Binnenplein abdij Averbode
Binnenplein abdij Averbode, ScherpenheuvelZichem/Tessenderlo
© OMGEVING
tekst: OMGEVING
Zicht op de kerk en het abtskwartier.
Opdrachtgever Abdij der Norbertijnen vzw Marc Fierens Abdijstraat 1 3271 Scherpenheuvel-Zichem T +32 (0)13 78 04 40
[email protected] www.abdijaverbode.be
Het vernieuwde binnenplein van de abdij van Averbode nodigt iedereen uit om van het eeuwenoude decor te genieten. Dé blikvanger van het plein is de grote waterspiegel die centraal op het plein de majestueuze gebouwen reflecteert. Naast een unieke beleving is deze waterspiegel ook een aanleiding om het binnenplein te verkennen en op een van de zitbankjes van de rust te genieten.
Opdrachthouder ontwerp OMGEVING Tompy Hoedelmans Uitbreidingstraat 390 2600 Berchem (Antwerpen) T +32 (0)3 448 22 72
[email protected] www.omgeving.be
De abdij van Averbode is gesticht in 1134. Sindsdien onderging het binnenplein verschillende transformaties. Omstreeks 1800 kreeg het zijn huidige configuratie met de kerk, het abtskwartier, de pastorij en het poortgebouw als omkadering. De inrichting van de binnenruimte was in het prille begin beperkt tot drie smalle kasseiwegen in een grasplein. Later nam het gebruik van de ruimte toe wegens het stijgend aantal bezoekers en de organisatie van activiteiten op en rond het plein. In 1976 maakte de groene invulling
Opdrachthouder uitvoering Stratica nv Frans Van Broekhoven Antwerpsesteenweg 187 3970 Leopoldsburg T +32 (0)11 34 09 90
[email protected] www.stratica.be
plaats voor een verharde, nuttige ruimte die steeds meer door autoverkeer werd overheerst. De slechte staat van de verharding, het parkeergedrag van autobestuurders en de hernieuwde vraag naar rust en eenvoud leidde eind 2010 tot de beslissing het binnenplein opnieuw aan te leggen.
Nieuw in harmonie met geschiedenis Het ontwerp streeft naar een homogene en rustige pleinruimte die haar kracht ontleent aan eenvoud. Het ‘ontvangen’ staat centraal in de nieuwe inrichting, met aandacht voor de eerste impressie die de bewoners, bezoekers en recreanten krijgen als het indrukwekkende perspectief zich net voorbij het poortgebouw ontvouwt. Het zicht op de volledige breedte van het abtskwartier wordt versterkt door de glinsterende weerkaatsing van deze gevel op een waterfilm van enkele centimeter diep. Het regenwater van het plein voedt de waterspiegel.
100
© OMGEVING
praktijkboek
Publieke Ruimte 2013
In het lichtontwerp zijn de gevels geaccentueerd en zorgen led-strips voor begeleiding op het plein.
© OMGEVING
Op warme dagen zorgt de spiegelvijver voor aangename verkoeling.
Locatie Abdijstraat 1, ScherpenheuvelZichem/Tessenderlo, provincie Vlaams-Brabant/provincie Limburg © OMGEVING
Kostprijs studieopdracht niet bekend Kostprijs uitvoering niet bekend
Ontwerpplan van het vernieuwde plein.
Het flexibele karakter van het plein blijft gegarandeerd door de mogelijkheid
Uitvoeringstermijn 95 dagen
om het water van de waterspiegel ondergronds te bufferen, waardoor voor de kerk een grote pleinruimte ontstaat voor speciale activiteiten. Aan de
Realisatie 2011-2012
rand van het plein, voor de pastorij, is een beperkt aantal parkeerplaatsen aangelegd voor minder mobiele bezoekers. Een groot groen grastapijt zorgt voor rust aan de druk bezochte abdijwinkel. Aan de andere zijde van het plein zijn de eeuwenoude lindebomen en het wandelpad met historische kasseien
© OMGEVING
Het plein is een aangename rustplaats voor recreanten.
langsheen de omheiningsmuur onaangeroerd in het ontwerp geïntegreerd.
102
© OMGEVING
praktijkboek
Publieke Ruimte 2013
Huisstijl
Het indrukwekkende perspectief ontvouwt zich vanaf het poortgebouw.
De objecten op het plein zijn in eenzelfde vormfamilie en passend bij het historische kader ontworpen. Informatieborden, afvalbakken en fietsbeugels zijn in staal uitgevoerd en kregen een donkere roestkleur die verwijst naar ijzerzandsteen. Die steensoort is typisch voor de streek en komt terug in de gevels van de abdijgebouwen. De zitbanken zijn in de huisstijl van het gebied de Merode en maken de samenhang duidelijk tussen het binnenplein
Het binnenplein voor de herinrichting.
en de recreatieve inrichtingen in de directe omgeving van de abdij. Het binnenplein is subtiel opgeladen door integratie van een tekst die verwijst naar het kloosterleven. De begintekst van de kloosterregel: ‘één van hart en één van ziel op weg naar God’ is aan weerszijden van de kerk op de boordstenen © OMGEVING
toegevoegd. Bezoekers krijgen al wandelend de volledige tekst te lezen. Een strip van led-verlichting accentueert de looprichting naar het onthaal en licht de belettering op de boordsteen aan. 103
Plaine intérieure de l’abbaye d’Averbode, ScherpenheuvelZichem/Tessenderlo C’est aux alentours de l’année 1800 que la plaine intérieure de l’abbaye d’Averbode a acquis sa configuration actuelle, avec l’église, les quartiers des abbés, le presbytère et le bâtiment du portail ceinturant les lieux. L’aménagement de la plaine intérieure proprement dite était essentiellement axé sur la voiture depuis 1976. Récemment remanié, il invite tout un chacun à profiter à nouveau de ce décor plus que séculaire. Le vaste plan d’eau reflétant les bâtiments majestueux sur la plaine constitue le grand point d’attraction des lieux.
© OMGEVING
© OMGEVING
Het binnenplein is opnieuw goed bereikbaar voor iedereen.
Zicht vanuit het poortgebouw.
Onthaalpoort Averbode De abdij van Averbode bevindt zich centraal in poort Averbode, dat is de grootste onthaalpoort van het gebied de Merode. De herinrichting van het abdijplein past in de verdere uitbouw van de poort om het gebied beter herkenbaar en toegankelijk te maken voor bezoekers. Tegelijkertijd worden de sereniteit en het historische kader van het abdijcomplex door de een© OMGEVING
voud van het ontwerp gerespecteerd. Het abdijplein ontvangt jaarlijks ca.
Informatiebord met ingewerkte verlichting.
250.000 bezoekers. Het project werd gerealiseerd met ondersteuning van het Europees landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling. 104
