zaak (0224) 591 444

fax (0224) 593 518

zaak (0252) 434 743

fax (0252) 434 643

RECLAMES

naam Theo van Dijk

prive (0252) 411 258

e-mail [email protected]

e-mail [email protected]

fax prive (0252) 434 643

ADMINISTRATIE

naam In- en verkoop REGIOKANTOOR

Kantoor BolleNoord VERTEGENWOORDIGERS

naam Rick Bleeker

mobiel 06 229 714 35

Rober Dol

(0252) 434 717

(0252) 434 617

06 510 872 80

[email protected]

(0252) 434 617

John Droog

(0252) 434 747

(0252) 434 647

06 212 629 39

[email protected]

(084) 750 2327

Piet Goemans jr.

(0252) 434 728

(0252) 434 628

06 534 302 06

[email protected]

(0252) 434 628

Ronald van Gijlswijk

(0252) 434 829

(0252) 434 625

06 538 451 33

[email protected]

(0252) 434 625

Per Hoogenboom

(0252) 434 724

(0252) 434 624

06 201 374 57

[email protected]

(071) 3319 365

Simon Huisman

(0252) 434 723

(0252) 434 623

06 539 306 24

[email protected]

(0228) 562 517

Wilfred Keijzer

(0252) 434 756

(0252) 434 656

06 551 827 23

[email protected]

(0252) 434 656

Johan Kiekebos

(0252) 434 746

(0252) 434 646

06 139 353 83

[email protected]

(0224) 582 351

Tinus Lustig

(0252) 434 752

(0252) 434 652

06 537 337 83

[email protected]

(0223) 647 600

Marco Meijer

(0252) 434 718

(0252) 434 618

06 511 456 19

[email protected]

(0252) 434 618

Rob Müller

(0252) 434 749

(0252) 434 649

06 513 897 39

[email protected]

(0252) 434 649

Marcel Noppen

(0252) 434 722

(0252) 434 622

06 533 779 82

[email protected]

(0252) 434 622

Peter Nulkes

(0252) 434 735

(0252) 434 635

06 513 897 38

[email protected]

(0252) 434 635

Ruud Pennings

(0252) 434 750

(0252) 434 650

06 513 894 79

[email protected]

06-30577693

Frank van der Ploeg

(0252) 434 742

(0252) 434 642

06 533 799 36

[email protected]

(0252) 434 642

Aad Rood

(0252) 434 834

(0252) 434 677

06 511 942 94

[email protected]

(020) 600 5716

Rik Schoon

(0252) 434 732

(0252) 434 632

06 516 873 20

[email protected]

(0252) 434 632

Joost Schut (agent)

(0591) 521 508

(0252) 434 677

06 528 442 06

[email protected]

Bob Siecker

(0252) 434 730

(0252) 434 630

06 533 795 69

[email protected]

Eric Steltenpool

(0252) 434 754

06 215 008 47

[email protected]

Dick Timmer

(0252) 434 720

(0252) 434 620

06 533 666 71

[email protected]

Paul Verkleij

(0252) 434 753

(0252) 434 653

06 116 036 88

[email protected]

Rob Visser

(0252) 434 738

(0252) 434 638

06 513 894 75

[email protected]

(0252) 434 638

Gert Vriend

(0252) 434 739

(0252) 434 639

06 536 718 57

[email protected]

(0228) 592 560

(0252) 434 630

(0224) 299 997

Nico Wiering

(0252) 434 721

(0252) 434 621

06 533 119 01

[email protected]

(0229) 574 872

Kuno Zonneveld

(0252) 434 719

(0252) 434 619

06 531 735 15

[email protected]

(0252) 434 619

zaak

mobiel 06 533 915 07

fax/e-mail [email protected] (0252) 434 603

HOBAHO KETENDIENSTEN functie Manager Administratie

naam Arno Verkley

(0252) 434 703

TESTCENTRUM VOOR SIERGEWASSEN

adres Prof. van Slogterenweg 2

postcode 2161 DW Lisse

zaak (0252) 517 687

fax (0252) 525 347

naam

fax (0224) 590 498 (0224) 590 372

mobiel

Patrick Blijleven

zaak (0224) 590 888 (0224) 590 888

06 202 189 99

e-mail [email protected] [email protected]

Eline Schilder

(0224) 590 888

(0224) 590 372

06 515 535 39

[email protected]

[email protected]

HOBAHO VEILEN functie Kantoor BolleNoord Veilingmeester Veilingen, bemiddeling: materialen & machines

58 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

NIEUWS HOBAHO

Hollen of stilstaan in hyacintenhandel Het zomerseizoen kende een bijzonder verloop wat de hyacinten betreft. Na een goede voorverkoop en aanvankelijk voorspoedige daghandel, werd het derde week augustus plots erg stil. Dit mede ingegeven door de snotproblemen die dit jaar aanzienlijk waren. Per saldo is het echter geen slecht jaar, concluderen de hyacintenvertegenwoordigers. De ogen zijn nu gericht op het aanstaande broeiseizoen.

Als we medio oktober aanschuiven bij het Hobaho Hyacintenteam, gaan er nog steeds partijen van de hand, hetzij voor lage prijzen. Dat heeft alles te maken met de handel die derde week augustus volledig stilviel. Pas eind september kwam er langzaam weer wat vraag. “Nu lijkt er een soort tweede broeierijmarkt ontstaan”, vertelt Piet Goemans. “Het zijn de binnenlandse broeiers die voor een klein prijsje restanten opkopen. Het betreft de overschotten die zijn ontstaan.” Die overschotten impliceren een goede oogstopbrengst, en dat beeld klopt aardig volgens Piet Goemans en collega Paul Verkleij. “Er waren dit jaar meer bollen in aanbod dan andere jaren. De schatting is tot 10 procent meer leverbare hyacinten.” Dat ligt in lijn met wat er al vroeg in het seizoen verwacht werd. Op het moment dat de oogst zijn aanvang nam, leken de bollen allemaal erg goed gegroeid. Het neemt niet weg dat er gedurende het seizoen flinke kwaliteitsproblemen boven zijn komen drijven. Bob Siecker, Piet Goemans en Paul Verkleij: ‘Per saldo geen slecht hyacintenjaar’

Te vroeg leveren Door de hoge temperaturen tijdens de (relatief vroege) rooiperiode hebben kwekers hier en daar moeite gehad met het terugdrogen van de bollen. “Als het terugdrogen erg traag gaat, geeft dat kwaliteitsproblemen later in het seizoen”, stellen de vertegenwoordigers. “Er waren dit jaar extreem veel problemen met snot. Meestal betrof dit het ouderwetse witsnot, wat minder agressief is dan Dickeya, maar wel tot veel problemen heeft geleid in de export. Een probleem in dit verband is dat veel hyacinten – op verzoek van de export – te vroeg geleverd worden. Vroeger mocht men pas na keuring en niet voor 5 augustus hyacinten leveren. Die regel zou zo weer ingevoerd mogen worden. Want wat zagen we dit jaar? Iedereen dacht dat het een vroeg seizoen zou worden en laat zich daar door leiden. Te vroeg leveren heeft echter voor grote problemen gezorgd, met name in de droogverkoop waar vroeg leveren een item

is, omdat de bollen10 augustus in Amerika in de schappen moeten liggen. Het resultaat was veel snot, volgens verschillende exporteurs zelfs het ergste jaar ooit. En dat na jaren van relatief weinig problemen. Een hulpmiddel om de snotproblemen in te dammen, is de bollen minder vroeg verwerken.” Voldoende aanbod Volgens de hyacintenmannen hebben kwaliteitsproblemen – die ook in andere voorjaarsgewassen speelden – de export voorzichtig gemaakt met het invullen van nieuwe orders. “Wie wil zijn vingers nog branden aan matige kwaliteit? Bovendien kwamen best wat kwekers laat met aanbod wat heeft geleid tot overschotten, met name in het segment wit waar vanuit de broeierij de laatste jaren steeds minder vraag naar is.” Al met al is het de hele maand september stil geweest in de

handel. Pas toen de prijsvorming eind september onderuit ging, kwam de binnenlandse broeierij om extra bollen. Per saldo zijn Goemans en Verkleij niet ontevreden. “De overschotten zijn grotendeels toe te wijzen aan de extra opbrengst door de goede oogst, er is geen structureel overaanbod. We verwachten voor de oogst 2015 dan ook gewoon weer een stabiele prijsvorming, met uitzondering van wit.” Veel hangt af van het aankomende broeiseizoen. Over de kwaliteit maken de mannen zich geen zorgen. “Die zal goed zijn, blijkt uit stadiumonderzoek. Ook is de stemming in de bol-op-potmarkt positief. Er is vraag, maar er zal ook voldoende aanbod zijn. In tegenstelling tot vorig jaar – met in het begin spaarzaam aanbod – is de aansluiting van Franse, preparatie- en Hollandse hyacinten deze winter optimaal. Het weer deze winter zal dus erg bepalend zijn.” 31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 59

VRAAG EN AANBOD HOBAHO

GEHEEL VRIJBLIJVEND Aanbod Holland Gladiolus Group

Gladiolus ‘Puccini’® Diverse soorten en kleuren gladiolen van Holland Gladiolus Group. Beelden & gedetailleerde teeltinformatie per soort vindt u op: www. hollandgladiolusgroup.com Bel voor aanbod oogst 2014: Ronald van Gijlswijk Mobiel 06-53845133 Email [email protected] CALLA:

1.500 3.000 1.000 12.000 750 4.000 1.000 15.000 2.500 4.000 3.500 10.000 1.500 1.000 1.500 10.000 5.000 2.500 10.000 5.000 2.000 5.000 5.000 5.000 4.000 1.000 10.000 4.000 15.000 1.000 3.500 2.000 5.000 10.000 10.000 10.000 1.500 20.000 1.500 1.500 5.000 5.000 3.000 5.000 10.000 10.000 9.000 2.000

Calla ‘Pink Puppy®’

Vraag

Op zoek naar Calla knollen? Neem contact op met: WILFRED KEIJZER Mobiel 06 551 827 23 Fax 0252-434656 E-mail [email protected]

10.000 5.000 3.000 7.000 5.000 2.000 5.000 10.000 20.000 20.000 15.000 10.000 5.000

Aanbod tulpenplantgoed 2015 Aantal kg Productnaam 8.000 Abba 3.500 Ad Rem’s Beauty 10.000 Antarctica®

Maat 5-10 0-11 0-11

60 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

Prijs

2,75

Avant Garde® incl.1 ha Lic.3 jaar bet. ong Bourbon Street® ong Bullit® (paars Buis) ong Candy Prince® kl.I Jap. 5-10 1,50 Carpaccio® ong Cartouche® 5-11 Casual® incl.1 ha lic. ong Christmas Dream 5-11 Circuit® ong Crossfire® 4-11 4,50 Doberman® 0-12 4,00 Dynasty® 5-11 1,75 Expression® ong Extension® ong Fire Queen Rose ong Flaming Flag® 5-11 1,50 Flaming Parrot 5-11 Flaming Prince® ong 3,50 Gander’s Rainbow® 0-11 3,00 Garden Fire® 0-12 Lady Chantal® ong Lalibela ong Leen van der Mark 5-10 Light Pink Prince® 5-10 3,00 Lions Glory® 2018 0-12 5,00 Milkshake® ong Orange Princess 5-11 Oviedo® ong Pikant® 5-10 2,00 Pretty Princess 0-12 Prinses Irene Parkiet® ong Red Planet® ong 4,50 Red Princess 0-11 Ronaldo® 4-11 2,00 Royal Ten® 4-10 1,00 Royal Virgin® 0-10 1,25 Sandor® ong 6,00 Salmon Prince® 4-11 1,00 Surrender® ong Timeless® incl.1 ha lic. ong Tom Pouce® 0-11 2,50 Triple A® 0-11 3,00 Update® ong Verona 4-11 Viking 5-10 White Prince® 0-11 €2,75 Winter Parrot® 0-11 3,00 Yellow Margarita® ong 10,00

Aafke® Barcelona Christmas Gift Dynasty® Denmark® Flash Point® Jumbo Pink® Margarita Purple Flag Purple Prince Strong Gold Verandi Victor Mundi

5-11 5-10 5-11 5-10 5-11 0-5 5-10 5-10 5-10 5-10 5-10 5-11 5-11

2,25

1,50 3,50 3,75 3,00 2,00 1,75 1,75 2,80 3,00 2,50

Broeibollenteam Rick Bleeker Per Hoogenboom Simon Huisman

06 229 714 35 06 201 374 57 06 539 306 24

TOP7 Rober Dol Marco Meijer Marcel Noppen Frank van der Ploeg Rik Schoon Dick Timmer Nico Wiering Kuno Zonneveld

06 510 872 80 06 511 456 19 06 533 779 82 06 533 799 36 06 516 873 20 06 533 666 71 06 533 119 01 06 531 735 15

Aanbod gladiolen oogst 2014 Ajax®

Lucifer®

Antica®

Mahler®

Argenta®

Miss Green®

Astarte®

Mon Amour®

Bach®

Mozart®

Bartok®

Natan®

Beethoven®

Nijmegen®

Berlioz®

Odyssee®

Blue Mountain®

Pandora®

Blue Tropic®

Peasano®

Bonfire®

Prima Verde®

Brahms®

Prince of Orange®

Careless®

Rigoletto®

Chopin®

Roma®

Cream Perfection®

Rosalina®

Dvorsjak®

Rossini®

Debussy®

Rotary®

Decadent®

Roussel®

Demarrage®

Route Du Soleil®

Dowland®

Savannah®

Elgar®

Serena®

Exclusive®

Snowdon®

Flynth®

Socrates®

Fortarosa®

Solist®

Fortuna®

Solfarino®

Haydn®

Stravinsky®

Helvetia®

Stronggold®

Handel®

Swan Lake®

Himalaya®

Thalia®

Joska®

Verdi®

Karaoke®

Violet King®

Lakeland®

Vivaldi®

Lamé®

Wagner®

Lennon®

Yellow Frans®

Tevens aanbod in het vrije assortiment. Snij-handel of droogverkoop. Voor aanbod/gebruikswaarden/prijzen: Tinus Lustig 0653733783 Of: [email protected] Info: www.prismagladiolus.nl

GEHEEL VRIJBLIJVEND Aanbod en Vraag Hyacinten Het droogverkoopseizoen loopt op zijn einde. Wij hebben nog enkele partijen hyacinten in aanbod voor de droogverkoop en broei, vraag ons naar de mogelijkheden. Neem vrijblijvend contact met ons op voor informatie over het gehele sortiment hyacinten oogst 2015, nat van het veld of droog, voor zowel vroeg/laat broei en droogverkoop. Ook voor vraag en aanbod van Werkbollen kunt u contact met ons opnemen.

Landbank

17559 Palletdrager

Te huur gevraagd: Opp. / rr

-

17555 TE HUUR: Broei- & prikbakkenNipla & Bulbfust

Product

Tot:

2.500 rr Afdekpeenland

Omgeving Oogstjaar

1-5-2016 Bollenstreek

1.000 rr Hostaland

2016

1-12-15 N’wijk/Nw.hout 2015

p.s. 0,60 17554 Stapelaar

10-8-2016 Lisse

2016

17552 Hogedrukreiniger

2.000 rr Hyacintenland

10-8-2016 N’wijkerhout

2016

17551 Plafondventilator

10 ha Kleigrond voor broccoli 1-10-’15 Schermer

2015

17550 Bandenwagens

5 ha Kleigrond voor rode kool1-10-’15 Schermer

2015

1-12-2015 Schermer

2015

1.400 rr Vers wortelenland 1-11-2015 Bollenstreek

2015

1.400 rr Eremurusland

10-10-2015 Limmen e.o.

2015

2.000 rr Zantedeschialand 1-12-2015 Bollenstreek

2015

1.400 rr Naland, vers voor wortelen1-12-’15 Bollenstreek 2015 10 ha Kleigrond voor sla 1-10-2015 Schermer 6 ha Hyacintenland 1.400 rr Dahlialand 4.000 rr Hyacintenland 5.000 m2 Kasruimte

2015

Van Rooyen

17553 Pompwagen

1.400 rr Hyacintenland

10 ha Kleigrond

100,00

Karcher

200,00

IJsselmuiden p.s. 150,00 - p.s. 125,00

17549 Compressor

Kaeser

17548 Broeibakken

Nipla

p.s. 0,90

17546 Venlo Kas

-

7.500,00

17545 Leliekratten

-

p.s. 2,20

17543 Zaagtafel

-

200,00

Van Nobelen

1.000,00

17541 Telmachine 17540 Broeibakken

Nipla

p.s. 0,75

17538 Onderzetters

50x75 cm

p.s. 2,50

17537 Wielen/bandenMassey Fergusonper set 300,00

1-11-2015 Lisse/Voorhout 2015

17535 Kantelaar

1-8-2015 Callantsoog

2015

17533 Pallets

1-6-2015 Bollenstreek

2015

17531 Broeibakken

Schouten

2.000,00

120x100 cm

p.s. 4,50

Bulbfust

p.s 1,75

-

N.o.t.k.

Contractteelt aangeboden · Zuid Frankrijk (Bordeaux) Onder supervisie van Hollandse bloembollenteler scherp geprijsd · België · Zeeuws Vlaanderen · Zeeland · Drenthe Ook zijn er volop mogelijkheden in de Noordoostpolder, Flevopolder en West Brabant. Eventueel ook hyacinten-contractteelt en vers land beschikbaar. Alle werkzaamheden worden uitgevoerd door vakbekwame tulpentelers en met deskundige begeleiding van uw Hobaho vertegenwoordiger. Voor uitgebreide informatie: Aad Rood, tel. 06 511 942 94 Eric Steltenpool, tel. 06 215 008 47

Omgeving Oogstjaar

17523 Boslijn

Van den Berg

4.000,00

17522 Gevraagd: Telmachine

Cremer

N.o.t.k.

1.600 rr Meerdere gewassen15-11-2015 Hillegom

2015

17520 Injecteermachine

Imants

2.500,00

2.100 rr Meerdere gewassen15-11-2015 Zwaanshoek

2015

17519 Leliekratten

20-8-2015 Voorhout

7.000 rr Narcis- of tulpenland14-8-2016 Egmond

2016

2.500 rr Dahlialand

2015

700 rr Dahlialand

Hyacinten Team Hobaho op Twitter

Tot:

2015

800 rr Narcissenland

Informatie: Hyacinten Team Hobaho Piet Goemans jr. 06 534 302 06 Bob Siecker 06 533 795 69 Paul Verkleij 06 116 036 88

1.000,00

10-8-2015 Anna Paulowna 2016

Te huur aangeboden:

Kijk voor onder andere exclusieve kwekersrechtsoorten op www.hyacinthus.nl en www.bluepearl.nl

200,00

Catepillar

17528 Gevraagd: Aardappelkisten

Hyacint Pearls Passion®

150,00

1-11-2015 N’wijkerhout 1-11-2015 Vogelenzang

2015

3.500 rr Narcissenland

15-8-2016 Egmond Binnen2016

1.000 rr Narcissenland

15-8-2016 Lisse/Voorhout 2016

7.000 rr Tulpenland

10-8-2016 Egmond B

Ruud Pennings

2016

06 513 894 79

17518 Rooimachine 17516 Telmachine 17515 Drainagereiniger 17513 Bosband

-

p.s. 2,00

Nobels

3.750,00

Van Nobelen

3.500,00

Homburg

950,00

Potveer

750,00

-

p.s. 1,00

120x90 cm

p.s. 5,00

17509 Afdekschuimen 17508 Broeikisten

17507 GEVRAAGD: PootaardappellandSchagen N.o.t.k. 17505 Afslagapparaat

Kos

750,00

17504 Mobiele kraan

Atlas

2.500,00

Panter

3.500,00

17503 Ploeg

email: [email protected]

17500 Grondfrees

Hako

250,00

-

p.s. 6,00

Antha

3.950,00

17495 Ontbolmachine

Van den Berg

2.950,00

17493 Potgrondbunker

Compas

1.600,00

Fiat

4.750,00

Rumpstadt

1.000,00

17498 Beregeningssproeiers 17496 Kistenvuller

Machines & Materialen Artnr.

Artikel

Merk

Vraagprijs

17576 Trilzeef

Schouten

150,00

17489 Tractor

17575 Sorteermachine

Langco

150,00

17488 Ploeg

17574 Strobalenprikker

-

150,00

17487 Kiepwagen

Cremer

300,00

17486 Kantelaar (heftruck)

17573 Telmachine 17572 Pelstoelen

- p.s. 50,00

17571 Euro pallets

-

p.s. 5,00

17570 Fustreiniger

Vitech

3.500,00

17569 Telmachine

Antha

400,00

17568 Afzuiginstallatie

-

1.300,00

17566 Opvoerbunker

AWB

2.000,00

17565 Houten kistjes

Elka

p.s. 3,00

17564 Plafondventilatoren 17562 Circulatie ventilatoren 17561 Droogsloffen

IJsselmuiden p.s. 145,00 Priva p.s. 100,00

17485 Hefmast

Lionel 10.000,00 Wifo

1.000,00

-

400,00

Vanaf heden veilt de export ook, hou de veilingcatalogus in de gaten op www.hobaho.nl

Hobaho Veilen 0224 590888 @hobahoveilen

- p.s. 50,00

31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 61

KAVB NIEUWS KEURING

Het gaat langzaam Het is eind oktober en nog steeds bloeit er van alles. Ook zijn de bomen nog behoorlijk groen voor deze tijd van het jaar. Toch is in de KAVB-keuringszaal te merken dat de buitenbloeiers echt aan het einde van hun Latijn zijn. Het gaat alleen dit jaar erg langzaam. VARIATIE Wat de afgelopen tijd bijvoorbeeld nog weer eens duidelijk werd, is de variatie in vooral kleur binnen Nerine. Verschillende inzenders konden in Lisse nog een fraaie presentatie geven van een of meer potten of vazen van dit herfstbloeiende bolgewas. Neem de Maatschap Veredeling Nerine (MVN), die op 20 oktober een gouden medaille in de wacht sleepte met een kleurrijke presentatie. Hierbij waren het niet alleen de kleuren die inspireerden, maar ook de aanvullende informatie. Net als enkele weken geleden zette MVN een flinke pot neer met daarin dit keer Nerine Elegance Group ‘Amor’, een rode selectie die in oktober de tuin nog even in vuur en vlam zet. Ook opvallend: Nerine ‘Tomoko’, zuurstokroze met donkere stelen. De Nerine is vernoemd naar de vrouw van de Japanse grootmeester en is onlangs door onze koning meegenomen naar een staatsbezoek. MVN zette ook een vaas neer met de roze N. bowdenii, waarbij werd vermeld dat het hier om de tweede steel van een bol ging. Dit is weer hele andere informatie: er zijn dus selecties die niet een maar twee stelen per bol leveren. Die leveren dus, bij een goede bloemenprijs, twee maal zoveel op. Naast MVN lieten nog andere inzenders Nerine zien. Een van hen was Sjaak de Groot die een hele mooie pot met de witte Nerine flexuosa ‘Alba’ liet zien. Deze stond ook bij C.P.J. Breed, die daarnaast nog de rozerode ‘Manselli’ en de tweekleurige ‘Lady Keane’ showde. Chr. van der Salm zette een selectie neer van de felroze N. bowdenii. Het betreft hier stamselectie zoals dat ook ooit begon met ‘Ras van Roon’.

KLEIN MAAR DAPPER Wat minder opvallend qua grootte, maar ook echt passend bij het najaar: herfstbloeiende krokussen. Diverse inzenders hebben de afgelopen weken deze groep krokussen laten zien,

Nerine ‘Tomoko’

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]

62 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

Foto:’s René Faas

Z

o lang als het in het voorjaar van 2013 koud bleef, zo lang blijft het in de herfst van 2014 warm. Of er een oorzakelijk verband is tussen beide feiten is vooral voer voor meteorologen, maar we hebben er wel mee te maken. En dat betekent bijvoorbeeld dat najaarsbloeiers dit jaar alle ruimte krijgen om te bloeien tot ze echt helemaal uitgebloeid zijn. Er is geen nachtvorst, geen langdurige regen of aanhoudende harde wind die de fut er uit haalt. In de KAVB-keuringszaal is het seizoen daarom ook lang. Met eind oktober op de kalender is het nog steeds mogelijk om kleur en geur op te snuiven in de Lissese keuringszaal. Natuurlijk, het wordt minder, maar het gaat allemaal erg langzaam.

Oxalis melanosticta ‘Ken Aslet’

waaronder Sjaak de Groot. Eind oktober stonden ze er nog prima bij. Dit betrof bijvoorbeeld de paarse Crocus ligusticus ‘Millesimo’, de lichtblauwe C. tournefortii, en de witte C. niveus, C. ochroleucus en C. pulchellus ‘Albus’. Juist deze krokussen houden van rustig nazomerweer. Wind en regen maken snel een einde aan de pret, maar daar is dus dit jaar nog geen sprake van. Zo kunnen ze zelfs tot in november doorbloeien. Iets minder klein en van een heel ander continent: Oxalis. Een aantal soorten bloeit nu volop, maar heeft daarbij wel wat beschutting van een kasje nodig. Maar dan mag het resultaat er ook wezen, zo lieten C.P.J. Breed en L. van Delft zien. Breed maakte indruk met de paarse O. hirta ‘Gothenburg’, de witte O. lobata en de oranje O. massoniana. Bij Van Delft was O. melanosticta ‘Ken Aslet’ te zien, die opvalt door de grote, gele bloemen en de stevig behaarde bladeren die al decoratief van zichzelf zijn. Ten slotte verraste W. van Duyn uit Katwijk met een vaas vol gladiool ‘New Europa’, een mutant van ‘Europa’ die van kralen dit jaar in bloei was getrokken. Hoe? Door het lange, warme najaarsweer.

www.kavb.nl

HET PANEL Het bleef dit najaar lang warm, waardoor de bodemtemperatuur ook niet of nauwelijks daalde. Desondanks gingen eind september al de eerste narcissen de grond in en werden ook de eerste tulpen al geplant. Kalender en bedrijfsomvang lijken belangrijker dan de kennis dat een warme grond meer kans op bodemziekten geeft. Bij het rooien is het vaak niet anders. Door het warme weer sterft een gewas later af. Toch maar rooien, want anders redden we het niet. Vandaar deze keer de stelling

Door de bedrijfsomvang is er geen flexibiliteit meer Hans Smakman, teler van lelies en tulpen, Creil Bij menig bollenkweker bestaat het idee dat als je maar hard werkt en je accommodatie en personeel meer dan honderd procent benut, je dan het meeste rendement draait. Ik ben echter van mening dat de laatste tien procent van het areaal extreem veel geld kost. Het zijn namelijk de slechtste soorten op het minste land die met veel overuren moeten worden geplant, gerooid en verwerkt en opgeslagen in bijgehuurde schuren. En vaak met de minste opbrengst. Tel uit je winst. (Te) groot zijn mag blijkbaar geld kosten.

Rob van Haaster, teler en broeier, Vijfhuizen Een ondernemer die de bedrijfsprocessen goed in kaart heeft, bouwt altijd flexibiliteit in. Omdat je vaak weersafhankelijk bent en met een natuurproduct te maken hebt, moet je altijd naar het product blijven ‘luisteren’ en niet te veel de kalender volgen. De uitdaging zit er dan ook in om het zo in te richten dat je kan pieken als het moet en dingen uitstellen als het kan. Groei dus vooral in droogen bewaarcapaciteit en speel met mechanisatie en arbeidsbehoefte. Alleen zo kunnen we een kwaliteitsproduct maken waar de hele keten goed mee kan werken. Het gaat erom dat er een TOP product bij de consument terecht komt die voldoet aan de verwachting. Zorg ervoor dat de bedrijfsprocessen goed afgestemd zijn op het areaal en houd feeling met je product.

Rob Geerlings, teelt en handel van Zantedeschia, Noordwijkerhout Zantedeschia is een zomergewas en wij zitten nu dus midden in de rooitijd. Het was ten opzichte van vorig jaar een super groeiseizoen voor Zantedeschia. Een vroege start en een lang groeiseizoen gaf de verwachting van vroeg afsterven en vroeger rooien maar door het eveneens mooie najaar valt dat tegen en staat een aantal variëteiten groener dan verwacht. Bij onze schaalgrootte moeten we op basis van de kalender rooien om alle hectares voor de echte vorst eruit te hebben. Met hoeveel rooimachines we rooien, bepalen we per week; we schakelen nu net over naar drie rooiteams, want een aantal grote soorten zijn er nu wel klaar voor. Vorig jaar konden we het nagenoeg af met twee rooiteams. Er is bij ons dus verder weinig flexibiliteit, omdat je nooit weet wanneer het gaat vriezen. Vanuit de historie gezien weten we dat het zo maar kan omslaan en kennen we de extremen van vorst in oktober en sneeuw in november tot helemaal geen vorst en sneeuw. Groot zijn heeft dus zeker zijn nadelen en beperkingen in flexibiliteit, al weten we dat door voldoende extra schuur- en celcapaciteit en een toereikend machinepark goed te managen.

COLUMN Vroeger Op 31 december aanstaande is het dan zover. Dan trekt de laatste van de (ooit 180) medewerkers van het PT na ruim zestig jaar de deur van het kantoor in Zoetermeer definitief achter zich dicht en is het voorbij. Voorbij met dat unieke stelsel van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie, waarin bedrijfsgenoten in onze sector hun eigen zaken ten aanzien van onderzoek en promotie konden regelen en waar in het buitenland zo jaloers naar wordt gekeken. Het stelsel dat ervoor gezorgd heeft dat de naoorlogse Nederlandse land- en tuinbouw zich zodanig kon ontwikkelen dat daarmee een wereldwijde leidende rol veroverd en vastgehouden kon worden. Basis daarvan was dat fundamenteel, strategisch en praktijkonderzoek door de sector uit eigen middelen collectief gefinancierd kon worden en zelf kon worden ingevuld. En dat collectief gefinancierde promotie een vanzelfsprekendheid was. Maar misschien is er toch een klein lichtpuntje. Er komt een mogelijkheid om door oprichting van een zogenoemde producentenorganisatie (po) of brancheorganisatie (bo) in een sector – voor een beperkt aantal onderwerpen - dwingende maatregelen op te leggen; de KAVB werkt op dit moment mee aan de oprichting van een bo-sierteelt. Maar de voorwaarden die hieraan gesteld worden, lijken deze mogelijkheid alweer in de kiem te smoren. Allereerst gelden er strenge regels om als bo of po erkend te worden. Als de erkenning er dan is, dan gelden er wederom zware eisen om een voorgestane maatregel algemeen verbindend te krijgen. Zo moet bij een aanvraag vooraf bewezen worden dat leden van de betrokken organisatie bereid zijn het voorschrift uit te voeren en de financiële bijdrage te betalen. Bovendien kan ‘Brussel’ vooraf een mededingingstoets uitvoeren, hetgeen de procedure aanzienlijk zal vertragen. Afgewacht moet worden hoe een en ander in de praktijk gaat werken, maar de vooruitzichten zijn niet erg hoopvol. Ik zal niet vaak zeggen dat het vroeger allemaal beter was, maar ik ben bang dat ik dit keer hiervoor een uitzondering moet maken; helaas. René le Clercq Algemeen voorzitter

31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 63

KAVB NIEUWS

KAVB vraagt verruiming scheuren grasland voor Tagetes

Foto: PR

‘Van lijdzaam naar leidend’

“Bloembollen telen in een omgeving die daar soms met vraagtekens naar kijkt, vraagt om een reactie. Met de visie Samen Werken, die door de KAVB is opgesteld, hebben we die nu, en de leden hebben hier mee ingestemd.” Dat stelt voorzitter Jan Seubring van de kring Noord-Nederland na afloop van de jaarvergadering van de kring, die maandag 20 oktober in Donkerbroek werd gehouden. Naast de voorbereiding op de Algemene Ledenvergadering van de KAVB kregen de leden dit keer ook de visie Samen Werken voorgelegd ter bespreking. De visie komt voort uit de kritiek die vanuit omwonenden en organisaties de afgelopen jaren heeft geklonken op de bloembollenteelt in Noord-Nederland, met name Drenthe. Lange tijd voelden telers zich in het defensief gedrukt. “Wij moesten elke keer maar weer reageren op kritiek. Nu hebben we zelf een plan uitgewerkt en aan de leden voorgelegd. In dit plan geven we als telers in Noord-Nederland aan hoe wij de teelt van bloembollen willen inrichten met respect voor bodem, lucht, water en omgeving.” In de visie staan mogelijkheden opgesomd die telers kunnen toepassen als het gaat om zo duurzaam mogelijk bloembollen telen. Daarbij is de laatste stand van zaken in diverse onderzoeksprojecten meegenomen. De visie vormt wat Seubring betreft de basis voor het gesprek binnen het eerder dit jaar nieuw leven ingeblazen Platform Duurzame Bloembollenteelt. “We willen graag met provincie, waterschappen, gemeenten en organisaties als Staatsbosbeheer om tafel gaan en dit als discussiestuk op tafel leggen. Zij mogen er op reageren. Met deze visie willen we als telers gaan van lijdzaam naar leidend.” Het liefst wil de kringvoorzitter de discussie niet beperken tot alleen de bestuurlijke organen in Drenthe. “Het zou mooi zijn als we dit gesprek kunnen voeren met partijen in heel Noord-Nederland, dus in Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel. In al die provincies staan bloembollen, en in al die provincies worden door gemeenten of andere overheden soms vragen gesteld aan bloembollentelers.” Seubring ziet in deze visie een tweede belangrijke stap om de bloembollenteelt in deze kring geaccepteerd te houden. “We hebben de afgelopen periode ervaren hoe belangrijk communicatie is. Dat lukt nu goed. Het opstellen en bespreken van deze visie is stap twee. Wij willen aan de slag, wij zijn klaar voor het gesprek.”

Om de teelt van Tagetes als biologische bestrijding van aaltjes meer ruimte te geven, heeft de KAVB schriftelijk aan staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken gevraagd om een verruiming van het scheuren van grasland. In de brief legt de KAVB uit dat met name de lelieteelt op zand- en lössgronden veel baat kan hebben bij Tagetes als voorvrucht, maar dat aanpassing van de regels voor het scheuren van grasland dan wel noodzakelijk is. Nu mogen veehouders van 1 februari tot 10 mei grasland scheuren voor een andere teelt, zoals lelies. Die periode is voor een zinvolle teelt van Tagetes te vroeg. De kans op nachtvorstschade is in het zuiden en oosten van Nederland dusdanig groot dat het niet zinvol is om al voor 10 mei Tagetes te zaaien. Uit onderzoek en op basis van praktijkervaringen is duidelijk geworden dat het zaaien van Tagetes vanaf half mei nodig is om een goed effect te hebben op onder meer het wortellesieaaltje. Alternatieven voor de aanpak van wortellesieaaltjes zijn er in het oosten en zuiden van Nederland niet meer na het praktisch wegvallen van metam-natrium. Inundatie is in die regio’s geen optie, omdat percelen niet vlak liggen en er nog geen technische oplossing is bedacht om water op het perceel te laten staan. De brief kwam tot stand nadat Tweede Kamerlid Carla Dik-Faber van de ChristenUnie na een werkbezoek bij de firma Huetink in Lemelerveld was geïnformeerd over dit onderwerp. Aan staatssecretaris Dijksma heeft zij vervolgens een aantal Kamervragen hierover gesteld. Uit de antwoorden van de staatssecretaris bleek dat zij wil nagaan welke mogelijkheden er zijn om het scheuren van grasland voor de teelt van Tagetes te verruimen tot 15 juli. Teler Hans van der Heijden uit Vledder heeft ervaring opgedaan met Tagetes en staat helemaal achter het verzoek van de KAVB. “Ik heb een paar keer Tagetes geteeld en was daar heel tevreden over. Zaaien rond de langste dag is prima en daarna is het nodig om twee LDS-bespuitingen tegen onkruid uit te voeren, meer niet. In november het gewas klepelen, daarna onderwerken en het voorjaar erop lelies planten. Samen met het HLB hebben we gekeken naar Pratylenchus en we troffen die aal niet meer aan na Tagetes. Wat verder positief is, is de stikstofbinding, waardoor stikstof niet uitspoelt naar de diepere grondlagen. Die stikstof komt het voorjaar erop vrij voor de lelies, wat gewoon scheelt in de bemesting. Daarnaast levert Tagetes ook veel organische stof van de plant en de wortels.” Helemaal een vervanger voor metam-natrium is Tagetes niet, stelt Van der Heijden. “In Noord-Nederland werd metam-natrium vooral gebruikt op percelen met een lage AM-besmetting. Tegen AM doet Tagetes niets, waardoor we dus minder mogelijkheden hebben om AM-vrije percelen te gaan huren. Verder kost een teelt Tagetes wel minimaal € 1.000,-.” De lelieteler uit Vledder hoopt dat als de staatssecretaris het verzoek honoreert, er meer samenwerking komt tussen veehouders en bloembollenkwekers. “Dat wordt in de nabije toekomst alleen maar belangrijker.”

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]

64 • BLOEMBOLLENVISIE • 31 oktober 2014

Foto: HLB

Jan Seubring:

www.kavb.nl

Foto: René Faas

Bollenprof Richard Immink houdt inaugurele rede

Richard Immink (staand) met Natalia (links) en Melissa “Ik ben na professor Van Slogteren de tweede hoogleraar bloembollen. Dat is heel bijzonder voor mij en voor de bloembollensector.” Dat zegt Richard Immink, die donderdag 13 november in Wageningen zijn inaugurele rede zal uitspreken. Immink werd voorjaar 2012 benoemd tot hoogleraar op de leerstoel fysiologie in bloembollen. Samen met de twee assistenten-in-opleiding Melissa Leeggangers en Natalia Moreno Pachon werkt hij aan tulp en lelie, waarbij vooral het proces van bloeiregulatie en vermeerdering centraal staan. De leerstoel komt voort uit een initiatief dat de KAVB in 2010 nam. Tijdens het 150-jarig jubileum kreeg de KAVB van toenmalig minister van LNV Gerda Verburg een bedrag aangeboden waarmee de leerstoel en het onderzoek voor vijf jaar gefinancierd kon worden. Het is volgens Immink gebruikelijk dat een hoogleraar niet direct bij zijn aanstelling de inaugurele rede uitspreekt. “Meestal gebeurt dat pas na een jaar. Aanvankelijk was het de bedoeling om de rede al eerder uit te spreken, maar de definitieve datum is 13 november geworden.” In een inaugurele rede zet de hoogleraar uiteen wat zijn visie is op de sector, waar het onderzoek om draait en hoe hij de toekomst ervan ziet. “Dat is de traditionele opbouw van zo’n rede en daar zal ik mij ook aan houden. De voertaal is deze keer wel Engels, omdat er ook veel toehoorders zijn uit de internationale onderzoekswereld.”

Thema-avond Weefselkweek tulp Het Samenwerkingsverband De Drie Kringen (Noordelijk Zandgebied, West-Friesland en Kennemerland) organiseert donderdag 6 november een themabijeenkomst over snelle vermeerdering van tulp. Aanleiding is het onderzoek van Geert-Jan de Klerk, waarover hij in BloembollenVisie 305 van 5 september een artikel publiceerde en waarin hij meldde dat er sprake is van een doorbraak. Omdat dit mogelijk perspectief kan bieden voor bijvoorbeeld de aanpak van virus vindt deze avond plaats. Naast een toelichting van De Klerk op zijn onderzoek zal J.H.A. Tamboer van Ad Terram ingaan op de vraag welke mogelijkheden weefselkweek kan bieden. De avond is alleen toegankelijk voor leden van de KAVB.

Vanuit het onderzoek kan Immink melden dat er belangstelling is bij hbo- en wo-studenten voor de leerstoel. “Ik heb al een aantal voorstellen gekregen van studenten om in dit project mee te gaan draaien. Ik kan niet op elk voorstel ingaan, maar bekijk ze wel allemaal serieus.” Aan de leerstoel is naast onderzoek ook onderwijs verbonden. De tijd die hij daarvoor heeft, is beperkt, stelt hij in alle eerlijkheid vast. “Ik heb een dag in de week voor dit project, waarin ik de aio’s begeleid en contact met de achterban onderhoud. Speciale colleges alleen over bloembollen geef ik niet, maar ik neem wel bloembollen mee in de colleges die ik geef.” De bijeenkomst is voor iedereen toegankelijk, aanmelden is niet nodig. De bijeenkomst begint om exact 16.00 uur in het Auditorium van Wageningen Universiteit, Generaal Foulkesweg 1a, 6703 BG te Wageningen. De KAVB heeft voor dit project een begeleidingscommissie ingesteld, die twee maal per jaar met Immink om tafel zit. Beleidsmedewerker Daniëlle Kroes: “In de commissie zitten ter zake kundige mensen, die goed kunnen volgen waar het onderzoek over gaat. Ze zijn heel goed in staat om kritische vragen te stellen en waar nodig praktische informatie te geven. Tot nu toe is de begeleidingscommissie erg te spreken over de voortgang van het onderzoek.”

Nieuwe leden Kring Noordelijk Zandgebied Mak Tulips, Postbus 111, Den Burg Gebroeders Ran, Muyweg 3, De Cocksdorp Bloembollenstreek G. van den Berg, Weipoortseweg 52, Zoeterwoude Cebeco Agrochemie, Postbus 364, Rotterdam Noord-Nederland Kolk Tulpenveredeling, H. van Cappenbergweg 52, Kloosterburen

31 oktober 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 65

Voor het

SCHUBBEN

van Uw

LELIES KASSENBOUW & KASSENSLOOP

ARIE TUIN

0048 601 159 267 [email protected]

WWW.DEBETSSCHALKE.COM

Uw partner

in virusvrije teelten Molenvaart 226 0223 52 14 20 1764 AW Breezand 06 53 41 66 89 www.aadprins.nl

VLAMING Intern Transport 1LHXZH7R\RWD9VHULH +HIYHUPRJHQYDQWPWRQ .LMNRSRQ]HZHEVLWH ZZZYODPLQJLQWHUQWUDQVSRUWQO RIYRRUJHEUXLNWHPDFKLQHVRS ZZZYODPLQJRFFDVLRQVQO

7  = DDGP DU NW _ % HGULMI YHQ S DU N: )2 : HV W_= ZDDJ GLM N 2 RV W _7      _ )      _( LQI R# YO DP LQ J JU RHSQ O 

Vakmensen nodig?

Robijnslaan 54 2211 TH Noordwijkerhout

Plaats dan uw vacature in het vakblad

mob. 06 20297365 tel. 0252 344509 fax 0252 341632 Neem voor meer informatie over advertentietarieven e.d. contact op met Ruud van Viersen. Bureau van Vliet b.v. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Tel. 023-5714745 Fax. 023-5717680 E-mail: [email protected]

ANEMONEN

e-mail: [email protected]

:DWWHUJURHLWHQ]RHNWFROOHJD¶V :HJHQVVXFFHVLQGHEROOHQWHHOW]LMQZLMRS]RHN QDDUPHHUGHUHFROOHJD¶VLYPJURHLLQ %HQMLMRS]RHNQDDUHHQXLWGDJHQGHEDDQ" 9RRUPHHULQIR ZZZZDWWHUQOYDFDWXUHVSUR¿HO ZZZZDWWHUQOEORHPEROOHQVHFWRULQIR &RQWDFWYDFDWXUHV#ZDWWHUQO

Kistenfabriek M. Bakker & Zonen BV Kisten - pallets - voorraadkisten - exportkratten Akervoorderlaan 2 - 2161 DS Lisse - tel: 0252-211114 - fax: 0252-211115

www.kistenfabriek.nl

Sinds 1914

IJF

BEDR

LOON

N. JN & Z

TEIV De Zilk, S N A J.H. V 72, 2191 A

[email protected] Een nieuwe klant binnenhalen? Valt niet mee!

Bel 023 571 47 45 en vraag naar Remco Wijnhout of mail [email protected] voor gratis advies over de advertentiemogelijkheden.

3 uinweg 252) 516027 46184 d r e k l i Z 5 Tel.: (0 (06) 55

www.bureauvanvliet.com

Samen met met CNB CNB Samen

organiseer ik moeiteloos een succesvolle veiling?

Slechts één telefoontje naar het CNB-veilingteam Slechts één telefoontje is voldoende. Of het nunaar gaathet omCNB een Veilingteam materialenis voldoende. CNB Veilingteam bereidt uw veiling veiling of een groene veiling, het CNB-veilingteam zorgvuldig voor, voor promoot regelt het graag u. deze onder een breed koperspubliek en draagt zorg voor met een levendige, Het CNB-veilingteam werkt samen Troostwijk succesvolle veiling en afhandeling. Veilingen. Daarmee is een adequate veiling verzekerd van eenhet groot netwerk van potentiële kopers. Of nu om een materialenveiling gaat of om een groene veiling, het CNB Veilingteam zorgt ervoor!

Veilen bij CNB:

· Materialen en groen •· Materialen en groen • Inventarisatie Samenstellen en verspreiden catalogus •· Samenstellen en verspreiden catalogus Ook digitaal •· Reclame promotie • Organisatie veiling Reclame& en promotie •· Service & betalingszekerheid Service en betalingszekerheid• Breed en divers van potentiële kopers · netwerk Breed en divers netwerk van potentiële kopers CNB Veilingteam · Inventarisatie

Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op. Veilingmeester Jan Meijer • [email protected] • 06 10 44 28 03 Veilinginkoper Ronald Walkier • [email protected] • 06 53 70 06 30

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31 cnb.nl

bespaar ik

substantieel op mijn handling-, transporten bewaarkosten van leliebollen?

Samen met CNB CBN kan leliebollen bewaren zonder finpeat. De bollen worden in optimale conditie gehouden door gebruik te maken van de gepatenteerde CNB UltraMist® techniek. Hiermee kunnen 20% tot 30% meer bollen in een krat bewaard worden. Tel uit uw winst, niet alleen op bewaring, maar ook op handling- en transportkosten. Zonder kwaliteitsverlies en zonder een financiële investering van uw kant. Koel- en preparatiebedrijf

t Professioneel advies t Koelen en prepareren tulpen en lelies t ULO- en ijsbewaring t CNB UltraMist® t Op- en overslag activiteiten t Inklaring t Verzending voor export t Celverhuur t Ruimteverhuur t Online administratie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Veilingweg 1 1611 BN Bovenkarspel Tel. +31 (0)228 53 01 30

cnb.nl