beeldvorming van mensen is heel belangrijk.
Liturgie voor de middagdienst van 28 april 2013, Zwijndrecht
De
redevoeringen
van
Obama
zijn
legendarisch en Arie Slob en Kees van der Votum en zegengroet Zingen: Psalm 33: 1 en 5 Gebed Lezen: Deuteronomium 4: 10-40 Zingen: Psalm 115: 1, 2, 4 en 5 Preek over Zondag 35 Thema: God is te vertrouwen
Staay passen helemaal bij hun doelgroep. De media zijn van groot belang voor die beeldvorming. Het interview met Willem Alexander
en
Maxima
is
langdurig
voorbereid en geoefend. Het ging niet allereerst om wat onze a.s. koning zou
Amenlied: Opwekking 574
zeggen, maar hoe hij zou overkomen. Hoe Geloofsbelijdenis (voor kinderen) Zingen: Gezang 39 Als je bidt zal Hij je geven
kom je over op televisie? Hoe wordt over je geschreven in tijdschriften? Wanneer in de media geen beeld van je bestaat, ben je er
Dankgebed en voorbede, stil gebed afgesloten met Onze Vader, opwekking 436 Collecte Zingen: Opwekking 585 Er is een dag Zegen
gewoon niet. Dan doe je niet mee. Dat was ook het probleem met de God van Israel. De volken om Israel kenden helemaal geen beeld van Hem. De Israëlieten mochten zelfs geen beeld van hem maken. Soms kan je dan de gedachte bekruipen dat Hij er niet
Zwijndrecht, 28-04-2013
is. Het is zo vreemd: een God die geen beeld van hem toestaat!
Thema: God is te vertrouwen
Vandaag zijn beelden nog altijd in. Andere beelden dan in die tijd en cultuur, maar het
Beelden zijn in. Niemand knielt nog voor
gaat nog altijd om beeldvorming. Dat is één
het beeld van een afgod. Toch zal ook
van de problemen van het christelijk geloof:
niemand ontkennen dat beelden vandaag
er is geen beeld. Je bent afhankelijk van wat
wel belangrijk zijn. Onze samenleving is er
profeten hebben gezegd en van het evangelie
vol van. Reclame is beeldvorming. Wanneer
van Jezus. Als God in onze cultuur geen
je ziet dat die shampoo je haar prachtig laat
beeld heeft, is Hij er dan wel? En is Hij wel
golven, koop je het product. Ook als jij maar
betrouwbaar?Wat voor voorstelling moet je
weinig haar hebt. Billboards trekken onze
je van Hem maken? Als ik vandaag op zoek
aandacht wanneer we voorbijrijden. Ook de
ben naar God, waar kan ik Hem dan 1
vinden? Als er ernstige dingen gebeuren in
Terwijl
mensen
in
elke
cultuur
en
mijn leven, hoe vind ik dan weer houvast?
samenleving toch steeds weer behoefte
Zulke vragen gaan diep. Ze raken het
hebben aan beelden. Je wilt graag dat God
vertrouwen. Beeldvorming is belangrijk.
bereikbaar is en tastbaar. Dat heeft voor ons gevoel ook met betrouwbaarheid te maken.
Een beeld is een vertekening. In het eerste
Als je niet een beeld van iemand hebt, is hij
gebod zegt God dat je geen andere goden
er ook niet.
zult vereren. Hij is alleen God. Andere
Toch wil God dat de Israëlieten geen visueel
goden zijn valse goden. Het tweede gebod
beeld van Hem ontwerpen. De diepste
houdt in dat je ook niet een visueel beeld
reden daarvan is dat een beeld altijd
van de ware God zult maken. Waarom is dat
vertekening oplevert. Het beeld zegt altijd
verboden?
minder dan de werkelijkheid. Stel dat je een
Is het niet heel begrijpelijk dat de Israëlieten
beeld maakt dat de geweldige kracht van
samen met Aaron een beeld maken wanneer
God zou laten zien, dan doe je daarmee
Mozes zo lang wegblijft. Via Mozes hadden
tekort aan zijn liefde en bewogenheid met
ze zicht op God. Mozes maakte God als het
mensen.
ware zichtbaar en tastbaar. Dat viel weg toen
Een beeld dat wij als mensen maken levert
Mozes zo lang wegbleef, dat ze bang waren
altijd een vertekening op. Dat beeld wordt
dat hij niet meer terugkwam.
dus zelf een valse god, ook al zou je er de
In Deuteronomium 4 lees je dat God sprak
ware god mee willen dienen. Het beeld leidt
vanuit het vuur en vanuit de duisternis.
er toe dat je afgoden gaat vereren.
Mozes zegt tegen het volk: u zag geen
Van de zonde tegen het tweede gebod kom
gedaante, u hoorde alleen die stem. Steeds
je al snel tot zonde tegen het eerste gebod.
weer kom je in het Oude Testament tegen
Het beeld is vertekend. Je vereert een god
dat ze de Heer zelf niet kunnen zien. Ook
die klopt met jouw denkbeelden. Daarmee
Mozes en Elia zien Hem niet, hoogstens van
ligt de weg open om andere goden te gaan
achteren en in de stilte.
dienen die beter bij jou passen. Je ziet dat bij
Ze krijgen van God geen beeld te zien. Ze
de tien stammen van Israel. Onder leiding
mogen ook geen beeld van Hem maken. En
van Jerobeam gaan ze in Dan en Betel God
je stelt opnieuw de vraag: waarom mag dat
dienen door middel van een beeld, maar
niet? Waarom is God daar zo duidelijk in,
voordat je het weet dienen ze ook afgoden
dat Hij het zelfs vastlegt in een gebod.
van 2
andere
volken.
En
ook
in
Deuteronomium 4 ligt het dicht bij elkaar:
de volken om hen heen. Toen er oorlog
God waarschuwt indringend geen beeld van
kwam met de Filistijnen, namen ze de ark
Hem te maken en in één adem gaat het over
mee. Dat was een beeld dat God bij hen was.
de afgoden. Wanneer mensen zelf een beeld
Het beeld hielp niet, want de Filistijnen
van
veroverden zelfs de ark. Toen werd
God
gaan
maken
is
dat
een
levensgevaarlijke weg.
zichtbaar dat God niet gebonden is aan het beeld dat mensen van Hem maken. De
God is helemaal betrouwbaar. Ga de hele
Filistijnen hebben aan alle kanten gevoeld
geschiedenis maar na: is er ooit zoiets
dat hij hen ver de baas was.
geweldigs voorgekomen? Is er ooit een god
Ik kan ook een beeld van God hebben in
geweest die het heeft aangedurfd zich een
mijn
volk toe te eigenen waarover een ander volk
allemaal wel zo’n beeld van God: hoe denk
macht uitoefenende? God heeft zich zelf aan
je over Hem? Wat roept Hij aan gedachten
zijn volk laten zien in die machtige bevrijding
bij je op? Is Hij voor jou de controleur die
uit de verschrikkelijke slavernij uit Egypte.
alles in de gaten houd? Of is Hij een soort
Hij prent het Israel in: ze kunnen als geen
Sinterklaas waar je je wensen en verlangens
ander weten dat Hij de enige God is. Ze
kunt indienen? Is Hij voor jou een God die
moeten naar Hem luisteren. God is
ver weg is, misschien wel afwezig. Op de
helemaal betrouwbaar.
pijnlijke momenten in je leven heb je van
Beelden geven een vertekening, maar wij
Hem niets gemerkt. Misschien vraag je je af
mensen hebben toch behoefte aan een
of je wel genoeg voor God hebt gedaan om
beeld. Ze geven houvast. Je weet waar je aan
Hem niet kwijt te raken wanneer het er echt
toe bent. Een automerk bouwt met overgave
op aan komt. Als het gevaarlijk wordt, in het
aan het beeld dat er van dat merk bestaat.
ziekenhuis, bij een ongeluk of bij grote
De reclame brengt dat heel zorgvuldig over.
tegenslag.
En het is ontzettend vervelend wanneer een
Dat zijn allemaal beelden van God die in
bepaalde auto veel gebreken vertoont en
onze gedachten kunnen bestaan. Beelden
terug moet naar de garage. Dat doet afbreuk
die we zelf hebben gemaakt in de loop van
aan het beeld dat is opgebouwd.
ons leven. Het zijn stuk voor stuk beelden
Beelden geven houvast. Je weet dat je goed
van God die niet kloppen. Als je ze naast zijn
zit als je die auto koopt of die computer.
Woord legt, stemmen ze niet overeen met
Israel had ook behoefte aan houvast, net als
wat God zelf vertelt. God is Degene die 3
gedachten.
Eigenlijk
hebben
we
vertelt wie Hij is. Dat is de kern van het
waar iets in zit, maar het wordt uitvergroot.
tweede gebod: luister naar God. Hij vertelt
Of het wordt uit het verband gehaald.
over zichzelf. Hij is de Enige die dat echt
Dwaalleer gaat veel verder dan verschillen
goed kan. Luister naar zijn Woord: in zijn
tussen christenen. Dwaalleer betekent dat je
Woord vertelt Hij je alles over zichzelf wat je
een verkeerd beeld tekent van God en van
nodig hebt. Alles wat Hij is komt daarin naar
zijn blijde boodschap. Dwaalleer houdt
voren. Het is de blijde boodschap van zijn
bijvoorbeeld in dat je een beeld schetst van
geweldige majesteit en van zijn machtige
een God die afwezig is. Hij bemoeit zich niet
liefde.
met deze wereld. Hij kan je niet troosten
God vertelt aan u en mij wie Hij is. Hij laat
wanneer jij door lijden getroffen wordt.
het ons zien in zijn heel bijzondere Zoon:
Dwaalleer is dat je de opstanding van Jezus
Beeld van God, de onzichtbare is hij,
Christus uit de doden ontkent. Dwaalleer is
eerstgeborene van heel de schepping (Kol. 1:
dat je van de bijbel verklaart dat het alleen
15). Hij heeft tot ons gesproken door zijn
een boek van mensen is.
Zoon, die Hij heeft aangewezen als enig
Kijk uit voor dwaalleer. Mensen die
erfgenaam en door wie hij de wereld heeft
dwaalleer verkondigen houden er een ander
geschapen. In hem schittert Gods luister, hij
beeld op na over God en over Jezus
is zijn evenbeeld (Hebr. 1: 2 en 3). Richt al je
Christus. Een beeld dat ze zelf hebben
aandacht op Hem. Vader en Zoon zijn
ontworpen. Hun prediking is niet gebaseerd
volstrekt betrouwbaar.
op Gods eigen Woord. Vader in de hemel wil graag dat zijn
Kijk uit voor dwaalleer. Een beeld is altijd
kinderen echt naar Hem luisteren. Dat ze
een vertekening. Je verkleint God, je perkt
het niet beter weten dan Hij. De schapen
hem in. Je belicht eenzijdig een bepaalde
van de goede Herder volgen Hem en ze
kant van God en je vergroot die uit. Dat kan
luisteren naar zijn stem. Ze herkennen die
Gods liefde zijn, maar ook zijn wraak. Zo
stem en ze moeten niets hebben van
ontstaat dwaalleer.
geluiden
Dwaalleer is een groot terrein dat alles met
neerzetten.
die
een
heel
ander
beeld
het tweede gebod te maken heeft. Een kenmerk van dwaalleer is dat er soms best
Luister heel open naar God. De beelden zijn
iets wordt gezegd over de christelijke leer
dichtbij. Je hoeft daarvoor niet naar dwaalleer te luisteren. Ze zitten in je hoofd. 4
We kunnen het beeld hebben van een God
In een huwelijk heb je het gevaar dat man of
van liefde, terwijl we niets kunnen met zijn
vrouw een beeld heeft hoe de ander moet
heiligheid, zijn rechtvaardigheid. Ik kwam
zijn. Je vrouw, je man moet steeds meer aan
mensen tegen die God vooral zagen als een
dat beeld voldoen. Dat is de boodschap die
wrekende rechter. Mensen die zich altijd
je steeds afgeeft. Die houding is vernietigend
weer afvroegen of ze wel genoeg hadden
voor je huwelijk.
gedaan voor God.
Mensen, christenen hebben nogal eens ook
Je kunt als christen ook vastzitten in allerlei
een bepaald beeld van God: Zo moet Hij
tradities. Zo is het altijd gedaan en zo moet
zijn. Zo moet Hij voor je zorgen. Anders ben
het blijven. Je wijst christenen met andere
je niet tevreden. Die houding is de
tradities af. Je kunt trouw zijn in de
doodsteek voor je relatie met God. Jij wilt
Catechismusprediking, maar God in feite
het over God te vertellen hebben.
opsluiten in 52 zondagen. Alles wat je over
God is veel groter dan jij je kunt voorstellen.
God moet weten staat in de Catechismus. Je
Dat is de diepste reden waarom we geen
staat niet open voor nieuwe vragen en
beeld van God mogen maken. Elk beeld is
nieuwe antwoorden vanuit de Schriften.
voor Hem te klein. Afgelopen jaar hebben
In het tweede gebod van Gods wet ontvang
we het op catechisatie vaak over God gehad.
je de uitnodiging om echt open naar God te
Wie is Hij eigenlijk? Weet Hij wat jij
luisteren. Houd het Woord van God tegen
morgen gaat doen? Waarom is er zoveel
jouw eigen leven aan. Misschien zijn er al
kwaad in de wereld? Had Hij dat niet
lang dingen in jouw leven geslopen die niet
kunnen tegenhouden? In één groep zijn we
passen bij een leven met God en met Jezus
het hele jaar met zulke vragen bezig geweest.
Christus.
Aan het eind van het jaar kwamen we tot iets
Laat je door God aanspreken op de
van een begin van een antwoord: We
pijnpunten in je leven. Loop er niet bij weg.
ontdekten dat God veel groter is dan we
Soms laten we God vooral spreken op de
denken. Hij is niet als een mens en dan een
momenten dat het ons goed uitkomt. Tegen
beetje groter. Hij is eeuwig. Hij staat boven
een ander bijvoorbeeld, in verband met de
de tijd. Hij is niet afhankelijk van de tijd.
keuzes die hij of zij maakt. Maar hoe gaat het
God
wanneer God in zijn Woord jou zelf
tweehonderd jaar ouder geworden. Dat was
aanspreekt? Wanneer Hij je raakt in dingen
het begin van een antwoord, want dan ben ik
waar zonde je leven is binnengekomen? 5
is
na
tweehonderd
jaar
niet
bereid te luisteren naar een God die veel groter is dan ik. Jezus leert je naar deze grote God te luisteren. Jezus is de Zoon en Hij leert ons Vader kennen. Hij vertelt wat er in het hart van
Vader
allemaal
omgaat.
Zijn
gelijkenissen zijn ontdekkend voor onze gewoonten. Zijn Woord is elke dag weer nieuw. Jezus spreekt je ook aan in je beelden. Hij tekent ons het koninkrijk. Luister heel open naar God. Hij vertelt wie Hij is. Bidt tot Hem. Gooi alles wat u hindert om naar God te luisteren opzij. Richt je hart helemaal op Hem. Vertrouw Hem helemaal. Doet u dat in geloof? Amen
6
