‐ The Fysical and the Mental ‐ Hoogtepunten, flipmomenten en een vleugje ZEN: mijn verslag van een 9‐daagse pelgrimage over de Spaanse Camino Francés. Hoe het allemaal begon En nu ga ik mezelf zoeken. Maar waar? (Wiske uit de ‘De Parel in de Lotusbloem’) Mensen uit de hele wereld lopen om uiteenlopende redenen een Camino. Om zichzelf te zoeken, religie of (zeldzamer) puur voor de fun. Ik behoor tot de laatste categorie. Maar in wezen is het natuurlijk allemaal de schuld van Laura met wie ik 2 jaar geleden een stukje van deze Camino heb gelopen. Zij nodigde mij uit om een paar dagen met haar mee te lopen. Zo heb ik een paar dagen samen met Laura gelopen en een paar dagen alleen in een wat groenere gedeelte van de Camino, een paar etappes terug. Zodoende heeft Laura de latent aanwezige pelgrim in mij wakker gekust. Want dit jaar begon het weer te kriebelen. Ik wilde graag het begin zien van deze Camino en weer op avontuur. Van herberg naar herberg trekken en mensen uit de hele wereld ontmoeten. Het is voor een vrouw alleen een hele veilige manier van reizen. Want er zijn altijd pelgrims op je pad en het is heel goed bewegwijzerd. Je hoeft alleen maar de gele pijlen te volgen. Verder moet je een pelgrimspas aanschaffen. Met deze pas heb je voor een klein bedrag recht op 1 overnachting in een herberg en krijg je daar een stempel. Je kunt ook stempels krijgen bij diverse BARs. De stempels worden pas echt belangrijk bij de zegening in Santiago. Dan moet je kunnen bewijzen dat je de laatste 100km hebt gelopen. (Denk toerschaatsen georganiseerd door de KNVB). Omdat ik alleen ging besloot ik om niet gelijk de hele Camino tot Santiago te doen, maar eerst een paar etappes, zodat het voor mij te overzien bleef. Zo kon ik ervaren hoe het is om alleen te reizen en of een wereldreis maken nou wel of niet op mijn bucketlist moet. Goed, ik ging ook wel een beetje mezelf zoeken. Op zo'n Camino kan het namelijk niet anders dan dat je jezelf tegen komt... zowel op fysiek als op mentaal gebied. Vandaar ook The Fysical and The Mental. Begrippen die stammen uit mijn Camino tijd met Laura. Een bijzonder aardige beheerder, Michelle, heette ons destijds welkom met deze woorden. Ze wilde goed voor ons zorgen: The fysical (herbs voor de feet) and the Mental (waarschijnlijk eerder in godsvruchtige zin). Ik beschouw mijzelf als een agnost slash randatheïst. Ik hoop dat er iets is na de dood, want alleen een aan‐ en uitknop vind ik zo wreed en troosteloos. Ik heb echter niets met de institutionele religies waar men claimt de waarheid te weten en mensen voorschrijft hoe te leven. De natuur is mijn religie. Daar ervaar ik de kracht en wonder van het leven. Het leven is tenslotte een wonder. Hoe alles precies zo werkt en functioneert en in elkaar past. Ik vind het prachtig. Evolutie of Creative Design. Who cares. In the end maakt het toch niet zoveel uit? Het kunnen natuurlijk ook de dolfijnen zijn aldus Douglas Adams...
Heenreis: Global feelings De laatste dingetjes: afwasje, vuilniszakje, plantjes, checklist (money, tickets, passport) en 20 x kranen en gasfornuis controleren ‐ pff moe werd ik ervan. En ik vertrok om klokslag 5 uur. Toch nog 2 x naar boven gegaan want was die deur nou op slot? Jaahaah hij was op slot. Rugzak op en met de fiets naar Amsterdam Centraal. Ik was aan het wachten op de eerste panic attack maar die kwam maar niet. Moest ik me nou zorgen gaan maken of was ik nu echt een vrouw van de wereld aan het worden? De Thalys bracht mij zonder problemen en voldoende koffie naar Parijs. Ik voelde mij heel stoer en voor geen kleintje vervaard. Dit keer geen enorme inkopen aan voedsel gedaan voor de reis. De ervaring leert dat ik het toch niet allemaal op eet en de verdere vakantie met smoezelige zakjes chips en rottend fruit door moet. Wel een tijdschrift gekocht die goed staat: Eos / Psyche en Brein. In Parijs een klassiek Frans ontbijt genomen in Montparnasse. Eventjes kunnen genieten van mooie live muziek, maar helaas moest deze globetrotter weer verder met de trein naar Bayonne waar ik op de bus moest stappen voor het beginpunt van mijn Camino: Saint‐Jean‐Pied‐De‐Port. Allemaal hoofdletters en streepjes. In de trein ontmoette ik Hazel uit Canada/Vancouver. Ik had mijn gids op tafel liggen en een dame schuin tegenover mij haalde haar gids te voorschijn. Dat was leuk! Gezellig met haar gekletst. Zij bleek ook vegetariër te zijn. Wat ons nog voor een hele uitdaging zou stellen. Helaas verloor ik haar tijdens de Camino weer aan een ander meisje. Dat niet helemaal mijn type was ‐ dus ik liet het maar zo. Toch een leuke ontmoeting geweest. Om 19.30 kwam ik aan in mijn eerste albergue voor de overnachting. Met een bijzonder wankel stapelbed. En ik lag boven. De meneer onder mij moet wel heel wilde dromen hebben gehad. Ik deed geen oog dicht. En zo vertrok ik de volgende dag dan met bij elkaar niet meer dan 6 uur slaap over 2 dagen op mijn eerste etappe.
Eerste etappe: Saint‐Jean‐Pied‐de‐Port naar Roncesvalles ‐ 8 uur 'Suffering brings you closer to god' Na een sloot koffie en een onterechte berisping van de beheerder (kopje afwassen! Maar ik moest alleen naar het toilet en zou weer terugkomen) ging ik om 7.30 weg. Het was prachtig weer en de vogeltjes floten. Toen ik eenmaal liep voelde ik me al een stuk beter. Als ik bezig ben voel ik de moeheid (en petit kater...) niet zo. Het pad voer gelijk omhoog. En ik had een prachtig uitzicht over de Franse Pyreneeën. Deze etappe werd in de gids als zwaar omschreven. Goed, ik zweette een beetje maar als ik terugdenk aan die eerste wandeling in de Mercantour...viel deze nog reuze mee. Ik moest vandaag 8 uur lopen want er was niets voor Roncevalles. Ja na 1.30 uur had je refuge Orrison. Maar das wel erg kort. Gelukkig kon ik daar wel de nodige sandwiches (we zijn nog in Frankrijk daarna veranderen ze langzaam in bocadillos.) inkopen met een scherpe blik op mijn budget. Want je wist nooit waar je weer cash kon pinnen. Ik mikte op 30 euro per dag. Koffie en echte pelgrimssoep op een zonovergoten terras met prachtig uitzicht. Daarna verder over de Napoleonroute. Een heel rustige asfaltweg. Kennis gemaakt met een paar New Yorkers: Kathy and Phill. Leuk gebabbeld. Gepauseerd bij een bestelbus/toko. Die vind je wel vaker langs de Camino. Enerzijds om de pelgrims te supporten anderzijds natuurlijk ook om er zelf beter van te worden. Als er geen pelgrims zouden zijn dan zou Noord Spanje volgens mij instorten. Kruis, waterbron en dan zijn we halverwege. Hier wordt het pad al natuurlijker en is het voorbij met de zonneschijn. Want we zijn de Frans/Spaanse grens overgestoken en we bevinden ons in Noord Spanje. No no no niks sol: REGEN!!!! Wolken pakten zich samen en stortten zich over ons uit. Mijn Wildebeast Poncho deed het gelukkig wel goed. Oortjes moeten tenslotte goed ingepakt. Hoorapparaten mogen niet nat worden! Wel niet heel fashionable, maar goed. Door de wolken rijkte het uitzicht minder ver. Nog steeds heel mooi. In de verte en boven mij zag ik indrukwekkende roofvogels cirkelen op zoek naar prooi… Maar het was nat. En koud. Just walk riepen de New Yorkers. Op de laatste stuk van de etappe liep ik min of meer samen met een jongeman met dreads. Vermoedelijk uit Oostenrijk . Ook al praatten we niet, we hadden genoeg aan elkaars blik om elkaar te supporten. Want dat is zo fijn. Van mannen heb je daar niets te vrezen. Veelal of onderdeel van een stel of backpackers op zoek naar zich zelf en altijd even vriendelijk. We liepen in ons eigen tempo. Sprongen over plassen. De paden waren modderig en de regen had diverse stroompjes veroorzaakt langs het pad. Gelukkig had ik mijn stokken mee. Thanks again Niels! In de stromende regen kwam ik aan in het klooster waar ik zou overnachten. Met Nederlandse beheerders. Mooie vleugel met stabiele stapelbedden. Het stond er dus niet voor niks in de gids: neem een slaapzak mee. Ik had alleen een lakenzak bij mij want ik dacht ‘ach het is er toch snikheet en meestal hebben ze wel dekens’. De temperatuur viel wat tegen en er waren nergens dekens te bekennen. Ik vroeg om een deken maar die hadden ze niet. Maar dan krijg ik het koud mokte ik. De beheerder keek mij diep in de ogen en zei: Suffering brings you closer to god. Onduidelijk of hij nou een grap maakte of niet. Nou misschien lag er bij de Lost & Found nog wat. Ik vond er idd een bloemetjes hoeslaken. Beter dan niks. En ach zo koud bleek het niet te zijn. Ze hadden
de verwarming aan. Het stramien dat ik iedere dag volgde was bij aankomst in de herberg, douchen en scheren, zodat je de volgende dag in alle vroegte meteen uit bed in je kleren schuift en op pad kan. De herbergen lopen namelijk in de middag snel vol, daarom moet je er voor zorgen dat je maximaal om 15 uur arriveert. Ik streefde steeds naar 6.00 vertrekken, maar het werd altijd 7.30. In pelgrimstijd is dat al 12.00 's middags! Kennis gemaakt met Spaans stel die zeer weinig Engels sprak maar erg aardig was en die 's avonds wat noten en een appel met mij deelde. Aangezien de peregrinomenu voor mij niet veel soeps was. Want in Noord Spanje betekent Estoy vegetariana net zoiets als water zien branden. I.p.v. vlees kreeg ik een zompig broodje met een vega burger. De burger was op zich wel ok. Maar ik had behoefte aan meer. Aan tafel kennis gemaakt met Brian and Daniel. Die ik later weer kwijtraakte aan een paar bloedmooie meisjes met bloemen in het haar. Zucht. Waren wel grappige mannen. De ene zat zwaar aan de Ibuprofen van de spierpijn en zou de verdere tocht zijn rugzak met taxitransport laten bezorgen. Ook ik had de volgende dag tot mijn verbazing enorme spierpijn. Bovenbenen en knieën hadden het toch zwaar te verduren gehad. Ik kon niet meer bukken gewoon. Rugzak leek ook 10 kilo zwaarder. Tweede etappe: Roncevalles naar Zubiri ‐ 6.30 uur Well that's Camino Beuh en het regende ook nog steeds pijpenstelen. Echt waar. Hoezo Spanje??? Ik besloot dus maar om gelijk mijn lycra fietsbroekje aan te doen. Koud maar minder wasgoed. De lange broek zou toch maar nat en modderig worden. Dit legde ik uit aan een Italiaan/Amerikaan? die verbaast vroeg waarom ik shorts droeg. And it is still raining, I want sunshine klaagde ik mijn nood. Die man was keihard: Well that's Camino. Ja ja suffering brings you closer to god. Ik had een min of meer afspraak met de Amerikanen om in het volgende dorpje samen te ontbijten. Het socializen verliep wel heel gemakkelijk. Ze maakten kennis met mij! Ik hoefde weinig moeite te doen. Wel vond ik het over het algemeen lastig om een groepje te behouden. Want tijdens de wandeling heb ik niet altijd behoefte aan een praatje. En vind ik al die pelgrims voor, achter en naast mij wat veel soms. Zo nu en dan kom je echter langs auto wegen en dan yes please distract me. Voor de avonden vind ik het wel heel gezellig om aanspraak te hebben. Gelukkig houden herbergen hier ook wel rekening mee door gezamenlijke maaltijden te organiseren met de Peregrinomenu's. Phill kon niet weg want zijn schoenen waren per ongeluk door een ander meegenomen! Das best wel kut. Hij moest wachten totdat iedereen weg was en dan maar hopen dat er nog een paar zou overblijven die zou passen. De supermarkten waren vandaag dicht. Domingo! Gelukkig waren de bars wel open voor de broodnodige koffie en bocadillos met queso of tortillas. Erg mooie wandeling over natuurlijke paden met mooie uitzichten. Ondanks de wolken. Op een gegeven moment borg ik zelfs heel optimistisch mijn poncho en windjack op. Ik kwam de Schot Alan tegen die een sjekkie aan het doen was op een rots. Hem mocht ik wel. Hij werkte bij de Schotse natuurbescherming.
Hij wilde snel doorlopen om de storm voor te zijn. Storm? Ja ik zag grijze wolken, maar het zou wel loslopen toch? Wrong. Schotten kunnen dat soort dingen natuurlijk goed voorspellen. Het begon te STORT regenen. Eenmaal beneden was er gelukkig weer een bestelbus/toko met een klein afdakje. Waar zeg maar 20 pelgrims konden schuilen. Het hagelde en donderde. Allemaal een koffie natuurlijk. Na een half uur begon de storm te liggen en konden we verder glibberen. Ondertussen bleef het zachtjes regenen. Er wachtte ons nog een flinke afdaling naar het dorpje Zubiri. Ik vond het glibberen wel spannend. Overal regenstroompjes en kleine watervalletjes die waren ontstaan door de regen. En de planten gaven een heerlijke geur af. Springen over de plassen en steeds de droogste stukjes op zoeken. Idd gelukkig mijn korte broek aan. Een zeer fijne albergue gevonden. Deze was prima in tegenstelling tot wat in de gids stond. Om de tijd te doden naar het bakkertje / barretje gegaan. En gekletst met Alan 1 en 2 (Australian / Melbourne en de Schot) en een Noorse dame genaamd Jana. Herberg besprekingen en het hoe en waarom van een Camino lopen. Melbourne had schoon genoeg van de managerscultuur en quitted his job. Dus uitgelezen moment voor een Camino. Hij wilde af van het me, me, me en meer spiritual leven. Hij was zoals velen op de Camino geïnspireerd geraakt door HET Camino boek van Paulo Coelho. Dit boek heb ik serieus geprobeerd te lezen. Maar er is geen doorkomen aan gewoon. De Alchemist vond ik dan wel weer een aardig boek van hem met veel wijsheid enzo. Ik vond dit erg leuke mensen en hoopte ze allemaal de volgende dag weer aan te treffen. Maar wist niet goed hoe dit aan te pakken. Mensen hebben ook hun eigen plannen. Op dat moment was het iig gezellig. Heel lekker bier. Grijns. Buiten regende het nog steeds. Van mijn fantasieën over hoe ik na een lange wandeling zou neerstrijken op een terrasje met een ijskoud wit wijntje en olijfjes kwam niks terecht. Zucht. Maar goed hier komt dan weer The Mental om de hoek kijken. Hoe ga je om met zulks een regenslag? Ik moest mijzelf aanleren om heel flexibel te zijn en om het leven van moment tot moment te bezien. (HM) Toen zag ik Kathy and Phill! Hij kon een lift krijgen naar Pamplona en had daar wandelschoenen gekocht. Volgens Kathy had haar man een zeer goede attitude. The Mental! Peregrinomenu in de herberg. Gelukkig leuke tafelgenoten. Een Duitser die schoorvoetend toegaf bankier van beroep te zijn. Maar wel van een kleine bank. Hij schaamde zich er voor. Ik meldde dat ik spaarde bij Triodos. Hij was op zoek naar zich zelf. Maar dan echt he. De soep en toetje waren heerlijk. Verder een soort van uit elkaar getrokken tortilla. In mijn geval toch. Aardappelen en omelet. Anderen hadden een arm beestje ernaast liggen. Derde etappe: Zubiri naar Pamplona ‐ 5.30 uur Bij het ontbijt de eerste Nederlander ontmoet die mij wees op DE Camino film: The Way. Die MOEST ik zien. Ben benieuwd. Tot nu toe vooral My Way. Ha ha ha.
Kathy and Phill kwamen afscheid van mij nemen en namen zelfs nog een foto van mij: Asha Haarmans from the Netherlands. Het viel me trouwens op dat er een soort gelukzalige waas over het gezicht van de mensen komt als je zegt dat je uit Nederland komt. En uit Amsterdam al helemaal! From Amsterdam? Really? En dan die gelukzalige glimlach. Mooie wandeling langs een wild kolkende rivier, de Rio Arga. De weg 50 meter verder zag je gelukkig niet door de vele bomen en struiken. Een keer moest ik zelfs mijn schoenen uit doen om een stroompje over te steken. En dan voel je pas dat je leeft! Eindelijk zelf inkopen kunnen doen bij een supermercado. Godlof. Ik moest wel zelf aan mijn groentjes denken want daar doen ze ook al niet echt aan bij de peregrino maaltijden. Dus at ik paprika en tomaat uit het vuistje. Daarbij een stuk kaas, brood en olijven. Heel pelgrim. Misschien toch maar goed dat het niet zo warm was. Mijn waterkameel was namelijk gesneuveld bij de inpak eliminatie. Dus dan had ik steeds moeten stoppen om mijn flesje te pakken en te drinken. En als het niet zo had geregend was de natuur minder sensationeel geweest. Regelmatig kom ik mensen tegen van eerdere etappes. Ik vond het heel fijn om af en toe bekende gezichten te zien. Verder is het where are you from en buen camino voor en na. Echt dieper kwamen de gesprekken niet. Maar ja ik concentreerde me dan ook op het lopen. Want mijn voeten begonnen zeer te doen. Als ik even zat had ik spontane pijnlijke steken. The Fysical! Vreemd. Ik heb toch heel wat afgewandeld in mijn leven. Misschien het gewicht van de rugzak en de voor mijn doen lange wandelingen? Er liepen ook veel mensen uit Japan, China en Korea. De dames uit Japan droegen witte handschoentjes. Google geeft verschillende redenen. Teer huidje, bang voor ziektes of uit beleefdheid als ze zelf ziek zijn. Ik durfde het namelijk niet te vragen. Er was 1 dame die ik heel eng vond want zij droeg een mondmasker zoals je die in een operatiekamer ziet. En dan liep ze met een stok. In een langzaam tempo. Tik‐tik‐tik. Bij haar had ik het gevoel dat de dood dichtbij was. Maar in Japan blijkt (Google) het dus heel normaal om mondmaskers te dragen. Ik zou er nooit aan kunnen wennen. Gelukkig sloeg ik die ene bar over want...er kwam een heeeeele chille bar te voorschijn. Met poefjes en plantjes. En een cocktailbar buiten. En gave spanjaarden. Oja deze waren leuk. Wat ik verwacht van Spanje. Leuk met ze gekletst zover dat ging. (cursus Spaans doehoen!). Ik nam een smoothie met meloen en ijsblokjes. De heren wensten mij nog heel warm een Buen Camino toe. Ik had er de hele dag wel willen zitten. Over het algemeen vond ik het barpersoneel in de dorpjes en steden wat streng overkomen. Wel tot op de cent eerlijk met geld. Ze schreven het bedrag vaak voor je op. De pinchos/tapas zijn mooi opgemaakt en worden op witte bordjes geserveerd. Het wordt vaak best bruusk voor je neus gezet. De BARs zien er overal het zelfde uit. Een houten counter met een glazen rechthoekige stolp erop waarbinnen de pinchos / tapas worden uitgestald. Na een tijdje ging ik zelf ook heel Spaans tegen de counter leunen en staand mijn wijntjes drinken. Tja integreren met de locals he. Het is ook heel gebruikelijk om je afval op de
grond te gooien. De waard veegt het regelmatig aan. Dat deed ik toch maar niet. Het laatste stuk was erg vermoeiend want allemaal voorstad. Toen ik eindelijk binnen die verrekte historische stadmuren was, viel ik de eerste de beste albergue binnen. De meeste albergues zijn er speciaal voor de pelgrims. Deze was er ook voor de 'gewone toerist'. De slaapvertrekken waren erg grappig. Beetje baarmoeder idee. Ieder zijn eigen hokje. Ik was kapot moe en kon nauwelijks nog uit mijn woorden komen. Beetje depri want al mijn vriendjes kwijt. En er was in dit hostel geen peregrino menu dus weinig kans om nieuwe mensen te ontmoeten. Toen was daar Alan 2 uit Melbourne. Hij vroeg of ik mee ging eten! Dat was nog eens aardig. Hij stelde me ook voor aan diverse mensen die hij weer had ontmoet. Waaronder een gezin uit Californië. Heel aardige mensen die ik later ook regelmatig tegenkwam. Samen gegeten (beetje saaie groente paelja) en bier gedronken. Maar ik kon geen hoogte van hem krijgen. Hij was heel aardig maar een gesprek wilde er niet echt van komen, hij deed een beetje alsof hij liever niet met mij omging. Met hem in een groep ging het dan weer heel makkelijk. Alan 2 ging terug naar de herberg. Ik slenterde nog een beetje door de stad. Mooie stad ‐ heel verzorgd. Toch maar de stierenvecht arena van buiten bekeken. Ik had eigenlijk moeten actie voeren. Een poster met daarop: I do prefer men who dance Flamenco and won´t kill bulls. Niet gedaan. Gemiste kans? Hier waren de bars heel hip. Toen wilde ik wel wat gezelschap om coctails mee te drinken. Zo is er ook geen reet aan eerlijk gezegd... Wel heel leuk om het Spaanse uitgaansleven van dichtbij te zien. Om 22.00 zijn er nog steeds gezinnen met kinderen in de vele wijnbars te vinden. Later kwamen er jongeren bij. Wijn kost hier geen drol: 75 cent per glas. Hmmm verleidelijk. Het toch maar bij 1 wijntje gehouden. Tja pelgrimstijden he. Ik kon mij geen katers permitteren! Vierde etappe: Pamplona naar Puente la Reina ‐ 7 uur Social struggle and where is the bridge Het ontbijt was voor ons klaar gezet en we konden pakken wat we wilden. Koffie, tostadas en fruit. Heel goed. En weer met volle moed op weg. Het is ongelooflijk. 's Avonds kapot moe, depri en het niet meer zien zitten. Maar wat een goede nachtrust al niet vermag! Ik kreeg gezelschap van Bill and Eric uit Canada/Toronto. Dat was heel gezellig. Leuke kerels, heel sociaal. En leuk mee gepraat. Eric was de zwager van Bill en had een jaar geleden zijn vrouw verloren, dus de zus van Bill. Om er even helemaal uit te zijn besloten zij de Camino te lopen. Het was voor de verandering een prachtige zonnige dag! Het landschap werd na de buitenwijken heel mooi. Je zag wel de weg maar heel ver in het uitzicht. Veel windmolens. En een enorme bloemenpracht! Maar weinig struiken om achter te plassen. Ja zeg! Als ik moet plassen is het niet eerst een kleine waarschuwing, maar dan moet ik gelijk heel erg nodig. Wanneer er ff geen pelgrims te zien waren, maar a/d kant v/h pad gedaan hoor. Eindelijk een dorpje. Heel goedkope kersen gekocht. € 1.50 waar je in Nederland 5 euro voor zou betalen. En ze smaakten heerlijk. Weer brood gekocht, queso, olijfjes, paprikaatje.
Ondertussen was het groepje in aantal gegroeid en ik vond het moeilijk om steeds met het groepje op te blijven trekken. Ik vond het gemakkelijker om mijn eigen gang te gaan. Zat er mee te worstelen. Wou ze ook niet kwijt. Terwijl hun contact intensiveerde natuurlijk. Toen probeerde ik toch een gesprekje aan te knopen met het Braziliaanse meisje. Maar die liep veel langzamer dan mij. Had ik weer behoefte om sneller te lopen. Dat viel dan weer niet in goede aarde geloof ik. Later een heerlijk terras in de zon. Ik zag mijn groepje langslopen en vroeg of ze hier nog stil hielden, maar nee ze liepen door. Ik besloot toch maar even v/d zon te genieten. Maar gelukkig was daar Alan 1 uit Schotland. Met hem en nog een andere dame gekletst. Ik had hier ook wel de hele dag kunnen zitten, maar nee ik moest weer verder. Even opgelopen met een dame from The States. Toen weer in eigen tempo. Dan raak je elkaar weer kwijt. Voelde ik me weer schuldig: had ik niet bij haar moeten blijven? Wat is dat nou voor Camino Attitude? ZUCHT. Behoorlijke sociale worsteling vandaag. En ik moest ook al 100 jaar ongesteld worden. Dat hielp ook niet erg. Op eigen houtje Puenta la Reina bereikt. Had behoorlijk herbergstress, want het was al laat. Maar waar was nou die freaking middeleeuwse brug waar het allemaal om draaide dit keer? Toen hoorde ik mijn naam roepen en zag ik een paar bekende gezichten bij de eerste herberg zitten. Daar was gelukkig nog genoeg plaats. Bill vroeg mij mee voor supper. En ik liep al de trap af met mijn toilettasje om te douchen. What to do? Snel schoenen weer aangetrokken en met hun meegegaan. Wel aardig gegeten. Deze BAR had ook heerlijke vega tapas. Vooraf champignons tapas en daarna mixed ensalata met bonen. Toen weer terug naar de herberg. Wist niet goed wat te doen. Ik voelde me die avond een beetje verloren en onzeker. Mijn oude groepje inclusief Bill and Eric was inmiddels uitgewaaierd over de herberg. Buiten was een feestje aan de gang waar ik niet bij durfde. (Bloemenmeisjes/Brian and Daniel) En de avond was nog zo jong. Ok Asha zei ik tegen mezelf: herpak je en ga nou even goed je reis plannen want je hebt nog maar een paar dagen. Toen ben ik met mijn kersen buiten op het gras gaan zitten en eens goed gaan plannen. Gewoon even je eigen ding doen. Dat was de Camino les die ik moest leren. Mijn eigen plannen uitvoeren en erop vertrouwen dat het altijd weer goed komt. Hechten, loslaten en vertrouwen. Issues waar ik ook in mijn dagelijks leven mee worstel. Ik voelde me naarmate ik bezig was met mijn planning rustiger worden. En had besloten waar mogelijk toch maar de etappes te splitten. Een mens heeft geen tijd om foto's te maken zeg! Misschien dat ik dan ook minder vermoeid en opgefokt zou raken aan het eind van de dag. Si, si, si.
Vijfde etappe: Van Puente la Reina naar Lorca ‐ 3.30 uur Camino is not always peace love and harmony! Dus weer vol goede moed en vol vertrouwen op pad en de brug gevonden! Daar loop je dus over de stad uit en niet in. Vandaar. De warmte van de zon de vorige dag had mijn spieren heel veel goed gedaan. Geen spierpijn meer. Ook mijn rug begon aan het dagelijkse gewicht te wennen. Mooi zo! Dus vond het universum dat het weer mocht regenen. GRRR! Poncho weer aan. Prachtig heuvelachtig gebied doorkruist. Met veel verschillende soorten planten en bloemen. In het eerste dorpje lekker uitgerust en kopje koffie gedronken. En daar was meneer Honduras weer en een Zuid Amerikaan en nog meer bekenden. Ze vroegen alsmaar of ik foto's wou nemen. De Zuid Amerikaan gebaarde/zei: nu ga ik met jou op de foto. Heel lief. Het deed me echt goed het eens heerlijk rustig aan te doen en het dorpje te bekijken. Een tweede kopje koffie te nemen. Foto's te maken. Toen liepen we weer verder in ons eigen tempo. Een dame had mijn aandacht getrokken. Die vond ik gelijk heel symphatiek. Onderweg hielpen we elkaar met foto's maken. Mijn selfies zijn namelijk nog steeds niet helemaal op het gewenste niveau... In het prachtige pittoreske dorpje Cirauqui besloten we om samen te lunchen. Zij liep heel langzaam en was heel blij een keer samen met iemand te kunnen eten. Met haar voelde ik de eerste echte klik. En toch zou ik Petra uit Stuttgart ook weer uit het oog verliezen. Eenvoudig omdat ons tempo zo verschilde en ik andere plannen had. Dat vond ik wel moeilijk. Hopelijk stuurt zij mij nog de lunchfoto. Weer heel pelgrim: stuk kaas, paprika, olijven, brood, the works. Petra had worst. Maar die fles Cola ehm... ha ha. Grote ogen toen ik mijn zakmes te voorschijn haalde. You have a knife??? Hier dus weer mijn Camino les: ik had andere mensen losgelaten in Puente la Reina, was mijn eigen weg gegaan en ik ontmoette opnieuw leuke mensen. Het komt gewoon altijd weer goed. Nogmaals: de hele camino was voor mij doordrongen van hechten, loslaten en vertrouwen. Geen dingen doen uit angst om de ander te verliezen, maar op je zelf blijven bouwen en vertrouwen. Niet gemakkelijk zeg ik je. Goed, later stortregende het natuurlijk weer. Maar at least we could have a dry meal together (Petra). Petra had ondertussen verzuimd haar poncho weer aan te doen en was soaky wet. Not nice. In Lorca waren er twee herbergen in een klein straatje. Precies tegenover elkaar. In de rechter (richting Santiago) een heerlijke hartverwarmende groentesoep gegeten. Maar de andere leek me wat gezelliger om te verblijven. De bekende keuzestress kwam weer opzetten. Toch de overkant genomen. De peregrino menu had ik nu eens niet zo'n zin in (halve kip, patat, spaghetti???) en ik overwoog om eens zelf te koken. Maar de supermercado was niet veel soeps. En moeilijk fornuis. Dus ik wilde iets anders eten. Maar ik mocht niet met een ander menu bij de pelgrims zitten. Heel raar. Dan moest ik maar boven zitten. Nah! Dus ik weer naar de overkant. En vroeg ik of ik daar kon eten ook al omdat hun menu aantrekkelijker was. Maar dat kon alleen als je daar sliep. Ik snapte er niets van. Er stonden toch ook
borden buiten met verschillende menu's? Flipmoment 1. Kwaad liep ik die herberg uit. En stoof de andere weer binnen om dan maar die verdomde ensalata mixta en spaghetti con tomatos boven op te eten. Er was trouwens weinig verschil met de peregrino menu. Had ik net zo goed… enfin. Gelukkig was Petra daar ook aangemeerd. Gezellie met haar een biertje gedronken. Petra schreef ondertussen in haar dagboek. Best trots want ik word er ook in vermeld. Buiten foto's gemaakt van de cactussen die er groeiden en bloeiden! Die enorme cactussen in het wild blijven mij boeien. Om 18.45 mijn bestelling opgehaald en boven in de algemene ruimte opgegeten. Spaghetti was echt niks. Pasta met tomatenpuree. That's it. Na een uur had ik eigenlijk nog steeds honger. Dan maar een Kitkat uit de automaat. Wel geld terug => geen Kitkat. Flipmoment 2. Kunnen ze bij Saint‐Jean geen cursus Angermanagement voor pelgrims aanbieden ofzo? Ik trok me even terug. Zucht. Stomme Spanjaarden. Stomme Camino. Stomme vleeseters. Stomme stapelbedden. Ik wou dood. Nee alle anderen moesten dood. RAAAAAH. En ik word 40. Lekker volwassen attitude niet waar? Eenmaal afgekoeld, liep ik de algemene ruimte binnen en een getuige (oeps!) van flipmoment 2 lachte naar me en zei: you kicked the machine! Have a wine! Ik nam dankbaar een paar slokjes. Echt, ik moet meer drinken. Op mijn antwoord dat ik uit Nederland kom zei hij: dat hij niet wist dat The Dutch zo temperamentvol waren. Jah, laten we het daar maar op houden. Ahum. Ik ging gezellig bij ze aan tafel zitten en deelde mijn olijfjes en de noten die ik van Eric and Bill had gekregen met hen. En zo werd het toch nog gezellig. Camino gossips. Er ging een verhaal rond van een zware snurker met een blauw oog. Ze keken allemaal naar mij. (...) Look, it is just not all love, peace and harmony at the Camino guys! En toen liet ik mijn hoorapparaat zien. Een goed alibi toch? Er zat een leuke vent bij die was gepensioneerd en hij had zijn huis in de States opgegeven. No rent! En hij kon de rest van zijn leven pelgrimeren. Ik zei dat het geweldig klonk, maar dat ik het een fijn idee vond om ergens naar toe terug te kunnen keren. Petra had een geweldig gevoel voor humor. Jammer dat ik die moest verlaten zeg. Hier werd ik ook geconfronteerd met mijn hoorbeperking. Nu zou ik eigenlijk alles wat ik recent met mijn hoorcoach had besproken in de praktijk moeten brengen. Positief benaderen enzo. Maar het lukte even niet. Verder bedacht ik mij of ik deze Camino niet liep uit een soort onbewust terug verlangen naar de communes uit mijn jeugd waar ik met mijn ouders had gewoond? Ook daar waren er verschillende nationaliteiten vertegenwoordigd en was de voertaal Engels. Camino => Commune? Zou best eens kunnen.
Zesde etappe: Lorca naar Los Arcos ‐ 7.45 uur Natuur en een vleugje zen Ik wou een briefje achter laten voor Petra. Met mijn email adres. Uiteindelijk persoonlijk afscheid kunnen nemen. Tja ik ging naar Los Arcos en zij naar Estella wat wel erg dichtbij was. Maar ze moest echt rustig aan doen. Alles deed haar pijn. Ben benieuwd waar ze nu is en hoe het met haar gaat. Eerste stuk naar Estella en buiten Estella niet veel aan. Nou ja ik ben nou eenmaal niet zo church minded. Als je daar voor zou gaan, zou je er misschien meer aan hebben. Ik wou alleen maar koffie. In Villatuerta boodschapjes gedaan. Daarna werd het al veel beter. Erg mooi. Ik liep langs een openbare wijnkraan!!! Patsy en Eddie zouden daar niet veel verder gekomen zijn. Ik had geen extra bottle bij me en durfde mijn water er niet voor op te offeren. Dus maar onder de kraan gehangen en geproefd. Lekker hoor. Vandaag weer zon‐zon‐zon. Ah! Mijn bocadillo buiten op een idyllisch plekje opgegeten. In Villamayor kwam het keuzemoment: hier blijven of nog 3/4 uur lopen? Het was al 14.00. Maar het was er zo uitgestorven en ik had nog genoeg energie. Dan maar het risico genomen en verder gelopen. Eerste stuk langs de weg en daarna een mooi gebied. Weer heuvelachtig en veel soorten planten. En dan komt er een punt dat ik geen zin meer heb in lopen en ik nog zeker 3 uur te gaan heb. Ik kon niks anders doen dan door dat punt heen lopen. De ene voet voor de andere zetten. Een, twee, drie, een, twee, drie. Uiteindelijk kom je er wel. Ik viel samen met mijn loopritme. Totaal in het moment. Heel mooi en ik voelde me helemaal gelukkig. Toen verstoorde een of andere bestelbus/toko mijn inner peace. Hij had de radio hard aan staan. Dacht zeker, dat is zo gezellig voor de pelgrims. Nou ja toch maar ff koffie gedaan en een praatje gemaakt, daarna een rustiger plekje opgezocht voor mijn tweede lunch. Toen weer verder. Over aangelegde paden met rode steentjes. Door een sprookjesachtig vallei, die uitkwam op Los Arcos. Een spookstadje maar gelukkig kon ik terecht in een hele leuke albergue. En daar kwam ik weer bekenden tegen! Ook weer een warm weerzien in het restaurant met Bill and Eric. Samen gegeten. Zij vertelden me dat ze nu etappes gingen skippen om vanaf Leon verder te gaan. Morgen zou er een goodbye party zijn in Logroño. Zo populair waren ze inmiddels! Het feestje zou plaatsvinden in de municipal albergue (gemeentelijke herberg)
Zevende etappe: Los Arcos naar Logroño ‐ 8 uur No Pain ‐ No Glory Heerlijk ontbijt! Zelf gebakken BRUIN brood met jam en koffie. Wow wat een goodie. Toen kreeg ik nog een mooi kunstwerkje van ijzerdraad. Maakte die man ff met een tang. You walk slowly they say. That's why I made you a snail. Nouwww zo langzaam loop ik toch niet? Maar het is een gaaf ding. De route was wel aardig. Ik dacht eerst naar Viana en dan de bus naar Logroño. Had gehoord dat de route Viana tot Logroño niet zo mooi was. Naar Viana was ok. Ik was helemaal vrolijk en ontmoette een pelgrim‐pelgrim. Hij was al vanaf april bezig. Aan zijn huid te zien moest hij een vreselijk brand ongeluk hebben mee gemaakt of iets. Maar hij was heel vrolijk. Joint in zijn hoofd en hij was bezig met kruiden plukken. En liet mij zien wat je allemaal kon eten. Geweldig. In de berm groeiden er uien, knoflook, venkel, tijm en nog veel meer kruiden. Free food! Hij had een tasje om zijn nek en een echt druïdemes (Denk Panoramix). Hij had dit tijdens het pelgrimeren geleerd, maar at ook wel eens in een restaurant met vrienden. Later liep ik maar vooruit want om nou de hele tijd met die man op te trekken. Inner peace overviel mij weer en ik begon liedjes te zingen. In het eerstvolgende dorpje boodschapjes gedaan en in de tienda zag ik die man weer. Viel me toch tegen: op de toonbank een blik bier, een banaan en brood ha ha. Maar gaaf dat hij ook groente en kruiden plukte. Overigens...zag ik best veel blowers. Ook onder de dorpsbewoners...ze zeiden dat het niet helemaal legaal was. Maar ja ik zou in dat godvergeten oord ook drinken en blowen hoor. What else to do? Zoveel is er in de dorpjes niet te beleven. Ze teren helemaal in op de pelgrims. In Viana werd ik toch ambitieus: het zou mooi zijn om thuis te kunnen vertellen dat ik iig tot Logroño was gelopen. Dan zou ik de volgende dag de bus nemen naar Navarette om het stukje Logroño/Navarette over te slaan. Nou hier moest ik idd al mijn net verworven ZEN tactieken toepassen. Wat een vervelend stuk zeg. Ik had er wel spijt van. Maar ja: No Pain ‐ No glory zoals ergens tijdens deze route op de muur van een viaduct stond gekalkt. Pelgrims van 1000 jaar geleden hadden trouwens geen broeken van Beversport en luchtige windjackjes. Geen ipad, geen iphone. Geen Camino Apps. Geen poncho met een precies uitgekiend uitstulpinkje voor de rugzak (briljant die moet ik ook hebben). Geen Leki wandelstokken. Maar ook geen snelwegen! Beseften ze dat wel? Ik vond bij deze route de auto wegen wel erg aanwezig. Ik kwam pas 17.00 in Logroño aan. (Pelgrimstijd: 3.00 's nachts) Nou was ik best ZEN hoor...maar de municipal waar de party zou zijn was vol en ik mocht ook niet naar binnen om te checken of Bill/Eric/Eva whoever binnen was. Nou had ik ook nog een hoop te doen in deze grote stad. Trui kopen, want fleece kwijt, sokken zonder gaten en naar de tourist office. Om eea over terugreis (waar kan ik het beste eindigen?) uit te zoeken. Pff nou volgende albergue dan maar. Ik had al geen goed gevoel erover maar betaalde toch. Flipmoment 3. Doodmoe zijn en dan dat aantreffen. Nee, ben nog geen diehard pelgrim merk ik. De verwarming was stuk. Het leek wel een sauna en de toiletten en badkamer vleugel grensde aan de slaapkamer. Meh. Ik pakte mijn rugzak weer op en ging toch maar naar de kerk waar ik al eerder langs was gelopen. Gelukkig kon ik er nog slapen en het was er zoveel prettiger. Veel open ramen en mooie aparte toiletten. Terug naar de andere albergue om mij af te melden. Ze mochten het geld
houden. Ik zat er wel door heen hoor. Had het helemaal gehad. Vrienden kwijt en geen prettige herbergen. De tranen stonden in mijn ogen. Flipte ik nou zo omdat ik alleen was? Maar toen herinnerde ik mij diverse flipmomenten in vakanties die ik met anderen door had gebracht. Misschien is een vakantie gewoon heel stressvol. Uitrusten doe je thuis. De winkels waren om 20.00 gelukkig nog open. In een Asian store van alles gekocht. Lifesavers! Een dekentje (in de kerk weer geen deken) en een warme hoodie. Was ik weer heel blij. Tourist office. Kwam precies goed uit dat ik in Santo Domingo zou eindigen. En zo raakte ik weer over mijn dip heen. Het is keihard werken mensen! Wel heel jammer dat ik geen afscheid meer kon nemen van Bill and Eric. Boeh. Enne ook een handige uitvinding helemaal vergeten: de mobiele telefoon waarmee je elkaar kan smessen. Achtste etappe: Navarette naar Najera – 5 uur Flamenco Puro Die ochtend de bus gepakt naar Navarette. Dat was weer een van mijn betere ideeën. Ik hoorde later van de andere pelgrims dat het inderdaad geen leuk stuk was. Had ik dan 3.45 uur doorheen moeten lopen. Daar heerlijk ontbeten en boodschapjes gedaan in een symphatieke supermercado. Dat waren aardige mensen zeg. Hmm warm. De wandeltocht ging door de wijngaarden van de Rioja. Wel mooi. De municipal alberbergue van het spookstadje Najera viel eerst wat tegen. Maar ik dacht doe het nou maar, want hier ontmoet je nieuwe mensen. Weer een goed idee. Maar een hele ervaring. Met 90 mensen in een slaapzaal. De volgende dag besloten sommigen een keer een hotel te nemen om eens goed bij te slapen. Tja slechthorend zijn heeft zijn voordelen. Nadeel van de herbergstress is dat je na aankomst nog een hele middag in een spookstad moet stuk slaan. Leuk dus als de zon schijnt met wijntjes en olijfjes. Maar met slecht weer is het saaaihaaaai. Te moe om aan cultuur te doen in het stadje. En de natuur is pas 3 buitenwijken verder. Dus echt chillen / tijdlozen kan je ook niet. Zelf koken? Mijn voeten sleepten zich naar de supermercado. Het lukte mij echter niet om mij te concenteren en een proper meal te bedenken. Dus pasta pesto gegeten in een bar, vermoedelijk uit een pakje. Nee een culinaire reis was dit niet. En weer die frustratie. Wat was ik nieuwschierig naar het leven van de Spanjaarden hier en ik kon geen woord met ze wisselen. Echt geen woord! Aan de stamtafel in de albergue mijn verlegenheid overwonnen en ontdekt wat de allerbeste vraag is om aan iemand op de Camino te stellen. Why are you walking? Kijk, dan gaan de gesprekken wat dieper! Heel gezellig met een jongen uit Oostenrijk gekletst. Die vooral wilde ontdekken wat er met hem gebeurt op lange wandelingen. Dat begreep ik wel. Ineens pakte een van de beheerders een gitaar en ik dacht oh nee we moeten kerkliederen zingen (tja het blijft een Camino). Maar nee er kwam pure flamenco uit die klankkast geknald! Een andere man zong de flamenco recht uit zijn hart. Daarna werden er nog diverse liedjes van de Gypsy Kings ten gehore gebracht! Mijn kostje was weer helemaal gekocht. En toen nog een tweede maaltijd gegeten. Helemaal
top. Een dame had heel veel gekookt: bijzondere combinatie van kikkerwten met spinazie en rozijnen. Erg goed. Haar uitvoerig gecomplimenteerd. Jah en dan word je dankbaar voor de kleine dingen. Negende etappe: Najera naar Santo Domingo de la Calzada ‐ 6 uur Have you ever been mellow? De volgende dag ontbeten in het barretje ernaast die gelukkig al open was. Gekletst met Alan de Schot. Melbourne niet meer gezien. Na een tostada, jus en 3 koppen koffie weer hop op weg. En mijn tweede echte goede klik. Met een dame uit Californië. Heel leuk en leerzaam mee gepraat. We hadden heel wat issues in common. Na de eerste pauze wou ze zelfs even alleen lopen om zo te verwerken wat we hadden besproken. Het was weer een mooi gebied. Met heel veel wilde bloemen. Ik stond even stil en dacht aan mijn mams. Zij hield heel veel van bloemen en coulisenlandschappen en ze zou hier enorm van hebben genoten. Veel tijd om melancholisch in de verte te staren werd mij niet gegund. Want daar kwam weer een lading pelgrims. Hup verder. Sufi en ik ontmoetten elkaar steeds weer bij de lunch en pauzes. 's Avonds samen gegeten. Dit stadje was nou wel heel leuk. Leuke kern en heel mooie municipal albergue. Sufi had wel moeite te wennen aan het ruige pelgrimsleven. In Californië droeg ze heels and she had her nails done. Ze had erg last van slaapgebrek en haar haar was een disaster. Vond zij hoor. Ik vond de krullen wel leuk en ik vertelde dat ik mij juist heel comfy voelde in mijn bergschoenen en windjackje. Met niets anders om aan te denken dan food and a place to sleep en mijn enige bezit was mijn rugzak. Die avond voelde ik mij heel mellow. Was ik getransformeerd? Terugreis After Camino goodies Hoewel de meeste vriendschappen niet heel diep gingen vond ik het wel heel moeilijk om weg te gaan. Afscheid genomen van Sufi die ik later nog 3 x tegenkwam. Hopelijk houden we ook echt contact per email . Ik nam de bus naar Bilbao om de volgende dag van daaruit met het vliegtuig naar Amsterdam te gaan. Nu had ik mooi de tijd om de charmes van Bilbao ontdekken waar ik 2 jaar geleden een cultuurshock had. Sun and beach that's all I have to say...muhahahaha. Gugenheim was gesloten. Dus met metro lijn 1 naar de allerlaatste halte gegaan, die volgens het hostel de nicest was. Plentzia. Een heel leuk en mooi badplaatsje. Oh dat was zo goed voor mij op dat moment. Wijntjes, biertjes en olijfjes. En het was heerlijk weer. Lekker warm. En een aardige Brit die me hielp bij het bestellen. Hij vertelde dat een vriend van hem veganist was. Well in Spain that's just impossible. Veel te laat terug natuurlijk om de oude stad Bilbao te bezichten. Maar er waren nog BARs open. Ik had net zo goed wel die vis/vlees pinchos kunnen eten. Het was al sluitingstijd (gek ik dacht dat de spanjaarden rond 22.00 juist tot leven kwamen?) en de barman flikkerde zo de mooie pinchos de
vullisbak in. Puur huiselijk geweld! Overigens spraken ze hier twee talen. Spaans en Baskisch. Baskisch is een taal met veel x‐en. Heel apart. Het eerste wat ik met baard en al deed toen ik in Amsterdam aankwam was aankloppen bij mijn eigen church. The one and only: Dophert in de Spaarndammerbuurt. Waar ze de lekkerste vegan sandwiches van de hele wereld verkopen. Die koks kunnen toveren met seitan. Het zaakje was helaas gesloten => ook voor deze pelgrim. Toen maar naar de surinaamse afhaal in mijn straat gegaan en en een heerlijke bocadillo pompoen‐tempeh gegeten. Evaluatie... To be brutally honest Ik heb 9 dagen gelopen!!! En geen kinderachtige stukjes. It builts character. Mentaal ben ik gegroeid. Ben sociaal geweest en heb mooie natuur gezien. Toch twijfel ik of ik het nog eens zal doen. Toegegeven: het is toch leuker om met iemand samen te gaan op wie je kan terug vallen. Het stuk wat ik heb gelopen is heel mooi, maar de autowegen zijn nooit ver weg. Het is niet de wilde natuur. Gelukkig zie je op de meeste etappes de auto's vaak niet. Dat is het handige van een heuvelachtig gebied. Wie weet gaat het later wel weer kriebelen. Want eigenlijk moet Santo Domingo ‐ Belorado nog, San Guan de Ortega tot Burgos en dan verder vanaf Fromista.
