Techniek in het VMBO
Bedrijfssimulatie Toilet Bedrijfssimulatie Toilet
Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf
Postbus 416 3440 AK Woerden T 0800 – 8855885 F 0348 – 43 73 45 E
[email protected] I www.otib.nl
In OTIB zijn vertegenwoordigd:
Cover_Toilet_1.4_v2.indd 1
30-07-2008 14:44:37
Bedrijfssimulatie Toilet Projectkaart Functiekaarten Opdrachtkaarten Formulieren Instructiekaarten
6179_Toilet_krtn2zijdig.indd 1
01-08-2008 09:55:53
Colofon Deze bedrijfssimulatie Instalektro is ontwikkeld in het kader van het Impulsproject Installatietechniek / Instalektro.
Projectleiding C. van de Graaf & Partners, Amstelveen Idee C. van de Graaf & Partners, Amstelveen OTIB, Woerden Opleidingskundige realisatie C. van de Graaf & Partners, Amstelveen Inhoud C.A.G.M. Laros Tutorial Opleidingen & Advies BV, Enschede Inhoudelijke redactie Platform Technische Installaties OTIB, Woerden Ontwerp Hollands Lof ontwerpers bv, Haarlem Vormgeving / Drukken Accentdesign, Mijdrecht Verweij Printing, Mijdrecht
Platform Technische Installaties April 2008
6179_Toilet_krtn2zijdig.indd 2
01-08-2008 09:55:53
Projectkaart
Projectkaart
Bedrijfssimulatie Toilet Situatie Marinus Hommel is eigenaar van verschillende huizen verspreid door heel Utrecht. Hij verhuurt deze huizen aan studenten. Ieder huis heeft een gezamenlijke keuken, douche en toilet. In het studentenhuis aan de Utrechtseweg wonen acht studenten. Er wordt dus veel gebruik gemaakt van de gezamenlijke voorzieningen. De studenten hebben geklaagd. Eén toilet is te weinig voor zoveel mensen. Marinus heeft besloten om er een toilet bij te maken op de tweede verdieping. Hij wil er ook graag een fonteintje bij. Via de Gouden Gids heeft hij het installatiebedrijf Van der Ley gevonden. Van der Ley heeft een offerte gemaakt en Marinus is hier erg tevreden over. Installatiebedrijf Van der Ley mag aan de slag bij het studentenhuis van Marinus Hommel.
Klantvraag Een toilet
Tijd 20 uur
Functies
Projectleider Materiaalbeheerder Calculator Ontwerper Installatiemonteurs
Wensen | eisen Een tevreden klant Installatie volgens opdracht en geldende voorschriften, zoals NEN 1006, 3215 Arbo normen Juiste beroepshouding
6179_Toilet_krtn2zijdig.indd 3
01-08-2008 09:55:54
Projectkaart
Bedrijfssimulatie Toilet Opdrachtkaarten
Formulieren
Dit zijn kaarten om mee te werken.
Dit zijn formulieren om te kopiëren.
Offertefase Afspraak met de klant maken
Voorbereiding afspraak maken Klantenkaart
Gesprek met de klant
Voorbereiding gesprek met klant Gespreksverslag
Offerte opstellen
Kostencalculatie Offerte
De offerte aanbieden
Offerte
Uitvoeringsfase Het werk voorbereiden
Installatietekeningen Projectplanning Magazijnbon Weekstaat
Installeren 1 t/m 5
Installatietekeningen Weekstaat
Testen
Weekstaat
Gebruiksaanwijzing
Gebruiksaanwijzing Weekstaat
Opleveringsfase Projectoplevering
Klantenkaart Gebruiksaanwijzing Weekstaat
Interne administratie
Weekstaat Magazijnbon
Nacalculatie
Nacalculatie Factuur
Nazorg
Voorbereiding nazorggesprek Klantenkaart
Evaluatiefase Projectevaluatie
6179_Toilet_krtn2zijdig.indd 4
Evaluatieformulier
01-08-2008 09:55:55
Functiekaarten
Functiekaart
Bedrijfssimulatie Toilet
Projectleider Als projectleider ben je het aanspreekpunt voor de klant. Je gaat na wat zijn wensen zijn, je geeft hem advies over mogelijke oplossingen en je zorgt dat jullie bedrijf de opdracht krijgt. Ook is het belangrijk dat de klant tevreden is over jullie werk als jullie het project aan hem opleveren. Daarnaast stuur je het projectteam aan. Je houdt de kwaliteit en planning van het project in de gaten.
Taken
Aanspreekpunt voor de klant. Aansturen van het projectteam. Zorgdragen voor communicatie en overleg binnen het projectteam. Maken van offerte. Controleren van het installatiewerk. Opstellen gebruiksaanwijzing. Opleveren van de installatie. Eindverantwoordelijk voor de kwaliteit en de planning. Verantwoordelijk voor nazorg.
Aandachtspunten
Een tevreden klant. Installatie volgens voorschriften. Een goede samenwerking binnen het projectteam. Juiste beroepshouding.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 1
01-08-2008 09:56:24
Functiekaart
Bedrijfssimulatie Toilet
Materiaalbeheerder De materiaalbeheerder is verantwoordelijk voor het benodigde materiaal en de gereedschappen. Tijdens de voorbereiding bepaal je wat de benodigdheden voor de klus zijn. Welke materialen zijn er nodig om de installatie aan te leggen? En hoeveel? En welke gereedschappen moeten hiervoor gebruikt worden? Als materiaalbeheerder ben je ook verantwoordelijk voor het op tijd bestellen van het materiaal. Daarnaast houd je bij hoeveel materiaal er bij de uitvoering gebruikt is.
Taken
Berekenen van het benodigde materiaal. Ondersteunen bij de calculatie van de offerte. Bestellen van materiaal. Controleren van de bestelling. Controleren levertijd. Afspreken hoe de materialen geleverd worden. Zorgdragen voor de benodigde gereedschappen. Verzamelen en terugboeken van niet gebruikt materiaal. Ondersteunen bij de nacalculatie.
Aandachtspunten
Bestel alleen noodzakelijk materiaal. Denk aan veiligheidsmaatregelen. Installatie volgens voorschriften. Juiste beroepshouding.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 2
01-08-2008 09:56:25
Functiekaart
Bedrijfssimulatie Toilet
Calculator De calculator houdt zich bezig met het berekenen van de kosten voor de uitvoering van het project. Voor de offerte maak je een begroting van de kosten. Na de uitvoering maak je de nacalculatie van de kosten.
Taken
Berekenen wat de kosten voor de benodigdheden zijn. Begroten van de werkuren en de kosten daarvan. Maken van de offerte. Maken van de nacalculatie.
Aandachtspunten Het begroten van de kosten en uren vraagt om nauwkeurigheid. Inzicht in de werkzaamheden. Juiste beroepshouding.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 3
01-08-2008 09:56:25
Functiekaart
Bedrijfssimulatie Toilet
Ontwerper De ontwerper is verantwoordelijk voor de tekeningen. Bij de offerte moet je een 3D-situatieschets maken. Deze tekeningen gebruik je bij de calculatie van de offerte. Daarna maak je een elektro- en installatietechnische tekening. Op de installatietekeningen geef je aan waar de verschillende onderdelen en leidingen geplaatst moeten worden. De monteurs voeren hun werkzaam heden volgens deze installatietekening uit.
Taken Maken van een 3D-situatieschets voor de offerte. Ondersteunen bij de calculatie van de offerte. Maken van installatietekeningen volgens de elektro- en installatie technische voorschriften. Overdragen van ontwerp aan monteurs. Ondersteunen bij de nacalculatie.
Aandachtspunten
Ontwerpen volgens geldende voorschriften. Een verzorgde en duidelijke 3D-situatieschets. Een goede samenwerking binnen het projectteam. Juiste beroepshouding.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 4
01-08-2008 09:56:25
Functiekaart
Bedrijfssimulatie Toilet
Installatiemonteur Als installatiemonteur ben je vooral bezig met het monteren van de water- en gasinstallatie. Maar ook moet je de administratie bijhouden.
Taken Uitvoeren installatiewerkzaamheden volgens NEN 1006, 3215, 1078. Signaleren fouten en onveilige situaties. Verantwoordelijkheid dragen voor eigen installatiewerkzaamheden en veilige werkomgeving. Ondersteunen collega-monteurs bij het uitvoeren van installatie werkzaamheden. Zorgdragen voor naleving van de planning. Verantwoorden van de uren.
Aandachtspunten Veiligheid. Verantwoording voor installatie, werking en kwaliteit. Juiste beroepshouding.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 5
01-08-2008 09:56:25
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Afspraak maken met de klant Maak een afspraak. Een klant heeft een vraag. Het technisch installatiebedrijf waar jullie werken, wil deze klant graag verder helpen. De projectleider belt om een afspraak met de klant te maken.
Stappen 1 Bereid samen het telefoongesprek voor. Voorbereiding afspraak maken 2 Voer het telefoongesprek (projectleider). 3 Vul de afspraak in op de klantenkaart (projectleider). Klantenkaart
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
–
–
– Voeren van een telefoongesprek
Aandachtspunten Begin het gesprek door jezelf voor te stellen. Denk aan de juiste omgangsvormen. Stel gerichte vragen.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 6
01-08-2008 09:56:26
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Gesprek met de klant Op gesprek. Voordat de projectleider naar de klant gaat, moeten jullie het gesprek goed voorbereiden. Met het gesprek wil de projectleider te weten komen wat de wensen van de klant zijn. Welke informatie hebben jullie nodig? Aan de hand van deze informatie geeft de projectleider de klant advies. Hij legt uit wat het technisch installatiebedrijf voor de klant kan betekenen.
Stappen 1 Bereid samen het gesprek voor. Voorbereiding gesprek met klant 2 Verzamel informatie (folders en documentatie) over de mogelijke onderdelen voor installatie. 3 Voer het gesprek met de klant (projectleider). 4 Maak een verslag van het gesprek (projectleider). Gespreksverslag
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
–
– Productinformatie op internet
– Gesprek voorbereiden – Zakelijk gesprek uitvoeren – Doorvragen
6179_Toilet_krtn2zijdig.indd 5
01-08-2008 09:55:56
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Gesprek met de klant Aandachtspunten Gebruik de juiste omgangsvormen. Begin het gesprek door je zelf voor te stellen en het doel van het gesprek toe te lichten. Stel vragen aan de klant om te weten wat er precies moet gebeuren. Gebruik non-verbale gebaren ter ondersteuning van het gesprek. Indien je een woord niet kent, gebruik een omschrijving voor het woord. Houd het gesprek gaande door de beurt te nemen, samen te vatten en te bevestigen wat de ander zegt. Maak de benodigde afspraken en rond het gesprek af.
6179_Toilet_krtn2zijdig.indd 6
01-08-2008 09:55:56
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Offerte opstellen Stel de offerte op. De projectleider heeft de wensen van de klant op een rijtje gezet. Jullie bedrijf gaat nu een offerte uitbrengen. De offerte bestaat uit een 3D-situatieschets en de calculatie.
Stappen 1 Meet de installatie in. 2 Maak een 3D-situatieschets (ontwerper). 3 Stel vast welk en hoeveel materiaal er nodig is (calculator en materiaal beheerder). 4 Bereken de tijd die nodig is (calculator en projectleider). 5 Maak een calculatie van de kosten (calculator). Kostencalculatie 6 Verwerk alle informatie in de offerte. Offerte
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Projectie
– 3D-tekenprogramma
– Technisch ontwerp maken – Afwegen van tijd en kosten – Offerte schrijven
6179_Toilet_krtn2zijdig.indd 7
01-08-2008 09:55:56
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Offerte opstellen Aandachtspunten Geef in duidelijke zinnen de omschrijving van de op te leveren installatie aan. Zorg dat je werk er verzorgd uitziet. Zorg dat de offerte ondertekend is.
6179_Toilet_krtn2zijdig.indd 8
01-08-2008 09:55:57
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
De offerte aanbieden De afhandeling van de offerte. De offerte voor de klant is klaar! De projectleider overhandigt de offerte aan de klant. Nu kijken of de klant de offerte goedkeurt!
Stappen 1 Overhandig de offerte aan de klant. 2 Maak een afspraak om de offerte verder toe te lichten (projectleider). 3 Voer het gesprek met de klant en licht de offerte toe. Vraag of de klant de offerte goedkeurt. 4 Zorg dat de klant de offerte tekent. 5 Bewaar de getekende offerte voor de administratie. Offerte
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
–
–
– Offerte aanbieden en toelichten
Aandachtspunten Blijf vriendelijk tegen de klant. Zorg dat de klant akkoord gaat met de hele offerte.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 7
01-08-2008 09:56:26
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Het werk voorbereiden Wat hebben we nodig? Het technisch installatiebedrijf bereidt eerst het werk voor, voordat de monteurs echt aan de slag gaan. Samen denken jullie na over het volgende: Hoeveel tijd is er nodig om het project uit te voeren? Wat hebben we nodig om de opdracht uit te voeren? Is er voldoende personeel of moeten we mensen inhuren?
Stappen 1 Maak een elektro- en installatietechnische tekening (ontwerper). Installatietekening 2 Stel vast welk materiaal en gereedschap jullie nodig hebben (materiaalbeheerder). Magazijnbon 3 Bestel de benodigdheden bij het magazijn (materiaalbeheerder). 4 Maak samen de projectplanning. Projectplanning 5 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Projectie
– Catalogi voor materiaal
– Technisch ontwerp maken – Schema lezen – Materialenstaat maken
6179_Toilet_krtn2zijdig.indd 9
01-08-2008 09:55:57
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Het werk voorbereiden Aandachtspunten Bestel alleen noodzakelijk materiaal. Denk aan de veiligheid bij de installatie (zoals beschermingsmiddelen). Plan alleen mogelijke werkuren in.
6179_Toilet_krtn2zijdig.indd 10
01-08-2008 09:55:57
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Installeren 1: Waterinstallatie Aan de slag! Jullie hebben de werkzaamheden voorbereid. De planning is klaar en de benodigdheden liggen klaar of zijn besteld. Jullie kunnen aan de slag bij de klant! Samen monteren jullie de installatie per onderdeel of apparaat. De projectleider geeft bovendien instructies aan het team, houdt de planning in de gaten en controleert alle werkzaamheden. Jullie beginnen met de waterinstallatie voor de toiletruimte. Gebruik indien nodig de instructiekaarten.
Stappen Waterinstallatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Plaats de muurplaten. 3 Leg de drinkwaterleiding aan voor het reservoir en het fonteintje vanaf de watermeter. 4 Buig, soldeer / knel en beugel de koperen buis voor de waterleidingen. 5 Sluit de koperen buis voor drinkwater aan op de muurplaten en de aftakking. 6 Monteer de hoekstopkranen in de muurplaten. 7 Pers de waterinstallatie af. 8 Spoel de waterinstallatie door. 9 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
6179_Toilet_krtn2zijdig.indd 11
01-08-2008 09:55:58
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Installeren 1: Waterinstallatie Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Druk – Afschot – Leidingdiameter
–
Hoekstopkraan monteren en aansluiten – Aftakkingen maken in drink water en sanitaire leidingen Hennep en fitterkit aanbrengen Teflontape aanbrengen
Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6179_Toilet_krtn2zijdig.indd 12
01-08-2008 09:55:58
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Installeren 2: Sanitairinstallatie Aan de slag! Samen monteren jullie de sanitairinstallatie voor de toiletruimte. Gebruik indien nodig de instructiekaarten.
Stappen Sanitaire installatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Teken en kort de kunststofbuis af. 3 Lijm / klem en beugel de verzamelleiding voor de afvoerleiding. 4 Lijm / klem en beugel de aansluitleidingen van het toilet en het fonteintje naar de verzamelleiding. 5 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Soort leiding – Afschot – Leidingdiameter
–
– Aftakkingen maken in drinkwater en sanitaire leidingen
6179_Toilet_krtn2zijdig.indd 13
01-08-2008 09:55:58
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Installeren 2: Sanitairinstallatie Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6179_Toilet_krtn2zijdig.indd 14
01-08-2008 09:55:58
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Installeren 3: Toilet Aan de slag! Samen monteren en sluiten jullie het toilet aan op de drinkwaterinstallatie en sanitaire installatie. Gebruik indien nodig de instructiekaarten.
Stappen Sanitaire installatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaal de plaats van de closetpot en boor de gaten om deze te bevestigen. 3 Monteer de manchet van de closetpot op de afvoerleiding. 4 Plaats de closetpot. 5 Bepaal de plaats van het reservoir. 6 Monteer het reservoir. 7 Kort de valbuis af en monteer de valbuis tussen het reservoir en de closetpot. 8 Sluit het reservoir aan op de hoekstopkraan van de drinkwaterinstallatie. 9 Pers de waterinstallatie af.
6179_Toilet_krtn2zijdig.indd 15
01-08-2008 09:55:58
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Installeren 3: Toilet 10 Spoel de waterinstallatie door. 11 Controleer de sanitaire installatie op dichtheid. 12 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Afpersing waterleiding – Leidingdiameter
–
Aftekenen en boren gaten voor closetpot Aftekenen Boren Plaatsen closetpot Afkorten en plaatsen van de valbuis Bepalen hoogte reservoir Plaatsen en aansluiten van het reservoir Waterpas
Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6179_Toilet_krtn2zijdig.indd 16
01-08-2008 09:55:59
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Installeren 4: Fonteintje / wastafel Samen monteren jullie het fonteintje. Jullie sluiten het fonteintje aan op de drinkwaterinstallatie en sanitaire installatie. Gebruik indien nodig de instructiekaarten.
Stappen Waterinstallatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening Installatietekening 2 Bepaal de plaats van het fonteintje. 3 Monteer de wastafelkraan. 4 Plaats en monteer het fonteintje. 5 Sluit de wastafelkraan aan op de hoekstopkraan.
Sanitaire installatie 6 Monteer de sifon van het fonteintje. 7 Kort de kunststof afvoerbuis af en beugel de leiding. 8 Lijm of klem de pvc-afvoerbuis en sluit de sifon aan.
6179_Toilet_krtn2zijdig.indd 17
01-08-2008 09:55:59
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Installeren 4: Fonteintje / wastafel 9 Pers de waterinstallatie af. 10 Spoel de waterinstallatie door. 11 Controleer de sanitaire installatie op dichtheid. 12 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Afpersing waterleiding – Leidingdiameter
–
Aanbrengen houtdraadbouten Ophangen wastafel / handwasbakje Monteren wastafelkraan Aanbrengen plugbekersifon Aansluiten plugbekersifon Waterpas
Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6179_Toilet_krtn2zijdig.indd 18
01-08-2008 09:55:59
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Installeren 5: Accessoires monteren Aan de slag! Jullie monteren als laatste de accessoires, zoals de closetbril, een wc-rolhouder, een handdoekrekje, een spiegel en dergelijke.
Stappen 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 3 Monteer de accessoires. 3 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
–
–
Vakmatige vaardigheden Aftekenen Boren Monteren accessoires Waterpas
Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 8
01-08-2008 09:56:26
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Testen Werkt het goed? De installatie is gemonteerd. Maar werkt de installatie goed? Of ontbreekt er nog iets? Samen met de docent stellen jullie de installatie in bedrijf en controleren jullie of de installatie goed werkt.
Stappen 1 Breng de waterleiding weer op druk. 2 Controleer de waterleiding op dichtheid. Bij lekkage: lek opsporen en herstellen. 3 Sanitaire afvoerleidingen controleren op dichtheid. Bij lekkage: lek opsporen en herstellen. 4 Maak gereed voor oplevering. 5 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
–
– Aansluitschema onderdelen – Opleveringschecklist
– Signaleren knelpunten, fouten en afwijkingen – Eigen werk controleren
Aandachtspunten Veiligheid. Denk aan opruimen van de werkplek.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 9
01-08-2008 09:56:27
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Gebruiksaanwijzing Hoe werkt het? De installatie is klaar. En werkt! Om de klant zo goed mogelijk van dienst te zijn, maken jullie een gebruiksaanwijzing. Dan weet de klant tenminste hoe de installatie werkt!
Stappen 1 Maak samen de gebruiksaanwijzing van de verschillende installatiedelen. Gebruiksaanwijzing 2 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
–
– Technische gegevens onderdelen
– Aansluitschema van technische apparaten tekenen
Aandachtspunten Denk aan het schriftelijk taalgebruik. Zorg dat je werk er verzorgd uitziet.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 10
01-08-2008 09:56:27
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Projectoplevering Lever de installatie op! Nu gaan jullie de installatie bij de klant opleveren. Bij de oplevering licht je ook de gebruiksaanwijzing toe.
Stappen 1 Spreek met de klant af wanneer je de installatie gaat opleveren (projectleider). Klantenkaart 2 Leg aan de klant uit hoe de installatie werkt en stel de installatie in bedrijf. Gebruiksaanwijzing 3 Overhandig de gebruiksaanwijzing. Gebruiksaanwijzing 4 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Opleveren
–
– Presenteren – Klantvriendelijk zijn
Aandachtspunten Denk aan de juiste omgangsvormen. Vertel kort aan de klant hoe de verschillende installaties werken.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 11
01-08-2008 09:56:27
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Interne administratie Een nette afronding. De installatie is aan de klant opgeleverd. Terug op het kantoor werken jullie de interne administratie bij. Jullie vullen de laatste gegevens in op de weekstaat en de magazijnbon. De projectleider houdt het overzicht.
Stappen 1 Verzamel de weekstaten (calculator). Weekstaat 2 Reken uit hoeveel uur aan de opdracht is besteed (calculator). Weekstaat 3 Vul op de magazijnbon in welke materialen over zijn (materiaalbeheerder). Magazijnbon 4 Breng de overgebleven materialen en gereedschappen terug naar het magazijn. 5 Lever de weekstaten en de magazijnbon in bij de projectleider.
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Meer / minder werk
–
–
Aandachtspunten Ga zorgvuldig om met materiaal. Het project dient binnen de geplande tijd af te zijn.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 12
01-08-2008 09:56:28
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Nacalculatie Hoe ziet de rekening eruit? De interne administratie is uitgewerkt. De projectleider stelt de status vast. Samen bespreken jullie of de planning en de begroting van het benodigde materiaal goed was. Jullie vragen je daarbij af: Zijn er meer uren besteed dan dat er in de offerte is aangegeven? Zijn er andere materialen gebruikt? Daarna stellen jullie de factuur op voor de klant.
Stappen 1 Vergelijk het gebruikte materiaal met de offerte. Zijn er extra materialen gebruikt? 2 Schrijf op welke materialen in rekening worden gebracht en bereken de gemaakte kosten. Nacalculatie 3 Vergelijk de gemaakte uren met de ingeschatte tijd. Is er meerwerk uitgevoerd? 4 Schrijf het aantal uren op dat in rekening gebracht wordt. Nacalculatie 5 Maak de rekening klaar voor de klant. Factuur
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
–
–
–
Aandachtspunten De klant betaalt geen meerwerk of extra materiaal als dat niet vooraf met hem afgesproken is.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 13
06-08-2008 15:05:35
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Nazorg Contact met de klant houden. Voor het technisch installatiebedrijf is het belangrijk dat de klant tevreden is over het geleverde werk. Misschien heeft de klant nog meer opdrachten of heeft hij jullie aanbevolen bij anderen. De projectleider belt daarom de klant voor de nazorg.
Stappen 1 Bereid samen het telefoongesprek voor. Voorbereiding nazorggesprek 2 Voer het telefoongesprek (projectleider). 3 Vul de afspraakkaart in (projectleider). Klantenkaart
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
–
–
–
Aandachtspunten Denk aan de juiste omgangsvormen. Zorg dat de klant tevreden is. Hij kan namelijk het bedrijf bij anderen aanbevelen en voor nieuw werk zorgen.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 14
01-08-2008 09:56:28
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Toilet
Projectevaluatie En hoe is alles gegaan? Jullie hebben de installatie bij de klant opgeleverd, de gereedschappen en materialen opgeruimd, de rekening verstuurd en de nazorg uitgevoerd. Dan is het nu tijd om samen terug te kijken op de uitvoering van het project.
Stappen 1 Maak een afspraak met de docent. 2 Kijk samen terug op de uitvoering van het project. Evaluatie 3 Bespreek het evaluatieformulier met de docent.
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Kritiek
–
– Omgaan met kritiek
Aandachtspunten Denk aan de juiste omgangsvormen.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 15
01-08-2008 09:56:29
Formulieren
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Voorbereiding afspraak maken met de klant 1 Wie is de klant?
2 Waarom bel je de klant (doel van het telefoongesprek)?
3 Hoe ga je je voorstellen?
4 Hoe ga je afscheid nemen?
5 Welke vragen ga je tijdens het telefoongesprek aan de klant stellen?
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 16
01-08-2008 09:56:29
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Klantenkaart Gegevens Naam Adres Plaats Telefoonnummer (thuis) Telefoonnummer (werk) 06-nummer Faxnummer E-mail
Klantsituatie Hoeveel mensen wonen er? Leeftijd van de inwoners (inschatting) Zijn de bewoners bekend met techniek? (inschatting) Waar moet je rekening mee houden? (wat mag niet / wat wel) Bouwjaar Soort woning Energieleverancier Omgeving
Afspraken Datum:
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 17
Afspraak voor:
01-08-2008 09:56:29
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Voorbereiding gesprek met klant 1 Wie is de klant (aantal inwoners, leeftijd, randvoorwaarden werkzaamheden, enz.)?
2 Wanneer moet de installatie klaar zijn?
3 Wat is de opdracht van de klant?
4 Aan welke technische specificaties moet de installatie voldoen?
5 Welke materialen gaan jullie gebruiken?
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 18
01-08-2008 09:56:29
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Voorbereiding gesprek met klant 6 Welk extra gereedschap en materieel hebben jullie nodig?
7 Zijn er vragen die jullie niet konden beantwoorden? Welke informatie over de opdracht ontbreekt nog?
8 Welke vragen gaan jullie aan de klant stellen?
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 19
01-08-2008 09:56:29
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Gespreksverslag Gesprek met: Gesproken over: Datum: Plaats: 1 Welke vragen hebben jullie gesteld?
2 Beschrijf kort de informatie die jullie hebben verzameld.
3 Welke afspraken hebben jullie met de klant gemaakt?
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 20
01-08-2008 09:56:30
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Kostencalculatie 1 Wat moeten jullie gaan installeren? Product | installatie 1 Product | installatie 2 Product | installatie 3 Product | installatie 4 Product | installatie 5 Product | installatie ...
2 Welke materialen hebben jullie nodig per product | installatie? En wat zijn de materiaalkosten? Product | installatie
Materiaal
Aantal
Materiaalkosten ( in € )
Totaal ( in € )
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 21
01-08-2008 09:56:30
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Kostencalculatie 3 Hoeveel tijd hebben jullie nodig om de opdracht uit te voeren? Wat zijn de loonkosten? Product | installatie
Tijd
Loonkosten ( in € )
Totaal ( in € )
4 Zijn er extra kosten te verwachten? Product | installatie
Extra kosten voor:
Kosten ( in € )
Totaal ( in € )
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 22
01-08-2008 09:56:30
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Offerte Klantgegevens Naam Adres Telefoonnummer Met deze offerte bieden wij u aan: het leveren, monteren en bedrijfsvaardig opleveren van:
Kosten Materiaalkosten Loonkosten Extra kosten Totaal (exclusief BTW) 19% BTW Totaal prijs (inclusief BTW) Leverings- en montagevoorwaarden van de installatie: Op deze offerte zijn de Algemene Voorwaarden voor Installatiewerk voor Consumenten (AVIC) van UNETO-VNI van toepassing.
Voor akkoord opdrachtgever:
Voor akkoord opdrachtnemer:
Naam: Plaats: Datum: Handtekening:
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 23
01-08-2008 09:56:30
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Installatietekening Maak een elektrotechnische tekening.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 24
01-08-2008 09:56:30
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Installatietekening Maak een installatietechnische tekening.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 25
01-08-2008 09:56:31
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Projectplanning Namen:
Project: Projectnummer: Activiteit
Wie
Werktekening maken
Ontwerper
Materialen en gereedschappen bestellen
Materiaalbeheerder
Planning maken
Projectteam
Planning bespreken
Projectteam
Drinkwaterleiding aanleggen
Installatiemonteur
Sanitaire waterleiding aanleggen
Installatiemonteur
Closetcombinatie monteren en aansluiten
Installatiemonteur
Fonteintje monteren en aansluiten
Installatiemonteur
Accessoires monteren
Installatiemonteur
Testen
Projectleider, Elektromonteur Installatiemonteur
Gebruiksaanwijzing maken
Ontwerper, Elektromonteur Installatiemonteur
Project opleveren
Projectleider
Interne administratie
Projectteam
Nacalculatie
Calculator
Nazorg
Projectleider
Evaluatie
Projectteam
Totaal
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 26
Geplande tijd Tijd p.p.
20 uur
01-08-2008 09:56:31
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Projectplanning Namen:
Project: Projectnummer:
Paraaf projectleider:
Paraaf materiaalbeheerder:
Paraaf ontwerper:
Paraaf calculator:
Paraaf installatiemonteurs:
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 27
01-08-2008 09:56:31
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Magazijnbon Levering:
Naam aanvrager:
Project: Projectnummer: Retour:
Datum:
Materialen / componenten / toestellen / etc. Aantal
Omschrijving
Over
Speciaal gereedschap / materieel Aantal
Omschrijving
Over
Paraaf aanvrager:
Paraaf magazijnmedewerker:
Tweede paraaf – retour magazijnbon
Tweede paraaf – retour magazijnbon
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 28
01-08-2008 09:56:31
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Weekstaat Namen:
Project: Projectnummer: Week:
Datum
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 29
Functie
Uitgevoerde werkzaamheden
Uren
Totaal aantal uren
01-08-2008 09:56:31
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Gebruiksaanwijzing Naam: Datum: Project: Welke onderdelen van de installatie moet de klant zelf kunnen bedienen?
Geef een beschrijving van de werking van de installatieonderdelen.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 30
01-08-2008 09:56:31
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Gebruiksaanwijzing Maak een tekening van de onderdelen van de installatie.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 31
01-08-2008 09:56:32
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Nacalculatie 1 Wat zijn de kosten van de materialen? Product
Materiaal
Aantal
Kosten ( in € )
Gebruikte materiaalkosten ( in € )
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 32
01-08-2008 09:56:32
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Nacalculatie 2 Wat zijn de loonkosten? Product
Tijd
Kosten ( in € )
Gemaakte loonkosten ( in € )
3 Zijn er overige kosten? Product
Voor...
Kosten ( in € )
Gemaakte overige kosten ( in € )
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 33
01-08-2008 09:56:32
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Nacalculatie 4 Is tijdens het uitvoeren van de opdracht met de klant afgesproken dat extra kosten in rekening gebracht mogen worden? Zo ja, zijn er extra kosten? Extra kosten voor:
Kosten ( in € )
Gemaakte extra kosten ( in € )
5 Is het project met winst of verlies afgesloten?
Offerte
Materiaalkosten Loonkosten Overige kosten Extra kosten Totaalbedrag Resultaat (Totaalbedrag nacalculatie – Totaalbedrag offerte)
Nacalculatie
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Factuur Factuur Factuurnummer: Klant: Factuurdatum:
Omschrijving
Bedrag
Materiaalkosten Loonkosten Overige kosten Extra kosten Totaal (exclusief BTW) 19% BTW Totaal prijs (inclusief BTW)
Garantie
Betaling binnen 14 dagen na factuurdatum.
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 35
01-08-2008 09:56:32
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Voorbereiding afspraak maken nazorggesprek 1 Wat is het doel van het telefoongesprek?
2 Hoe ga je je voorstellen?
3 Hoe sluit je het gesprek af?
4 Welke vragen ga je tijdens het telefoongesprek aan de klant stellen?
5 Hoe kom je te weten of de klant wel of niet tevreden is?
6 Hoe kom je te weten of de klant nog een andere opdracht voor jullie heeft?
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 36
01-08-2008 09:56:33
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Evaluatie Namen:
Project: Projectnummer: Week / weken:
1 Waren de taken aan het begin van het project voor iedereen duidelijk?
Ja / Nee
Nee, wat niet?
2 Wat vonden jullie moeilijk?
3 Welke werkzaamheden waren makkelijk?
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 37
01-08-2008 09:56:33
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Evaluatie 4 Hoe verliep de samenwerking? a. Wat ging goed?
b. Wat ging minder goed?
5 Wat zouden jullie de volgende keer anders doen?
6 Hebben jullie de planning gehaald? □ Ja: Waardoor komt dat? □ Nee: Welk deel van de planning hebben jullie niet gehaald? En hoe komt dat?
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 38
01-08-2008 09:56:33
Formulier
Bedrijfssimulatie Toilet
Evaluatie 7 Wat hebben jullie van dit project geleerd?
8 Welke onderdelen of werkzaamheden vonden jullie het leukst om uit te voeren?
6179_Toilet_krtn1zijdig.indd 39
01-08-2008 09:56:33
Instructiekaarten
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Toilet
Hennep en fitterkit aanbrengen Eigenschappen Hennep gebruik je om een leiding waterdicht te maken. Hennep kun je alleen gebruiken voor waterleidingen.
Stappen
1
2
1 Neem een paar draden hennep en pluis het uit. 2 Wikkel de hennep om de schroefdraad. Begin aan één kant van de buis en wikkel de hennep rechtsom.
4
3 Gaat door tot je het eind van de schroefdraad bereikt. 4 Doe de fitterskit op de buitenkant van de hennep en maak de opening vrij. 4
5 Draai de fitting zover op de buis dat de schroefdraad nog net zichtbaar blijft. 6 Verwijder de overtollige hennep met een zaagblad. 5
Aandachtspunten Je mag een stukje terugdraaien als je een buis of fitting moet uitlijnen. Bij een goede verbinding zie je geen hennep, maar wel een stukje schroefdraad. 6
6179_Toilet_InstrK_1zijdig.indd 1
01-08-2008 10:30:04
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Toilet
Teflontape aanbrengen Eigenschappen Teflontape gebruik je om een leiding af te sluiten. Teflontape kun je zowel voor waterleidingen als gasleidingen gebruiken.
Stappen
1
1 Wikkel de teflontape om de schroefdraad. 2 Wikkel altijd rechtsom, met de schroefdraad naar je toe. Begin aan één kant van de buis. 3 Houd de teflontape tijdens het wikkelen goed strak. 4 Gaat door tot je het eind van de schroefdraad bereikt.
2
5 Draai de fitting in één keer goed op de schroefdraad.
Aandachtspunten Je mag nooit terugdraaien. Als je een buis of fitting moet uitlijnen, dien je het in een keer goed te doen. Zodra je terug draait, gaat de verbinding lekken. Als je de teflontape niet in de juiste richting draait, krijg je geen gasdichte of waterdichte leiding.
3
4
6179_Toilet_InstrK_1zijdig.indd 2
01-08-2008 10:30:05
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Toilet
Aftekenen en boren gaten voor closetpot Eigenschappen Voor dat je de closetpot bevestigt op de vloer, moet je de bevestigingsgaten aftekenen.
Stappen 1 Maak de bovenkant van de afvoer gelijk met de vloer.
3 Normale manchet
Verloop manchet
Hoek manchet
Excentrische manchet
2 Controleer of de afvoer geheel open is. 3 Kies de juiste closetmanchet. 4 Plaats de closetpot met de afvoer in de manchet.
4
5 Controleer of de closetpot recht staat. De closetpot moet in lijn zijn met de zijwand. Maat 1 moet gelijk zijn aan maat 2. 6 Teken met een stift op de vloer de gaten in de voet van de closetpot af. 7 Zet aan de voorkant en de achterkant een streepje op de pot en op de vloer. Zo kun je de closetpot later weer makkelijk op z’n plaats zetten.
5
8 Haal de closetpot weg. 9 Boor de gaten.
Aandachtspunten Stoot de closetpot nergens tegen aan. De closetpot beschadigt makkelijk. Op een betegelde betonnen vloer gebruik je een boormachine in de stand ‘klopboren’. Voor een houten vloer gebruik je een accuboormachine. Zet de closetpot weg op een plek waar hij niet kan beschadigen.
6179_Toilet_InstrK_1zijdig.indd 3
7
Streepje
01-08-2008 10:30:08
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Toilet
Plaatsen closetpot Eigenschappen De closetpot wordt op de vloer bevestigd met schroeven.
Stappen
2
1 Zet de pluggen in de gaten. 2 Plaats de closetpot met de afvoer in de manchet. 3 Zet de pot zo neer dat de streepjes op de pot en op de vloer gelijk vallen.
3
4 Controleer of de potgaten boven de pluggen zitten. 5 Schroef de pot vast met de closetschroeven voorzien van ringen. 6 Voorzie de schroeven van een kap. 5
Aandachtspunten Verplaats de closetpot voorzichtig. De pot beschadigt makkelijk. Draai de schroef niet te vast, anders gaat hij door de kunststof ring heen. Gebruik de juiste maat schroevendraaier. Plaats de ring tussen de pot en de schroef. Zorg dat de pot waterpas staat.
Closetschroef met kunststofring, kap en plug
Closetschroef met kraalring en plug
6 Kap Ring
Plug
6179_Toilet_InstrK_1zijdig.indd 4
01-08-2008 10:30:10
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Toilet
Afkorten en plaatsen van de valbuis Eigenschappen Via de valbuis komt het water van het reservoir bij de closetpot. Het verticale deel van de valbuis (Ø 50 mm) is breder dan het horizontale deel (Ø 40 mm).
Stappen
1 t/m 3
1 Bepaal maat c. Dat is de afstand van de achterkant van het reservoir tot het hart van het insteekgat. 2 Bepaal maat d. Dat is de afstand van de muur tot het insteekgat van de closetpot. 3 Bepaal de insteekdiepte van de closetpot (maat e). 4 Teken de valbuisbocht af: d+e-c. 5 Controleer of je de juiste maat hebt afgetekend. 3
6 Zaag de buis recht af. 7 Bram de buis af. 8 Plaats de verbindingsmanchet in de closetpot. 9 Smeer een klein beetje glijmiddel in de manchet en steek de valbuisbocht in de closetpot.
Aandachtspunten Kort het verticale deel van de valbuis (Ø 50 mm) nooit af. Verlijm de onderdelen niet. De valbuis moet namelijk demontabel blijven.
6179_Toilet_InstrK_1zijdig.indd 5
01-08-2008 10:30:11
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Toilet
Bepalen van de hoogte van het reservoir Eigenschappen De afstand tussen de toiletpot en de achterwand bepaalt het type waterreservoir. Er bestaan vier soorten waterreservoirs: hooghangend (210 cm), laaghangend (85 cm), duobloc en inbouw. Deze instructies zijn voor het plaatsen van een laaghangend reservoir.
Stappen 1 Draai de wartelmoer en de ringen van het reservoir los. Schuif deze in de juiste volgorde over de valbuis. 2 Plaats het reservoir op de valbuis en houd het reservoir met behulp van een waterpas recht. 3 Teken de hoogte (h) af op de muur. Doe dit in het midden van het reservoir.
1
Platte of conische ring Drukring Wartelmoer
Aandachtspunten Zorg dat het reservoir niet beschadigd. De montagevoorschriften van het reservoir staan vaak op de doos.
6179_Toilet_InstrK_1zijdig.indd 6
3
01-08-2008 10:30:13
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Toilet
Plaatsen en aansluiten van het reservoir Eigenschappen Deze instructies zijn voor het plaatsen van een laaghangend reservoir.
Stappen Aftekenen en boren 2
1 Haal het reservoir er weer af. 2 Bepaal de hoogte a en maat b. 3 Teken de boorgaten af. 4 Boor de gaten.
Plaatsen en ophangen 5 Zet de pluggen in de gaten.
5 t/m 7 Ophanghaak
6 Bevestig de ophanghaken. Monteer de haken met messing schroeven. 7 Draai de haken licht vast.
Messing schroef
8 Zet een waterpas op beide haken. Schuif de haken waterpas en zet ze vast. 9 Hang het reservoir op.
8
10 Controleer met een waterpas of het reservoir recht hangt. 11 Draai de wartelmoer aan de valbuis met de hand aan.
Aandachtspunten Duw de plug net voorbij de tegel.
6179_Toilet_InstrK_1zijdig.indd 7
01-08-2008 10:30:14
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Toilet
Aftekenen Eigenschappen Voordat je een toestel aan de muur bevestigt, moet je de bevestingsgaten aftekenen. In dit voorbeeld teken je de bevestingsgaten voor een wastafel af. De regels gelden ook voor andere toestellen.
Stappen 1 Bepaal de hoogte a. Dat is de afstand tussen de rand van het toestel en de bevestigingsgaten.
1
2 Bepaal de breedte b. Dat is de afstand tussen de gaten. Gebruik hiervoor een duimstok of een rolmaat. 3 Bepaal de hoogte h met behulp van de installatietekening. Dat is de afstand van de vloer tot de bovenkant van de toestel. In dit voorbeeld is dit 1000 mm.
2
4 Bepaal de plaats van de middellijn van de toestel. In dit voorbeeld is dit 600 mm van de wand. 5 Reken uit waar de gaten moeten komen. De hoogte van de gat is de hoogte h min de afstand a. De andere maten reken je vanaf het midden van het toestel. Dit is ½b naar links en ½b naar rechts.
3
6 Teken de gaten af.
Aandachtspunten
5
G ebruik de installatietekening voor het bepalen van de plaats van het toestel. Meet alle afstanden in dezelfde eenheid.
6179_Toilet_InstrK_1zijdig.indd 8
01-08-2008 10:30:16
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | ALGEMEEN
Bedrijfssimulatie Toilet
Boren Eigenschappen In technische installaties moet je vaak boren om toestellen of leidingen vast te maken. Je kunt boren in verschillende materialen.
Stappen 2
1 Maak centerpuntjes. 2 Meet de diameter van de schroef waarmee je het toestel vastzet. 3 Bepaal welke plug hierbij hoort. 5
4 Bepaal de diameter van de boor. 5 Kies een geschikte boor. 6 Kies bij een klopboormachine tussen gewoon boren of klopboren. 7 Stel de afstandhouder van de boor in om te voorkomen dat je met de boor een te diep gat boort of door de muur heen schiet. Houd er rekening mee dat de schroef door de plug heen moet steken. Meet dus 15 mm. extra af. 8 Boor de gaten en trek de boor tussendoor telkens even terug om het gruis te verwijderen.
Steenboor met platte kantjes
Houtboor Metaalboor met centerpunt
6
Klopboren
Gewoon boren
7
Aandachtspunten V oordat je kunt gaan boren moet je centerpuntjes maken. Anders glijdt de boor weg. Gebruik voor elke materiaal een geschikte boor. Voor hout gebruik je een andere boor dan voor steen (beton) en metaal. Gebruik ‘gewoon boren’ voor muurtegels, hout en een zachte stuclaag. Gebruik ‘klopboren’ voor vloertegels, beton en harde steen. Houd de boor loodrecht op de muur. Anders kun je de tegels beschadigen en past het toestel niet.
6179_Toilet_InstrK_1zijdig.indd 9
15 mm Afstandhouder
01-08-2008 10:30:17
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Toilet
Aanbrengen houtdraadbouten Eigenschappen Er zijn verschillende pluggen voor de verschillende soorten muren. In een houten muur gebruik je geen pluggen.
Stappen
A
B
C
A. Plug voor harde steen
1 Kies de juiste plug. 2 Duw de pluggen in de geboorde gaten.
B. Plug voor zachte steen
3 Duw bij tegelwerk de plug net achter de tegel. Anders kan de tegel scheuren doordat de plug uitzet.
C. Plug voor blind gat
3
4 Draai het draadeind van de houtdraadbout in de montagesleutel. 5 Draai met de montagesleutel het draadeind zover in de plug, dat het houtdraadgedeelte helemaal in de muur zit.
Aandachtspunten
Muur
A ls je de bout te diep in de muur hebt gedraaid, kun je de bout met een steeksleutel weer los draaien.
Tegel
4
3
2
1 1. Houtdraadeind 2. Afgeplat vlak 3. Draadeind
5
6179_Toilet_InstrK_1zijdig.indd 10
01-08-2008 10:30:20
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Toilet
Ophangen wastafel / handwasbakje Eigenschappen Een wastafel hang je op met behulp van bevestigingsbouten.
Stappen 1 Controleer met de waterpas of de bevestigingsbouten zich op gelijke hoogte bevinden.
2 t/m 4
3
2
1. Nylonring 2. Sluitring 3. Moer
1
2 Hang het toestel over de bevestigingsbouten. 3 Schuif de nylonring (1) en de sluitring (2) in deze volgorde over de bevestigingsbout.
Bout
Moer Sluitring Nylon bus
4 Draai de moer (3) er met de hand op. 5 Draai de moeren licht aan met een steeksleutel.
5
6 Controleer met de waterpas of het toestel recht hangt. 6
Aandachtspunten H oud het toestel met één hand goed vast bij het ophangen van de wastafel Als je de moeren te vast draait, kan het toestel kapot springen
6179_Toilet_InstrK_1zijdig.indd 11
01-08-2008 10:30:22
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Toilet
Monteren wastafelkraan Eigenschappen Uit de wastafelkraan van een fonteintje komt koud water.
Stappen
1 t/m 5
1 Draai de moer en sluitring van het ondereind van de kraan. 2 Controleer of de afdichtingsring op zijn plaats zit.
Huis Afdichtingsring
3 Plaats de kraan in het gat van de wastafel.
Sluitring Sluitmoer
4 Schuif de sluitring aan de onderzijde op de kraan en draai de moer er op. 5 Draai de kraan handvast. 6 Houd de kraan in de juiste stand. Draai de sluitmoer licht aan met een wastafeltang.
Aandachtspunten
6
D e kraan draait makkelijk mee als je de sluitmoer aandraait. Houd de kraan met je andere hand stevig vast.
6179_Toilet_InstrK_1zijdig.indd 12
01-08-2008 10:30:25
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Toilet
Aanbrengen plugbekersifon Eigenschappen Een plugbekersifon bestaat uit een afvoerplug en een sifon. Je monteert eerst de afvoerplug aan de wastafel. Daarna maak je de sifon vast aan de afvoerplug.
1 2 3 4 5
Afvoerplug
6
Syfon
1. Platte rubberen ring 2. Plugkelk 3. O-ring 4. Aansluitstuk 5. Schroefbout 6. Wartelmoer
Stappen
1
1 Draai de wartelmoer (6) los en neem de afvoerplug uit de bekersifon. 2 Draai de schroefbout (5) los. 3 Leg de platte rubberen ring (1) in de wastafel. 9
4 Leg de plugkelk (2) op de wastafel. 5 Schuif de schroefbout door de plugkelk. 6 Leg de O-ring (3) op het aansluitstuk (4) en schroef deze aan de onder zijde tegen de wastafel. Gebruik hierbij de schroefbout (5). 7 Controleer of de platte ring (1), de plugkelk (2) en het aansluitstuk (4) met de O-ring (3) netjes in het midden op de wastafel aansluiten. 8 Draai de schroefbout vast met een schroevendraaier. 9 Monteer de sifon op het buisje van het aansluitstuk. 10 Draai de wartelmoer (6) met de hand vast.
Schroefbout
10
Wastafel Wartelmoer
Aandachtspunten G ebruik de juiste maat schroevendraaier. Je kunt de hoogte van de afvoer bijstellen door de sifon wat over het buisje omhoog of omlaag te schuiven.
6179_Toilet_InstrK_1zijdig.indd 13
01-08-2008 10:30:27
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Toilet
Aansluiten plugbekersifon Eigenschappen Om een plugbekersifon aan te sluiten op de afvoer in de vloer gebruik je een vloerbuis. Als de afvoer in de muur zit, gebruik je een muurbuis in plaats van een vloerbuis. Een rubbermanchet zorgt voor de overgang van de vloerbuis naar de afvoerbuis. De diameter van de vloerbuis is 32 mm. De sok van de afvoer heeft een diameter van 40 mm.
Stappen
Muurbuis
Vloerbuis
5
1 Haal de speciekap uit de afvoer. 2 Controleer of er geen vuil in de afvoer zit. 3 Breng de rubbermanchet aan in de afvoer.
6 t/m 8
4 Meet met een duimstok de hoogte (h) op van de sifonaansluiting. 5 Maak het verticale deel van de vloerbuis op maat (h + 40 mm). Houd er rekening mee dat de buis 40 mm in de manchet moet komen. Kort de buis af met een beugelzaag. 6 Meet nu het horizontale deel op. Steek de buis in de manchet en houd het horizontale deel naast de sifon. Teken dan de buis af. De buis moet 30 mm in de sifon komen. 7 Maak het horizontale deel van de vloerbuis op maat (b + 30 mm). 8 Ontbraam de uiteinden van de buis.
9
9 Draai de wartelmoer van de bekersifon en schuif deze over de vloerbuis (neem het korte deel). 10 Schuif de conische ring met de dikke zijde eerst op de vloerbuis. 11 Smeer een beetje glijmiddel in de rubbermanchet en steek de vloerbuis erin.
6179_Toilet_InstrK_2zijdig.indd 1
01-08-2008 10:29:29
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Toilet
Aansluiten plugbekersifon 12 Steek het andere uiteinde in de sifon. 13 Draai de wartelmoer met de hand goed vast.
Aandachtspunten Houd de buis netjes verticaal met een waterpas.
6179_Toilet_InstrK_2zijdig.indd 2
01-08-2008 10:29:29
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Toilet
Monteren accessoires Eigenschappen Voorbeelden van accessoires in de toiletruimte zijn: closetbril, closetrolhouder, zeepbakje, handdoekrekje, planchet, enz.
2
Stappen 1 Bepaal de plaats van het accessoire, indien mogelijk met de klant. 2 Plaats de closetbril. 3 Maak de closetbril vast aan de closetpot.
3
4 Teken de boorgaten af door het accessoire op de gewenste plaats te houden. 5 Controleer of het accessoire recht zit.
6
6 Controleer of het accessoire de toiletzitting niet belemmert. 7 Boor de gaten. 8 Duw de pluggen tot voorbij de tegel. 9 Schroef het accessoire vast.
Aandachtspunten Monteer de schroeven in de voegen van de tegels. Als de schroeven in het zicht zitten, gebruik je verchroomde schroeven. In de andere gevallen gebruik je messing schroeven. Controleer of er genoeg zitruimte is.
6179_Toilet_InstrK_1zijdig.indd 14
01-08-2008 10:30:28
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Toilet
Waterpas Eigenschappen Je gebruik een waterpas om je werkstuk verticaal of horizontaal te stellen. De libellen hebben een luchtbel en twee streepjes. De luchtbel moet beide streepjes juist raken.
Libel voor horizontaal stellen
Libel voor verticaal stellen
Stappen 1 Houd de waterpas vlak tegen het werkstuk aan.
Horizontaal stellen
2 Kijk recht naar de libelle. 3 Controleer of de luchtbel beide streepjes juist aanraakt.
Aandachtspunten Een waterpas mag niet wiebelen. Als je werkstuk niet vlak is, gebruik een waterpas met pootjes aan de uiteinden. Dit is een steelwaterpas.
Verticaal stellen
Stelwaterpas
6179_Toilet_InstrK_1zijdig.indd 15
01-08-2008 10:30:31
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Toilet
Hoekstopkraan monteren en aansluiten Eigenschappen Een hoekstopkraan sluit de waterstroom in een leiding af. Zo kan een toestel vervangen of gerepareerd worden.
Vooraf
5
1 Zet de hoofdafsluiter dicht. 2 Tap de leiding af.
Stappen
6
3 Bepaal de plaats van de muurplaat voor de hoekstopkraan. 4 Teken de gaten van de muurplaat af. 5 Monteer de muurplaat.
6
6 Meet de lengte van de benodigde buizen. Teken deze lengte op de buizen af. 7 Kort de buis af met een buissnijder en ontbraam de buiseinden.
8
8 Buig de benodigde sprongen en bochten in de buis. 9 Kies of je de buis op de muurplaat gaat solderen of knellen.
A. Bij solderen 10A Demonteer de muurplaat om verbranding van de wand en / of pluggen te voorkomen. 10B Leg een hittewerende plaat onder de muurplaat. Houd de vlam horizontaal tijdens het verwarmen.
10 a
10 b
10C Soldeer de buis aan de muurplaat.
6179_Toilet_InstrK_2zijdig.indd 3
01-08-2008 10:29:36
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Toilet
Hoekstopkraan monteren en aansluiten A. Bij solderen 10D Monteer na afkoelen de muurplaat met buis.
B. Bij knellen 11A Schuif de wartelmoer (2) en knelring (1) op de buis.
11 a
11B Steek het buiseinde in de muurplaat tot het niet verder kan. 11C Draai wartelmoer handvast aan.
11 b
11D Draai de wartelmoer vast met een goed passende sleutel. 11E Wikkel, indien nodig, hennep of tape om de schroefdraad van de hoekstopkraan.
11 d
11F Monteer de hoekstopkraan in de juiste stand op de muurplaat. 11 f
Daarna 12
Spoel de leiding door.
13
Draai de hoekstopkraan dicht.
14
Zet de waterleiding weer op druk.
15
Controleer de installatie op dichtheid.
Aandachtspunten
Zorg bij solderen dat de achtergrond niet verbrandt. Verwijder overtollig hennep of tape. Nieuwe hoekstopkranen zijn meestal voorzien van pakkingmateriaal. Veiligheid.
6179_Toilet_InstrK_2zijdig.indd 4
01-08-2008 10:29:39
Techniek in het VMBO
Bedrijfssimulatie Toilet Bedrijfssimulatie Toilet
Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf
Postbus 416 3440 AK Woerden T 0800 – 8855885 F 0348 – 43 73 45 E
[email protected] I www.otib.nl
In OTIB zijn vertegenwoordigd:
Cover_Toilet_1.4_v2.indd 1
30-07-2008 14:44:37