The Beauty of the British organ

The Beauty of the British organ

7-daagse reis langs orgels in kathedralen en kerken in Birmingham en omgeving 13 t/m 19 oktober 2007 Orgeldemonstraties – recitals – koorzang Reisleiding: Ed van Aken, Anita Bos, Jan de Jong en Hans Karstens in samenwerking met Reisbureau Snelle Vliet

Inleiding De twaalfde Engeland-reis Voor de 12e keer organiseert Organica Britannica in samenwerking met Holland International reisbureau Snelle Vliet een orgelreis naar Engeland. De afgelopen reizen stonden steeds onder leiding van Gerco Schaap en Dave Lazoe. Zij zijn gestopt met de organisatie. Omdat we het jammer vonden dat de reizen definitief zouden stoppen, hebben we besloten een doorstart te maken. We, dat zijn: Ed van Aken, Anita Bos, Jan de Jong en Hans Karstens. Dit jaar gaan we bezoeken brengen aan kerken en town halls in Birmingham en omgeving. De orgels van Nicholson zullen als een rode draad door het programma lopen. Daarom kan een bezoek aan deze firma natuurlijk ook niet ontbreken. Omdat de orgelcultuur nauw verbonden is aan de kerkmuziek zullen we ook elke avond (behalve woensdag) een evensong bijwonen. Op woensdag maken we een bijzonder moment mee, namelijk de heropening van de town hall in Birmingham. Deze hall is tien jaar dicht geweest voor restauratie. Naast het beluisteren van al dit moois is er voor de organisten onder ons ook weer gelegenheid om zelf te spelen. Hoe dat in z'n werk gaat, en waar gespeeld kan worden, zal aan het begin van de reis meegedeeld worden. We wensen u een muzikale en enerverende reis toe. Accommodatie Quality Hotel Redditch Pool Bank Redditch Worcestershire England B97 4JS Tel: 0044 1527 541511 / Fax: 0044 1527 402600 Bereikbaarheid Tijdens de reis zijn de reisleiders op de volgende mobiel telefoonnummers bereikbaar: Hans Karstens Jan de Jong Anita Bos Ed van Aken

06-23.74.41.22 06-11.13.49.95 06-11.48.53.81 06-24.62.87.32

Let op: waarschijnlijk lukt het om met uw eigen mobiel om deze nummers te kiezen zoals ze hier staan. Lukt dit niet, probeer dan 0031-6-nummer zoals boven. Ook als u gebruik maakt van een lokale vaste telefoon, moet u eerst 0031-6……… kiezen.

Compositie Voor de organisten onder u die het spelen echt niet kunnen laten is op de laatste pagina een typisch Engels orgelwerk opgenomen. Het is een compositie waar een van de reisleiders op is gestuit tijdens een bezoek aan Winchester Cathedral. Kennelijk wordt het daar gezien als een belangrijke compositie, want het hangt naast de speeltafel. Echter op de vraag aan de Director of Music wanneer dat werk dan wel wordt gespeeld en wat voor plaats het dan krijgt in de liturgie werd nogal mistig geantwoord. Wij willen wel verklappen dat alle vier uw reisleiders vóór aanvang van de reis met bezwete voorhoofden zijn begonnen met het spelen van dit werk. Tijdens de reis spelen zij alle vier door!! Pas na thuiskomst zullen ze trachten dit gigantische werk te voltooien. Begrijpt u het ? Weet u welke maat er de gehele reis zal klinken ? -2-

Deelnemerslijst Dhr J Karstens Mevr A Bos Dhr J de Jong Dhr E van Aken Dhr A Duijf Dhr B Geleijnse Mevr G de Ronde Dhr F van der Schalk Dhr G Schaap Dhr J van der Steen Dhr G Veldhuizen van Zanten Dhr J Vreugdenhill Dhr C Weggelaar Mevr Y Ouwehand Mevr F Hospers Dhr P As Mevr J As Dhr J van Es Mevr W van Es Dhr B Klaassen Mevr G Klaassen Dhr G van Spankeren Mevr E van Spankeren Dhr H Verhoef Mevr J Verhoef Dhr W Visscher Mevr W Visscher

How many organists does it take to change a light bulb? Two – One to change the bulb, and one to complain that the switch doesn’t have any combination pistons.

What do you call a short headmaster? A four foot principal.

The organ is the instrument of worship for in its sounding we sense the majesty of God and in its ending we know the Grace of God ………..

-3-

Reisschema ZATERDAG 13 Oktober 07.30 uur 08.30 uur 16.30 uur 18.00 uur 20.30 uur

Bus vertrekt van Alblasserdam naar Utrecht Vertrek van Utrecht Jaarbeursplein Via Calais ( tunnel) – Folkstone naar Oxford Aankomst in Oxford – gelegenheid om even rond te lopen. Evensong in Christ Church Cathedral Gelegenheid voor diner Bus vertrekt naar hotel – aankomst ca. 22.00 uur

ZONDAG 14 Oktober 09.15 uur Vertrek naar Hereford. 11.30 uur Matins in Hereford Cathedral 12.30 uur Gelegenheid voor lunch 13.30 uur Vertrek naar Gloucester 15.00 uur Millennium Service in Gloucester Cathedral. 17.00 uur Vertrek naar Lower Broadheath 18.00 uur Bezoek Elgar Museum 19.00 uur Bus vertrekt naar hotel – aankomst ca. 20.00 uur MAANDAG 15 Oktober 09.00 uur Vertrek naar Birmingham 10.00 uur Ontvangst in Birmingham Oratory 11.30 uur Vertrek maar centrum Birmingham; na aankomst gelegenheid voor lunch 13.15 uur Ontvangst in St.Philips Cathedral 14.30 uur Vertrek naar Sutton Coldfield 15.00 uur Ontvangst in Emmanuel Church. Hier wordt een Tea geserveerd. 16.15 uur Vertrek naar Lichfield. Gelegenheid om even rond te kijken en/of de koorrepetitie bij te wonen. 17.30 uur Evensong in Lichfield Cathedral. Aansluitend orgeldemonstratie 19.30 uur Bus vertrekt naar hotel – aankomst ca. 20.30 uur DINSDAG 16 Oktober 08.45 uur Vertrek naar Nottingham 10.45 uur Ontvangst in St. Barnabas Cathedral 12.00 uur Gelegenheid voor Lunch. Aanbevolen wordt een warme lunch te gebruiken in verband met het late tijdstip van aankomst bij het hotel. 13.30 uur Bezoek aan de Albert Hall 14.40 uur Vertrek naar Southwell 15.25 uur Ontvangst in Southwell Cathedral met thee en koffie; orgeldemonstratie en evensong. 18.45 uur Bus vertrekt naar hotel – aankomst ca. 21.00 uur

-4-

WOENSDAG 17 Oktober 08.45 uur Vertrek naar Stratford upon Avon 10.00 uur Bezoek Holy Trinity Church 10.45 uur Vertrek naar Northampton 12.00 uur Bezoek St.-Mathew’s Church 13.10 uur Vertrek naar Leicester 14.25 uur Gelegenheid tot een quick lunch; gezien het late tijdstip wordt aangeraden iets voor onderweg mee te nemen. 15.00 uur Ontvangst in Leicester Cathedral 16.15 uur Vertrek naar Birmingham 17.30 uur Aankomst in Birmingham; diner op eigen gelegenheid 19.00 uur Town Hall: openingsconcert; het verdient aanbeveling op tijd bij de hall aanwezig te zijn i.v.m. de verwachte drukte. ? Bus vertrekt naar hotel DONDERDAG 18 Oktober 08.30 uur Vertrek naar Great Witley 09.20 uur Ontvangst in St.-Michael and All Angels 10.45 uur Vertrek naar Great Malvern 11.30 uur Bezoek bij Nicholson Orgelbouw 13.00 uur Vertrek naar stadscentrum en gelegenheid tot lunch 14.30 uur Ontvangst in de Priory 15.40 uur Vertek naar Twyning 16.15 uur Ontvangst in St.Mary Magdalene in Twyning 17.05 uur Vertrek naar Tewkesbury 17.15 uur Ontvangst in Tewkesbury Abbey; evensong om 17.30 uur, gevolgd door een orgeldemonstratie. 19.10 uur Bus vertrekt naar het hotel – aankomst ca. 20.10 uur VRIJDAG 10 Oktober 08.00 uur Vertrek richting Folkstone Via de kanaaltunnel naar Calais Diner 21.00 uur Aankomst in Utrecht 21.45 uur Aankomst in Alblasserdam

-5-

Zaterdag 13 oktober --- Oxford, Christ Church

Oxford - Christ Church DE KATHEDRAAL Christ Church werd gesticht door Kardinaal Wolsey als Cardinal's College in 1524. Daar hij zijn oog had laten vallen op de gebouwen van de St. Frideswide’s Monastery (daterend uit de 9e eeuw), hief hij het klooster op en nam de gebouwen voor het College in gebruik. In 1529 werd het College eigendom van King Henry VIII. Henry richtte het College opnieuw op in 1546 en nam de oude abdijkerk in gebruik als kathedraal voor het nieuwe diocees Oxford. Tijdens de Civil War (1642-1646) woonde King Charles I in een van de gebouwen. Het parlement kwam bijeen in de Great Hall en de koning kerkte in the kathedraal. Na de oorlog en de restauratie van de abdij in 1660, werd het College beloond voor de loyaliteit aan het Huis van Stuart door de mogelijkheid genoeg geld bij elkaar te krijgen om het voornaamste vierkante binnenplaats, de Tom Quad, te completeren. Voormalige student Sir Christopher Wren, kreeg in 1682 de opdracht een nieuwe klokkentoren te ontwerpen. Hierin werd een klok, genaamd “Great Tom” in opgehangen. Aan deze klok danken de toren en de binnenplaats hun naam. Belangrijke toevoegingen in the 18e, 19e en 20e eeuw maakten het complex zoals het nu is. Anno 2007 is Christ Church een drukke studentengemeenschap met aanzienlijk meer studenten dan in de 16e eeuw: ca. 450 undergraduates en 150 Graduates, waarvan ongeveer de helft vrouw is. De combinatie kerk en college vormt een 500 jaar lang een unieke combinatie in het centrum van Oxford. HET KOOR Het koor bestaat sinds 1526, toen John Taverner werd benoemd tot Organist en Master of the Choristers. De statuten van Cardinal College voorzagen in 30 “singing priests”, 20 clerks en 16 choristers. Het huidige koor telt 16 sixteen boy choristers en 12 mannen. Deze laatsten bestaan uit 6 professionele Lay Clerks en zes undergraduates (Academical Clerks) van Christ Church. De huidige Director of Music (en Choragus of the University of Oxford) is Stephen Darlington. HET ORGEL Het oudst bekend orgel was een werkstuk van Dallam uit 1624. Tijdens de commonwealth periode is dit vernietigd of verwijderd. In 1680 kreeg de kerk een orgel van Father Smith. Het werd geplaatst op een galerij uit ca. 1635. In de loop der jaren werd er diverse keren aan gewerkt, o.a. door Gray & Davison (1848 en 1870); Willis ( 1884 en 1910) en Harrison & Harrison (1922). Het oorspronkelijke orgel stond opgesteld aan de westkant van het Choir. In 1856 werden orgel met galerij verplaatst naar het zuidtransept. Hierdoor ontstond een vrije doorkijk in de lengterichting van de kerk. In 1870 werd een nieuw Choir-organ geplaatst in een kas in de stijl van Father Willis. Een tweede verplaatsing vond plaats in 1884 toen het orgel verhuisde naar zijn huidige plaats tegen de westmuur. Dit hing samen met een algehele herinrichting van de kerk, waardoor een stuk van de Nave werd toegevoegd aan een “Choir”. Dit was nodig vanwege de groeiende aantallen studenten -6-

Zaterdag 13 oktober --- Oxford, Christ Church

die de vieringen bezochten. Het huidige orgel is in de jaren 1978/79 gebouwd door de Oostenrijkse firma Rieger. Officieel heet het “a rebuilt of the Father Smith instrument dating from 1680” te zijn, maar in hoeverre deze bewering op waarheid berust mag u zelf uitmaken. De orgelkas is het enige wat nog is overgebleven van het originele instrument. De bovenkas is de oorspronkelijke kas uit 1680. De onderkas is de toevoeging voor het Choir-organ uit de 19e eeuw. DE CATHEDRAL SHOP De voor velen van ons onmisbare Cathedral Shop is gevestigd in de 12e eeuwse Chapter House in de Cathedral Cloisters. De shop heeft een groot aanbod aan souvenirs, kaarten, boeken, foto’s, CD’s enz. en is geopend tussen 10.00am en 5.00pm.

DISPOSITIE Positif Montre Bourdon Prestant Flûte à Fuseau Cor de Chamois Larigot Sesquialtera Cymbale Cromorne Tremblant Grand Org Bourdon Montre Flûte à Cheminee Prestant Flûte Conique Doublette Cornet Fourniture Cymbale Trompette Clairon

8 8 4 4 2 1 1/3 II IV 8

16 8 8 4 4 2 V VI I 8 4

Bombarde Bombarde Trompette Clairon

16 8 4

Pédale Montre Soubasse Flûte de Pédale Bourdon Basse de Chorale Fourniture Basson Trompette Clairon

16 16 8 8 4 V 16 8 4

Couplers Swell to Positif Swell to Grand Orgue Bombarde to Grand Orgue Positif to Grand Orgue Grand Orgue to Pédale Positif to Pédale Swell to Pédale

-7-

Swell Salicional Voix Céleste Flûte Bouchée Octave Flûte Nazard Quarte de Nazard Tierce Plein Jeu Cor Anglais Voix Humaine Tremblant

8 8 8 4 4 2 2/3 2 1 3/5 2 16 8

Zondag 14 oktober --- Hereford, Cathedral

Hereford Cathedral DE KATHEDRAAL Al vanaf de 8e eeuw bevond zich een kerk op de plaats van de huidige kathedraal. Hiervan is echter niets bewaard gebleven. Het oudste deel van de kathedraal is de uit de 11e eeuw daterende Bisschopskapel. De middeleeuwse kathedraal was geen klooster: de Dean en de Chapter waren seculiere priesters* die een actieve rol in het wereldlijk leven vervulden. Zij onderhielden de Vicars Choral, een groep zangers die in een commune leefden in de Vicars Cloister, en die de dagelijkse vieringen in de kathedraal zongen. (* Seculier wil zeggen: niet aan een kloosterorde verbonden, in Nederland ook wel “wereldheren” genoemd. Zij werken rechtstreeks onder de bisschop. Dit in tegenstelling tot reguliere priesters, zoals bijv. Franciscanen of Dominicanan, die wel aan een klooster zijn verbonden) HET ORGEL Het orgel van de kathedraal werd gebouwd door Henry Willis in 1892. Het verving een ouder orgel van Gray & Davison dat dateerde van 1862-64. De huidige frontpijpen, die als het ware de orgelkas vormen zijn nog van het orgel van Gray &Davison. Het ontwerp hiervan is van Gilbert Scott. De speeltafel was oorspronkelijk in de orgelkas geplaatst. Dit instrument was het eerste kathedraal-orgel in Engeland met vrije combinaties, iets wat nog maar net uitgevonden was door Willis. Wijzigingen in het orgel werden aangebracht door Henry Willis II in 1909. Hij plaatste onder andere een Bombarde 32’ en een Ophicleide 16’ op het pedaal. In 1933 was de pneumatiek versleten en werd het instrument behoudend herbouwd door Henry Willis III. Een nieuwe losse speeltafel gebouwd in de karakteristieke stijl van Henry Willis I werd aan de noordzijde van het koor, tegenover de kas geplaatst; aan het Choir werden een Nazard en een terts toegevoegd en tenslotte werden de fluiten van het Solo in een zwelkast gezet.

-8-

Zondag 14 oktober --- Hereford, Cathedral

Na veertig jaar trouwe dienst had het orgel weer de groot onderhoud nodig. Naast slijtage bleek ook dat er brandgevaar was vanwege de bedrading uit 1930. De restauratie vond plaats van 1977 tot 1978 en werd uitgevoerd door Harrison & Harrison uit Durham. Deze firma heeft het orgel sindsdien in onderhoud. Aan de dispositie werd nagenoeg niets veranderd. Op het pedaal werd een Schalmei 4’ en een Mixture 4 sterk toegevoegd. Op het Great werd eveneens een Mixture 4 sterk toegevoegd. Het huidige instrument heeft vier klavieren en 67 registers. In 2004 onderging het instrument opnieuw een grote renovatie. Een uitgebreide beschrijving van de geschiedenis van het Willis orgel en de oudere instrumenten in de kathedraal kan men vinden in dr. Roy Massey’s hoofdstuk ‘The Organs’ in Hereford Cathedral: A History (Hambledon Press, 2000)

DISPOSITIE Pedal Organ Double Open Bass Open Bass Open Diapason Bourdon Principal Stopped Flute Fifteenth Open Flute Mixture 19.22.26.29 Bombarde Ophicleide Trombone Clarion Schalmei Choir Organ Open Diapason Claribel Flute Lieblich Gedackt Dulciana Gemshorn Lieblich Flute Nazard Spitz Flute Tierce Mixture 15.19.22 Trumpet

32 16 16 16 8 8 4 4 IV 32 16 16 8 4

8 8 8 8 4 4 2 2/3 2 1 3/5 III 8

Great Organ Double Open Diapason Bourdon Open Diapason No 1 Open Diapason No 2 Open Diapason No 3 Claribel Flute Stopped Diapason Principal No 1 Principal No 2 Flute Twelfth Fifteenth Mixture 17.19.22 Mixture 19.22.26.29 Double Trumpet Trumpet Clarion

16 16 8 8 8 8 8 4 4 4 2 2/3 2 III IV 16 8 4

Swell Organ Contra Gamba Open Diapason Stopped Diapason Salicional Vox Angelica Principal Lieblich Flute Fifteenth Mixture 17.19.22 Dulzian Oboe Double Trumpet Trumpet Clarion Solo Organ Viol-da-Gamba Voix Celestes Harmonic Flute Concert Flute Hohl Flute Clarinet Orchestral Oboe Cor Anglais Tromba Glockenspiel (gongs, A–C) Tuba (unenclosed)

16 8 8 8 8 4 4 2 III 16 8 16 8 4

8 8 8 4 2 8 or 16 8 or 16 8 8 or 16 4 8

CATHEDRAL SHOP De Cathedral Shop bevindt zich in de Bishop's Cloister, bij de zuidelijke deur. In de winkel is een uitgebreid assortiment van allerlei meer of minder interessante artikelen te koop, waarbij voor de meesten van ons de CD’s en boeken het hoogtepunt vormen. Volgens de website is de shop op zondag vanaf 12.00 uur geopend.

-9-

Zondag 14 oktober --- Gloucester, Cathedral

Gloucester Cathedral DE KATHEDRAAL De kathedraal is te vinden in het noorden van de stad, vlak bij de rivier de Severn. Al in 681 stond op deze plaats een abdijkerk, gewijd aan de apostel Petrus. Hiervan is echter niets bewaard gebleven. De basis van de huidige kerk werd in de jaren 1072-1104 gelegd door Abbott Serlo, die later de eerste Dean van Exeter werd. Begonnen werd met de bouw van de crypte en het presbyterium. Vervolgens werd westwaarts gewerkt: achtereenvolgens het Koor, de Transepten en het Schip Nadat in 1327 King Edward II of England in het naburige Berkeley Castle werd vermoord en in de kathedraal werd begraven (zijn graf is een van de belangrijkste monumenten van de kerk), wilde zijn zoon het nogal donkere Normandische koor een meer Koninklijke uitstraling geven door het te verbouwen in de nieuwe Perpendicular stijl. De werkzaamheden begonnen in het zuidelijk transept, maar uiteindelijk werd het koor zelf grotendeels intact gelaten. Tussen 1873–1890 en in 1897 werd de kathedraal grondig gerestaureerd door Sir George Gilbert Scott. In de vieringstoren bevinden zich twaalf klokken die gebruikt worden voor het zogenoemde change ringing. Daarnaast is er nog een grote klok: 'Big Peter'. Dit is de enige middeleeuwse bourdon-klok die in Engeland is overgebleven. Deze klok slaat overdag elk uur. In de Mariakapel zijn twee gebrandschilderde ramen te vinden ter ere van de kerkmuziek van Herbert Howells. Ze zijn ontworpen door Caroline Swash in 1992 om stil te staan bij de honderste geboortedag van Howells. Hij werd in Gloucestershire geboren. Op de ramen zijn fragmenten uit vier van zijn anthems te vinden. De kathedraal heeft een glas-in-lood raam dat de oudste afbeelding bevat van de sport golf. Het dateert van ca. 1350. Er is ook een gesneden afbeelding van mensen die een balspel spelen, en sommigen geloven dat het een van de eerste afbeeldingen van middeleeuws voetbal is.

- 10 -

Zondag 14 oktober --- Gloucester, Cathedral

HET ORGEL Het orgel werd gebouwd in 1971 door Hill, Norman & Beard. In 1999 werden door Nicholson uit Malvern een aantal reparaties uitgevoerd: De tractuur en windladen werden gerestaureerd, de speeltafel aangepast en het Pedaal uitgebreid met een Bombarde 32’ en een Cornet op 32-voets basis. Een jaar later werd de larigot van het Positif vervangen door een Septième 1 1/7’. De kas van het Chair-organ in de Choir dateert vermoedelijk uit 1579.

DISPOSITIE Pedal Flute Principal Subbass Octave Stopped Flute Choral Bass Open Flute Quint Tierce Septième Mixture Bombarde Bombarde Trumpet Shawm Choir Stopped Diapason Principal Chimney Flute Fifteenth Sesquialtera Nazard Mixture Cremona Tremulant

16 16 16 8 8 4 2 10 2/3 6 2/5 4 4/7 IV 32 16 8 4

8 4 4 2 II 1 1/3 III 8

Great Gedecktpommer Open Diapason Open Diapason Spitzflute Bourdon Prestant Octave Stopped Flute Flageolet Quartane Mixture Cornet Posaune Trumpet Clarion

16 8 8 8 8 4 4 4 2 II IV-VI IV 16 8 4

Swell Chimney Flute Salicional Celeste Principal Open Flute Gemshorn Nazard Tierce Mixture Cimbel Fagotto Trumpet Hautboy Vox Humana Tremulant

8 8 8 4 4 2 2 2/3 1 3/5 IV III 16 8 8 8

W Positive Gedecktpommer Spitzflute Doublette Nazard Tierce Septième Cimbel Tremulant

8 4 2 2 2/3 1 3/5 1 1/7 III

Couplers Swell to Pedal Swell to Great Swell to Choir Swell suboctave Choir to Great Choir to Pedal Great to Pedal West Positive to Great West Positive to Pedal West Positive to Choir West Great flues Sub Octave West Great Flues on Man IV Great Reeds on Man IV

HARRY POTTER In 2000 en de jaren daarna diende de kathedraal als filmlocatie voor de eerste twee Harry Potter films. Dit leverde inkomsten en publiciteit op, maar veroorzaakte ook verdeeldheid over de vraag of een kerk wel een geschikte plaats is om een dergelijke film op te nemen.

- 11 -

Zondag 14 oktober --- Elgar Museum

Edward Elgar Museum Edward William Elgar werd geboren op 2 juni 1857 te Broadheath, bij Worcester. Zijn vader had een muziekwinkel in Worcester en werkte als pianostemmer. De jonge Elgar had hierdoor het grote voordeel op te groeien in een door en door muzikale omgeving. Hij studeerde de muziek die in de winkel van zijn vader voorhanden was en leerde zichzelf een groot aantal instrumenten bespelen. Ook voor wat betreft het componeren was Elgar grotendeels een autodidact. Hij ontwikkelde zich laat, maar leerde zijn beroep gedegen. Hij arrangeerde muziek voor verschillende ensembles, ondertussen spelend in verschillende bands en orkesten. Zijn bekendste werken zijn waarschijnlijk Pomp and Circumstance Marches Nr. 1-5 op. 39 (1901-07) met daarin Land of hope and glory en de Enigma Variations (1899). De eerste mars overschaduwt de andere composities in dit opusnummer. De Enigmavariaties munten uit door de grote afwisseling in sfeer en subtiele portrettering. De Nimrodvariatie doet sterk aan een adagio van Anton Bruckner denken. Elgar orkestreerde in 1916 het meeslepende lied Jerusalem van Charles Hubert Parry, dat nog elk jaar tijdens de Last Night of the Proms uit volle borst wordt meegezongen. Elgar schreef slechts twee werken specifiek voor orgel: Eleven Vesper Voluntaries (1889) en de Organ Sonata in G (1895). De Voluntaries werden vlug na elkaar geschreven vlak na Elgars huwelijk met Alice. De Sonate werd speciaal gecomponeerd voor het vier-klaviers Hill orgel in de kathedraal van Worcester. Dit orgel bestaat helaas niet meer. Tussen het bedenken van de Sonate en de eerste uitvoering zat slechts twee weken. Naast andere korte werken, zoals de Pomp and Circumstance Marches en Nimrod uit de Enigmavariaties, die door anderen voor orgel zijn getranscribeerd, heeft Elgar nog drie werken geschreven die ook tot het orgel-oeuvre gerekend worden. De Cantique werd als adagio gecomponeerd voor blazerskwartet als onderdeel van de Five Intermezzos. Het tweede werk is Memorial Chimes for a Carillon, beter bekend als Loughborough Memorial Chimes. Dit was een werk voor carillon bij de opening van het Loughborouh War Memorial Carillon. Elgar zag wel in dat dit werk, met deze instrumentatie niet veel uitgevoerd zou worden, en maakte een transcriptie voor orgel. Van een ander werk voor carillon, Obbligato for Carillon, dat geschreven werd als begeleiding bij Land of Hope and Glory, maakte hij echter geen transcriptie. Het derde en meest substantiële werk is de tweede Organ Sonata. Dit is een transcriptie van de Severn Suite. Deze Suite werd geschreven voor de nationale brass-band kampioenschappen in 1930. Later maakte Elgar een transcriptie voor orkest. Ivor Atkins, een goede vriend van Elgar en organist van Worcester Cathedral, maakte de orgeltranscriptie en voegde cadenza en coda toe. Met Charles Villiers Stanford en Hubert Parry bracht Elgar de Engelse klassieke muziek eind negentiende eeuw op Europees niveau. Elgars superieure orkestratie en een instinct voor grandeur dat niet onderdoet voor dat van Georg Friedrich Händel hebben hem zijn plaats in het (Britse) orkestrepertoire verzekerd, in tegenstelling tot de werken van Stanford en Parry wier koormuziek wel vaak wordt uitgevoerd.

- 12 -

Maandag 15 oktober --- Birmingham, Oratory

Birmingham Oratory Toen kardinaal Newman in 1852 naar Edgbaston kwam, was zijn hoogste prioriteit de bouw van een kerk. Er waren plannen voor een basiliek in Italiaanse stijl. Wegens beperkte middelen kwam uiteindelijke slechts een tijdelijk kerkgebouw tot stand, dat maar net groot genoeg was om de kerkgangers een plaats te bieden. Niet lang na het overlijden van Kardinaal Newman groeide de overtuiging dat een betere en meer permanente kerk moest worden gebouwd ter nagedachtenis van de kardinaal en zijn jarenlange verbondenheid met de parochie. Met de huidige kerk werd in 1903 begonnen. Na zes jaar, in 1909 kon het gebouw worden geopend, maar pas in 1920 werd het geconsecreerd. Het werd beschouwd als het meest belangrijke nieuwe bouwwerk in classicistische stijl. HET ORGEL

- 13 -

Maandag 15 oktober --- Birmingham, Oratory

Het orgel is in 1939 gebouwd door Nicholson uit Worchester, die hierbij pijpwerk uit het vorige orgel gebruikte. In 1950 en in 1967 werden werkzaamheden uitgevoerd door Rushworth & Dreaper Ltd uit Liverpool. En algehele herbouw vond plaats in 1987, nu weer door Nicholson. De arcade die de galerij ondersteunt bestaat uit twee parallelle rijen van elk vier kolommen, de voorste rij van Verona marmer, de achterste van alabaster. Zowel het houtsnijwerk aan de voorkant als dat van de orgelkast zijn van de hand van Ernesto Sensi.

DISPOSTIE Pedal Double Open Wood Open Wood I Open Wood II Open Diapason Violone Bourdon Echo Bourdon Bass Quint Octave Wood Principal Bass Flute Fifteenth Ophicleide Trombone Bombarde Clarion Choir Lieblich Bourdon Open Diapason Viola da Gamba Lieblich Gedeckt Unda Maris Stopped Flute Nazard Piccolo Tierce Clarinet Tremulant Tuba

32 16 16 16 16 16 16 10 2/3 8 8 8 4 16 16 8 4

16 8 8 8 8 4 2 2/3 2 1 3/5 8

Great Double Open Diapason Open Diapason I Open Diapason II Open Diapason III Corno Flute Stopped Diapason Principal Hohl Flute Twelfth Fifteenth Mixture Tromba Swell Contra Gamba Open Diapason Stopped Diapason Viol d'Orchestre Salicional Voix Celeste Principal Rohr Flute Fifteenth Mixture Double Trumpet Cornopean Oboe Clarion Tremulant

8

- 14 -

16 8 8 8 8 8 4 4 2 2/3 2 III-IV 8

16 8 8 8 8 8 4 4 2 IV 16 8 8 4

Solo Cantabile Diapason Echo Gedeckt Dulciana Gemshorn Flautina Tuba Couplers Swell to Pedal Swell to Great Swell to Choir Swell octave Swell suboctave Swell unison off Choir to Great Choir to Pedal Choir octave Choir suboctave Choir unison off Great to Pedal Solo to Choir Solo Octave Solo Unison Off Solo to Pedal Solo to Great Solo to Swell Solo Sub Octave

8 8 8 4 2 8

Maandag 15 oktober --- Birmingham, St.-Philips Cathedral

Birmingham – St.-Philip’s Cathedral DE KATHEDRAAL De kathedraal is ontworpen door Thomas Archer in Engelse Barok stijl, en gebouwd tussen 1709 en 1715. Toen in 1905 het Diocees Birmingham werd gevormd werd de kerk de kathedraal van het nieuwe bisdom. Het is één van de kleinste kathedralen van Engeland. HET ORGEL Toen de St. Philip's kerk werd gebouwd in 1715 plaatse Schwarbrick (een leerling van de bekende orgelmaker Renatus Harris) een orgel op de galerij aan de westzijde van het schip. In het huidige instrument zijn hiervan nog aanwezig de prachtige kas en een aantal registers: op het Great de (smaller) Diapason en de Stopped Diapason en op het Choir de Open Diapason. De orgelbouwer Snetzler voegde in 1777 een Stopped Diapason toe aan het Choir. Een aantal jaren later, in 1805, verrijkte George Pike England het Swell-organ met een Open Diapason en een Principal. In 1883 werd het koor vergroot en verplaatste Hill het orgel naar zijn huidige positie in de noordoostelijke hoek van de kerk. In 1894 werd door Nicholson een derde klavier toegevoegd. De volgende grote ombouw kwam in 1929 en wederom werden de werkzaamheden door Nicholson verricht. Ditmaal werd een Solo-divisie toegevoegd, zodat het aantal manualen op vier kwam. De huidige speeltafel en de meeste van de tongwerken dateren van deze ombouw. Nadat in 1940 de kathedraal veel schade had opgelopen bij bombardementen en het orgel ook nog veel te lijden had gehad van het bluswater, werd het afgebroken en opgeslagen. Pas in 1948 werd het weer opgebouwd, waarbij enkele wijzigingen plaatsvonden. De tractuur werd geëlektrificeerd, en er vonden diverse dispositiewijzigingen plaats. In de jaren daarna werden door diverse orgelmakers wijzigingen in de dispositie aangebracht. Belangrijk was de toevoeging in 1970 van een uit ca. 1730 daterende orgelkas op de galerij. Na vele jaren van plannenmakerij werd het instrument eindelijk herbouwd in 1993. De firma Nicholson, die het orgel al meer van 100 jaar in onderhoud had, kreeg de opdracht het werk uit te voeren.

De opzet van het grotendeels nieuwe instrument is het idee van twee orgel in één. De eerste, met het front naar het zuiden, is voor de begeleiding van het koor. Het bestaat uit de Choir-division, die hier fungeert als een soort “Hoofdwerk van een koororgel”; de Solo-division, die achter het Choir-organ staat opgesteld; en het Swell-orgen, die boven het Solo is geplaatst en alleen de jaloezieën aan de zuidzijde gebruikt. In de hoek staan een aantal registers van het Pedaal.

- 15 -

Maandag 15 oktober --- Birmingham, St.-Philips Cathedral

Het “tweede” orgel, met het front naar het westen, klinkt vanaf de galerij en is bedoeld voor gebruik in het schip van de kerk. Hierin staan opgesteld het Great (direct achter het front op de galerij; het Swell-organ daarachter (met alle jaloezieën werkend ) en het Pedaal en de Trompeta Real.

DISPOSITIE Pedal Sub Bass Open Diapason Major Bass Violone Bourdon Echo Bourdon Principal Bass Flute Fifteenth Octave Flute Mixture Fagotto Ophicleide Trombone Trumpet Choir Open Diapason Stopped Diapason Dulciana Gemshorn Flute Fifteenth Larigot Mixture Tremulant Trompeta Real

32 16 16 16 16 16 8 8 4 4 IV 16 16 16 8

8 8 8 4 4 2 1 1/3 III 8

Great Double Open Diapason Open Diapason I Open Diapason II Stopped Diapason Octave Principal Chimney Flute Twelfth Fifteenth Tierce Fourniture Mixture Trumpet Clarion Tremulant Swell Bourdon Open Diapason Lieblich Gedeckt Salicional Voix Celestes Principal Harmonic Flute Fifteenth Recorder Sesquialtera Plein Jeu Contra Fagotto Cornopean Oboe Clarion Tremulant

- 16 -

Solo 16 8 8 8 4 4 4 2 2/3 2 1 3/5 IV III 8 4

16 8 8 8 8 4 4 2 2 II IV 16 8 8 4

Viole d'Orchestre Violes Celestes Harmonic Flute Concert Flute Cor Anglais Clarinet Orchestral Oboe Tremulant Tuba Minor Trompeta Real Couplers Swell to Pedal Swell to Great Swell to Choir Swell octave Swell suboctave Swell unison off Choir to Great Choir to Pedal Great to Pedal Solo to Great Solo to Swell Solo to Choir Solo to Pedal Solo Octave Solo Sub Octave Solo Unison Off

8 8 8 4 8 8 8 8 8

Maandag 15 oktober --- Emmanuel Church, Sutton Coldfield

Emmanuel Church, Sutton Coldfield Het gebeurt niet vaak dat een orgelbouwer bij een nieuw te bouwen orgel geheel de vrije hand krijgt, maar dit was wel precies het geval bij de nieuwbouw door Henry Willis III van het orgel voor de Seventh Church of Christ, Scientist in Wright’s Lane, Kensington. Veel van het werk van Henry Willis III is in de loop der tijd of verloren gegaan of sterk gewijzigd. Zodoende is dit orgel, dat naderhand werd verplaatst naar de Emmanuel Church in Sutton Coldfield, een van de weinige exemplaren die nog kan getuigen van het vakmanschap van deze orgelbouwer. In de jaren 80 van de vorige eeuw werd de kerk verkleind. Dit vanwege speculatieve ontwikkelingen op een gedeelte van de plaats van de kerk. Het orgel moest daartoe verkleind worden. Er vervielen enkele registers van het Choir en het Pedaal. Gelukkig bewaarde Henry Willis IV bijna al het vervallen pijpwerk, maar desondanks werden enkele registers (de Viola en Cor Anglais van het Choir) gebruikt voor het orgel in Alexandra Palace in Londen. Bij de laatste restauratie van het orgel konden deze registers weer worden teruggekocht, zodat ze thans weer op hun originele plaatst staan. Bij plaatsing in de Emmanuel Church stond centraal de situatie van Henry Willis III. Wel werd de intonatie van het pijpwerk hier en daar aangepast, gezien het grote verschil in akoestiek van de voormalige en de huidige ruimte. Ook moesten vanwege de andere opstelling zwelkasten worden gemaakt voor het Swell en het Choir-organ.

Tegelijkertijd werd ook een geheel nieuw Apse Organ gebouwd. Dit moest zodanig worden opgesteld dat het geheel aan het oog wordt onttrokken door het Hoogaltaar. Het Apse Organ is bespeelbaar van dezelfde mobiele speeltafel als het West Organ, zodat beide orgel in afwisseling of tegelijkertijd kunnen worden bespeeld.

- 17 -

Maandag 15 oktober --- Emmanuel Church, Sutton Coldfield

DIPOSITIE WEST ORGEL Pedal Sub-Bass Open Bass Open Diapason Bourdon Quintaten Octave Flute Viola Super Octave Octave Flute Contre Bombarde (Ac.) Trombone Waldhorn Choir Violoncello Orchestral Flute Dulciana Vox Angelica Concert Flute Nazard Flageolet Tierce Clarinet Cor Anglais Tuba (H.P) Tremolo

Great Double Open Diapason Open Diapason No. 1 Open Diapason No. 2 Claribel Flute Principal Flûte Couverte Twelfth Fifteenth Harmonics (17.19.22) Tuba (from Choir)

32 16 16 16 16 8 8 8 4 4 32 16 16

Swell Quintaten Geigen Diapason Stopped Diapason Aeoline Voix Céleste (T.C.) Octave Geigen Flûte triangulaire Mixture (15.19.22) Vox Humana Oboe Waldhorn Trumpet Clarion Tremolo

8 8 8 8 4 2 2/3 2 1 3/5 8 8 8

Couplers 16 8 8 8 4 4 2 2/3 2 III rks 8

16 8 8 8 8 4 4 III rks 8 8 16 8 4

Choir Octave Choir Sub-Octave Choir Unison Off Swell to Choir Swell to Choir Octave Swell to Choir Sub-Octave Swell to Great Swell to Great Octave Swell to Great Sub-Octave Choir to Great Choir to Great Octave Choir to Great Sub-Octave Swell Octave Swell Sub-Octave Swell Unison Off Swell to Pedal Swell to Pedal 4 ft. Choir to Pedal Choir to Pedal 4 ft. Great to Pedal Great & Pedal combs. coupled

DISPOSITIE APSE-ORGAN Great Open Diapason Stopped Diapason Principal Great Octave Swell to Great

8 8 4

Swell Flute Salicional Voix Célestes Gemshorn Nazard Fifteenth Contra Oboe Oboe Tremulant Swell Octave Swell Sub Octave Swell Unison Off

- 18 -

8 8 8 4 2 2/3 2 16 8

Pedal Flute Bourdon Swell to Pedal Great to Pedal Apse on Choir

8 16

Maandag 15 oktober --- Lichfield Cathedral

Lichfield Cathedral In het hart van Engeland, een kleine 30 kilometer ten noorden van Birmingham, ligt het plaatsje Lichfield. 1300 jaar geleden was deze stad het centrum van het koninkrijk van Mercia. Toen Chad in 669 bisschop van Mercia werd verplaatste hij zijn troon van Repton naar Lichfield. Dit was toen wellicht inmiddels een heilige plaats vanwege een legende dat hier christenen werden gemarteld onder het bewind van de romeinse keizer Diocletian. Na de dood van Chad in 672 bleven pelgrims zijn graftombe bezoeken. In 700 bouwde bisschop Hedda een nieuwe kerk voor de beenderen van Chad. De pelgrimage naar de tombe van Chad bleef voortduren. De kathedraal werd uitgebreid met een Maria kapel, en er waren in 1500 misschien wel twaalf altaren in de kathedraal. Dit veranderde allemaal tijdens de Reformatie. Tijdens de burgeroorlog werd de kathedraal drie keer belegerd, waardoor er ernstige schade veroorzaakt werd. Bisschop Hacket herstelde de kathedraal in de jaren 1660, en William Wyatt zorgde voor substantiële veranderingen in de 18de eeuw. Maar het was uiteindelijk de kathedraal-architect Sir George Gilbert Scott, die verantwoordelijk was voor de succesvolle restauratie van de middeleeuwse pracht. HET ORGEL Het huidige orgel in Lichfield Cathedral dateert uit 1861. In dit jaar dat voltooide Gilbert Scott zijn werk aan het koorgedeelte van de kathedraal. Het eerste orgel stond in de kapel van St. Stephen, aan de oostkant van het noordelijke transept. Dit moet een opmerkelijk orgel geweest zijn. Niet in de laatste plaats omdat het het eerst orgel in Engeland was met een volledige pedaaldispositie. In 1884 kreeg William Hill and Sons het contract om het orgel te herbouwen. Ze vervingen de meeste manuaal-registers en behielden veel van het pedaal van Holdich. Tegen het einde van de 19de eeuw begon het ongenoegen te groeien over de plaats van het orgel. De speeltafel was in het noordelijke transept van het koor geplaatst waardoor de communicatie tussen het koor en de organist niet optimaal was. Ook was het bereik van het geluid van het orgel niet groot genoeg voor het schip van de kerk. In 1907 werd in het noordelijke transept van de kathedraal een nieuwe ruimte t.b.v. het orgel aangebouwd. Het glas van het raam op die plaats werd verwijderd en het orgel kwam hiervoor in de plaats, en bevindt zich daar nog steeds. Het orgel werd uitgebreid en in 1908 kwam er een nieuwe speeltafel. In 1974 werd het orgel opnieuw herbouwd door Hill, Norman and Beard. Er werden kleine wijzigingen aangebracht op het Solo, Swell, Great en Pedal. Het Choir werd echter geheel omgewerkt. Bij de laatste restauratie, in 2000 verricht door Harrison & Harrison, werd een zg. Nave-organ (in het schip van de kerk) toegevoegd. Het Choir organ kreeg een dispositie die meer aansloot bij die van 1908.

CATHEDRAL SHOP Zoals het een Engelse Kathedraal betaamt is ook hier uitgebreide shop aanwezig, waar o.a. een beschrijving van het orgel verkrijgbaar is. Ook hier zult u uw voorraad CD’s weer flink kunnen aanvullen.

- 19 -

Maandag 15 oktober --- Lichfield Cathedral

- 20 -

Maandag 15 oktober --- Lichfield Cathedral

DISPOSITIE Pedal Organ Double Open Diapason Open Diapason Wood Open Diapason Metal Violone Bourdon Echo Bourdon Principal Bass Flute Fifteenth Mixture (19.22.26.29) Contra Posaune Trombone Trumpet Solo to Pedal Swell to Pedal Great to Pedal Choir to Pedal Pedal to Great pistons Choir organ Open Diapason Lieblich Gedeckt Viole Sourdine Dulciana Principal Wald Flute Nazard Fifteenth Flageolet Tierce Larigot Mixture (19.22.26) Corno di Bassetto Tremulant Swell to Choir Solo to Choir

32' 16' 16' 16' 16' 16' 8' 8' 4' IV 32' 16' 8'

8' 8' 8' 8' 4' 4' 2 2/3 2 2 1 3/5 1 1/3' III 8'

Great Organ Double Open Diapason Bourdon Open Diapason Large Open Diapason Medium Open Diapason Small Bell Gamba Hohl Flöte Stopped Diapason Principal Octave Gamba Harmonic Flute Twelfth Fifteenth Full Mixture 15.19.22.26) Sharp Mixture (26.29) Double Trumpet Posaune Clarion Swell to Great Choir to Great Solo to Great Great Reeds on Solo Great Reeds on Pedal Swell Organ Bourdon Open Diapason Stopped Diapason Viole de Gambe Voix Célestes Principal Celestina Flute Fifteenth Sesquialtera (17.19.22) Mixture (22.26) Contra Fagotto Trumpet Cornopean Oboe Clarion Tremulant Octave Sub Octave Unison Off Solo to Swell Swell Reeds on Pedal

- 21 -

16' 16' 8' 8' 8' 8' 8' 8' 4' 4' 4' 2 2/3 2' IV II 16' 8' 4'

16' 8' 8' 8' 8' 4' 4' 2' III II 16' 8' 8' 8' 4'

Solo Organ Harmonic Flute Viole d'Orchestre Voix Célestes Concert Flute Orchestral Oboe Orchestral Clarinet Vox Humana Cor Anglais Orchestral Trumpet Tuba Mirabilis Tremulant Octave Sub Octave Unison Off Nave Organ [new in 2000] Keyboard Stops Bourdon Open Diapason Stopped Diapason Principal Open Flute Fifteenth Mixture (15.19.22.26.29) Double Trumpet Trumpet Clarion Open Diapason Bourdon (from manual) Trombone (from manual) Nave on Great Nave on Choir Nave Reeds on Solo

8' 8' 8' 4' 8' 8' 8' 16' 8' 8'

16' 8' 8' 4' 4' 2' V-VI 16' 8' 4' 16' 16' 16'

Dinsdag 16 oktober --- Nottingham, Cathedral of St. Barnabas

Nottingham - Cathedral of St. Barnabas DE KATHEDRAAL Nottingham's Rooms Katholieke kathedraal, ontworpen door de architect Pugin, werd gebouwd als de St.Barnabas kerk in de jaren 1841-44 en werd in 1851 kathedraal van het nieuwe bisdom. De kerk is ca. 65 m lang, is rijk aan architectonische schoonheid, en tegelijkertijd simpel in zijn algehele verschijning. Het wordt tot de meest aantrekkelijke gebouwen van Nottingham gerekend. Het interieur is plechtig en tegelijk heel praktisch ingericht. De toren wordt bekroond met een spits naar klassiek model. Aan de voet van de spits staan beelden van Petrus, Paulus, Johannes de evangelist en Barnabas.

HET ORGEL Het orgel werd in 1913 gebouwd door Norman & Beard. Verder werkzaamheden vinden plaats in 1980 door Henry Willis, in 1989 door Hill, Norman & Beard en tenslotte in 1995 door Henry Groves & Son.

- 22 -

Dinsdag 16 oktober --- Nottingham, Cathedral of St. Barnabas

DISPOSITIE Pedal Open Diapason Violone Bourdon Principal Violoncello Bass Flute Fifteenth Octave Flute Contra Trombone Trombone Tromba Clarion Choir Claribel Flute Viola da Gamba Flute Harmonic Piccolo Tierce Quartane Clarinet Tromba Clarion Tremulant Great Double Diapason Open Diapason (Large) Open Diapason (Small) Hohl Flute Kleinflöte Principal Spindle Flute Twelfth Fifteenth Mixture Tromba Clarion

16 16 16 8 8 8 4 4 32 16 8 4

8 8 4 2 1 3/5 II 8 8 4

16 8 8 8 8 4 4 2 2/3 2 III 8 4

Swell Lieblich Bourdun Open Diapason Rohr Flute Viol d'Orchestre Viol Celeste Principal Fifteenth Mixture Bassoon Cornopean Tremulant

electronic electronic electronic electronic

Couplers Swell to Pedal Swell to Great Swell to Choir Swell octave to Great Swell suboctave to Great Swell octave Swell suboctave Swell unison off Choir to Great Choir to Pedal Choir octave Choir suboctave Choir unison off Great to Pedal Swell Octave to Pedal Choir Octave to Pedal Choir Octave to Great

19.22

Choir Sub Octave to Great

19.22.26

- 23 -

16 8 8 8 8 4 2 III 16 8

TC

17.19.22

Dinsdag 16 oktober --- Nottingham, Albert Hall

Nottingham – Albert Hall THE J J BINNS COMPANY Van de vele orgelbouwers die in het begin van de 20e eeuw werkzaam waren in Yorkshire was James Jepson Binns (1855-1928) een van de succesvolste. Aanvankelijk werkte Binns voor de firma Radcliffe and Sagar uit Leeds. Van 1873 tot 1880 werkte hij voor Abbott and Smith, uiteindelijk als hoofd-intonateur. Vanaf 1880 werkte hij als zelfstandig orgelbouwer. Kenmerkend voor zijn werk zijn de “zware “ ontwerpen en stevige constructies. Dit leverde zijn orgels de bijnaam 'battleship Binns' op. Gedurende zijn hele bestaan is het bedrijf altijd beïnvloed geweest door invloeden van de Noord-Duitse orgelbouw. Veel van Binns' kleinere orgels zijn nog in diverse kerken door het land te vinden, maar van de grotere orgels zijn er slechts enkele bewaard gebleven. Er staat nog een 4-manuaals orgel uit 1912 (met 53 registers) in St Mary, Shrewsbury. Binns' magnum opus, het orgel van St. Nicholas, Great Yarmouth, werd in de tweede wereldoorlog vernietigd. Het was gebouwd in 1903 en had 66 registers verdeeld over 4 manualen en pedaal. DE ORGEL IN DE ALBERT HALL Als opus 552 werd een 4-manuaals instrument met 59 registers gebouwd in de Wesleyan Central Mission, die later werd omgedoopt in Albert Hall. Dit orgel was nagenoeg identiek aan een eerder gebouwd orgel voor de Town Hall in Rochdale. In 1926 werden enkele kleine wijzigingen aangebracht door Brindley & Co. uit Sheffield. Dit betrof slechts vier zachte begeleidingsregisters, zodat het totale karakter van het orgel niet werd aangetast. In 1973 werd het orgel schoongemaakt door Henry Willis & Co, waarbij tevens enkele reparaties plaatsvonden. In de jaren daarna begonnen het veelvuldig gebruik en de verwarming zijn tol te eisen. In 1987 werd de Hall gesloten voor een periode van drie jaar wegens restauratie. Die werkzaamheden werden bijna de doodsteek voor het toch al in niet zo beste conditie verkerende instrument. - 24 -

Dinsdag 16 oktober --- Nottingham, Albert Hall

Echter, na veel commentaar zoals dat van de 91-jarige William Rhodes, die naar de Nottingham Evening Post schreef: "I hope I am not too late to express my astonishment and amazement at the apparent lack of interest in keeping this "diamond in their midst"", werd de Binns Organ Restoration Appeal Fund opgericht. Uiteindelijk kon in 1992 worden begonnen met de restauratie. Deze werd na een lang onderzoek uitgevoerd door Harrison & Harrison uit Durham. In augustus 1993 waren de werkzaamheden klaar, maar het orgel kreeg nog twee maanden de tijd om de acclimatiseren, want de officiële opening vond pas in oktober plaats. DISPOSITIE Choir organ Lieblich gedact Lieblich gedact Hohl flute Dulciana Viol di gamba Harmonic flute Gemshorn Flautina Bassoon Vox humana Viole celeste Great organ Double open diapason Large open diapason Medium open diapason Small open diapason Claribel flute Stop diapason Wald flute Octave Dulciana twelfth Fifteenth Mixture Trombone Tromba Clarion

16' 8' 8' 8' 8' 4' 4' 2' 16' 8' 8'

16' 8' 8' 8' 8' 8' 4' 4' 2 2/3' 2' IV 16' 8' 4'

Swell organ Contra gamba Quintaton Open diapason Lieblich gedact Vox angelica Viol d'orchestre Dolce Octave Fifteenth Mixture Double trumpet Cornopean

16' 16' 8' 8' 8' 8' 8' 4' 2' III 16' 8'

Oboe Clarion

8' 4'

Solo organ Flauto traverso Harmonic flute Lieblich gedact Bassoon Piccolo Orchestral oboe Clarionet Tuba Carillon (fiddle G up)

4' 8' 8' 8' 2' 8' 8' 8'

- 25 -

Pedal organ Double open diapason Open diapason Contra bass Dulciana Bourdon Violoncello Dolce Bass flute Octave diapason Trombone Euphonium Couplers Solo to Great Solo to Swell Swell to Great Swell to Choir Choir to Great Swell sub octave Swell octave Sw to Gt sub octave Sw to Gt octave Solo octave Solo sub octave Solo to Gt sub octave Solo to Gt octave Solo to Choir Solo to Pedal Swell to Pedal Great to Pedal Choir to Pedal Swell tremulant Choir tremulant Solo tremulant

32' 16' 16' 16' 16' 8' 8' 8' 8' 16' 8'

Dinsdag 16 oktober --- Southwell Minster

Southwell Minster GESCHIEDENIS De invasie van de Romeinen in 43 voor Christus bracht veel veranderingen met zich mee. De vondst van een Romeins Christelijke doopvont bewees dat het Christendom reeds aanwezig was voor de Romeinen Groot-Brittannië verlieten in 410. Verder is vastgelegd dat rond 627 Paulinus, de rondtrekkende aartsbisschop van York, gelovigen doopte in de rivier de Trent. Ook zou hij Southwell hebben bezocht en er een kerk hebben gesticht. In 956 gaf King Eadwig een stuk land in Southwell aan Oskytel, aartsbisschop van York, waarna deze een abdijkerk op dit land liet bouwen. Van deze kerk zijn nog enkele fragmenten in het huidige gebouw aanwezig. Het besluit om de Abdijkerk te herbouwen viel in 1108. Zoals gebruikelijk startte men aan de oostelijke kant, zodat het hoogaltaar zo spoedig mogelijk kon worden gebruikt. Naarmate de bouw vorderde werd het oude Saksische gebouw verder afgebroken. Ongetwijfeld werden veel van de stenen van de oude kerk opnieuw gebruikt. Na 1120 werd begonnen aan het schip en rond 1150 was het gebouw klaar. In 1234 werd het Normandische koor te klein bevonden en werd het vervangen door het huidige koor in Early English architectuur. Tenslotte werd in 1286 het Chapter House gebouwd, waarmee de kerk compleet was De reformatie leidde uiteindelijk tot de vorming van de onafhankelijke Church of England. De Minster had in die tijd minder te lijden dan vele andere religieuze gebouwen. Tijden de Civil War echter liep het gebouw grote schade op. De Schotse troepen ruïneerden het bisschoppelijk paleis, waarna de locale bevolking de rest verder sloopte. Uit de financiële administratie van de Minster blijkt dat grote reparaties nodig waren aan het eind van de turbulente periode

In 1884 werd de Minster kathedraal voor het nieuw gevormde diocees Southwell. Tegenwoordig heeft de kathedraal twee functies: het is de kathedraal voor de 313 kerken in het diocees Southwell en is het een actieve en geliefde parochiekerk. In aanvulling op de fulltime medewerkers worden heel wat werkzaamheden verricht door vrijwilligers.

DE VORIGE ORGELS Vanaf 1662 is een orgel aanwezig in de kerk, dat in de loop der tijden diverse malen door verschillende orgelbouwers werd omgebouwd en uitgebreid. Tenslotte vervingen Bishop & Son het orgel in 1892 door een geheel nieuw 4-manuaals orgel in een viertal gescheiden kassen. Ook dit orgel werd omgebouwd, o.a. in 1934 door Hill Norman & Beard. Bij de laatste veranderingen in 1971 werd het karakter sterk omgebogen naar barokke trant. Desondanks voldeed het in het geheel niet.

- 26 -

Dinsdag 16 oktober --- Southwell Minster

HET ORGEL IN HET SCHIP In januari 1990 deed de orgelbouwer Wood uit Huddersfield de suggestie om het grote Binns orgel van de vroegere Upper Independent Chapel in Heckmondwike in de kathedraal te plaatsen. Dit zou dan geplaatst worden met drie manualen: Great, Swell en een klein Solo-organ. Ook zouden enkele registers uit 1934 van het reeds aanwezige orgel gebruikt kunnen worden. Het orgel werd ingespeeld door Roger Fisher op 25 mei 1992.

DISPOSITIE NAVE-ORGEL Pedal Organ Double Open Wood Open Diapason Wood Open Diapason Metal Bourdon Principal Bass Flute Fifteenth Stopped Flute Contra Trombone Trombone Clarion Couplers Swell to Great Solo to Great Swell Octave Swell Unison Off Great to Solo Swell to Solo Great to Pedal Swell to Pedal Solo to Pedal

32 16 16 16 8 8 4 4 32 16 8

Great Organ Double Open Diapason Open Diapason No. 1 Open Diapason No. 2 Gamba Hohl Flute Rohr Flute Principal Gemshorn Harmonic Flute Twelfth Fifteenth Full Mixture 15.19.22.26 Sharp Mixture 26.29.33 Posaune Clarion Tremulant

16 8 8 8 8 8 4 4 4 2 2/3 2 IV III 8 4

Swell Organ Bourdon Open Diapason Gedackt Salicional Voix Céleste TC Geigen Pincipal Flauto Traverso Fifteenth Piccolo Sesquialtera 12.17 Mixture 15.19.22 Double Trumpet Trumpet Oboe Clarion Tremulant

16 8 8 8 8 4 4 2 2 II III 16 8 8 4

Solo Organ (unenclosed) Clarinet 8 Tuba 8 Clarion 4

- 27 -

Dinsdag 16 oktober --- Southwell Minster

HET ORGEL OP DE KOORAFSCHEIDING (SCREENORGAN) In de jaren 1989 tot 1994 werd druk gediscussieerd wat te doen met het orgel op de Screen. Vele plannen werden gemaakt, maar uiteindelijk deed Nicholson het voorstel om een mechanisch instrument te bouwen in de relatief kleine kast. In 1994, toen de plannen van Nicholson waren doorgesproken en hun definitieve vorm kregen, kwam het bericht dat het orgel van de St Peter’s Church in Malvern Wells te koop was wegens sluiting van de kerk. Dit orgel, oorspronkelijk uit 1868, werd aangekocht en gebruikt als basis voor een verder nieuw instrument. In 1996 was het nieuwe orgel gereed. Aangezien er geen plaats was voor de twee 32-voets registers en de Open Wood 16, zijn deze als digitale registers uitgevoerd. Vanaf de speeltafel van het Screen-organ is ook een deel van het Nave-organ bespeelbaar.

DISPOSITIE SCREEN-ORGEL Pedal Organ Subbass (digital) Open Bass (digital) Open Diapason Bourdon Principal Bass Flute Fifteenth Mixture Contra Posaune (digital) Ophicleide Bassoon Couplers Great to Pedal Swell to Pedal Choir to Pedal Solo to Pedal Swell to Choir Swell Octave to Choir Solo Sub Octave to Choir Solo to Choir Swell Sub Octave to Great Swell to Great Choir to Great Solo Sub Octave to Great Solo to Great

32 16 16 16 8 8 4 IV 32 16 16

Choir Organ Gedeckt Viol d’Amour Voix Céleste (C3) Gemshorn Spitzflute Nazard Fifteenth Blockflute Tierce Larigot Mixture Clarinet Vox Humana Tremulant Great Organ Bourdon Large Open Diapason Small Open Diapason Stopped Diapason Principal Wald Flute Fifteenth Full Mixture Sharp Mixture Trumpet Tremulant

- 28 -

8 8 8 4 4 2 2/3 2 2 1 3/5 1 1/3 III 8 8

16 8 8 8 4 4 2 IV III 8

Swell Organ Open Diapason Lieblich Gedeckt Salicional Vox Angelica (C3) Principal Nason Flute Fifteenth Sesquialtera Mixture Plein Jeu Contra Posaune Cornopean Oboe Clarion Tremulant Solo Organ Concert Flute Mounted Cornet (C3) Tremulant Bombarde

8 8 8 8 4 4 2 II III IV 16 8 8 4

4 V 8

Woendag 17 oktober --- Stratford-upon-Avon, Holy Trinity Church

Stratford-upon-Avon, Holy Trinity Church Al eeuwenlang is er sprake van koorzang in deze parochiekerk. Het huidige koor bestaat uit 36 leden (16 kinderen en 20 volwassenen ) en heeft tot taak de unieke koortraditie van de Church of England gaande te houden. Gewoonlijk zingt het koor tijdens beide diensten op de zondag. Daarbuiten zingt het ook tijdens speciale gelegenheden. Het koor staat onder leiding van de Director of Music, die behalve het instuderen van het repertoire ook tot taak heeft het algemeen muzikaal niveau van de koorleden te verhogen. HET ORGEL In 1731 bouwt Thomas Swarbrick een nieuw orgel voor een bedrag van £50. Het staat opgesteld op een balkon aan de oostkant van het schip. In 1815 wordt dit balkon vergroot omdat de “charity girls” tijdens het zingen hierop moesten staan. Tegelijkertijd wordt het orgel gerepareerd door de orgelmaker William Allen uit London. Het Swarbrick-orgel bleef staan tot 1841. Toen werd het afgebroken en vervangen door een nieuw instrument, gebouwd door William Hill, naar een ontwerp van F. Marshall uit Leamington. Dit instrument was een van de eerste orgels in Engeland met klavieren vanaf C en met een zelfstandig pedaal. Het stond opgesteld op een balkon aan de westkant van het schip, waardoor het raam in de westgevel nauwelijks meer te zien was. In de loop der tijd werd het orgel verplaatst en veranderd, o.a. door John Nicholson en door Thomas Hill.

- 29 -

Woendag 17 oktober --- Stratford-upon-Avon, Holy Trinity Church

Bij de bouw van het nieuwe orgel in 1991 door Nicholson & Co. Ltd. uit Malvern werd het Hill pijpwerk, tezamen met enkele toevoegingen, opnieuw gebruikt Als uitgangspunt werden de plannen van 1887 genomen. Great, Swell en Pedal Organs staan samen een de kas van het schip en vormen zo klanktechnisch een eenheid. Een tweede orgel, staande op de vloer, zou de begeleiding van koor en de diensten verzorgen. Ook zou dit orgel veel van het romantische pijpwerk moeten bevatten. Tijdens de Evensong op 27 januari 1991 werd het orgel ingewijd door de Bisschop van Coventry. DISPOSITIE VAN DE ORGELS UPPER ORGAN (located in Bodley Nave Case) GREAT ORGAN

SWELL ORGAN (1) PEDAL ORGAN

Double Open Diapason 16 Viola da Gamba 8

Subbass 16

Open Diapason 8

Gedeckt 8

Principal 8

Hohl Flute 8

Principal 8

Fifteenth 4

Principal 4

Stopped Flute 4

Posaune 16

Harmonic Flute 4

Flageolet 2

Fifteenth 2

Mixture 19.22.26

Couplers

Sesquialtera 12.17

Contra Fagotto 16

Swell I to Great

Mixture 15.19.22.26

Hautboy 8

Swell I to Choir

Posaune 8

Tremulant

Swell I to Pedal

Tuba Mirabilis 8

Great to Pedal

LOWER ORGAN (located behind South Aisle Screen and Tapper Transept Case)

CHOIR ORGAN SWELL ORGAN (2) PEDAL ORGAN Gedeckt 16

Open Diapason 8

Open Diapason 16

Geigen Principal 8 Hohl Flute 8

Bourdon 16

Rohr Flute 8

Salicional 8

Violone 16

Dulciana 8

Voix Celeste 8

Bass Flute 8

Gemshorn 4

Principal 4

Violon Cello 8

Harmonic Flute 4 Fifteenth 2

Trombone 16

Fifteenth 2

Mixture 17.19.22

Swell II to Great

Piccolo 2

Vox Humana 8

Swell II to Swell I

Nineteenth 1 1/3 Double Trumpet 16 Choir to Great Clarinet 8

Cornopean 8

Swell II to Pedal

Tuba Mirabilis 8

Clarion 4

Swell II to Choir

Tremulant

Tremulant

Choir to Pedal

- 30 -

Woensdag 17 oktober --- Northampton, St.-Matthew’s Church

Northampton, St.-Matthew’s Church DE KERK St Matthew's Church is gebouwd in 1893 in Gothische stijl. Liturgisch gezien is de parochie stevig geworteld in de Anglicaanse traditie, maar met een duidelijk Rooms-Katholieke uitstraling. Daarmee volgt zij de zienswijze zoals die is uitgedragen bij het tweede Vaticaanse concilie, met name de “actieve deelname van de verzamelde gemeenschap”. Muziek is niet langer het “opluisteren van de liturgie”, maar muziek IS liturgie! Er is altijd veel aandacht geweest voor muziek en kunst. Het koor begon aanvankelijk als jongens- en mannenkoor, maar tegenwoordig is het een gemengd koor van alle leeftijden. HET ORGEL Het orgel is een van de vele kunstwerken van de kerk die werden geschonken door de familie Phipps. Pickering Phipps had het land gegeven maar stierf voordat de kerk kon worden gebouwd, en zijn zoon betaalde de kerk als herinnering aan zijn vader. Diverse familieleden schonken bedragen aan de kerk. Het orgel werd uiteindelijk geschonken door de weduwe van Pickering. Het orgel werd gebouw door J.W.Walker & Sons in 1890. Het werd door dezelfde firma gerestaureerd in 1971, waarbij elektro-pneumatische tractuur werd aangelegd en een nieuwe speeltafel werd geplaatst. In 2006 werd het volledig gerestaureerd door Harrison & Harrison (Durham) in samenwerking met Kenneth Tickell & Company uit Northampton. Tevens werd een nieuwe speeltafel in stijl 1895 gebouwd en werd het Pedaal uitgebreid met een Contra Trombone 32’. DISPOSITIE Pedal Organ Double Open Diapason Open Dispason (wood) Violone (metal) Bourdon Principal Flute Contra Trombone Trombone I Choir to Pedal II Swell to Pedal III Great to Pedal IV Solo to Pedal

Choir Organ (unenclosed) Lieblich Bourdon Gamba Lieblich Gedact Dulciana Dulciana Principal Flute Harmonic Gemshorn V Swell to Choir

32 16 16 16 8 8 32 16

16 8 8 8 4 4 2

Great Organ Double Open Diapason Open Diapason No.1 Open Diapason No.2 Open Diapason No.3 Wald Flute Principal Wald Flute Twelfth Fifteenth Mixture Double Trumpet Trumpet Clarion VI Choir to Great VII Swell to Great VIII Solo to Great

16 8 8 8 8 4 4 2 2/3 2 III 16 8 4

Swell Organ Contra Gamba Open Diapason Stopped Diapason Violin Diapason Echo Gamba Vox Angelica (tenor c) Principal Flute Fifteenth Mixture Vox Humana Oboe Contra Fagotto Horn Clarion IX Tremulant X Octave XI Sub Octave Solo Organ Harmonic Flute Harmonic Flute Harmonic Piccolo Clarinet Orchestral Oboe Tuba (unenclosed) XII Tremulant

- 31 -

16 8 8 8 8 8 4 4 2 III 8 8 16 8 4

8 4 2 8 8 8

Woensdag 17 oktober --- Northampton, St.-Matthew’s Church

- 32 -

Woensdag 17 oktober --- Leicester Cathedral

Leicester, Cathedral of St.-Martin DE KATHEDRAAL Met de bouw van de oorspronkelijke Normandische kerk werd 900 jaar gelden begonnen. Tussen de 13e en de 15e eeuw werd het deze kerk, gewijd aan St.-Maarten, herbouwd en uitgebreid. Er bestonden sterke banden met de handelaren en de Gildes. Ruim 100 jaar geleden herbouwde de architect Raphael Brandon het gebouw, waarbij een torenspits van ruim 70 meter werd toegevoegd. De eerste bisschop van Leicester werd in 680 gewijd, maar in 1072 werd het bisdom opgeheven en viel het gebied onder het bisdom Lincoln. In 1927 werd Leicester weer een zelfstandig bisdom en werd de St.-Martin wederom kathedraal. HET HOOFDORGEL Bekend is dat reeds in de jaren 1547 – 1553 een orgel in de kerk aanwezig was, maar delen ervan werden in 1562 verkocht. Pas in 1766 werd een nieuw orgel besteld bij John Snetzler. Deze leverde het werk op in 1774. Dit orgel had drie manualen maar geen pedaal. In de loop der tijd werd het instument diverse malen veranderd en vergroot. In 1873 bouwde J W Walker and Sons een nieuw orgel dat werd geplaatst in het noorder transept. Veel van het Snetzler-pijpwerk werd opnieuw gebruikt, maar de tractuur was geheel nieuw. Hoewel in 1906 al een restauratie noodzakelijk werd, duurde het tot 1930 voordat de orgelmakers Harrison and Harrison het instrument brachten in de staat waarin het thans verkeert. Het werd weer opgesteld in het westelijk einde, waarbij het grootste deel van het pijpwerk in de noordelijk zijbeuk werd opgesteld en gedeelten van het Solo boven de galerij.

De kast van het Solo Organ

In 1978 vonden enkele dispositiewijziging plaats door Harrison and Harrison en in 1983 werd het orgel gerestaureerd door Hill, Norman and Beard. Bij de laatste restauratie door Harrison and Harrison in 2003 werden tractuur en speeltafel hersteld naar de toestand van 1930. Zes registers werden vervangen.

De gerenoveerde speeltafel - 33 -

Woensdag 17 oktober --- Leicester Cathedral

DISPOSITIE PEDAL ORGAN Double Open Wood Open Wood Sub Bass Open Diapason Salicional Octave Wood Principal Flute Fifteenth Ophicleide Posaune I Choir to Pedal II Swell to Pedal III Great to Pedal IV Solo to Pedal CHOIR ORGAN Double Salicional Open Diapason Claribel Flute Gemshorn Flauto Traverso Flageolet Sesquialtera V Tremulant VI Swell to Choir VII Solo to Choir

32 16 16 16 16 8 8 8 4 16 8

16 8 8 4 4 2 II

GREAT ORGAN Double Open Diapason Large Open Diapason Small Open Diapason Stopped Diapason Hohl Flute Octave Wald Flute Octave Quint Super Octave Mixture 19-22-26-29 Contra Tromba Tromba Octave Tromba VIII Reeds on Pedal IX Reeds on Choir X Reeds on Solo XI Choir to Great XII Swell to Great XIII Solo to Great

16 8 8 8 8 4 4 2 2/3 2 IV 16 8 4

SWELL ORGAN Lieblich Bourdon Open Diapason Lieblich Gedeckt Echo Gamba Voix Celestes (tenor C) Principal Lieblich Flute Fifteenth Mixture 12 - 19 - 22 Oboe Double Trumpet Trumpet Clarion XIV Tremulant XV Octave XVI Sub Octave XVII Unison Off XVIII Solo to Swell SOLO ORGAN Viole d'Orchestre Harmonic Flute Concert Flute Orchestral Bassoon Clarinet Tuba XIX Tremulant XX Octave XXI Sub Octave XXII Unison Off

16 8 8 8 8 4 4 2 III 8 16 8 4

8 8 4 16 8 8

HET KABINET ORGEL In 1972 werd een kabinetorgel met één manuaal in gebruik genomen. Dit orgel is gebouwd door Pels en van Leeuwen en heeft twee rijen pijpen: een voor de Gedackt 8' en de Roerfluit 4', de andere voor de Praestant 2' en de Sifflet 1'. Bas en discant zijn gescheiden tussen b en c’.

- 34 -

Woensdag 17 oktober ---Birmingham Town hall

Birmingham Town Hall Zowel de Town Hall als het orgel werden gebouwd op initiatief van het General Hospital van Birmingham. Het orgel kostte destijds £3,000. In 1890 werden Hall en orgel overgedragen aan de City of Birmingham

HET ORGEL William Hill bouwde dit vernieuwende instrument in de jaren 1833 tot 1837, maar werkte er na die tijd nog aan door. Het had vier manualen en pedaal; het Solo Organ leende op een ingenieuze manier registers van het Swell en Choir, en het Pedaal kreeg niet minder dan drie 32' registers met volle lengte. Eén hiervan staat in het imponerende front. De Tuba Mirabilis, die in 1837 werd geïnstalleerd, zou het eerste hogedruk tongwerk ooit zijn geweest. In 1890 herbouwde Thomas Hill het orgel als een conventioneel viermanualig instrument, waarbij het meeste van het originele pijpwerk opnieuw werd gebruikt. Met name de tongwerken veranderden van plaats. In 1933 herbouwde Henry Willis het orgel. De Choir- en Solo-secties warden vergroot tot bijna het dubbele aantal stemmen, terwijl de winddruk in sommige gevallen weden verhoogd tot drie keer de oorspronkelijke waarde. Elke beschikbaar plekje werd gebruikt en het werd een nachtmerrie om het te stemmen en te onderhouden. Bij de recente reconstructie zijn de toevoegingen van Willis weer verwijderd en werd het interieur teruggebracht naar een overzichtelijke opstelling. Voor de eerste keer is nagenoeg het gehele pedaal verdeeld over sleepladen. De enige transmissie is die van de nieuwe Bombardon 32' van de Ophicleide.

- 35 -

Woensdag 17 oktober ---Birmingham Town hall

DISPOSITIE Pedal Organ Double Open Diapason Open Diapason Wood Open Diapason Metal Violone Bourdon Principal Violoncello Bass Flute Twelfth Fifteenth Sesquialtera Mixture Bombardon Contra Trombone Ophicleide Trombone Bassoon Trumpet Clarion Choir Organ Open Diapason Stopped Diapason Cone Gamba Dulciana Principal Wald Flute Fifteenth Flautina Mixture Contra Fagotto Cornopean Krumhorn Tremulant

32 16 16 16 16 8 8 8 5 1/3 4 III III 32 32 16 16 16 8 4

8 8 8 8 4 4 2 2 II 16 8 8

Great Organ Double Open Diapason Bourdon Open Diapason I Open Diapason II Open Diapason III Stopped Diapason Quint Octave Principal Harmonic Flute Twelfth Fifteenth Full Mixture Sesquialtera Sharp Mixture Double Trumpet Posaune Clarion Bombarde Organ Bourdon Flute Nazard Quarte Tierce Larigot Plein Jeu Tremulant Bombarde Trumpet Clarion Tuba Mirabilis (Solo)

- 36 -

16 8 8 8 8 8 5 1/3 4 4 4 2 2/3 2 IV III III 16 8 4

8 4 2 2/3 2 1 3/5 1 1/3 V-VI 16 8 4 8

Swell Organ Contra Gamba Open Diapason Keraulophon Salicional Vox Angelica Claribel Flute Principal Suabe Flute Fifteenth Cornet Full Mixture Sharp Mixture Double Trumpet Cornopean Horn Oboe Clarion Tremulant Solo Organ Viola Da Gamba Viola Celeste Rohr Flute Unda Maris Flauto Traverso Harmonic Flute Piccolo Flageolet Cor Anglais Clarinet Vox Humana Tremulant Tuba Mirabilis

16 8 8 8 8 8 4 4 2 II IV IV 16 8 8 8 4

8 8 8 8 4 4 2 1 1 8 8 8

Donderdag 18 oktober --- Great Witley, St. Michael and All Angels

Great Witley, St. Michael and All Angels HET KERKGEBOUW Thomas Foley uit Stourbridge in Worcestershire kocht het landgoed in 1655. Zijn kleinzoon Thomas III besloot een nieuwe kerk te bouwen, maar overleed voorat het werk startte. Zijn weduwe en zoon lieten de werkzaamheden voortzetten, echter op een wat kleinere schaal. In 1735 was het gebouw klaar. In 1747 werd de kerk veranderd toen men op een veiling de hand wist te leggen op de ramen, plafondschilderingen en het orgel van de kapel van de Great House of Canons, Little Stanmore in Middlesex. Rond 1965 werd begonnen met de restauratie van het inmiddels in zeer slechte staat verkeerde gebouw in zeer slechte staat. In 1970 werden de ramen verwijderd, gerestaureerd en voorzien van nieuw lood. HET ORGEL De orgelkas is de originele uit Cannons, een orgel waarop G. F Handel nog heeft gespeeld. Het binnenwerk werd vergroot en gerestaureerd door Nicholsons uit Worcester rond 1860. In 1992 resp 1994 worden de tongwerken van het Swell resp. Great schoongemaakt door Trevor Tipple. DISPOSITIE Pedal Double Diapason Bourdon

16 16

Choir Open Diapason Stopped Diapason Dulciana Viol di Gamba Harmonic Flute Dulcet Cremona

8 8 8 8 4 4 8

Great Open Diapason Stopped Diapason Octave Flute Octave Quint Fifteenth Mixture 17.19.22 Trumpet

8 8 4 4 2 2/3 2 III 8

Couplers Swell to Pedal Swell to Great Choir to Pedal Great to Pedal Great to Swell Great to Choir Choir to Swell

Swell Bourdon Double Dulciana Open Diapason Stopped Diapason Bass Stopped Diapason Treble Octave Flute Doublette 15.22 Trumpet Oboe

16 16 8 8 8 4 4 II 8 8

Accessories 3 composition pedals to Great 2 composition pedals to Swell Lever pedals to Swell and Choir

- 37 -

Donderdag 18 oktober --- Nicholson

Nicholson John Nicholson (1815-1895), was de oudste zoon van de 15 kinderen van Richard Nicholson (1799-1862). Richard werd geboren in de buurt van Halifax, Yorkshire en maakte onderdelen voor houten weefgetouwen en andere machines die hierbij gebruikt werden. Door de nanapoleonitische depressie was hij gedwongen te verhuizen naar Rochdale, Lancashire. Daar werd hij pianomaker en later orgelbouwer. Waar hij de kennis vandaan had om dit te kunnen doen is niet bekend. Zijn bedrijf bloeide op en hij exporteerde zelfs orgels naar Australië. Al zijn zonen (die in leven bleven) werden orgelbouwers en startten eigen bedrijven in de ‘Midlands’ en in het noorden van Engeland. John vestigde zich in Worcester in 1840 en stichtte een bloeiend familiebedrijf. Uit deze orgelmakerij komen enkele van de beste en soms ook gewaagde orgels uit de Victoriaanse periode. Ondanks de aanwezigheid van de kathedraal en het Three Choirs Festival, werd de kerkmuziek in het graafschap Worcester slecht geleid. Dit zorgde ervoor dat de orgels van Nicholson gretig aftrek vonden. Vroege instrumenten met opvallend vooruitstrevende ontwerpen (voor Engeland) zijn bijvoorbeeld de orgels van de concert halls van Gloucester (1849) en Worcester (1854). John Nicholson woonde in de buurt van Worcester Cathedral en daar woonde ook Edward Elgar. De geestelijke en musicus Sir Frederick Gore Ouseley was zijn grote begunstiger. Hij had grote invloed op de ontwikkeling van Nicholson’s orgels. Een voorbeeld hiervan is het orgel met Noord-Europese invloeden in de kapel van de Earl of Dudley in Witley Court (1857). Nicholson produceerde ongeveer 300 instrumenten van hoge kwaliteit. John Nicholson verkocht zijn bedrijf in 1886, ging met pensioen en werd als rijk man naar zijn graf gedragen. Veel van zijn vermogen kwam uit bezit en beleggingen, en niet zozeer uit de orgels. Zijn naam werd ook door zijn opvolgers gebruikt en leeft nog steeds voort in de firma Nicholson & Company, gevestigd te Malvern. Nicholson & Compagny staat zich er op voor dat ze kwaliteit leveren. Ze willen dat hun orgels hun ‘Engels-heid’ bewaren, maar ook andere muzikale tradities vertegenwoordigen. Ze bouwen nu ook orgels met mechanische tractuur. Voorbeelden hiervan staan in Portsmouth Cathedral (foto rechts) en Southwell Minster. - 38 -

Donderdag 18 oktober --- Great Malvern, Priory

Great Malvern – Priory DE ABDIJ Niet lang na de Battle of Hastings (1066) moedigde bisschop Wulfstan van Worcester de monnik Aldwin aan om een klooster te stichten in Malvern Chase. Met de bouw werd begonnen in 1084. De Priory werd gebouwd voor veertig monniken, en was kleiner dan het nu is. Tussen 1440 en 1500 werd het gebouw groter gemaakt. De toren heeft veel gelijkenis met die van Gloucester Cathedral en werd door dezelfde steenhouwers gemaakt. Henry VII en Richard III schonken twee van de grote ramen aan de westkant en één in het noordelijk transept. In de jaren 30 van de 16de eeuw plunderde koning Henry VIII de Priory. In 1539 gaven de monniken hun gebouwen en land over aan Thomas Cromwell. In de periode daarna werd veel vernield. De Mariakapel, de kloosters en het zuidelijk transept werden neergehaald. Merkwaardig genoeg staat er van John Knotsford, die verantwoordelijk was voor veel van de vernielingen, een monument in de kerk. Het werd geschonken door zijn vrouw. De parochianen hebben de kerk gered. Hun eigen kerk in Malvern verkeerde in slechte staat, en ze besloten de kerk van de Priory te kopen. De 105 families spaarden 2 jaar en betaalden 20 pond. Tot 1860 was er vrijwel geen geld voor onderhoud. Hierdoor bleef wel veel middeleeuws glas-inlood bewaard. In 1860 werd de kerk wel volledig gerestaureerd onder leiding van George Gilbert Scott. Tijdens de tweede wereldoorlog werd het glas-in-lood verwijderd en opgeslagen. Na de oorlog werd het glas door Dr L.A. Hamand, de organist, herplaatst.

HET ORGEL In 1850 bouwde John Nicholson een orgel met twee manualen, welke hij in 1862 uitbreidde met een derde manuaal en in 1880 met een vierde. Bij deze laatste uitbreiding werd tevens de tractuur gepneumatiseerd. Het orgel bleef in deze toestand tot 1927. Toen bouwde de orgelmakers Rushworth & Draper een nieuw orgel, waarin echter wel het meeste pijpwerk van Nicholson is werd opgenomen. Hoewel het deugdelijk was gemaakt en lang goed functioneerde, was de pneumatische tractuur complex van aanleg en slecht toegankelijk. Tijdens groot onderhoud in 1977 werd veel van deze tractuur al gewijzigd, maar rond 1990 zorgden fundamentele fouten in de aanleg voor veel storingen. De orgelwind ontsnapte uit allehande lekken, die niet konden worden gerepareerd zonder nagenoeg de hele tractuur te verwijderen. Bij de laatste herbouw door Nicholson in 2004 is de situatie van 1927 deels hersteld. De pneumatische kegelladen zijn vervangen door laden met elektropneumatische tractuur. De windvoorziening is verbeterd om lekkages zoals die in het verleden hebben plaatsgevonden te vermijden. Door ruimte binnen de orgelkas te creëren kon het Swell uit de zijkamer worden verwijderd en worden geplaatst achter het Great. Het Choir-organ is naar voren geplaatst en de zijbeuk is open gemaakt zodat het geluid van het Pedaal beter de ruimte in kan spreken.

- 39 -

Donderdag 18 oktober --- Great Malvern, Priory

- 40 -

Donderdag 18 oktober --- Great Malvern, Priory

- 41 -

Donderdag 18 oktober --- Twyning - St. Mary Magdalene

Twyning

St. Mary Magdalene

DE KERK De St. Mary Magdalene's Kerk is gebouwd

in Normandische stijl en werd gerestaureerd 1867-68 door John Middleton. De toren stamt uit de 13e eeuw, evenals de dakconstructie. De huidige ramen dateren van na de restauratie in 1868, maar zijn gemaakt in de stijl van het kerkgebouw.

HET ORGEL Het orgel werd in 1880 gebouwd door John Nicholson. Het was het laatste instrument dat door hem werd vervaardigd. Rond 1969 vonden er werkzaamheden plaats door een onbekende orgelbouwer. De laatste restauratie dateert van 2004 en werd uitgevoerd door Nicholson uit Malvern. DISPOSITIE Pedal Open Diapason Bourdon Principal Couplers Swell to Pedal Swell to Great Great to Pedal

16 16 8

Great Open Diapason Clarabella Keraulophon Principal Harmonic Flute Fifteenth Trumpet Cremona

- 42 -

8 8 8 4 4 2 8 8

Swell Bourdon Open Diapason Gamba Lieblich Gedact Voix Celeste TC Principal Wald Flute Piccolo Mixture 17.19.22 Cornopean Oboe

16 8 8 8 8 4 4 2 III 8 8

Donderdag 18 oktober --- Tewkesbury, Abbey

Tewkesbury Abbey GESCHIEDENIS EN GEBOUW Hoewel de abdij in 1087 werd gesticht, duurde het nog tot 1102 voordat werd begonnen met de bouw van het klooster. In 1121, toen de kerk werd geconsecreerd, waren de werkzaamheden bijna voltooid. Na de dissolution in 1540 werden de meeste gebouwen van het klooster, inclusief de Mariakapel gesloopt en werden de stenen opnieuw gebruikt. De Abdijkerk echter werd verkocht aan de parochianen. Sinds die tijd is het interieur diverse keren veranderd, afhankelijk van de op dat moment gangbare opzet van de liturgie. Anno 2007 hebben de vieringen een zg. Anglicaans-Katholiek karakter. DE ABBEY SHOP De Abbey Shop is gevestigd in de St James Kapelin de Abbey. Hier wordt een “exciting selection of gifts” verkocht waarvan de opbrengst ten goede komt aan de Abbey. De Abbey Shop is open vanaf 9.30 uur.

WATEROVERLAST Zoals u wellicht heeft gelezen of op de televisie hebt gezien heeft dit gebied in juli van dit jaar te kampen gehad met grote wateroverlast. Door de aanhoudende zware regenval traden de beide rivieren waar Tewkesbury aan ligt, de Avon en de Severn, geheel buiten hun oevers en zetten nagenoeg het gehele stadje een meter onder water. Op de foto rechts zien we de Abbey, geheel omringd door water.

HET MILTON-ORGEL Dit orgel heeft een lange en interessante geschiedenis. In 1631 bouwde Robert Dallam een nieuw orgel voor het Magdalen College in Oxford. In 1654 werd het overgeplaatst naar Hampton Court Palace, maar in 1660 weer teruggebracht naar Magdalen College in 1660. Het orgel werd grotendeels gewijzigd door Renatus Harris in 1690.

- 43 -

Donderdag 18 oktober --- Tewkesbury, Abbey

In 1736 werd het instrument verkocht aan Tewkesbury Abbey en later geplaatst op een speciale stenen onderbouw. Door de orgelbouwer John Holland werd in 1796 een Swell-organ toegevoegd. Grote restauraties werden verricht door 'Father' Willis in 1848 en J.W. Walker in 1948 (toen de Echo en Solo–werken werden toegevoegd en een vijfmanuaals speeltafel werd geplaatst. In 1997 werd het Milton Organ herbouwd en gereconstrueerd door Kenneth Jones & Associates uit Bray als een viermanuaals instrument met 68 stemmen en 4611 pijpen. De onderste drie manualen hebben mechanische tractuur, terwijl het Solo en het gedeelte in de koorafsluiting elektro-pneumatische tractuur hebben.

DISPOSITIE Choir 26.Stopped Diapason 27.Quintadena 28.Dulciana 29'Principal 30.Chimney Flute 31.Nazard 32.Fifteenth 33.Flute 34.Tierce 35.Larigot 36.Sharp Mixture 1' 37.Cremona Tremulant Great 1.Double Diapason 2.Open Diapason No 1 3.Open Diapason No 2 4.Claribel Flute 5.Principal 6.Wald Flute 7.Twelfth 8.Sesquialtera 9.Mixture IV 10.Cymbale 1/2 11.Trumpet 12.Clarion

8' 8' 8' 4' 4' 22/3' 2' 2' 1 3/5' 1 1/3' IV 8'

16' 8' 8' 8' 4' 4' 2 2/3' III 2' II 8' 4'

Swell 14.Open Diapason 15.Stopped Diapason 16.Salicional 17.Voix Celeste TC 18.Principal 19.Open Flute 20.Flageolet 21.MixtureIII-IV 22.Double Trumpet 23.Cornopean 24.Hautbois 25.Clarion Tremulant Solo 38.Harmonic Flute 39.Violoncello 40.Traverse Flute 41.Piccolo 42.Orchestral Oboe 43.Voix Humaine 44.Horn 45.Trumpet 46.Clarion Tremulant

Couplers Solo to Swell Solo to Pedal Apse Sub-Octave Solo to Great Swell to Pedal Apse Octave Solo to Choir Great to Pedal Apse Unison Off Swell to Great Choir to Pedal Swell to Choir Choir to Great - 44 -

8' 8' 8' 8' 4' 4' 2' 2' 6' 8' 8' 4'

8' 8' 4' 2' 8' 8' 16' 8' 4'

Apse Organ 47.Cor de Nuit 48.Dolce 49.Unda Maris TC 50.Fugara 51.Flute 52.Harmonia Aetheria 53.Corno di Bassetto 54.Tuba Tremulant Pedal 55.Open Wood 56.Open Diapason 57.Subbass 58.Pedal Bourdon (Apse) 59.Quint Flute 60.Principal 61.Flute 62.Nazard 63.Fifteenth 64.Mixture IV 65.Double Horn 66.Trombone 67.Horn 68. Trumpet

8' 8' 8' 4' 4' III' 8' 8'

6' 16' 16' 16' 10 2/3' 8' 8' 2 2 /3' 4' 2 2/3' 32' 6' 16' 8'

Donderdag 18 oktober --- Tewkesbury, Abbey

HET GROVE-ORGEL Dit prachtige victoriaans instrument werd gebouwd door Michel & Thynne voor de in 1885 gehouden Inventions Exhibition. Doel hiervan van een groot en compleet orgel te bouwen met zo min mogelijk registers. Het instrument werd ook tentoongesteld op de Liverpool Exhibition het jaar daarop. De Reverend C.W. Grove, een grote weldoener van de Abbey, kocht het orgel in 1887 en schonk het aan de Abdij ter nagedachtenis van het gouden jubileum van Queen Victoria. Het werd opgesteld in het noordertransept. Toen het Milton Organ in 1948 werd herbouwd, was de bedoeling om ook het Grove-orgel te restaureren en uit te breiden, waarbij het tevens bespeelbaar moest worden gemaakt vanaf de vijf-manuaals speeltafel van Walker. Dit is echter nooit uitgevoerd, en uiteindelijk werd het gerestaureerd in 1980-81 door Bishop and Son. De enige verandering was de plaatsing van de vijf grootste pedaalpijpen, afkomstig van het oude orgel in Christ Church, Oxford. DISPOSITIE Pedal Double Open Diapason Great Bass Dolce Bass Great Flute Bombarde Choir Spitzflöte Viole Sourdine Gedact Gemshorn Zauberflöte Flautina Clarionet

32 16 16 8 16

8 8 8 4 4 2 8

Great Violon Great Open Diapason Small Open Diapason Claribel Octave Flute Octaviante Quint Mixture Great Mixture Trombone Trumpet Swell Open Diapason Flauto Traverso Viole de Gambe Voix Celeste Geigen Mixture Contra Posaune Horn Oboe Clarion Tremulant

- 45 -

16 8 8 8 4 4 II IV 16 8

8 8 8 8 4 III 16 8 8 4

Solo Harmonic Flute Violoncello Tuba Voix Humaine Tremulant

Couplers Swell to Pedal Swell to Great Swell to Choir Swell octave Choir to Pedal Choir octave Great to Pedal Solo to Pedal Solo to Great Choir Sub Octave to Great Solo Octave

8 8 8 8

- 46 -