TerZake NALATEN AAN GOEDE DOELEN

BIJLAGE VAN ELSEVIER MEDIA LAB

TerZake N A L AT E N A A N GOEDE DOELEN

Met erfenissen en legaten zijn in Nederland miljarden euro’s gemoeid. Geen wonder dat charitatieve instellingen veel belang hechten aan het aantrekken van nalatenschappen voor hun goede doel. En of er nu in euro’s of in natura wordt geschonken, voor de schenker geldt: een goede voorbereiding is altijd noodzakelijk.

Fotografie Kick Smeets

Pieter Jan, de laatste telg van familiebedrijf Koninklijke Tichelaar Makkum Hoofdredactie Philip Willems Design Jannie van de Goor Redactie Wilbert Geijtenbeek, Miriam Bauwer, Cleo Scheerboom, Djaja Ottenhof Eindredactie Robert van der Broek Advertentieboekingen: 06 10 55 96 50 TerZake is een bijlage van Elsevier Media Lab en valt buiten de verantwoordelijkheid van de redactie van Elsevier. De thematiek komt tot stand op basis van wensen van adverteerders en de artikelen worden door onafhankelijke journalisten gemaakt.

104

109, 117

111

113

Zes tips voor verstandig nalaten

Nu doen, straks geregeld

Nalaten in Nederland

Vastgoed en erfgoed

Je bankrekening en bezittingen spaar je in een mensenleven bij elkaar. Een waardevol bezit dat onderdak verdient, als je er niet meer bent. Oók als je geen kinderen hebt, maar huisdieren.

In één oogopslag: hoeveel geld wordt er in ons land nagelaten, neemt dat bedrag toe en welke goede doelen zijn de grootste begunstigden? Maar ook: wie zijn die erflaters en wie krijgen nu eigenlijk het meest?

Wie van zijn historische huis een levenswerk heeft gemaakt, ziet dat graag ook na zijn dood beschermd. Hoe de Vereniging Hendrick de Keyser met nagelaten woningen omgaat.

Met enige wijsheid schuift u een bij leven opgebouwd vermogen door naar de kinderen. Zorg dat de fiscus zo min mogelijk profiteert. Wees geen dief van eigen portemonnee: 6 adviezen.

TerZake | 103

Nalatenschap


Zes tips voor verstandig nalaten aan goede doelen

2. Bepaal welk deel van de erfenis naar goed doel gaat Als je geld of bezittingen wilt nalaten aan een goed doel, moet je dit vastleggen in een testament. Nalaten aan een goed doel kan op twee manieren: benoem het goede doel als erfgenaam of laat een legaat na. Door een goed doel tot erfgenaam te benoemen, geef je de organisatie alleen of samen met andere erfgenamen recht op de gehele nalatenschap. Die bestaat uit alle bezittingen maar

Wie wil dat zijn erfenis naar een goed doel gaat, zal dat in een testament moeten vastleggen. Hoe zorg je ervoor dat je vermogen op de juiste plek terechtkomt en de fiscus niet meeprofiteert?

Geld of bezittingen nalaten aan een goed doel: het is een goede manier om postuum nog iets voor de maatschappij te betekenen. Van de in 2013 overleden Nederlanders liet zo’n 4 procent hun erfenis (deels) na aan een goed doel, zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Naar schatting ging het om 500 miljoen euro. Dat bedrag is afgelopen decennia flink toegenomen: in 1982 was dat nog 55 miljoen. Wie laten dit geld na? De Vrije Universiteit in Amsterdam doet hier periodiek onderzoek naar. Uit dit onderzoek, Geven in Nederland, blijkt dat het vooral vermogende mensen zijn van wie een meerderheid geld verdiende met een eigen bedrijf. En van alle ontvangen nalatenschappen kwam 98 procent van mensen zonder kinderen. Dat wil overigens niet zeggen dat de meeste kinderloze erflaters met hun overlijden filantropische instellingen steunen: een derde van hen liet na aan een goed doel. Hoewel deze weldoeners bij leven gemiddeld genomen aan meer goede doelen gaven, hebben ze voor hun nalatenschap meestal één goed doel uitgekozen. Bepalen welk doel dat moet zijn, is nog niet zo eenvoudig. Komen je wensen overeen met de missie van de begunstigde organisatie? Heb je het gevoel dat je nalatenschap in goede handen terechtkomt? Bedenk daarbij ook welk deel van de erfenis wordt geschonken en welke constructie daarvoor opportuun is.

104 | TerZake

1. Bepaal het gewenste doel Hoewel het kiezen van een goed doel heel persoonlijk is, zijn er manieren om de keuze te vergemakkelijken. De website geefwijzer.nl kan hierbij helpen. Wie zoekt op trefwoord – zoals kanker, kunst, natuur en kerk – krijgt een overzicht van diverse organisaties. Ook zie je aan de hand van scores hoe transparant een goed doel is, hoe professioneel de organisatie in elkaar zit en in hoeverre de instelling relevante activiteiten onderneemt. Aan de hand hiervan wordt voorspeld hoe groot de kans is dat de goededoelenorganisatie iets wezenlijks bereikt.

Goede doelen zijn ook eenvoudig te vinden op de site van de Belastingdienst. Zoeken in het Programma ANBI kan op naam, trefwoord en vestigingsplaats. Dat laatste is bijvoorbeeld handig als je wilt nalaten aan een doel in de eigen woonplaats. Er wordt tevens vermeld of de instelling is aangemerkt als algemeen nut beogende instellingen (ANBI) en wanneer die ANBI-status eventueel is ingetrokken. Goed om te weten, want laat men na aan een goed doel dat niet, of niet meer als dusdanig erkend is, profiteert de fiscus mee (zie tip 3). Daarnaast zou bij de keuze voor een bepaald doel kunnen meewegen welk percentage van de inkomsten bij het doel zelf terechtkomt. Iedere ANBI is verplicht het jaarverslag, de doelstellingen en activiteiten op zijn website te publiceren. Het is ook een optie om in gesprek te gaan met een of meer goede-doelenorganisaties over hoe de organisatie te werk gaat en te bepalen of de doelstellingen en activiteiten aansluiten op de eigen wensen.

3. Kies een erkende organisatie Wie niet wil dat de Belastingdienst meeprofiteert van de erfenis, zal een goede-doelenorganisatie in het testament moeten opnemen die ook als zodanig erkend wordt. Namelijk een ANBI, culturele ANBI, een sociaal belang behartigende instelling (SBBI, zoals zangkoren en muziekverenigingen) of een steunstichting SBBI (stichting die geld inzamelt voor een jubileum van een SBBI). Deze instellingen betalen over de ontvan-

ook de schulden. Om geen risico’s te lopen, aanvaarden goede doelen een nalatenschap ‘beneficiair’: onder voorbehoud dat de bezittingen groter zijn dan de schulden. Je kunt ook een legaat nalaten aan een goed doel, in de vorm van een geldbedrag, bezittingen (zoals een huis of schilderij) of een effectenportefeuille. Je laat zo niet een bepaald percentage van de gehele erfenis na, maar een specifiek geldbedrag of bezit. Wie bijzondere kunst bezit, zou dit kunnen nalaten aan een museum of universitaire instelling. Hierdoor kunnen overige erfgenamen belastingvoordeel krijgen, mits het voorwerp van nationaal of cultuurhistorisch belang is. Hoe werkt het? ‘Je kunt nu al laten beoordelen of erfgenamen de erfbelasting in natura kunnen betalen met het kunstvoorwerp’, vertelt Sigrid Hemels (42), hoogleraar belastingrecht aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

gen nalatenschappen geen erfbelasting. Heeft de Belastingdienst het goede doel niet als zodanig erkend, dan valt de organisatie voor de erfbelasting in de categorie ‘overige erfgenamen’. Slechts de eerste 2.111 euro is vrijgesteld van belasting en over het bedrag daarboven betaalt de instelling trapsgewijs 30 en 40 procent erfbelasting. De staat neemt dan een forse hap uit de nalatenschap. Ter indicatie: bij een nalatenschap van een ton gaat 29.366 euro naar de fiscus. ‘Maar dat het goede doel op het moment dat je het testament opstelt die status heeft, is nog geen garantie dat het die status behoudt’, waarschuwt Sigrid Hemels. ‘Wil je er zeker van zijn dat niets van de voor het goede doel bestemde geld bij de fiscus belandt? Dan kun je in het testament een voorbehoud maken. Daarbij zou je zelfs kunnen aangeven welk goede doel eventueel tweede keus is als de eerste keus de status verliest.’

TerZake

‘De erfbelasting wordt dan kwijtgescholden tot maximaal 120 procent van de taxatiewaarde van het object. Het kunstvoorwerp komt in het bezit van de overheid, die ervoor zorgt dat het naar een Nederlands museum of universitaire instelling gaat. Ook als de kunst in eerste instantie naar de erfgenamen gaat, kunnen ze een aanvraag doen om de erfbelasting deels of volledig met het kunstvoorwerp te betalen.’

NAL ATE N A AN GOEDE DOELEN

4. Laat gericht na in fonds of stichting op naam Wie eenmaal aan een goed doel gegeven heeft, is niet alleen zijn geld, maar ook de zeggenschap hierover kwijt. Toch is het mogelijk om het doel van je erfenis of schenking nauwkeuriger af te bakenen. Namelijk door binnen een grotere goede-doelenorganisatie een eigen fonds op naam op te richten. Daarvoor gelden voorwaarden: het specifieke doel van de stichting moet passen binnen de doelstelling van de gehele organisatie en vaak is er een minimale inleg (een ton bij KWF Kankerbestrijding en 50.000 euro bij het Prins Bernhard Cultuurfonds). Een willekeurig voorbeeld van een fonds op naam is het Fonds van de sociale integratie van hoogbegaafde jongeren, waarbij projecten op dat vlak ondersteund worden. Het fonds is opgericht uit de nalatenschap van het echtpaar Los-De Vries en valt onder het Oranje Fonds. Wie een > TerZake | 105

Nalatenschap fonds op naam instelt, bepaalt zelf de naam en de doelstelling. De koepelorganisatie zorgt voor de administratieve afhandeling en regelt dat het afgesproken bedrag bij het gekozen doel terechtkomt. Past het beoogde doel niet binnen een bestaand goed doel? Dan kun je overwegen om een stichting op naam op te richten of die te laten oprichten na overlijden. Dat vergt beduidend meer inspanningen. Zo moet de nieuwe stichting bij voorkeur een ANBI-status verkrijgen, zodat er geen erfbelasting betaald hoeft te worden. Bij een ANBI moet je zorgen voor een jaarrekening, duidelijke doelstellingen en een website. Een ander nadeel is dat er een betrouwbaar en gedreven persoon gevonden moet worden die na overlijden van de initiatiefnemer de administratie doet en het geld beheert. Een professional inschakelen kan, maar die moet ook betaald worden, zodat er minder geld bij het goede doel terechtkomt.

5. Vergeet je kinderen niet Als je kinderen hebt, kun je niet het gehele vermogen nalaten aan een goed doel. Pim Huijgen (59), hoogleraar notarieel recht aan de Universiteit Leiden: ‘Eigen kinderen – of kleinkinderen in hun plaats als een kind is overleden – hebben altijd recht op een deel van de erfenis, zelfs als ze onterfd zijn. Die zogenoemde legitieme portie is een geldbedrag ter grootte van de helft van wat het kind geërfd zou hebben zonder onterfd te zijn.’ Alleenstaanden zonder kinderen kunnen via een testament zelf 106 | TerZake


TerZake NAL ATE N A AN GOEDE DOELEN

‘Geven bij leven’ is edelmoedig, maar vergeet jezelf niet

bepalen waar hun volledige vermogen bij overlijden naar toe gaat. Dat is ook het geval als er geen kinderen zijn, maar er wel een echtgenoot of geregistreerd partner is. Huijgen: ‘De langstlevende partner heeft geen recht op een legitieme portie. Wel kan de partner de echtelijke woning en meubels blijven gebruiken en – indien nodig ter verzorging – rust dat vruchtgebruik ook op een beperkt deel van de rest van de nalatenschap.’ Uiteraard is het voor de nabestaanden wel even slikken als de erfenis onverwacht niet naar hen maar naar een goed doel gaat. Het overkwam de vrouw en stiefkinderen van de vorig jaar overleden miljonair Arend Broekhuis. Hij liet een erfenis van 26 miljoen euro en een groot landhuis achter aan het Leger des Heils en de Zonnebloem, meldde AD in oktober vorig jaar. Een jaar voor zijn overlijden had hij zijn testament aangepast. De familie heeft een rechtszaak aangespannen; Broekhuis zou dement en dus wilsonbekwaam zijn geweest toen hij dat testament opstelde. De zaak loopt nog.

6. Alternatief: geef met warme hand In plaats van bij overlijden geld na te laten aan een goed doel, kun je natuurlijk ook al bij leven geven aan een of meer doelen. ‘Geven met de warme hand is toch veel leuker dan met de koude hand’, vindt Hemels. ‘Je ziet dan met eigen ogen wat er met het geld gebeurt. Er is bovendien belastingvoordeel te behalen.’ Wat zijn de spelregels? Wie periodiek vijf jaar lang hetzelfde bedrag geeft aan dezelfde ANBI, culturele ANBI óf vereniging die aan bepaalde eisen voldoet, kan dat bedrag volledig aftrekken van de aangifte voor de inkomsten- of vennootschapsbelasting. Er geldt geen drempel- of maximumbedrag. De periodieke gift moet in een – bij de Belastingdienst te downloaden – akte worden vastgelegd. Daarvoor hoef je niet naar de notaris. Wie zich niet voor vijf jaar wil vastleggen aan één bepaald doel, kan in sommige gevallen toch met fiscaal voordeel aan één of meer doelen schenken. Je moet dan minimaal een bepaald bedrag schenken: 60 euro en minstens 1 procent van het inkomen. Bovendien is het deel dat boven 10 procent van het inkomen komt, niet aftrekbaar. Erkende goeden doelen hoeven over ontvangen schenkingen geen belasting te betalen. Ondanks de eerdergenoemde voordelen heeft ‘geven bij leven’ ook een belangrijk nadeel: het is moeilijk in te schatten hoeveel je achter de hand moet houden voor een financieel zorgeloos leven. Eens gegeven, blijft gegeven. (MB)

ADVERTENTIE 2

Portret



Hoe het begon ‘We zijn allebei gepensioneerd, zonder kinderen. We hadden ons er niet eerder in verdiept, maar in een situatie zoals die van ons moet je toch nadenken wat verstandig en handig is. Omdat het om een behoorlijke hoeveelheid geld gaat willen we dat het goed geregeld is. Toen hebben we bedacht dat we wilden nalaten aan een tweetal goede doelen.’

ADVERTENTIE 3

Twee goede doelen ‘We hebben het aantal goede doelen bewust beperkt tot twee omdat het anders te veel versnipperd wordt. Ik heb gekozen voor KiKa, mijn vrouw koos de Dierenbescherming. We hebben altijd huisdieren gehad en zijn sowieso begaan met het welzijn van dieren. De Dierenbescherming is een organisatie die honderdvijftig jaar bestaat en van de hoed en de rand weet. Ze zijn breed georiënteerd en richten zich op alle dieren. Kwetsbare dieren en kinderen, daar moet altijd extra aandacht voor zijn.’

Juridisch


‘Ik denk niet dat mijn broers en zussen op mijn erfenis zitten te wachten’ Ben Hoogsteden (66) en zijn vrouw Delzuithi (65) laten hun vermogen na aan twee goede doelen: de Dierenbescherming en KiKa. Ben werkte in de financiële sector, zijn vrouw was administratrice. Omdat het echtpaar geen kinderen heeft vroegen zij zich af wat ze met hun nalatenschap zouden doen.

‘We zijn naar de notaris geweest zodat alles voor derden helder is. De notaris moet het allemaal begeleiden, hij is de executeur. We hebben ook vastgelegd dat bij overlijden van één van ons we elkaars erfgenaam zijn. Uiteindelijk gaat de totale nalatenschap naar de goede doelen. Bij de Dierenbescherming is verder geregeld dat de huisdieren netjes worden opgevangen. Zij weten wat onze wensen zijn ten aanzien van de bemiddeling van onze dieren na overlijden van de langstlevende.’

Familie niet belasten ‘Ik heb enkele broers en zussen, die ouder zijn dan ik. Ik denk niet dat zij op mijn erfenis zitten te wachten, ze hebben het geld niet nodig. Ook een overweging was, dat er heel veel tijd gaat zitten in de afwikkeling van een nalatenschap. De Belastingdienst hangt bijvoorbeeld als eerste aan je broek bij een overlijden. Bij het overlijden van mijn schoonmoeder kreeg ik vijf jaar nadien nog brieven van de fiscus. Alles is nu goed geregeld, dus is er ook geen sprake van belasting voor de nabestaanden.’ (DO) TerZake | 109



Nederlanders laten steeds meer na

9

Partner 3 miljard euro

Nalatenschappen x miljard euro

11,3

11,9

12,5

12,0

14,0

13,9

2007

2008

2009

2010

2011

117.760 mensen lieten in 2011 iets na. Met een gemiddelde waarde van

3

7,6

14,5

Meer voor de goede zaak

7,9

x miljoen euro 10

239

255

251

2010

2011

2012

265

234 2009

2013

250 2008

5

243

12,5

2007

10,4 6

4

223

12,8

9,3

2006

7,4 7

27,8 %

182

8

14,9 %

2006

20

kinderen en partner krijgen het meest

Overige familie en niet-verwanten 1,6 miljard euro

110.000 euro

2

Wie erft wat?

10,3

39

3,3 %

Belanghebbenden 360 miljoen euro

2005

1

Kinderen 5.8 miljard euro

2005

Bronnen: Centraal Bureau voor de Statistiek, Onderzoek Geven in Nederland 2015, Centrum voor Filantropische Studies van de Vrije Universiteit, Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF)

ADVERTENTIE 4

Jaarlijks komt circa 14 miljard euro vrij uit nalatenschappen. Dat bedrag is groeiende: tien jaar geleden bedroeg de opbrengst uit nalatenschappen nog maar 10 miljard euro. Verreweg het grootste deel van het achtergelaten vermogen blijft binnen de familie. Kinderen alleen al zijn goed voor ruim de helft. Toch neemt het schenken en nalaten aan goede doelen in Nederland in populariteit toe. Gezondheidsfondsen zijn favoriet, gevolgd door maatschappelijke en sociale doelen en internationale hulporganisaties. Van de 4,4 miljard euro die we in totaal per jaar aan goede doelen geven, komt 0,3 miljard euro uit nalatenschappen. Dit laatste bedrag is vertekend door de werkelijkheid, zo weten onderzoekers: vermogensfondsen, die vaak zijn opgericht door vermogende families om strategisch te geven, delen uit privacyoverwegingen hun giften en nalatenschappen aan goede doelen niet. Ook van religieuze doelen is de ontvangen opbrengst uit nalatenschappen veelal onbekend.

53,8%

Meeste naar goed doel gezondheid Top 10 nalatenschappen naar fondswervende goede doelen in miljoenen euro’s 1 KWF Kankerbestrijding 2 Leger des Heils Fondsenwerving 3 Zonnebloem 4 Nederlandse Hartstichting 5 Nederlandse Rode Kruis

6 Artsen zonder Grenzen 7 Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij 8 Wereld Natuur Fonds 9 Cordaid 10 Dierenbescherming

Wie laat na aan goede doelen? Gever is:

kinderloos •Vaak Vermogend •Vaak ondernemer •Geeft bij leven al aan goede doelen • TerZake | 111

Nalaten in natura


Directeur Carlo Huijts van Vereniging Hendrick de Keyser


ADVERTENTIE 5

Erfstenen voor het nageslacht

Fotografie Maarten Noordijk

Nalaten is niet altijd een kwestie van een geldbedrag overmaken. Wie zijn leven lang in een historisch pand heeft gewoond en dat beschikbaar wil stellen voor toekomstige generaties, kan in natura schenken of nalaten aan Vereniging Hendrick de Keyser.

In een knik in de Amsterdamse Herengracht staat Huis Bartolotti. Het is vernoemd naar zijn eerste bewoner, een zeventiende-eeuwse koopman in Italië, Willem van den Heuvel (1560-1634), die zijn naam veritalianiseerde tot Guillielmo Bartolotti van den Heuvel. Hoewel betwist wordt dat het markante pand door de toenmalige stadssteenhouwer Hendrick de Keyser (1565-1621) werd ontworpen, is het al wel ruim negen decennia eigendom van Vereniging Hendrick de Keyser. Hoeveel miljoenen euro’s het pand waard is, is niet van belang – de vereniging doet het pand niet van de hand. Deze organisatie bezit en onderhoudt namelijk zonder winstoogmerk historische huizen en gebouwen, om ze te bewaren voor het nageslacht. De vereniging koopt soms bedreigde panden, zoals de huidige vestigingslocatie, maar de voornaamste bron van nieuwe eigendommen zijn legaten en schenkingen. Directeur Carlo Huijts (59): ‘Hebben we een pand eenmaal verworven, dan verkopen we het nooit meer.’

Symbolisch bedrag De vereniging bezit opgeteld vierhonderd panden, verspreid over het hele land. Afgelopen jaar kreeg de organisatie bijna 900.000 euro aan schenkingen en legaten binnen, maar de voornaamste aanwinsten betreffen schenkingen in natura en zogenaamde 1-eurotransacties met gemeenten. Gemeenten die bijzondere historische gebouwen niet winstgevend kunnen exploiteren verkopen deze vaak voor een symbolisch > TerZake | 113

Nalaten in Natura

bedrag aan Vereniging Hendrick de Keyser. Daarbij gaat het niet alleen om mooie zeventiende-eeuwse gevels. Ook het interieur achter de façade maakt een object interessant. Of juist niet: in moderne appartementen gesplitste historische panden, met gemarmerde badkamers en messing kranen staan nadrukkelijk niet op de wensenlijst van Huijts. ‘Is er een duidelijke samenhang tussen gevel, casco en interieur – ja, dan vinden wij dat we moeten optreden.’

Vijf eeuwen geschiedenis Dat betekent overigens niet dat elk pand uit de Gouden Eeuw ook ingericht moet zijn alsof er nog een patriciër uit die tijd woont. Bij de restauratie van verworven panden houdt de vereniging rekening met de historie van het interieur. Huijts: ‘Het zachtboard gaat eruit, maar een negentiende-eeuws plafond laten we gewoon zitten, ook als het een pand uit de achttiende of zeventiende eeuw betreft. Met het interieur gaan we altijd terug naar de laatste fase die kwaliteit heeft.’ Het oudste pand in eigendom van de vereniging is een middeleeuws huis genaamd ‘t Zeepaert in het centrum van Dordrecht. De voorgevel, kap, het casco en zelfs delen van het interieur dateren van 1495. Maar het cultuurhistorisch erfgoed dat Huijts op het oog heeft, kan ook van veel recenter datum zijn. Een voorbeeld daarvan is een pand in het Brabantse Best, dat door architect Hans van der Laan (1904–1991) is ontworpen en in 1983 gereed kwam. Huijts: ‘De geschiedenis begint voor ons eind vijftiende eeuw, en eindigt gisteren.’

Schenkers op gesprek Hoewel de vereniging zelf niet in de vastgoedhandel actief is, heeft ze wel te maken met de wetten van de vastgoedmarkt. Omdat de vereniging geen panden met winst mag verkopen, is het uit de markt halen van de veelal in historische stadscentra gelegen panden een prijzige aangelegenheid. Ook de hoge eisen aan de restauratie kosten veel geld. De financiële uitdaging van de organisatie is dan ook om voldoende geld aan te trekken. Dat kan door schenkingen en legaten, maar ook door de verhuur (in 2014 bedroegen de huurinkomsten 8,4 miljoen euro). Vereniging Hendrick de Keyser verhuurt zijn panden als woning: zo’n 235 eenheden betreffen sociale huurwoningen, de rest wordt verhuurd voor maandelijkse huurprijzen die variëren van 700 tot 5.000 euro. Schenkers verliezen alle eigendomsrechten op hun pand. Toch hebben veel van hen een wensenlijstje bij de overdracht aan de vereniging. Niet gek, vindt Huijts, want: ‘veel eigenaren hebben zelf decennialang hun vrije uren en vermogen gestoken in het onderhoud. En vaak ook nog in het nauwgezet herstellen van hun pand in de oorspronkelijke staat.’ Daarom adviseert Huijts schenkers of nalaters vooraf een gesprek aan te gaan. Dat voorkomt onmogelijkheden die pas na het overlijden van een eigenaar opduiken. Huijts: ‘Het komt voor dat mensen ons in hun testament opnemen, maar dat wij pas een jaar later worden ingelicht door een notaris. Dan zijn de 114 | TerZake

bijpassende spiegels, schouwstukken en haardplaten allang meegenomen door neefjes en nichtjes. In die gevallen treffen wij een totaal gestript pand aan, met veel gebreken.’ De vraag die nalaters zich zouden moeten stellen, is hoe zij nu wensen dat hun pand straks behouden blijft. Ook is het mogelijk om een pand bij leven te schenken. De vereniging neemt geregeld huizen over van bewoners, die na de schenking nog jaren in het pand verblijven. Huijts: ‘Ze betalen geen huur en wij beheren en onderhouden het pand tot hun overlijden. Dit is vooral interessant voor mensen die ouder zijn en niet meer de energie hebben voor het broodnodige onderhoud.’ Als het een huis met een familiegeschiedenis betreft, zijn er regelingen te treffen, waarbij ook kinderen of andere erfgenamen het recht krijgen van eerste huur.

Keuzes maken Het is niet ongebruikelijk dat mensen bij het nalaten van hun woning ook een deel van de waarde willen verzilveren. Bijvoorbeeld om een resterende hypotheeklening af te lossen, of om aan andere nabestaanden te schenken. Ook komt het voor dat de eigenaars hun erfenis willen spreiden over meer goede doelen, waarvan de vereniging er een is. Huijts deinst daarvoor terug: ‘Wij zijn niet een middel om een ander goed doel te bereiken. Wij zijn zelf een ideële organisatie, een goed doel dus. Omdat wij verplichtingen voor de lange termijn aangaan, is het onze uitdaging om een overname exploitabel te krijgen. Daarover scherp onderhandelen heeft voor ons niet zo veel zin.’ Meestal vraagt Huijts deze gegadigden te kiezen voor één goed doel: Hendrick de Keyser. ‘Soms gaat een transactie dan niet door.’ De vereniging heeft naast zijn vierhonderd panden ook een groeiende collectie van roerende goederen. Die variëren van servies tot meubelcollecties. Huijts: ‘Daarmee richten we onze panden in. In Amsterdamse huizen kunnen we bijvoorbeeld een historische Amsterdamse klok plaatsen.’ (WG)


Ook als je een huis schenkt, kun je er onder voorwaarden blijven wonen

Tips voor het nalaten van een woning . Ga vooraf altijd in gesprek met de goede-doelenorganisatie. . Los uw leningen af. . Bepaal wat bij het pand hoort en wat niet. . B edenk wat er in de eerste dagen na uw overlijden gebeuren zal.

Wie wordt er gebeld? Wie verdeelt de erfenis en hoe? Verwerk dat in een opdracht voor uw executeur.

.W at gebeurt er met het pand als u uw laatste jaren in een verzorgingshuis zult doorbrengen?

. Z org dat iemand in uw omgeving op de hoogte is van uw wensen. . Betrek uw kinderen bij uw keuzes.

ADVERTENTIE 6

Portret



Hoe het begon ‘Eind jaren tachtig zijn mijn ouders gestorven. De twee huizen waren toen eigendom van het bedrijf. Ik was geen directeur meer en mij werd gevraagd een bod te doen. Ik heb ze gekocht en gerestaureerd. Dan moeten de panden ook verder verzorgd blijven en ik wist dat Hendrick de Keyser daar interesse voor had. We zijn in gesprek geraakt en in een middag hebben we besloten hoe ze moesten worden overgedragen.’

ADVERTENTIE 7

Geschiedenis van de huizen ‘Het grote huis is gebouwd in de eerste helft van de zeventiende eeuw en is kort daarna in het bezit gekomen van de familie. De begane grond werd bewoond door de fabrikant en zijn familie. De verdiepingen dienden als opslag voor beschilderde tegels en schotels van de verderop gelegen aardewerkfabriek. Halverwege de achttiende eeuw is het naastgelegen pand erbij gekocht als kantoor en voor een inpakkerij van de breekbare producten. Het grote huis is van vader op zoon Tichelaar in rechte lijn bewoond geweest. Ik was de laatste en heb het met zijn zeventienduizend tegels toevertrouwd aan Hendrick de Keyser.’

Juridisch


‘Klaar is maar klaar, de boedel is opgeruimd’ Pieter Jan (87) is de laatste telg uit de familie Tichelaar van aardewerkfabriek Koninklijke Tichelaar Makkum. In 1999 droeg hij het zeventiende-eeuwse woonhuis en het naastgelegen kantoorpand over aan Vereniging Hendrick de Keyser, die zich inzet voor het behoud van belangrijke historische panden.

‘De vereniging heeft de gebouwen gekregen met overname van de hypotheek. De betegeling in het huis heb ik geschonken. Sommige van die duizenden tegels zijn nog van vóór de tijd dat wij zelf tegels maakten. Voor het laatste deel van de verbouwing nam ik een hypotheek, een betrekkelijk kleine. Met de verkoop was ik mijn bezit kwijt, maar ook mijn schulden. Ik mocht er wel ‘‘om niet’’ ‘tot mijn dood blijven wonen. Tot drie jaar geleden heb ik dat gedaan. Nu woon ik op hun kosten in een kleiner huis.’

Schenking en geen nalatenschap ‘Het maakt eigenlijk geen verschil. Klaar is maar klaar, de boedel is opgeruimd. Anders zou mijn zoon er ook iets mee moeten doen en die heeft daar helemaal geen zin in. Wij woonden vijf huizen verder en daar is hij ook opgegroeid. Waar ik nog een emotionele binding heb met het huis, heeft hij dat helemaal niet. Ik wilde er zeker van zijn dat het bewaard zou blijven en genoot van het voordeel dat ik er kon blijven wonen. Dat was geen slechte deal.’ (DO) TerZake | 117

ADVERTENTIE 8

TerZake NALATEN AAN GOEDE DOELEN

Recommend Documents