3
2011-2012
k e i n Tech
INTRODUCTIE OP HET THEMA
WAT IS TECHNIEK
Na vele jaren de opmaak van de Uilenpost te hebben verzorgd neemt Ralph van Beek (vader van Maud uit 8b) afscheid van de redactie. Ralph mocht dan ook het thema van de laatste Uilenpost bedenken en zoals jullie al hebben gezien is dat weer een leuk thema geworden: ‘Techniek- plains, trains en automobiles’. Naast Ralph verlaten ook Leoni Westerhof (moeder van Femke uit 8b en Sjoerd uit 7a, Jeroen van Noorden (vader van Sophie uit 8b) en juf Ada de schoolkrantredactie. Mede namens alle ouders bedanken we hen voor hun inzet.
We kunnen er echt niet meer zonder: techniek. In bijna alle dingen die je dagelijks gebruikt zit techniek. Je wordt ‘s morgens wakker van je wekker. Of het nu een wekkerradio is of een alarm op je telefoon of een echte ouderwetse wekker, hij werkt door de techniek. Als je uit bed stapt doe je waarschijnlijk het licht aan. Gelukkig hoeven we daarvoor geen vuurtje meer te stoken of een kaars of een olielamp aan te steken. Alleen maar even op het lichtknopje drukken en het werkt! Het warme water uit de douche die je ‘s morgens neemt hebben we te danken aan die CV-ketel vol techniek. Kijk er maar eens in als de monteur langs komt om hem schoon te maken. En we hebben het nog niet gehad over de televisie, de computer en de Ipad of Ipod. En al die techniek wordt steeds mooier en kleiner. Vroeger zat de televisie in een hele grote kast met draden en hadden we alleen zwart-wit beeld. Dus een film zonder kleuren! Tegenwoordig plakken we de tv gewoon tegen de muur. Of wat denk je van de telefoon. Daar zit niet alleen techniek “in”. Je hebt ook nog eens techniek nodig om er mee te kunnen bellen. Vroeger ging je stem over een telefoonlijn, een soort draad onder of boven de grond, naar degene met wie je belde. Nu gaat je stem door de lucht. Hoe dat werkt? Eh, het is techniek!
Zoals je zult zien kunnen wij in de wereld niet meer zonder techniek. Techniek zorgt er onder andere voor dat we ergens sneller kunnen komen en dat het ook nog makkelijker wordt. Je vindt stukjes over beroemde uitvinders maar ook over de meest nutteloze uitvindingen. Zelf hebben jullie in de klassenbijdragen weer prachtige tekeningen ingeleverd met jawel ..… nuttige maar ook heel veel nutteloze uitvindingen! We wensen jullie heel veel plezier in de zomervakantie.
TOPSPORT EN TECHNIEK: ALTIJD PRIJS Hieronder volgen drie ideeën die de techniek van het sporten verbeteren. Heb je zelf een idee? Er is een Nationale Sport Innovatie Prijs, waar je je idee kan aanmelden! RoboCup Sommige mensen hebben problemen met lopen. Met looprobots ontdekken wetenschappers hoe je deze problemen oplost. Zo’n robot zou nog veel meer moeten kunnen dan alleen lopen; wetenschappers van over de hele wereld werken nu aan robots die ‘leren’, kijken en rennen. Er is zelfs een RoboCup, een voetbaltoernooi voor teams van robots. In 2050, als jullie ongeveer zo oud zijn als jullie ouders, zeg maar, zal er een team van looprobots spelen tegen een elftal van echte voetballers! Wie denk jij dat er wint?
Welke gezegde vind je hier
Olympisch goud Sommige ideeën lijken goed, alleen hebben ze toch lang nodig voordat de mensen ze ook echt gebruiken. Zo werd de klapschaats al in 1894 uitgevonden. Pas 100 jaar later rijden topschaatsers er wereldrecords mee. Gianni Romme veroverde gouden medailles op de klapschaats tijdens de Olympische Spelen in Nagano, Japan. Weet je trouwens hoe ze de klapschaats noemen in Japan en andere landen? Klapskato, klapskate, Klappschlittschuh en klappkøyter (Japans, Engels, Duits en Noors). Haaienpakken Hoe kun je met zo min mogelijk weerstand zwemmen? Dat is een vraag, waar je als topzwemmer het antwoord op wilt weten. Want met een beetje hulp kun je nét iets beter presteren dan je tegenstanders. Het haaienpak is zo’n hulpmiddel en is ontwikkeld in Australië. Niet zo gek, want Australiërs zijn gewend aan haaien voor de kust (waar ze ook wel eens mensen aanvallen...). Het haaienpak komt in verschillende vormen: met of zonder mouwen, met of zonder lange pijpen, of met broekspijpen. Welk model je ook kiest: jezelf in dat pak hijsen is tamelijk tijdrovend!
Oplossing op pagina 6
WIST JE DAT..... • De hoogste toren ter wereld in Dubai staat en 828 meter hoog is; • De snelste trein ter wereld in Japan rijdt (misschien leuk voor een stedentrip) en 581 km gaat; • De grootste fabriekshal ter wereld in Amerika staat (in Houston)en dat daar raketten worden gebouwd; • In Frankrijk (bij Millau) de hoogste brug van Europa ligt, de hoogte is zelfs 270 meter (en dat is best hoog als je van bungy-jumping houdt).
SCHOOLPLEINVRAAG
WELK APPARAAT KUN JE ECHT NIET MISSEN? Laura, 2b: TV Kiki, 3: telefoon Ties, 3b: auto Kars, 4: DS Boris, 4: radio Puck, 5a: DS Carlijn, 5a: laptop Jens, 5b: TV Berend, 6a: iPad Valerie, 6a: Wii Wies, 6b: computer Maurits, 6a: computer Daan, 7a: computer Manouk, 7b: koelkast Roderik, 8b: iPod Sophie, 8b: computer Myrthe, 8b: telefoon
TECHNIEK IN DE SCHOOL
COLOFON
Zoals jullie weten bestaat jullie school al bijna 95 jaar. Zonder techniek zou dit niet zijn gelukt! Heb je er ooit wel eens over nagedacht hoe al die stenen maar netjes blijven liggen. Dit komt omdat de architect van de school ervoor heeft gezorgd dat er een goede stalen geraamte is gebruikt bij het bouwen van de school. Dit geraamte zorgt ervoor dat de muren en de fundering van de school goed met elkaar verbonden blijven. Een mooi stukje techniek! Maar dat hebben jullie vast al geleerd bij NAUT. Ook krijgen jullie les met behulp van allerlei technische middelen: smartboards, dvd spelers en niet te vergeten computers uiteraard. Zelf voegen jullie daar nog jullie eigen ‘technische’ hulpmiddelen aan toe: Blackberry’s, iPhones, Samsung Galaxy’s etc. Ongetwijfeld om extra informatie op internet op te zoeken. Sommigen pingen of WhatsAppen ermee maar dat zijn de uitzonderingen. Toch? Zo zie je maar, een school kan niet zonder techniek.
De Uilenpost is een uitgave van de oudervereniging van de Van Dijckschool in Bilthoven.
1
Redactie: Ada van den Heuvel, Jeroen van Noorden, Lidwien Slothouwer, Femke de Vries, Wouter de Vries en Leoni Westerhof. Opmaak: Tonny Ausema, Ralph van Beek. Jeugdredactie: Jip Ridderbos, Laura Sleeuwenhoek en Kay de Zeeuw uit groep 8A, en Luc van Dijk, Manou Kissels en Noor Klein Klouwenberg uit groep 8B. Boekbesprekingen: Willy Bloemhof. Redactieadres: Van Dijckschool, van Dijcklaan 4, 3723 CG Bilthoven. Telefoon: 030 – 2282736 Website: www.vandijckschool.nl E-mailadres:
[email protected]
GROTE UITVINDINGEN Auteur: Jozua Douglas
Wil je alles weten over uitvindingen? In dit boek lees je wat een uitvinding eigenlijk is en waarom dingen uitgevonden moesten worden. Als je bijna niets hebt, is het leven moeilijk. Stel je voor dat je geen huis en geen kleren hebt. Dan moet je altijd in je blootje buiten spelen. Als je geen bed hebt, moet je op de grond slapen. En wat moet je zonder wc? De belangrijkste en leukste uitvindingen worden op een heel duidelijke manier in beeld gebracht. Je vindt in dit boek ook leuke opdrachten, een liedje, een grote uitklappagina en een miniquiz, zodat je een echte expert wordt. Een informatief prentenboek voor kinderen vanaf 5 jaar over WOW-dingen in de geschiedenis, namelijk grote uitvindingen.
FIETSEN DOOR DE JAREN HEEN
TECHNISCH SPEELGOED He jongens van groep 1 en 2! Wat is er nog leuker om mee te spelen dan een autootje? Een autootje dat vanzelf rijdt natuurlijk! Liefst op afstand bestuurbaar. Of zo’n supercoole racebaan waar de auto’s vanzelf gaan. Lekker tegen elkaar racen. Je hoeft er zelfs geen geluid meer bij te maken. Zorg wel dat je niet uit de bocht vliegt. En wist je dat als je straks wat groter bent en je uitgespeeld bent met Lego, er ook heel veel technisch Lego is? Daar kan je mooie hijskranen, boten of ruimteschepen mee maken. En ze kunnen nog bewegen ook. Wow! Kan je fijn oefenen voor als je later piloot of autocoureur wilt worden.
Voordat de fiets werd uitgevonden was er eerst een andere belangrijke ontdekking nl. de uitvinding van het wiel. Zonder wiel geen fiets natuurlijk. In 1817 kwam de eerste fiets die echt gebruikt kon worden; deze werd uitgevonden door Carl von Drais von Sauerbrun. De eerste fiets was een loopfiets, dat was een fiets waarop je zat en je met je voeten tegen de grond moest afzetten om vooruit te komen. Later kwam de echte trapfiets en zelfs een fiets met drie wielen (zodat je niet zo snel omviel). Op deze pagina kom je verschillende foto’s tegen van fietsen door de jaren heen.
En meiden, kennen jullie de Fur Real Friends? Knuffelbeesten die zelf gaan lopen als je ze aait. Of kopjes geven en geluidjes maken. Geweldig toch zo’n speelgoed-huisdier? Zo mag je vast wel een hondje van je papa en mama. Super hoor al dat technische speelgoed. De meesten van jullie spelen al met technisch speelgoed vanaf dat jullie een baby waren. Echt waar! Geloof je me niet? Denk maar eens aan alle babyspeelgoed in de box waar geluidjes uit komen als je ergens op drukt. Of de mobiel die boven je hoofdje ronddraaide in de wieg. En vanaf dat moment konden jullie niet meer zonder technisch speelgoed. En dat geldt ook wel een beetje voor de papa’s en de mama’s hoor. Misschien spelen jullie wel samen met de Nintendo of op de iPad of de Wii. En wedden dat jullie papa al te snel af zijn? Het is wel duidelijk, met technisch speelgoed heb je lol! Tot de batterijtjes op zijn natuurlijk.......
WIST JE DAT..... • De snelste computer ter wereld in Japan staat, deze kan per seconde 8,1 biljard berekeningen maken (1 biljard is een 1 met een heleboel nullen, zoek maar eens op thuis); • De snelste auto ter wereld een Bugatti Veyron Super Sport is. Deze rijdt “slechts” 431 km per uur. Dat betekent dat je met deze auto in 1.5 uur in EuroDisney bij Parijs bent! • Het grootste vrachtschip ter wereld in januari 2012 in Rotterdam is geweest? Dit schip is 362 lang, ligt 23 meter onder water en kan 400.000.000 kg aan goederen vervoeren. Dat zijn heel wat containers (en altijd makkelijk bij een verhuizing).
KNUTSELOPDRACHT: EEN TOUWTELEFOON Hoe kun je met iemand praten die 10 meter verderop staat? Je kunt natuurlijk schreeuwen of je kan bellen met je telefoon (deze werd 130 jaar geleden uitgevonden!). Maar dat hoeft helemaal niet. Je kunt ook een touwtelefoon maken. Je gebruikt dan touw om je stem over te brengen. Geloof je dat niet? Maak hem zelf! Wat heb je nodig? - Twee lege wc-rolletjes - Twee elastiekjes - Twee paperclips - Een velletje papier - Een lang stuk touw, niet al te dik - Een potlood met een scherpe punt En nu knutselen maar! 1. Knip twee stukjes van het papier die groter zijn dan het omtrek van het rondje van het wc-rolletje. 2. Vouw het papier om het ene uiteinde van een wc-rol en zet het vast met een elastiekje. Doe dit bij allebei de rolletjes. 3. Prik met je potlood een klein gaatje in allebei de papiertjes. 4. Doe de uiteindes van het touw door de geprikte gaatjes. 5. Knoop aan allebei de uiteindes een paperclip. 6. Versier de wc-rollen met verf en stickers. 7. Praat in het ene wc-rolletje terwijl je vriendje/vriendinnetje aan het andere wcrolletje luistert. Zorg ervoor dat het touw helemaal strak is maar wees wel voorzichtig. (Voor je oudere broer of zus: wil je weten hoe dit kan? Lees er over op http://kidzlab.nl/ content/view/104/57/1/2/index.html
2
KLEURPLAAT: WILLIE WORTEL UITVINDER
HET VERHAAL VAN 101 UITVINDINGEN Auteur: Anna Claybourne
WIST JE DAT..... • In Zuid-Korea de langste dijk ter wereld ligt, deze is in totaal 33,9 km lang; • Het grootste voetbalstadium ter wereld in Noord-Korea staat en wel in Pyongyang. Daar kunnen 150.000 voetballiefhebbers hun favoriete voetbalclub zien spelen; • Het grootste treinstation ter wereld in Tokio staat, het heeft meer dan 200 in-en uitgangen en er zijn dagelijks 3 miljoen reizigers; • Het grootste vliegtuig ter wereld (de Airbus A380) in totaal 853 passagiers kan vervoeren.
Broodroosters, televisietoestellen, auto’s, computers, chocolade, de wc, straaljagers en zelfs je kleren... het is er allemaal dankzij het werk van geniale uitvinders. Wanneer werd het wiel uitgevonden? Weet jij wie ons leerde telefoneren? En hoe hebben al die uitvindingen ons leven beïnvloed? Dit boek geeft je een antwoord op al deze vragen en nog veel meer. Met dank aan ene meneer Gutenberg trouwens, want zonder hem bestond het boek niet. Dit boek over uitvindingen op A4-formaat is onderverdeeld in negen categorieen: over land, door de lucht, voedsel, huishoudelijk, communicatie, kleren, geneeskunde, schrijven en ‘nog meer uitvindingen’. De onderwerpen zijn erg divers, het gaat over toegepaste techniek en dagelijkse gebruiksvoorwerpen. Eerst zijn er twee inleidende hoofdstukjes over hoe uitvindingen ontstaan, hoe je zelf kunt uitvinden, waarom er uitgevonden wordt en over patent. Elk onderwerp wordt beschreven op een dubbele pagina met daarin een of meer uitvindingen die eraan verwant zijn. Zes van de negen categorieën sluiten af met een dubbele pagina ‘door de eeuwen heen’. Tot slot is er een tijdsbalk van de uitvindingen en een overzicht van de uitvindingen uit ons land. Er staan veel verduidelijkende kleurentekeningen in waar met tekstballonnetjes en pijlen met tekst onderdelen worden beschreven. Ook staan in aparte kadertjes apparaten of technieken beschreven die bij het onderwerp horen. Met inhoudsopgave, register en een verklarende woordenlijst. Het boek ziet er aantrekkelijk uit en de tekst in korte tekstblokken is op kinderen gericht. Vanaf ca. 9 jaar.
VAN ROOKSIGNALEN TOT SATELLIET De indianen hadden vroeger hun eigen GSM. Als ze iets wilden vertellen aan een familielid ver weg dan stookten ze gewoon een vuurtje. En dan maar wapperen. Zo krijg je rooksignalen. En die signalen hadden weer een betekenis. Gevaar bijvoorbeeld. En later werden door het leger bijvoorbeeld vlaggen gebruikt om een boodschap over te brengen of postduiven. Zij vlogen soms wel een paar honderd kilometer met een bericht aan hun poot. En dat zonder Tom Tom. Maar zo doen we dat natuurlijk al lang niet meer. In de 19e eeuw bedacht meneer Morse een code waarmee je door signalen letters en zo hele woorden en zinnen kon overbrengen via een draad. Ken je deze: . . ._ _ _ . . . ? Over de hele wereld betekent dit: HELP! En zelfs nu nog worden de morse-tekens gebruikt. Bijvoorbeeld bij de marine door het geven van lichtsignalen. Jij hebt dat vast ook wel eens gedaan met je zaklantaarn. Zo kan je de kinderen van de overburen vertellen dat je nog wakker bent. Maar wij hebben inmiddels iets nog veel mooiers dan morse. Onze telefoon. Onze stem gaat door de lucht en wordt opgevangen door een zendmast bij jou in de buurt. Je hebt ze vast wel eens zien staan. En onze eigen astronaut André Kuipers kan zelfs bellen in de ruimte vanuit zijn ruimtecapsule. Via een satelliet. Maar de belangrijkste communicatietechniek heb je zelf in huis: met je eigen stem. En die werkt (bijna) altijd. En als je stem niet werkt, dan kun je altijd nog je handen gebruiken. Dat noemen we gebarentaal. Mensen die doof zijn, communiceren op die manier.
3
AUTO’S DOOR DE JAREN HEEN De uitvinder van de auto was de Zwitser Nicolas Cugnot. In 1763 ontwierp hij een stoomwagentje met drie wielen dat werd gebruikt om kanonnen te verplaatsen! Je kon dit voertuig dus nog niet echt als auto gebruiken. Maar deze uitvinding zorgde er wel voor dat er nog vele andere ontwerpen gemaakt werden en uiteindelijk was het Karl Benz die in 1871 de eerste echte auto uitvond. Deze eerste auto had slechts 1 paardekracht! Er is nu al een auto met 1001 pk nl. de Bugatti Veyron. De naam Benz kom je trouwens nog steeds tegen in het automerk Mercedes-Benz. Op deze pagina kom je verschillende foto’s tegen van auto’s door de jaren heen.
HUT HOK HUIS: DE MEEST ONGEWONE HUIZEN IN DE WERELD.
Auteur: Machowiak, A. & Machowiak, Aleksandra Ruim 35 ongewone huizen ergens ter wereld worden beschreven. Van het Holenhuis in Zwitserland tot het Rupshuis in Japan. Voordat we kennismaken met de huizen is er een gedegen uitleg over de structuur van dit boek, onmisbaar om het te hanteren. Zo is er informatie over de architect, de afkomst en de oorspronkelijke benaming. Alle huizen zijn van een treffende Nederlandse benaming voorzien. De legenda bevat icoontjes die uitleg geven over de gebruikte materialen, de voorzieningen en de ligging. Twee landkaarten - Europa/buiten Europa - tonen de plaats van de woningen aan. De tekst, waarin belangrijke woorden groot en vetgedrukt zijn gedrukt, is vrij summier. Ondanks een grote diversiteit aan kleuren, dwarsdoorsneden, aanzichten en tekens blijft de lay-out helder en overzichtelijk. Het boek zal zeker van nut zijn bij projecten op de basisschool over wonen en/of architectuur. Stevig vierkant boek met een opvallend roze/rood omslag. Interessante uitgave die onder begeleiding het best tot zijn recht komt. De van oorsprong Poolse uitgave is bekroond vanwege de illustraties. Originele inkijk in de wereld van de architectuur. Vanaf ca. 9 t/m 12 jaar.
COMPUTERS DOOR DE JAREN HEEN
NEDERLANDSE UITVINDERS
De computer heeft niet één, maar meerdere uitvinders. De ideeën van vele Duitse, Engels en Amerikaanse wetenschappers en ingenieurs leidden tijdens de jaren ‘30 en ‘40 tot de bouw van een apparaat dat als een eerste computer beschouwd kan worden. In 1946 werd de eerste echte computer gebouwd. Deze had tot doel om snelle berekeningen te kunnen uitvoeren; het was dus eigenlijk een hele grote rekenmachine.
Ook Nederland heeft heel wat uitvinders. Wisten jullie dat de duikboot eigenlijk een Nederlandse uitvinding is? Cornelis Drebbel heeft deze omstreeks 1600 uitgevonden. Zijn duikboot had een houten frame met daaromheen varkensleer. De voortdrijving gebeurde door roeispanen die door een gat in de boot naar buiten gingen; dat gat was dicht gemaakt met leer. In totaal kon de boot zo’n drie uur onder water blijven. En wat dacht je van de zaagmolen? Dat is een molen waarmee hout gezaagd kan worden. Deze is uitgevonden door Cornelis Corneliszoon in 1594. Doordat Corneliszoon een as bedacht was de molen geschikt voor gebruik.Hierdoor konden planken sneller gezaagd worden. Deze werden dan gebruikt voor de bouw van schepen. Er was echter een voorwaarde: er moest natuurlijk wel wind staan anders konden de wieken van de molen niet draaien! En heb je wel eens gehoord van Professor Stratingh? Neen? Nou hij is degene die de eerste electrische auto heeft bedacht. En dat al in 1835! Er waren in die tijd veel meer electrische auto’s dan bezine-auto’s, ze reden zelfs harder ook! Dat kun je vandaag niet meer zeggen …. En wat denk je van Christiaan Huygens. Hij heeft de telescoop uitgevonden. Maar ook ontwikkelde hij de stoommachine en, terwijl hij toch niets anders te doen had, ook nog even het slingeruurwerk! Dat is nog eens een handige uitvinder! Als moderne uitvinding noemen we nog even de “Senz Paraplu” die echt tegen een (wind)stootje kan. Ook dit is een Nederlandse uitvinding. Je weet natuurlijk wel eens dat een paraplu naar buiten klapt als er erg veel wind staat, dat heb je vast wel eens gezien, dat is namelijk altijd een raar gezicht! Maar de Senz kan niet naar buiten klappen, hij draait mee met de wind. Volgens de uitvinders kan de Senz zelfs met windkracht 10 gebruikt worden!
WIST JE DAT..... • Een van de oudste gebouwen ter wereld in Turkije staat nl. de Nevelberg. Dit zou een tempel geweest zijn die tussen de 10.000 en 30.000 jaar oud zou zijn; • In Zeebrugge (en dat is in België) het grootste parkeerterrein ter wereld ligt, er staan soms wel 175.000 auto’s! • Atlanta (in Amerika) het grootste vliegveld heeft, daar komen per jaar zeker 89 miljoen passagiers; • In Mauritanië de langste trein ter wereld rijdt. De soms wel drie kilometer lange trein vervoert ijzererts.
TECHNIEK IN DE BOUWKUNST Er wordt al eeuwenlang gebouwd. Als je ooit in Drenthe bent geweest heb je daar vast wel eens een hunebed gezien. Een hunebed is een grafkamer die bestaat uit opeengestapelde zwerfstenen. Deze hunebedden staan er al meer dan 7000 jaar, je kunt dus wel zeggen dat ze een goede stapeltechniek hebben gebruikt. Een leuk weetje is trouwens dat hunebedden alleen op zandgronden voorkomen, op veengrond zouden ze immers wegzakken. Bijna net zo oud als hunebedden zijn de piramides in Egypte. Ook al zo’n wonder van bouwkunst, waarbij de stenen door (hele sterke) slaven keurig op elkaar werden gestapeld. In Egypte werden al architecten gebruikt die berekeningen maakten hoe ze zouden moeten bouwen zodat de piramide zou blijven staan. De Romeinen waren de eersten die bogen en gewelven gebruikten om hun gebouwen mee op te sieren. Denk maar eens aan het Collosseum of het Forum Romanum in Rome. Later gebruikten de Italianen minder goede architecten, maar de Toren van Pisa is juist door de scheefheid ook wel weer een toeristische trekpleister geworden. Zou de toren dan toch expres zo gebouwd zijn? In onze eigen tijd wordt er vooral heel veel in de hoogte gebouwd. Als een land het hoogste flatgebouw claimt kun je erop wachten dat er in een ander land een nog hoger gebouw wordt aangekondigd. Kijk deze vakantie maar eens goed om je heen en je zult zien dat er duizenden soorten bouwstijlen zijn; van heel krakkemikkig tot heel solide
4
HET KLOKHUISBOEK OVER BOUWEN Auteur: Jord den Hollander
Het populaire televisieprogramma ‘Het Klokhuis’ heeft op basis van een ontwerp van kinderen in Almere een echt Klokhuishuis gebouwd. In dit fraai uitgevoerde boek wordt niet alleen verslag gedaan van de bouw, maar wordt ook ingegaan op alle fases die doorlopen moeten worden bij de bouw van een huis. Daarnaast wordt (onder redactie van een architect) op speelse wijze algemene informatie over het bouwen gegeven (hoe begin je, de grond bouwrijp maken, de constructie, het dak etc.) en worden leuke feitjes verteld. Ook staan er diverse proefjes in die de lezer zelf kan uitvoeren, bijv. om een windverband uit te proberen of de hoogte van een gebouw te meten. Het geheel wordt op een heldere manier beschreven in modern taalgebruik. De stukjes tekst staan in een kleine letter verdeeld over de bladzijde. Het kleurige boek is zeer speels opgebouwd met veel foto’s en tekeningen, stripachtige teksten, mopjes etc. en zal de doelgroep zeker aanspreken. Op het omslag een compilatie van foto’s uit dit leuke, maar vooral ook informatieve boek. Korte, maar duidelijke inhoudsopgave, geen register. Vanaf ca. 10 t/m 13 jaar.
WIST JE DAT.....
HET MOOISTE BEROEP VAN DE WERELD
• De langste tunnel ter wereld in Zwitserland ligt. Dat wordt namelijk de nieuwe Gotthard-treintunnel. Deze heeft een lengte van 57 kilometer; er rijdt nog geen trein maar het is wel de langste tunnel! • De langste tunnel waar je met de auto doorheen kunt in Noorwegen ligt (deze is 24.5 km lang); • De grootste stuwdam ter wereld in China ligt. Deze heet de Drieklovendam. Het heeft zeven jaar geduurd voordat het stuwmeer was volgelopen! Deze dam meet 620 kilometer en het water staat 175 meter hoog. Het reservoir bevat nu ruim 22 miljard kubieke meter water; • De snelste achtbaan ter wereld de Formula Rossa is in Abu Dhabi. Als je niet bang bent voor wat avontuur, kun je met deze achtbaan met 240 km per uur naar beneden. Wel goed je riemen vastmaken want anders vlieg je er zo uit. Misschien leuk voor de volgende herfstvakantie!
Weet je wat het mooiste beroep van de wereld is? Uitvinder! Dan mag je namelijk helemaal zelf weten wat je gaat maken. Beter kan niet toch? De allerberoemdste uitvinder is waarschijnlijk Leonardo da Vinci. Hij leefde in de 15e eeuw. Hij maakte tekeningen van allerlei nieuwe apparaten en machines, zoals een helikopter, machinegeweren, een bepantserde tank en zelfs een onderzeeboot en een apparaat waarvan ze denken dat het een rekenmachine was. En dat dus meer dan 500 jaar geleden! De telefoon hebben we te danken aan meneer Alexander Graham Bell. Hij leefde al weer meer dan 100 jaar geleden. Hij had vast niet kunnen bedenken dat we nu op straat lopen met onze mobieltjes aan ons oor waarmee we ook nog eens kunnen filmen, muziek luisteren en foto’s maken. Maar er zijn ook veel belangrijke uitvindingen gedaan om te zorgen dat mensen niet meer ziek werden of juist beter. Denk maar eens aan de microscoop waardoor we opeens al die hele kleine beestjes konden zien waardoor mensen ziek worden. Uitgevonden door Antonie van Leeuwenhoek. Of de penicilline die je krijgt als je ziek bent. Die is uitgevonden door Alexander Fleming, een Engelse arts. Hij ontdekte dat een schimmel kon worden gebruikt om mensen beter te maken. Je moet er maar op komen. Maar er zijn natuurlijk ook moderne uitvinders. Wat denk je van Steve Jobs. Hij vond de iPad uit. Ik ben benieuwd wat de moderne uitvinders de komende jaren nog gaan uitvinden. En misschien zit er wel zo’n uitvinder in de dop op de Van Dijckschool.......
TELEFOONS DOOR DE JAREN HEEN Alexander Graham Bell is de uitvinder van de telefoon.En dan natuurlijk niet het mobieltje dat wij nu kennen. Neen, in 1876 vond hij de eerste telefoon uit en de allereerste zin die Bell sprak tegen zijn assistant was: “Mr. Watson, wilt u even hierkomen, ik wil u graag zien”. Mr. Watson, die in een andere kamer van het huis verbleef, kwam direct! Op deze pagina zie je verschillende telefoons door de jaren heen.
FILMS EN STRIPS MET UITVINDERS Er zijn natuurlijk ook heel wat films en strips gemaakt die over uitvinders gaan. Een van de bekendste is natuurlijk Sjakie en de Chocoladefabriek met uitvinder Willy Wonka. Of de bekende “Doc” uit de filmreeks “Back to the future”. En jullie kennen misschien de slungelige professor uit “The Nutty Professor”? Hij heette Sherman Klump. Maar ook in strips kom je uitvinders tegen zoals Professor Zonnebloem in de verhalen van “Kuifje” en Professor Barabas in de strips van “Suske en Wiske”. De meest bizarre film met een uitvinder is Edward Scissorhands. Nooit gezien? Ga maar eens googlen! Het gaat over een hele oude uitvinder die zelf een mens wil maken met een goed hart. Zo maakte hij Edward. Maar wanneer de uitvinder Edward af wil maken en hem handen wil geven, krijgt de uitvinder plotseling een hartaanval en sterft zodat Edward alleen achterblijft met scharen als handen! Dat levert dan een hele aparte film op omdat Edward zijn handen als scharen natuurlijk mooi kan gebruiken om bijv. de heg te knippen of een blikje open te maken! Ga de film zelf maar eens kijken. Als laatste noemen wij de uitvinder van alle uitvinders nl. Dr. Frankenstein. Dat is iemand die probeerde om een dood iemand weer levend te maken ....... tsja, dat is natuurlijk wel een beetje apart en het is ook eigenlijk best wel een enge film. Maar als jullie de films van Harry Potter overleefd hebben dan is de film van Dr. Frankenstein een “eitje”!
5
Van de jeugdredactie GEKKE UITVINDINGEN Er zijn een heleboel gekke, leuke en onnodige uitvindingen. Er zijn er veel grappig maar je denkt soms wel: waar heb je het voor nodig? Je hebt leuke uitvindingen zoals de butter stick. Het is een stickje waarmee je boter op je brood kan doen. Je denkt leuk, handig ik hoef geen brood te smeren! Maar stel, je doet het, en er blijven korrels plakken. Niet echt handig.
Jeugdredactie: Jip Ridderbos, Laura Sleeuwenhoek en Kay de Zeeuw uit groep 8A, en Luc van Dijk, Manou Kissels en Noor Klein Klouwenberg uit groep 8B
EEN HEEL SPECIAAL MOBIELTJE Als je blind of slechtziend bent kom je heel vaak voor lastige situaties te staan waarbij je teksten niet kunt lezen. Stel, je gaat een dagje winkelen. Je wilt met de bus naar de stad maar kunt de reisinformatie niet nakijken. Of je weet niet hoe duur iets is dat je in de winkel gaat kopen. Dan moet je steeds andere mensen om hulp vragen en dat is best vervelend. Maar dat is tegenwoordig niet meer nodig want de Mobile Reader is een paar jaar geleden uitgevonden. Dat is een heel speciaal mobieltje. Met aanwijzingen van die telefoon kun je met de telefoon een foto maken van de tekst. Het mobieltje herkent dan de tekst op de foto en leest het binnen een paar seconden aan de gebruiker voor. Wat fijn dat deze techniek is uitgevonden voor mensen die blind of slechtziend zijn! Laura en Kay, groep 8a
En dan heb je het niet-nat-shirt. Dan word je niet nat als je in bad gaat. Eigenlijk geen grappige uitvinding. En niet handig. Want je gaat speciaal in bad om schoon te worden en je hebt dat aan en je wordt niet nat. Ook niet hygiënisch. Dus een onnodige en niet grappige uitvinding. Maar wel lekker warm! Je hebt ook een uitvinding voor in de metro. Stel je moet iets van 9 uur in de metro zitten en je wilt erg
MET DEZE KLEDING KUN JE PAS WINNEN! Kleding is heel belangrijk voor sporters. Vooral als je meedoet aan de Olympische Spelen of aan een wereldkampioenschap. Zo heeft Nike bijvoorbeeld een speciaal pak ontwikkeld dat een SWIFT-suit heet. Dat pak bedekt de sporter van boven tot beneden en is gemaakt van heel speciaal materiaal. Een SWIFT-suit wordt bij verschillende sporten gedragen. Pieter van den Hoogenband had het aan als een zwempak. Wielrenner Lance Armstrong droeg het als een wielrenpak. En Sven Kramer had het tijdens het wedstrijdschaatsen aan. Jip, groep 8a REBUS 1
graag slapen, maar het glas is te hard en je hoofd naar voren is niet goed voor je nek. Dus een handige uitvinding voor jou!! Een helm met een zuignap erachter die aan het glas blijft zitten. Maar dan niet vergeten om een bordje te zetten dat iemand je moet wekken bij je eindbestemming….. leuk! Altijd een zakdoek is handig voor mensen met hooikoorts. Of als je verkouden bent. Alleen als het regent wordt het wc-papier nat. Het ziet er ook heel gek uit. En kom je wel door een deur heen? Handig is het soms, maar niet zo fijn als het niet goed zit.
REBUS 2 Reclame mede mogelijk gemaakt door Luc, groep 8b en Jip, groep 8a.
Oplossing rebus
Oplossing van pagina 1: Twee linker handen hebben
REBUS1: De spijker op zijn kop slaan REBUS 2: Onder de hamer komen
DE SNELSTE ACHTBAAN VAN DE WERELD. De snelste achtbaan ter wereld is in Ferrari World. Dat is in Abu Dhabi. De achtbaan heet de “Formula Rossa”. Hij gaat 240 km per uur. Het duurt ongeveer 5 seconden voor hij op een snelheid van 240 km per uur zit. Om dit tempo te bereiken wordt gebruik gemaakt van dezelfde aandrijfkracht waarmee straaljagers van een vliegdek worden afgeschoten. Het is zo’n snelle achtbaan dat je een veiligheidsbril op moet doen. Ook moet je een u-vormige boog om je lichaam heen doen. Dit is ook vanwege de harde snelheid en om er niet uit te vallen. Wist je dat de karretjes nagemaakte Formule 1-wagens zijn? Het lijkt ons echt supergaaf om een keer in deze achtbaan te zitten! Laura en Kay, groep 8a.
6
EEN LEKKER GELUIDJE Eerst had je de fonograaf. Die is in 1878 uitgevonden door Thomas Edison. Daar kon je kleine stukjes geluid mee opnemen en afspelen. Toen kwam er de grammofoonspeler, ook wel pickup genoemd. Daarop kon je een heel stuk muziek tegelijk afspelen. Dat geluid stond op een zogenaamde grammofoonplaat. Dat is een ronde plaat gemaakt van vinyl. Nog weer later kwam de cd-speler. Dat is een apparaat waarmee je compact discs afspeelt. Op zo’n disc is de muziek in digitale vorm opgeslagen. De eerste cd-speler kwam in 1982 op de markt. Maar de geluidsapparaten werden steeds kleiner, en de Mp3 speler kwam eraan. Die werkt ook met digitale muziekbestanden en is echt al een stuk handiger dan de cd-speler. Maar het supervetst vinden wij de iPod. Dat is een hele dunne draagbare muziek- en mediaspeler die je nu overal ziet en waarmee je ontzettend veel leuke dingen kunt doen! Manou en Noor, groep 8b
