Terugkoppeling monitor subsidieregeling ‘Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016’ Tussenmeting 2015 Portret samenwerkingsverband P029
Opdrachtgever: ministerie van OCW Utrecht, oktober 2015 © Oberon/FSW,UU Contact: Oberon Postbus 1423 3500 BK Utrecht 030-2306090 e-mailadres:
[email protected]
Oberon en FSW/UU – SWV portret monitor versterking samenwerking tussenmeting 2015
1
2
Inleiding
Uw samenwerkingsverband (SWV) P029 heeft meegedaan aan de begin- en tussenmeting van het monitoronderzoek van de subsidieregeling “Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 20132016’. Dit monitoronderzoek voeren Oberon en de Faculteit Sociale Wetenschappen van de universiteit Utrecht (FSW/UU) uit in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. We hebben in deze begin- en tussenmeting een vragenlijst uitgezet onder alle deelnemende SWV’s. Daarvoor hebben we verschillende doelgroepen benaderd: leden van de projectteams, directie en opleiders van lerarenopleidingen, bestuurders, schoolleiders, praktijkbegeleiders van scholen en studenten en startende leraren. Vorige keer heeft u een terugkoppeling ontvangen van de beginmeting. Dit SWV-portret gaat over de versterking van de samenwerking in uw samenwerkingsverband op basis van de tussenmeting. We presenteren in grafieken de huidige stand van zaken. We laten zien: hoe er binnen uw SWV wordt samengewerkt en hoe tevreden u daar over bent, de manier waarop thema’s terugkomen in het curriculum en de begeleiding in de opleiding en de scholen en de tevredenheid van studenten en startende leraren hierover, de wijze waarop in uw SWV wordt samengewerkt rond de startende leraar en hoe tevreden de startende leraar daarover is, en de mening van studenten over de relatie tussen de opleiding en de school. Tevens presenteren we in de grafieken een benchmark: het gemiddelde van alle SWV’s uit uw sector (po, vo of mbo) in de tussenmeting. Waar relevant worden ook de scores uit de beginmeting gepresenteerd. Leeswijzer De resultaten in dit SWV portret geven we weer in figuren. Aan de hand van de benchmark en de resultaten van de beginmeting kunt u zelf de situatie in uw SWV interpreteren. Voor het overzicht staat steeds de code van uw SWV aangegeven, evenals de sector. U ziet in de grafieken achtereenvolgens (van links naar rechts of van boven naar beneden) de scores van uw SWV in de beginmeting (B[SVW nummer], de scores van uw SWV van de tussenmeting (T[SWV nummer] en de benchmark. Onderdelen van de samenwerking zijn niet altijd bij alle doelgroepen bevraagd. Bij de grafieken staat daarom altijd aangegeven welke doelgroepen gegevens hebben aangeleverd. N.B.: De gegevens zijn vanuit uw SWV verstrekt aan Oberon en FSW/UU tijdens het onderzoek door meerdere mensen. Het kan zijn dat vanuit uw SWV minder dan 10 mensen een vragenlijst hebben ingevuld. U kunt in hoofdstuk 2 zien of dat voor uw SWV het geval is. Indien uw SWV minder dan 10 respondenten heeft worden er geen gegevens over uw SWV weergegeven. Het aantal respondenten is dan te laag om een goed beeld te krijgen van de situatie in het SWV. Dit kan gelden voor de beginmeting, de tussenmeting en beide metingen. De figuren tonen altijd de gegevens over uw sector, waar de gegevens van uw SWV wel deel van uitmaken. Het kan ook zijn dat één of meerdere figuren voor uw SWV leeg blijft. Dit betekent dat we dan over het betreffende onderwerp geen gegevens hebben ontvangen. Bij de grafieken van uw SWV en uw sector staat aangegeven hoeveel mensen deze vraag hebben beantwoord (met N= ..). Achterin het portret in hoofdstuk 7 vindt u een samenvatting van de tussenmeting tot nu toe. Hierin staan de conclusies over alle SWV’s samen op basis van de vragenlijst. Een serie interviews en documentanalyse volgt nog. We starten het portret in hoofdstuk 2 met een overzicht van de respons binnen uw SWV en de SWV’s in uw sector.
Oberon en FSW/UU – SWV portret monitor versterking samenwerking tussenmeting 2015
2
3
De respons
Hieronder ziet u in het figuur het totaal aantal mensen dat de vragenlijst heeft ingevuld voor uw SWV en het aantal per doelgroep. Dezelfde gegevens ziet u ook voor de benchmark. Figuur 1. Totale respons en respons per doelgroep in aantallen
(B) SWV P029 [N= 43]
(T) SWV P029 [N= 107]
5
9 18 2
7
13
25
57
14
Opleidingen
Scholen
Opleidingen
Scholen
Studenten
Startende leraren
Studenten
Startende leraren
Projectteam
Projectteam
SWVs PO [N=2371] 134
165 228
392
1452
Opleidingen
Scholen
Studenten
Startende leraren
Projectteam
Oberon en FSW/UU – SWV portret monitor versterking samenwerking tussenmeting 2015
3
4
De Samenwerking
We presenteren hier vier figuren over de samenwerking in uw SWV en de tevredenheid hierover. We vergelijken de gegevens van uw SWV met die van alle SWV’s uit uw sector en met de beginmeting.
SWVs PO [N= (T) SWV P029 (B) SWV P029 163] [N= 7] [N= 9]
Figuur 2 Bent u al met al tevreden over de samenwerking binnen het samenwerkingsverband? In percentages (alleen projectteam)
56%
11%
33%
86%
14%
21%
0%
10%
71%
20%
30%
40%
50%
60%
9%
70%
80%
90%
heel tevreden
tevreden
niet tevreden, niet ontevreden
ontevreden
heel ontevreden
dat weet ik niet / is niet van toepassing
100%
Figuur 3 Worden binnen het samenwerkingsverband de wederzijdse behoeften en vragen m.b.t. de samenwerking bevraagd? In percentage antwoord ‘ja’ (alleen projectteam) 100%
100%
96%
(T) SWV P029 [N= 7]
SWVs PO [N= 163]
90% 80%
70%
67%
60% 50%
40% 30% 20%
10% 0% (B) SWV P029 [N= 9]
Oberon en FSW/UU – SWV portret monitor versterking samenwerking tussenmeting 2015
5
Figuur 4 is er in het afgelopen schooljaar binnen het samenwerkingsverband actie ondernomen om de samenwerking te verbeteren? In percentage ‘ja’ (alleen projectteam) 100% 86%
90%
75%
80%
70% 60%
56%
50%
40% 30% 20% 10%
0% (B) SWV P029 [N= 9]
(T) SWV P029 [N= 7]
SWVs PO [N= 163]
Figuur 5 Waar waren deze acties ter verbetering van de samenwerking vooral op gericht? In aantal keer genoemd, als percentage van het totaal aantal genoemde aspecten (alleen projectteam) herstel van het wederzijds vertrouwen
anders meer evenwicht in rol-en/of taakverdeling facilitering (tijd en geld)
herformulering van de doelen verbetering van de communicatie professionalisering en/of scholing aanpassing afspraken en procedures 0% (B) SWV P029 [N= 5]
20%
40%
(T) SWV P029 [N= 6]
60%
80%
SWVs PO [N= 122]
100%
120%
Oberon en FSW/UU – SWV portret monitor versterking samenwerking tussenmeting 2015
4
6
Aandacht voor de thema’s
We presenteren in dit deel in negen figuren de mate waarin de thema’s opbrengstgericht werken, omgaan met verschillen, pesten, en ouderbetrokkenheid aandacht krijgen in de lerarenopleidingen en de scholen, de tevredenheid van de studenten en startende leraren hierover en de tevredenheid van alle betrokkenen over de vaardigheden van de studenten en startende leraren op deze thema’s. Figuur 6 In hoeverre wordt momenteel in het curriculum van uw lerarenopleiding aandacht besteed aan het thema opbrengstgericht werken? In percentages (alleen respondenten van lerarenopleidingen) 100%
(B) SWV P029 5%
90%
(T) SWV P029
SWV's PO
16%
19%
15%
11%
80% 70%
42%
57% 44%
60% 50%
100% 84%
40% 30%
53%
43%
20%
39%
10%
13%
0% Eenjarige 1e en 2e 3e en 4e LO [N=0] jaar [N=19]jaar [N=19]
Niet
Eenjarige 1e en 2e 3e en 4e LO [N=0] jaar [N=14]jaar [N=14]
Weinig
Veel
79%
69%
2%
9% 0%
Eenjarige 1e en 2e 3e en 4e LO [N=16] jaar jaar [N=248] [N=248]
Weet niet/niet van toepassing
Figuur 7 In hoeverre wordt momenteel in het curriculum van uw lerarenopleiding aandacht besteed aan het thema omgaan met verschillen? In percentages (alleen respondenten van lerarenopleidingen) 100%
(B) SWV P029 5%
90% 80%
(T) SWV P029
SWV's PO 13%
16%
26%
7%
7%
43%
70% 57%
60% 50%
40%
100%
89%
88%
84% 63%
30%
57%
20%
35%
10% 0%
5%
0%
Eenjarige 1e en 2e 3e en 4e LO [N=0] jaar [N=19]jaar [N=19]
Niet
Eenjarige 1e en 2e 3e en 4e LO [N=0] jaar [N=14]jaar [N=14]
Weinig
Veel
3% 0%
Eenjarige 1e en 2e 3e en 4e LO [N=16] jaar jaar [N=248] [N=248]
Weet niet/niet van toepassing
Oberon en FSW/UU – SWV portret monitor versterking samenwerking tussenmeting 2015
7
Figuur 8 In hoeverre wordt momenteel in het curriculum van uw lerarenopleiding aandacht besteed aan het thema ouderbetrokkenheid? In percentages (alleen respondenten van lerarenopleidingen) 100% 90%
(B) SWV P029 5% 5%
(T) SWV P029
SWV's PO
7%
16%
19%
80%
16%
12%
13%
70%
50%
71%
47%
60% 74%
56%
50%
79%
58%
40% 30% 20% 10%
37%
29%
30%
31%
16%
14%
13%
Eenjarige 1e en 2e 3e en 4e LO [N=0] jaar [N=19]jaar [N=19]
Eenjarige 1e en 2e 3e en 4e LO [N=0] jaar [N=14]jaar [N=14]
Eenjarige 1e en 2e 3e en 4e LO [N=16] jaar jaar [N=248] [N=248]
0%
Niet
Weinig
Veel
2%
Weet niet/niet van toepassing
Figuur 9 In hoeverre wordt momenteel in het curriculum van uw lerarenopleiding aandacht besteed aan het thema pesten? In percentage (alleen respondenten van lerarenopleidingen) 100%
(B) SWV P029
90%
16%
80%
5%
(T) SWV P029 7%
19%
21%
26%
70%
21%
60%
SWV's PO 19%
20%
50%
37%
38%
32%
17%
50%
40%
68%
30%
0%
43%
42%
20% 10%
55%
57%
44%
44%
11%
6%
Eenjarige 1e en 2e 3e en 4e LO [N=0] jaar [N=19]jaar [N=19]
Niet
Eenjarige 1e en 2e 3e en 4e LO [N=0] jaar [N=14]jaar [N=14]
Weinig
Veel
2%
Eenjarige 1e en 2e 3e en 4e LO [N=16] jaar jaar [N=248] [N=248]
Weet niet/niet van toepassing
Oberon en FSW/UU – SWV portret monitor versterking samenwerking tussenmeting 2015
8
Figuur 10 Ik ben tevreden over de mate waarin onze lerarenopleiding in het curriculum aandacht besteedt aan de vaardigheden van studenten en startende leraren op de verschillende thema’s. In gemiddelden (5-puntsschaal: 1= zeer ontevreden; 2 = ontevreden; 3 = niet ontevreden/niet tevreden; 4 = tevreden; 5 = zeer tevreden) (alleen respondenten van lerarenopleidingen) 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0
Studenten
Startende leraren
Studenten
Startende leraren
Studenten
Startende leraren
(B) SWV P029 (B) SWV P029 (T) SWV P029 (T) SWV P029 SWVs PO [N= SWVs PO [N= [N= 16] [N= 10] [N= 10] [N= 9] 212] 140] Opbrengstgericht werken
Omgaan met verschillen
Ouderbetrokkenheid
Pesten
Figuur 11 In hoeverre wordt momenteel in het opleidings- en praktijkgedeelte van uw school aandacht besteed aan de thema’s? In percentages (alleen doelgroepen in scholen) (B) SWV P029 [N= 20] (T) SWV P029 [N= 56] SWVs PO [N=1312] 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
5% 15%
4% 9%
5% 10%
10% 10%
7% 14%
7% 2% 18%
55%
80%
5% 1% 7%
5% 1% 10%
6% 2%
7% 2%
27%
26%
65%
64%
34% 88%
85%
80%
13% 4%
79%
87%
73% 50%
45%
veel
weinig
niet
weet niet / niet van toepassing
84%
Oberon en FSW/UU – SWV portret monitor versterking samenwerking tussenmeting 2015
9
Figuur 12 In hoeverre bent u tevreden over de vaardigheden van studenten die stage lopen op uw school en startende leraren op de school ? In gemiddelden (5-puntsschaal: 1= zeer ontevreden; 2 = ontevreden; 3 = niet ontevreden/niet tevreden; 4 = tevreden; 5 = zeer tevreden)) (alleen doelgroepen in scholen) 5,0 4,5 4,0 3,5
3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 Studenten
Startende leraren
Studenten
Startende leraren
Studenten
Startende leraren
(B) SWV P029 (B) SWV P029 (T) SWV P029 (T) SWV P029 SWVs PO [N= SWVs PO [N= [N= 19] [N= 18] [N= 48] [N= 46] 991] 965] Opbrengstgericht werken
Omgaan met verschillen
Ouderbetrokkenheid
Pesten
Figuur 13 Vind je dat je op dit moment voldoende praktische vaardigheden hebt op het gebied van de thema’s? In gemiddelden (5-puntsschaal: 1 = ruim onvoldoende; 2 = onvoldoende; 3 = gemiddeld; 4 = voldoende; 5 = ruim voldoende) (alleen studenten en startende leraren) 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 Studenten
Startende Zij-instromers Studenten leraren
Startende Zij-instromers Studenten leraren
(B) SWV P029 (B) SWV P029 (B) SWV P029 (T) SWV P029 (T) SWV P029 (T) SWV P029 [N=0] [N=2] [N=0] [N=18] [N=3] [N=1]
Opbrengstgericht werken
Omgaan met verschillen
SWVs PO [N=314]
Startende Zij-instromers leraren SWVs PO [N=110]
Ouderbetrokkenheid
SWVs PO [N=7]
Pesten
Oberon en FSW/UU – SWV portret monitor versterking samenwerking tussenmeting 2015
10
Figuur 14 Heeft de samenwerking in het samenwerkingsverband op dit moment voor de thema’s geleid tot aanpassingen van het curriculum van uw lerarenopleiding of tot aanpassingen van het praktijk- en opleidingsgedeelte op uw school? In aantal keren genoemd (alleen projectteamleden)1 SWV School (N= 0) -
SWV Opleiding (N= 3) -
3
6
SWV School (N= 1) -
3
SWV Opleiding (N= 4)
4
SWVs sector School (N= 27)
5
SWVs sector Opleiding (N= 29)
15
10%
1
1
5 41
24
20%
30%
50%
60%
22
70%
80%
90%
3
100%
grote aanpassingen
aanpassingen van redelijke omvang
kleine aanpassingen
nog geen aanpassingen, maar er wordt aan gewerkt
geen aanpassingen, ook geen plannen
1
5
30
40%
-
3
33
22
0%
1
De weergegeven N geeft het aantal respondenten weer van de stelling die het vaakst is beantwoord.
Oberon en FSW/UU – SWV portret monitor versterking samenwerking tussenmeting 2015
5
11
Begeleiding startende leraar
In dit deel presenteren we vijf figuren over de begeleiding vanuit de lerarenopleidingen en scholen van de startende leraren. Achtereenvolgens ziet u weergegeven de mate van betrokkenheid van lerarenopleidingen bij deze begeleiding, of er speciale begeleiding is vanuit school, de mate waarin er sprake is van een doorlopende leerlijn, de tevredenheid van de startende leraar zelf over de begeleiding en of de samenwerking heeft geleid tot verandering in de begeleiding.
SWVs PO SWVs (T) SWV (T) SWV (B) SWV(B) SWV [N=112 PO [N= P029 P029 P029 P029 3] 195] [N= 53][N= 12][N= 20][N= 18]
Figuur 15 Is uw lerarenopleiding betrokken bij een aanpak voor de begeleiding van startende leraren? (alleen doelgroepen lerarenopleidingen) Worden startende leraren op uw school ondersteund vanuit de lerarenopleiding? (alleen doelgroepen scholen) In percentages Lerarenopleiding School
44% 5%
22%
90%
Lerarenopleiding School
33%
5%
50%
50%
6%
62%
Lerarenopleiding
20%
School
43%
9% 0%
32%
37%
54% 10%
20%
Ja
Nee
30%
40%
37% 50%
60%
70%
80%
90%
100%
weet niet/niet van toepassing
Figuur 16 Bestaat er op uw school speciale ondersteuning voor startende leraren? In percentages (alleen doelgroepen van scholen)
(B) SWV P029 [N= 20]
50%
(T) SWV P029 [N= 53]
40%
55%
SWVs PO [N=1126]
21%
62%
0%
10%
25%
20%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
ja
nee
dat weet ik niet / is niet van toepassing
18%
80%
90%
100%
Oberon en FSW/UU – SWV portret monitor versterking samenwerking tussenmeting 2015
12
Figuur 17 Binnen de aanpak/methodiek voor de begeleiding van startende leraren op mijn school is sprake van een doorlopende leerlijn tussen theorie en praktijk in het initiële programma en de eerste fase van het leraarsberoep. In percentages (Alleen doelgroepen scholen)
27%
(B) SWV P029 [N= 15]
(T) SWV P029 [N= 43]
53%
12%
SWVs PO [N= 898] 2%
0%
20%
49%
19%
10% zeer oneens
35%
35%
20% oneens
30%
40%
5%
40%
50%
niet eens, niet oneens
60% eens
70%
80%
3%
90%
100%
zeer eens
Figuur 18 in hoeverre ben je tevreden over de ondersteuning vanuit school? In gemiddelden (5-puntsschaal: 1= zeer ontevreden; 2 = ontevreden; 3 = niet ontevreden/niet tevreden; 4 = tevreden; 5 = zeer tevreden)) (alleen startende leraren) 5,0 4,5 4,0
3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5
0,0 (B) SWV P029 [N= 1]
(T) SWV P029 [N= 1]
SWVs PO [N= 59]
Oberon en FSW/UU – SWV portret monitor versterking samenwerking tussenmeting 2015
13
Figuur 19 Is door de samenwerking in het kader van de subsidieregeling de begeleiding vanuit de opleiding van startende leraren veranderd? In percentages In percentages (alleen leden projectteam van lerarenopleidingen)
(B) SWV P029 [N= 9]
44%
56%
(T) SWV P029 [N= 8]
88%
SWVs PO [N= 127]
13%
65%
0%
10%
20%
30%
1%4%
40%
50%
60%
70%
31%
80%
ja, die is intensiever geworden
ja, die is minder intensief geworden
nee, we gaan daarmee door op dezelfde manier
dat weet ik niet
90%
100%
Figuur 20 Heeft de samenwerking in het samenwerkingsverband op dit moment geleid tot aanpassing in aanpak/methodiek voor begeleiding van startende leraren in school? In percentages (alleen leden projectteam van scholen)
71%
(B) SWV P029 [N= 7]
(T) SWV P029 [N= 5]
29%
20%
SWVs PO [N= 68]
80%
32%
0%
10%
20%
0%
51%
30% ja
40% nee
50%
dat weet ik niet
60%
16%
70%
80%
90%
100%
Oberon en FSW/UU – SWV portret monitor versterking samenwerking tussenmeting 2015
6
14
Relatie opleiding en school
Dit deel bevat één figuur met informatie over de relatie tussen opleiding en school vanuit het perspectief van de lerarenopleidingen, scholen en de studenten. Figuur 21 Mate waarin doelgroepen van de lerarenopleidingen en de scholen het eens zijn met de stellingen: 1. De invulling van het leren van de werkplek komt in goed overleg tussen onze lerarenopleiding en de stageschool tot stand (alleen doelgroepen lerarenopleidingen). 2. Er is voldoende overleg tussen opleidingsdocenten en stagebegeleiders over het leren van de studenten op de werkplek (alleen doelgroepen lerarenopleidingen). 3. De mentoren van de stagiaires zijn voldoende betrokken bij het leren op de werkplek (alleen doelgroepen scholen). 4. Het curriculum van de lerarenopleiding(en) is goed afgestemd op de behoefte van onze school (alleen doelgroepen scholen). 5. Er bestaat een goede afstemming tussen wat ik leer op de lerarenopleiding en wat ik leer op mijn stageschool (alleen studenten). Gegevens zijn gemiddelden op een 5-puntschaal (1 = zeer oneens; 2 = oneens; 3 = niet eens/niet oneens; 4 = eens; 5 = zeer eens). 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 (B) SWV P029 (B) SWV P029 Onvoldoende [N= 17] [N= 19] gegevens SWV
Stelling 1
(T) SWV P029 (T) SWV P029 (T) SWV P029 [N= 12] [N= 52] [N= 19]
Stelling 2
Stelling 3
Stelling 4
SWVs PO [N= 233]
Stelling 5
SWVs PO [N=1066]
SWVs PO [N= 327]
Oberon en FSW/UU – SWV portret monitor versterking samenwerking tussenmeting 2015
7
15
Samenvatting tussenmeting monitor subsidieregeling ‘Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013– 2016’.
Inleiding Deze samenvatting bevat de resultaten van de tussenmeting uit het meerjarig monitor- en evaluatieonderzoek naar de subsidieregeling ‘versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016’. In totaal is aan 61 samenwerkingsverbanden subsidie toegekend, over drie sectoren: po (N=32), vo (N=19) en mbo (N=10), die allemaal verschillen in hun startsituatie. De tussenmeting beschrijft deze verschillen en de stand van zaken met betrekking tot het gezamenlijk opleiden en begeleiden van studenten en startende leraren halverwege 2015. De focus ligt daarbij op de samenwerking rond vier thema’s, te weten ‘omgaan met verschillen’, ‘opbrengstgericht werken’, ‘ouderbetrokkenheid’, en ‘pesten’. Daarnaast richt de samenwerking zich op de begeleiding van startende leraren. Onderzoeksmethode Om de situatie van de samenwerkingsverbanden in kaart te brengen is een digitale vragenlijst uitgezet onder vier doelgroepen die betrokken zijn bij de samenwerking tussen lerarenopleidingen en scholen: 1. De projectteams van de samenwerkingsverbanden; 2. De lerarenopleidingen (directie, opleiders/mentoren); 3. De scholen (praktijkbegeleiders, directie, bestuur); 4. De studenten en startende leraren. Er zijn twee versies van de vragenlijst ontwikkeld. In de dataverzameling is onderscheid gemaakt tussen de direct betrokkenen van elk samenwerkingsverband bij het project (de projectteamleden) en de minder direct betrokkenen (de niet-projectteamleden). De leden van de projectteams zijn actief bij de samenwerking betrokken en hiermee de aangewezen doelgroep om vragen over de samenwerking te beantwoorden. Zij kunnen worden beschouwd als uitvoerders (aanbiederperspectief), terwijl de respondenten van scholen en opleidingen zicht hebben op de resultaten/veranderingen die plaatsvinden in de opleiding en begeleiding op de thema’s als gevolg van de uitvoering van de projecten (gebruikersperspectief). Naast een digitale vragenlijst worden ook interviews gehouden met een selectie van samenwerkingsverbanden en zal documentenanalyse plaats vinden. Deze samenvatting betreft alleen de digitale vragenlijst. Respons In totaal hebben 325 respondenten de vragenlijst tijdens de tussenmeting voor de leden van de projectteams ingevuld. De vragenlijst voor niet-projectteamleden is ingevuld door 3444 respondenten. De meeste respondenten uit de respondentengroep ‘projectteams’ werken op een po-school. Van de respondenten uit de overige doelgroepen werken de meesten ook op een po-school. De respondenten die op een lerarenopleiding werken zijn voornamelijk verbonden aan een pabo. Bijna 60% van de startende leraren is verbonden aan een po-school en ruim 50% van de studenten studeert aan een pabo. Uitkomsten van het onderzoek Hieronder worden de belangrijkste conclusies gepresenteerd op basis van de begin- en tussenmeting. U leest eerst de resultaten van de beginmeting en daarna - in cursief- de resultaten van de tussenmeting en de eventuele verschillen met de beginmeting. 1.
Bij de meeste samenwerkingsverbanden, dat wil zeggen in 46 van de 58 verbanden, is er sprake van een al langer bestaande samenwerking tussen scholen en lerarenopleiding. In vier gevallen wordt de
Oberon en FSW/UU – SWV portret monitor versterking samenwerking tussenmeting 2015
16
samenwerking nieuw aangegaan, in acht gevallen is er sprake van een beginnende samenwerking. Nieuwe samenwerkingsverbanden doen zich vooral voor in de mbo-sector. Bij de tussenmeting: inmiddels zijn er drie samenwerkingsverbanden bijgekomen en wel in de po-sector, ook hier was al sprake van een al bestaande samenwerking. 2.
De samenwerkingsverbanden verschillen sterk in omvang, ze kunnen beperkt zijn tot één school en één lerarenopleiding, maar ook tweehonderd scholen en een lerarenopleiding omvatten. Bij de tussenmeting: aan dit gegeven is niets veranderd.
3.
De leidende rol in het samenwerkingsverband is vaak maar niet altijd voorbehouden aan de lerarenopleiding. In de vo-sector is het vaker de school die het voortouw neemt. Bij de tussenmeting: de leidende rol wordt meer gedeeld tussen lerarenopleiding en school.
4.
Voor de meeste samenwerkingsverbanden geldt dat de partners positief oordelen over de samenwerking en de mate waarin de belangrijkste basisvoorwaarden voor samenwerking gerealiseerd zijn. Op zich is dat begrijpelijk, immers als men geen goede ervaringen bij eerdere samenwerking zou hebben, waarom dan nog nieuwe verplichtingen met elkaar aangaan? Interessant is natuurlijk of de partners gedurende de samenwerking vertrouwen blijven houden in elkaar, zich gelijkwaardig blijven voelen etc. Bij de tussenmeting: ook nu is het oordeel over de samenwerking en de mate waarin basisvoorwaarden voor samenwerking gerealiseerd zijn positief, dit geldt voor alle sectoren. In de vo-sector zijn de projectteamleden wat minder positief in hun oordeel dan in de andere sectoren. Projectteamleden die op een school werken zijn meer tevreden dan projectteamleden van lerarenopleidingen over de mate waarin binnen het samenwerkingsverband basisvoorwaarden zijn gerealiseerd. Dat geldt met name voor de aspecten: procedures, wederzijds vertrouwen en het management.
5.
Hoewel men het belang van alle vier thema’s onderkent en het de inzet van de samenwerkingsverbanden is om op alle vier de thema’s samen te werken, blijkt de aandacht van zowel de scholen als de lerarenopleidingen meer gericht te zijn op ‘opbrengstgericht werken’ en ‘verschillen tussen leerlingen’ dan op ‘ouderbetrokkenheid ‘en ‘pesten’’. Bij de tussenmeting: de aandacht van scholen en lerarenopleidingen richt zich ook nu meer op ‘opbrengstgericht werken’ en ‘verschillen tussen leerlingen’ dan op de andere twee thema’s.
6.
Respondenten van lerarenopleidingen in de po-sector zijn meer tevreden dan respondenten in de andere sectoren over de aandacht in het curriculum van hun opleiding voor de vier thema’s, met name als het gaat om ‘opbrengstgericht werken’ en ‘verschillen tussen leerlingen’. Ook de studenten en de startende leraren ervaren dit zo, zij voelen zich weliswaar op alle thema’s voldoende toegerust, maar beter gekwalificeerd op het gebied van de eerste twee thema’s dan op de andere twee. Studenten in de po-sector zijn het meest tevreden over de manier waarop ze worden voorbereid op de vier thema’s. In het vo geven startende leraren zichzelf significant lagere scores voor hun kennis en vaardigheden op de thema’s ‘verschillen tussen leerlingen’, ‘ouderbetrokkenheid’ en ‘pesten’. Respondenten van de scholen zijn over het algemeen tevreden over de vaardigheden van de studenten en startende leraren op drie van de vier thema’s. Men is licht ontevreden over de vaardigheden van de
Oberon en FSW/UU – SWV portret monitor versterking samenwerking tussenmeting 2015
17
studenten en startende leraren met betrekking tot het thema ‘ouderbetrokkenheid’, met name in het vo en mbo. Bij de tussenmeting: respondenten van lerarenopleidingen in de po-sector zijn meer tevreden dan in de andere sectoren over de aandacht in het curriculum van hun opleiding voor de thema’s ‘opbrengstgericht werken’, ‘verschillen tussen leerlingen’ en ‘ouderbetrokkenheid’. Studenten en startende leraren voelen zich ook nu voldoende toegerust m.b.t. de vier thema’s. Men is in de po-sector het meest tevreden over de voorbereiding op de thema’s ‘verschillen tussen leerlingen’ en ‘ouderbetrokkenheid’. Startende leraren in de vo-sector verschillen niet meer van startende leraren in de andere sectoren als het gaat om de inschatting die zij maken van hun vaardigheden op de vier thema’s. De tevredenheid van de scholen over de kennis en vaardigheden van studenten en startende leraren op de vier thema’s is nagenoeg hetzelfde gebleven, waarbij men in de po-sector meer tevreden is dan in de andere sectoren. 7.
In de begeleiding van startende leraren wordt tot nu toe vooral voorzien door de scholen, met name in de vo-sector. Uit de activiteitenplannen van de meeste samenwerkingsverbanden blijkt dat men hier graag ook de lerarenopleiding meer in wil betrekken. De respondenten van de scholen zijn gemiddeld tevreden over de begeleiding van startende leraren in termen van doorlopende leerlijn, ruimte voor maatwerk en het vastgelegd zijn van de vorm van de begeleiding. Respondenten uit de vo-sector scoren significant hoger op stellingen over deze onderwerpen. Bij de tussenmeting: respondenten van de lerarenopleidingen geven vaker dan bij de beginmeting aan dat hun opleiding betrokken is bij een aanpak voor de begeleiding van startende leraren. In vergelijking met de beginmeting geeft een aanzienlijk groter percentage respondenten van de lerarenopleidingen aan dat de begeleiding van startende leraren als gevolg van de samenwerking intensiever is geworden. Ook nu zijn de respondenten van de scholen gemiddeld tevreden over de begeleiding van startende leraren in termen van doorlopende leerlijn, ruimte voor maatwerk en het vastgelegd zijn van de vorm van de begeleiding. Respondenten uit de vo-sector scoren significant hoger op de stellingen hierover. De verschillen tussen de begin- en tussenmeting zijn voor het grootste deel niet significant.
8.
Het oordeel van de respondenten van de scholen over de samenwerking met de lerarenopleiding rond de begeleiding van de studenten is positief. Scholen in de sector po zijn hierbij het meest positief. Bij de tussenmeting: het positieve oordeel van de scholen over de samenwerking met de lerarenopleiding is nagenoeg hetzelfde gebleven. De verschillen tussen de begin- en tussenmeting zijn niet significant.
9.
De studenten zijn over het algemeen tevreden over de begeleiding die ze krijgen vanuit de lerarenopleiding, ze vinden dat de lerarenopleiding hen stimuleert zich te ontwikkelen tot een goede leraar, maar voelen zich daarbij vooral gestimuleerd vanuit de stageschool. De startende leraren worden meestal niet begeleid door de lerarenopleiding en voor zover ze die begeleiding nog wel krijgen ervaren ook zij in sterkere mate de stimulans van de school. Bij tussenmeting: de studenten zijn over het algemeen tevreden over de stimulansen die ze krijgen vanuit zowel de lerarenopleiding als de stageschool. Evenals bij de beginmeting is de tevredenheid over de stageschool iets hoger dan die over de lerarenopleiding. Opgemerkt moet worden dat de tevredenheid over de stimulans vanuit de stageschool wel significant iets lager is dan vorig jaar, voor de lerarenopleiding is dit hetzelfde gebleven.
Oberon en FSW/UU – SWV portret monitor versterking samenwerking tussenmeting 2015
18
10. De studenten en startende leraren vinden over het algemeen en in alle sectoren dat hun theoretische kennis en praktische vaardigheden voldoende is op de vier thema’s. Startende leraren in het vo geven zichzelf in dit opzicht een significant lagere score dan de starters in po en mbo. Bij de tussenmeting: De studenten en starters vinden dat hun theoretische kennis en praktische vaardigheden op de vier thema’s voldoende. Bij de startende leraren is geen verschil meer te zien tussen sectoren. De verschillen tussen de begin- en tussenmeting zijn niet significant.