Techniek in het VMBO
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
In OTIB zijn vertegenwoordigd:
16_OTIB_Cover_Tuinv_1.4_v2.indd 1
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf
Postbus 416 3440 AK Woerden T 0800 – 8855885 F 0348 – 43 73 45 E
[email protected] I www.otib.nl
30-07-2008 10:10:56
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting Projectkaart Functiekaarten Opdrachtkaarten Formulieren
5261_Tuinverl_krtn_2zijdig.indd 1
01-08-2008 11:02:36
Colofon Deze bedrijfssimulatie Elektrotechniek is ontwikkeld in een projectenprogramma in het kader van de Regeling regionale vernieuwingsprojecten vmbo 2003. Het projectenprogramma werd mogelijk gemaakt door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, het Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf (OTIB) en regionale installatiebedrijven.
Opdrachtnemer en projectmanagement KPC Groep, ’s-Hertogenbosch Projectmanager VanderLinden Zakelijk BV, Schijndel Projectleiding C. van de Graaf & Partners, Amstelveen Idee C. van de Graaf & Partners, Amstelveen OTIB, Woerden Opleidingskundige realisatie C. van de Graaf & Partners, Amstelveen Inhoud Commanderij College, Gemert Inhoudelijke redactie OTIB, Woerden Ontwerp Hollands Lof ontwerpers bv, Haarlem Vormgeving / Drukken Accentdesign, Mijdrecht Verweij Printing, Mijdrecht
Platform Technische Installaties April 2008
5261_Tuinverl_krtn_2zijdig.indd 2
01-08-2008 11:02:36
Projectkaart
Projectkaart
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting Situatie Meneer en mevrouw Koopman zijn echte tuinliefhebbers. Als het ook maar een beetje lekker weer is, zitten ze buiten. Binnenkort wil de familie Koopman een tuinfeest houden. Het feest begint met een barbecue en duurt tot in de late uurtjes. Als het donker wordt, wil de familie Koopman de tuin graag met sfeer verlichten. Ook na het feest willen ze blijven genieten van de tuinverlichting. De verlichting moet dus in de tuin blijven, maar mag niet te opvallend zijn. Via een buurman komen meneer en mevrouw Koopman in contact met jullie installatiebedrijf ‘Cornelisse & Zonen’, omdat jullie een afdeling tuintechniek hebben. Jullie projectleider heeft een offerte voor de familie Koopman opgesteld. Afgesproken is dat een week voor het feest de tuinverlichting geïnstalleerd wordt!
Functies Monteur Assistent-monteur
Tijd 10 uur
Eindproduct Een veilige tuinverlichting
Stappen
Aanleggen bekabeling Monteren schakelmateriaal, armaturen en transformator In werking stellen installatie Opleveren installatie met gebruiksaanwijzing
Wensen | eisen
Een tevreden klant Installatie volgens opdracht en geldende regels, zoals NEN 1010 Arbo normen Juiste beroepshouding
5261_Tuinverl_krtn_2zijdig.indd 3
01-08-2008 11:02:36
Projectkaart
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting Opdrachtkaarten
Formulieren
Dit zijn kaarten om mee te werken.
Dit zijn formulieren om te kopiëren.
Offertefase Gesprek met projectleider / klant
Voorbereiding gesprek met projectleider / klant Gespreksverslag Installatietekening
Uitvoeringsfase Projectplanning
Projectplanning Weekstaat
Materialen & Materieel
Installatietekening Magazijnbon Weekstaat
Montage / productie
Installatietekening Weekstaat
Testen
Weekstaat
Gebruiksaanwijzing
Gebruiksaanwijzing Weekstaat
Opleveringsfase Projectoplevering
Gebruiksaanwijzing Weekstaat
Interne administratie
Weekstaat Magazijnbon
Evaluatiefase Projectevaluatie
5261_Tuinverl_krtn_2zijdig.indd 4
Evaluatieformulier
01-08-2008 11:02:38
Functiekaarten
Functiekaart
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Monteur Als monteur ben je vooral bezig met het monteren van de installatie. Maar ook moet je contact met de klant onderhouden en de planning bewaken.
Taken
Monteur
Onderhouden contact met de klant. Uitvoeren installatiewerkzaamheden volgens NEN 1010. Signaleren fouten en onveilige situaties. Verantwoordelijkheid dragen voor eigen installatiewerkzaamheden en veilige werkomgeving. Ondersteunen collega-monteurs bij het uitvoeren van installatiewerkzaamheden. Opleveren van de installatie. Opstellen gebruiksaanwijzing. Zorgdragen voor naleving van de planning. Verantwoorden van de uren.
Aandachtspunten In de offerte staat: de opdracht van de klant; het aantal uren dat je mag besteden; de materialen die je nodig hebt. Als monteur moet je goed op deze punten letten.
5261_Tuinverl_krtn_1zijdig.indd 1
01-08-2008 11:01:47
Functiekaart
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Assistent-monteur Als assistent-monteur ben je vooral bezig met het monteren van de installatie. Maar je moet ook bijhouden hoeveel uur je werkt en welke materialen je gebruikt.
Taken Uitvoeren installatiewerkzaamheden volgens NEN 1010. Signaleren fouten en onveilige situaties. Verantwoordelijkheid dragen voor eigen werkzaamheden. en veilige werkomgeving. Ondersteunen monteurs bij het uitvoeren. van installatiewerkzaamheden. Verantwoorden van de uren. Opruimen van de overgebleven materialen.
Aandachtspunten Kwaliteit eigen werk. Goede samenwerking met collega’s.
5261_Tuinverl_krtn_1zijdig.indd 2
01-08-2008 11:01:48
Opdrachtkaarten
Opdrachtkaart
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Gesprek met de projectleider / klant Wat is de opdracht? Jullie hebben de opdracht gekregen. Om de opdracht goed te kunnen uitvoeren gaan jullie samen het gesprek voorbereiden. Hebben jullie alle informatie van de projectleider / klant gekregen? Of ontbreekt er nog informatie en moeten jullie nog een gesprek met de projectleider / klant voeren? De monteur voert het gesprek.
Stappen 1 Bereid samen het gesprek voor. Voorbereiding gesprek met de projectleider / klant 2 Voer het gesprek. 3 Maak een verslag van het gesprek. Gespreksverslag - gesprek met projectleider / klant 4 Maak een schets van de installatie. Installatietekening
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
–
– Website leveranciers
– Voorbereiden van een gesprek – Voeren van een gesprek – Gespreksverslag schrijven – Technisch ontwerp maken
5261_Tuinverl_krtn_2zijdig.indd 5
01-08-2008 11:02:38
Opdrachtkaart
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Gesprek met de projectleider / klant Aandachtspunten
Stel gerichte vragen. Luister goed naar wat de klant wil. Vraag wat wel en niet mag (leefgewoonte, gevaarlijke situaties). Zorg voor een passend en duidelijk advies.
5261_Tuinverl_krtn_2zijdig.indd 6
01-08-2008 11:02:38
Opdrachtkaart
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Projectplanning Hoe ziet de planning eruit? Voordat jullie beginnen met installeren, moeten jullie de werkzaamheden plannen. De projectleider heeft al een projectplanning gemaakt. Bekijk deze planning en vul de geplande uren in.
Stappen 1 Vul samen de projectplanning in. Projectplanning 2 Bespreek de planning met de projectleider. 3 Gaan jullie akkoord met de planning? Zet dan een paraaf onder de projectplanning. Laat de projectleider ook paraferen. Projectplanning 4 Spreek af dat jullie allebei de weekstaat bijhouden en de materiaallijst invullen. 5 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
–
–
– Planning maken – Afspraken maken
5261_Tuinverl_krtn_2zijdig.indd 7
01-08-2008 11:02:39
Opdrachtkaart
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Projectplanning Aandachtspunten Houd bij het maken van de projectplanning rekening met momenten (uren) waarvan je nu al weet dat je niet aan het project kan werken. Geef duidelijk aan wie wat doet.
5261_Tuinverl_krtn_2zijdig.indd 8
01-08-2008 11:02:39
Opdrachtkaart
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Materialen en materieel Wat hebben we nodig? Om de installatie te kunnen monteren heb je nodig: materialen (buis, draad, montagematerialen); materieel (ladder, speciaal gereedschap); gereedschappen. Jullie gaan bepalen wat er nodig is en bestellen dit bij het magazijn.
Stappen 1 Stel vast welke materialen jullie nodig hebben. Kijk nog eens naar de installatietekening! Installatietekening 2 Bepaal hoeveel materiaal jullie nodig hebben. 3 Vul de magazijnbon in. Magazijnbon 4 Schrijf op welk materieel en gereedschap nodig is. Magazijnbon 5 Bestel het materiaal, gereedschap en materieel. 6 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
5261_Tuinverl_krtn_2zijdig.indd 9
01-08-2008 11:02:39
Opdrachtkaart
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Materialen en materieel Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– –
–P roductinformatie (catalogi groothandel) – Bestelsystemen van de groothandel – Website van de leveranciers – Catalogi voor materiaal – Montage voorschriften van de fabrikant
–
Aandachtspunten Bestel alleen noodzakelijk materiaal. Denk aan de veiligheid bij de installatie (beschermingsmiddelen). Noteer je gewerkte uren gedurende het hele project.
5261_Tuinverl_krtn_2zijdig.indd 10
01-08-2008 11:02:39
Opdrachtkaart
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Montage / productie Aan de slag! Jullie hebben de werkzaamheden voorbereid: de planning is klaar; het materiaal is besteld. Jullie gaan nu samen de installatie monteren. De monteur geeft instructies aan de assistent-monteur.
Stappen 1 Bekijk de tekening van de installatie. Installatietekening 2 Leg de bekabeling aan. 3 Monteer de onderdelen. 4 Monteer de installatie af. 5 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
5261_Tuinverl_krtn_2zijdig.indd 11
01-08-2008 11:02:40
Opdrachtkaart
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Montage / productie Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Aarding – Codering kabeltypen – Leidingweerstand – Warmteontwikkeling – Transformator – Vermogen
–
– Schema’s tekenen en lezen – Dikte van de kabel bepalen – Aansnijden van grondkabel zoals YmvkAS – Kabelsleuf graven en markeren – Bekabeling aanleggen – Grondkabel monteren en afwerken – Aardlitze aansluiten – Afmonteren van waterdicht schakelmateriaal – Monteren
Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor productie en kwaliteit. Schrijf op welk en hoeveel materiaal je hebt gebruikt.
5261_Tuinverl_krtn_2zijdig.indd 12
01-08-2008 11:02:40
Opdrachtkaart
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Testen Werkt het goed? Jullie hebben de tuinverlichting geïnstalleerd. Maar werkt de installatie goed? Of ontbreekt er nog iets? Samen met de docent stellen jullie de installatie in bedrijf en controleren jullie of de installatie goed werkt.
Stappen 1 Vraag de docent om spanning op de installatie te zetten. 2 Controleer de werking. 3 Bij onjuiste werking: fout opsporen en herstellen. 4 Maak gereed voor oplevering. 5 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
–
– Aansluitschema tuinverlichting
– Signaleren knelpunten, fouten en afwijkingen – Eigen werk controleren
Aandachtspunten Veiligheid. Denk aan opruimen van de werkplek.
5261_Tuinverl_krtn_1zijdig.indd 3
01-08-2008 11:01:48
Opdrachtkaart
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Gebruiksaanwijzing Hoe werkt het? De installatie is klaar. En werkt! Maar weet de klant ook hoe de installatie werkt? De monteur maakt nu de gebruiksaanwijzing voor de klant.
Stappen 1 Maak de gebruiksaanwijzing. Gebruiksaanwijzing 2 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
–
– Technische gegevens onderdelen – Montage voorschriften van de fabrikant
– Aansluitschema van technische apparaten tekenen – Instructie schrijven
Aandachtspunten Beschrijf de werking van de installatie. Denk aan het schriftelijk taalgebruik. Zorg dat je werk er verzorgd uitziet.
5261_Tuinverl_krtn_1zijdig.indd 4
01-08-2008 11:01:48
Opdrachtkaart
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Projectoplevering Lever de installatie op! Nu gaan jullie de installatie bij de klant opleveren. Bij de oplevering licht je ook de gebruiksaanwijzing toe.
Stappen 1 Spreek met de klant af wanneer jullie de installatie gaan opleveren. 2 Leg aan de klant uit hoe de installatie werkt en laat dit zien. Gebruiksaanwijzing 3 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Presenteren
–
– Omgaan met kritiek – Werk presenteren
Aandachtspunten Bereid samen de oplevering voor. Vraag of de klant tevreden is. Blijf vriendelijk tegen de klant.
5261_Tuinverl_krtn_1zijdig.indd 5
01-08-2008 11:01:49
Opdrachtkaart
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Interne administratie Rond het project af! De installatie is aan de klant opgeleverd. Nu moet alleen de interne administratie nog bijgewerkt worden. Jullie vullen de laatste gegevens in op de weekstaat en op de magazijnbon.
Stappen 1 Verzamel de weekstaten (monteur). Weekstaat 2 Reken uit hoeveel uur aan de opdracht is besteed (monteur). Weekstaat 3 Vul op de magazijnbon in welke materialen over zijn (monteur). Magazijnbon 4 Breng de overgebleven materialen en gereedschappen terug naar het magazijn (assistent-monteur). 5 Lever de weekstaten en de magazijnbon in bij de projectleider (monteur).
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Administratie
– Beknopt werkzaamheden beschrijven
–
Aandachtspunten Het project dient binnen de geplande tijd af te zijn. Schrijf duidelijk. Ga zorgvuldig om met materiaal.
5261_Tuinverl_krtn_1zijdig.indd 6
01-08-2008 11:01:49
Formulieren
Formulier
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Voorbereiding gesprek met projectleider / klant klant 1 Wie is de klant (aantal inwoners, leeftijd, randvoorwaarden werkzaamheden, enz.)?
2 Wanneer moet de installatie klaar zijn?
3 Wat is de opdracht van de klant?
4 Aan welke technische specificaties moet de installatie voldoen?
5 Welke materialen gaan jullie gebruiken?
5261_Tuinverl_krtn_1zijdig.indd 8
01-08-2008 11:01:50
Formulier
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Voorbereiding gesprek met projectleider / klant 6 Welk extra gereedschap en materieel hebben jullie nodig?
7 Zijn er vragen die jullie niet konden beantwoorden? Welke informatie over de opdracht ontbreekt nog?
Weet je al: Waar de installatie komt?
Waar de bedieningsschakelaar geplaatst wordt?
Waar de meterkast is?
8 Welke vragen gaan jullie aan de projectleider / klant stellen?
5261_Tuinverl_krtn_1zijdig.indd 9
01-08-2008 11:01:50
Formulier
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Gespreksverslag Gesprek met: Gesproken over: Datum: Plaats: 1 Welke vragen hebben jullie gesteld?
2 Beschrijf kort de informatie die jullie hebben verzameld.
5261_Tuinverl_krtn_1zijdig.indd 10
01-08-2008 11:01:50
Formulier
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Installatietekening Schets de installatie.
5261_Tuinverl_krtn_1zijdig.indd 11
01-08-2008 11:01:50
Formulier
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Projectplanning Namen:
Project: Projectnummer: Activiteit
Wie
Planning bespreken
Monteur, Assistent-monteur
Materialen en gereedschappen bestellen
Monteur, Assistent-monteur
Aanleggen bekabeling
Monteur, Assistent-monteur
Monteren schakelmateriaal, armaturen en transformator
Monteur, Assistent-monteur
Afmonteren
Monteur, Assistent-monteur
Testen
Monteur, Assistent-monteur
Gebruiksaanwijzing maken
Monteur
Project opleveren
Monteur
Interne administratie
Monteur, Assistent-monteur
Evaluatie
Monteur, Assistent-monteur
Totaal
Paraaf monteur:
Geplande tijd Tijd p.p.
10 uur
Paraaf assistent-monteur:
Paraaf projectleider:
5261_Tuinverl_krtn_1zijdig.indd 12
01-08-2008 11:01:50
Formulier
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Weekstaat Namen:
Project: Projectnummer: Week:
Datum
5261_Tuinverl_krtn_1zijdig.indd 13
Functie
Uitgevoerde werkzaamheden
Uren
Totaal aantal uren
01-08-2008 11:01:50
Formulier
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Magazijnbon Levering:
Naam aanvrager:
Project: Projectnummer: Retour:
Datum:
Materialen / componenten / toestellen / etc. Aantal
Omschrijving
Over
Speciaal gereedschap / materieel Aantal
Omschrijving
Over
Paraaf aanvrager:
Paraaf magazijnmedewerker:
Tweede paraaf – retour magazijnbon
Tweede paraaf – retour magazijnbon
5261_Tuinverl_krtn_1zijdig.indd 14
01-08-2008 11:01:51
Formulier
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Gebruiksaanwijzing Maak een tekening van de schakelaar van de installatie.
5261_Tuinverl_krtn_1zijdig.indd 15
01-08-2008 11:01:51
Formulier
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Gebruiksaanwijzing Beschrijf de werking van de installatie voor de klant.
5261_Tuinverl_krtn_1zijdig.indd 16
01-08-2008 11:01:51
Formulier
BedrijfssimulatieTuinverlichting
Evaluatie Namen:
Project: Projectnummer: Week / weken:
1 Waren de taken aan het begin van het project voor iedereen duidelijk?
Ja / Nee
Nee, wat niet?
2 Wat vonden jullie moeilijk?
3 Welke werkzaamheden waren makkelijk?
5261_Tuinverl_krtn_1zijdig.indd 17
01-08-2008 11:01:51
Formulier
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Evaluatie 4 Hoe verliep de samenwerking? a. Wat ging goed?
b. Wat ging minder goed?
5 Wat zouden jullie de volgende keer anders doen?
6 Hebben jullie de planning gehaald? □ Ja: Waardoor komt dat? □ Nee: Welk deel van de planning hebben jullie niet gehaald? En hoe komt dat?
5261_Tuinverl_krtn_1zijdig.indd 18
01-08-2008 11:01:51
Formulier
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Evaluatie 7 Wat hebben jullie van dit project geleerd?
8 Welke onderdelen of werkzaamheden vonden jullie het leukst om uit te voeren?
5261_Tuinverl_krtn_1zijdig.indd 19
01-08-2008 11:01:51
Techniek in het VMBO
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
In OTIB zijn vertegenwoordigd:
16_OTIB_Cover_Tuinv_1.4_v2.indd 1
Bedrijfssimulatie Tuinverlichting
Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf
Postbus 416 3440 AK Woerden T 0800 – 8855885 F 0348 – 43 73 45 E
[email protected] I www.otib.nl
30-07-2008 10:10:56