Terug naar de basis Strategische heroriëntatie
Jan Hommen Beoogd bestuursvoorzitter Voorzitter Raad van Commissarissen 27 april 2009
Veranderingsprogramma Financiële positie versterken en crisis het hoofd bieden • Kosten verlagen • Risico’s en kapitaalposities beheersen en terugdringen • Balans verkorten (activa reduceren, kapitaal beschermen)
Focus op minder, maar beter samenhangende, sterke bedrijven • Bedrijvenportefeuille herzien • Terugbrengen aantal markten • Vereenvoudigen Groepsstructuur
Investeren ter versterking van bedrijven in markten waarop ING zich concentreert • Streven naar operationele en commerciële excellentie • Consolideren positie, waar nodig via acquisities • Voortdurend inspelen op behoeften van de klant
Naar een sterkere organisatie • • •
Aansturen op operationele en commerciële excellentie met duidelijke verantwoordelijkheden Open blik en ontvankelijk voor behoeften klant Een vereenvoudigd organisatiemodel, verdere versterking van de Finance en Risk-functies en terugdringen van complexiteit
Algemene Vergadering ING 2009
2
Kostenbesparing van EUR 1 miljard in 2009 op schema Verlaging bedrijfslasten
Verlaging aantal fte’s 7.000
• Kostenbesparingen op schema; moeten leiden tot een besparing van EUR 1 miljard in 2009
3.000
• Meer dan de helft van de aangekondigde inkrimping met 7.000 arbeidsplaatsen is reeds gerealiseerd
4.000. Inkrimping arbeidsplaatsen voltooid (feb ’09)
Volgt
Beoogde inkrimping fte’s
Verdere kostenverlagingen worden momenteel onderzocht door te sturen op meer efficiëntie en het tegen het licht houden van staffuncties
Algemene Vergadering ING 2009
3
Maatregelen ter verlaging van risico’s op schema Directe aandelenpositie teruggebracht EUR mrd
Renterisico verlaagd
15,8 3,6
5,8
12,2
Ultimo 2007
•
Door verkoop Taiwanese levensverzekeringsactiviteiten is afname blootstelling aan grootste renterisico gerealiseerd
•
In Europa is de lengte van de activa beter in relatie gebracht met de lengte van verplichtingen
5,3
1,9 3,9
1,9 3,4
Ultimo 2008
Pro-forma na verkoop ING Canada
Aandelenposities ING Bank Aandelenbezit ING Verzekeringen
Uitstaande posities op Alt-A teruggebracht met 80%
EUR 3,8 mrd Alt-A*
Aanvullende maatregelen op handen
Eigen vermogen EUR 4,6 mrd
EUR 21,6 mrd hoofdsom
* = marktwaarde van EUR 5,5 miljard geamortiseerde kosten, gehouden door ING N.B. USD/EUR = 1,3
Algemene Vergadering ING 2009
4
•
Herclassificatie van CMBS, RMBS en covered bonds vermindert boekhoudkundige risico’s en volatiliteit van IFRS-activa (EUR 22 mrd in januari)
•
Uitstaande posities financiële instellingen worden geleidelijk aan teruggebracht
•
Beleggingsportefeuille ING Direct wordt ingekrompen; vervangen door activa die ING zelf heeft gegenereerd
•
Verdere aanscherping acceptatiecriteria leningen
Afbouw balansposities: helft beoogde verkorting balans met 10% is reeds gerealiseerd Gerealiseerde balansverkorting van ING Bank (EUR mrd) 1.076
1.034 55 mrd exclusief vr.valuta
467
415
Kredietverlening Overig
619
608
september 2008
februari 2009
EUR 55 mrd van de beloofde verkorting van de balans met EUR 110 mrd is tot dusver gerealiseerd. De verkorting met 10% zal leiden tot een verlaging van de baten met circa EUR 130 mln. Een tweede ronde balansverkorting wordt momenteel onderzocht
Algemene Vergadering ING 2009
5
Kapitaal- en solvabiliteitsratio’s ING binnen doelstelling Tier 1-ratio ING Bank
Solvabiliteitsratio ING Verzekeringen 9,3%
7,4%
256%
244%
tier 1-ratio
basis ≥ 7,2%
7,3%
≥ 150%
5,8%
basis ≥ 5,4% Kern-tier 1
2007
2007
2008
Verhouding schuld/eigen vermogen ING Groep
Beschikbare financiële middelen/ Economisch kapitaal ING ≤ 10% 15%
9,5% 2007
≥ 100% 120%
13,5%
138%
137%
2008
2007
2008
basis Algemene Vergadering ING 2009
2008
doelstelling 6
Veranderingsprogramma Financiële positie versterken en crisis het hoofd bieden • Kosten verlagen • Risico’s en kapitaalposities beheersen en terugdringen • Balans verkorten (activa reduceren, kapitaal beschermen)
Focus op minder, maar beter samenhangende, sterke bedrijven • Bedrijvenportefeuille herzien • Terugbrengen aantal markten • Vereenvoudigen Groepsstructuur
Investeren ter versterking van bedrijven in markten waarop ING zich concentreert • Streven naar operationele en commerciële excellentie • Consolideren positie, waar nodig via acquisities • Voortdurend inspelen op behoeften van de klant
Naar een sterkere organisatie • • •
Aansturen op operationele en commerciële excellentie met duidelijke verantwoordelijkheden Open blik en ontvankelijk voor behoeften klant Een vereenvoudigd organisatiemodel, verdere versterking van de Finance en Risk-functies en terugdringen van complexiteit
Algemene Vergadering ING 2009
7
Financiële sector verandert drastisch door crisis Minder risico’s
• • • •
Economieën bouwen schuldposities af Burgers zullen meer gaan sparen Kredietverlening volgens conservatievere voorwaarden Meer behoefte aan eenvoudigere producten en diensten
Meer regels
• Aanzienlijke aanscherping van wettelijk kader reeds onderwerp van debat • Toenemende beperkingen op lenen, interventie en accountantscontrole
Meer lokaal
• Banken zullen in ieder land een meer evenwichtige positie in moeten nemen • Verschuiving wettelijke structuur van kantoor naar dochteronderneming • Risico: kapitaalsurplus en liquiditeit dat vastzit in lokale dochterondernemingen
Hogere kapitaalbehoeften
• Toezichthouders zullen waarschijnlijk hogere solvabiliteitseisen stellen aan banken en verzekeraars • Rekening houden met verschillende soorten risico’s en bedrijfsmodellen
Dit alles zet het rendement onder druk. ING moet daarom kiezen waar zij de benodigde schaalgrootte heeft en een sterk genoeg netwerk om in dit klimaat succesvol te opereren. Banken en verzekeraars moeten stroomlijnen en tegen veel lagere kosten werken om succesvol te kunnen opereren Algemene Vergadering ING 2009
8
ING heeft een aantal strategische voordelen in de nieuwe situatie Een van de grootste spaarbanken (klanttegoeden x EUR mrd, 2008)
Gunstige verhouding kredieten/ toevertrouwde middelen (%, 2008)
716
1,8
538
1,5
533 420
380
345
319
1,4
1,4
1,1
1,1 0,8
267 149
Kostenefficiënte aanbieder (kosten/klanttotalen %, 2008) 2,5
22,1
1,8
1,8 1,4
3,2
3,0
1,2
Egg E-Bank First Direct
1,0
DC*
0,9
0,8
0,8
1,3
1,3
1,2
1,0
0,9
0,8
Hang VW Fineco Cahoot Seng Bank Bank direct
JPM Barc- KBC BBVA Sant- RBS HSBC Nor- ING Chase lays dea Bank ander
* Daimler Chrysler
Algemene Vergadering ING 2009
0,7
Nor- San- RBS Barc- BBVA ING KBC HSBC UBS JPM dea tander Bank Chase lays
~85 ~85 miljoen miljoen klanten klanten
Directmarketing + internetexpertise (aantal klanten x mln, 2008)
0,7
147
JPM ING RBS San- HSBC Barc- UBS BBVA Nor- KBC Chase Bank tander dea lays
ING
1,3
9
…maar we moeten wel keuzes maken en de complexiteit verminderen • Focus op marktleiderschapsposities en aantrekkelijke groei-opties Focus op marktleiderschap
• Bankbedrijf Benelux, belangrijke landen in Centraal-Europa • Sterk netwerk in directbankieren • Levensverzekeringen en pensioenen in Nederland, VS, Centraal-Europa, Latijns-Amerika en Azië
• ING heeft meer dan 70 individuele bedrijven Complexiteit beperken
• Actief in 48 landen • Bredere activiteiten dan vrijwel alle andere instellingen • Onvoldoende integratie tussen bedrijven
Terugbrengen posities
• ING heeft een aantal kleinere bedrijven zonder duidelijk uitzicht op marktleiderschap • Kleinste onderdelen gebruiken een onevenredig grote hoeveelheid van het Groepskapitaal
Focus op minder, maar beter samenhangende, sterkere bedrijven
Algemene Vergadering ING 2009
10
Portefeuille is beoordeeld op zes aspecten…
Strategische prioriteiten
Financiële prioriteiten
Voortbouwen op en focus focus op op markten markten waar waar we we een een sterk sterk •• Voortbouwen op sterke sterke posities posities en netwerk hebben hebben netwerk Op termijn termijn geografische geografische reikwijdte reikwijdte en en aantal aantal bedrijven bedrijven terugbrengen terugbrengen •• Op Gericht op op een een onderneming onderneming met met minder, minder, maar maar onderling onderling meer meer samenhangende, samenhangende, •• Gericht sterke bedrijven bedrijven sterke •• ••
Verdere versterking versterking financiële financiële posities posities door door beschermen beschermen van van kapitaal kapitaal Verdere Terugdringen uitstaande uitstaande posities posities op op activiteiten activiteiten met met een een hoog hoog financieel financieel risico risico Terugdringen
Heralloceren van van kapitaal kapitaal uit uit laagrenderende laagrenderende en en risicovolle risicovolle bedrijven bedrijven •• Heralloceren
Doorlichting portefeuille op zes aspecten • Marktleiderschap in lokale markten
• Kapitaalintensiteit
• Totale samenhang binnen de Groep
• Rendement op kapitaal
• Winstbijdrage en volatiliteit
• Financieringsbehoeften
Algemene Vergadering ING 2009
11
…en dat leidt tot de volgende conclusies Conclusies • We hadden aangegeven dat we de komende anderhalf jaar voor zo’n EUR 2-3 miljard zouden desinvesteren. Hiervan is EUR 1,4 miljard gerealiseerd met de verkoop van ING Canada. • In vervolg op de strategische toetsing, zullen de desinvesteringen naar verwachting nu zo’n EUR 6-8 miljard bedragen, waarbij aanvullende desinvesteringen in de komende 3 tot 5 jaar zullen worden doorgevoerd • In totaal zullen ongeveer 10-15 bedrijfsonderdelen geleidelijk aan worden afgestoten • Naar verwachting valt hierdoor EUR 4 miljard aan kapitaal vrij
•• ••
Desinvesteringen Desinvesteringen zullen zullen plaatsvinden plaatsvinden afhankelijk afhankelijk van van de de marktomstandigheden marktomstandigheden Een versnelling behoort tot de mogelijkheden als het noodzakelijk Een versnelling behoort tot de mogelijkheden als het noodzakelijk is is om om de de kapitaalpositie kapitaalpositie te te versterken versterken als als de de markten markten drastisch drastisch verslechteren verslechteren
Algemene Vergadering ING 2009
12
Voortvarende maatregelen om de complexiteit en risico’s te verminderen Verminderen complexiteit: • • • •
Bank- en verzekeringsbedrijf opereren separaat onder de Groep Bank wordt door één managementteam geleid, met één geïntegreerde balans Versnelling omvorming van de wholesale bank naar een commerciële bank Real Estate Finance en Real Estate Development zullen onderdeel vormen van de commerciële bank • Regionale aansturing verzekeringsbedrijf • Focus US Insurance beperkt zich tot levensverzekeringen en pensioenen • Oprichting wereldwijde vermogensbeheerder, waaronder ING Real Estate Investment Management
Verminderen risico’s: • Variabele en vaste lijfrentes in de VS verschuiven naar een nieuwe generatie van roll-overproducten met een laag risico • Divisie Financial Products (VS) zal worden afgebouwd naarmate de activa verlopen • Afbouw kapitaalbeslag bij Real Estate Development en Real Estate Investment Management
Algemene Vergadering ING 2009
13
Strategie: overwegend Europese bank ING’s bancaire activiteiten zullen zich richten op die activiteiten waar we onze kracht hebben bewezen: aantrekken van spaargelden, toonaangevende distributiekanalen, eenvoudige producten, sterke marketing en het genereren van activa Retail Banking
ING Direct
Commercial Banking
• Benelux: toonaangevende bank, gericht op schaalvergroting en efficiencyvoordelen: ‘internet first’
• Marktleider directbankieren • Gericht op markten met potentie om voldoende schaalgrootte te behalen • Balans integreren
• Focus commerciële bank vooral op Benelux en Centraal- en Oost-Europa
• Centraal- en Oost-Europa: aantrekkelijke positie, met goede groeivooruitzichten
• Europees payment & cash management, gespecialiseerde financieringen en financiële markten • Terugbrengen geografische posities
Eén bank, één managementteam, één balans Primaire focus op Europa met selectieve groeimogelijkheden elders Algemene Vergadering ING 2009
14
ING Bank – de belangrijkste pijlers Commercieel Marktpositie resultaat 2008* EUR 1,9 mrd
Benelux Retail Bank
Europese commerciële bank Retail Banking Centraal- en Oost-Europa
1,6
• NL: # 1 • België: # 4
Een gefocuste bank • Een gefocuste, op retail gerichte bancaire strategie, waarbij voortgebouwd wordt op sterke, gevestigde bankkantoren en de kracht van ING Direct
• Benelux: #1 • C+O-Europa: top 10
• Polen: # 4 0,1
• Sterke groeimogelijkheden Retail Banking in Centraal- en Oost-Europa en ING Direct
• Turkije: # 9 • Roemenië: top 10 • # 1-spaarbank
ING-DiBa
• # 3-retailbank
• Een gefocuste commerciële bank
ING Direct West-Europa
• # 1-directbank
ING Direct Noord-Amerika
• # 1-directbank
• Belangrijkste pijlers boekten in 2008 een commercieel resultaat voor belastingen van EUR 4,6 miljard
1,0
Overig
• top 10-spaarbank
0,7
Beoordeling Beoordeling van van activiteiten activiteiten met met de de meeste meeste groeipotentie groeipotentie
* Commercieel resultaat is exclusief bijzondere waardeverminderingen, veranderingen in marktwaarde en overige marktgerelateerde posten, alsmede voorzieningen voor dubieuze debiteuren.
Algemene Vergadering ING 2009
15
Strategie: wereldwijde verzekeraar van levensverzekeringen en pensioenen Verzekeringsactiviteiten van ING zullen hun expertise in levensverzekeringen en pensioenen verder uitbouwen en zich daarbij richten op structurele marktleiderschapsposities op de lange termijn Benelux
Verenigde Staten
Groeimarkten
• Marktleiderschap handhaven door stroomlijnen van de activiteiten en door te investeren in de klantrelatie
• Focus op levens-
• Handhaven marktleider-
•
verzekeringen en pensioenen Lijfrentes verschuiven naar roll-overproducten met een laag risico
posities in CentraalEuropa, Latijns-Amerika, en de belangrijkste Aziatische markten
Eén regionaal aangestuurde verzekeraar met aanzienlijke groeimogelijkheden
Algemene Vergadering ING 2009
16
Verzekeringsbedrijf ING – belangrijkste pijlers Commercieel Marktpositie Resultaat 2008* EUR 0,8 mrd
• NL: top 3
Wereldwijde verzekeraar
Benelux Levensverzekeringen en pensioenen VS
0,4
• Top 3 pensioenen
CentraalEuropa
0,3
• # 1 levensverzekeringen en pensioenen
Latijns-Amerika pensioenen
0,2
• #2 pensioenen
0,4
• #2 internationale levensverzekeraar
Azië/Pacific
Overig
-0,2
• Concentreren op markten met marktleiderschapsposities • Sterke groeimogelijkheden in Centraal- en Oost-Europa, Latijns-Amerika en de belangrijkste Aziatische markten • Belangrijkste pijlers boekten in 2008 een commercieel resultaat voor belastingen van EUR 2,1 mrd in 2008
Beoordeling Beoordeling van van activiteiten activiteiten met met de de meeste meeste groeipotentie groeipotentie
* Commercieel resultaat is exclusief bijzondere waardeverminderingen en overige marktgerelateerde posten
Algemene Vergadering ING 2009
• Focus op levensverzekeringen en pensioenen
17
Eindresultaat: een gefocuste groep met substantieel winstpotentieel en groeimogelijkheden Minder markten
Significante vrijval kapitaal
Aantal bedrijven 70
Verwachte kapitaalvrijval uit desinveseringen EUR 4 mrd
55-60
Momenteel
Pro-forma
Beperkte impact winstpotentieel
Aanzienlijk groeipotentieel
Commercieel resultaat 2008, x EUR mrd
Commercieel resultaat 2008 pijlers, proforma
7,3
2008
Algemene Vergadering ING 2009
-0,8
6,5
Groeibedrijven 30%
Pro-forma
18
70% Volwassen bedrijven
Aanpassing organisatiemodel aan strategie voorzitter
chief financial officer
chief risk officer
Bancaire Bancaire divisie divisie
Retail
Verzekeringsdivisie Verzekeringsdivisie
Direct
Wholesale
Europe
Americas
Asia/Pacific
• Eén bancaire divisie, één verzekeringsdivisie, verantwoordelijk voor strategie, uitvoering en balans • Kritische maandelijkse prestatiebeoordelingen door top en verantwoordelijkheden versterken • Groter mandaat Finance en Risk-functies; daardoor strakkere controles mogelijk • Organisatorische ophanging wereldwijde vermogensbeheerder nog te bepalen
Algemene Vergadering ING 2009
19
‘Terug naar de basis’ op alle fronten binnen de organisatie Gerichte portefeuille
• Aangescherpte focus • Kleiner aantal sterke bedrijven
Vereenvoudigd bedrijfsmodel
• Bank- en verzekeringsdivisie opereren separaat onder de Groep • Geïntegreerde bankbalans • Eigen gegenereerde activa • Afgenomen risico’s
Klantgerichte cultuur
• Op basis van bewezen verdiensten • Voeling houden met klant • Besluitvaardig en afleggen van verantwoording
Transparante producten
• Minder en eenvoudigere producten • Transparantie • Waar voor je geld
Efficiënte processen
• Geïntegreerd • Gestroomlijnd
Algemene Vergadering ING 2009
20
Makkelijker zakendoen voor klanten
Gemotiveerde werknemers
Betere voorspelbaarheid resultaten
Veranderingsprogramma Financiële positie versterken en crisis het hoofd bieden • Kosten verlagen • Risico’s en kapitaalposities beheersen en terugdringen • Balans verkorten (activa reduceren, kapitaal beschermen)
Focus op minder, maar beter samenhangende, sterke bedrijven • Bedrijvenportefeuille herzien • Terugbrengen aantal markten • Vereenvoudigen Groepsstructuur
Investeren ter versterking van bedrijven in markten waarop ING zich concentreert • Streven naar operationele en commerciële excellentie • Consolideren positie, waar nodig via acquisities • Voortdurend inspelen op behoeften van de klant
Naar een sterkere organisatie • • •
Aansturen op operationele en commerciële excellentie met duidelijke verantwoordelijkheden Open blik en ontvankelijk voor behoeften klant Een vereenvoudigd organisatiemodel, verdere versterking van de Finance en Risk-functies en terugdringen van complexiteit
Algemene Vergadering ING 2009
21