Thema: Diversiteit & Gezondheid

Thema:

Diversiteit & Gezondheid

Nr. 237

De migrantenzelforganisatie als schakel naar opvoedingsondersteuning

Achtergrond Niet-westerse migrantenouders ervaren drempels om gebruik te maken van het reguliere aanbod van opvoedingsondersteuning. Migrantenzelforganisaties (MZO’s) kunnen helpen de kloof tussen reguliere instellingen en migrantengezinnen te overbruggen. Doelstelling Het bevorderen van samenwerking tussen MZO’s en aanbieders van opvoedingsondersteuning. Fase 1: Inventarisatie bestaande samenwerkingsverbanden Onderzoeksgroep: aanbieders van opvoedingsondersteuning in Utrecht en Amersfoort. Methodiek: schriftelijke vragenlijst en telefonische interviews. Fase 2: verdiepend onderzoek naar knelpunten en randvoorwaarden Onderzoeksgroep: vrijwilligers van MZO’s, medewerkers van reguliere instellingen die recent hebben samengewerkt en migrantenouders. Methodiek: diepte-interviews en focusgroepen. Fase 3: formuleren van praktische tips Het maken van een vertaalslag van de ervaren knelpunten naar praktische tips om goed samen te kunnen werken. Methodiek: interactief proces waarbij alle ‘partijen’ intensief input hebben geleverd o.a. door een writeshop en een expertmeeting. Opbrengsten De praktische tips zijn verwerkt in een: • Schriftelijke handreiking • Een filmpje [email protected]/ [email protected] .

Thema:


286

Preventie van diabetes onder Hindoestanen (DH!AAN): wie doen er mee? E. Vlaar1, V. Nierkens1, I. van Valkengoed1, M. Nicolaou1, B. Middelkoop2,3, K. Stronks1 1

Academisch Medisch Centrum – Universiteit van Amsterdam, Amsterdam 2Leiden University Medical Center, Leiden; 3 GGD Den Haag

Doel

Tabel 1: kenmerken van deelnemers en niet-deelnemers

Diabetes Mellitus type 2 (DM) komt ongeveer 4 keer zoveel voor onder mensen van Surinaams Hindostaanse afkomst als onder autochtone Nederlanders. Daarom is er een interventie ontwikkeld ter preventie van diabetes onder Hindostaanse Surinamers met een verhoogd risico op DM. Doel van deze analyse is inzicht krijgen in kenmerken van de deelnemers versus niet-deelnemers aan de interventie

Uitkomsten in: mediaan of n (%) Leeftijd

Methode In totaal zijn 2307 (21.8%) Hindoestaanse Surinamers van 18 – 60 jaar uit 48 huisartspraktijken in Den Haag gescreend op DM. Tevens werd hen een korte vragenlijst afgenomen met vragen over achtergrondkenmerken van deelnemers. Deelnemers met een verhoogd risico zijn uitgenodigd voor een 2-jarig gerandomiseerde trial van een intensieve leefstijlinterventie. Het risico was verhoogd als: FPG = 5.6-6.9 mmol/L; glucose tolerantie is verstoord (2-h waarde = 7.8-11.0 mmol/L); HbA1c ≥ 6.0% en / of HOMA-IR ≥ 2.39. Deelnemers kregen bij baseline een meting bestaande uit o.a. een interview (o.a. determinanten van gedrag, risicoperceptie) en lichamelijk onderzoek (o.a. orale glucose tolerantie test, antropometrisch onderzoek). De interventie was cultuursensitief en bestond uit consulten bij een diëtist ter bevordering van gezond eetpatroon en voldoende bewegen, familiebijeenkomst, kookbijeenkomsten en mogelijkheid tot deelname aan Bewegen op Recept.

Deelnemers n = 536

Niet deelnemers n = 420

45 (37–52)

44 (35–51)

18–34 jaar (%)

109 (20,3)

103 (24,5)

35–44 jaar (%)

159 (29,7)

121 (28,8)

45–60 jaar (%)

268 (50,0)

196 (46,7)

265 (49,4)

203 (48,3)

Basisonderwijs

61 (11,7)

65 (16,1)*

Middelbaar/MBO

364 (70,0)

281 (69,6)

Universiteit/HBO

Man (%) Opleiding (%)

95 (18,3)

58 (14,4)

DM in familie (%)

398 (76,2)

287 (70,3)*

Gewicht (kg)

73.3 (65,0–82,1) 73,8 (64,0–82,1)

BMI in kg/m2

26.8 (24,5–29,7) 26,7 (24,1–30,3)

Overgewicht (%) Obesitas (%)

246 (46,9) 227 (43,2)

173 (42,3) 185 (45,2)

SBP (mm Hg) DBP (mm Hg)

127 (118–137) 82 (76–90)

129 (120–140) 84 (76–92)

Hypertensie (%)

196 (37,1)

166 (40,1)

DM= type 2 diabetes, BMI= body mass index, SBP= systolische vbloeddruk, DBP=diastolische bloeddruk, overgewicht is 23,5 kg/m2, obesitas 27 kg/m2; * p<0,05

WERVING

RCT

Hindoestaanse Surinamers in Den Haag, leeftijd 18 – 60 jaar (via Huisarts)

Screening •Informed consent •Nuchtere bloedafname •Antropometrie •Vragenlijst High risk Group •IFG en / of IGT (ADA)* •HbA1c ≥ 6.0% •HOMA-IR ≥ 2.39 mmol/mol

Uitnodiging RCT

Type 2 dabetes

Verwijzing naar huisarts

Normaal glucose gehalte

R A N D O M I S A T I E

Resultaten 1047 personen kwamen in aanmerking voor de trial; 536 hebben ingestemd met trial deelname (56%). Procesevaluatie •Vragenlijst na 6 maanden •Interviews •Dossier dietisten en interviews met dietisten •Audio opnamen van consulten T0

Interventie groep Controle groep

T1

M

Interventi e

M

M

Controle interventie

M

T2 Booster sessie

Metingen (M) at T0, T1 and T2 •Bloed afname •Antropometrisch onderzoek •Vragenlijst

M

Kenmerken van deelnemers en niet-deelnemers kwamen grotendeels overeen: in beide groepen was ongeveer de helft man en tussen 45 – 60 jaar. Bijna 90% had overgewicht en ca. 40% hypertensie. Wel hadden deelnemers iets vaker dan niet-deelnemers een familielid met diabetes en waren ze hoger opgeleid dan niet-deelnemers.

M

Conclusie Er lijkt geen sprake van sterke selectieve deelname. Deelname aan de trial was weliswaar geassocieerd met het hebben van DM in de familie en een gemiddeld hogere opleiding, maar niet met overige bekende determinanten van DM.

[email protected]; [email protected]

Insert your footer-text and/or logo’s here.

Thema:


Nr. 330

Gezonde en betaalbare voeding voor asielzoekerskinderen ren e d in ersk einig k e lzo ew Asie ijgen t es en kr min binnen a t i v alen r e min

Doel Asielzoekerskinderen en hun ouders op een leuke en aansprekende wijze kennis te laten maken met gezonde en betaalbare voeding en hen stimuleren tot gezonde eetgewoonten en het maken van gezonde voedselkeuzes. Aanpak Pharos heeft Smaaklessen in praktijk getoetst. Daaruit blijkt dat aanpassingen nodig zijn om goed aan te sluiten bij de omstandigheden, kennisniveau en de beleving van asielzoekerskinderen en hun ouders. Hoe? De informatiefolder voor leerkrachten en GGD-en geeft stapsgewijs aan hoe je Smaaklessen op maat kan maken. Meer informatie [email protected] Smaaklessen is grondig opgezet en theoretisch onderbouwd, samen met Wageningen Universiteit en het Voedingscentrum

www.pharos.nl

Thema:

E-Health Jeugd

80

Snacken tijdens actief gamen

Inleiding Sedentair gedrag (zoals TV kijken en gamen) en overmatig snacken gaan vaak hand in hand. Actieve games (computergames waarbij je moet bewegen) beschermen mogelijk tegen overmatig snacken, omdat men tijdens het spelen van deze spellen actief aan het bewegen is en er daardoor minder gelegenheid tot snacken is. Het doel van deze studie was om de energie-inname tijdens actief gamen te vergelijken met zittend gamen en TV kijken bij jong volwassen mannen. Methode Negentig mannelijk studenten (gemiddeld 21,5 jaar oud) werden at random verdeeld over drie groepen: 1) het spelen van de actieve games MotionSport op een XBOX® Kinect, 2) het spelen van de zittende game Vancouver2010 op de XBOX®360 en 3) het kijken naar GameKings, een TV programma over games. Tijdens deze activiteiten konden de deelnemers onbeperkt M&M’s en chips eten en onbeperkt Cola drinken. De snacks en de cola werden voor en na het experiment gewogen. Resultaten Onder de deelnemers die iets hadden gegeten was de totale energie inname uit snacks en cola in de actieve game groep 576 kcal; in de zittende game groep 370 kcal; en in de TV groep 521 kcal. Alleen voor snackinname was er een significant verschil tussen de groepen. In de actieve game groep aten de deelnemers significant meer snacks dan in de zittende game groep. Ook in de TV groep aten de deelnemers significant meer snacks dan in de zittende game groep (F (2,69) = 3.33, p = .04 : NA < C, A).

Conclusie Deelnemers in de actieve game groep en in de TV groep aten meer snacks dan de deelnemers in de zittende game groep. Actieve games lijken dus niet het snacken te kunnen doen afnemen. M. Simons, E. de Vet, M. de Groot Meer informatie: [email protected], www.my-game.nl

Thema:

E-Health Jeugd

85

Effectiviteit van een E-health interventie voor bevordering van gezonde leefstijl

Inleiding Online gezondheidsmanagement is veelbelovend: • bereikt grote groepen mensen, • geen hoge kosten, • geen hoge belasting zorgstelsel. Methode De studie is quasi-experimenteel, en vergelijkt deelnemers aan de interventie (n=1750) en de controlegroep (N=1750). Primaire uitkomstmaat is leefstijlverandering na 6 maanden, op basis van vijf indicatoren voor leefstijl (bewegen, roken, alcohol, voeding en ontspanning). Laan EK, Kraaijenhagen RA, Peek N, Busschers WB, Deutekom M, Bossuyt PM, Stronks K, Essink-Bot ML. Effectiveness of a web-based health risk assessment with individually-tailored feedback on lifestyle behaviour: study protocol. BMC Public Health. 2012 Mar 19;12(1):200.

E-health interventie www.preventiekompas.nl

Tailored feedback

Op dit moment geïncludeerd: • 932 deelnemers interventiegroep • 1245 deelnemers controlegroep Conclusie Deze studie biedt inzicht in de effectiviteit van E-health interventies ter bevordering van een gezonde leefstijl. Resultaten zullen beschikbaar zijn in 2013.

Correspondentie Eva Laan [email protected]

AMC, Afd. Sociale Geneeskunde Dit project wordt mogelijk gemaakt door:

Thema:

E-Health Jeugd

130 Coachingsite voor ouders van jonge kinderen

Mijn Gezonde Voorbeeld Doel Ouders gaan gezonder eten en bewegen om een gezond voorbeeld voor hun kind te zijn

Dat doen zij door Hun eet- en beweeggedrag te testen op negen thema’s Eigen doelen te stellen (implementatie intenties) op een thema Met opdrachten stap voor stap naar een gezonder voorbeeld te gaan

Bekijk demo op:

www.hetgezondevoorbeeld.nl

Thema:

E-Health Jeugd

184

Zittend en actief gamegedrag onder Nederlandse adolescenten

Inleiding De nieuwe generatie actieve computer games (games waarbij je moet bewegen) zou mogelijk een rol kunnen spelen in het actiever maken van de tijd die jongeren zittend doorbrengen. Er is nog weinig onderzoek gedaan naar het spelen van actieve computer games. Het doel van deze studie is om meer inzicht te krijgen in welke jongeren actieve games spelen, hoeveel tijd ze hieraan besteden en hoe zich dat verhoudt tot het spelen van de traditionele zittende games. Methode 373 Jongeren in de leeftijd van 12 t/m 16 jaar hebben op twee momenten, met een maand er tussen, een vragenlijst ingevuld waarin demografische kenmerken en gamegedrag werden nagevraagd. Resultaten 85% van de jongeren gaf aan minimaal 1 keer in de week computergames te spelen

Conclusie De resultaten bevestigen dat het overgrote deel van de jongeren computergames speelt. Wat nog niet bekend was, is dat ongeacht achtergrond, ook meer dan de helft van de gamende jongeren actieve games speelt. De resultaten suggereren dat actieve games gedeeltelijk de plaats innemen van zittende games, aangezien actieve gamers minder tijd besteedden aan zittend gamen dan de zittende gamers terwijl ze in totaal ongeveer evenveel gamen. Meer informatie [email protected], www.my-game.nl, @MyGameOnderzoek

Thema:

E-Health Jeugd

188

Fit with E-Fit Game Bikes: Effects in a School Setting

[email protected] www.my-game.nl

Thema:

Overgewicht bij kinderen

189

Kernboodschappen voor het gemeentelijk gezondheidsbeleid

GGD Brabant Zuidoost Taken GGD

2011

Gezondheidsbeleid GGD adviseert gemeenten •Beschrijving gezondheidstoestand •Beleidsadviezen •Kennis over gezondheidsbevordering

Organisatie & proces

Kernboodschappen

Samenwerking Intern •Epidemiologen •Beleidsadviseurs •Preventiespecialisten •Jeugdgezondheidszorg 4-19 jaar Extern •Beleidsadviseurs gemeente •Jeugdgezondheidszorg 0-4 jaar Regionaal rapport en gemeentelijke rapporten Verbinding van •Epidemiologische conclusie met •Kansen voor gezondheidsbeleid

Vormgeving

Lokale uitstraling Toegankelijk rapport •Aantrekkelijke schrijfstijl •Visuele weergave

[email protected]

Thema:


47

Zorgprogramma Overgewicht bij kinderen Integrale aanpak binnen de nulde en eerstelijn

Samenwerking

GGD-BZO en gezondheidscentrum publieke & eerstelijnsgezondheidszorg

Wijkgericht

gestart in één wijk in Eindhoven uitbreiding naar Brabant-Zuidoost

Ketenaanpak

preventie, signalering, diagnostiek, multidisciplinaire behandeling (stepped care), monitoring

Disciplines •JGZ Thuiszorg en GGD •huisarts •diëtist •fysiotherapeut •psycholoog •spreekuur Familie Lekkerbek •opvoedondersteuner •combinatiefunctionaris •gezondheidsbevorderaar •school •kinderdagverblijf •peuterspeelzaal

Tot stand gekomen •Met behulp van subsidie gemeente Eindhoven, Gezonde Slagkracht, GGD Brabant-Zuidoost •Ontwikkeld in 2011 door GGD Brabant-Zuidoost, ZuidZorg en gezondheidscentrum elz’ (eerstelijnszorg Achtse Barrier) •Implementatie vanaf 1-1-2012

Voor meer informatie Emy van Maaren ([email protected]) Annemarie Gietmann ([email protected])

Thema:


66 Evaluatie van de toepassing van Sociale Marketing in overgewichtpreventie bij kinderen: twee case-studies. Vivian van de Gaar, Wilma Jansen, Cornelis Krul, Monique de Koning, Hein Raat

Doel:

Evaluatie van de mate en kwaliteit van de toepassing van Sociale Marketing technieken bij de ontwikkeling en implementatie van interventies gericht op preventie van overgewicht bij kinderen in de leeftijd van 0-19 jaar.

Methode:

Het in kaart brengen van twee case-studies: “Lekker Fit! Gezinsaanpak” in Rotterdam & “Integrale aanpak Noordwest” in Utrecht, aan de hand van de ‘Benchmark-criteria’. Dit zijn 8 criteria die de Sociale Marketing aanpak omschrijven, namelijk: consument georiënteerde aanpak, specifieke gedragsverandering, theorie gestuurd, inzicht gedreven, uitwisseling gedragsverandering en te behalen voordelen, competitie, segmentatie, en marketing-mix.

Resultaat:

(voorlopig) Lekker Fit! Gezinsaanpak: watercampagne

Integrale Aanpak Noordwest: fruitbeleid

Gericht op families & omgeving m.b.v. bureau-onderzoek, focus groepen, interviews, pre-testen en actiebegeleidend onderzoek

Interviews, eerder onderzoek (Overvecht-studie)

Stimuleren van water drinken bij kinderen (6-12 jaar) op Lekker Fit! scholen tot minstens 2 glazen per dag

Promoten van fruit eten bij kinderen zodat de norm voor voldoende groente en fruit eten gehaald wordt, waardoor het gezonde eetpatroon bevorderd wordt.

Vanuit de moeders: “De wens om een lieve moeder te zijn. Alles staat in het teken van de toekomst (onderwijs/ huwelijk) van het kind.”

Vanuit de leerkrachten: “Veel kinderen ontbijten niet (voldoende), waardoor zij zich minder goed kunnen concentreren.”

Barrières wegnemen [negatief imago water drinken] : water drinken sociale norm en koppelen aan toekomst van het kind. Door water te geven ben je een lieve en goede moeder!

Met zijn allen achter het beleid staan; draagvlak bij leerkrachten creëren. Door het beleid schoolbreed te implementeren staan de leerkrachten sterker in hanteren om 10u fruit!

Gezoete dranken is de sterkste concurrent: water heeft geen smaak en een armoedige imago.

Brood eten is de sterkste concurrent.

Concurrentie

‘Traditionele’ versus ‘Moderne’ moeders met een Turkse & Marokkaanse culturele achtergrond en hun kinderen.

N.v.t.

Segmentatie

Benchmark-criteria * French & Blair-Stevens (2009)

Consument georiënteerde aanpak

Specifieke gedragsverandering

Inzicht gedreven

Uitwisseling gedragsverandering en te behalen voordelen “What’s in it for them?”

Discussie:

Deze studie laat zien dat zowel beleid als campagnes te vertalen zijn in de benchmarkcriteria. Echter, de vraag is in hoeverre kan het uiteindelijke effect van de interventie toe te schrijven is aan de mate en kwaliteit van de gehele Social Marketing aanpak? Toekomstig onderzoek zal zich richten op het ontwikkelen van een generiek evaluatie tool voor de toepassing van Social Marketing binnen gezondheidsbevordering. Door de technieken m.b.v. indicatoren op consistente wijze te kwantificeren is (inter)nationale vergelijking mogelijk voor verscheidene gedragingen. De benchmark-criteria spelen hierin een cruciale rol en kunnen een waardevolle toevoeging zijn in effectonderzoek. [email protected] www.ciao-onderzoek.nl

Thema:


352

Ketenaanpak overgewicht 0 - 19 Nicolette Warmenhoven, Lili Dokter & Anja Ton GGD Regio Rivierenland

• Onderdeel van leefstijlprojecten, gefinancierd door de provincie • met een bijdrage vanuit PTO-project, GGD Nederland • Aanleiding: • na signalering, diagnose en lichte behandeling van overgewicht door JGZ is er geen passende aanpak in de eerste lijn • de keten aanpak overgewicht kon worden versterkt

1. Wat wilden we? •

•

2. Aanpak • Instellen Regionale Werkgroep Ketenaanpak (0de, 1ste en 2de lijn, sportaanbieders, medio 2010 • Gezamenlijke probleemstelling & versterking van de keten • Start spreekuur overgewicht bij de GGD (najaar 2010) • Keuze voor een begeleidingsprogramma: Door Dik en Dun (begin 2011) • Vorming teams in de eerste lijn (2011) • Aanvraag Menzis voor financiering (medio 2011)

4. Succesfactoren • Initiatief en trekkersrol (in dit geval bij de GGD i.s.m gemeenten) • GGD neemt als onafhankelijke partij verantwoordelijkheid voor de continuïteit (expliciet uitgesproken naar Menzis) • Beschikbaarheid effectief programma • Financiering van de nietverzekerde zorg • Contact houden met eerstelijners om enthousiasme vast te houden

• •

Er is al universele preventie: voorkoming van overgewicht. Taak van gemeenten i.s.m. Thuiszorg en GGD Er is selectieve preventie. Signalering van en verwijzing bij overgewicht; kortdurende behandeling. Er is zorggerelateerde preventie. Behandeling van obesitas bij kinderen in de 2de lijn Er is nog géén geïndiceerde preventie: effectieve en multidisciplinaire aanpak van overgewicht in de eerste lijn. Dit organiseren!

3. Hoe is het nu? • Menzis financiert vanuit RVVZ de begeleiding door de 1ste lijn, voor zover niet verzekerd • 1 gemeente is gestart met een groep kinderen • In 3 gemeenten staan Door-Diken-Dun teams klaar • Huisartsen zijn geïnformeerd en bereid te verwijzen • 0de en 2de lijn zijn betrokken; er zijn afspraken over verwijzing • Gemeenten zijn betrokken en dragen bij (bijv. voorzieningen) • Ambitie (ook van Menzis) is het programma aan te bieden in alle 9 gemeenten van de regio

5. Blijven bewaken • Samenwerking en vertrouwen tussen zorgaanbieders in 0de, 1ste en 2de lijn • Betrokkenheid gemeenten • Goed systeem van financiering en verantwoording • Zorgen dat programma Door Dik en Dun doorgaat en uitbreidt, zodat bekendheid en vertrouwen bij gemeenten, zorgaanbieders, burgers en zorgverzekeraar toeneemt.

Anja Ton, GGD Regio Rivierenland tel. (GGD): 0344698700 [email protected]

Thema:


Nr. 371

“Wat is Jouw Stijl” WIJS

Een groepsprogramma voor kinderen met overgewicht Gitte Kloek ([email protected]), Lot Schaap, Marie-Pauline Luger, Rob Oudkerk De Haagse Hogeschool, Den Haag Achtergrond en doelstelling •WIJS: multidisciplinair naschools groepsprogramma voor kinderen (8-12 jaar) met overgewicht in Haagse krachtwijken •Doel: verhoogd psychisch welbevinden en algehele leefstijlverandering en daarmee duurzame daling BMI •Groepslessen: gericht op voeding, bewegen en coaching, 14 weken, 90 minuten, 2x per week, gevolgd door 20 weken, 90 minuten 1x per week •Pilotstudie schooljaar 2010-2011 gefinancierd door publiek-private samenwerking (GGD Den Haag, zorgverzekeraars, ronde tafel) en onderdeel Haagse Aanpak Gezond Gewicht Gebruikte aanpak •WIJS groep: 23 kinderen, controlegroep 12 kinderen •Effectevaluatie: BMI, competentiebeleving (CBSK) en vragenlijst voeding & bewegen. T0 januari 2011 en T1 juni 2011 •Procesevaluatie: interviews professionals, observatie tijdens groepslessen en documentanalyse Effectevaluatie: score BMI SDS

Effectevaluatie: score CBSK subschalen

Procesevaluatie •LO docenten zeggen dat ze vooruitgang zien in beweegvaardigheden van de kinderen. Professionals geven aan dat een gedeelte van de les moet worden besteed aan negatief gedrag, observaties laten een vergelijkbaar beeld zien. •Doelstellingen WIJS en inhoud van uitgevoerde lessen zijn niet altijd goed afgestemd. Conclusies en aanbevelingen •Het WIJS programma lijkt een bijdrage te leveren aan verhoogde competentiebeleving maar voor een daling van BMI is meer nodig. •Stabiele groep lijkt voorwaarde om in lessen toe te komen aan de WIJS doelstellingen. Zolang groepsdynamica de implementatie hindert zullen duurzame effecten uitblijven. •Aanbevolen wordt om, bij voortzetting van het WIJS programma, de groepscoaching een prominentere plek te geven.

Thema:


Nr. 91 Intersectoral Behavior Change Wheel – An application to childhood obesity prevention Goal: Providing a theoretical framework to guide intersectoral actions for wicked public health problems Method: Constructivist, Grounded-Theory, interviews, observations with local governmental stakeholders Result: A hypothetical framework Conclusion: By unraveling how we can approach public health problems in an intersectoral way and providing a framework to study this approach, we hope to stimulate and structure the debate on how we can stimulate local governments to put their intentions into actions Contact: [email protected]

Insert your footer-text and/or logo’s here.

Thema: Diversiteit & Gezondheid

Recommend Documents