HOWEST - departement PIH - Graaf Karel de Goedelaan 5 - 8500 Kortrijk
België - Belgique P.B. 8500 Kortrijk 1/2 4/2.373
TECHNOLOGY UPGRADE HET MAGAZINE VAN HOWEST - DEPARTEMENT PIH
registreer online op www.tukortrijk.be voor een gratis abonnement op TECHNOLOGY UPGRADE
tien jaar Labo Lemcko één jaar plugMedia start van het Industrial Design Center
n°5 - viermaandelijks - oktober 2008| 1
FROM THE DIRECTOR OF “THE WORLD OF TRAFFIC VIDEO DETECTION”
TUNNEL
ROAD
URBAN
A TRAFICON FILM
NO JAMS. JUST DRIVING.
AFFI
You are looking for a strong and future minded company with international dimensions?
C
TR
“You are looking for a creative job with room for initiative?
A career at Traficon might be exactly what you are looking for!“ F
PR OO
U.S.A.
— Brigitte Packet (HR Manager Traficon)
CITY OF COLORADO SPRINGS BELGIUM CITY OF BRUSSELS U.A.E. FALCON (DUBAI) U.S.A. CITY OF LYNNWOOD (WA) IRELAND CITY OF DUBLIN GERMANY CITY OF MÜNSTER U.S.A. BALTIMORE COUNTY (MD) CANADA CITY OF BRAMPTON FRANCE CITY OF DIJON MEXICO CITY OF MONTERREY POLAND CITY OF WARSAW CHINA CITY OF DAQING
WWW.TRAFICON.COM 2 | TUK oktober 2008
TECHNOLOGy UPGRADE
TUkORTRIjk
10 JAAR LEMCKO 5 JAAR ACCREDITATIE ..................................................................................................................................4 PLUGMEDIA bron voor nieuwe mediabedrijven ..................................................................................................................................6
technology upgrade is het magazine van HOWEST- departement PIH University College of West-Flanders 5, Graaf Karel de Goedelaan B - 8500 Kortrijk tel. +32 56 24 12 11 fax +32 56 24 12 24
[email protected] www.tukortrijk.be verantwoordelijke uitgever Ann Dumoulin
BIOGAS als opstap naar de tweede generatie biobrandstoffen ..................................................................................................................................8
redactie Johan De Gelas, Leen Deprez, Ann Dumoulin, Piet Grymonprez, Bart Leenknegt, Hilde Robberecht, Stijn Van Hulle
INDUSTRIAL DESIGN CENTER ...........................................................................................................................9 - 16
verleenden verder hun medewerking Ronald Bastiaens, Lieven David, Lieven De Couvreur, Johan De Gelas, Christel De Maeyer, Jan Desmet, Jan Devos, Frederik D’Hulster, Heino Labeeuw, Pieter Michiels, Cies Vanneste, Philip Velghe
eindredactie Piet Grymonprez
opmaak Lieven De Couvreur, Leen Deprez
KMO’S EN IT size does matter ................................................................................................................................18 HAAL MEER UIT VIRTUALISATIE internationale expertise vlak bij de deur ................................................................................................................................20 KALENDER ................................................................................................................................22
fotografie Leen Deprez foto cover Lieven De Couvreur INDUSTRIAL DESIGN CENTER - lees verder op p.9 druk Ignace Lammens-Maes
wilt u technology upgrade gratis ontvangen? registreer u op www.tukortrijk.be (klik op “joining tu”) jaargang 2 nr. 5 oktober 2008 technology upgrade verschijnt drie maal per jaar, in februari, juni en oktober.
|3
10 jaar5 jaarLemcko accreditatie Labo
Lemcko,
structureel
verbonden
aan
HOWEST - departement PIH, is historisch gegroeid uit de activiteiten van ir. Jan Desmet, hoofddocent elektrische vakken en coördinator toegepast wetenschappelijk onderzoek binnen het ruime domein van elektromechanica. Nog voor de oprichting van Labo LEMCKO werd er al aan maatschappelijke dienstverlening gedaan in de toenmalige afdeling sterkstroom. Medio de jaren ’90 profileerde het labo elektrische machines onder de drijvende kracht van ir. Lode De Geyter en ir. Jan Desmet zich sterk in het domein van de elektrische aandrijvingen.
toegepast onderzoek en de dienstverlening meer te structureren en richtte het Labo LEMCKO (Labo Elektro Magnetische Comptabiliteit Kortrijk) op. In 2002 behaalde Labo LEMCKO een ISO9001 certificatie, in 2003 een BELAC accreditatie als beproevingslaboratorium en in 2004 een BELAC
Eind 1996 kwam er een opportuniteit voor hogescholen om toegepast wetenschappelijk onderzoek uit te bouwen. De Vlaamse regering besliste toen een specifieke ondersteuning op te zetten om de interactie tussen de hogescholen en niet technologiegedreven bedrijven te bevorderen, met als voornaamste doel de implementatie van kennis in de bedrijven. De uitvoeringsmodaliteiten en projectoproepen lagen in handen van het IWT (Instituut voor de aanmoediging van innovatie door Wetenschap & Technologie in Vlaanderen).
In 2000 besliste projectleider ir. Jan Desmet het
Ir. Jan Desmet diende een dossier
in met als titel “Problematiek Omtrent Moderne
accreditatie als keuringsinstelling.
Ondertussen
zat de onderzoeksgroep binnen Labo LEMCKO niet stil en een opeenvolging van zowel IWT-projecten, een federaal project als een Europees Interreg III en een EFRO project werden goedgekeurd. Bovendien is Labo LEMCKO reference partner binnen het prestigieuze Europese Leonardo Power Quality Programma. Labo LEMCKO maakt ook deel uit van
de
associatieonderzoeksgroep
Energietechniek
van
de
Associatie
Elektrische Universiteit
Gent, onder promotorschap van Prof.dr.ir. Lieven Vandevelde, sinds de oprichting in 2007.
Elektrische Aandrijvingen” onder het peterschap van Prof.dr.ir. R. Belmans (KULeuven). Het projectvoorstel werd door de expertencommissie op de eerste plaats gerangschikt. Dit betekende de start van het toegepast onderzoek binnen de opleiding sterkstroom. Dankzij de financiering van het IWT was de onderzoeksgroep in staat investeringsgoederen aan te schaffen.
De
toekomstgerichte investeringen in zowel high end meetapparatuur
als
een
vrij
programmeerbare
voedingsbron vormden de uitvalsbasis voor de uitbouw van expertise binnen de onderzoeksgroep.
Expertise in: Power Quality Analyses & Trouble shooting Elektrische aandrijfsystemen REG Fotovoltaïsche toepassingen Onderzoek op maat
4 | TUK oktober 2008
Academische zitting: 13 november 2008
Doelstelling Labo LEMCKO is een ISO9001 gecertificeerd en BELAC geaccrediteerd beproevings-laboratorium en keuringsorganisme dat zich voornamelijk profileert
U bent van harte uitgenodigd op de academische zitting van 13 november 2008 om 16u in het departement PIH ter gelegenheid van 10 jaar LEMCKO – 5 jaar accreditatie. Registreer u via www. lemcko.be of mail naar lemcko@ howest.be.
in Power Quality, energiebeheer en recent ook in het domein van hernieuwbare energieën. Het Labo LEMCKO heeft reeds heel wat expertise opgebouwd rond aandrijfproblematieken en netstoringsanalyses. Daarnaast kunnen bedrijven er terecht voor motoren
omvormertesten,
energieaudits,
thermografische
fotovoltaïsche
analyses,
toepassingen,
onderzoek en opleiding op maat. Naast advies en dienstverlening voor de industrie is wetenschappelijk toegepast onderzoek een van de belangrijkste activiteiten binnen Labo LEMCKO. Het verrichte onderzoek kan zowel van theoretische als praktische aard zijn en gebeurt in samenwerking met partners uit zowel de academische als de industriële wereld.
Contact:
Toekomstperspectieven
Jan Desmet
Hogeschool West-Vlaanderen
In de toekomst wil Labo LEMCKO zich meer toespitsen
departement PIH
op het domein van de hernieuwbare energieën en
Labo LEMCKO
de problematiek van gedistribueerde opwekking
Graaf Karel de Goedelaan 5
op de netkwaliteit en de netstabiliteit. In dit kader
B 8500 KORTRIJK
is er reeds een TETRA-project “Implementatie van
Tel:
(+) 32 (0)56 24.12.39 (Rechtstreeks)
innovatieve
hun
Tel:
(+) 32 (0)56 24.12.35 (Onderzoeksteam)
interactie op het distributienet” lopende. Bovendien
Fax:
(+) 32 (0)56 24.12.34
is een EFRO-investeringsdossier voor een PV park
email:
[email protected]
met de meest recente technologieën in meerdere
www.lemcko.be
duurzame
energiebronnen
en
configuraties goedgekeurd. Daarnaast is er nog een investeringsdossier ingediend voor een kunstnet met een vermogen van 180 kVA, wat in zijn vermogen een unicum zou zijn voor West-Europa.
|5
plugMedia bron voor nieuwe mediabedrijven Het internet kent reeds een aantal jaren een
Deze evoluties hebben een belangrijke impact op het
convergentie naar een nieuw platform, namelijk
business model van vele bedrijven. De opvolging
eenserviceplatform,participatiegerichtenvooral
en de mogelijke opportuniteiten inzien, is vaak te
gestuurd door de gebruiker. Gerecupereerd van
tijdrovend. Daarom heeft HOWEST - departement
de bubble
PIH in 2007 het initiatief genomen om plugMedia
kennen we terug hoogtijden qua
ontwikkelingen.
op te richten. UNIZO is partner en IWT ondersteunt financieel. plugMedia volgt op, filtert en werkt als
Deze richten zich tot het nieuwe web, een sociaal
een doorgeefluik naar haar leden toe. plugMedia
mediaplatform, dat heel wat potentieel heeft en onze
bedient vooral de online nieuwe mediasector, onder
manier van communicatie fel verandert. Meer en meer
de vorm van seminaries en workshops, individuele
mediabedrijven zoeken hun weg in het cross-media
bedrijfsbezoeken en ondersteuning bij IWT dossiers
gebeuren. Multichannel is hierin uiterst belangrijk.
naar innovatie toe binnen deze sector.
Het klassieke TV concept voldoet niet meer. Het verliest terrein op IPTV als complementair kanaal, MobileTV, Mobile content, het ter beschikking stellen van newsfeeds op een mobiel toestel en zoveel meer. De iPhone zorgt hierin duidelijk voor een boost. Dit betekent onder meer dat het advertentiemodel moet worden herbekeken. Het gaat immers niet meer over mooi en blond, maar wel over wat de interesses zijn van de verschillende mensen (lees: potentiële klanten) en daar zo efficiënt mogelijk op inspelen. Zo ontstaat er een meer gerichte manier van adverteren, naast de klassieke massa advertenties. De surfers krijgen gerichte reclame die hen interesseert en aanzet tot aankopen op basis van hun ingegeven profielen.
6 | TUK oktober 2008
Het plugMedia ledenbestand is een complementaire
De achtste editie (mei 2008) van Multimania, de
mix van bedrijven die gespecialiseerd zijn in
jaarlijkse Belgische hoogmis voor bedrijven actief
verschillende niches. Freelancers (zelfstandigen),
in de multimediasector, was een overdonderend
leveren toe aan grotere bedrijven. Gezien de online
succes. Voor de organisatie ervan tekent HOWEST-
nieuwe media een multidisciplinaire omgeving is,
departement
zijn niet altijd alle resources ter beschikking binnen
Technologie). plugMedia sponsor niet alleen, maar
een bedrijf. Deze vallen daarom terug op freelancers
brengt ook nieuwe deelnemers naar het evenement.
die gespecialiseerd zijn in één of andere specifieke
De nationale en internationale topsprekers maken er
technologie. Verder zijn er de productiehuizen (die
een inspirerend evenement van en het geheel biedt
meer content gericht zijn) online marketing bureaus,
een rijkdom aan professionals uit de industrie om te
onderzoekscentra en de culturele sector. Allen doen
netwerken!
PIH
(Multimedia
&
Communicatie
ze beroep op plugMedia om inzicht te krijgen op de online evolutie in zijn geheel.
Dat innovatie veelal ontspruit uit niet-evidente ontmoetingen weten we allemaal. Daarom wil
plugMedia doet dit uiteraard niet alleen. Een
plugMedia ook verrassen. Zo is een Buda Libre in het
interessante
Medianet
kader van nieuwe media, geplaatst met verschillende
Vlaanderen, MediaDesk (Europese cluster gericht
ingrediënten, tussen economie, kunst en nieuwe
naar de filmwereld, gamesector en interactieve
media. ArtEconomy, Eric Joris (technologietheater),
projecten), European Multimedia Forum, ArtEconomy,
de plugMedia babbelbox en de Blog Day Afternoon
Buda kunstencentrum en Vooruit kunstencentrum,
(rond het fenomeen bloggen) zijn maar enkele
staat garant voor een veelheid aan activiteiten
voorbeelden.
georganiseerd naar allerlei onderwerpen toe, steeds
activiteiten wordt aangevuld met informatiesessies
gelinkt aan en in een nieuwe media context.
rond subsidiemogelijkheden zowel nationaal als
mix
van
partners
als
De
agenda
van
de
plugMedia
internationaal. Het Mobile Entertainment symposium bijvoorbeeld, bracht heel wat prominente sprekers van topbedrijvan als Nokia, Alcatel Lucent, Microsoft, One Agency,
Voor meer info en alle actuele informatie: www.plugmedia.be
Adobe en Belgacom. Er vloeide meteen een nieuwe activiteit uit, namelijk een zeer gesmaakte Citygame (in Kortrijk) met Lamosca. De opleiding rond usability en webtoegankelijkheid, verzorgd door An ysurfer en Eddy Kindermans, heeft
bedrijven
inzicht
gebruiksvriendelijkheid
van
gebracht websites,
rond
de
rekening
houdend met slechtzienden die heel actief zijn op het net.
plugMedia organiseert, rond Pasen 2009, een businesstravel naar San Francisco. Op het programma een ontmoeting met high-tech bedrijven als Apple, Adobe, Google, Cisco, Facebook alsook Stanford University (lezingen) en Xpression college. De deelnemende bedrijven/managers kunnen tijdens deze trip ook nog bedrijven bezoeken die interessant kunnen zijn voor hun business. Dit alles kan eventueel ook in aanmerking komen voor subsidiering via Flanders Investment and Trade.
|7
Biogasals bronopstap voor nieuwe naar demediabedrijven tweede generatie biobrandstoffen Met de huidige stijgende voedselprijzen is er
van hernieuwbare energie levert biogas (opgezuiverd tot vervoersbrandstof)
heel wat commotie omtrent biobrandstoffen.
een broeikasgasreductie van 75% tot 85%, afhankelijk van de inputstromen. In
Deze discussie laat dan ook niemand meer
Vlaanderen wordt ongeveer 81% van het biogas uit anaerobe vergisting gewonnen
koud.
niet
uit organische nevenstromen van de industrie en 16% uit mest. Doordat zoveel
mogen zorgen voor extra schade aan het
Dat
biobrandstoffen
uiteraard
mogelijk een beroep wordt gedaan op lokale afvalstromen, wordt ook de CO2-
milieu staat buiten kijf. Daarom scheppen de
uitstoot door het transport zo laag mogelijk gehouden. Erik Meers (UGent, Eneco)
‘tweede generatie biobrandstoffen’, die geen
becijferde dat een vergistingsinstallatie van 2,5 MWe een milieuwinst oplevert van
aanspraak meer maken op voedselgewassen als
10.000 ton CO2/jaar in vergelijking met een aardgascentrale en tot 20.000 ton
inputstromen, hoge verwachtingen. Doch deze
CO2/jaar in vergelijking met een steenkoolcentrale.
brandstoffen zijn nog niet marktrijp en vragen verder onderzoek. Ondertussen mag niet uit
Maar vergisting scoort niet alleen goed omwille van het gebruik van nevenstromen.
het oog worden verloren dat er op dit moment
Ook wanneer biogas gewonnen wordt uit energiegewassen (voornamelijk maïs),
wel degelijk schone hernieuwbare brandstof
scoort dit opmerkelijk beter naar energieopbrengst per ha in vergelijking met
kan geproduceerd worden: biogas uit anaerobe
andere biobrandstoffen, zoals wordt weergegeven in Tabel 1. Door echter een
vergisting! Voor deze techniek kan immers een
biogasinstallatie te koppelen aan de huidige techniek van biobrandstofproductie,
beroep worden gedaan op nevenstromen en
kan de opbrengst per ha ook voor deze biobrandstoffen gevoelig verhoogd
bijproducten uit de landbouw en industrie. En
worden (zie Figuur 1). In dit geval zullen de restproducten van de biodiesel-
door het vergisten van de eindproducten van de
en ethanolproductie (zoals perskoek, glycerine, DDGS ) nog verder energetisch
bio-ethanol- en biodieselindustrie kan biogas
gevaloriseerd worden via anaerobe vergisting. Het gas dat hierbij vrijkomt, kan dan
de brug vormen tussen de eerste generatie en
worden verbrand in een WKK (warmtekrachtkoppeling waarbij zowel elektriciteit
tweede generatie biobrandstoffen. De studiedag
als warmte worden geproduceerd), zodat (een deel van) de energiebehoefte van
(juni 2008) ‘Biogas als opstap naar de tweede
de installatie kan worden ingevuld door energie uit nevenproducten. Een tweede
generatie biobrandstoffen’, een organisatie van
optie is om het biogas verder op te werken tot biomethaan dat kan worden ingezet
Biogas E vzw en Ghent Bio-Energy Valley, ging
als vervoersbrandstof. Hierdoor wordt het aantal km dat men kan rijden per ha
dieper in op dit thema. Een reflectie van de
drastisch verhoogd aldus Peter Van der Gaag (Bio Ethanol Rotterdam bv).
belangrijkste bevindingen vindt u hieronder terug. Europa
wil
tegen
2020
10%
biobrandstoffen
in de transportsector (incl. groene stroom en waterstof). Niet zomaar biobrandstoffen, duurzame biobrandstoffen, verduidelijkt Ewout Deurwaarder van de Europese Commissie. Om dat te garanderen worden bindende duurzaamheidscriteria gedefinieerd door de Europese Unie. Zo moeten biobrandstoffen minstens 35% broeikasgasreductie garanderen, mag de biodiversiteit niet in het gedrang komen op plaatsen waar de biomassa wordt geteeld, mag grond die een hoge koolstofopslag heeft niet ingezet worden voor de productie van biobrandstoffen en tenslotte dient ook de code voor goede landbouwpraktijken gevolgd te worden. Dit alles moet garanderen dat de ingezette
Figuur 1. Opbrengstpotentieel per ha voor verschillende biobrandstoffen (bron: Fachagentur Nachwachsende Rohstoffe e.V.)
biobrandstoffen daadwerkelijk bijdragen tot een beter milieu. Hiertoe zal de Commissie de oorsprong van de biobrandstoffen opvolgen en de impact op het milieu inschatten. Wat deze duurzaamheid betreft, scoort biogas alvast zeer goed. Volgens annex VII van het voorstel tot richtlijn voor de promotie en het gebruik
8 | TUK oktober 2008
Lees verder op p.17
INDUSTRIAL DESIGN CENTER
INDUSTRIAL DESIGN expertise ID-COMMUNICATIE
ID-EXPERTISE Dankzij de directe link met de opleidingen Bachelor en Master
Alumni en sympathisanten van de opleidingen krijgen via Industrial
Industrieel
onderzoeksgroepen
Design Center de mogelijkheid om op de hoogte te blijven van events,
van HOWEST - departement PIH kan Industrial Design Center zich
lezingen, studiereizen en vacatures. Het creëert een interactief
beroepen op een uitgebreide expertise inzake productontwikkeling.
platform waar hoogtepunten worden voorgesteld en waar de dialoog
Als kennisorganisatie in dit domein zijn we dan ook constant op zoek
over productontwikkeling wordt aangespoord.
(Product)
Ontwerpen
en
de
om deze expertise aan de praktijk te toetsen. Om deze aanwezige kennis verder te voeden, worden binnen het Industrial Design Center
ID-ACTIVITEIT
verschillende vraaggedreven onderzoeksprojecten uitgevoerd en Industrial Design Center stimuleert vanuit een nauwe en constante
binnen een aantal basispijlers ondergebracht.
samenwerking met de opleidingen Bachelor en Master Industrieel (Product)ontwerpen
ID-FACILITEITEN
d.m.v.
een
dienstverlening
bewustzijn vanuit
de
voor
productontwikkeling
aanwezige
expertisepijlers,
Het Industrial Design Center heeft een verscheidenheid aan kostbare
expertiseopbouw en de organisatie van activiteiten, telkens vanuit
apparatuur ter beschikking en biedt de bedrijfs-wereld de mogelijkheid
een concreet en tastbaar productontwikkelingsstandpunt.
om hiervan gebruik te maken in combinatie met onze ondersteunende dienstverlening. Daarnaast kan Industrial Design Center een beroep
ID-OPLEIDING
doen op een uitgebreid netwerk van expertise actoren. In zeer nauwe samenwerking met, en ingebed in de opleidingen Bachelor en Master Industrieel (Product)ontwerpen legt het Industrial Design Center de link tussen het hoger onderwijs en de praktijk in
Contact Ronald Bastiaens
www.industrialdesigncenter.be
Frederik D’hulster
[email protected]
het bedrijfsleven. Via deze unieke brug worden kennis en ervaring uitgewisseld en wordt op beide niveaus een hoger kwaliteitsniveau bereikt. en de praktijk in het bedrijfsleven. Via deze unieke brug wordt kennis en ervaring uitgewisseld en wordt op beide niveaus een hoger kwaliteitsniveau bereikt.
ProtoTypes as tools in the designprocess VRAAGGEDREVEN ONDERZOEK
Dienstverlening
ProtoLab profileert zich vanuit het Industrial Design Center
De infrastructuur wordt ingezet bij specifieke vragen die heel breed
rond onderzoek en dienstverlening inzake ‘Protoyping & Rapid
gericht kunnen zijn. Samenwerkingen met andere onderzoekscentra
Manufacturing‘. Binnen deze innovatieve technologiëën vinden 4
en servicebedrijven zorgen ervoor dat er op een complementaire
vakgebieden hun gemeenschappelijke raakvlakken. In ProtoLab
basis kan worden gewerkt. In gebieden waar er te weinig expertise
worden toepassingen onderzocht in architectuur, ergotherapie,
in huis is, wordt er doorverwezen of samengewerkt.
productontwerpen en digital arts. Elk van deze vakdomeinen kent zijn eigen toepassingsgebieden, onderzoeksvragen en industrieel
“Wij hadden op beperkte termijn een replica in maquettevorm nodig
netwerk. Centraal in ProtoLab staan de rapid prototyping technologie
van een schacht met bewegende liftkooi. Hierbij was zowel het
(3D printing), een vacuumcasting opstelling, een 3D meetbank met
visuele als het technische aspect belangrijk. Een vereenvoudiging
optische laserscanner en manuele prototypingtechnieken. Daarnaast
van de werkelijkheid was noodzakelijk, maar toch was het resultaat
zijn ook aanverwante technologieën en expertise voor handen. Bij
meer dan een principemaquette. Bovendien bood Protolab er een
het vastleggen van onderzoekselementen worden vragen vanuit de
goede prijs/kwaliteitverhouding aan.”
industrie gebundeld om op deze manier gericht te kunnen inspelen.
Peter Coopman van Liften Coopman
Of het nu gaat om 3D-metingen, principemaquettes, functionele prototypes of dummy’s, deze worden gebruikt voor externe en interne communicatie, interne opleidingen, marketing en verschillende vormen van validatie. Bij specifieke toepassingen is het mogelijk om kleine series functionele onderdelen of producten te realiseren.
Contact Ronald Bastiaens
www.protolab.be
Bart Grimonprez
[email protected]
AND THEN THERE WAS LIGHT... VRAAGGEDREVEN ONDERZOEK
DIENSTVERLENING
ProtoLight biedt ondersteuning aan de industrie en focust zich vooral
Protolight
op de drie factoren die een goede verlichting bepalen: de lichtbron,
aan zoals rendementstudies rond het aantal toestellen per m²,
de spiegeloptiek en de optionele voorzetglazen. In het bijzonder het
reflectietransmissiemetingen
ontwikkelen van snelle prototypes van spiegeloptieken en methodologie
reflecterende plaatmaterialen en verven alsook prototypes van
krijgen uitgebreide aandacht. Samen met partnerbedrijven wordt
reflectoren, voorzetglazen en lightguides.
telkens op zoek gegaan naar een manier om de technologie op de werkvloer
te
integreren.
Hierin
benaderen
we
iedere
situatie
bedrijfsspecifiek, gezien elk bedrijf het ontwerpproces vanuit zijn eigen standpunt bekijkt. EXPERTISE Voorbeelden van studies voor bedrijven zijn onder andere het optimaliseren van bestaande armaturen op vlak van reflectortechniek, het prototypen van reflectoren en lightguides en het uitvoeren van Raytrace simulaties met specifieke lichtverdeling. Ook de controle van gradenbundels via reverse engineering in combinatie met raytracing simulatie en Relux lichtsimulaties behoren tot de mogelijkheden.
Contact Heino Labeeuw
www.protolight.be
Lieven David
[email protected]
biedt
eveneens
een van
aantal
verschillende
kunststoffen,
diensten
glassoorten,
HOW ARE YOU CREATIVE? VRAAGGEDREVEN ONDERZOEK
DIENSTVERLENING
Komma is de expertisecel creativiteit binnen het Industrial Design
Starting up in-house creativiteitssessies, Innowiz ambassadeur
Center dat de verschillende onderzoeksprojecten, de beschikbare
trainingen,
expertise en de aanspreekbare dienstverlening rond innovatie en
‘creativiteit’…. Komma heeft hierin reeds een stevige ervaring
creativiteit bundelt. Innowiz is een eigen ontwikkelde en evoluerende
opgebouwd en kan u ongetwijfeld een meerwaarde bieden. Intussen
database van creativiteitstechnieken. Dit kadert in het fundamentele
werkt Komma ook onderzoeksprojecten rond creativiteit verder uit,
onderzoek naar contextuele creativiteit. Innowiz ontwikkelt kennis
en dit in samenwerking met verschillende externe partners. Maar
en expertise waaruit Komma kan putten. Zo kan HOWEST een
ook in nieuwe opportuniteiten/samenwerkingen zijn we zeker
gefundeerde dienstverlening aanbieden en blijvend waarborgen, niet
geïnteresseerd.
alleen aan de industriële partners maar ook intern: als ondersteuning
HOME
ABOUT
themasessies
BLOG
en
lezingen
in
het
kennisdomein
SIGN IN
CONTACT
bij de vele ontwerpzittingen in de verschillende opleidingen. Het
MY ACCOUNT
SET NAME
Komma team bestaat uit Ann Bonneux, Lieven De Couvreur, Walter SHORT
Dejonghe, Dries Laperre, Pieter Michiels en Cies Vanneste.
ART
TALKING
PLANNED
GROUP
FEELINGS
play
INNOWIZ
ORGANIZED
INDIVIDUAL
card sets overview
Een interactieve database voor creativiteitstechnieken is operationeel
save set
BOUNDARY EXAMINATION
IMAGINARY BRAINSTORM
DESIGNBRIEF
en online raadpleegbaar. Innowiz is een webtool die u helpt
FILTER
COCD BOX
creativiteitstechnieken te selecteren en methodisch toe te passen.
1/8
“INNOWIZ is binnen het ontwerpproces van P&G een hulp om bepaalde problemen creatief aan te pakken. Het zet een team op gang dat multi-functioneel is, het gaat heel breed en gebruikt voorbeelden en benchmarks als terugkoppeling naar de realiteit.” Dominique Geeraert, Design manager, P&G
Contact Cies Vanneste
www.innowiz.be
Frederik D’hulster
[email protected]
THE NEW OLD GENERATION... VERSPREIDING VAN IO NEWS
VACATURES
Het Industrial Design Center informeert alumni over vacatures,
Ook in de zoektocht naar jong talent helpen we bedrijven graag
wedstrijden en activiteiten voor ontwerpers. Ook voor eigen
verder. Door de verspreiding van hun vacatures onder alumni en
activiteiten worden de studenten, alumni en bedrijven vanaf nu met
studenten en de organisatie van een jobhappening, komen bedrijven
regelmaat uitgenodigd. Vier keer per jaar ontvangen designtalks
in contact met onze “young potentials”. Jonge ontwerpers vinden
gerenommeerde ontwerpers en sprekers op het departement
hun weg in vele ontwerpjobs in Vlaanderen. Regelmatig zien we
PIH. Ook studiedagen over eigen onderzoeksthema’s of van
hun resultaten en kwaliteiten in tal van ontwerpwedstrijden. Jaarlijks
partnerorganisaties worden gecommuniceerd. De opendeurdag en
worden alle contactgegevens van alumni geactualiseerd.
andere netwerkmomenten versterken het netwerk van alumni in Vlaanderen. Tijdens de Week van het Ontwerpen in Kortrijk, tonen
10 JAAR ALUMNI
we de resultaten van studenten en alumni, met de bijhorende publiciteit en publicaties. Het departement PIH is drijvende kracht
De laatste 10 jaar is er heel wat veranderd in het hoger
van Designregio Kortrijk en is mede-oprichter van de competentiepool
onderwijslandschap.
Flanders inShape.
strengere eisen gesteld aan de masteropleiding inzake onderzoek
De
bachelor-master
omvorming
heeft
en academische vorming. Dit heeft geleid tot de afstudeerrichting Industrieel
Productontwerpen
(IPO)
op
het
niveau
van
een
professionele bachelor. Deze opleiding heeft de nood aan een meer professionele productontwerper ingevuld. Hebt u een concrete vraag of suggestie voor de alumniwerking? Dankzij de continue wisselwerking, zowel tussen de bachelor als de
Laat het ons weten.
masteropleiding, tussen de studenten, de alumni en het beroepenveld,
Contact Ronald Bastiaens
www.industrialdesigncenter.be
Frederik D’hulster
[email protected]
zijn de afstuderende industrieel (product)ontwerpers, nog sterker dan voordien, direct inzetbaar in de industrie om de innovatieve producten van de toekomst te ontwerpen.
CALL FOR INTEREST AND PARTICIPATION HOE PARTICIPEREN ? De onderzoeksdomeinen beschreven in deze katern zijn voornamelijk vraaggedreven. Dit betekent dat we met dit toegepast onderzoek direct inspelen op de noden van de industrie. Laat ons daarom uw interesse in één of meerdere onderzoeksthema’s kennen. Vervolgens kan een samenwerking ontstaan via volgende vorm: - ontwerpopdrachten samen met studenten - bachelor- of masterproef (eindwerken, stages...) - IWT-onderzoeksprojecten (innovatiestudie/project, TETRA…) - clusterprojecten competentiepool Flanders in Shape - langetermijnonderzoek via doctoraatsstudie - dienstverlening op maat. Als onderzoeksgroep staan we nooit stil. Ook nu zitten nieuwe onderzoeksdomeinen in de pijplijn zoals Virtual Prototyping, Duurzame productontwikkeling en Personalised manufacturing.
Contact Ronald Bastiaens
www.industrialdesigncenter.be
Frederik D’hulster
[email protected]
AT IS ProtoLab? COME AND VISIT us ADRESs
Industrial Design Center Marksesteenweg 58 8500 Kortrijk
P1
Belgium PHONE
T +32 (0)56 24 12 11 F +32 (0)56 24 12 24
WEB
BRUGGE
www.industrialdesigncenter.be
HARELBEKE GENT
Ring
www.industrieelontwerpers.be www.tukortrijk.be
R8
www.howest.be group industrieel ontwerpers
naa
l
Grote Markt
e
MENEN
Ka
Stadhuis
d K. oe
G
LinkEDIN
Leie
an
la
de
Station
[email protected] MARKE
eg
Lo
ZWEVEGEM OUDENAARDE
at
tra
ofs
enw
seste
Mark
rg
iks nw
f ree
tee
es
elb e
orn
Do
d ndé
GENT 7
eg
E1
Afrit 2 Kortrijk Centrum
Afrit 12 Moeskroen Aalbeke
Ring
TECHNOLOGY UPGRADE
Hallen ‘t H
TUKORTRIJK
e
og
INDUSTRIAL DESIGN CENTER
Co
BRUGGE ROESELARE R8 IEPER
Po tt
EMAIL
7
E1
AALBEKE
RIJSEL
DOORNIK
John Horrevorts van het Praktijkcentrum Sterksel (Universiteit Wageningen) lichtte
zorgen dat de hydrolyse – de snelheidsbepalende
in zijn presentatie zijn ervaringen met het vergisten van glycerine toe. Glycerine
stap bij vergisting – sneller verloopt (tot 25% sneller),
is een bijproduct dat ontstaat na de omestering van ppo (puur plantaardige olie)
zodat de verblijftijd daalt, ofwel kleinere reactoren
tot biodiesel via het toevoegen van methanol. Hij wees er op dat de kwaliteit van
nodig zijn voor eenzelfde verwerkingscapaciteit.
de glycerine heel sterk kan verschillen per levering (gehalte droge stof van 40-
Het digestaat zal ook minder ongebruikt potentieel
80%, zoutconcentratie, viscositeit…) zodat per levering het rantsoen dat aan de
bevatten. Maar enzymen kunnen er ook voor zorgen
vergister wordt gevoed zal moeten worden bijgesteld. Wat het vergistingspotentieel
dat voor vergisting moeilijk afbreekbare stoffen, zoals
betreft scoort glycerine heel hoog: uit 1 ton kan meer dan 1.000 m³ biogas worden
ligninehoudende materialen, worden opengebroken,
gewonnen (ter vergelijking: 20 m³/ton voor mest en 200 m³/ton voor kuilmaïs).
zodat ook hieruit biogas kan worden geproduceerd.
Bijna alle droge stof van glycerine wordt omgezet in biogas en het heeft ook zeer
Dit zou betekenen dat bv. stro en bermgras, die
lage gehalten aan nutriënten. Dit heeft het voordeel dat door een weinig glycerine
nu nog problematische stromen zijn voor vergisting,
toe te voegen aan een mestvergister, de productiviteit van de reactor sterk kan
in de toekomst perfect energetisch gevaloriseerd
verhoogd worden, zonder dat dit veel extra digestaat oplevert. Een nadeel is dat
kunnen worden via omzetting in een hoogwaardige
de drogestof in glycerine vloeibaar is, waardoor de bacteriën geen structuur
brandstof.
hebben om zich op vast te hechten. Het opmengen van de glycerine met een andere inputstroom, bv maïs, kan hiervoor een oplossing bieden. Door de hoge
Als laatste spreker gaf professor Willy Verstraete
energiedichtheid van de glycerine, kan echter maar een beperkte hoeveelheid
van de Universiteit Gent nog een bloemlezing van
worden toegevoegd: John Horrevorts spreekt van een maximum input in het recept
vernieuwingen die mogelijk zijn voor biogas en die
van 5 tot 10% (afhankelijk van de eigenschappen van de glycerine). Wanneer
de poort naar de toekomst openen voor anaerobe
te veel glycerine wordt toegevoegd, kan schuimvorming optreden. Ook moet
vergisting. Zo is nog steeds heel wat onderzoek
de hoeveelheid glycerine stelselmatig en langzaam worden opgevoerd om de
gaande naar de werking van de micro-biologie die
bacteriën niet te verstoren (in het slechtste geval kan verzuring van de reactor
actief is bij anaerobe vergisting. Een betere kennis
optreden waardoor de gasproductie stilvalt).
hiervan kan zorgen voor een verdere optimalisatie van de procescondities en dus hogere opbrengsten
Hoeveel km kan een personenwagen afleggen met biobrandstoffen afkomstig uit 1ha biomassa?
en efficiëntie. Ook het koppelen van een anaerobe reactor met een microbiële brandstofcel of met een
biomethaan
67.600 km
algenreactor biedt volgens prof. Verstraete heel wat toekomstmogelijkheden. Maar ook in de naverwerking liggen nog heel wat mogelijkheden open: recuperatie
64.000 km
biomass-to-liquid
van calcium, fosfor, zwavel en de productie van proceswater.
ppo
23.300 km
+ 17.600 km*
* productie biomethaan uit de nevenstromen van het productieproces van bio-ethanol en biodiesel
De dag werd afgesloten met een bezoek aan het Rodenhuizedok waar reeds elektriciteit (Electrabel, 30% biomassa of 80 MW groene elektriciteit), biodiesel
biodiesel
23.300 km
+ 17.600 km*
(Bioro, quotum van 200.000 l) en bio-ethanol (Alco Biofuel, quotum van 150.000 liter) wordt geproduceerd. Cargill zorgt via zijn raffinaderij voor de productie van
bio-ethanol
22.400 km
+ 14.400 km*
plantaardige olie die dan wordt omgezet in biodiesel door Bioro. Oiltanking verzorgt de opmenging van de biobrandstoffen en de verdeling. Verder lichtte
brandstofverbruik: Otto 7,4l/100km , diesel: 6,1l/100km
professor Wim Soetaert (UGent, GBEV) toe dat op de site ook ruimte is voor een biogasinstallatie. Tot slot
Figuur 2. Aantal km dat kan gereden worden uitgaande van 1 ha landbouwgrond (bron: Fachagentur Nachwachsende Rohstoffe e.V.)
wees hij op de aanwezigheid van de pilootinstallatie voor industriële biotechnologie en bioraffinaderijen (PIB), waar nieuwe processen opgeschaald worden tot
Anaerobe vergisting hoeft niet enkel een overgang te zijn tussen de eerste en tweede generatie biobrandstoffen. Het heeft zeker ook groeikansen om zelf te evolueren
pre-industrieel niveau en waar het marktpotentieel van nieuwe producten kan worden getest.
als tweede generatie biobrandstof. Als tweede generatie omschreven kan worden als brandstof geproduceerd uit niet-voedingsproducten, dan is biogas reeds voor een groot stuk tweede generatie. Toch is hier zeker nog heel wat evolutie mogelijk, zodat nog meer inputstromen in aanmerking kunnen komen. Kristof Maertens (BiogasTec NV) gaf tijdens deze studiedag meer duiding bij het gebruik van enzymen om de vergistbaarheid te verhogen. Zo kan het toevoegen van enzymen
| 17
KMO’s en IT brondoes size voor matter! nieuwe mediabedrijven Overal ter wereld vormen KMO’s de motor
Toch is de bedrijfssector vaak een determinerende
van vele welvaartlanden. Ze zijn de drijvende
factor. Zo zijn bedrijven actief in de dienstensector
kracht achter innovatie en met hun enthousiast
op vele IT thema’s blijkbaar goede leerlingen.
entrepreneurschap vormen ze de basis van
Dienstenbedrijven hechten het meeste belang aan
tewerkstelling voor de nieuwe economie. Ook het
IT, vinden het verband tussen IT en competitiviteit
toenemende belang van informatietechnologie
belangrijk, voeren de meeste IT projecten uit en
(IT) is voor niemand nog een verrassing. De
gebruiken het meest een formele methode om IT te
technologische vernieuwing in de elektronica
managen. Anderzijds lopen ze de meeste negatieve
en telecommunicatie werkt aanstekelijk en
ervaringen op met IT projecten. De relatie tussen
nodigt uit tot nieuwe toepassingen. Toch is
IT en bedrijf lijkt dus het best te verlopen in de
een kanttekening hier gepast. IT invoeren in
dienstensector. De handelssector is op gebied van IT
een bedrijf gaat zeker niet zonder problemen.
dan weer het minst vooruitstrevend.
Vele IT investeringen resulteren niet in reële opbrengsten of gaan zelfs roemloos ten onder. Voor onze jonge afstuderende ingenieurs die meestal in KMO’s worden tewerkgesteld en de nieuwe technologieën goed beheersen, is het belangrijk om ook met deze vaststellingen rekening te houden.
De bedrijfssector en de bedrijfsgrootte zijn duidelijk gerelateerd. Zo is gebleken dat de productiesector verhoudingsgewijs
meer
grote
bedrijven
en
microbedrijven bevat. Het grote aantal microbedrijven in de productiesector is opmerkelijk en wijst op een duidelijke industriële ondernemende activiteit in Vlaanderen!
In het licht hiervan werd in 2008 aan HOWESTdepartement PIH een enquête gevoerd bij 1.538
Handelsbedrijven zijn dan weer meestal micro-
bedrijfsleiders en managers van KMO’s. De enquête wil
en/of kleine bedrijven. In deze sector komen
IT fenomenen binnen KMO’s verklaren of voorspellen.
verhoudingsgewijs minder grote bedrijven voor. Enkel
De grote conclusie is alvast dat KMO’s niet door de
de dienstensector bestaat uit bedrijven van alle
bril van een groot bedrijf kunnen worden bekeken.
groottes.
Het onderzoek gebruikt de volgende benamingen. Een microbedrijf stelt minder dan 5 mensen tewerk, een klein bedrijf van 6 to 50, een middelgroot bedrijf van 51 tot 250 en een groot bedrijf ten slotte stelt meer dan 250 mensen te werk.
Vooral de microbedrijven vertonen een atypisch gedrag. Microbedrijven vinden verhoudingsgewijs IT minder belangrijk en voeren ook meer dan grotere bedrijven hun IT projecten zelf uit. Het management is er verhoudingsgewijs het minst betrokken met IT. Ze
Uit de analyse van de gegevens kunnen we afleiden
rapporteren daarbij wel minder negatieve ervaringen
dat KMO’s zeker geen homogene groep zijn. Zo voeren
dan hun grotere broers, wat enigszins de wenkbrauwen
microbedrijven en grote bedrijven voornamelijk hun
doet fronsen.
IT projecten zelf uit. Kleine bedrijven zijn dan weer koplopers op het gebied van het uitbesteden van IT projecten, terwijl middelgrote en grote bedrijven verhoudingsgewijs meer projecten IT intern uitvoeren. Daarbij hebben we vastgesteld dat de verhouding intern/extern uitbestede projecten nagenoeg gelijk is voor alle bedrijfssectoren.
18 | TUK oktober 2008
KMO’s hebben verhoudingsgewijs minder negatieve ervaringen met IT dan grote bedrijven. Meten is weten! De peiling naar negatieve ervaringen met IT leert dat deze toenemen met het aantal uitgevoerde projecten. Dit lijkt logisch maar wijst er anderzijds op dat bedrijven blijkbaar weinig leervermogen bezitten op gebied van het omgaan met IT. Hoe meer IT projecten er worden uitgevoerd hoe meer de resultaten ervan worden gemeten. Dit kan wel eens tegenvallen, wat voorheen nooit werd opgemerkt. Wat op zijn beurt kan leiden tot het melden van meer negatieve ervaringen. Dit wordt ook bevestigd door het melden van het gebruik van een formele IT methode. Hoe meer men een formele IT methode gebruikt, hoe meer negatieve ervaringen men weet te rapporteren! Een formele methode kan dus KMO’s duidelijk helpen om hun kwaliteit met betrekking tot IT aan te scherpen. De invloed en de rol van het management op IT mag ten slotte niet worden verwaarloosd. Uit onze enquête blijkt dat KMO-CEO’s minder dan managers het belang van IT inschatten. Ze zijn ook minder vertrouwd met een formele IT methode en gaan de relatie tussen IT en competitiviteit minder essentieel bekijken. Dit kan een mogelijke verklaring zijn voor het atypische gedrag van microbedrijven. Anderzijds blijkt de afwijkende houding van de eigenaars t.o.v. de managers op gebied van IT zich ook te manifesteren in niet-microbedrijven. Eens te meer blijkt dat KMO’s sterke individualisten zijn waarbij het beleid sterk afhankelijk is van de eigenaar/manager. Een goed IT beleid in een KMO zal grotendeels het resultaat zijn van een visionaire eigenaar die het belang ervan correct weet in te schatten. Dit zijn meteen de beste werkgevers voor onze alumni. Contact:
[email protected]
| 19
20 | TUK oktober 2008
Haal meer uit virtualisatie bron internationale voor nieuweexpertise mediabedrijven vlak bij de deur De impact van virtualisatie op ICT is moeilijk te
onderschatten.
Eerst
was
er
VMWare
en Xensource, maar sinds kort heeft de virtualisatiekoorts ook Novell, Sun, Oracle, Citrix en last but not least ook Microsoft te pakken. Het gevolg is een stortvloed aan beloften en marketingkreten. Alle relevante buitenlandse conferenties over virtualisatie mee volgen is goed voor uw airmiles, maar een aanslag op uw kostbare tijd en budget. Er is een alternatief, zeker als u echt onafhankelijke informatie wil, recht uit de praktijk. Het alternatief is vlakbij en goedkoop. Reserveer 23 oktober 2008 in uw agenda en kom naar HOWEST-departement PIH in Kortrijk.
i.s.m. VOKA, het Vlaamse netwerk van ondernemingen, een themadag rond virtualisatie. Een “lab”, dat klinkt nogal academisch, maar het doelpubliek zijn wel degelijk de CIOs, de systeembeheerders, ICT architecten, analysten en al wie in zijn job te maken krijgt met virtualisatie.
onderzoeksgroep
Sizing
Server
Lab
staat
rechtstreeks in contact met de Server Performance Group van Intel in Portland, de VMWare Performance Team in Palo Alto, het Windows 2008 team van Microsoft enz. Gezien de enorme impact die de vergelijking van virtualisatieonderzoek kan hebben op de markt, worden onze testen scrupuleus ontleed door alle belangrijke software vendors. Uit een dergelijke wisselwerking komt heel wat interessante kennis boven borrelen. Het dwingt ons om onze testen steeds te verbeteren en te verfijnen. Bovendien heeft de onderzoeksgroep de meest
spelers in de virtualisatiemarkt – VMWare, Microsoft en Novell – aan het werk te zien. Beter nog, u mag uw kritische vragen rechtstreeks stellen aan elk van hen in een Q&A sessie.
wat uit als u virtualiseert. Die kennis delen we graag met u. Wie de onderzoeksgroepen aan het departement PIH kent, weet natuurlijk al lang dat er in Kortrijk geen wereldvreemde academici, maar praktijkgerichte
Praktisch De themadag “Haal meer uit virtualisatie” vindt plaats op 23 oktober 2008 van 9u tot 17u in de Hogeschool West-Vlaanderen, departement PIH (Kortrijk). De deelnameprijs bedraagt €99 (niet-VOKA-leden: €121).
Het Sizing Server Lab maakte een dieptestudie prestaties
vergis u niet: de juiste hardware maakt behoorlijk
onderzoekers aan het werk zijn.
Wat mag u verwachten? U krijgt de kans drie grote
de
De
moderne servertechnologie ter beschikking. Want
Op 23 oktober 2008 organiseert het Sizing Server Lab
omtrent
Internationale expertise
van
de
belangrijkste
virtualisatie technologieën op basis van applicaties die dag in dag gebruikt worden door Vlaamse KMO’s. Wij rapporteren onze resultaten en vertellen
In de prijs zijn lunch, een USB stick (4 GB) met alle nodige info en de receptie inbegrepen. Het volledige programma en alle info vindt u op http://themadag. sizingservers.be
u hoe u de ergste prestatievallen kan vermijden.
Het “Sizing Server” Lab
Tenslotte vertelt Savaco, Certified VMWare partner,
Het Sizing Serverlab helpt KMO’s bij het beperken
Microsoft gold partner en Citrix Silver partner over
van hun datacenterkosten. Het lab ontwikkelde naast
hun dagelijkse ervaringen bij het implementeren van
heel wat hardware en virtualisatie experties, ook een
virtualisatieoplossingen.
unieke virtuele stresstesting software (vAPUS), die het mogelijk maakt om u een idee te geven van
U heeft het waarschijnlijk al door: deze themadag
de prestatie impact van virtualisatie op uw eigen
is niet de zoveelste inleiding over de “wonderen”
applicaties. vAPUS helpt ook om flessenhalzen op
die virtualisatie kan verrichten. Het gaat om een
te sporen en de resultaten van tuning te meten. Het
confrontratie tussen de technologie en de praktijk,
lab maakt deel uit van HOWEST-departement PIH en
om zo een goed inzicht te krijgen in wat kan en wat
werkt onder meer samen met de Universiteit Gent.
niet. Meer info: www.sizingservers.be
| 21
TECHNOLOGy UPGRADE
TUkORTRIjk
KALENDER Impact van efficiënte verlichting op het energieverbruik van winkelruimtes. Kennismaking met lichttechniek
Presentatie van de resultaten van IWTTetra ‘Impact van efficiënte verlichting op het energieverbruik van winkelruimtes’, en een kennismaking met licht-techniek. In twee parallelle thematische sessies. I.s.m. Groen Licht Vlaanderen, Lemcko, WTCB, IWT, Technische Adviesdienst Licht & Kleur, Vlaams Innovatienetwerk
dinsdag 14 oktober 2008 om 13.30u Locatie: KaHo Sint-Lieven, Technologiecampus, Gebr. Desmetstraat 1, 9000 Gent Deelnameprijs: gratis Inschrijven: www.lichttechnologie.be of T 09 265 87 13 Contact:
[email protected]
5x5 DESIGN FINALE 17 tot 26 oktober 2008 Locatie: Xpo Kortrijk, Kortrijk (op de biënnale Interieur 2008) Deelnameprijs: gratis Info:www.designregio-kortrijk.be Contact:
[email protected]
Themadag ‘Haal meer uit virtualisatie’
U krijgt de kans drie grote spelers in de virtualisatiemarkt – VMWare, Microsoft en Novell – aan het werk te zien. Beter nog, u mag uw kritische vragen rechtstreeks stellen aan elk van hen in een Q&A sessie.
donderdag 23 oktober 2008 van 9.00u tot 17.00u Locatie: HOWEST – departement PIH, Graag Karel de Goedelaan 5, 8500 Kortrijk Deelnameprijs: 99 euro excl. btw. In de prijs zijn lunch, een USB stick (4 GB) met alle nodige info en een kleine receptie inbegrepen. Info: http://themadag.sizingservers.be Contact:
[email protected]
Studienamiddag: ‘Duurzaam op de weide’
LED H2O organiseert een studienamiddag omtrent het duurzaam organiseren van een tijdelijk evenement op een plaats zonder nutsvoorzieningen zoals vb. een festival in een weide. De topics tijdelijke afvalwaterzuivering (Desotec nv, thesispoject) en afvalverwerking (project Vanheede Environment Group nv) worden besproken. De heer Norro, Directeur dienst milieu, natuur en waterbeleid van de provincie WestVlaanderen komt een woordje uitleg geven over het West-Vlaamse provinciale beleid. Onder andere het folkfestival Dranouter komt uitgebreid aan bod. Doelgroep: milieu ambtenaren, vzw’s, bedrijven en personen uit het onderzoek en/of onderwijs, studenten HOWEST
dinsdag 28 oktober 2008 van 14.00u tot 17.00u Locatie: HOWEST – departement PIH, Graag Karel de Goedelaan 5, 8500 Kortrijk Deelnameprijs: gratis Inschrijven: T 056 24 12 36 of M tim.
[email protected] Contact:
[email protected] en
[email protected]
BUDA LIBRE! part 8
BUDA LIBRE! part 9
donderdag 30 oktober 2008
donderdag 27 november 2008
Locatie: Budascoop, Kortrijk Deelnameprijs: gratis Inschrijven: www.budalibre.be Designregio Kortrijk is een samenwerkingsverband tussen HOWESTdepartement PIH, Stad Kortrijk, Stichting Interieur, Leiedal en Voka.
Locatie: Budascoop, Kortrijk Deelnameprijs: gratis Inschrijven: www.budalibre.be Designregio Kortrijk is een samenwerkingsverband tussen HOWESTdepartement PIH, Stad Kortrijk, Stichting Interieur, Leiedal en Voka.
De bedoeling is om kruisbestuiving te stimuleren tussen mensen die actief zijn in de creativiteitssector in en om Kortrijk (designers, vormgevers, ingenieurs, kunstenaars, ondernemers, organisatoren,…). Dit zal tevens ook bijdragen aan de uitstraling van Kortrijk als stad van creatie en design. Met andere woorden heel ongedwongen feesten op een donderdag avond van 18u tot en met 24u. Groovy, jazzy music and special drinks…
De bedoeling is om kruisbestuiving te stimuleren tussen mensen die actief zijn in de creativiteitssector in en om Kortrijk (designers, vormgevers, ingenieurs, kunstenaars, ondernemers, organisatoren,…). Dit zal tevens ook bijdragen aan de uitstraling van Kortrijk als stad van creatie en design. Met andere woorden heel ongedwongen feesten op een donderdag avond van 18u tot en met 24u. Groovy, jazzy music and special drinks…
10 jaar lemcko Academische zitting.
donderdag 13 november 2008 om 16.00u Locatie: HOWEST – departement PIH, Graag Karel de Goedelaan 5, 8500 Kortrijk Inschrijven: www.lemcko.be Contact:
[email protected]
uw advertentie in dit magazine?
[email protected]
22 | TUK oktober 2008
OPLEIDINGEN
Het departement PIH van de Hogeschool West-Vlaanderen organiseert professionele bachelors en academische bachelors en masters in de studiegebieden Technologie en Industriële Wetenschappen.
PROFESSIONELE BACHELORS Multimedia en communicatietechnologie [afstudeerrichting]
MCT multimedia en communicatietechnologie
DAE digital arts and entertainment uniek
IPO industrieel productontwerpen uniek
[keuzetraject]
DEVINE digital design and media nieuw & uniek
ACADEMISCHE BACHELORS + MASTERS Industriële wetenschappen
Biochemie
Chemie
Elektromechanica
Elektrotechniek
automatisering
elektrotechniek
Elektronica-ICT
elektronica
ICT
multimedia en informatietechnologie
Industrieel ontwerpen uniek
Milieukunde uniek
technology upgrade
Technology Upgrade is het industrieel liaison programma van HOWEST – departement PIH. De industrie kan een beroep doen op Technology Upgrade voor professionele en gecoördineerde toegang tot technologie-experten van het departement PIH, onderzoeksfaciliteiten en informatiebronnen die het mogelijk maken om de innovatie op de markt te brengen. Hierdoor krijgt u als bedrijf de mogelijkheid om: op de hoogte te blijven van nieuwe technologische ontwikkelingen te leren over en exploiteren van nieuwe opportuniteiten • te anticiperen op veranderingen in de markt • inzicht te verwerven in subsidiemogelijkheden voor innovatie • groei en toegevoegde waarde te borgen. • •
•
www.tukortrijk.be
Maak u gratis lid van het Technology Upgrade (klik op “joining tu”) en ontvang gratis dit magazine
| 23
13 torens, 46 gangen en 182 kamers.
Ja, maar is het wel gezellig?
Met onze slimme technologie maken we elk gebouw comfortabel en energie-efficiënt Hedendaagse gebouwen vervullen tal van functies. Comfort en technologie moeten aan de hoogste vereisten voldoen. Dankzij onze innovatieve oplossingen voor gebouwenbeheer garanderen wij dat hotels, ziekenhuizen, kantoorcomplexen, sportinfrastructuur, luchthavens, enz. efficiënt en energiezuinig functioneren. Zo sparen we het milieu en bieden we de mensen die er leven en werken het allerhoogste comfort. www.siemens.be/buildingtechnologies
Answers for infrastructure 24 | TUK oktober 2008
