Thema: Verlichting. Diemensies. vakgroepsblad Psychologie

Thema:

Verlichting

Diemensies

vakgroepsblad Psychologie

COLOFON [DIEMENSIES] is het huisblad van de opleiding Psychologie van de Rijksuniversiteit Groningen en werkt samen met de studieverening VIP. Diemensies verschijnt zes maal per jaar in een oplage van 750 en wordt gratis verspreid. [KOPIJ] ontvangt de redactie bij voorkeur per e-mail. Kopij kan ook ingeleverd worden in het postvakje van Diemensies bij de portiersloge of in de VIP kamer. De redactie behoudt zich het recht voor stukken in te korten, fouten te verbeteren en/ of kopij niet te plaatsen. [BESTUUR] [VOORZITTER] Fionneke Bos [EINDREDACTEUR] Tamarinde Haven [PENNINGMEESTER] Phil Hulscher [SECRETARIS/PROMO] Ingrid Hekman [ILLUSTRATIE] Roos Cornelius [FOTOGRAFIE] Ilse Noordhof [LAYOUT] Alexander Meijer [REDACTIE] Alexander Meijer Anne Varvik Anne van Vliet Carlijn van Munster Coosje de Vries Fionneke Bos Ingrid Hekman Myrthe Scheenen Phil Hulscher Roos Cornelius Rudolf Leermakers Ruud Wassink Tamarinde Haven Tim Maan Josh Kern [ADRES] Psychologisch Instituut Heymans M. 0032 Grote Kruisstraat 2/1 9712 TS Groningen [E-MAIL] [email protected] [INTERNET] www.diemensies.nl [TELEFOON] 06-42535566 [©2012] Diemensies Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, op-namen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. Oplage: 750 ex.

2

Jaargang 43 editie 2

Jaargang 43, Editie 2 Voorwoord

Laatst noemde iemand mij degelijk. Ik fronste mijn wenkbrauwen; degelijk? Dat is niet bepaald het beeld dat ik graag met mijzelf associeer. Ik denk dan eerder aan saaie, voorspelbare dertigers die elke zaterdagavond trouw inschakelen op Ik hou van Holland en doordeweeks om tien uur op bed liggen. Degelijke schoenen zijn nooit de killer heels waarmee je de show steelt maar altijd de stevige bergschoenen die nog jaren meegaan.

Goed, maar wat betekent degelijk dan nog meer? Natuurlijk ook betrouwbaar, op een degelijk persoon kan je vertrouwen en bouwen. Misschien ook wel een belangrijke eigenschap voor de voorzitter van het Vakgroepsblad Psychologie, te zien op de degelijke foto naast dit voorwoord. Maar toch, degelijk, het blijft aan je knagen.

In ieder geval is een degelijk persoon nou niet bepaald verlicht, het thema van deze editie. Een verlichte denker is een vernieuwer, iemand die bestaande ideeën over de wereld op de kop zet en radicaal verandert. Isaac Newton was zo’n verlichte denker, maar ook beroemde filosofen als Immanuel Kant en Thomas Hobbes. Als degelijk persoon zal je nooit de lijst halen van mensen die de loop van de geschiedenis drastisch hebben veranderd. Maar misschien is dat ook wel wat te hoog gegrepen.

Deze editie staat vol verlichte ideeën: niet alleen in filosofische zin, er is ook breder gekeken naar psychologische vormen van verlichting. Zoals bijvoorbeeld het verlichten van pijn, het verlichte moment dat we de aha-erlebnis noemen en de verlichte flow die je kunt bereiken als creatieve artiest. Om onszelf scherp te houden hebben we ook de lay-out van de Diemensies eens goed vernieuwd. Reacties, opmerkingen en commentaar zijn zeer welkom.

Beste lezer, laat je verlichten!

Liefs, Fionneke Voorzitter Diemensies

INHOUDSOPGAVE Prikbord 4 De Aha-Erlebnis 6 Fionneke Bos Testpanel 7 Ingrid Hekman & Tamarinde Haven Skittles 7 Roos Cornelius Afscheid 8 Susanne Dieudonné Flow; the Artists State of Enlightenment Tamarinde Haven

8

Poetry 11 Tim Maan & Alexander Meijer Het Leven na de Psychologie Tamarinde Haven & Rudolf Leermakers

Ignorance is Bliss Phil Hulscher 14

12

Verlichting 13 Roos Cornelius Ingnorance is Bliss Phil Hulscher

14

Bedkwartet 16 Tamarinde Haven & Ingrid Hekman Tegengas 18 Tim Maan & Frank Steyvers Faculty News 19

The Dubious Events of September 12th and September 13th

Alexander Meijer

20

Het Nieuwe Pesten

Ingrid Hekman

26

The Dubious Events Part 2 Alexander Meijer

20

Denk jij wat ik Denk? Tim Maan

22

Pijntherapie 23 Anne Varvik De Spirituele Schatzoeker Alexander Meijer

24

Opiniemensies 25 Tim Maan & Ilse Noordhof

Part II

Het Nieuwe Pesten Ingrid Hekman

26

Citaat van de maand: “The voice of the intellect is a soft one, but it does not rest until it has gained a hearing.” - Sigmund Freud

Comics Fun Fact: Studies show that if a cat falls off the seventh floor of a building it has about thirty percent less chance of surviving than a cat that falls off the twentieth floor. It supposedly takes about eight floors for the cat to realize what is occurring, relax and correct itself.

Prikbord VIP-nieuws

Beste Lezers, Graag wil ik jullie voorstellen aan het nieuwe bestuur van de VIP, studievereniging psychologie

Integration Committee

Groningen. Met ons zessen zullen we de komende

On a cold Thursday night a murder was committed,

negen maanden aan het roer staan van deze

right under the eyes of thirty-something not so innocent

gezellige vereniging! Marlotte van der Plas is onze

dinner guests. Dutch and International students worked

secretaris, zij zal de vergaderingen notuleren en

together to solve this vicious crime while enjoying a

bijvoorbeeld zorgen dat de archieven op orde zijn.

lovely dinner. Playing a role, everyone had access to

Quirine Haarbosch is onze penningmeester, zij gaat

different kinds of information and with money pieces of

over het geld van de VIP. Onze interne contacten,

information could be bought. Inspector Crane and police

William Pitz, zal contact onderhouden met onze

constable Coppit questioned every guest thoroughly to

leden. Bishakha te Riele is verantwoordelijk voor

figure out the truth. And indeed, while the other guests

het contact met derden, zoals de faculteit of andere

remained in the dark concerning the identity of the

verenigingen. Tenslotte hebben we Yolinde van Dijk,

murderer, she was caught by the Inspector and his right

die in haar functie bedrijfscontacten de acquisitie zal

hand. A lovely evening with a happy ending!

doen. We hebben er allemaal heel veel zin in, en we hopen jullie vaak tegen te komen op onze activiteiten of gewoon gezellig op het VIP-hok!

Accie Workshop Lachmeditatie van de Accie

Margriet Roelofsen

Al bij binnenkomst in Huis de Beurs wisten we dat

voorzitter 32e bestuur der VIP

het lachen zou worden, meneer Goman was namelijk in stijl gekleed in bloemetjesblouse gecombineerd met een hippiebroek! Na een heuse warming-up van onze lachspieren hebben we vervolgens ervaren hoe het is

Sinds 1 december is de nieuwe huisstijl van de VIP ingevoerd. Hierbij presenteren wij het nieuwe logo!

om te lachen om niets. Wisten jullie dat lachen ontzettend goed is voor de gezondheid? Een ware topsport! Dus… begin de dag met de lach!

Studievereniging Psychologie Groningen

a h De A -Erlebnis er bijvoorbeeld de laatste tijd veel nieuws is over een

Het lichtje dat ineens ging branden

aardbeving, geloven mensen dat aardbevingen veel

Fionneke Bos

vaker voorkomen dan daadwerkelijk het geval is. In het geval van het oplossen van problemen passen we vaak strategieën toe die we al heel vaak toegepast hebben omdat die in het verleden effectief bleken te

Iedereen kent wel zo’n probleem waar je al uren

zijn. Deze strategieën zijn dan makkelijk beschikbaar

op loopt te broeden. De oplossing blijft je maar

en daardoor zijn we sneller geneigd deze strategieën

ontglippen, op de een of andere manier lukt het

te beoordelen als geschikt. In de meeste gevallen zijn

je niet om dichterbij te komen. En dan opeens:

deze strategieën dus heel geschikt, maar bij sommige

aha! Natuurlijk, het antwoord is eigenlijk

problemen hebben ze geen enkel effect.

heel logisch, maar je was er gewoon nog niet opgekomen. Nu je het eenmaal ziet kan je het ook niet meer niet zien. Zo was de Griekse wetenschapper Archimedes al dagen aan het broeden op een wiskundig probleem. Zittend in een badhuis zag hij opeens de oplossing van het probleem: hij ontdekte de opwaartse kracht, doordat het water ging stijgen toen hij in bad ging zitten. Luid ‘eureka’ roepend rende hij poedelnaakt naar huis om het op te schrijven. Tegenwoordig kennen we het ook wel als de aha-erlebnis, of als het lichtje dat spontaan boven je hoofd gaat branden. Het is het moment waarop opeens alles duidelijk wordt, waarop je het gevoel hebt dat de cruciale verbinding is

kan je nu een tijdje gaan broeden op dit probleem.

Deze

Al gevonden? De Gestaltpsychologen vinden dat

de oplossing te bereiken leidt uiteindelijk tot

we te rigide denken. Alles heeft in onze ogen een

een impasse. Deze impasse zorgt ervoor dat je

bepaalde functie en we kunnen een object maar

alternatieven gaat zoeken die op het eerste gezicht

moeilijk anders zien. Dit wordt ook wel functional

niet zo logisch lijken. Hoe meer die alternatieven

fixedness’ genoemd. Stel dat je bijvoorbeeld een

blijken te werken, hoe meer je out of the box gaat

doosje lucifers, een doosje punaises en een kaars

denken, waardoor je uiteindelijk de juiste oplossing

krijgt en de kaars aangestoken aan een prikbord

bereikt.

oplossing gaat zien? De hersenwetenschap was hier ook in geïnteresseerd en ging op zoek naar neurale mechanismen gerelateerd aan de ahaerlebnis. Het begon ooit bij de Gestaltpsychologie, bekend van de leus ‘het geheel is meer dan de som der delen’. Gestaltpsychologen legden proefpersonen problemen voor die alleen op te lossen waren als de proefpersonen plotseling een moment van inzicht hadden en out of the box dachten. Dit soort problemen worden daarom ook wel inzichtproblemen genoemd. Een voorbeeld hiervan is het nine dots probleem (zie figuur). De proefpersonen kregen de instructies om

je het doosje van de punaise kunt gebruiken om de kaars in te zetten? Veel mensen moeten lang nadenken voor ze de functie van het doosje op een andere manier gaan bekijken.

zonder

Maar goed, al deze problemen met puntjes en luciferdoosjes zijn leuk en aardig, maar hoe werkt de aha-erlebnis dan in ons dagelijks leven? Onze goede vriend van je doet al een paar dagen vreemd

Na de Gestaltpsychologie is er meer onderzoek

tegen je en reageert niet meer op je berichtjes.

gedaan naar de aha-erlebnis en zijn er theorieën

Dagenlang zit je je af te vragen wat er nu precies

gevormd die kunnen verklaren hoe dat lampje

aan de hand is, maar steeds kom je weer bij dezelfde

uiteindelijk gaat branden. Een belangrijke theorie

verklaring uit: je hebt geen idee. Hij heeft je nog

is de process monitoring theory. Deze theorie zegt

nooit eerder genegeerd, toch? Het is ook wel erg raar

dat je steeds dezelfde strategieën blijft toepassen

hoor. Je gedachten blijven maar malen in dezelfde

om het probleem op te lossen, maar deze manieren

richting. Plotseling herinner je je dat hij zich ook

van denken leiden maar niet tot de oplossing van

altijd zo gedraagt als hij lastige tentamens heeft.

het probleem. Hierdoor ontstaat er verwarring.

Goh, nu je dit je zo herinnert, bedenk je je dat hij

Deze manieren van denken noemen we ook wel

zijn mobiel ook altijd uitzet bij het leren. Aha! Dat

heuristieken, een soort ezelsbruggetjes waarvan je

was het dus gewoon. Je intuïtie vertelt je met deze

geleerd hebt dat ze in de meeste situaties wel werken.

aha-erlebnis dat dit inderdaad de ‘oplossing’ is. Door

In sommige situaties kunnen dit soort heuristieken

te kijken naar strategieën die je normaal ook altijd

echter leiden tot systematische fouten.

toepast, ‘hij reageert normaal altijd’ en ‘hij zou me nooit negeren’ kom je niet tot de juiste oplossing.

met elkaar te verbinden zonder het potlood van het

Een

papier te halen. Alleen door (letterlijk) buiten de

beschikbaarheidsheuristiek, waarbij je een oordeel

lijnen te denken kun je dit probleem oplossen. Omdat

over de waarschijnlijkheid van een gebeurtenis

we je een echte aha-erlebnis niet willen onthouden

baseert op hoe gemakkelijk het te herinneren is. Als

Jaargang 43 editie 2

toepassen

intuïtie is in feite ook een soort inzicht. Stel, een

alle negen punten in de figuur in vier rechte lijnen

6

constant

moet bevestigen. Zou je meteen doorhebben dat

gemaakt en je het raadsel eindelijk begrijpt.

Maar wat zorgt er nou voor dat je opeens de

strategieën

bekende

heuristiek

is

bijvoorbeeld

de

Pas op het moment dat je inzicht hebt in dat cruciale stukje informatie beleef je het heerlijk bevrijdende gevoel van een aha-erlebnis.

T

Skittles estpanel

Ingrid Hekman & Tamarinde Haven

Product: Gratis koffie



Deelnemers: Jumbo en Albert Heijn



Locatie: Groningen

Een ding van associatieve psychologie is dat, als eenmaal de associatie gemaakt is, je er niet meer vanaf komt. Zo heb ik een hardnekkige associatie

zo lijkt het een beetje een bij elkaar geraapt zooitje. De koffie koelt ondertussen af en om ongemakkelijke momenten te voorkomen haalt Tamarinde gauw wat appels, zodat we er niet alleen maar zijn voor de (gratis) koffie. Tot de koffie eindelijk drinkbaar is voor Ingrid lopen we nog wat rond. De Jumbo is een schreeuwerige winkel. Het geel en zwart van het logo

Er zijn tegenwoordig een aantal supermarkten

prikt als bijen in je ogen. Het is nog te vroeg . Op naar

die gratis koffie en thee aanbieden aan hun

de volgende kandidaat.

Roos Cornelius

ontwikkeld

bij

maïskolven,

of

eigenlijk de maïskorrel. De maïskorrel, een klein, glanzend, maar toch makkelijk uit elkaar te spatten dingetje is voor mij onlosmakelijk verbonden met een teek. En als je eenmaal achter die gelijkenis bent gekomen - terwijl je het kleine korreltje tussen je tanden uit elkaar doet spatten - kun je niet meer anders dan denken dat je een klein, sappig tekenlijfje fijnkauwt. Eigenlijk is het allemaal de schuld van onze poes.

klanten. Gewoon, omdat klanten dan langer in de winkel blijven, ze zich meer welkom voelen

De Albert Heijn aan de Oude Ebbinge is relatief nieuw.

of om bejaarden een hangplek te geven. Je

Er zit al een AH aan dezelfde straat, maar dan binnen

kent ze wel, van die kleine tafeltjes waar een

de gracht. Deze winkel is wat kleiner, ook iets rustiger.

zogenaamd moderne koffiemachine geïnstalleerd

Het apparaat staat ook hier duidelijk zichtbaar

is en waar de bekertjes meestal wat slordig

opgesteld. Je kunt kiezen uit verse bonenkoffie en

omheen slingeren. Diemensies bezoekt er twee en

filterkoffie, beide van het ECO keurmerk. De sterkte

vergelijkt.

lijkt voorbepaald, hoewel het ook kan zijn dat wij de regelaar niet snappen. De bekertjes kun je met een

Onze poes gaat helaas naamloos door het leven sinds we besloten hebben dat ‘Potter’ toch niet echt grappig is (vooral toen hij als onwetend katje de kattenbak als nutteloos voorwerp beschouwde en weer eens de tafelpoten had onder gesproeid: ‘’Potter! Tien punten aftrek voor Griffoendor!‘’).

Onze katachtige vriend

heeft geregeld last van deze grijze beestjes

We beginnen bij de Jumbo aan het begin van de

handig kliksysteem pakken en er staat Albert Heijn op

Korreweg. Een grote winkel, relatief ruim ingericht. Je

vermeld. Bovendien zijn ze van karton wat beter voor

ziet de automaat meteen als je binnenkomt. Eenmaal

het milieu is. Opnieuw is er ook heet water te krijgen

aangekomen bestuderen we het ding grondig.

en de bakjes met bijlagen zijn netjes geordend. Schuin

Espresso, koffie en heet water worden aangeboden en

boven het apparaat hangt een chique bordje dat

de sterkte kun je zelf aanpassen. Naast het apparaat

vermeldt: “Mogen we u een kopje koffie aanbieden?

staan een aantal netjes gevulde bakjes. Er is keuze uit

De bonen hebben we zelf gebrand en dat proef je.”

Engelse melange en bosvruchtenthee. Ingrid neemt

Nou, dat mag u zeker. Het apparaat ziet er een stuk

een koffie met melk (er is helaas geen cappuccino) en

moderner uit en maalt de bonen vlug. “Hmmm… Veel

Tamarinde een koffie (zo sterk mogelijk). Het is heet,

beter. Dat verschil tussen bonenkoffie en filterkoffie

dus het duurt even voordat we beginnen met slurpen

proef je echt!” merkt Tamarinde op. We kijken uit

Teken zijn inmiddels zo’n verachtelijk onderwerp

om het klassieke ik-verbrand-mijn-tong-want-ik-heb-

op een prikbord waar je tips op kan hangen om de

bij ons thuis, dat er zelfs een eufemisme is

dorst moment te voorkomen. “Het gaat wel…” luidt

winkel te verbeteren, of producten die je graag zou

ontstaan om de daadwerkelijke teken aan

het oordeel. De plastic bekertjes vervormen echter wat

willen hebben. De kartonnen bekertjes hebben het

te duiden: Skittles. Voor wie ze niet kent, dat

door de warmte en ze beschermen je vingers er niet

praktische voordeel dat je je vingers niet verbrandt,

zijn die kleurige snoepjes die ze verkopen in

tegen. Tamarinde heeft er twee over elkaar genomen,

erg fijn. Rustig nippend aan haar tweede café latte

kleine rode zakjes, voornamelijk in de kantines

dat helpt. “Wat slecht voor het milieu, eigenlijk.”

kiest Ingrid een broodje uit. De cafeïne begint in te

van universiteiten. Helaas in de vorm van een

merkt Ingrid op. Het valt ons op dat de bekertjes

werken en opgewekt lopen we naar buiten. Voor ons is

smakelijke, met poezenbloed volgezogen teek.

blanco zijn en alleen boven het koffietafeltje staat

de winnaar duidelijk.

Weer een associatie rijker.

die zich vastbijten in zijn vacht, tijdens zijn vele strooptochten door de territoria van buurtpoezen. Als hij dan weer thuiskomt en zich eens lekker tegen mijn benen aanschurkt, voel ik de kleine bolletjes zitten op zijn huid. Minstens één keer in de week belagen we hem met rubberen handschoenen en een tekenpincet voor de grote poezenschoonmaak.

JUMBO vermeld. Beetje meer reclame kan geen kwaad,

December 2012

7

Afscheid, op weg naar een

Mijn geschiedenis bij de redactie van Diemensies

leerden we elkaar op een hele andere manier kennen.

nieuwe ‘dimensie’

gaat ver terug. In 2005 kwam ik als tweedejaars

We zaten met z’n allen een heel weekend lang op

student bij de redactie van het vakgroepsblad

een kampeerboerderij op Schiermonnikoog. Op

Diemensies. Al snel was ik ook al gestrikt als

zaterdagavond gingen we naar de beroemde Toxbar,

secretaris van het Diemensiesbestuur. Door mijn

waar ontzettend foute muziek werd gedraaid en de

Susanne Dieudonné

bestuurswerk was ik nauw betrokken bij het proces

meest geweldige foto’s werden gemaakt van gênante

Deze editie neem ik officieel afscheid van

van het tot stand komen van een editie. Inmiddels

taferelen. Na zo’n weekend waren er tientallen trees

de redactie van Diemensies en tevens van

heb ik heel wat edities langs zien komen, hierin heb

halve liters bier door heen gegaan, zodat we licht

mijn studentenleven. In juni vorig jaar ben

ik vaak mijn persoonlijke noot mogen toevoegen.

bepakt weer terug konden keren naar het vaste land.

ik

en

Alhoewel ik eerlijk moet bekennen dat ik het laatste

plaats

studiejaar niet zoveel meer geschreven heb, doordat

officieel

afgestudeerd

ontwikkelingspsycholoog.

als

klinisch-

Echter

in

van het vak van psycholoog uit te oefenen,

het werkende leven veel van mijn tijd opslokte.

heb ik mijn roeping als docent gevonden. Ik ben begonnen als docent op het MBO bij een welzijnsopleiding. Ik heb heel veel geleerd op het MBO, vooral omdat je hier les geeft aan niet de makkelijkste doelgroep. Momenteel werk ik op de Hogeschool in Leeuwarden bij de opleiding Social Work. De vakken die ik geef zijn allemaal vakken in de welzijnssector. Mijn theoretische kennis over de psychologie vormt een goede

8

editie weer een vakgroepsblad in elkaar zet, zijn wij ook altijd een vriendengroep geweest. Elke

Als ik terugkijk naar mijn tijd bij Diemensies komen

woensdagmiddag na de vergadering in de Minnaar,

er vele beelden voorbij. De serieuze dingen, zoals het

naar elkaars huisfeesten en verjaardagsfeesten.

interviewen van hoogleraren die hun faam al lang

Ik heb mede dankzij Diemensies een geweldige

en breed verdiend hebben, zoals Douwe Draaisma,

studententijd met veel inhoud beleefd. Ik neem dan

Paul van Geert, Gert Visser en Trudy Dehue. Deze

ook met pijn in mijn hart afscheid van de redactie en

interviews werden gehouden voor de rubriek “de

ook van alle lezers....

Studententijd van......”. Graag geef ik mijn stokje over aan de volgende

basis om les te geven. Ik ben ontzettend blij dat

F L O W

Naast dat Diemensies een groep is die samen elke

ik nu docent op het HBO ben, het is baan met

Dan heb je natuurlijk ook nog de minder

generatie Diemensies en zelf begeef ik me naar een

ontzettend veel uitdaging.

serieuze dingen zoals ons jaarlijks terugkerend

nieuwe dimensie.

Jaargang 43 editie 2

Diemensiesweekend.

Tijdens

deze

weekenden

Flow, the artist’s state of enlightenment Don’t always go with the flow? Tamarinde Haven Flow is what creates art in our everyday life. Artists describe it as being in their most purely creative state. In most psychological literature, flow is defined as it is by Csikszentmihayli (1998), a state of ultimate optimism and satisfaction, the feeling one perceives when engaging in an activity related to creativity. It is the ultimate experience.

Mihaley Czikszentmihalyi came up with his theory in the time after the second World War, and the war had greatly affected how people experienced their life. He tried several ways to get into happiness, reading philosophy, doing arts. What he wanted was to understand the roots of happiness. One of the surprising insights he offered to psychology was the fact that after having a certain satisfying amount of money, getting more money does not make people happier. His research looked at artists and he was trying to understand why they engaged in their subject (here art), knowing that they might not get rewarded for it at all. He found that once artists get in the state of creating (for example, a music improvisation) they experience a moment of ecstasy. This can be so intense, that the person almost forgets his/her own existence.

humanitas

The nervous system is capable of processing 110

Although flow is different for everyone, there are a

Flow is a relatively robust concept; it hasn’t changed

bits of information per second. As a comparison,

couple of central aspects. First comes motivation:

much over the past twenty years. It is also related

listening to lecture and trying to make sense of

you must be motivated to engage in the activity.

to overlearning, because when one overlearns,

it uses about 60 bits. However, when completely

Secondly comes concentration: flow is an active

skills are extremely high. More research is currently

in flow, focused on this process of creation, one

state and requires focused attention. This active

investigating flow, but it is already applied in

simply doesn’t have bits left to think about everyday

state is a bit paradoxical, the cognitive arousal is

different settings. Sport athletes know all about flow.

problems or the fact that one’s tired or thirsty.

pretty high and the person is active, but the body

For them, it is associated with better performance

By that moment, one’s whole identity seems so

is (depending on the task engaged in) overall more

and comes back in descriptions of sportsmen. The

disappear from conscious attention. In flow, the

relaxed. Heart rate becomes more stable, blood

fact that clearly defined goals help individuals to

nervous system is no longer focused on these

pressure tends to decrease and even facial muscles

get into flow is widely used in organizations, same

signals. Csikszentmihayl has been interviewing

relax.

The third central aspect of flow is clear,

goes for immediate feedback and the balance in

several people from different domains, ranging from

available feedback to facilitate further improvement.

skills and challenges. In schools, it made directors

ballet to top CEO. All those interviewed claimed the

Last are pleasure and not worrying to fail. Worrying

look for possibilities to let students engage in flow.

automaticity of the experience, the state of ecstasy

can actually harm the state of flow, so it should be

In a study with Rathunde (2000), Csikszentmihaly

and the pleasure and passion they had in working.

absent when engaging in the activity.

(2000) found that in Montessori Schools, children more frequently experience moments of flow in comparison to traditional schools. More research

Czikszentmihalyi figured that, regardless of the

Czikszentmihalyi may be credited in the Western

person, there are several things present for everyone

world for coming up with the concept of flow,

experiencing flow. He termed them conditions. A

but he himself also acknowledges not being the

reply to how it feels to be in flow: a sense of serenity,

first one. Going East, we find flow in literature

There is something intuitively logic about flow. It

timelessness, intrinsic motivation, and so on. To

for decennia. It is exactly what meditation aims

tells us to go do something we really want, go live

predict when one will get in flow, Czikszentmihalyi

at. Especially in Buddhism and Hinduism, flow

our passion. Go paint, if you want to. Or dance in

assesses the amount of skills used and challenges

is an important concept and even direct reference

the kitchen while doing the dishes. This will help

experienced at a certain moment. The perceived

is made to it. For them it is being in the moment,

you create and discover your own potential. Even if

balance between the two is important. When both

existing only in the now. This flow then facilitates

this sometimes may be difficult, challenges increase

perceived challenges and perceived skills are high,

insight and strengthens concentration. Nakamura

the likelihood of getting into this state of optimal

there is great likelihood of getting in flow. Another

(2004) has even defined flow as attention wholly

performance. To put it simple: do what you want,

important variable is doing what you really like to

invested in the present, (what you are doing and

don’t always go with the flow.

do, whether it’s being with your family of playing

experiencing right now) which is very similar to the

guitar.

Buddhist definition.

has to be done here.

December 2012

9

Poetry

(over rijstvelden) gelaagde groene plantsoenen stijve planten in de natte modder een tribune, loerend naar de fotograferende witte en de puntgemutste zwarte zachtjes grinnikende toeschouwers van de wereld ieder zijn vaste plek op de groene trap naar de zon baas boven baas, doch bij het zien van de ijzeren maan is de voorstelling afgelopen (…met curry graag)

The Room Brownish purple curtains hang from Crooked iron bars, One of these days they will come down Two large windows let the sun in when it’s there But they’re rarely open And every now and again I’ll go outside They say I’m looking up But I think I’m looking down Right into space

Tim

plat water, spiegelglad, vlijmscherp geen wind die plooien duwt in dit troebele laken geen boomwortels die pootjebadend de rust verstoren geen gefladder of gespartel van opgroeiend gekwater plat water, spiegelglad, vlijmscherp Tim

And every now and again I’ll go outside They say I try to fly But I intend to tumble down Right into space What is there to do besides writing Creating art One of these days I will run out Of inspiration, this awful desperation That I’m stuck in seems to last forever This room is killing me It’s so comfortable, I never have to leave Alexander Alain

December 2012

11

Het leven na de

Psychologie

gesprekken ook zou kunnen gebruiken. Dat is het moment geweest dat ik er over na ben gaan denken. Ik realiseerde me dat ik nog te weinig wist, dus ik ben van alles gaan uitzoeken. Gewoon naast mijn werk. Ik heb het geluk dat ik me vrij snel kan inlezen en veel informatie tegelijk kan verwerken. Of je een coach bent zit in je of niet, maar er zitten grote verschillen tussen de leeftijdsfases. Voorheen werkte ik vooral

Rudolf Leermakers & Tamarinde Haven

met volwassenen, jongeren zijn een totaal andere doelgroep. Ik heb toen veel gehad aan mevrouw

Elke editie bezoekt Diemensies iemand die

Nanninga, zij heeft mij heel erg geholpen en is nog

psychologie gestudeerd heeft. Het is geen

geruime tijd mijn supervisor geweest. Nanninga

vereiste dat de studie ook afgerond is, zoals

begon als een van de eersten in Nederland met

bij Heleen. Zij koos een andere route die haar

keuzecoaching. Daarna ben ik allerlei gesprekken met

uiteindelijk veel leerzame ervaringen bezorgde. Haar

praktijk

bevindt

zich

in

eventuele partners aan gegaan, de RUG, de Hanze,

Zuidlaren,

decanen van omliggende middelbare scholen. Ik wilde

gemakkelijk te bereiken met het OV. In februari

wel een aanvullende functie hebben, niet iets dubbel

bezoekt Heleen onze faculteit om een lezing te

doen. Er zijn wel loopbaancoaches die dit erbij doen,

geven, maar mocht je in de tussentijd met keuzes

overigens. Maar ik ben daar geen voorstander van,

worstelen over je toekomst (welke master ga ik

het is een totaal ander vak. Een loopbaancoach helpt

doen?), je studie op zich (zit ik wel goed bij de

mensen bij beslissingen over een nieuwe baan, of

opleiding die ik nu volg?), of iemand kennen op de middelbare school die wel wat hulp bij een keuze kan gebruiken: maak een afspraak met Heleen. Haar website www.keuzecoach.nl bevat alle info die je nodig hebt om een afspraak te maken. Diemensies geeft alvast een voorproefje. Diemensieslezers krijgen 5% korting op hun gesprek.

een omscholingstraject. Je kunt geen loopbaankennis maar in de meeste gevallen komt het altijd goed. Iedere boom wordt zo hoog als hij hoort te komen, alleen sommigen met wat meer kronkels. Het begint

Wat is het grote verschil tussen werken met

al met dat ik langer over het VWO heb gedaan, twee

volwassenen en werken met jongeren?

universitaire studies ben begonnen en uiteindelijk met vlag en wimpel van het HBO ben afgestudeerd. Het was mevouw Nanninga, ook een keuzecoach uit Hattem, die indertijd tegen mij zei “jij moet het

Vertel eens, wat doet een keuzecoach?

helemaal niet richting de universiteit zoeken.” Dat

Ik begeleid scholieren en studenten met hun

was toen best een schok voor mij. Nu denk ik daar

studiekeuze. Dat doe ik met behulp van gesprekken

heel anders over. Ik ben een HBO’er. Een doener,

en testen. Hiermee probeer ik vooral hun zelfinzicht

ik ben praktisch ingesteld. Het is vervelend dat dat

te bevorderen. Hoe je in je studie staat heeft gevolgen

overigens nog steeds een taboe is. Als scholieren

voor andere delen van je leven. Als je niet lekker

het VWO hebben afgerond, wordt het nog steeds als

in je studie zit, zit je vaak ook niet lekker in je vel.

”jammer” gezien als ze het HBO in gaan. Waarom is

Bovendien heeft je studie invloed op je toekomst, dus

dat jammer? Als het nou veel beter bij je past?

is het extra belangrijk om hierover een goede keuze te maken.

Heb

je

lang

over

de

naam

‘keuzecoach’

nagedacht?

“Je moet humor hebben! Een groot gevoel voor humor. “

Haha, nee! Ik zou me gaan registreren en stond voor de Kamer van Koophandel. Toen bedacht ik me:

Hoe ben je hierin terecht gekomen?

wordt het nou keuzeadviseur, of keuzecoach? Ik heb

Ik heb samen met een collega een organisatie en

een oud collega opgebeld die me vertelde dat ik toch

ontwikkelingsbureau gehad, dat bedrijf bestaat nog

meer een keuzecoach was. Nou, toen ben ik de KvK

steeds prima. Ik heb achttien jaar in het bedrijfsleven

binnengestapt: “voilà!”

gezeten, in de techniek en industrie. Zo ben ik betrokken geweest bij vele organisatieveranderingen

Hoe verliep jouw eigen studieloopbaan? Ik ben een voorbeeld van niet weten wat je wilt doen en de verkeerde keuzes maken. En ik ben ervan overtuigd dat het altijd goed komt. Ook al heb je een aantal zijweggetjes bewandeld, dat is dan nodig,

12

Jaargang 43 editie 2

toepassen op iemand van 16!

en -ontwikkelingen. Dat liep op zich goed, ik ondervond

dat

ik

met

mijn

Je moet humor hebben! Een groot gevoel voor humor. Je moet je in hun leefwereld kunnen verplaatsen, aansluiting heb je of niet, je bent wel of niet tof. Daarbij gebruik je verschillende instrumenten. Als ik het gevoel heb dat iemand niet zelf de controle over zijn leven heeft, gebruik ik als metafoor een autootje. Ik zet een poppetje achter het stuur en vraag: “Zit jij hier?” Vervolgens plaats ik het poppetje achterin, “of zit jij eigenlijk hier?”. Jonge mensen hebben vaak veel paradigma’s, meningen over dingen waar ze helemaal geen ervaringen mee hebben. Dat moet je ook uitzoeken, maar je kunt pas doorgaan met je keuze als je bepaalde ervaringen hebt opgedaan. Keuzes maken is een ontwikkelproces. Je ontwikkelt jezelf door middel van ervaringen die je leren of iets wel of niet bij je past.

Wat is jouw connectie met psychologie? Ik heb na mijn start met rechten nog psychologie geprobeerd. Mijn reden was echt een dooddoener: “ik vind mensen leuk”. Maar ik liep weer op hetzelfde vast. Ik vind wetenschap leuk, maar ben zelf geen wetenschapper. Ik stel niet vaak genoeg de “Waarom?” vraag.

organisatietalent

goed was in het oplossen van problemen. Op een

Hoe loopt een traject bij jou?

gegeven moment was ik met iemand in gesprek die

Het is natuurlijk vrijwillig maar niet geheel vrijblijvend.

me vertelde dat zijn zoon erg twijfelde, en dit soort

Er moet natuurlijk eerst een vertrouwensbasis en een klik zijn.

Ik ben een coach die je vertelt waar het op staat. Mensen moeten denken: “hier heb ik wat aan!”. Met verloop van tijd verklein je de afstand en ga je meer de diepte in. Ik zeg mensen nooit expliciet wat de

Door: Roos Cornelius

juiste keuze is. Daarentegen stel ik vragen. Zo kom je erachter dat er veel verschillende redenen zijn waarom mensen niet weten wat ze willen doen. Sommigen zien erg op tegen het studentenleven. Bij anderen komen we tot het inzicht dat studeren helemaal niet of juist goed bij iemand past. Vaak stel ik aan het begin al de vraag: “Waarom ga je eigenlijk studeren? Ga toch lekker werken!” Zo prikkel ik scholieren om kritisch na te denken en zich af te vragen of ze dit werkelijk willen. De verwachting moet eraf, ze moeten zelf gaan nadenken. Ik zeg altijd: “Je bent een bal spaghetti als je hier komt, we gaan elk sliertje uit elkaar halen.” We gaan helemaal terug nar de basis. Zo leren ze objectiever ernaar te kijken. Meestal hebben we drie gesprekken. Het feit dat er een einde in zich is, helpt scholieren en studenten. Ze weten zo dat ze echt ergens naartoe werken. Je moet hiervoor ook praktisch zijn, een plattegrondje maken, een route krijgen. Ik werk vooral vanuit het NU: nut en urgentie. Waar doe ik voor? Als jongeren dat inzien, dan zitten ze hier.

Wat doe je nog meer? Ik geef ouders lezingen over het puberbrein. Mijn training heet: Puberbrein, topmanager in opleiding Ik haat het woord puber, maar gebruik het toch even. Het puberbrein is slecht in zelfreflectie, het mist een stukje cortex dat als sturende functie over het geheel functioneert. Eigenlijk probeer ik dat stukje puberbrein op te leiden, ik leer ze te kiezen. De keuzes die ze nu maken zullen niet de eerste en niet de laatste zijn. Ik geef uitleg aan ouders waar ze wel en niet moeten bijsturen en coachen. Zo probeer ik te verklaren wat wel en niet zin heeft. Wat ik doe is eigenlijk een cadeautje: wat is er nou mooier dan dat je op jonge leeftijd al door hebt hoe je in elkaar zit? Daarbij geef ik verschillende workshops en lezingen, vooral in mindmappen. Daar eindig ik mijn traject

Je wilt goed nadenken over je studiekeuze máár je weet niet waar je moet beginnen....

met iemand ook altijd mee. Zo gaat iemand naar huis met een echt eindresultaat.

Wat wil je onze lezers graag meegeven? Heel veel ouders, leerlingen en studenten kijken alleen maar aanbodgericht. Je moet vraaggericht kijken! Wat heb ik? Wat wil ik graag? En waar ga ik dat halen? Vergelijk het maar met een appeltaart. Ik heb al jam, maar wil graag een lekkere taart eromheen maken,

Keuzecoach Heleen Barkema begeleid bij het maken van een goed onderbouwde en zelfstandige studiekeuze om zelfbewuster, gemotiveerder en doelgerichter aan je studie te beginnen. Nu ook cursussen LerenLeren en mindmappen. n www.keuzecoach.nu n [email protected] n 06 5398 1424

wat past daarbij? Je moet vanuit jezelf kijken, vanuit je eigen zelfbewustzijn, zo concreet mogelijk. Kijk

Uit onze keuzes blijkt wie we zijn, nog meer dan uit onze talenten

vanuit wat jíj wilt leren!

December 2012

13

Ignorance Is Bliss Phil Hulscher

Recently there was a documentary-series on the Dutch television,

makes sense, doesn’t it? Because how many would have a good night’s rest

about the borders of Turkey. The border with Greece is the one that

if they see, feel and care about all the misery that was happening around

is also seen as the border that divides Europe from the rest of the

them. Yes, I am sure about it now, ignorance is bliss.

world. Europe, the rich and prosperous part of the world, the rest of the world poor and deteriorating. For migrants it is seen as the gate to paradise. For numerous reasons they abandon their home countries. Reasons as starvation, poverty, and no freedom of speech are not uncommon. Many people try to cross the border in search of a better life, not only for themselves but mostly for their children and their families. Many of those who seek happiness die trying, for it is a dangerous journey. Children drown trying to cross the river

But just one more thing: why is it then that Stephen Fry, an English novelist, says “if ignorance is bliss, why aren’t there more happy people in the world?” His conclusion that quite a lot of people are not happy is based on the fact that an immense amount of antidepressants is prescribed every year and he assumes thereby that most people of these people are ignorant. Suddenly it doesn’t make any sense to me at all.

because they have never learned how to swim. Vulnerable people are being ripped off and dumped in the middle of nowhere by smugglers,

Let’s get deeper into this: we can see two things that seem to be in

who promise they will bring them across the border for an enormous

contradiction with each other: there seem to be a lot of unhappy people and

amount of money. These people do not have a government or an

we have the hypothesis that ignorance (something most people choose to

institute to protect their well-being or at least tries to. The search for

do) will lead to happiness.

a better life often ends dramatically, and there seems to be no one who really cares. They just want a better life just like everybody else.

Suppose we can choose between two television programs to watch. The first one is the documentary “Saving Face”, about acid violence against

This is just one example in one of the many many more dramatic things that

women due to the structural and cultural inequalities between men and

happen around us in the world. The strangest thing is that nobody seems

women in Pakistan. The second one is a rather easygoing and happy the

to care. Is that true? Is it because people do not care or is it because they

pappy program about men who are seeking true love in life. Of course, our

choose not to care? When you truly know and feel all the misery around us,

common sense will tell us, most people would pick the easy going one.

is it still possible to go on and live happily ever after? Can I do that?

Because one would rather see something happy than something which

Probably everybody has heard of the phrase “ignorance is bliss”, used for the first time by Thomas Gray in one of his poems. He said “Where ignorance is bliss, ‘tis folly to be wise”. It entails that a lack of knowledge results in happiness, or that you are more comfortable if you don’t know something. It gives a reasonable explanation for the not uncommon feeling: “I do not want to know about this, otherwise I cannot sleep at night”. That

14

Jaargang 43 editie 2

may cause a troubled or disturbed sleep. You could ascribe this to selfpreservation, mind the word: self. Still this does not mean that ignorance is truly bliss. It only shows that people rather ignore unhappiness, misery, pain and grief, when they have the choice to look away. That makes sense, I see it around me every day.

Maybe this will help: a graduate student from the university of Waterloo

part. A sort of self-protecting mechanism that helps us survive the cruelest

in Ontario, Steven Shepherd, did research about this so-called “ignorance

of circumstances. But in regard to the documentary and television program

is bliss”. The outcomes suggest that the less people know about important

we do have a choice: to know or not to know, ignoring or confronting. Do

complex issues as the economy, energy consumption and environment,

we need a self-protecting mechanism here to survive? Partly yes, we cannot

the more they want to avoid becoming well-informed. Also they showed

burden ourselves with all the horrors of the world. On the other hand it may

that the more urgent the issue, the more people want to remain unaware.

also be better to enlighten us, to really know it all, to see all that is around

“Ultimately they avoid learning about the issue because that could shatter

us. Not to turn our eyes away from people in developing countries who are

their faith”. Besides that, “people tend to block all information that

dying of starvation and thirst, or women whose genitals are mutilated and

contradicts their own beliefs, the so-called confirmation-bias”. But this only

injured as part of some outdated ritual. To know all might even make bliss

says something about people not wanting to know and the bigger the issue,

more possible, more true, than it is when we ignore or choose to ignore.

the more they choose to stay away. According to Shepherd this attitude does provide bliss. Do I see that bliss in people? Maybe, yes.

It was not before the end of the Second World War that it became very clear what had happened in the Death Camps. Everybody agreed, we must make

History shows that humans have survived terrible and dreadful things

sure, this may never happen again, never. But did we? No we didn’t. And

that happened to them, like concentration camps and tribal wars. And

still we were and are able, in the past and in the present, to go on with our

remarkably most of these succeeded in building up a life after these

lives. When I look at my grandfathers and grandmothers I can see that they

atrocities. Viktor Frankl, an Austrian psychiatrist, has written about how

have been, in some ways, successful in finding some sort of bliss, with or

people can find meaning in life even in the hardest of circumstances. When

without the help of antidepressants. And is it possible that I see more bliss

we have a goal or meaning in life we can ignore the horrors that surrounds

there than I see when I am watching people who have always been good at

us, so we can survive. “The last of human freedoms is the ability to choose

ignoring the, at times horrible, world around them? Yes I think I do.

one’s attitudes in a given set of circumstances”. But can we say here that

Ignorance of the great tragedies and cruelties in the world does not

these people do not or did not know about the horrors? They choose to

necessarily lead to bliss. Nor does knowing about all these lead to bliss.

ignore and refuse to dwell on them, but they do know, don’t they? What

Antidepressants certainly do not lead to bliss. So is it possible to find some

kind of bliss is possible then? I can’t imagine.

bliss in life knowing and just as well to find it not knowing?

The difference between the earlier choice between the documentary “Saving

Bliss is a difficult word, what does it mean anyway? Perfect joy, gladness,

Face” and the happy program about love and stuff is of course much

being in heaven, delight, felicity, paradise. Quite a lot to achieve under any

different from surviving a death camp. The latter one is about adapting,

circumstance.

surviving in a cruel situation in which you have no choice, of which you are

December 2012

15

Theun presenteert:

Bedkwartet ijn z n e rd a a b e e d k k a r b oo v “De s e l l A . t ech kunst.”

Fionneke Bos, Tamarinde Haven & Ingrid Hekman

Drie avonden heeft Theun het stuk Bedkwartet

oog voor ongemakkelijke situaties en gaat iets te

van Alan Ayckbourne opgevoerd in het sfeervolle

dicht naast haar zitten. Zo is Thomas eigenlijk het

Forum Images. Vier stellen, drie slaapkamers,

hele stuk door: niets door hebbend en net iets te

één roerige avond, zo omschrijft Theun het

lichamelijk.

toneelstuk.

het kastje dan maar shots en scheef in elkaar zet.

Susanne eindigt uiteindelijk bij de ouders van Thomas, Ernst en Cornelia. Ernst, het sloofje van het stel, mag daarom in de koude, lekkende logeerkamer

Het loopt al een tijdje niet zo lekker met de relatie

liggen terwijl Susanne in bed mag bij Cornelia.

Als de bijna voltallige redactie van Diemensies in de

van Thomas en zijn vrouw Susanne (Annelie

Intussen probeert Thomas het ‘als een echte man’ met

startblokken zit om het stuk te aanschouwen, valt

Koerts). Susanne is nogal onzeker en gebruikt

Nick bij te leggen, maar hij maakt het alleen maar

ons op dat het VIP-bestuur en enige anderen zich

op moeilijke momenten een aantal eigenzinnige

erger door bovenop Nick’s pijnlijke rug in slaap te

gehouden hebben aan de dresscode: gala/seventies.

meditatietechnieken om haar zelfvertrouwen te

vallen. Uiteindelijk kan Susanne het niet meer aan en

Na een korte introductie van de voorzitster van

vergroten, wat voor vele hilarische momenten zorgt.

belt ze Thomas op om het goed te maken. Dat vindt

Theun worden we meegenomen in de wereld van de

Susanne betrapt Thomas terwijl hij met zijn ex Lies

hij prima en hij stelt na nog een belletje, dat Nick

seventies.

ligt te rollebollen op het bed van Karin en Marco.

weer vreselijk irriteert, voor om nog even bij Karin en

Dit escaleert tot een knallende ruzie waarbij de

Marco langs te gaan om het goed te maken dat ze hun

lievelingslamp van Karin opeens tot een wapen wordt

feest hebben verpest. Die zitten daar natuurlijk niet

omgedoopt. Marco komt tussenbeide en Susanne

echt op te wachten in het midden van de nacht, maar

verlaat kwaad het huis, waarna ook Lies vertrekt.

toch maakt iedereen het weer goed.

Als eerste wordt kennis gemaakt met het oudere stel Ernst (Pieke Heijmans) en Cornelia (Maronja de Jongh). Ernst is nogal verstrooid en het is wel duidelijk dat hij erg onder de plak zit. Samen warme sardientjes eten in bed met een kruik voor de koude voetjes is wat hun relatie typeert. Het toneellicht verschuift naar Nick (Myron Kuijk) die zeurend met een zere rug op bed ligt. Lies (Lotte de Jong) komt binnen, wordt gek van zijn gezeur en vertrekt naar het feest van Karin (Tamar Cnossen) en Marco (Robin Achterhof). Karin wil zich net gaan omkleden als Thomas (Peter Meems) binnenkomt voor het feest. Snel schiet ze onder de dekens. Thomas heeft geen

16

Jaargang 43 editie 2

Karin belooft Thomas dat hij wel mag blijven slapen omdat hij nu niet naar huis kan. Wanneer Karin dat aan Marco probeert te vertellen wordt hij enorm boos en krijgen ze knallende ruzie. Als Karin dan ook nog eens opbiecht tegenover Marco dat ze wel eens aan het tapijt ligt te denken terwijl ze seks met hem heeft is de maat vol. Marco is nogal een macho en deze bekentenis kan hij niet aan. Hij kan echter niet lang boos blijven en zet bij wijze van verrassing een kastje in elkaar. De frustratie wordt echter alleen maar groter omdat Marco niet echt een klusjesman is en

Aykbourne’s stuk is van nature humoristisch, en de spelers maken dit meer dan waar. Er is de hele avond gelachen om bijvoorbeeld de kluskwaliteiten van Marco of om de verstrooide blik van Ernst. Het stuk is luchtig en bevat vele herkenbare situaties en typetjes. Naderhand werd er geborreld in het Pakhuis, iedereen ditmaal gekleed op de jaren 2010. Kortom, een zeer vermakelijke avond met goed toneelspel!

Interview met Robin Achterhof - Marco

Wat vond je de leukste scene om te spelen? Ai, dat is lastig, er zaten namelijk veel leuke scènes in.. Maar als ik dan moet kiezen ga ik denk ik voor de scène waarin Karin mij vertelt dat ze in bed wel eens aan kozijnen ligt te denken. En dat ik dan niet kan geloven dat iemand zich met mìj verveelt. Ook de scène waarin ik vol trots mijn bouwwerk/

Wat ga je doen nu alle voorstellingen voorbij

Hoe lang ben je nou met zo’n stuk bezig?

zijn?

Onze commissie is sinds december al bezig met het

Met de superleuke groep die we hebben denk ik dat

opzetten van dit stuk, maar we zijn in april echt

er zeker nog vele reünies zullen volgen. Daarnaast

begonnen met repeteren. Dus ongeveer een half tot

ben ik het zwarte gat dat nu volgt al aan het

driekwart jaar. 


opvullen met het spelen bij het Groninger Studenten Toneel, waarmee ik eind februari op de planken sta met ‘Frankenstein’. En ik kan alvast verklappen dat dat ook weer ontzettend tof gaat worden.

bouwval laat zien vind ik zelf erg leuk.

Hoe vond je het om Marco te spelen? Wat was

Was je zenuwachtig? Ja, ik was wel zenuwachtig, niet alleen omdat ik ook het praatje vooraf en achteraf moest doen, maar ook omdat dit hetgene was waar mijn commissie

O ja, en voor de laatste keer: de bakkebaarden zijn

zo lang aan heeft gewerkt en ik hoopte echt dat

echt. Alles voor de kunst.

iedereen het fantastisch zou vinden. Gelukkig heel veel positive reacties gehad, waaronder die van

er leuk aan, en wat moeilijk? Identificeer je je met hem?

Interview Kirsten Hartman, voorzitter Theun

mijn broertje: ‘Ik ging hier eigenlijk alleen naar toe,

De rol van Marco was er zeker een waarin ik me

(’11-’12)

omdat jij het georganiseerd hebt, maar was is dit geweldig!’


heerlijk kon uitleven. Het is altijd lekker om even knoeterhard boos te gaan schreeuwen op dat podium. Daarbij vond ik het op sommige momenten wel lastig om boos te blijven op dat schattige snoetje van Karin. Verder was het ouwehoeren met Tamar (Karin) op (en naast) het podium erg leuk om te doen. Ik denk ook dat de meeste mensen die mij kennen zullen beamen dat ik absoluut niet op Marco lijk. Ik ben lang niet zo explosief en machoman zoals hij dat is. Het enige dat we denk ik gemeen hebben is dat ik ook niet kan klussen.

Wat vond je de mooiste scene? Dat is een van de laatste scenes van het eerste

Ben je tevreden?

deel. Ernst en Cornelia zijn bijna klaar om te gaan

Ja, ik heb heel erg tevreden. Natuurlijk zou je altijd

slapen, en Ernst besluit nog een stukje voor te

van alles kunnen verbeteren, maar daar gaat het

lezen uit het boek wat hij aan het lezen is. Cornelia

niet om. We hebben het gewoon echt geflikt om

waarschuwt hem nog dat ze dan wel in slaap valt,

als toneelcommissie van een studievereniging een

omdat hij een slaapverwekkende voordracht heeft.

fantastisch stuk in Forum Images neer te zetten.

Ernst schraapt zijn keel en begint luidkeels voor te

Heel erg tevreden and could not be more proud of

lezen. Het maakte niet uit hoe vaak ik die scene heb

everyone!

gezien, en ik heb hem vaak gezien, ik lag elke keer weer op de grond van het lachen. 


December 2012

17

s

en g g Te a

In de vorige editie van Diemensies stond het stuk ‘Spoken bestaan niet’, geschreven

door redactielid Tim Maan. Het stuk beschreef dat de wetenschap steeds beter

weet te verklaren hoe we spoken denken waar te nemen en eindigde met een beschouwende noot: de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek kunnen vies tegenvallen. Tim benadrukte dat het een serieuze bijwerking van wetenschappelijk onderzoek is dat mysterie geen ruimte meer krijgt.

Beste redactie van Diemensies,

Tot mijn stuiterende verbazing las ik in jullie eerste nummer 2012-2013, dat een van onze

Naar aanleiding van het stuk ontving de redactie linksstaand bericht van de heer Steyvers

studenten, de auteur van het stuk “Spoken bestaan niet” het spijtig vindt als de wetenschap (i.c. de psychologie) in staat is om een wetenschappelijke verklaring te geven voor “gevoelens van spoken”. Wat doet zo iemand dan in een wetenschappelijke opleiding als één van de primaire drijfveren in diens leven niet is om raadsels op te lossen en het licht van zinnige kennis te brengen in de duisternis van het onbekende? Wees blij dat we weten wat er mogelijk aan de hand is, en bedenk dat dit soort belevingen 300 jaar geleden reden was om mensen levend te verbranden. Of kijk nog eens naar de Activity van de CD-rom bij het eerstejaarsboek van Gray over “early treatments” voor bijvoorbeeld hallucinerende personen.Kennelijk moet de opleiding nog wat investeren in het onderwijs in de “academische vaardigheden en attitudes”, want dit soort opmerkingen is geen reclame noch een kwaliteitscertificaat voor onze diploma’s: lees voor de lol eens het eerste hoofdstuk van het boekje “How tot think straight about psychology” (Stanovich, 2013, ja dat staat er heus in, 2013). De grenzen van het weten schuiven op, maar er blijft altijd voldoende duisternis over om je te verwonderen en om over te griezelen.

Frank Steyvers o.a. docent van het practicum “Overzicht van de Psychologie”

Hiernaast de reactie van de auteur

Beste mr. Steyvers,

Allereerst, leuk dat u mijn stuk gelezen hebt en dank voor uw reactie. Ik ben het met u eens dat een student die erin gelooft dat wetenschappelijk onderzoek moet stoppen omwille van mysterie niet op de universiteit thuishoort. Door mijn stuk bent u gaan geloven dat ik zo’n student ben, en ik begrijp waarom. Ik omschrijf in het stuk ‘spoken bestaan niet’ in de laatste drie alinea’s een gevoel van bitterheid. De wetenschap vernietigt soms mooie mythen en kan in haar uitkomsten in dat opzicht tegenvallen. Dit is niet een overtuiging, louter een filosofische beschouwing van het Westerse wetenschapsbedrijf. Het hoeft niet zo zwart-wit te zijn als u in uw reactie laat blijken. Ik stort mezelf met mijn ziel en zaligheid in de wetenschap, maar ik neem af en toe wat afstand om te kunnen zien wat er in het grote plaatje nou eigenlijk gebeurt. Mijns inziens is het een fascinerende vinding dat een licht wisselend magnetisch veld ervoor kan zorgen dat onze hersenen een reactie geven die ons laat denken dat er geesten in het spel zijn; maar ik vind het ook leuk om een ander gezichtspunt in te nemen, door te filosoferen over wat een dergelijke vinding nog meer betekent. Het is nooit mijn intentie geweest de lezer ervan te overtuigen dat wetenschap stom, negatief of onnodig is. Wel om een beschouwelijk stuk te schrijven en de lezer te laten nadenken.

Ook iets op te merken over een artikel in de Diemensies? Schroom niet en mail de redactie! Wie weet heeft het een mooie discussie tot gevolg.

18

Jaargang 43 editie 2

Tim Maan

Faculty News



// Follow us:

Dec-Jan-Feb 2012/2013

// www.twitter.com/rug_gmw // www.facebook.com/Psychologyuniversityofgroningen

Foreign students: Groningen rules

University of Groningen

Murder of a loved one leads

graduates highly valued

to long-term

by labour market

psychological problems

of Groningen is the best university in the

A degree certificate from the University of

A national network of psychologists trained in

Netherlands. This can be concluded from the latest

Groningen is of great value to graduates looking

dealing with the family of murder or manslaughter

International Student Barometer, a worldwide

for a job with one of the major enterprises. That has

victims was set up earlier this year. Regular

survey of international student satisfaction where

been revealed by the 2012 Global Employability

counselling often falls short of the specific needs of

the University of Groningen (again) emerges as the

Survey published on 24 October by the New York

this group of people, and dozens of people are now

university in the Netherlands they are most likely

Times and the International Herald Tribune.

being treated through this network.

The University of Groningen is in 81st place in

Help is available via the new website www.

the survey. That means the University is the

rouwnamoord.nl.

second Dutch university on this ranking list of 150

treatment will be scientifically monitored in a

universities in America, Asia and Europe, after the

four-year research project being carried out by

Erasmus University Rotterdam (69th place).

the department of Psychology of the University

According to international students, the University

to recommend.

University of Groningen offers

effectiveness

of

the

of Groningen and Fonds Slachtofferhulp [Victim

free Dutch courses to international students

The

The research reveals that major enterprises attach

Support Fund].

a lot of importance to soft skills, for example being able to deal with cultural differences,

Starting in January 2013, international students at

communication skills, the ability to work in teams

the University of Groningen will be offered a free

and creativity. According to President of the Board

fifty-hour beginners’ course in Dutch during their

of the University of Groningen Sibrand Poppema,

first year.

studying at his university provides an excellent grounding: ‘And in the future the University of

A basic knowledge of Dutch is essential for

Groningen will concentrate even more on providing

international students studying in the Netherlands.

its students with a broad, international training, as

It allows them to find their way around the city

well as pay more attention to entrepreneurship.’

and the shops, and communicate with other (Dutch) students. The University hopes that after the course, students will continue to work on their Dutch language skills. The idea behind this initiative of the University of Groningen is to encourage more international students to stay in the Netherlands after graduating and develop their talents here.

December 2012

19

h t 2 1 r e b m e t ep

S f o s t n e v E s u o i b u The D h t 3 1 r e b m e t p and Se Auth

or: A

lexan

A short story on the shitty shittiness of love

der M

eijer

PART 2 Stop! Don’t read this yet. Unless you caught part 1 in the previous edition of Diemensies I doubt you’ll understand of the following story. If you can’t find the previous edition then you can always go online to www.Diemensies.nl

So, I’m at the kebab place with my friends, and then she

Then something amazing happens: my friends actually help

enters. She goes over to our table and asks if we’re from the

me out. They start talking about this gig we did a while back,

party she just attended. We tell her we are and she sits with

about how I hooked up with a hot chick. And how I saved the

us. Could this be? Could it be that she doesn’t remember me?

whole gig by improvising a guitar solo in a song that went

That would mean I get another chance at a first impression.

totally wrong. They even make up a wonderful scene in which

After a while she gets up to order food, and I turn to my

I took a stagedive and crowdsurfed while still playing guitar.

friends.

Good thing the audience is drunk, no sober mind would ever believe the nonsense my friends utter. When their blabbering

‘She doesn’t know who we are, does she?’ ‘I don’t think so, why?’, the singer says. ‘I tried to hit on her at the party but I totally blew it.’

ends she’s looking at me like I’m a Lahmacun. If her kebab didn’t show up right that moment she would’ve eaten me. After she scoffs it down my friends leave, and I end up taking her home with me.

‘And she doesn’t remember you?’ ‘I don’t know, doesn’t seem like it.’

It’s morning, and she’s already rolling a joint. We’re sitting

‘Haha, so you were so boring she didn’t even bother

straight up in bed. Her breasts are above the cover. I look

remembering you. What makes you think you have a chance

at them. They’re rather small, but acceptable. She has nice

now?’

nipples. Last chick I hooked up with didn’t really have nice

‘I was paralyzed with infatuation before, now it’s different.’

nipples. ‘Bleep bleep’, goes my phone. A text message. Guess

‘Yeah now your breath smells like garlic!’, laughs the bassist.

whose. Talk of the devil.

I saw she was on her way back to the table. ‘Just help me out guys.’, I whisper.

‘You better apologize for your behavior yesterday. You have no right to touch my breasts like that. It’s over between you and me, and I just see you as a friend. No freebees, understand?’

20

Jaargang 43 editie 2

As if to say: ‘I don’t need your fucking breasts’, I touch those

The sound of the door clicking behind her feels like someone

of the girl next to me and kiss her on the neck. Down goes

holds a gun to my head and cocks the hammer. In the end I

my hand and she giggles. She’s having trouble rolling cause

got what I deserved. I behaved like a desperate little boy and

her legs are squirming around. I wait until she licks the

as punishment I get abandoned. I lie on my back and listen

thing before making her cum, then enter her. After quite the

to sound of the rain against the window. The rain knows the

morning shag I roll over, and light the joint. ‘I just want to get

only way to deal with the past is to confront it. I guess that

high and fool around with you all day. We can get food from

applies to the present too. This is it. Total abandonment.

the McDonalds across the street. We don’t need to get out of

Complete humiliation. She pushed a mirror in my face and

bed besides that.’, I say to her, looking deep into her eyes. She

showed me my ugliness. She rejected me for the right reason,

disappears under the covers and gives me what I think means

which makes it all the harder. I did something awful, and I’m

her approval.

rewarded for it with a Limbo of insecurity and self-pity. All that’s left to do now is learn from it, and move on.

You might wonder, where does all the shitty shittiness come in? Well, right about now. Enter the ex. She barges

I put on some clothes and step outside. My roommate stands

in waving her arms like a madwoman. ‘You gave me an

in the kitchen with a garbage bag. ‘It’s your turn to bring

STD asshole!’, she shouts and it echoes through a terrible

out the garbage.’, he says. I stare at him expressionlessly

silence. The girl next to shifts over to the far corner of the bed

for a while, then my face turns into sort of an evil smile. I

taking the covers with her leaving me completely naked and

push him into the trash and tell him to fuck off. Proud of my

humiliated. Apparently my Italian ex is in the hallway and

victory I walk downstairs, and run into Lily.

heard everything. She comes in and asks: ‘You have an STD?’ Very, very unfortunately for me, her accent disguises this question as a statement, and the whole thing is interpreted as confirmation by the other two girls. Consequently the way they look at me is interpreted as confirmation to her question

‘Hi, how are you?’ ‘O, you wouldn’t believe the day I’m having.’ ‘Ow? Tell me?’, she curiously asks. ‘Well, it’s a long and awful story really.’

by my former mediterranean lover.

‘I have the time’ There I am, sitting on my bed completely naked, covering my

‘Why don’t we get a cup of coffee?’

man parts with my hands. I try to explain to them this is all a lie to get back at me for my desperate actions of last

She puts on her coat and pushes an umbrella into my hands,

night, and that my genital area is completely healthy. But

then grabs me by the arm. ‘I really like your underwear by the

try convincing three pissed off girls that they’re wrong and

way!’, I joke.

you’re right. I tell them I had myself tested, but they don’t buy it. About fourty-five minutes later the shouting stops, and my two ex-girlfriends leave the room. This leaves me alone with the beauty from last night. I once more try to explain her it’s all because of what I did last night. She says nothing and puts on her clothes. Just when she’s about to leave she says: ‘I believe you don’t have an STD, but do you really think I would go out with a guy that flees back to his ex every time

She stops and looks at me, and I stare back into those beautiful blue eyes. ‘You hung it out to dry in the hallway.’, I tease her. She laughs and we continue our lovely stroll. The rain ticks away on the nylon and it I feel like I have once again a clean slate. The rain knows the only way to deal with yourself is to confront yourself. The rain knows.

he gets rejected by a girl?’

The End

December 2012

21

jij wat ik

Denk denk? Het msyterie van telepathie Tim Maan

telepathie. Ze deden dit door hun geest volledig open

keek me voor een halve minuut recht in mijn ogen

te zetten, zodat anderen toegang kregen tot hun

aan, en zwom daarna loodrecht naar beneden.

gedachten. Ieder stamlid had dit gedaan en daarom hadden ze de banale manier van praten niet nodig. Te veel informatie gaat verloren als je je eigen ideeën Op een zaterdagavond speel je met je vrienden

om moet zetten in woorden, die een ander vervolgens

gezellig een potje Party & Co. Vroeg of laat komt

weer moet omzetten in ideeën. Met telepathie worden

de opdracht om twee mensen los van elkaar

ideeën direct overgebracht, aldus de Aboriginals.

een merk wasmiddel op te laten schrijven, waarbij ze punten verdienen als ze hetzelfde opschrijven. Grinnikend wordt er gesproken over de telepathie die tussen de twee gaande is, maar uiteindelijk blijkt toch dat de een Robijn en de ander Vanish heeft genoteerd. Telepathie lijkt dus niet te bestaan, maar toch zijn er veel mensen die beweren over telepathische gaven te beschikken. Het is zelfs zo dat er in de nabije toekomst technologieën zullen zijn die iedereen de gave van telepathie kunnen geven.

Marlo Morgan door de outback in Australië. De outback is een eindeloze vlakte van steen en zand die in de hitte van de zon ontzettend warm en droog kan zijn. Ze liep mee in een walkabout, een maandenlange wandeltocht van een van de laatste originele Aboriginalstammen. Marlo sliep onder dierenhuiden en had geen enkele vorm van technologie bij zich, laat staan normale kleren. Iedere dag werd er door een ander stamlid een offer gevraagd van de natuur, zodat er ’s avonds iets te eten zou zijn. In de avond was altijd een of ander dier dat naar de Aboriginals toeliep en door middel van telepathie meldde dat het voor hem of haar tijd was om te sterven, en dat dat

verklaren veel mensen me voor gek. Sterker nog, sommigen beweren dat het begrip telepathie zijn oorsprong vindt in gekte. Mensen met een schizofrene stoornis hebben soms het gevoel dat anderen hun gedachten kunnen lezen en zelfs ideeën uit hun

Nu snap ik dat je als lezer kanttekeningen plaatst

hoofd kunnen verwijderen. Het zou kunnen dat het

bij dit verhaal. Ik deed precies hetzelfde. Nadat ik

begrip daar vandaan komt, maar het is raar dat veel

de eerste twintig pagina’s van het reisverhaal van

mensen zonder deze psychische aandoening toch het

Marlo Morgan las, was mijn voornaamste reactie

gevoel kunnen hebben dat ze gedachten van anderen

‘yeah, right’. Toch wilde ik het wel eens uitproberen.

kunnen lezen. Neem

Ik was aan het diepzeeduiken in Indonesië toen er

na een gouden huwelijk elkaars zinnen afmaakt. Is

een schildpad op me af kwam zwemmen. De andere

dat telepathie of ben je dan gewoon goed op elkaar

duikers raakten z’n schild aan en duwde hem van

afgestemd?

bijvoorbeeld een koppel dat

hen af. Ik probeerde ondertussen met hem te praten in mijn hoofd: ‘doe maar rustig aan, ik hoef je niet aan te raken, je bent mooi genoeg om alleen te bekijken’. En

Zo’n twintig jaar geleden liep Amerikaans dokter

Als ik zeg dat ik met een dier heb gecommuniceerd

verrek, de schildpad kwam naar me toe gezwommen,

De

parapsychologie,

een

wetenschapstak

die

zich richt op het verklaren van bovennatuurlijke vaardigheden, heeft sinds de jaren dertig onderzoek gedaan naar telepathie en de resultaten waren aanvankelijk significant. Het bleek dat mensen konden communiceren zonder taal of beeld. Dit werd onderzocht door een proefpersoon van alle stimuli te beroven. Er werden kleppen over de ogen geplaatst en de persoon kreeg een koptelefoon op waarin ruis te horen was. In de ruimte ernaast zat een andere proefpersoon te kijken naar een beeldscherm waarop plaatjes getoond werden. Achteraf moest de stimuliberoofde proefpersoon uit een serie plaatjes kiezen welke de ander gezien had, en men presteerde hierbij boven kansniveau.

goed was. Toch heeft de telepathie niet mogen zijn, want na De Aboriginals gebruikten telepathie niet alleen voor communiceren met de natuur en haar dieren, maar ook voor het praten met elkaar. Marlo liep dagenlang tussen mensen die nooit hun mond open deden. Op den duur werd haar verteld dat er continu gesprekken gaande waren door middel van

22

Jaargang 43 editie 2

verloop van tijd overwon de kritiek het. Het effect bleek niet repliceerbaar en de statistische analyses van de significante onderzoeken waren niet altijd even fris. Telepathie is sindsdien door de wetenschap afgedaan als bijgeloof.

Je kunt hier je vraagtekens bijzetten. Telepathie, iets

telepathie in de toekomst de belangrijkste manier van

met een schildpad een gesprek te kunnen voeren.

dat door de Aboriginals werd gebruikt in een hele

communiceren voor de mens zal zijn. Kevin Warwick

Over het weer, de veel te drukke speervisjes en de

andere cultuur, wordt onderzocht in een Westerse

is beroemd geworden door zijn onderzoek naar

rare mensen bovenwater, die proberen zichzelf te

beschaving die er met enig ongeloof tegenover staat.

technologieën die de mens kunnen verbeteren. Hij

verbeteren, terwijl sommigen het allang kunnen.

Dit ongeloof sijpelt door in de onderzoeksmethoden en

heeft zelfs al verschillende technische verbeteringen

de wijze waarop het begrip telepathie geclassificeerd

doorgevoerd in zijn eigen lichaam. Zo heeft hij

wordt.

een chip in zijn hoofd gestopt waarmee hij over het internet kan communiceren met apparaten die

Vanuit een hele andere hoek wordt er echter nieuw leven geblazen in het begrip telepathie. Het transhumanisme, een stroming die de evolutie van de mens in eigen hand wil nemen, stelt dat

Pijntherapie Anne Varvik

Iedereen heeft wel eens last van pijn. Of het nu gaat om kiespijn, hoofdpijn of pijn door een blessure, het blijft iets vervelends en op het moment dat we er last van hebben stoppen we onszelf het liefst vol met pijnstillers. Wat we vaak vergeten is dat pijn er niet voor niets is. Het heeft wel degelijk een functie: pijn beschermt ons tegen de buitenwereld en tegen onszelf. Pijn

kilometers van hem vandaan zijn. Warwick voorspelt

Bronnen: - het boek ‘Australië op blote voeten’ door Marlo Morgan

dat in de toekomst iedereen via het internet zal

- online artikel ‘Gissen in het Ganzfeld – het noodlot

communiceren. Telepathie op een heel ander niveau.

van de parapsychologie’ door Rob Nanninga

We worden Aboriginals met laptops.

- lezing van Kevin Warwick – studium generale

Toch zou het leuk zijn om op een natuurlijke manier

Groningen

kunnen de pijn ook weer verergeren. Bij deze mensen

beïnvloeden, het omgaan met moeilijke situaties en

werken medicijnen soms niet meer. Hoe kunnen de

het omgaan met chronische pijn. Op deze manier

mensen die last hebben van chronische pijn uit deze

kunnen therapeuten de instelling van patiënten

vicieuze cirkel komen?

veranderen en slaan medicijnen beter aan.

Pijntherapie

Een leven met pijn is niet prettig, maar een leven

Uit onderzoek van de klinisch psycholoog Han

zonder pijn al helemaal niet. Stel je voor dat je nooit

Samwel van de Radboud Universiteit Nijmegen blijkt

meer pijn zou voelen. Je zou je lichaam kapot maken,

dat het voor patiënten met chronische pijnklachten

ongevoelig zijn voor ingrijpende gebeurtenissen

goed zou zijn als ze zowel medisch als psychologisch

en geen grenzen meer hebben. Mensen met HSAN

onderzocht worden. Hij merkte op dat de mentale

(Hereditary Sensory and Autonomic Neuropathy)

instelling van patiënten van grote invloed is op de

kunnen geen pijn meer voelen.

behandeling. Patiënten met een positieve instelling hebben vaak minder pijnklachten na de behandeling.

Zij bijten hun lip en tong kapot, verbranden hun gehemelte vanwege te hete thee of koffie en lopen

is een ingebouwde waarschuwing en het ervaren

hun

door met een gebroken been of een ontsteking. Deze

lip en tong kapot,

een waarschuwing is voor onszelf is pijn ook een

“Zij

van pijn is een teken dat we moeten stoppen met wat we aan het doen zijn. Als we tijdens het hardlopen last krijgen van kramp in de kuit zorgt

bijten

verbranden

die pijn ervoor dat we stoppen met lopen, wat als gevolg heeft dat we ons lichaam niet verder beschadigen.

Er zijn inmiddels verschillende methoden om fysieke

mensen leiden vaak geen lang leven. Behalve dat pijn soort van waarschuwing voor hoe we anderen om

hun

ons heen moeten behandelen (je weet immers zelf dat

gehemelte vanwege te

een nare opmerking best pijn kan doen). Laten we

hete thee of koffie

zonder kunnen. Misschien helpt deze gedachte al bij

dus niet vergeten dat pijn iets nuttigs is en dat we niet het verdragen ervan.

en lopen door met

pijn te verlichten. Je kunt medicijnen innemen (pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen), afleiding zoeken (atleten kunnen soms ‘door de pijn heen gaan’ als ze geconcentreerd zijn op de wedstrijd) en

een gebroken been of

Bronnen:

een ontsteking.”

- Gazzaniga, M., Heatherton, T. & Halpern, D. (2011).

je richten op het doel (bijvoorbeeld bij een bevalling).

Psychological Science. New York: W.W. Norton &

Een ander soort pijn die we ervaren is mentale pijn.

Company.

Die komt voor bij het overlijden van een naaste, het scheiden van je ouders of een gebroken hart.

Om de instelling van patiënten waarbij medicijnen niet meer werken en (chronische) pijn op den duur zelfs

stemmingsveranderingen

veroorzaakt,

te

- Decorte, S. (2010). Ik ben niet onkwetsbaar. Integendeel. Psychologie Magazine, X, 30-34. - Een online artikel van Han Samwel, Radboud

verbeteren, kan men overgaan op psychotherapie

universiteit

onafhankelijk van elkaar bekijken. Fysieke pijn is

die gericht is op pijnverlichting. Deze therapie

wetenschapsagenda/@750302/pagina/

afhankelijk van de mentale staat en andersom. Angst,

wordt ook wel pijntherapie genoemd. Hierbij krijgt

- Een online artikel van Pijn te Lijf uit 2010: http://

depressie en stress kunnen pijn verergeren en pijn kan

de cliënt voorlichting over pijnbehandeling en leert

www.pijntelijf.nl/behandeling-van-chronische-pijn/

angst, depressie en stress weer verergeren. Mensen

de therapeut de cliënt vaardigheden om met pijn

niet-operatieve-behandeling/psychotherapie/index.

die last hebben van chronische pijn hebben vaak

om te gaan. De behandelingen richten zich vooral

htm

slaapproblemen door de pijn, maar slaapproblemen

op ontspanning, de gedachten die het stressniveau

Je kunt mentale en fysieke pijn niet helemaal

Nijmegen,

2008:

http://www.ru.nl/

December 2012

23

De Spirituele Schatzoeker Via meditatie en het bestuderen van de sutra’s,

Het internaliseren van de deugden leidt tot

Want een ieder, die kwaad bedrijft, haat het licht,

en het inzicht dat daaruit zal voortvloeien in de

het opbloeien van de geest en het rechtvaardig

en gaat niet tot het licht,, opdat zijn werken niet

ware aard van de dingen, is het mogelijk Nirvana

handelen. Door hard werk en inzicht kunnen

aan de dag komen; maar wie de waarheid doet,

te bereiken. Nirvana is een staat van geestelijke

deze karaktertrekken permanent in de persoon

gaat tot het licht, opdat van zijn werken blijken,

bloei en rust die zal leiden tot het goede en het

opgenomen en dit zal leiden tot een goed en

dat zij in God verricht zijn.

juiste. Betreedt men Nirvana om het nooit meer

gelukkig leven.

- Jezus, naar Johannes 3:20-21

te verlaten dan is men verlicht.

- Aristoteles

- Buddha

Graven Maar Alexander Meijer

Deze drie groten spreken over alledrie over een ideale staat van bestaan. Buddha spreekt van Nirvana, Aristoteles spreekt van persoonlijke bloei en Here Jezus spreekt van het ‘licht’. Het is je misschien allang duidelijk geworden: de drie meneren hebben het over hun versie van wat samen te vatten valt onder de gemeenschappelijke term: “Verlichting”. Maar waarom zou het ideale bestaan anders zijn voor verschillende mensen? Zouden deze drie heren niet toevallig spreken over één en dezelfde verlichting?

Ik ben altijd al enthousiast geweest over het onderwerp van verlichting, niet uit wetenschappelijk of theologisch perspectief, maar uit het perspectief van de schatzoeker. Ik verlang naar geestelijke kalmte en energie, opbloei van mijn talenten, mijn

Hoe komen we tot dit inzicht? Alle religies en alle

Ik was onlangs bij een gereformeerde bruiloft, en

denken en psychologische gezondheid, omdat ik het

leren zullen je vertellen dat je je een aantal deugden

daar werden deze zinnen aan ons voorgelegd. Het

wil gebruiken. Ik wil het maximale uit mezelf halen,

eigen moet maken. Velen spreken daarbij over een

stukje over de aarde is duidelijk; hecht geen waarde

mijn eigen ideaal verwezenlijken. Daarmee begin

zekere godheid die deze voortbrengt, en dat is voor

aan materieel bezit, want je hebt er minder aan

ik bij mezelf, met de hoop het ooit nog eens op de

ons atheïstische nihilisten soms lastig aan te nemen.

dan je denkt. En het is niet praktisch, want je bent

buitenwereld toe te passen. Iets drijft mij te streven

Maar laten we eens kijken of we op een wat meer

altijd bezig met het onderhouden ervan. Het tweede

naar perfectie, en ik ben daar niet de enige in.

‘archeologische’ manier kunnen ontcijferen wat er

stukje, over de Hemel, lijkt net zo duidelijk. Voor de

met concepten als ‘God’ en ‘Hemel’ bedoeld wordt.

gereformeerde dominee was de Hemel een plek ergens

Neem dit stukje tekst:

boven, in het koninkrijk van God. Deze schat bedroeg

Maar wat staat de geestelijke schatzoeker te wachten

voornamelijk het eeuwig leven en de liefde van God.

op zijn zoektocht naar de verlichting? Ten eerste is er een bepaald inzicht waar velen over spreken.

‘Verzamelt u geen schatten op aarde, waar mot en

Beschrijvingen van dit inzicht zijn lekker vaag en het

roest ze ontoonbaar maakt en waar dieven inbreken

nare is dat je de beschrijvingen alleen snapt als je

en stelen; maar verzamelt u schatten in de hemel,

toegang hebt tot dat inzicht. Om een bijzonder goed

waar noch mot noch roest ze ontoonbaar maakt en

voorbeeld te geven, neem een bekend spreekwoord uit

waar geen dieven inbreken of stelen. Want, waar uw

de Zen: “Zij die weten spreken niet, en zij die spreken

schat is, daar zal ook uw hart zijn.’

weten niet.” Heerlijk.

-Mattheüs 6:19-21

24

Jaargang 43 editie 2

Maar nu komt dat inzicht. Ik heb me eerder bezig gehouden met boeddhistische teksten, en merkte op dat zij constant symbolisch spreken over hemelen en hellen en dergelijke om daarmee geestestoestanden aan te duiden. Zo is het Japanse Kanji teken: 天 (“Ten”) het teken voor Hemel of lucht, maar werd in de teksten die ik las ook vaak gebruikt voor hoofd, of geest.

Pas dit toe op Mattheüs 6:19-21 en het wordt ineens duidelijk wat de schatten van de hemel zijn. Het zijn geestestoestanden of gedachten. Het zijn immateriële goederen die je niet gestolen kunnen worden, want ze zitten in je hoofd. Mijn gok is dat ze hier spreken over deugdelijke eigenschappen als Moed, Wijsheid,

Opiniemenies In de Opiniemensies stellen we elke editie aan een aantal studenten of

Eerlijkheid, IJver en velen meer. Probeer nu eens de

faculteitsmedewerkers een vraag binnen het thema. Deze keer is het thema

bijbel te lezen en vul elke keer waar er ‘Hemel’ staat

verlichting en wij wilden wel eens weten wat de opvattingen daarover zijn.

eens ‘geest’, of ‘hoofd’ of iets in die trant in. Het

Tim Maan & Ilse Noordhof

werd aan mij ineens duidelijk dat Jezus niet spreekt over een vreemd koninkrijk boven de wolken waar je het eeuwige leven verkrijgt als je Gods geboden volgt, maar dat je door het koesteren van wijsheid en inzicht een geestelijke staat bereikt die superieur is

Wie? Romke, sociologiestudent

22

jaar,

tweedejaars

aan het menselijk lijden. Wat versta jij onder verlichting? Nu ga ik proberen alles in dit plaatje te passen. Als ik kijk naar dat ‘eeuwig leven’ wat ons beloofd wordt, raak ik in de war. Dat lijkt op het eerste gezicht geen metafoor; gewoon een duidelijke waarheid. Maar probeer dit eens: eeuwig leven zou je kunnen verwoorden als onsterfelijkheid. Onsterfelijk is het tegenovergestelde van sterfelijk, wat betekent dat

Verlichting doet me eigenlijk direct denken aan de

Betül: But I think of enlightenment as an original idea, not just learning knowledge other people give you. Any original ideas so far? Betül: Nope, not yet.

geschiedenislessen op de middelbare school. Daar

Sema: Maybe if you read a theory and it inspires

vertelden ze dat mensen van hun geloof afstapten

you to come up with your own idea, that would be

en meer rationeel gingen denken. Ik denk dat je het

enlightenment in some way too.

op veel verschillende manieren kunt definiëren. Voel jij je verlicht?

Wie? Niek, 23 jaar, student orthopedagogiek & Timo, 24 jaar, biologiestudent

je dood gaat. Het tegenovergestelde van doodgaan

Uh, daar heb ik nog nooit over nagedacht. Volgens

is leven, maar niet slechts ademen, nee, leven in

mij heb ik mij nooit echt verlicht gevoeld.

de volledige zin van het woord. Als wij ons echt

Enig verschil tussen de faculteit en thuis?

heel goed voelen, energiek en angstloos, dan zijn

Thuis voel ik me wel anders dan hier op de faculteit,

Timo, je doet biologie, hoe ben je hier verzeild

we soms geneigd te zeggen dat we ons onsterfelijk

dan ben je wat vrijer. Daar ga je met je voeten op

geraakt?

voelen. Die beschrijving van die geestelijke staat

tafel zitten, dat doe je hier niet. Maar ik kan niet

Niek: We slepen hem hier vaak heen.

komt vrij letterlijk overeen met de beschrijvingen

zeggen dat ik me op de faculteit meer verlicht voel

van verlichting. Als je het mij vraagt is het een stuk

dan thuis.

Timo: Ja, de koffie is hier goedkoper.

logischer dat ‘eeuwig leven’ symbolisch bedoeld is in

Duidelijk,

de context van verlichting dan dat het een magisch

verlichting?

gift is van een of andere almachtig wezen in een koninkrijk hoog in de wolken.

wat

verstaan

jullie

onder

Niek: Hangt van de definitie af, er zijn veel dingen

Wie? Sema, eerstejaars psychologiestudente & Betül, tweedejaars psychologiestudente

die je kunt verstaan onder verlichting. Persoonlijk heeft verlichting niet erg veel betekenis voor mij. Timo: Mij doet het direct denken aan een onderzoek

Het feit dat vele religieuze mensen als idioten worden beschouwd komt omdat velen de geschriften

What comes up when you think about the term

waar ik mee bezig ben. Ik onderzoek het effect van

te letterlijk lezen, zowel de beschuldigden als de

enlightment?

verlichting op mensen. Het is een onderzoek in

beschuldigers. Bekijk het vanuit een schatzoekers

Betül: I think about a lot of things. You can see it

samenwerking met Philips. Je past de verlichting

perspectief

in a religious way but also scientifically.

aan en dit heeft een effect op mensen. We zijn

en

probeer

eerst

de

waarheid

te

achterhalen. En de waarheid is dan meteen de schat

Sema: I think of someone having an idea, when

die je zoekt; een methode om een superieur bestaan

something pops up in your mind. In a scientific

te leiden. Dat klinkt heel evil, maar bedenk dat het

way though.

superieure bestaan waar ik over spreek overloopt van goedheid en deugdelijkheid. Dus: denk schatzoeker.

Have you ever felt enlightened in this faculty?

vooral bezig met het onderzoeken van verlichting tijdens nachtdiensten. Tot nu toe is gevonden dat de verlichting tijdens nachturen ervoor zorgt dat er bepaalde hormonen blokkeren. Dit heeft als gevolg dat men sneller aankomt en zelfs een hoger risico

Sema: Not here in the cafeteria. I think about food

loopt op kanker. We zijn nu bezig om een ander

and relaxing here.

soort licht te vinden met een hogere frequentie

aanwijzingen bevatten voor het vinden van een schat.

How about during a lecture?

waardoor hormonen niet geblokkeerd worden

Combineer je kennis van meerdere vakgebieden, talen

Sema: I do not feel enlightened in statistics!

maar de alertheid wel wordt verhoogd.

en culturen, en vind zo het meest waardevolle goed

Sometimes when a theory makes sense in a lecture

Niek: Eigenlijk is Timo gewoon mijn verlichting.

wat er te vinden is in deze wereld: Verlichting.

on social psychology I do though.

Denk schat. Denk Indiana Jones. En verdiep je in een avontuur waarin allerlei oude geloven en geschriften

December 2012

25

HetNieuwePesten Ingrid Hekman Waardoor heeft pesten zoveel invloed op iemand? Kunnen psychologen iets zinnigs zeggen over

pesten? En hoe kan cyberpesten zoveel

schade aanrichten? De 20-jarige Tim Ribberink uit Tilligte pleegde zelfmoord na langdurig gepest te zijn geweest. In zijn afscheidsbrief stond het volgende: ‘Lieve pap en mam, Ik ben mijn hele leven bespot, getreiterd, gepest en buitengesloten. Jullie zijn fantastisch. Ik hoop

Hoe zit het dan met mensen die in hun eentje in een hutje op de hei gaan wonen? Misschien is het interessant om de hersenen van mensen die afgezonderd leven, te onderzoeken. Het zou kunnen dat zij een bepaald deel in de hersenen missen dat de mens zo wanhopig op zoek maakt naar sociale acceptatie. Of misten ze sociale acceptatie in hun leven juist zoveel dat ze, om stress te vermijden, de keuze hebben gemaakt om zich dan maar helemaal af te zonderen en hebben ze juist een extra groot ‘sociaal-acceptatie deel’ in de hersenen?

dat jullie niet boos zijn. Tot weerziens, Tim.’ Zijn familie wist alleen dat hij op de lagere school gepest was. Tim heeft nooit veel over het

Wat kan er aan pesten gedaan worden?

pesten gezegd. Via het internet is het pesten doorgegaan (TC Tubantia,

Zou het niet fijn zijn als we deze drang naar sociale acceptatie uit kunnen

2012). Vragen die in mij opkomen zijn: waarom zei hij niets? En hoe

zetten? Stel je voor: iemand die suïcidaal is omdat hij altijd het gevoel heeft

kan pesten over het internet zoveel invloed hebben?

dat mensen hem niet mogen (al dan niet irrationeel). Diegene zou dan een operatie of medicijn kunnen krijgen om hem minder gevoelig te maken voor

Waarom is gepest worden zo erg? Pesten is iets dat als kinderachtig wordt gezien. Het beeld dat iedereen van pesten heeft is dat van Jantje op de basisschool die altijd het laatste gekozen wordt met gym. Niet dat van een leidinggevende bij KPN die door zijn werknemers gekleineerd wordt. Iedereen is er bekend mee en zegt dat het de

sociale acceptatie. Maar wat zou er dan nog van je overblijven? Vind je dan je hobby’s opeens niet meer belangrijk? Zou je nooit meer uitgaan? Zou je dan aan het flexwerken gaan omdat je toch geen behoefte aan menselijk contact hebt? Thuis met een laptopje aan het werk. Gepest worden wordt zo wel voorkomen. Het lijkt mij echter duidelijk dat dit niet de oplossing is.

schuld van de pesters is en niet van het slachtoffer, maar als je gepest wordt, is dat niet iets dat je graag aan iedereen vertelt. Waarom? Het is toch niet

Is het dan toch de conclusie dat pesten iets natuurlijks is waar niets

jouw schuld? Of is iedereen het er collectief stiekem over eens dat mensen

aan gedaan kan worden?

die gepest worden toch vaak wel de zwakkelingen van de samenleving zijn?

Er schijnen scholen te zijn waar niet gepest wordt. Er wordt soms beweerd

We zijn allemaal van nature een pester want iedereen wil goed overkomen.

dat heel gelovige scholen pestvrij zijn. De meningen zijn hier echter over

Je zal je gewoon in moeten houden om anderen daarbij niet naar beneden

verdeeld. Kostscholen treden vaak ook strenger op tegen pesten. Als je dan

te werken. Niet dat ik me aangesproken voel als het gaat over pesters maar

betrapt wordt op pesten, word je na een tweede keer van school getrapt.

dat is het juist: we moeten het meer gaan zien als iets dat iedereen is. Een

Het element dat deze beide soort scholen hebben is een soort zero-tolerance

voorbeeld is dit plaatje van de site 9gag.com. Om eerlijk te zijn vond ik op

beleid en de aanwezigheid van sociale controle. Onderzoek wijst uit dat

het eerste gezicht het ook grappig dat zij er anders uitziet. En ik denk velen

het stimuleren van positief gedrag en directe reacties op pestincidenten het

met mij. Maar hoe ziek is dat eigenlijk? Dat je er van geniet als anderen er

effectiefst zijn tegen pesten. (Sherer, Yiping C., Nickerson, Amanda B., 2010).

niet gangbaar uitzien? En toch is dat de reactie die veel mensen in de eerste

Contact vermijden tussen pesters en slachtoffers, een zero-tolerance beleid

instantie laten zien.

tegen pesters en een geschreven anti-pest beleid zijn het minst effectief. Zerotolerance wordt vaak niet gewaardeerd omdat er gebrek is aan een proces,

Maar ja, psychologen zeggen dan: dat is de natuur die aan zijn gang is. Sociale

het maakt de kans op drop-outs groter en het kan een disproportionele

acceptatie is voor mensen nu eenmaal belangrijk en als het erop aankomt

invloed hebben op gekleurde leerlingen. Een zero-tolerance beleid werkt dus

doe je veel om die te bereiken. Een gangbaar uitgangspunt in de psychologie

niet zo goed als de kostscholen doen denken. Wat dan overblijft in mijn rijtje

is dat alles om voortplanting draait. Als je sociaal geaccepteerd wordt, heb

is de sociale druk.

je meer kans op een goede partner en dus meer kans op voortplanting. Als je niet sociaal geaccepteerd wordt, heb je minder kans op voortplanting. Maar

Bij gelovige scholen zitten mensen bij dezelfde kerk en kennen de ouders

waarom zelfmoord plegen? Want dan is je kans sowieso nul. Het valt haast

en kinderen elkaar daardoor ook buiten school om. Als het kind op school

niet te bevatten hoe belangrijk sociale acceptatie voor mensen is.

iemand pest, is het ook meteen bekend in de kerk. Op kostscholen zitten vaak kinderen met rijke ouders, die elkaar graag te vriend willen houden.

26

Jaargang 43 editie 2

“Hoe je je online gedraagt komt best precies: je mag niet te veel of te weinig vrienden hebben, berichten posten, of foto’s uploaden. “ De kinderen gaan later misschien ook zakenpartners worden, en dit wordt

foto’s hebben want dan kom je dom over, maar alleen maar familie foto’s zijn

door de ouders soms benadrukt. Als het kind van school gestuurd wordt,

natuurlijk suf. De balans van de ideale mens en iedere dimensie die jij bent,

staat dat natuurlijk ook niet goed voor de familienaam. Sociale controle lijkt

moet perfect weerspiegeld zijn in dat perfecte aantal foto’s (ongeveer 30?).

dus een factor te zijn die pestgedrag kan verminderen.

Hoe je je online gedraagt komt best precies: je mag niet te veel of te weinig vrienden hebben, berichten posten, of foto’s uploaden.

Hoe kan cyberpesten zoveel schade aanrichten? Het voorbeeld van Tim gaat over cyberpesten, wat een raar fenomeen is. Je

Wat verder van invloed kan zijn is de hoge mate van anonimiteit die het

zit op een computer, krijgt een bericht van iemand wie je nooit meer ziet en

internet kan bieden. Tim kreeg pestberichten van anonieme pesters. We zagen

wie je ook niet meer wilt spreken. Gewoon niet lezen en wegklikken toch?

al dat het stimuleren van positief gedrag, directe reacties op pestincidenten

De mensen die Tim pestten zaten niet op zijn huidige school maar waren

(Sherer et al., 2010) en sociale controle werken om pesten tegen te gaan. Het

nog van zijn basisschool en/of middelbare school. Het gaat natuurlijk nog

gedrag van mensen op internet veranderen is echter lastig. Sociale druk is er

steeds om echte mensen die je niet accepteren. Toch krijg ik het idee dat als

niet, want iedereen kan anoniem dingen posten. Vandaar dat op het internet

je gepest wordt via het internet, je daar iets makkelijker wat afstand van zou

het pesten extra erg kan worden.

kunnen nemen. Maar Tims voorbeeld laat zien dat dit niet opgaat. Hierbij wil ik wel duidelijk vermelden dat de schuld en de keuze om Tim te kleineren bij

Wat je je verder moet realiseren is dat pesten op het internet natuurlijk ook gewoon door echte mensen gedaan wordt. Als iemand je een bericht stuurt, ben je gewoon nieuwsgierig wat er gezegd wordt. Ook al schept het internet voor de pesters een sfeer van anonimiteit en afstand, voor degene die gepest wordt is dit niet het geval.

Ten slotte heeft internet het grote nadeel dat een pestbericht voor iedereen zichtbaar is en voor lange tijd kan blijven staan. Anderen kunnen hier weer op gaan reageren en elkaars pesterijen aanvullen. Iedereen kan openlijk zien hoe jij gepest wordt.

Deze Facebook-haat terzijde, ik probeer hier te begrijpen hoe het kan dat iemand zichzelf het leven ontneemt door

 

gepest via een apparaat dat je zelf uit kunt zetten. Tegen wat mensen zeggen in ziet men gepest worden toch als de pesters lag en niet bij Tim. Een theorie die je kunt bedenken is dat men

iets dat ergens je eigen schuld is. Sociale acceptatie vinden we belangrijk en

met de komst van het internet niet meer één status omhoog te houden heeft,

of dit nou evolutionaire redenen heeft of niet: het is een behoefte die erg sterk

maar twee: je status in het dagelijks leven en online. Je hebt het vast wel

is. Om pesten tegen te gaan kunnen we de hersenen van mensen die sociaal

eens meegemaakt: iemand waar je in het echt prima gesprekken mee kunt

afgezonderd leven onderzoeken en operaties of medicijnen ontwikkelen,

voeren, maar zodra je zit te chatten valt het je tegen hoe kinderachtig iemand

maar dit moet je denk ik niet willen. Onderzoek toont aan dat een zero-

honderd uitroeptekens achter iedere zin zet!!!! Of mensen die normaal geen

tolerance beleid niet tegen pesten niet werkt. Sociale controle lijkt een factor

kip aan durven te spreken maar op Facebook opeens 900 vrienden hebben.

te zijn die invloed heeft op pestgedrag. Cyberpesten heeft veel invloed omdat

Er zijn ook onderzoeken gedaan naar hoeveel Facebook vrienden een goede

tegenwoordig je online status steeds belangrijker wordt. Daarbij komt nog

indruk geeft. Weinig vrienden hebben is niet goed, maar te veel wordt ook

de anonimiteit van het internet als versterkende factor voor het pestgedrag.

niet gewaardeerd. Je moet dus een perfect evenwicht creëren. Mensen die

Verder zijn de pesters op het internet natuurlijk ook echte mensen en hun

nooit iets posten zijn de enge stalkers die zelf niets van zichzelf laten zien

acties tellen net zo hard mee als pesten door mensen ‘in het echt’. Ook zijn

maar wel van iedere foto en ieder feestje tot op het laatste stukje mee kunnen

berichten voor iedereen zichtbaar en blijven ze lang staan. Dit kan verklaren

genieten. Hier tegenover heb je de mensen die iedere poep of scheet moeten

waarom pesten via het internet zoveel invloed heeft. Want ondanks mijn

uploaden. Je maaltijd was niet perfect als hij niet geïnstagramd (ja, dit is een

Facebook-haat heb ook ik Facebook. Tja, sociale druk hè.

werkwoord) en compleet met tags op je tijdlijn staat. Je mag niet te veel feest

December 2012

27

SK.NL

WWW.HUSK.NL

SPORT AL VANAF 29 EURO INCLUSIEF SKIPAS!

HUSK.NL

WWW.HUSK.NL

WINTERSPORT AL VANAF 29 EURO INCLUSIEF SKIPAS!