Een artikel over de film The Chronicles of Narnia

E

Een artikel over de film The Chronicles of Narnia The Lion, the Witch and the Wardrobe

VS

Opdracht voor Beelden van Jezus Drs. R.J.A. Doornenbal

Thomas Abbes Blok 1, Jaar 2 - G2/3/4 A

I

Inhoudsopgave

3 4 5 10 12 18 26 32 34

Inleiding

Blz.

De film

Blz.

The Cronicles of Narnia (film)

Blz.

The Cronicles of Narnia (boeken)

Blz.

C.S. Lewis

Blz.

Overeenkomst

Blz.

Verzoeningsleer

Blz.

Eindconclusie

Blz.

Bijlage » Toelichting

Blz.

I

Inleiding Narnia, de film die veel besproken is in en buiten de christelijke wereld. Misschien heb je de film gezien, het boek gelezen of er van iemand over gehoord. Misschien is de film en het verhaal volledig nieuw voor je. In alle gevallen is dit artikel voor jou geschreven. Persoonlijk vind ik de film geweldig en een grote aanrader. Een geweldig verhaal, prachtig uitgewerkt en goede specialeffecten. Maar vooral de diepere laag in het verhaal vind ik erg sterk. En daar gaan ook de meeste discussies rond deze film over. Is die diepere laag bedoeld door de schrijver en de producer, mag je deze diepere laag eruit halen en als dat mag wat is die laag dan? In dit artikel zullen we gaan kijken naar wat de bedoeling van de schrijver is geweest en of we de diepere laag mogen bekijken. Dat de diepere laag er is kunnen we haast niet ontkennen. Daarom wil ik je mee nemen in het land van Narnia en het verhaal van “De Leeuw, de heks en de kleerkast.” Ik wil je graag mee nemen in mijn zoektocht naar het verhaal achter het verhaal. Klopt het verhaal wat geschetst wordt? Wat zijn de overeenkomsten en wat zijn de verschillen? Vervolgens zullen het beeld van de verzoening die wordt beschreven onder de loep nemen en vergelijken met andere visies op de verzoeningsleer. Ik hoop dat dit artikel je zal laten zien wat de rijke boodschap is, die ik zie, achter het verhaal van “de Leeuw, de heks en de kleerkast”. Maar vooral dat je net als ik de liefde van onze Vader in de Hemel zult gaan zien in de boodschap van dit verhaal. Dat je zult ontdekken, wat je ook gedaan hebt, dat Hij van je houdt en dat de straf die gedragen moet worden voor jou weggenomen kan worden door de dood van Zijn Zoon, zodat jij vrij kan zijn van je straf en vrij mag leven.

D

De film

The Chronicles of Narnia (film)

Voor dat we verder gaan kijken naar het verhaal achter het verhaal gaan we eerst even kijken naar het verhaal zelf. Om te beginnen staan we stil bij de hoofdpersonages. Daarna volgt een beschrijving van het verhaal. 1 Alan

Hoofdpersonages uit de film

stem: Liam Neeson

2 Jadis

Witte heks/ijskoningin stem: Tilda Swinton

T

Het verhaal van

1

2

3 Peter 4 Susan 5 Edmund 6 Lucy 7 `De Kast` 8 `De stenen tafel`

3

4

5

6

7

8

`The Lion, the Witch and the Wardrobe`

Vier kinderen, Peter, Susan, Edmund en Lucy, worden in 1940 geëvacueerd uit Londen omdat het daar door de Tweede Wereldoorlog te gevaarlijk voor ze is. Ze worden gehuisvest in het grote huis van een vriendelijke professor, die daar alleen woont, met zijn personeel. De professor heeft in dit boek geen naam, maar uit andere boeken blijkt dat hij dezelfde is als Digory Kirke. Terwijl de kinderen het huis verkennen, komen ze in een kamer waarin alleen een grote kleerkast staat. Lucy kruipt uit speelsheid in de kast en ontdekt dat de kast geen achterwand heeft. Ze komt in een sprookjesland waar het winter is. Er staat een eenzame lantaarnpaal. Iets verderop ontmoet Lucy een faun. De faun heet Tumnus en hij nodigt Lucy uit in zijn huisje. Tumnus legt uit dat het land Narnia heet en dat het betoverd is door een slechte koningin, waardoor het er altijd winter is maar nooit kerstmis wordt. Er is een profetie dat er ooit een einde aan haar heerschappij zal komen als vier kinderen (twee zoons van Adam en twee dochters van Eva) in Narnia komen, en daarom wil de koningin dat alle kinderen aan haar worden uitgeleverd. De faun beseft welk gevaar Lucy loopt en brengt haar veilig terug naar de kleerkast. Lucy vertelt haar verhaal aan haar zus en haar broers, maar die geloven haar niet. Volgens hen is Lucy naar eventjes weggeweest. Als ze de kast inspecteren, blijkt de kast een massieve achterwand te hebben.

Een paar dagen later gaat Lucy opnieuw naar de kleerkast. Edmund ziet het en gaat er achteraan. Nu komt ook Edmund in het geheimzinnige land, maar Lucy vindt hij niet. Hij ziet een statige dame op een slee. De dame stelt zich voor als de koningin van Narnia. Als ze hoort dat Edmund nog een broer en twee zussen heeft, belooft ze hem dat ze hem wil aanwijzen als opvolger, zodat hij koning van Narnia zal worden. Dan moet hij echter wel eerst zijn broer en zussen meebrengen. Edmund vindt dit wel een goed idee. Als Edmund teruggaat naar de kleerkast, komt hij Lucy tegen, die op bezoek is geweest bij Tumnus. Lucy is blij: ze heeft nu een getuige en de andere twee zullen wel moeten geloven dat er iets bijzonders is met de kleerkast. Het loopt echter anders. Edmund wil zich niet belachelijk maken en zegt tegen Susan en Peter dat ze maar gedaan hadden alsof er een sprookjesland in de kast was. Peter en Susan bespreken het geval met de professor. Deze stelt vast dat Lucy niet gek is, en dat ze altijd de waarheid spreekt, en daaruit trekt hij de verrassende conclusie dat haar verhaal wel waar moet zijn.

Een aantal dagen later zijn de kinderen op de vlucht voor de norse huishoudster, en ze verbergen zich in de kleerkast. Nu komen ze alle vier in Narnia. Edmund verspreekt zich, waardoor hij verraadt dat hij er al eerder is geweest. Lucy stelt voor naar het huisje van Tumnus te gaan. Het huisje is echter kort en klein geslagen, en uit een briefje blijkt dat de bewoner gearresteerd is omdat hij onderdak had geboden aan een ‘dochter van Eva’. De drie oudsten stellen voor terug te gaan naar de kleerkast, maar Lucy staat erop dat haar vriend gered moet worden. Nu ontmoeten ze een bever, die de kinderen uitnodigt in zijn huisje op de beverdam. De bever en zijn vrouw vertellen alles over de slechte koningin, en dat ze hopen op de komst van Aslan, de leeuw die volgens de voorspellingen ooit zal komen om orde op zaken te stellen.

Tijdens dit gesprek blijkt Edmund ineens verdwenen te zijn. De bever begrijpt meteen wat er aan de hand is. Edmund is naar het paleis van de koningin gegaan om de anderen te verraden. Er is geen minuut te verliezen en het gezelschap verlaat het huis. Edmund komt inderdaad in het paleis. Het staat er vol met standbeelden. Edmund wordt er bepaald niet vriendelijk ontvangen. De koningin neemt hem gevangen. Terwijl de bevers en de andere drie kinderen op stap zijn, komen ze de kerstman tegen. Dat is een duidelijk teken dat de betovering van de koningin aan kracht verliest. De kerstman deelt cadeaus uit: voor Peter een schild en een zwaard, voor Susan een pijl en boog en een hoorn waarmee ze om hulp kan vragen, en voor Lucy een flesje met een geneesmiddel. Daarna reizen ze door naar de Stenen Tafel op de berg, waar ze de leeuw Aslan ontmoeten met een leger van goede wezens. De tocht van de koningin is minder voorspoedig, want het is gaan dooien doordat de komst van Aslan haar betovering verbroken heeft zodat het voorjaar aanbreekt en de slee komt niet meer verder. Ze stuurt twee wolven vooruit. Na enig beraad besluit ze dat Edmund maar meteen gedood moet worden. Op de berg met de Stenen Tafel toont Aslan aan Peter het uitzicht. Aan de kust ligt het kasteel Cair Paravel, waar de vier kinderen als koningen en koninginnen over een voorspoedig Narnia zullen heersen. Dan horen ze de hoorn van Susan. Peter rent erheen. Zijn zussen worden door twee wolven bedreigd. Peter trekt zijn zwaard en doodt een wolf. De andere wolf gaat ervandoor. Aslan begrijpt dat hij op weg is naar de koningin en stuurt een aantal dieren achter de wolf aan. Ze komen net op tijd bij de koningin om Edmund nog levend te bevrijden. Edmund wordt bij Aslan gebracht. Aslan spreekt hem onder vier ogen toe en maakt daarna bekend dat er niet meer gesproken hoeft te worden over zijn verraad.

Na enige tijd verschijnt de koningin. Ze zegt dat volgens de wet iedere verrader aan haar moet worden uitgeleverd, en ze eist Edmund terug. Aslan bespreekt dit onder vier ogen met de koningin en maakt vervolgens bekend dat de koningin haar eis heeft laten vallen. Hij zegt niet welk tegenaanbod hij heeft gedaan. Die nacht kunnen Lucy en Susan niet slapen. Als ze uit hun tent komen, zien ze dat Aslan het kamp verlaat. Ze gaan achter de leeuw aan. Aslan is verdrietig, maar hij zegt niet waarom. Hij vindt het fijn dat de meisjes hem gezelschap houden. Op een zeker moment zegt Aslan dat de meisjes niet verder mee kunnen. Ze moeten zich verbergen en zich vooral niet laten zien, wat er ook gebeurt. Aslan komt nu bij de koningin, die een menigte afzichtelijke monsters heeft verzameld. De schrijver zegt dat hij de monsters niet nauwkeurig beschrijft, want het moet wel een kinderboek blijven. Zonder dat Aslan zich verweert, wordt hij vastgebonden en op een stenen tafel met een stenen mes gedood. Triomfantelijk roept de koningin dat het leger van Aslan nu eenvoudig verslagen kan worden, en dat ze alle vier de kinderen kan doden.

Als de koningin met haar leger weg is, gaan de meisjes naar het lichaam van Aslan om hem te bewenen. Op het moment dat de zon opkomt en de meisjes in het licht kijken, klinkt er een luide knal. De meisjes draaien zich om; ze zien dat de tafel gebroken is en dat Aslan levend voor ze staat. Het is een wet van nog voor het begin van de tijd, legt Aslan uit, dat iemand die zichzelf opoffert voor een ander, niet blijvend gedood kan worden. Aslan zet de kinderen op zijn rug en rent naar het paleis van de koningin. Het staat er vol met standbeelden: tegenstanders die door de koningin versteend zijn. Aslan wekt ze allemaal tot leven. Lucy’s vriend Tumnus is er ook bij.

Aslan heeft nu een groot leger waarmee hij teruggaat. Daar wordt een veldslag geleverd tussen de legers van de koningin en Aslan – Aslans leger onder leiding van Peter. Als de versterking verschijnt, is de strijd snel beslist. Lucy’s geneesmiddel komt nu goed van pas, want er zijn veel gewonden. Het geneesmiddel blijkt bijzonder effectief te zijn. Aslan brengt de kinderen nu naar het kasteel Cair Paravel, aan de kust. Hij stelt de kinderen aan als koningen en koninginnen van Narnia. Nu breekt er een tijd aan van geluk en vrede voor het land. Twintig jaar later, als het viertal, volwassen geworden, op de jacht een mysterieuze witte hertenbok achtervolgt, komen ze langs een vreemd voorwerp: een lantaarnpaal. Als ze door een vage herinnering geleid op onderzoek uitgaan, belanden ze weer in de kleerkast, en vandaar als kinderen in de lege kamer in het huis van de professor. Het is nog steeds dezelfde dag en de norse huishoudster is nog steeds in de buurt. De kinderen vertellen hun verhaal aan de professor, die ieder woord gelooft, en die aankondigt dat ze misschien nog wel vaker, als ze het niet verwachten, in Narnia zullen komen.

T

The Chronicles of Narnia (boeken)

“De leeuw, de heks en de kleerkast” is een verfilming van één van de boeken uit The Chronicles of Narnia die zijn geschreven door C.S. Lewis.

10

The cronicles of Narnia bestaat uit zeven delen. Ze zijn niet chronologisch geschreven. Hieronder staan de boeken vermeld in chronologische volgorde van voltooiing. Daarachter staat het jaar waarin de boeken voltooid zijn en gepubliceerd zijn. De liefhebbers zijn het er niet over eens in welke volgorde de boeken gelezen moeten worden. In zijn boek ‘‘Brieven aan kinderen” licht Lewis toe als reactie op een brief, dat de door de briefschrijver voorgestelde chronologische leesvolgorde best wel eens de juiste zou kunnen zijn. Aan deze voorgestelde volgorde is later door uitgeverijen voorgoed vastgehouden. Er valt echter niet aan te twijfelen dat ‘Het betoverde land achter de kleerkast’ het belangrijkste deel is. In onderstaande tabel zijn beide volgordes opgenomen, eerst de huidige volgorde, achteraan de oorspronkelijke.

1 2 3 4 5 6 7

Nederlandse titel Engelse titel Het neefje van de The magician’s tovenaar nephew

Voltooid Uitgegeven in het Engels 1955 1954 (oorspr. deel 6)

Het betoverde land achter de kleerkast*

The lion, the witch and 1949 the wardrobe

1950 (oorspr. deel 1)

Het paard en de jongen

The horse and his boy 1950


Prins Caspian

Prince Caspian

1949


De reis van het drakenschip

The voyage of the Dawn Treader

1950


De zilveren stoel

The silver chair

1951


Het laatste gevecht

The last battle

1953


* eerder vertaald als “De betoverde kleerkast”, later opnieuw uitgegeven in 2005 als “De leeuw en het land in de kleerkast”

11

C

Zijn studie aldaar begon met een lange onderbreking doordat hij in militaire dienst ging. Dit deed hij vrijwillig; de dienstplicht gold niet voor Ieren.

C.S. Lewis C.S. Lewis, volledige naam: Clive Staples Lewis. Hij werd vooral bekend als schrijver van christelijke boeken, zowel fictie als verhandelingen. Eén van zijn bekendste werken is Brieven uit de hel (The Screwtape Letters) uit 1942, waarin hij op originele wijze christenen tracht te waarschuwen voor het geloofsondermijnende werk van de duivel. Maar meer nog is Lewis bekend door zijn kinderboeken over het magische land Narnia.

Levensloop

Lewis werd geboren in Ierland en stond ook te boek als Ier maar zijn voorouders kwamen uit Wales. Zijn vader was de eerste van de familie die kon gaan studeren en was advocaat. Zijn moeder was een dochter van een anglicaanse dominee. Gedurende zijn jeugd las Lewis veel en samen met zijn drie jaar oudere broer Warren Hamilton (“Warnie”) schreef hij op jonge leeftijd al verschillende fantasieverhalen met zelfgemaakte illustraties. Als kind vond hij zijn naam niet mooi en al gauw noemde hij zichzelf “Jack”. Warnie en de rest van Clive’s vrienden hebben hem daarna altijd zo genoemd. Hij had een gelukkige jeugd totdat zijn moeder stierf aan kanker. Een maand later moest hij naar een kostschool (Wynyard School) in Engeland. Hij was toen tien jaar oud. In zijn autobiografie Surprised by Joy (1955) schrijft hij over het liefdeloze en intellectueel afstompende milieu op deze scholen. In The Silver Chair (1953) verwijst hij onverholen naar deze episode uit zijn leven.

12

In september 1914, toen de Eerste Wereldoorlog juist begonnen was, nam hij zijn intrek bij een privéleraar, William T. Kirkpatrick. Hier had hij het zeer goed naar zijn zin. Onder leiding van Kirkpatrick bereidde hij zich voor op het vergelijkend examen waarmee hij 1916 een beurs voor de universiteit van Oxford verwierf.

In Noord-Frankrijk, in de buurt van Arras, raakte hij in april 1918 gewond. Omdat hij niet meer kon vechten, mocht hij naar huis. Na de oorlog hervatte hij zijn studie in Oxford. Hij studeerde er cum laude af in de klassieke talen, de klassieke filosofie en de Engelse taal- en letterkunde. Daarna doceerde hij tot 1954 aan deze universiteit. In 1929 stierf zijn vader. Nadat hij na zijn gelukkige jeugd vervreemd was geraakt van het christendom, begon er toch een proces van religieuze heroriëntatie. Tot zijn eenendertigste was hij volledig tegen het christendom. Als rasechte atheïst was zijn grootste wens dat God niet bestaat: ‘No word in my vocabulary expressed deeper hatred than the word Interference’. Mede als gevolg van gesprekken met gelovige collega’s als J.R.R. Tolkien en Hugo Dyson over o.a. mythen die waarheden weerspiegelen van Gods waarheid, en dat het verhaal van Jezus ook een mythe was, alleen echt is gebeurt in tegenstelling van vele andere, bekeerde hij zich tot het christendom. Dit proces beschreef hij later in Surprised by Joy (1955). Tolkien betreurde het dat zijn vriend zich niet zoals hij tot het katholieke geloof keerde, maar terugkeerde tot zijn anglicaanse wortels en daar in de High Church factie zijn onderkomen vond.

Tweede wereldoorlog

Voor het grote publiek werd hij pas bekend toen hij tijdens de Tweede Wereldoorlog een aantal filosofische en religieuze lezingen bij de BBC gaf. Uit de vele positieve reacties van luisteraars bleek dat Lewis in de moeilijke oorlogsjaren veel mensen een hart onder de riem stak. Een aantal van die lezingen werden later gebundeld onder de titel “Mere Christianity” (1952). In 1942 schreef hij zijn eerste publiekssucces, ‘The Screwtape Letters’ (Brieven uit de hel), dat in het eerste jaar negen drukken had en een jaar later hetzelfde succes kende in de Verenigde Staten.

13

Latere jaren en overlijden

C.S. Lewis stierf op dezelfde dag waarop de Amerikaanse president John F. Kennedy werd vermoord in Dallas, namelijk 22 november 1963. Op die dag stierf ook de Brits-Amerikaanse schrijver Aldous Huxley. De christelijke schrijver Peter Kreeft heeft een boek geschreven, ‘Between heaven and hell’ (1982), over de hypothetische ontmoeting tussen deze drie beroemdheden na hun dood in een soort hiernamaals. Hierbij bediscussiëren zij de persoon van Christus. C.S. Lewis werd begraven op het kerkhof van de Holy Trinity Church in zijn woonplaats Headington, bij Oxford.

- Het probleem van het lijden. - Brieven uit de hel. - Perelandra (deel 2 van SF-trilogie). - De afschaffing van de mens. - Thulcandra (deel 3 van SF-trilogie). - De grote scheiding. - Wonderen. - Transpositie en andere toespraken. - Onversneden christendom. - Verrast door vreugde (autobiografie). - Het ware gelaat (roman). - Gedachten over de Psalmen. - De vier liefdes. - Verdriet, dood en geloof (autobiografische aantekeningen na het overlijden van zijn vrouw), - Brieven aan Malcolm over het gebed. - Varensporen en olifanten (essays). - Brieven aan Mary Willis. - De zeven Kronieken van Narnia zijn: - Het neefje van de tovenaar. - Het betoverde land achter de kleerkast. - Het paard en de jongen. - Prins Caspian - De reis van het drakenschip. - De zilveren stoel - Het laatste gevecht Bloemlezing: - Met reden geloven. Dagboek: - Hemelse zaken.

Boeken

Verfilmingen

In 1950 verscheen The Lion, the Witch and the Wardrobe, het naar chronologie tweede deel van de zeven Kronieken van Narnia. Deze kinderboeken zijn waarschijnlijk de meest verkochte, meest gelezen en meest vertaalde boeken van C. S. Lewis. In 1956 trouwde hij met de Amerikaanse Joy Davidman Gresham, een gescheiden vrouw van joodse afkomst en voormalig communiste, die zich onder invloed van Lewis’ boeken tot het christendom bekeerd had. Ze hadden van te voren al een jarenlange briefwisseling onderhouden en ze ontmoetten elkaar pas vlak voor hun huwelijk. Zij was al ziek toen hij met haar trouwde en stierf vier jaar later aan kanker. Over de moeilijke periode hierna schreef Lewis het boekje ‘A grief observed’ (1961) in Nederland uitgegeven als ‘Verdriet, dood en geloof’ dat nog veel wordt gebruikt bij christelijke rouwverwerkingtherapieën.

Lewis schreef veel. Van al zijn werk dat in het Engels verscheen, is ongeveer 40% in het Nederlands vertaald. In volgorde van oorspronkelijke (Engelse) publicatie:

14

- De kromme en de rechte weg - Malacandra (deel 1 van SF-trilogie)

In 1979 werd van de boeken uit de Chronicles of Narnia een tekenfilm voor televisie gemaakt door Bill Melendez. Iets meer succes had de televisieserie van de BBC uit 1988, geregisseerd door Marilyn Fox. Beide films werden nauwelijks buiten Groot-Brittannië vertoond. Ten slotte werd in 2005 door Disney het boek ‘Het betoverde land achter de kleerkast’ verfilmd. De film ging op 21

15

december 2005 in de bioscoop in première onder de naam ‘‘De kronieken van Narnia: De Leeuw, de Heks en de Kleerkast” De kronieken van Narnia: De Leeuw, de Heks en de Kleerkast’. De BBC-film is naar hedendaagse inzichten een ietwat knullige productie: de dieren zijn overduidelijk mensen in dierenpakken, of als tekenfilmfiguurtjes ingetekend. De Disney-film maakt daarentegen gebruik van de modernste computertechnieken. C.S. Lewis bleek een fel tegenstander te zijn van een verfilming van zijn boeken, zo blijkt uit een brief die hij vier jaar voor zijn dood schreef aan BBC-producer Lance Sieveking. Lewis was erg tevreden over de radio-versie die Sieveking had gemaakt van Narnia, maar geruchten over een komende televisieserie deden hem gruwen. Het leek hem onmogelijk om zijn wereld op het witte doek op een juiste manier weer te geven. Een getekende versie was misschien een optie, maar de schrijver was, in een tijd waarin CGI niet tot de mogelijkheden behoorde, absoluut tegen een live-action verfilming.

16

Voor het maken van dit artikel heb ik zelf ook deze eerdere verfilming van het verhaal The Lion, the witch and the wardrobe bekeken. Na het zien van deze serie kan ik mij erg goed inleven in de gedachten van C.S. Lewis. 25 jaar na zijn dood was de film techniek nog echt heel erg slecht. Ja zo slecht dat ik zelf ook niet een dergelijk boek zou laten verfilmen. Maar als je kijkt naar het contrast tussen de techniek van toen en nu en het resultaat tussen deze twee verfilmingen, kan ik me goed voorstellen dat Lewis er nu anders over gedacht had. Tenminste, als zijn fantasie figuren en de techniek de enige barrière is geweest…

Allegorie?!

De vraag die wij ons zelf stellen, maar die ook vele hebben afgevraagd, is: ‘Wat is nu het doel van Lewis?’ Veel mensen zijn er van overtuigd dat C.S. Lewis het verhaal niet persé als bijbelse vertelling schreef, maar hij verwerkte wel veel christelijke thematiek in zijn boeken. In deze mening kan ik mij persoonlijk goed vinden. Wanneer je naar deze film kijkt als christelijke film zou ik mijn twijfels daarbij kunnen hebben, maar als je naar deze film kijkt en een overeenkomst ziet met bijbelse verhalen dan kan ik daar goed in mee komen. Het verschil tussen een christelijke film en een film met een christelijke boodschap lijkt misschien wat vaag. Voorbeeld van echte christelijke films zijn de verfilmingen van de boeken van de laatste bazuin en films als Tribulation en Revelation. Of deze films bijbelgetrouw zijn of niet is een andere discussie. Als we kijken naar de film Narnia kunnen we de sporen van het christelijke geloof bijna niet ontkennen. Maar zijn deze sporen nu ook een allegorie te noemen, en is Aslan dus een soort allegorische voorstelling van Jezus? Volgens Lewis zelf is Aslan een personage die in veel opzichten op Jezus lijkt, maar hij is geen allegorische afbeelding van Jezus: “Als Aslan de immateriële godheid moest voorstellen, zou hij een allegorische figuur zijn. In werkelijkheid is hij een verzinsel dat antwoord geeft op de denkbeeldige vraag: ‘Hoe zou Christus gestalte krijgen als er echt een wereld als Narnia bestond en Hij er voor zou kiezen om een levend wezen te worden, te sterven en weer op te staan in die wereld, zoals Hij feitelijk in die van ons heeft gedaan?’ Dat is helemaal geen allegorie.” Of het nu een allegorie is of niet, één ding is zeker, Het verhaal en de personage van Aslan hebben duidelijke overeenkomsten met de bijbel en met Jezus Christus. In het volgende hoofdstuk wil ik met jullie kijken naar wat nu die overeenkomsten zijn.

17

O

Overeenkomsten

Als je naar de overeenkomsten gaat kijken is het lastig waar je de grens legt. Waar wordt het inlegkunde en wat zijn echte overeenkomsten? Je zou bijvoorbeeld aan het begin van de film een achterliggende boodschap kunnen vinden. In de film moeten de kinderen verhuizen omdat Londen gebombardeerd wordt en daardoor komen ze te logeren bij de professor en vinden ze Narnia achter de kleerkast. Je zou dit kunnen uitleggen als: “In je leven moeten soms dingen gebeuren waardoor je leven op de kop wordt gezet. Doordat je dan op nieuwe plekken komt, zul je het geloof gaan ontdekken.” Of “Edmund die eerst tegen over zijn broer en zussen het bestaan van Narnia ontkent maar later toch toe geeft. Dit is net zo als mensen die het geloof ontdekken maar nog niet toe durven toe geven maar vroeg of laat komt er een moment dat ze het toe geven.” Persoonlijk gaan dit soort vergelijkingen mij te ver. Ik noem dit meer inlegkunde. Maar waar ligt dan die grens? Ik denk dat deze grens voor iedereen anders kan liggen. Voor mijzelf heb ik die grens ook gesteld. Het kan zijn dat jij die grens anders legt dan ik. Prima. Maar hieronder wil ik gaan kijken naar de overeenkomsten die ik zie en getrouw vind. Misschien ben je het er mee eens en misschien vind je dat ik te ver ga of niet ver genoeg. Voel je vrij om zelf je standpunt in te nemen. Maar dit is, waar ik op dit moment, de grens leg. Ik wil graag een verdeling maken in 2 lijnen. Namelijk ‘het verhaal VS De Bijbel’ en ‘Alsan VS Jezus’. Natuurlijk is Jezus een onderdeel van de Bijbel maar omdat er zulke specifieke overeenkomsten zijn wil ik ‘Aslan VS Jezus’ apart benoemen.

18

NB. Als we naar de overeenkomsten gaan kijken dan moeten we niet vergeten dat de Bijbel de waarheid is en de film slechts een afspiegeling is van het grote verhaal. Het is niet een verfilming van het leven van Jezus, maar er zijn dingen uit het verhaal van Jezus en de bijbel gehaald en daar een ander verhaal om heen bedacht. Of in andere woorden

gezegd; Een variatie op een gedeelte van het verhaal van de bijbel. Het is erg belangrijk dat je dat in je achterhoofd houdt als je mee gaat kijken naar de overeenkomsten van de film en de bijbel als bij de overeenkomsten tussen Aslan en Jezus.

Het verhaalVS De Bijbel: Overeenkomst

Sterkte/zwakte analyse

VS

Verleiding Edmund wordt verleid met mooie In beide gevallen zie je dat ze beloftes van kamers vol Turks fruit verleidt worden met voedsel en het koningschap over Narnia als maar vooral met schijn beloftes door mooie praatjes. In de film hij zijn broer en zussen verraad. vind ik dat Edmund iets onwetender is, maar in beide gevallen Adam en Eva worden verleid om speelt er verraad. Edmund verde vrucht van de boom van kennis raad zijn broer en zussen en dat en goed en kwaad te eten om gelijk Aslan met zijn leger bij de stenen tafel ligt. In de Bijbel zie je dat aan God te worden. (Genesis 3) Adam en Eva eigenlijk God verraden. Ze geloven de woorden van de slang boven de woorden van God. Wetten Wetten van Narnia. (Iemand die Deze lijn uit het verhaal vind ik verraad pleegt is eigendom van de erg sterk. Ik gebruik het graag als witte heks. In de film komt de Jadis uitleg op de veel gestelde vraag: het bloed van de zoon van Adam op waarom moet Jezus nu voor mij sterven? God had toch ook wel eisen door zijn verraad.) wat anders kunnen bedenken… Het verhaal in de film laat duGods Wetten. (Wanneer iemand idelijk zien dat er wetten zijn die zondigt word hij afgesneden van gewoon zijn. Iedereen is daar aan God en moet er bloed vloeien om onderworpen. Een van deze wetdit ongedaan te maken. Hij wordt ten is dat wanneer je verraad hebt een slaaf van de zonde tot dat hij gepleegd, Jadis recht op je bloed heeft. Wanneer wij als mensen word vrij gekocht.) zondigen worden wij ook aangek(genesis 2v.17, Johannes 8v.34, laagd door de satan. Wij worden Galaten 4v.1-5) dan een slaaf van de zonde. De overeenkomst is dat er bloed moet vloeien voor een overtreding als dit.

VS

19

Ontwetendheid Jadis, de witte heks, offert Aslan Ik weet niet goed of je dit zo kunt maar is zich niet van bewust van zeggen als hiernaast. Of Lewis dit bedoeld heeft of dat je dit wat dit tot beweeg gaat brengen. (Aslan: “If thewich knew the true meaning theologisch kunt onderbouwen. of sacrifice, she migt have interpreted the Echter de overeenkomst is dat ze deep magic differently; that when a willing victim who has committed no treachery, is waarschijnlijk niet bewust waren killed in a traitor’s stead, the stone table will van het gevolg van hun daden. crack and even death itself wil turn back In beide gevallen dachten ze een overwinning te boeken maar uitwords.”) eindelijk betekend dit voor beide hun ondergang. Zou de duivel hebben geweten wat hij deed toen hij Jezus liet kruisigen? Wat het gevolg van Zijn dood te weeg zou brengen. Namelijk zijn eigen ondergang…

VS

20

Wapens In de film krijgen Peter, Susan en Dit is voor mij ook weer zo’n twiLucy alle drie cadeaus. Het zijn jfel geval. Mag je deze overeenkwapens. Ze krijgen alle drie een ei- omst maken of is dit inlegkunde. gen ding. Het is dát ding wat zij no- Dit gedeelte geeft in ieder geval een mogelijkheid om te vergelidig zullen zijn. (Susan krijgt een pijl en boog waarmee ze jken en zou een goed voorbeeld niet kan missen als ze er in geloofd, en hier zijn om gaven en talenten uit te mee red ze Edmund door de dwerg Ginarrbrik neer te schieten. Ook kreeg ze een leggen aan een ander. hoorn waarop ze kan blazen zodat er hulp Natuurlijk kunnen we de kerstkomt. Deze had ze nodig toen ze aangeval- man niet met God vergelijken! len werd door de wolf Maugrim. Peter krijgt Ook krijgen wij geen wapens een schild en een zwaard waarmee hij de maar meer gereedschap om wolf Maugrim vermoord en waarmee hij de strijd in trekt als voorman. Lucy krijgt een mee te werken en in te zetten fles met daar in sap van de vuurbloem. Eén voor een ander en voor Gods druppel hiervan geneest iedere wond. Ze koninkrijk. heeft dit nodig om Edmund en alle andere Wel klopt het bij beide dat je krigewonde strijders te redden na het gevecht jgt wat je nodig bent. God heeft tegen het leger van Jadis.) zijn plan en weet hoe wij daar in passen. Hij weet dus wat wij noGod heeft de mens uniek gemaakt. dig zijn en geeft dit. Iedereen is anders en heeft andere gaven en talenten. God weet waarvoor hij de mens wil en kan gebruiken in zijn plan en geeft daarbij de passende gaven en talenten.

VS

(1 corinthe 12)

Grootheid, almacht en ontzag In de film zien we dat Jadis in het Toen ik deze scène in de film zag kamp van Aslan komt om het bloed moest ik meteen denken aan dit van Edmund op te eisen. Nadat ze bijbel gedeelte. Het is een regel met Aslan alleen heeft gesproken waar we vaak overheen lezen. trekt ze haar aanklacht in. Vlak voor Jezus spreekt de woorden uit: dat ze weg gaat vraagt ze Aslan: “ik ben het” en ze deinsden al“How do I know your promise will lemaal achteruit en vielen op de be kept?” Waarom Aslan een keer grond. In dit verhaal zie ik een stevig brult en Jadis van schrik ter- stukje van Gods grootheid, alug deinst en in haar draagstoel neer macht en ontzag in terug. In deze scène zie ik die zelfde grootheid, ploft. almacht en ontzag terug. Een kippenvel moment waarin In Johannes 18 lezen we de gevan- God laat zien dat Hij alle touwtjes in handen heeft en dat er niet te gen name van Jezus: spotten valt met Hem.

VS

1 Nadat Jezus dit alles gezegd had, ging hij met zijn leerlingen naar de overkant van de Kidronbeek. Daar liep hij een olijfgaard in, met zijn leerlingen. 2 Judas, zijn verrader, kende deze plek ook, want Jezus was er vaak met zijn leerlingen samengekomen. 3 Judas ging ernaartoe, samen met een cohort soldaten en dienaren van de hogepriesters en de Farizeeën. Ze waren gewapend en droegen fakkels en lantaarns. 4 Jezus wist precies wat er met hem zou gebeuren. Hij liep naar hen toe en vroeg: ‘Wie zoeken jullie?’ 5 Ze antwoordden: ‘Jezus uit Nazaret.’ ‘Ik ben het,’ zei Jezus, terwijl Judas, zijn verrader, erbij stond. 6 Toen hij zei: ‘Ik ben het,’ deinsden ze achteruit en vielen op de grond.

Adem Nadat Aslan weet tot leven gekomen Deze vergelijking klopt niet heleis gaat hij samen met Lucy en Susan maal. In de film gebeurt het nadat naar het kasteel van Jadis waar ze Aslan weer tot leven is gekomen mr. Tomnus en alle tegenstanders en in de bijbel vinden we dit terug van Jadis vinden. Ze zijn allemaal bij de schepping van de mens. veranderd in stenenbeelden. Aslan Echter vind ik het erg sterk dat ademt in hun gezicht en ze komen ze deze manier gebruikt hebben om de tegenstanders van Jadis stuk voor stuk weer tot leven. weer tot leven te roepen. Het is immers een bijbels gegeven dat Toen God de mens schiep kwamen ze de mens tot leven komt door de tot leven doordat God op hem blies. adem van God.

VS

Genesis 2v7: Toen maakte God, de HEER, de mens. Hij vormde hem uit stof, uit aarde, en blies hem levensadem in de neus. Zo werd de mens een levend wezen.

21

VS

Gezelschap Wanneer Aslan vertrekt om zich op Ook bij deze vergelijking zou je te offeren krijgt hij in zijn wandeling een vraagteken kunnen zetten. Is gezelschap van Susan en Lucy. Dit dit een vergelijking of word dit inlegkunde? In beide gevallen zien gezelschap waardeert hij erg. we echter wel dat Ze bewust opgaan naar wat hen te gebeuren Toen Jezus zich afzonderde vlak staat. Namelijk hun opoffering. voor dat hij gevangen genomen Beide zien ze er erg tegen op werd nam hij Petrus, Jacobus en en hebben beide behoefte aan gezelschap. Het is bijzonder om Johannes mee. Matteüs 26v.37: Hij nam Petrus en de twee te zien hoe Ze er aan de ene kant zonen van Zebedeüs met zich mee. Toen hij erg tegen op zien en duidelijk zich bedroefd en angstig voelde worden. Hun gevoel laten zien maar aan de andere kant, ondanks Hun angst, toch doorgaan. Koningschap In de film zien we na de over- God heeft er voor gekozen winning dat Aslan het koning- om de mens te gebruiken in schap aan Peter, Edmund, Su- het heersen en besturen van san en Lucy geeft en zelf weer de aarde. God had deze taak ook zelf kunnen nemen maar vertrekt. Hij heeft er voor gekozen om deze taak uit handen te God heeft er ook voor gekozen geven. En toch is hij nog om de mens de aarde te laten steeds de Heer van de planregeren. Hij had zelf ook koning neet. Deze vergelijking heeft kunnen zijn maar hij heeft het de film ook. Na de overwinuit handen gegeven door ons ning worden de kinderen als koningen aan te stellen en gekroond tot koningen en over de aarde te laten heersen. koninginnen. Aslan vertrekt Genesis 1v.27-28: 27 God schiep de als dit gebeurd is. Hij kiest mens als zijn evenbeeld, als evenbeeld er voor om het werk over te van God schiep hij hem, mannelijk en vrouwelijk schiep hij de mensen. 28 Hij laten aan de mensen.

VS

22

zegende hen en zei tegen hen: ‘Wees vruchtbaar en word talrijk, bevolk de aarde en breng haar onder je gezag: heers over de vissen van de zee, over de vogels van de hemel en over alle dieren die op de aarde rondkruipen.’

AslanVSJezus:

Opoffering Aslan sterft in de plaats van Ed- De grootste overeenkomst mund, maar door de “Deep Magic” tussen Aslan en Jezus is natword de dood terug gedraaid en uurlijk de opoffering. In beide staat hij weer op uit de dood. Hier- gevallen nemen ze een plaatsvervangende plek in die niet door red hij heel Narnia. voor hen bestemd was. Beide staan weer op en zijn zo een Jezus stierf voor de straf van alle redding voor iedereen. mensen maar Hij overwon de dood Wat we hier terug zien is een en stond weer op uit de dood. Door verzoeningsleer. Hier wil ik in zijn offer en opstanding kunnen alle het volgende hoofdstuk op terug komen. mensen gered worden.

VS

VS

Onschuldig Aslan had geen verraad gepleegd Als aanvulling op de grootste maar nam als onschuldige de plek overeenkomst, namelijk de opoffering, is dat zowel Aslan van de schuldige Edmund in. als Jezus beide onschuldig sterven. Aslan had geen verJezus was de enige die zonder raad gepleegd en stierf in zonde was en hij stierf onschuldig de plaats van Edmund. Jeaan het kruis in de plaats van de ge- zus had geen zonde gedaan en stierf onschuldig voor de hele mensheid. 2 Corinthe 5v.21: Hem, die geen zonde zonde van alle mensen. gekend heeft, heeft Hij voor ons tot zonde gemaakt, opdat wij zouden worden gerechtigheid Gods in Hem.

Overgave zonder verzet Wanneer Aslan aankomt bij de ste- De overgave tot hun vrijwilnen tafel waar Jadis met al haar lige opoffering gebeurt bij handlangers op hem wacht geeft zowel Jezus als bij Aslan hij zich zonder verzet over als een zonder verzet. Aslan laat Lucy en Susan achter en geeft tamme leeuw. zich over aan de vijand. Hij stribbelt of vecht niet terug Jezus gaf zichzelf ook over zonder maar geeft zich zonder verzet over. Bij Jezus zien we dat hij verzet. Jesaja 53v.7: Hij werd mishandeld, maar zich ook vrijwillig overgeeft verzette zich niet en deed zijn mond niet zonder verzet. En wanneer open. Als een schaap dat naar de slacht wordt geleid, als een ooi die stil is bij haar Petrus hem probeert te beschermen weigert Hij dat. scheerders deed hij zijn mond niet open.

VS

23

VS

Bespot Aslan werd bespot door Jadis en Naast dat zowel Jezus als Aslan door haar handlangers. Toen hij zich beide onschuldig zichzelf opofhad overgeven werd hij geslagen, ferde werden ze beide voor hun vastgebonden en kaal geschoren. dood ook nog eens bespot en vernederd. In de film proberen ze de marteling waar Jezus Toen Jezus gevangen was genomen door heen gegaan is te verfilmen door Aslan ook te vernewerd hij bespot door de soldaten. Johannes 19v.1-3: 1 Toen liet Pilatus Jezus deren en te mishandelen. Maar geselen. 2 De soldaten vlochten een kroon of je dit werkelijk kunt verfilmen van doorntakken, zetten die op zijn hoofd en deden hem een purperen mantel aan. 3 is nog maar de vraag. De overZe liepen naar hem toe en zeiden: ‘Leve de eenkomst is dat ze beide bespot koning van de Joden!’, en ze sloegen hem werden echter ging de bespotin het gezicht. ting van Jezus nog wat verder. Jesaja 53v.7: Hij werd mishandeld, maar De film “The Passion of Christ” verzette zich niet en deed zijn mond niet open. Als een schaap dat naar de slacht ging hier nog verder in. Zij kowordt geleid, als een ooi die stil is bij haar men naar mijn idee nog iets scheerders deed hij zijn mond niet open. dichter bij de realiteit. Maar of je deze vernedering werkelijk kunt verfilmen, is mij nog de vraag. Karakter eigenschappen Bij Aslan zie je o.a. de volgende Zoals al duidelijk is, is Aslan een afspiegeling van Jezus. karakter eigenschap terug: - Straalt gezag uit in zijn woor- De rol van Aslan laat een gedeelte zien van wie Jezus den en zijn. is. Naast wat Hij gedaan heeft - Liefdevol. hebben ze ook een gedeelte - Geen veroordeling. Wanneer Edmund terug in het kamp is praat van het karakter laten zien. hij met Aslan die vervolgens tegen zijn broer Zijn gezag, en zijn liefdevolle, en zussen zegt: “what’s done is done. There is non eed tot speak to Edmund about what alleswetende, emotionele en niet veroordelende karakter is past.” zien we terug in de stem, uit- Alles wetend. straling, woordkeuzes en het - Emotioneel. gedrag van de leeuw Aslan.

VS

24

In de bijbel lezen we veel over Jezus. Hieruit kunnen we veel halen wat betreft Zijn karakter. Volgende karakter eigenschappen zien we ook terug bij Jezus: - Gezag. Lukas 4:32 En zij stonden versteld over zijn leer, want zijn woord was met gezag.

- Liefdevol

Joh 13v.1: Het was kort voor het pesachfeest. Jezus wist dat zijn tijd gekomen was en dat hij uit de wereld terug zou keren naar de Vader. Hij had de mensen die hem in de wereld toebehoorden lief, en zijn liefde voor hen zou tot het uiterste gaan.

- Niet veroordelend

Rom 8v.34: Wie zal hen veroordelen? Christus Jezus, die gestorven is, meer nog, die is opgewekt en aan de rechterhand van God zit, pleit voor ons.

- Alles wetend.

Johannes 18:4 Jezus dan, alles wetende, wat over Hem komen zou, kwam naar voren en zeide tot hen: Wie zoekt gij?

- Emotioneel

Matteüs 26v. 37 Hij nam Petrus en de twee zonen van Zebedeüs met zich mee. Toen hij zich bedroefd en angstig voelde worden,

Conclusie in overeenkomsten

Zoals we gezien hebben zijn er vele overeenkomsten. De ene wat duidelijker als de ander maar in alles mogen we niet vergeten wat ik in het begin ook al noemde; het is slechts een afspiegeling van de echte waarheid. En het verhaal en de rol van Aslan laten slechts een gedeelte van de bijbel en de persoon van Jezus zien. Als je het Evangelie en de persoon Jezus beter wil leren kennen dan is deze film daar bij een handreiking. Maar als je het volledige verhaal en de volledige persoon Jezus wil leren kennen moet je toch echt de Bijbel er op na slaan en die gaan lezen.

25

V

Verzoeningsleer: We hebben net gekeken naar alle overeenkomsten in het verhaal van de Bijbel en het verhaal van The Lion, The Witch and the Wardrobe en de overeenkomsten tussen Aslan en Jezus. In deze film zien we hoe er verzoening plaats vindt. Deze verzoening is te vergelijken met wat er in de bijbel is geschreven. Daar vind er verzoening plaats tussen God en de mensen door de dood van Jezus. Op deze verzoening zijn verschillende visies. Wij noemen dit de verzoeningsleer. In dit hoofdstuk willen we gaan kijken naar welke verschillende visies er zijn binnen de verzoeningsleer, welke de film beschrijft en wat hiervan de sterke en zwakke punten zijn. Tot slot trekken we uit dit alles een conclusie.

1

Welke zijn er:

26

Het dramatische verzoeningsmotief. Deze leer is de eerste 1000 jaar dominant geweest in de Christelijke wereld. Deze leer leert dat Jezus naar de aarde kwam om de zonde te doden, de dood te vernietigen en de mens levend te maken. Christus kwam om de boze machten, die door de zonde van de mens heerschappij gekregen hadden in de schepping, te overwinnen. “Jezus is overwinnaar!” Er moest een losprijs worden betaald om de mens uit de gevangenis van de duivel te halen. Deze losprijs werd betaald door de opoffering van Jezus en moest betaald worden aan de machten van het verderf waarmee o.a. de satan wordt bedoeld. Door deze aflossing werd de mens bevrijd uit zijn gevangenschap. De zonde wordt vooral gezien als macht waar de mens onder lijdt. Van daar zien ze de dood van Jezus vooral als overwinning. Zonde wordt niet gevoeld als schuld tegen over God en daardoor wordt de dood van Jezus dus ook minder gezien als verzoening. Niet de schuld maar de onmacht van de mens was de reden dat Jezus naar de aarde moest komen om hun te bevrijden.

In deze visie spreekt men ook wel van de vishaak-theorie; ‘Zoals een gulzige vis het aas aan een haak opslokt, zo slokt ook de duivel zijn buit op en wordt gevangen door God, die zich had verstopt in het lichaam van een mens. Doordat de duivel niet zou opmerken welk gevaar hij loopt als hij dit aas grijpt zou hij Jezus vermoorden en denken dat hij een overwinning boekt maar uiteindelijk zijn eigen ondergang bewerkt.

2

Het Latijns-juridisch verzoeningsmotief Deze visie is een tegenhanger op de oosterse visie. Waar de oosterse visie hun nadruk legt op de liefde zien je bij het westerse Christendom dat ze eenzijdig de nadruk leggen op de juridische gerechtigheid. Deze visie leert dat Christus niet als hoofd van de mensheid handelt, maar voor zichzelf. Hij leeft perfect en volbrengt daarmee Gods wil. Als mens was Hij daaraan verplicht. Hij was alleen niet verplicht om te sterven, omdat Hij geen zonde had gedaan. Die dood was dus zijn eigenlijke verdienste, Zijn goede werk was meer dan nodig. Daardoor heeft Hij de belediging, die de mens, door zijn zonde, God had aangedaan, weer goed gemaakt. Daarin zit dus de compensatie die Hij aan God heeft gegeven. En omdat Hij Gods Zoon was, heeft deze daad oneindige waarde. Het was dus een daad van Gods rechtvaardigheid om deze dienst ook op buitengewone wijze te belonen. De beloning was dat zondaren gered konden worden doordat er compensatie was voor de eerroof van de allerhoogste God. Het lijkt een menselijke rechtshandel waarin een soort van rekensom tussen de Zoon en de Vader speelt. Anselmus was een van de grondleggers van deze visie.

3

De Gereformeerde rechtvaardigingsleer. De reformatorische theologen zochten met gebruik van onderdelen van Anselmus naar een andere, meer bijbelse visie op de verzoening. De tegenstelling bij Anselmus tussen straf en voldoening maakt Calvijn ongedaan. Volgens hem horen die juist bij elkaar. Juist het dragen van de straf in onze plaats is voldoening bij deze rechtvaardigingsleer. Christus is de ‘Middelaar’, een plaatsvervangend hoofd voor alle mensen. Je kunt deel krijgen aan deze verzoening door te geloven. Daarna komt pas de navolging. De verzoening komt voort uit Gods liefde. Gods liefde en genade worden zichtbaar in het kruis op Golgotha.

27

4

De subjectieve verzoeningsleer. Bij deze visie leert men dat er geen sprake meer is van een verzoenende God, maar alleen van een verzoenende mens. Van God kan alleen nog gezegd worden dat Hij verzoend, maar niet dat Hij verzoend wordt. Er is alleen aan de kant van de mens iets wat de gemeenschap met God belemmerd. Er word een grote nadruk gelegd op Gods liefde die zichtbaar word in het zenden, leven en dood van Jezus Christus. De mens kan gered worden doordat ze onder de indruk kunnen raken van Gods liefde. In de twintigste eeuw leerde men dat het kruis van Jezus moord was, en wij de moordenaars zijn. Niet Jezus wordt in onze plaats geoordeeld, maar wij worden beschuldigd. Maar Jezus bad voor de mensen die hem kruisigden. Die liefde is schokkend. De blik waarmee Jezus ons aankijkt, is verontrustend. Door schaamte worden wij van schande verlost. Door zo onder de indruk te zijn willen we hem alleen nog maar volgen. Het positieve van deze visie is dat er een focus ligt op het persoonlijk toe-eigenen van de verzoening. Echter moet er wel een achterliggende theorie zijn om dit als waar aan te nemen. Een voorbeeld: “Als iemand voor mijn neus voor de trein springt en overlijd, om zijn liefde te tonen aan mij lijkt dat volstrekt onbegrijpelijk. Maar als die persoon voor een trein terecht komt, in een reddingspoging om mij te redden en dus sterft in plaats van mij, dan zou ik kunnen zeggen, dat zijn liefde groter is dan van wie dan ook.” En het kruis wijst op Gods liefde maar in de subjectieve verzoeningsleer gebeurt er niets! Het kruis echter is een historische daad, waardoor de schuld word weg genomen. Heel Gods woord wijst er juist op de ernst van dit. En lezen we dat; ‘zonder bloedstorting is er geen vergeving.’

28

[Deze visie vind veel aanhangers in de postmoderne cultuur omdat het ‘onder de indruk raken’ een belangrijke speerpunt is.]

Welke beschrijft het verhaal

In het verhaal, The Lion, the witch and the wardrobe, vinden we duidelijk het dramatische verzoeningsmotief terug. We zien dat door de dood van Aslan, Edmund gered word. En naast Edmund alle andere. Aslan breekt het kasteel van de witte heks Jadis open en bevrijd alle gevangenen. Dit kan gebeuren doordat Aslan de losprijs betaald heeft aan Jadis, door zelf als onschuldige te sterven in plaats van Edmund. Zij dacht de strijd te winnen door Aslan te vermoorden maar heeft hiermee haar eigen ondergang geboekt. De reden dat Aslan terug gekomen was, was om Jadis uit te schakelen en alle inwoners in Narnia vrijheid te brengen. De bewoners van Narnia zaten onder het juk van Jadis en waren onmachtig om dit tij te keren. Aslan was de enige die haar kon stoppen en de bewoners van Narnia de vrijheid terug brengen.

Sterkte en zwakte analyse

Het verzoeningsverhaal achter de film is naar mijn idee voor een grootgedeelte gebaseerd op de waarheid van de bijbel. Echter is naar mijn mening deze visie op de verzoeningsleer slechts een gedeelte is van de waarheid. Als je alleen deze visie zou aanhangen dan mis je een aantal belangrijke dingen naar mijn idee. Ook deze visie en dus ook de film heeft nog wel enkele haken en ogen. We zien bijvoorbeeld dat over het betalen van de losprijs verscheidene discussies zijn. In de bijbel lezen we op verschillende plaatsen dat men spreekt over het betalen van een losprijs: - Mattheus 20v.28: gelijk de Zoon des mensen niet gekomen is om Zich te laten dienen, maar om te dienen en zijn leven te geven als losprijs voor velen. - Markus 10v.45: Want ook de Zoon des mensen is niet gekomen om Zich te laten dienen, maar om te dienen en zijn leven te geven als losprijs voor velen. - 1 Timotheus 2v.6: die Zich gegeven heeft tot een losprijs voor allen; en daarvan wordt getuigd te juister tijd. Echter bij het dramatische verzoeningsmotief leert men dat deze losprijs betaald moet worden aan de satan. In de film zien we dat dit betaald moet worden aan Jadis de witte heks.

29

In het nieuwe testament zien we echter niet dat de dood van Jezus de prijs was die betaald moest worden aan de duivel. Gedurende duizend jaar en zelfs bij Luther hier en daar, werd door theologen gezegd dat God ons uit de macht van de duivel verlost heeft door Zijn zoon Jezus als losprijs aan te bieden. Net als in de film waar Aslans dood geld als losprijs voor Edmund en alle andere gevangenen. Hieruit is ook de vishaak-theorie van Gregorius van Nyssa ontstaan. Maar ook die theorie is niet direct te onderbouwen van uit de bijbel. Het openbreken van het kasteel van Jadis wordt ook wel vergeleken met de ‘plundering van de hel’. De gedachten dat Jezus na Zijn dood, afdaalde in het dodenrijk, om de poorten ervan te verbreken en de gevangen zielen te bevrijden, vind zijn (wankele) basis op 1 petrus 3v. 18-22. In deze visie op de verzoeningsleer staat vooral de onmacht van de mens centraal en wordt de schuld van de mens enigszins weg gemoffeld. Men heeft het vooral over de overwinning, de verzoening komt dan enigszins in de schaduw te staan. Wat men hier leert klopt wel. De mens was ook onmachtig en de overwinning van Jezus op de dood is ook heel belangrijk alleen heeft het verhaal nog meer zijden. Naast de onmacht zou de schuld van de mens ook meer belicht moeten worden en zou men meer moeten stil staan bij het verzoenende werk van Jezus. Deze visie en vooral de film missen een stuk van de verzoening tussen God en de mens. Het gaat vooral om de relatie tussen de mens, de vijand, en Jezus. Maar de schuld naar God wordt zwaar onderbelicht en in de film volledig gemist. De zending, leven, dood en opstanding van Jezus is een ultieme uiting van Gods liefde voor de mens. En toont dat God verzoend wil worden met de mens, maar dat bloedvloeiing de enige mogelijkheid hier toe is.

Conclusie in de verzoeningsleer

30

We hebben nu veel gelezen over wat de verschillende visies leren, welke visie de film beschrijft en wat de sterke en vooral zwakke punten van deze visie zijn. Maar welke visie is nu waar of het meest waar? En bestaat er eigenlijk wel 1 antwoord? Persoonlijk ben ik niet zo’n voorstander van hokjes en vakjes en zou ik ook niet willen zeggen welke het meest waar is. Mijn mening op dit moment is dat je het moet vergelijken met

puzzelstukjes. Alle visies hebben kloppende onderdelen en onderdelen die naar mijn idee niet kloppen of niet volledig te onderbouwen zijn. Ofwel; het zijn allemaal puzzelstukjes, sommige horen bij het plaatje van de waarheid en sommige ook niet. Ik zou dus zelf uit alle visies de juiste puzzel stukjes halen en daar een kloppend plaatje van maken. Ik denk dus dat Jezus zeker is gekomen om de dood te vernietigen en de kwade machten te verslaan en vrijheid gebracht heeft voor alle mensen. Echter zou ik ook de schuld van de mens niet willen onderschatten. De mens heeft gezondigd en hierdoor is er een breuk in de relatie tussen God en de mens gekomen. Om deze breuk te herstellen moest er bloed vloeien. Maar gelukkig hield God zoveel van de mens dat Hij Zijn eigen Zoon naar de aarde stuurde. Jezus werd geboren als één van ons, leefde zoals God dat wou maar werd onschuldig gekruisigd, waarmee hij al onze zonden droeg. Maar omdat hij Gods Zoon is stond hij op. Door dit te geloven kunnen wij weer een levende geest ontvangen en kunnen wij weer in contact komen met God. Als wij gaan leven in relatie met God door onze levende Geest gaan wij hem volgen. Dat er door de dood van Jezus een losprijs is betaald is naar mijn idee de bijbel duidelijk over. Maar aan wie spreekt de bijbel niet. Daarom zou ik daar ook geen uitspraak over durven te doen. Ik durf niet te zeggen dat dit aan de satan is maar ik durf het ook nog niet uit te sluiten. Gezien de bijbel daar niet duidelijk over is zou het voor ons waarschijnlijk niet heel belangrijk zijn. Wat wel duidelijk en belangrijk is, is dat we vrij gekocht zijn door het bloed van Jezus. En dat wij daardoor kunnen leven met God. Of de Vishaaktheorie van Gregorius klopt vind ik ook lastig om te zeggen. Menselijk gezien klinkt het wel erg logisch. Immers, als ik van tevoren wist dat wanneer ik iets zou doen waardoor ik zelf zou verliezen, zou ik het dan gedaan hebben? Maar ik zou dit niet bijbels kunnen onderbouwen. Je zou zelfs misschien de vraag kunnen stellen of je de schuld dat Jezus werkelijk werd gekruisigd wel op de satan kunt afschuiven. Om daar nu helemaal op in te gaan, gaat op dit moment te ver en wijk ik te ver af, daarom stel ik alleen de vraag om even te prikkelen en laat ik het verder open. Mocht je daar een antwoord op willen hebben moedig ik je aan om zelf op zoek te gaan.

31

E

Eindconclusie Nagenoeg het einde van dit artikel. We hebben veel gelezen, veel gezien, veel geconcludeerd. Ik hoop dat je hebt genoten van het lezen. Niet alleen genoten maar vooral veel geleerd. Ik hoop dat je mee bent gereisd in mijn zoektocht naar het verhaal achter het verhaal. Ik hoop dat je met mij ontdekt heb dat er wel degelijk een verhaal achter het verhaal zit. Dat C.S. Lewis in zijn fantasiewereld Narnia een afspiegeling heeft gemaakt van het werk wat Jezus heeft gedaan voor ons. Ik hoop dat je na het lezen van dit artikel, de film nog eens kijkt of terugdenkt aan de film en dat je ontdekt of nog gaat ontdekken hoeveel God van jou houdt! Dat je net als ik gaat zien dat, wat je ook gedaan hebt, God van je houdt. En daarom Zijn Zoon naar de aarde stuurde om daar gekruisigd te worden, voor al onze misstappen en zonden zodat jij en ik weer in relatie tot God konden komen en een leven mogen hebben samen met God.

Mocht je nu voor het eerst lezen dat God zoveel van je houdt en wil je graag meer van die God willen te weten komen dat zou je het volgende kunnen bidden: “Beste God, Ik ken u misschien nog niet zo goed maar ik heb net dit artikel gelezen en heb gelezen dat u heel veel van mij houdt. Ja zoveel dat u zelfs Uw eigen Zoon naar de aarde hebt gestuurd voor mijn zonden. Ik weet misschien nog niet zo goed wat dat allemaal betekent maar als dit echt waar is en U echt van mij houdt, wilt u mij dit dan de komende tijd gaan laten zien en ontdekken. Want als dat echt waar is wil ik U graag beter leren kennen. Amen”

Mocht je dit nu opnieuw hebben ontdekt dan is het misschien een idee om God hiervoor te bedanken. Als je niet zo goed weet hoe je dat kunt doen zou je het volgden gebed na kunnen bidden: “Lieve Vader in de Hemel, Ik heb net dit artikel gelezen en heb opnieuw ontdekt hoeveel U van mij houdt. Daarom wil ik graag U bedanken voor wat u gedaan hebt. Dank U wel dat u zoveel van mij houdt dat U Uw eigen zoon niet gespaard hebt, maar naar de aarde gestuurd hebt om voor mijn zonden te sterven. Zodat ik weer in contact met U kan komen en weer een relatie met U kan hebben. Wilt U mij helpen dit nooit te vergeten. Amen.”

32

Toekomst

Tijdens het schrijven van dit artikel is bekend geworden dat de volgende film uit de The Chronicles of Narnia verfilmd word. De opnames zijn in volle gang en 16 mei zal ‘‘Prince Caspian” in de bioscoop te zien zijn. Ik ben erg benieuwd of en welke achterliggende boodschap hier achter zit.

33

B

Bijlage » Toelichting Doelgroep

Dit artikel is geschreven voor lezers van een fictief Christelijk jongerenblad voor de leeftijd van 16-20 jaar die geïnteresseerd zijn in het verhaal en de film ‘The Lion, the Witch and the wardrobe’.

Doel van het artikel

Het doel is om de lezers mee te nemen in de zoektocht naar het verhaal achter het verhaal. Dat we samen ontdekken of er een diepere laag is, als die er is, wat is die laag dan, wat zijn de overeenkomsten, wat klopt er en wat niet. Daarnaast hoop ik mijn lezers een bredere kijk te geven in de verschillende visies op de verzoeningsleer en wat is hier uit nu het volledige plaatje. Daarnaast hoop ik dat ze dit stukje van Jezus leren kennen en nieuwsgierig worden naar wie Hij is en wie God, die Hem gezonden heeft, werkelijk is. Maar boven dit alles hoop ik dat de lezers gaan inzien dat God van hen houdt en zoveel om hen geeft dat Hij Zijn enig geboren Zoon gegeven heeft zodat een ieder die dat gelooft eeuwig leven krijgt.

Verantwoording voor vorm

In mijn artikel heb ik niet een apart hoofdstuk N.T. opgenomen. Dit was wel de opdracht. Maar gezien het feit mijn hele verslag ongeveer over het N.T. gaat en ik diverse tekstgedeeltes heb aangehaald en ook het maximale aantal pagina’s en tijd behaald heb, heb ik er voor gekozen om niet nog een extra hoofdstuk toe te voegen. Ook heb ik geschat dat gezien mijn gestelde doel en doelgroep het niet direct van toegevoegde waarde was.

34

Urenverantwoording

Brainstormen nieuwe onderwerp Kijken Film (walt Disney) Kijken Film (BBC) In lezen Rode draad uitzetten Onderzoek op internet e.d. Maken verslag Afwerken van Verslag

3 uur 5 uur 3 uur 8 uur 2 uur 12 uur 24 uur 3 uur

Totaal

60 uur

Wat heb ik geleerd

Ik zag altijd erg op tegen dit verslag. Het was een groot verslag waarvan ik eigenlijk niet wist wat ik er mee aan moest. Ik ben in het begin samen met Gineke eens begonnen over Jezus en de weg. Maar daar liepen we in vast en zijn we afzonderlijk van elkaar iets nieuws gestart. Gineke had al snel iets gevonden maar ik vond het erg lastig om iets te bedenken wat ik nou leuk en leerzaam vond en ook nog bij mij paste. Toen hoorde ik via via dat ik ook iets kon doen met de film Narnia. Dat sprak mij meteen aan. Dus toen ik aan dit verslag kon beginnen ben ik eens gaan brainstormen wat ik hiermee kon. Uiteindelijk is dit er uit gekomen. Ik vond het erg leerzaam om dit te doen. Ik heb veel gehaald uit het college over de verzoeningsleer. Dus het was enerzijds ophalen van kennis maar het was erg leerzaam om me nog eens te verdiepen in deze materie. Ik merkte dat ik veel gehad had maar ook weer veel was vergeten. Door me te verdiepen in dit onderwerp heb ik mijn kennis opnieuw opgehaald en aangevuld. Ik verwacht dat dit nu beter blijft hangen dan de vorige keer. Ook het schrijven van een artikel op deze manier vond ik leerzaam. Je kunt een verslag schrijven maar als je het in een vorm van een artikel schrijft is dit toch anders.

35

Bronvermelding

- DVD: The Chronicles of Narnia; The Lion, the witch and the wardrobe. (Walt Disny Pictures and Walden Media) - DVD: The Chronicles of Narnia; The Lion, the witch and the wardrobe (Orginele versie BBC) - Ma(i)len over wereldreligies, in gesprek over het evangelie en andersgelovigen; Robert Doornenb@l. - eo.nl - filmtotaal.nl - thelife.nl - wikipedia.nl - discovery.nl - biblija.net - narnia.com - HGJB dichtbij (jaargang 14 nr. 2 Dec. 2005) - Heel veel andere sites.

36

Een artikel over de film The Chronicles of Narnia

Recommend Documents