terre NR.1 MAART 2016
Een stem voor kindbruiden als Samira 50 jaar Terre des Hommes Bent u er op 28 mei 2016 bij?
‘Gouden bergen’
voor Cambodjaanse kinderen
Samira (15) Bangladesh
2
terre magazine maart 2016
te gast Tako Rietveld (36) is verslaggever voor televisie, schrijver, presentator en spreker.
‘Kinderen benaderen problemen als uitdagingen’ Dagelijks gaat het wereldnieuws over kinderen, maar zelden vertellen ze zelf hun verhaal. Dat moet anders, vindt Tako Rietveld alias de kindercorrespondent.
‘D
e wereld ziet er anders uit door de ogen van kinderen. Zij hebben hun eigen perspectief en beleving. Volwassenen schrijven en praten over en vooral voor hen, zonder zich bewust te zijn wat kinderen nu echt van een onderwerp vinden. Kinderen willen graag hun verhaal vertellen. Zij benaderen problemen als uitdagingen, waar een creatieve oplossing voor te bedenken is. Als volwassenen meer naar kinderen luisteren, zou het hen nieuwe inzichten kunnen geven. Een mooi voorbeeld is het verschil in reacties tussen volwassenen en kinderen op het feit dat ik één hand heb. Volwassenen durven meestal niet direct iets te zeggen. Als zij er al naar vragen, dan is het vooral in de trant van: ‘is het lastig?’ Kinderen raken
mijn arm aan en zien mogelijkheden: misschien moet ik er een 3d robotarm aanzetten? Het interviewen van kinderen is een vak apart. Het vergt een andere benadering, want kinderen schieten vanuit de heup. En niet alleen kinderen in Nederland. Overal ter wereld heb ik geluisterd naar verhalen van kinderen waaruit keer op keer hun kracht blijkt. Vorige week zag ik beelden van een Syrisch meisje dat vertelde over de uithongering in Madaya, een van de belegerde steden. Ze vertelde het droog, eerlijk en duidelijk, gewoon zoals het is. Sterk. Zonder vooroordeel. Maar wel met een tip: ‘Grote mensen moeten stoppen met bommen gooien.’ Hoe simpel kan het zijn?’
3
INHOUD - TERRE MAGAZINE NR. 1 2016
De keuze van...
Gastredacteur Tako Rietveld
Verder 12/ Noodhulp en het stoppen van kinderuitbuiting ‘Bescherming kinderen onmisbaar’ 14/ ‘Gouden bergen’ voor arme kinderen Kinderhandel in Cambodja
P6 ‘Het verhaal en de stralende lach van dit meisje laten de kracht van kinderen zien. En de kracht van Terre des Hommes natuurlijk’
19/ ‘Ik wist dat hij me niet vergeten was’ Het moment van Azmera (10)
Volg ons en praat mee op social media! twitter.com/terredeshommes facebook.com/terredeshommes.nl www.youtube.com/TerredesHommesNL
P8 ‘ Eén op de drie meisjes in Bangladesh trouwt voor haar 15e verjaardag. Zo’n zin die je een paar keer moet lezen om te beseffen wat er eigenlijk staat. De gevolgen voor de meisjes, de gemeenschappen en het land zijn enorm. Maar er zijn gelukkig ook oplossingen.’
P11 ‘Terre des Hommes bestaat 50 jaar en laat zien dat de organisatie jonger, moderner en energieker is dan ooit. Mede door echt te luisteren naar kinderen zelf. Hoera!’
COLOFON
Hoofdredactie: Marlieske Sjouke, Tekst: Yvette Brook, Monique Janssens, Paul Wolters Foto’s: Wahid Adnan, Roy Beusker Fotografie, Quintin van der Blonk, Sven Torfinn, Benno Neeleman, Dirk Verwoerd Basisconcept: Maters & Hermsen Vormgeving en productie: Newton 21 Drukwerk: Simo Support Oplage: 67.000 Stichting Terre des Hommes Nederland Zoutmanstraat 42-44 2518 GS Den Haag 070 - 3105000 www.terredeshommes.nl De donateursservice is maandag tot en met vrijdag te bereiken tussen 09.00 en 14.00 uur Dankzij uw steun kunnen we strijden tegen kinderuitbuiting. IBAN NL10 INGB 0000 252525 Hartelijk dank voor uw bijdrage!
4
terre magazine maart 2016
Goed nieuws Kort nieuws over successen, afgeronde projecten en hoopvolle signalen.
115 meisjes behoed voor besnijdenis in Tanzania
I
n Tanzania zijn eind vorig jaar115 meisjes van de Kuria gemeenschap behoed voor vrouwenbesnijdenis. In plaats van dit traditionele ritueel te ondergaan, gingen ze naar een trainingskamp van een lokale partner van Terre des Hommes. Het kamp vormt voor de - soms zeer jonge - meisjes een alternatieve overgangsrite, die wordt afgesloten met een feestelijke diploma-uitreiking. Volgens Kuria gebruik moet elk meisje de besnijdenis ondergaan, als laatste stap op weg naar volwassen-
heid. Eenmaal besneden, is het meisje in Kuria ogen klaar voor het huwelijk en wordt ze van school gehaald. De alternatieve overgangsrite is ontstaan in 2008. Bezorgde ouders brachten hun dochters naar de kerk voor bescherming. In plaats van onder te duiken, kregen de meisjes openlijk een veilige, tijdelijke verblijfplaats, waar ze trainingen volgen om hen weerbaarder te maken. Sindsdien zijn zo al 2118 meisjes beschermd tegen besnijdenis.
Meer goed nieuws? Schrijf u in voor onze maandelijkse e-mail nieuwsbrief via www.tdh.nl/aanmelden-nieuwsbrief
Nationale Postcode Loterij schenkt 2,25 miljoen euro
T
erre des Hommes heeft dankzij de deelnemers van de Nationale Postcode Loterij een cheque ter waarde van 2.25 miljoen euro in ontvangst mogen nemen. Dit gebeurde tijdens het jaarlijkse Goed Geld Gala van de Loterij op 26 januari jl. Het is dit jaar precies 20 jaar geleden dat Terre des Hommes voor het eerst een bijdrage van de Nationale Postcode Loterij ontving.
5
Arrestatie 2 kindersekstoeristen dankzij speurwerk ‘WATCH’
I
n januari zijn dankzij speurwerk van ‘WATCH’ teams van Terre des Hommes in Azië twee kindersekstoeristen gearresteerd. Het gaat om een Fransman die verdacht wordt van misbruik van minderjarige jongens in Nepal en een Australiër die zich op Bali aan vier meisjes zou hebben vergrepen. De arrestaties vonden plaats op basis van informatie die de lokale politie van het ‘WATCH’ (Working Actively Together for Children) team ter plekke kreeg. Deze teams
zijn opgezet om, gebaseerd op een succesvolle aanpak in Cambodja, kindersekstoeristen op te sporen en laten vervolgen. Ieder team bestaat uit twee detectives, een advocaat en maatschappelijk werker. De teams ondersteunen de politie die vaak de mankracht en kennis mist om achter elke mogelijke zaak aan te gaan. Project ‘WATCH’ wordt mogelijk gemaakt door de Nationale Postcode Loterij.
Een ‘nieuwe’ toekomst voor John*
T
Gesponsord kassasysteem voor Terre-winkels
V
alk Software gaat de ruim 40 Terre des Hommes-winkels door heel Nederland gratis voorzien van moderne kassa’s en bijbehorende software. In de winkels verkopen vrijwilligers tweedehands goederen van goede kwaliteit ten bate van Terre des Hommes. Het nieuwe kassasysteem maakt het werk van de vrijwilligers efficiënter en gemakkelijker.
rots en stoer houdt hij zijn werkstuk voor zich. Het werkstuk waardoor hij eindelijk weer naar school kan. John is een vluchtkind uit West-Afrika. In Zuid-Italië terechtgekomen na een maandenlange vlucht, afgesloten met de levensgevaarlijke tocht over zee. Zonder ouders of familie. Eenmaal in de opvang is er bijna niets te doen, behalve de asielprocedure afwachten. Dit kan maanden, soms meer dan een jaar duren: een van de redenen dat duizenden kinderen uit opvangcentra ‘verdwijnen’. Onder begeleiding van Terre des Hommes-medewerkers heeft John zich kunnen voorbereiden op de middelbare school. Met als laatste test een werkstuk, over ‘de lachende kust van Afrika’. Het is één van de activiteiten waarmee Terre des Hommes sinds 2012 op Sicilië duizenden vluchtkinderen helpt.
*) Om de jongen te beschermen is zijn naam gefingeerd.
6
terre magazine maart 2016
In de rubriek help/hulp komen een kind en een hulpverlener uit één van Terre des Hommes’ projecten aan het woord. Dit keer het verhaal van Mwanaid.
help
‘Ik voelde me onveilig zonder mijn moeder’ Mwanaid Abeid (16), uit Kahama, Tanzania
‘G
een idee hoe oud ik was toen ik met school moest stoppen, ik zat in groep zes. Na de scheiding van mijn ouders woonde ik bij mijn moeder, samen met oma. Thuis was er geen geld. Op mijn dertiende vertrok ik naar de goudmijnen om geld te verdienen. De eerste tweeënhalf jaar heb ik in de provisorische eettentjes bij de mijnen gewerkt. Daar kreeg ik zo’n €2,10 per dag voor. Vervolgens ben ik erts gaan verbrijzelen: iedere dag van zes uur ‘s ochtends tot negen uur in de avond. Zonder pauze. Ik verdiende hier veel meer mee, ongeveer €8,45 per dag. Maar ik kreeg regelmatig ook niét betaald. En dan was er niets wat ik kon doen. Ik voelde me onveilig zonder mijn moeder. Het was ook gevaarlijk in de mijnen, als meisje alleen. Mijn slaapplek bestond uit een tent in het mijndorp. Veel meisjes werden er verkracht. Nu ben ik het enige meisje in de opleiding voor electricien, maar daar heb ik absoluut geen moeite mee. Het trainingscentrum is een echt thuis voor mij en voelt heel veilig. Voor mijn toekomst is het belangrijk om een vak onder de knie te hebben.’
7
hulp
‘Mwanaid werkt vastberaden aan haar toekomst’ Anthony Louis Mwangake (27), maatschappelijk werker
‘Een half jaar geleden kwam ik Mwanaid in de mijnen op het spoor. Samen met de lokale autoriteiten heb ik haar achtergrond nagetrokken. Het meisje bleek niet alleen in de mijnen te werken, maar er ook in haar eentje te wonen - een extra reden om in te grijpen. Bovendien gaf Mwanaid zelf aan dat ze met het zware en gevaarlijke werk wilde stoppen. VERWERKEN In overleg met haar moeder is Mwanaid uit de mijnen gehaald. Samen hebben we een geschikte beroepsopleiding uitgezocht. In een aantal individuele gesprekken hielpen we haar met het verwerken van haar ervaringen in de mijnen. Dit heeft mijn vrouwelijke collega Naomi voor haar rekening genomen, met het oog op mogelijk gevoelige gespreksonderwerpen. RITME In het trainingscentrum is Mwanaid eerst in een speciaal
klasje voor ex-kindarbeiders geplaatst. Deze kinderen moeten na hun ‘vrije’ leventje in de mijnen namelijk vaak wennen aan het ritme, de routine en de regels van een school. Om die reden regel ik ook altijd met het trainingscentrum dat ex-kindarbeiders langer over hun opleiding mogen doen. OP BEZOEK Na ongeveer twee maanden stroomde Mwanaid in een reguliere klas in. Maar nog altijd volg ik haar intensief. Zeker één keer per maand ga ik bij haar op bezoek. Dan praten we over hoe het gaat. Of ze gelukkig is of juist ergens mee zit. Gelukkig is Mwanaid een ‘model leerlinge’ die helemaal geen aanpassingsproblemen heeft. Ze heeft heel bewust gekozen om te stoppen met het werk in de mijnen en werkt nu vastberaden aan haar toekomst. Mwanaid komt er wel!’
Een stem voor kindbruiden
Nergens in Azië trouwen zoveel meisjes voor hun achttiende als in Bangladesh. Terre des Hommes zet niet alleen in op preventie, maar helpt - als een van de weinige ngo’s in het land - ook meisjes die al getrouwd zijn en in isolement leven.
T
oen het huwelijksaanzoek voor haar dochter kwam, accepteerde de moeder van Samira deze schoorvoetend. Ze wilde eigenlijk niet dat haar dochter op jonge leeftijd zou trouwen. Maar de armoede thuis was groot en een sterke man in de familie gewenst. Want Samira’s vader heeft psychische problemen en kan niet voor zijn gezin zorgen. En dus trouwde het meisje gedwongen, veertien jaar oud, met haar 21 jaar oudere echtgenoot. Samira’s verhaal is geen uitzondering. In Bangladesh zijn kindhuwelijken een veelvoorkomend verschijnsel. En ook al is trouwen voor het 18e jaar bij Bengaalse wet verboden, kindbruiden worden nog altijd geaccepteerd. Volgens verschillende onderzoeken trouwt bijna een derde van de meisjes voor hun vijftiende verjaardag. En twee van de drie meisjes worden voor hun achttiende leeftijd uitgehuwelijkt. Zij belanden vaak in een geïsoleerd en volwassen leven waar ze zowel fysiek als mentaal nog niet klaar voor zijn. Terre des Hommes biedt met het project ‘IMAGE’ hulp aan deze groep jonge meisjes. En geeft de ‘verloren’ generatie kindbruiden een krachtige stem voor een beter leven.
9 Machtsverhouding Het is opvallend dat het aantal kindhuwelijken in Bangladesh met 65 procent ver uitstijgt boven de omringende landen in Zuid-Azië, waar 46 procent het gemiddelde is. Armoede speelt, net als bij de overige landen in de Zuid-Aziatische regio, ook bij Bengaalse kindbruiden een grote rol. Een pubermeisje uithuwelijken wordt vooral in de armere noordelijk afgelegen gebieden gezien als een mond minder om te voeden. Maar de hoofdredenen voor het hoge aantal kindbruiden in Bangladesh, zijn de traditionele opvattingen over de sekserollen en de traditionele machtsverhouding tussen mannen en vrouwen. Deze opvattingen zijn diepgeworteld in de Bengaalse cultuur: meisjes dienen zo snel mogelijk te trouwen, kinderen te baren en voor het huishouden te zorgen. Jongens moeten vooral hun studie afmaken en daarna een goede baan vinden. De ouders zien het huwelijk als garantie voor een goede toekomst voor hun dochters. 1 op de 3 meisjes in Bangladesh trouwt voor hun 15e. Grote risico’s Veel kindbruiden worden ook jong moeder. Het dragen en baren van een kind, voordat het lichaam volgroeid is, draagt grote
Op de cover van dit magazine en op de foto rechts: Kindbruid Samira (nu 15) trouwde een jaar geleden. In tegenstelling tot de meeste kindbruiden woont ze nog thuis en verblijft ze af en toe bij haar man. Haar moeder wil dat ze voor haar man zorgt maar ook haar studie afmaakt. Samira, haar moeder en man volgden trainingen over de gevaren van kindhuwelijken, seksuele rechten en het voorkomen van geweld tegen meisjes. Samira’s moeder ziet nu in dat het niet goed was haar dochter zo jong uit te huwelijken. Ze wil Samira’s jongere zusje (10) niet voor haar achttiende laten trouwen. En Samira zelf heeft besloten voorlopig niet zwanger te worden.
risico’s met zich mee. Helemaal als medische zorg bij de zwangerschap ontbreekt. Het gevolg hiervan is dat veel baby’s dood geboren worden of dat de nog jonge moeders overlijden. Het huwelijk maakt de meisjes, veelal opgevoed vanuit de gedachte dat vrouwen een ondergeschikte rol hebben, ook volledig afhankelijk van hun man. Na het huwelijk wonen zij bij zijn familie in. Ongeschoold, jong en geïsoleerd zorgen zij voor hun kinderen en het huishouden. Dit afgezonderde leven maakt de jonge bruiden vaak slachtoffer van huiselijk geweld, seksueel misbruik, verwaarlozing, vernedering en bedreiging. Hun verdriet delen zij met niemand. De jonge moeders geven bestaande tradities door: de kans dat hun dochters ook jong worden uitgehuwelijkt, is heel groot. Zo wordt de vicieuze cirkel van armoede en de ondergeschikte positie van vrouwen in stand gehouden. Stem De publieke verontwaardiging als reactie op kindhuwelijken neemt de afgelopen jaren toe, zowel in binnen- als buitenland. Organisaties als Terre des Hommes voeren al jaren campagnes om te voorkomen dat meisjes jong trouwen. Ook de overheid geeft aan preventieve maatregelen te nemen tegen dit fenomeen. Waaronder de wankele belofte van Bengaalse premier Sheikh Hasina om het kindhuwelijk voor 2041, nu ècht, volledig te beëindigen. →
10 terre magazine maart 2016
Maar een door velen vergeten en haast onzichtbare groep in de gemeenschap, zijn de huidige miljoenen meisjes die uitgehuwelijkt in isolement leven. Om deze kwetsbare groep een stem te geven, en de hulp te bieden die zij nodig heeft, ontwikkelde Terre des Hommes samen met lokale partnerorganisaties en steun van de Nederlandse overheid het project ‘IMAGE’. In Kurigram, Gaibandha and Nilphamari, drie armere streken van Bangladesh, leren 4.500 jonggehuwde meisjes op te komen voor hun rechten en zelf keuzes te maken in hun relatie. Keuzes over het wel of niet zwanger worden, en vooral wanneer, en het besluit om een opleiding te volgen en af te maken. De meisjes krijgen binnen dit project ook waar nodig medische en psychologische hulp. Met de focus op jonge meisjes die al getrouwd zijn, is ‘IMAGE’ uniek in zijn soort in Bangladesh. Sturing De kindbruiden zijn vooral niet gewend om hun gevoelens te uiten. Of om aan te geven als zij het ergens niet mee eens zijn. Binnen het project leren de meisjes een actieve rol aan te nemen. Om uit te spreken wat zij willen en vooral niet willen. Met behulp van trainingen wordt hen de kans gegeven zelf sturing aan hun leven te geven. De meisjes krijgen het woord om hun eigen verhaal op papier te zetten. De ervaringen van het huwelijk, hun fysieke en mentale pijn en de eenzaamheid binnen de gesloten deuren van de schoonfamilie
Echtgenoten Om ervoor te zorgen dat ‘IMAGE’ ook binnen de families en gemeenschappen gedragen wordt, richt het project zich ook op bewustwording van echtgenoten,
schoonfamilies, ouders en andere belanghebbenden. Partners van Terre des Hommes zijn bekend in de gemeenschappen en weten hoe zij deze groepen dienen te benaderen. Op een gepaste en voorzichtige wijze worden zij uitgenodigd voor deelname aan workshops en trainingen. Zo is er een specifieke training voor echtgenoten waarin aandacht wordt gegeven aan het voorkomen van mishandeling en geweld binnen het huwelijk. En wordt de algehele ondergeschikte positie van vrouwen binnen families en gemeenschappen besproken. Liton (getrouwd met een kindbruid): “Nadat ik trainingen heb gevolgd via het project besefte ik dat de vrouwen en meisjes in onze maatschappij geen enkele waardering krijgen. Niemand hecht waarde aan hun mening. Zij kunnen geen kant op. Dit moet veranderen. Mijn echtgenote is inmiddels terug bij haar familie. En ik wil via het project meer meisjes en families helpen.”
‘Veranderingen die de getuigenissen van meisje teweeg brengen, komen van binnenuit’ Kabir Mahmudul, Country manager Bangladesh:
‘Met projecten als ‘IMAGE’ zet Terre des Hommes slachtoffers van kindhuwelijken in hun kracht. De jonge meisjes voelen zich gesterkt om op een constructieve wijze, via onderwijs en financiële zelfstandigheid, uit hun erbarmelijke situatie te komen. De verhalen zijn de getuigenissen van het ondraaglijk mentale en fysieke lijden van uitgehuwelijkte meisjes. Niemand kan het beter vertellen dan de kinderen die het dagelijks ervaren. Deze getuigenissen stelt Terre des Hommes centraal in campagnes in Bangladesh. Wij willen met deze ‘bewijzen’ de Bengaalse bevolking bewust maken van het leven van kindbruiden. Hoe het leven van deze meisjes – iemands echtgenoot (schoon)dochter of zus - kapot wordt gemaakt. Veranderingen die deze getuigenissen teweeg zullen brengen, komen dan van binnenuit. En niet opgelegd, met druk van de internationale buitenwereld.’
Tips
van de redactie
UITNODIGING
50 jaar Terre des Hommes: bent u er bij?
Ontmoet Terre des Hommes zaterdag 28 mei 2016 in het Muntgebouw in Utrecht ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de organisatie. Medewerkers en ambassadeurs van Terre des Hommes nemen u deze middag graag mee in het werk dat u als donateur en/of vrijwilliger mede mogelijk maakt. Stel uw vragen aan medewerkers uit Afrika en Azië, ervaar een Virtual Reality film over een huisslaafje uit Kenia of woon een presentatie bij over de techniek achter en de resultaten van het virtuele meisje ‘Sweetie’, dat in 2013 duizend daders van webcamseks met kinderen ontmaskerde. Hieronder treft u het gehele programma: 13.00 - 13.25 uur:
ontvangst
13.30 - 14.15 uur:
opening en quiz
14.15 - 16.00 uur: twee rondes van activiteiten, keuze uit:
❶ Spreker uit Azië over zijn/haar ervaringen in de strijd
Terre des Hommes donateursen vrijwilligersmiddag ZATERDAG 28 MEI 2016 13:00 - 17:00 UUR MUNTGEBOUW, UTRECHT
tegen kinderuitbuiting.
❷ Spreker uit Afrika over zijn/haar ervaringen in de strijd
tegen kinderuitbuiting.
❸ Presentatie over het virtuele meisje ‘Sweetie’. ❹ Filmvertoning ‘Lilet never happend’, een film over
kindprostituee ‘Lilet’ in de Filipijnen. De film is gebaseerd op een waargebeurd verhaal en met steun van Terre des Hommes gerealiseerd.
❺ Kookdemonstratie met hapjes uit Azië en Afrika. ❻ Rondleiding door het Muntgebouw, gevestigd in het
monumentale pand van de Rijks Munt uit circa 1900. Op deze plek is, als enige in Europa, de europroductie zichtbaar. 16.00 - 17.00 uur: afsluiting met een hapje en een drankje
U kunt zich aanmelden voor deze bijeenkomst via www.tdh.nl/28mei of via de antwoordkaart in het hart van dit magazine.
Het Muntgebouw (Leidseweg 90) is het beste per Openbaar Vervoer te bereiken. Kijk voor meer informatie op www.muntgebouw-utrecht.nl/
‘Ook in noodsituaties is een goede bescherming van kinderen onmisbaar’ Sinds 2014 verleent Terre des Hommes veel meer noodhulp dan in de jaren ervoor. De doelstelling van Terre des Hommes is het stoppen van kinderuitbuiting. Hoe past noodhulp daar in? Paul Wolters, coördinator noodhulp, geeft antwoord. ‘De zomer van 2014 vormt een omslagpunt. Toen sloegen honderdduizenden mensen voor IS op de vlucht, waaronder heel veel kinderen. Uit cijfers van de UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties blijkt dat minstens 50% van alle vluchtelingen wereldwijd minderjarig is. Maar ook bij andere rampen zoals de tyfoon Haiyan of de ebola-epidemie zijn kinderen slachtoffer. Dus ligt er een taak voor een kinderhulporganisatie als Terre des Hommes bij noodsituaties. Sterker nog, wij zijn er van overtuigd dat kinderbescherming in noodsituaties levensreddend kan zijn. Dankzij een intensievere samenwerking met onze zusterorga-
nisaties, die veelal gespecialiseerd zijn in noodhulp, kunnen we de benodigde hulp bieden’. Maar noodhulp is toch heel iets anders dan de strijd tegen kinderarbeid, kinderhandel en seksuele uitbuiting van kinderen? ‘Toch niet. Kinderen zijn in tijden van nood en chaos, of dat nu oorlog is of een natuurramp, zeer kwetsbaar voor uitbuiting. Want de normale bescherming is er niet. Misschien is hun huis vernietigd, is de gemeenschap uit elkaar gescheurd, of functioneert de school niet meer.
13
In Noord-Irak biedt Terre des Hommes aan Syrische vluchtkinderen de mogelijkheid om te spelen en te leren in kindvriendelijke ruimtes (child friendly spaces) onder begeleiding van getrainde medewerkers.
Uw vraag
/ ONS ANTWOORD
‘Wat kan ik als consument doen om kinderarbeid te stoppen? Hoe weet ik bijvoorbeeld of een product met kinderhanden is gemaakt (of juist niet)?’ Caroline Maas
Vaak heeft een familie geen inkomsten meer. Als gevolg hiervan zie je bij iedere noodsituatie bijvoorbeeld een grote groei van kinderarbeid. En mensensmokkelaars komen juist op rampen af, op zoek naar slachtoffers. Ook het aantal kindhuwelijken neemt vaak toe. Dus ook in noodsituaties is een goede bescherming van kinderen onmisbaar’. Maar wat heeft het bouwen van huizen op de Filipijnen, latrines in Guinee of voedsel uitdelen in Syrië daar mee te maken? ‘Het creëren van een omgeving waar kinderen zich in veiligheid kunnen ontwikkelen vraagt een brede aanpak. In iedere situatie moeten we de afweging maken wat nodig is. Soms zijn dat kindvriendelijke ruimtes voor vluchtkinderen, omdat er geen veilige speelen leerplekken zijn. Soms zijn dat latrines en schoon water bij scholen, om besmetting met ziektes als ebola en cholera te voorkomen. Soms zijn dat huizen, om kinderen een dak boven het hoofd te geven. Meestal is het een combinatie van activiteiten.’
‘H
artelijk dank voor uw betrokkenheid in de strijd tegen kinderarbeid. Financiële steun aan organisaties als Terre des Hommes is niet alleen van groot belang om kinderarbeid te voorkomen, maar ook om kindarbeiders en hun families, die nu nog worden uitgebuit, duurzame hulp te bieden. In Nederland steunt Terre des Hommes een initiatiefwet in de Tweede Kamer om bedrijven een strengere zorgplicht op te leggen. Kinderarbeid in de gehele productieketen moet zo worden voorkomen (‘child rights due diligence’). Er bestaat (nog) geen overkoepelend keurmerk ‘kinderarbeidvrij’ in ons land voor alle productgroepen. Wel zijn er initiatieven als goedewaar.nl en fairwear.nl die aangeven of een kledingmerk of cosmeticamerk kinderarbeid in de keten toestaat dan wel werkt aan het terugdringen ervan. Kijk ook eens op www.rankabrand.nl Als het gaat om levensmiddelen raden wij consumenten aan duurzame producten te kopen, zoals van Fair Trade. Dit merk staat voor eerlijk zakendoen en handelt uitsluitend in producten waar de lokale producenten en daarmee hun families - beter van worden’. Met vriendelijke groet, Albert Jaap van Santbrink, directeur Heeft u ook een vraag aan Terre des Hommes? Mail naar
[email protected] o.v.v. ‘Terre Magazine’
terre magazine november 2015
‘Gouden bergen’ voor Cambodjaanse kinderen
Veel verhandelde meisjes worden uitgebuit als huisslaafje in Maleisië of Vietnam
In Cambodja worden jaarlijks tienduizenden kinderen het slachtoffer van kinderhandel. De problematiek is relatief nieuw en neemt sterk toe in het arme Zuidoost-Aziatische land.
D
e beloftes zijn mooi: goedbetaald werk in de stad of in het buitenland, misschien zelfs (weer) naar school. Maar het zijn beloftes die in de praktijk niets blijken voor te stellen. De tienduizenden kinderen die jaarlijks het slachtoffer worden van handel, moeten in werkelijkheid schadelijk en zwaar werk doen. De meeste meisjes komen - ongewild - terecht in de Cambodjaanse seksindustrie of worden uitgebuit als huisslaafje in Maleisië of Vietnam. Jongens
belanden vaak in de Thaise visindustrie, waar zij als slaven werken op vissersboten. Schuld Kinderen zijn vaak niet ouder dan elf als ze hun dorp verlaten, op zoek naar werk om te kunnen overleven. Ze gaan ‘vrijwillig’ met handelaren mee, aangetrokken door de kans op een betere toekomst. Maar de werkelijkheid van verhandelde kinderen bestaat uit fysieke en mentale uitbuiting. Kinderhandelaren maken slachtoffers van hen afhankelijk door
financiële constructies. Ze creëren een vicieuze cirkel waarbij het kind of de familie continu een schuld bij de handelaar heeft. Ook mishandelen ze de kinderen om hen bang te maken, zodat zij niet durven te ontsnappen. Werkdagen van 20 uur, met minimale pauzes, zijn geen uitzondering. De kinderen lopen trauma’s op, krijgen geen medische zorg voor hun verwondingen en zijn soms zodanig verzwakt dat zij overlijden. In de seksindustrie lopen kinderen risico om besmet te worden met geslachtsziekten zoals HIV.
15
Chan (16): ‘ Mijn ouders hebben 13 kinderen. Ze zwoegen om ons allemaal te kunnen onderhouden. Op een dag werd ik benaderd door een mevrouw genaamd Zwho. Ze beloofde mij een goed betaalde baan in Maleisië. Ik nam het aanbod aan om mijn ouders te kunnen helpen, stopte met school en liet mijn familie achter. Zwho gaf mij een vals identiteitsbewijs waarop stond dat ik 19 was. In Maleisië werd ik gedwongen om van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat als dienstmeisje te werken. Elke dag kreeg ik meer werk en als ik vroeg om een pauze, werd ik geslagen. Ik werd er ziek van. Gelukkig ben ik geholpen door een organisatie met hele aardige mensen. Ik volg nu een kappersopleiding in mijn geboortedorp en hoop na mijn diploma mijn eigen salon te starten. Zwho is veroordeeld; zij gaat voor twee jaar de gevangenis in. Mijn vriendinnen heb ik gewaarschuwd voor het aannemen van overzeese aanbiedingen voor werk.’
Daarbij leven verhandelde kinderen vaak volledig geïsoleerd van de buitenwereld en hun families. Hun vrijheid en veiligheid zijn ze kwijt. Armoede Kinderhandel in Cambodja is relatief nieuw: in de afgelopen vijftien jaren is het fenomeen enorm toegenomen. Een van de belangrijkste redenen hiervoor is dat de Cambodjaanse steden economisch gezien gegroeid zijn, in tegenstelling tot de landelijke gebieden. Veel families uit deze gebieden komen niet rond en sturen hun kinderen naar steden als Phnom Penh of de grens over, om wat extra geld te verdienen. Of ze verhuizen met het gehele gezin. Ook komt het voor dat ouders hun kinderen uit wanhoop aan handelaren verkopen in de hoop op een beter bestaan. De kinderen moeten in alle gevallen hun veilige, bekende omgeving achterlaten. Makkelijke prooi Cambodjaanse kinderen zijn een makkelijke prooi voor de internationale kinderhandel door de open grenzen met buurlanden Vietnam en Thailand.
Daarbij lopen meisjes extra risico om het slachtoffer te worden van handel. Meisjes hebben in de Cambodjaanse samenleving niet dezelfde rechten als jongens. Deze ondergeschikte positie komt in alle aspecten van de samenleving tot uiting. Zo gaan er bijvoorbeeld 63 meisjes per 100 jongens naar de basisschool. Het feit dat meisjes zich niet goed kunnen ontwikkelen, maakt hen
extra kwetsbaar om te worden uitgebuit. Obstakels De Cambodjaanse regering heeft in de afgelopen tien jaar verschillende wetten aangenomen om onveilige migratie en kinderhandel in Cambodja tegen te gaan. De praktijk toont echter aan dat de wetten niet voldoende nageleefd worden, →
Cambodja Het Zuidoost-Aziatische Cambodja, bekend vanwege het omvangrijke tempelcomplex van Angkor Wat, is aan het opkrabbelen van een oorlogsverleden en een grote economische achterstand. Het land telt 15 miljoen inwoners, waarvan 41% kind - een gevolg van de burgeroorlog. De laatste jaren trekt de economie sterk aan, met toerisme als snelst groeiende sector. Landelijke gebieden blijven echter achter op deze ontwikkeling. Een derde van de bevolking leeft onder de armoedegrens van 1,25 dollar per dag. Gebrek aan scholing en de bijna totale afwezigheid van infrastructuur op het platteland, houdt deze armoede in stand. Noodgedwongen verlaten honderdduizenden kinderen huis en haard op zoek naar werk. Het maakt hen zeer kwetsbaar om te worden verhandeld.
16 terre magazine maart 2016
door een gebrek aan kennis of corruptie, en dat kinderhandelaren niet opgespoord en vervolgd worden. Het komt zelfs voor dat kinderen, gered uit hun benarde situatie, door de politie als misdadigers behandeld worden en in de gevangenis verdwijnen. Ook beseffen veel arme gemeenschappen niet goed welke risico’s kinderen lopen als
ze migreren. Een ander obstakel in de strijd tegen kinderhandel is dat Cambodja onvoldoende samenwerkt met omringende landen als Thailand, Vietnam, Laos en Maleisië. Zo belanden er veel kinderen tussen wal en schip en worden netwerken van kinderhandelaren niet snel genoeg en doeltreffend opgespoord.
‘Watchdogs’ De door Terre des Hommes opgerichte ‘watchdog’ en ‘peer support’ groepen in Cambodja blijken een succesvol instrument om informatie over kinderhandel te verzamelen en in te zetten voor bewustwording. ‘Watchdog’ groepen bestaan uit leden van een gemeenschap die informatie over vermoedelijke mensenhandel verzamelen en hier actie op nemen. Via ‘peer support’ groepen delen jongeren die ervaring hebben met migratie en/of kinderhandel, hun ervaringen met leeftijdsgenootjes. Dankzij deze groepen heeft Terre des Hommes duizenden kinderen uit de handen van handelaren gered, terug bij hun familie gebracht en ervoor gezorgd dat zij weer onderwijs volgen.
Vaktrainingen kunnen slachtoffers van kinderhandel helpen een nieuwe start te maken.
Aanpak Terre des Hommes Om kinderhandel te voorkomen, geeft Terre des Hommes voorlichting aan families en gemeenschappen over de risico’s die met name kinderen lopen als ze migreren. Ook helpt Terre des Hommes bij het vergroten van het inkomen van families, zodat de noodzaak om hun kinderen elders een baan te laten zoeken, afneemt. Kinderen die slachtoffer zijn van handel krijgen rechtsbijstand, zodat daders kunnen worden opgespoord,
vervolgd en verplicht worden tot het betalen van schadevergoeding aan het kind. Ook kunnen ze rekenen op psychosociale hulp en onderwijs of vaktrainingen. Waar mogelijk en wenselijk helpt Terre des Hommes de kinderen terug te keren naar hun geboorteplaats of -land en een veilige nieuwe start te maken. Tenslotte werkt Terre des Hommes samen met de Cambodjaanse overheid aan betere wetgeving en vooral de naleving ervan.
17
op stapel Over programma’s van Terre des Hommes in de nabije toekomst.
Handen ineen met duurzaam modelabel Preventie
Bescherming
Beroepsopleiding voor jongeren in Nepal met Studio JUX
Duizend kinderen in Bangladesh uit de prostitutie houden
T
O
erre des Hommes slaat de handen ineen met het Amsterdamse duurzame modelabel Studio JUX. Het uitbreiden van de ecologisch en ethisch verantwoorde kledingproductie in het Nepalese atelier van Studio JUX is de insteek van de samenwerking. Zo creëren Terre des Hommes en Studio JUX werk voor kwetsbare jongeren in Nepal. Het arme land, dat na de aardbevingen van vorig jaar bezig is met de wederopbouw, heeft een rijke geschiedenis op het gebied van textielproductie. Terre des Hommes en Studio JUX verzorgen samen beroepsopleidingen, gevolgd door praktische begeleiding bij de uitvoering van het kleermakersvak. Het doel is 1.000 kwetsbare jongeren op te leiden die bij Studio JUX en andere bedrijven gaan werken. De jongeren ontwikkelen ook via nieuw te realiseren e-learning-modules zogenaamde life skills: vaardigheden zoals omgaan met geld. Het project duurt vijf jaar, maar zal bij succes verlengd worden. Daarbij wil Terre des Hommes de aanpak in de toekomst ook inzetten op andere locaties en in andere landen, zoals Bangladesh.
p 1 januari startte een groot project tegen seksuele uitbuiting van kinderen in Bangladesh. Het doel is om de komende drie en een half jaar ruim duizend kinderen uit de prostitutie te halen of te voorkomen dat zij daar in terechtkomen. Het project Combating Commercial Sexual Exploitation wordt betaald door de Europese Commissie en loopt in de steden Dhaka en Tangail. Veel kinderen van prostituees groeien op in bordelen en komen zo vaak geleidelijk in de prostitutie terecht. In Tangail helpen sociaal werkers hen en hun moeders om een andere, betere toekomst te creëren, door onderwijs en door het vinden van andere inkomstenbronnen. In Dhaka richt het project zich op straatkinderen, die vaak in de prostitutie terechtkomen om te overleven. Onderwijs, vakopleidingen, stageplaatsen en leningen zijn mogelijkheden om andere inkomsten te verkrijgen. Het doel is om jongerengroepen op te zetten met deze kinderen, die zelf weer andere straatkinderen gaan benaderen. Ook gaan zij lobbyen bij de autoriteiten voor een betere bescherming van straatkinderen. De kinderen zijn zelf dus de drijvende kracht van dit project.
terre magazine
het moment van
Azmera Emohay (10) uit Ethiopië Ze zou naar school gaan in de grote stad, zo werd haar vader beloofd. Maar eenmaal daar werd Azmera, toen 7 jaar oud, gedwongen te werken. Onlangs werden vader en dochter - na drie jaar - herenigd. ‘Ik wíst dat hij me niet vergeten was’. ‘Mijn vader zei dat ik met mijn tante mee moest gaan naar Addis Ababa, zodat ik daar naar school kon. Maar de school heb ik nooit gezien. Ik moest zeven dagen per week het hele huishouden van mijn tante doen, van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat. Vijf keer per dag haalde ik zware jerrycans met water. Ik kreeg maar weinig te eten en werd beschuldigd van diefstal. Mijn nichtje, die zes was, mocht zelfs niet met mij praten. Ik werd vaak geschopt en geslagen met een stok. Uiteindelijk gingen de buren naar de politie. Tot mijn vader was opgespoord, zat ik op een opvangplek van Terre des Hommes. Ik had mijn vader inmiddels drie jaar niet gesproken of gezien. Alleen vlak nadat ik in Addis Ababa aankwam, hoorde ik dat hij had gebeld. Daarna was het stil. Maar ik wíst dat hij me niet vergeten was. Ik ben zo blij dat ik mijn vader nu weer zie! We hebben heel veel bij te praten. Net vertelde hij dat hij juist heel vaak naar mijn tante heeft gebeld. Maar iedere keer kreeg hij smoesjes te horen. Dat ik even de deur uit was, of dat ik op school zat. En dat het heel goed met mij ging. Maar nu zijn we weer samen. En ik ben heel blij dat ik straks voor het eerst van mijn leven naar school ga!’ Deze foto werd bij het politiebureau genomen waar Azmera en haar vader een half uur eerder waren herenigd.
19
en verder
Acties voor Terre des Hommes
Annulering theaterstuk Eén Wereld
Een greep uit de acties van particulieren en bedrijven voor Terre des Hommes de afgelopen maanden:
In het vorige Terre Magazine (20 november 2015) maakte Terre des Hommes bekend te werken aan een theaterstuk ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan. Het stuk, genaamd Eén Wereld, zou gaan over het leven en werk van schrijver en inspirator Antoine de Saint-Exupéry. Helaas is Terre des Hommes er niet in geslaagd om voldoende financiering voor dit initiatief te vinden. Het toneelstuk vindt dan ook geen doorgang. Donateurs die kaarten hadden gereserveerd zijn hier persoonlijk van op de hoogte gesteld.
€365,- Het gezin van Yvonne Dijstelbloem uit Assen vierde in het najaar van 2015 gezamenlijk hun verjaardagen. In plaats van cadeaus vroegen zij om een bijdrage aan het werk van Terre des Hommes. De familie zamelde zo een bedrag van 365 euro in. €6.062,85 De Nederlandse
kledingketen La Ligna ontwikkelde eind vorig jaar speciale sjaals en jurken waarvan een deel van het aankoopbedrag aan Terre des Hommes werd gedoneerd. Ook vroegen ze klanten aan de kassa extra bij te pinnen voor Terre des Hommes. Dit leverde in twee weken tijd 6062,85 euro op.
€3.500,- Kinder Service Hotels, dat op 20 locaties in Nederland kinderopvang en buitenschoolse opvang biedt, organiseerde vorig jaar op alle locaties diverse activiteiten om aandacht en steun te vragen voor het werk van Terre des Hommes. De buitenruimte van één locatie was zelfs voor een middag een heuse carwash. De verkoop van onder meer knutselwerk en zelfgemaakte memoryspellen met foto’s van eigen kinderen leverden in totaal 3.500 euro op. €15.158,96 Advertentiebureau Huisaanhuis.nu doneerde in november en december 2015 de opbrengst van de kleurtoeslag die adverteerders betalen voor het plaatsen van een kleurenadvertentie aan Terre des Hommes. Het resultaat was 15.158,96 euro.
7 april 2016: bijeenkomst over schenken en nalaten
H
eeft u vragen over schenken en nalaten aan Terre des Hommes? U bent van harte welkom op een bijeenkomst over dit onderwerp in Hortus botanicus in Leiden op donderdag 7 april 2016. Medewerkers van Terre des Hommes staan stil bij de hulp aan kwetsbare kinderen en een notaris vertelt u alles over schenken en nalaten, met veel ruimte voor vragen. Uiteraard kunt u aansluitend een kijkje nemen in de hortus. Voor meer informatie of aanmelden kunt u contact opnemen met Colette Bolomey via
[email protected] of 070 - 310 5007.
MEER KINDEREN HELPEN ZONDER DAT HET U MEER KOST?
Als u uw donatie vastlegt in een periodieke schenking, betaalt de belastingdienst tot maar liefst 52% mee aan uw giften. Zo kunt u dus meer geven, zonder dat u meer betaalt. Vul voor meer informatie de antwoordkaart in het hart van dit magazine in of ga naar www.tdh.nl/periodiek-schenken
