Tekenwerk Henk Heusinkveld

// Project nieuwbouw

Tekstproductie Henk Wind // Fotografie Woodteq en Peter de Ruig // Tekenwerk Henk Heusinkveld

De tafeltennishal is onderge bracht op de eerste verdieping. De houten wanden steunen wel af op de fundering, maar de vloer wordt gedragen door de onderliggende kleedkamers. Rechts is een grote pui aange bracht als scheiding tussen zaal en kantine.

18 // Bouwwereld

18-19-20-21-22-23_nieuwbouwsportcomplex.indd 18

02-03-16 16:55

Multifunctionele sportaccommodatie // Locatie: Willem Alexanderplantsoen, Zoetermeer // Opdrachtgever: Vastgoedbedrijf gemeente Zoetermeer // Bouw: december 2014 – oktober 2015

Sporthal in massief hout Een nieuwe sporthal in Zoetermeer is opgetrokken in massief hout. Gekozen is voor smalle delen, met windverbanden in de spouwconstructie. Het houten dak is geprefabriceerd inclusief akoestisch vilt en lattenplafond.

Bouwwereld // 19


02-03-16 16:55


1

2

3

1 // De entreezijde is volledig transparant gemaakt. Door de zaal op te tillen worden sociaal onveilige hoeken voorkomen. 2 // Het gebouw is geconstrueerd met 9 meter hoge en 400 mm brede houten elementen. 3 // De sporthal kan in tweeën worden gedeeld door een zware schei dingswand die tussen twee liggers is aangebracht.

HET architectenbureau ontwierp in Zoetermeer een multifunctio nele sportaccommodatie. Daarin is een nieuw onderkomen voor de Zoetermeerse tafeltennisvereniging Taverzo gecombineerd met een dubbele sportzaal voor basisscholen, een wijkcentrum en een ambulancepost voor het Rode Kruis. Om het hele pro gramma kwijt te raken op de beschikbare kavel, tilde HET de tafeltenniszaal naar de eerste verdieping. “De sportzalen heb ben een vrije hoogte van 7 meter nodig onder de spanten; voor de tafeltenniszaal was een vrije hoogte van 5 meter tússen de spanten voldoende”, vertelt architect René Hoek. Hoek koos voor de sportzaal en tafeltenniszaal een opbouw met massiefhouten wanden. “Veel van dit soort hallen worden opge trokken in staal en sandwichpanelen. Dat zijn de goedkoopste materialen. Maar vervolgens heb je daar heel veel materialen en details aan toe te voegen. In massief hout hoeft dat niet. De wanden zijn glad en hebben geen verdere afwerking nodig en allerlei attributen als baskets zijn rechtstreeks aan de wand vast te schroeven, zonder aanvullende staalconstructies. Ook is een kast voor de touwen heel mooi in de wand in te bouwen, in plaats van die ertegenaan te moeten plaatsen. Uiteindelijk is bouwen in hout dan ook niet duurder dan bouwen met staal en sandwichpanelen. Verder heeft hout een warme uitstraling en wilden we een duurzaam gebouw met een lange levensduur realiseren.” Negen meter hoog hout Deze ontwerpkeuzes resulteren in een houten doos van 9 meter hoog. De dubbele sportzaal heeft aan vier zijden massiefhouten wanden. Tussen een dubbele gelamineerde houten ligger door het midden hangt een scheidingswand waarmee de hal in tweeën te delen is. Gordingen overspannen deze twee haldelen in dwarsrichting, tussen zijwand en middenligger. De massiefhouten wanden vormen het binnenblad van een spouwconstructie. Op de verdieping zijn daar stalen sandwich panelen tegenaan gehangen, als isolatie en als buitenblad. Op de begane grond is er isolatie tegenaan gezet met een compo sietbeplating met natuursteengranulaat (Steni nature). Voor de houten wanden is gebruikgemaakt van Profidecke. Dit zijn relatief smalle massiefhouten delen. “In kruislaaghout had je kunnen werken met vrij grote elementen, maar kruislaaghout werd te duur. Profidecke was een goedkoper alternatief”, vertelt Evert Laarman van houtleverancier Woodteq. “Nadeel van Pro fidecke is dat je te maken hebt met breedtekrimp en met zwel in met name de bouwfase. Bij kruislaaghout heb je dat niet doordat de houtlagen kruislings verlijmd zijn. Overigens ga je in kruis laaghout wel naden zien, doordat de daarin verlijmde houten delen ook in de breedte krimpen. Om vooral het zwellen op te kunnen vangen, zijn alle elementen geplaatst met een voeg van 15 mm. Dat is ook het maximum wat mogelijk is vanwege de profilering waarmee de delen in elkaar vallen. Om die reden hebben we de breedte van de elementen ook beperkt tot 400 mm. Bij bredere elementen is de werking nog groter.” Windverbanden in de spouw De smalle delen vormen op deze manier geen stijf wandvlak. “Om de stabiliteit te waarborgen hebben we aan de buitenzijde van de wanden stalen windverbanden toegevoegd. Die zitten in de spouw en zijn dus verder niet zichtbaar.” Een beperking van de smalle elementen is dat er geen grote sparingen in te maken zijn zonder lateiconstructies. In grote elementen van kruislaag

20 // Bouwwereld


02-03-16 16:55

hout kan dat wel. Gekozen is voor houten lateien boven de deuropeningen. De deuropeningen zijn overigens kozijnloos uitgevoerd. Hoek ontwierp ze zo dat de sponning rechtstreeks in de massiefhouten elementen kon worden gemaakt. Voor de oplegging van de zware middenliggers door de sporthal moest Woodteq extra voorzieningen treffen. Er moest een groter oplegvlak worden gecreëerd onder de ligger zelf – langshout is relatief zwak – en de krachten moesten over meerdere staande wandelementen worden gespreid. Dat was aan de ene zijde mogelijk door een extra latei aan te brengen in de spouw. Aan de andere zijde is de houten wand echter de scheiding tussen de sportzaal en de tafeltenniszaal. Hier zijn de houten liggers opgelegd op een stalen kolom die tussen de houten wand is geplaatst. De benodigde lateiconstructie kon niet onzichtbaar worden weggewerkt en is aan de zijde van de tafeltenniszaal omtimmerd met hout. De gordingen in de sporthal zijn met stalen lippen verbonden aan de middenliggers; aan de andere zijde zijn ze opgelegd in de massiefhouten wanden. Hier zijn stalen platen onder de gordingen geplaatst om de krachten in het langshout van de gording te spreiden. Deze platen zijn ingelaten in het hout, zodat het staal zo min mogelijk opvalt. René Hoek besteedde veel aandacht aan de esthetische kwaliteiten van de verbindingen.

1

2

Kleedkamers in betonsteen De tafeltenniszaal is gelegen boven de kleedkamers van de sportzaal en boven het wijkcentrum. Hier zijn dezelfde 9 meter hoge houten wandelementen toegepast. Op de begane grond zijn die echter niet zichtbaar doordat binnen dit houten casco de kleedkamers zijn geplaatst. Die zijn uitgevoerd in MBI-beton steen. “Dat is ook een materiaal dat geen verdere afwerking nodig heeft en dat bestand is tegen alles wat in een kleedkamer gebeurt. En aan de zijde van de sportzalen combineert de grijze betonsteen mooi met het hout en de rode sportvloer.” Dit mate riaal is tevens de drager van de betonnen vloer van de tafelten niszaal. Deze betonvloer loopt door in een overstek, dat wordt gedragen door stalen kolommen. De houten wanden dragen dus alleen het dak. Het tafeltennisgedeelte is net als de sporthal in de lengte op geknipt in twee delen. Aan de ene zijde liggen de kantine en kleedruimtes; aan de andere zijde bevindt zich de tafeltennishal. Tussen kantine en hal bevindt zich een lange glazen pui. Daar boven ligt een dragende houten wandligger, van 3 x 16 meter. “Die hebben we wel uitgevoerd in kruislaaghout, om krimpen zwelgedrag te voorkomen. Kruislaaghout is minder sterk dan gelamineerd hout doordat de lamellen van staand hout construc tief niet meewerken. Maar we hadden voldoende hoogte beschikbaar. Voordeel van het kruislaaghout is daarbij dat de oplegvlakken vrij klein kunnen blijven. Het kopse hout van de staande lamellen ligt nu op op het kopse hout van de staande wandelementen van Profidecke. En kops hout op kops hout is heel sterk”, licht Evert Laarman toe. Geprefabriceerde dakelementen Voor de plafonds in het hele gebouw heeft HET architectenbu reau eveneens gekozen voor hout. “We zochten een stevig en aantrekkelijk materiaal. Hout is hufterproof en maakt goede akoestische oplossingen mogelijk”, zegt René Hoek. Woodteq heeft de daken in grote elementen geprefabriceerd. De con structie bestaat uit een beplating (boven OSB; onder under

3

1 // De kleedkamers zijn opgemetseld met betonsteen. Deze wanden dragen de bovenliggende vloer van de tafeltenniszaal. 2 // Ook onder het overstek is een houten plafond aangebracht. 3 // De kantine van Taverzo, met links de houten wandligger van 3 x 16 meter.

Bouwwereld // 21


02-03-16 16:56


1

layment) met daartussen verlijmde en vernagelde houten ribben (zaaghout). Aan de onderzijde is akoestisch vilt aangebracht, met daaroverheen het pla fond van houten delen met brede naden. “Akoestisch blijkt dat uiteindelijk nog beter te zijn dan een geperforeerd opper vlak”, zegt Laarman. De geprefabriceerde dakelementen me ten 4 x 11 meter en vulden in één keer het vak tussen twee gordingen. Verlichting en dergelijke is achteraf in het werk ge maakt. Daarvoor waren delen van de bovenbeplating weggelaten. Na het aan brengen van het elektra zijn die delen in het werk alsnog gedicht. Daarna is aan de bovenzijde geïsoleerd en is de dak bedekking gelegd.

2

Sandwichpanelen HET architectenbureau heeft ook veel aandacht besteed aan de buitenkant van de sportaccommodatie. “Sportzalen heb ben dichte gevels. Daarom wilden we de entree op een goede plaats situeren en de entreegevel volledig in glas uitvoeren. Dat konden we doen door de tafeltennis zaal uit te voeren als een overstek. Daar door is de situatie ook in sociaal opzicht veilig, zonder dode hoeken.” De beplating van de gevel met stalen sandwichpanelen was niet de eerste keuze, maar is ingegeven door bezuini gingen. “Goedkoper isoleren en bekleden is niet mogelijk. Maar we wilden geen industriële blikken doos. Daarom hebben we gekozen voor sandwichpanelen van Arcelor Mittal in vier basiskleuren met een metallic coating, waardoor de kleur vanaf elke kijkhoek anders is.”

3

1 // De houten wandligger is vanwege krimpen zwelgedrag uitgevoerd in kruislaaghout. 2 // De dakelementen zijn compleet geprefabriceerd. 3 // De gevel is afgewerkt met gekleurde sandwich panelen met een metallic coating.

Om de stabiliteit van de houten wanden te waarborgen zijn aan de spouwzijde stalen windverbanden toegevoegd

22 // Bouwwereld


02-03-16 16:56

Projectgegevens // Locatie: willem Alexanderplantsoen, Zoetermeer // Opdrachtgever: vastgoedbedrijf gemeente Zoetermeer // Ontwerp: Het architectenbureau, naaldwijk, hetarchitectenbureau.nl // Constructieadviseur: kaskon, Zoetermeer, kaskon.nl // Installatieadviseur: vintis installatieadviseurs, Zoetermeer, vintis.nl // Uitvoering: slingerland Bouw, nijkerk // Installaties: Croon elektrotechniek bv, rotterdam, croon.nl, en scheer & Foppen installatietechniek, Harderwijk, senftechniek.nl // Houtleverancier: woodteq, Holten, woodteq.nl // Bouwperiode: oktober 2014 – oktober 2015

9515+ 8835+

1

6170+ 3520+

Kleedruimtes tafeltennis

Peil=0

2

Kantine tafeltennis

Tafeltennishal

Kleedruimtes sporthal 14000

14000

Tafeltenniszaal 3

Sporthal 22800

Kleedruimtes 7490 1980

7260

3720

15730 1:500

Dubbele ligger Alu dakkap Multiplex

Dakbedekking

Isolatie op afschot

Geprefabriceerd dakelement Houten wand Sandwichelement Houten wandelement

Hulpstaal oplegging dubbele ligger

Sandwichelement

Sportvloer

Betonvloer

Stijl- en regelwerk met isolatie Waterkerende folie Rachelwerk 28mm Steni nature beplating

Metselwerk betonsteen Houten wandelement 1:20

Bouwwereld // 23


02-03-16 16:56

Tekenwerk Henk Heusinkveld

Recommend Documents