Techniek in het VMBO
Bedrijfssimulatie Badkamer Bedrijfssimulatie Badkamer
Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf
Postbus 416 3440 AK Woerden T 0800 – 8855885 F 0348 – 43 73 45 E
[email protected] I www.otib.nl
In OTIB zijn vertegenwoordigd:
24_OTIB_Cover_BK_1.4_v2.indd 1
30-07-2008 11:47:50
Bedrijfssimulatie Badkamer Projectkaart Functiekaarten Opdrachtkaarten Formulieren Instructiekaarten
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 1
01-08-2008 13:40:25
Colofon Deze bedrijfssimulatie Instalektro is ontwikkeld in opdracht van het Platform Technische Installaties (2005-2006) in samenwerking met het Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf (OTIB).
Projectleiding C. van de Graaf & Partners, Amstelveen Idee C. van de Graaf & Partners, Amstelveen OTIB, Woerden Opleidingskundige realisatie C. van de Graaf & Partners, Amstelveen Inhoud Mollercollege, Steenbergen Tutorial Opleidingen & Advies BV, Enschede Inhoudelijke redactie Platform Technische Installaties OTIB, Woerden Ontwerp Hollands Lof ontwerpers bv, Haarlem Vormgeving / Drukken Accentdesign, Mijdrecht Verweij Printing, Mijdrecht
Platform Technische Installaties April 2008
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 2
01-08-2008 13:40:25
Projectkaart
Projectkaart
Bedrijfssimulatie Badkamer Situatie Jessica Veenstra heeft een oude boerderij gekocht aan een groot meer. Hierin gaat ze een aantal vakantieappartementen maken. Deze appartementen verhuurt ze aan individuele toeristen of groepen. Er moet behoorlijk wat gebeuren aan de boerderij. De hele verbouwing is een enorme klus. Ze begint bij de badkamer. Jessica maakt zelf gebruik van de ‘oude’ boerderij-badkamer. Voor de gasten komt er een geheel nieuwe badkamer. Alle leidingen, elektriciteit en wandcontactdozen moeten dus nog aangelegd worden. Het wordt een luxe badkamer, voorzien van alle gemakken. Jessica wil ook graag in de winter gasten kunnen ontvangen. Er komen dus nieuwe radiatoren en vloerverwarming. Er is een douche, wastafel en toilet aanwezig. In het bad wil ze graag een jet-stream. Er zijn geen ramen in de badkamer. Het is dus belangrijk om een goede afzuiging aan te leggen. Naast de gewone verlichting, wil Jessica ook graag wat sfeerverlichting. Jessica heeft al een aantal accessoires uitgezocht, zoals een spiegel en een aparte toiletbril. Ze wil ook graag muziek in de badkamer. In het dorp heeft Jessica geïnformeerd naar een goed installatiebedrijf. Verschillende mensen hebben haar aangeraden om naar het plaatselijke installatiebedrijf Crielaard & Co te gaan. De eigenaar van Crielaard & Co, de heer Crielaard heeft een afspraak met Jessica. Samen zetten ze de mogelijkheden en onmogelijkheden op een rijtje. Jessica is erg tevreden over het gesprek. Ze heeft vertrouwen in de heer Crielaard en wacht vol spanning op de offerte.
Klantvraag Een badkamer
Tijd 60 uur
Functies
Projectleider Materiaalbeheerder Calculator Ontwerper Elektromonteurs Installatiemonteurs
Wensen | eisen Een tevreden klant Installatie volgens opdracht en geldende voorschriften zoals NEN 1010, NEN-EN 50110 / NEN 3140, NPR 5310:1, NEN 1006, 3215 en 1078 Arbo normen Juiste beroepshouding
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 3
01-08-2008 13:40:26
Projectkaart
Bedrijfssimulatie Badkamer Opdrachtkaarten
Formulieren
Dit zijn kaarten om mee te werken.
Dit zijn formulieren om te kopiëren.
Offertefase Afspraak met de klant maken
Voorbereiding afspraak maken Klantenkaart
Gesprek met de klant
Voorbereiding gesprek met klant Gespreksverslag
Offerte opstellen
Kostencalculatie Offerte
De offerte aanbieden
Offerte
Uitvoeringsfase Het werk voorbereiden
Installatietekeningen Projectplanning Magazijnbon Weekstaat
Installeren 1 t/m 17
Installatietekeningen Aansluitschema Weekstaat
Testen
Weekstaat
Gebruiksaanwijzing
Gebruiksaanwijzing Weekstaat
Opleveringsfase Projectoplevering
Klantenkaart Gebruiksaanwijzing Weekstaat
Interne administratie
Weekstaat Magazijnbon
Nacalculatie
Nacalculatie Factuur
Nazorg
Voorbereiding nazorggesprek Klantenkaart
Evaluatiefase Projectevaluatie
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 4
Evaluatieformulier
01-08-2008 13:40:28
Functiekaarten
Functiekaart
Bedrijfssimulatie Badkamer
Projectleider Als projectleider ben je het aanspreekpunt voor de klant. Je gaat na wat zijn wensen zijn, je geeft hem advies over mogelijke oplossingen en je zorgt dat jullie bedrijf de opdracht krijgt. Ook is het belangrijk dat de klant tevreden is over jullie werk als jullie het project aan hem opleveren. Daarnaast stuur je het projectteam aan. Je houdt de kwaliteit en planning van het project in de gaten.
Taken
Aanspreekpunt voor de klant. Aansturen van het projectteam. Zorgdragen voor communicatie en overleg binnen het projectteam. Maken van offerte. Controleren van het installatiewerk. Opstellen gebruiksaanwijzing. Opleveren van de installatie. Eindverantwoordelijk voor de kwaliteit en de planning. Verantwoordelijk voor nazorg.
Aandachtspunten
Een tevreden klant. Installatie volgens voorschriften. Een goede samenwerking binnen het projectteam. Juiste beroepshouding.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 1
01-08-2008 13:41:05
Functiekaart
Bedrijfssimulatie Badkamer
Materiaalbeheerder De materiaalbeheerder is verantwoordelijk voor het benodigde materiaal en de gereedschappen. Tijdens de voorbereiding bepaal je wat de benodigdheden voor de klus zijn. Welke materialen zijn er nodig om de installatie aan te leggen? En hoeveel? En welke gereedschappen moeten hiervoor gebruikt worden? Als materiaalbeheerder ben je ook verantwoordelijk voor het op tijd bestellen van het materiaal. Daarnaast houd je bij hoeveel materiaal er bij de uitvoering gebruikt is.
Taken
Berekenen van het benodigde materiaal. Ondersteunen bij de calculatie van de offerte. Bestellen van materiaal. Controleren van de bestelling. Controleren levertijd. Afspreken hoe de materialen geleverd worden. Zorgdragen voor de benodigde gereedschappen. Verzamelen en terugboeken van niet gebruikt materiaal. Ondersteunen bij de nacalculatie.
Aandachtspunten
Bestel alleen noodzakelijk materiaal. Denk aan veiligheidsmaatregelen. Installatie volgens voorschriften. Juiste beroepshouding.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 2
01-08-2008 13:41:05
Functiekaart
Bedrijfssimulatie Badkamer
Calculator De calculator houdt zich bezig met het berekenen van de kosten voor de uitvoering van het project. Voor de offerte maak je een begroting van de kosten. Na de uitvoering maak je de nacalculatie van de kosten.
Taken
Berekenen wat de kosten voor de benodigdheden zijn. Begroten van de werkuren en de kosten daarvan. Maken van de offerte. Maken van de nacalculatie.
Aandachtspunten Het begroten van de kosten en uren vraagt om nauwkeurigheid. Inzicht in de werkzaamheden. Juiste beroepshouding.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 3
01-08-2008 13:41:05
Functiekaart
Bedrijfssimulatie Badkamer
Ontwerper De ontwerper is verantwoordelijk voor de tekeningen. Bij de offerte moet je een 3D-situatieschets maken. Deze tekeningen gebruik je bij de calculatie van de offerte. Daarna maak je een elektro- en installatietechnische tekening. Op de installatietekeningen geef je aan waar de verschillende onderdelen en leidingen geplaatst moeten worden. De monteurs voeren hun werkzaam heden volgens deze installatietekening uit.
Taken Maken van een 3D-situatieschets voor de offerte. Ondersteunen bij de calculatie van de offerte. Maken van installatietekeningen volgens de elektro- en installatie technische voorschriften. Overdragen van ontwerp aan monteurs. Ondersteunen bij de nacalculatie.
Aandachtspunten
Ontwerpen volgens geldende voorschriften. Een verzorgde en duidelijke 3D-situatieschets. Een goede samenwerking binnen het projectteam. Juiste beroepshouding.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 4
01-08-2008 13:41:05
Functiekaart
Bedrijfssimulatie Badkamer
Elektromonteur Als elektromonteur ben je vooral bezig met het monteren van de elektrische installatie. Maar ook moet je de administratie bijhouden.
Taken Uitvoeren installatiewerkzaamheden volgens NEN 1010. Signaleren fouten en onveilige situaties. Verantwoordelijkheid dragen voor eigen installatiewerkzaamheden en veilige werkomgeving. Ondersteunen collega-monteurs bij het uitvoeren van installatie werkzaamheden. Zorgdragen voor naleving van de planning. Verantwoorden van de uren.
Aandachtspunten Veiligheid. Verantwoording voor installatie, werking en kwaliteit. Juiste beroepshouding.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 5
01-08-2008 13:41:06
Functiekaart
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installatiemonteur Als installatiemonteur ben je vooral bezig met het monteren van de water- en gasinstallatie. Maar ook moet je de administratie bijhouden.
Taken Uitvoeren installatiewerkzaamheden volgens NEN 1006, 3215, 1078. Signaleren fouten en onveilige situaties. Verantwoordelijkheid dragen voor eigen installatiewerkzaamheden en veilige werkomgeving. Ondersteunen collega-monteurs bij het uitvoeren van installatie werkzaamheden. Zorgdragen voor naleving van de planning. Verantwoorden van de uren.
Aandachtspunten Veiligheid. Verantwoording voor installatie, werking en kwaliteit. Juiste beroepshouding.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 6
01-08-2008 13:41:06
Opdrachtkaarten
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Afspraak maken met de klant Maak een afspraak. Een klant heeft een vraag. Het technisch installatiebedrijf waar jullie werken, wil deze klant graag verder helpen. De projectleider belt om een afspraak met de klant te maken.
Stappen 1 Bereid het telefoongesprek voor. Voorbereiding afspraak maken met de klant 2 Voer het telefoongesprek (projectleider). 3 Vul de afspraak in op de klantenkaart (projectleider). Klantenkaart
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
–
–
– Voeren van een telefoongesprek
Aandachtspunten Bedenk gerichte vragen. Gebruik de juiste telefoonomgangsvormen. Noteer de gegevens voor de klantenkaart.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 7
01-08-2008 13:41:06
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Gesprek met de klant Op gesprek. Voordat de projectleider naar de klant gaat, moeten jullie het gesprek goed voorbereiden. Met het gesprek wil de projectleider te weten komen wat de wensen van de klant zijn. Welke informatie hebben jullie nodig? Aan de hand van deze informatie geeft de projectleider de klant advies. Hij legt uit wat het technisch installatiebedrijf voor de klant kan betekenen.
Stappen 1 Bereid samen het gesprek voor. Voorbereiding gesprek met klant 2 Verzamel informatie (folders en documentatie) over de mogelijke onderdelen voor de nieuwe badkamer. 3 Voer het gesprek met de klant (projectleider). 4 Maak een verslag van het gesprek (projectleider). Gespreksverslag
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Soort woning – Bouwjaar – Gebruiksdoel – Energieleverancier
– Productinformatie op internet
– Voorbereiden van een gesprek – Voeren van een gesprek – Gespreksverslag schrijven
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 5
01-08-2008 13:40:28
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Gesprek met de klant Aandachtspunten Denk aan de juiste omgangsvormen. Stel gerichte vragen. Luister goed wat de klant wil. Vraag wat wel en niet mag in verband met leefgewoontes, gevaarlijke situaties enz. Zorg voor een passend en duidelijk advies. Verwerk de gegevens en zet ze op de klantenkaart.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 6
01-08-2008 13:40:28
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Offerte opstellen Stel de offerte op. De projectleider heeft de wensen van de klant op een rijtje gezet. Jullie bedrijf gaat nu een offerte uitbrengen. De offerte bestaat uit een 3D-situatieschets en de calculatie.
Stappen 1 Meet de installatie in. 2 Maak een 3D-situatieschets (ontwerper). 3 Stel vast welk en hoeveel materiaal er nodig is (calculator en materiaal beheerder). 4 Bereken de tijd die nodig is (calculator en projectleider). 5 Maak een calculatie van de kosten (calculator). Kostencalculatie 6 Verwerk alle informatie in de offerte. Offerte
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Projectie
– 3D-tekenprogramma
– Technisch ontwerp maken – Afwegen van tijd en kosten – Offerte schrijven
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 7
01-08-2008 13:40:29
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Offerte opstellen Aandachtspunten Controleer of de klantvraag mogelijk is. Schrijf duidelijk en helder. Controleer je eigen werk.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 8
01-08-2008 13:40:29
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
De offerte aanbieden De afhandeling van de offerte. De offerte voor de klant is klaar! De projectleider overhandigt de offerte aan de klant. Nu kijken of de klant de offerte goedkeurt!
Stappen 1 Overhandig de offerte aan de klant. 2 Maak een afspraak om de offerte verder toe te lichten (projectleider). 3 Voer het gesprek met de klant en licht de offerte toe. Vraag of de klant de offerte goedkeurt. 4 Zorg dat de klant de offerte tekent. 5 Bewaar de getekende offerte voor de administratie. Offerte
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
–
–
–
Aandachtspunten Zorg voor een professionele afhandeling.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 8
01-08-2008 13:41:07
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Het werk voorbereiden Wat hebben we nodig? Het technisch installatiebedrijf bereidt eerst het werk voor, voordat de monteurs echt aan de slag gaan. Samen denken jullie na over het volgende: Hoeveel tijd is er nodig om het project uit te voeren? Wat hebben we nodig om de opdracht uit te voeren? Is er voldoende personeel of moeten we mensen inhuren?
Stappen 1 Maak een elektro- en installatietechnische tekening (ontwerper). Installatietekening 2 Stel vast welk materiaal en gereedschap jullie nodig hebben (materiaalbeheerder). Magazijnbon 3 Bestel de benodigdheden bij het magazijn (materiaalbeheerder). 4 Maak samen de projectplanning. Projectplanning 5 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Projectie
– Catalogi voor materiaal
– Technisch ontwerp maken – Schema lezen – Materialenstaat maken
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 9
01-08-2008 13:40:30
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Het werk voorbereiden Aandachtspunten Bestel alleen noodzakelijk materiaal. Denk aan de veiligheid bij de installatie (zoals beschermingsmiddelen). Plan alleen mogelijke werkuren in.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 10
01-08-2008 13:40:30
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 1: 230V installatie Aan de slag! Jullie hebben de werkzaamheden voorbereid. De planning is klaar en de benodigdheden liggen klaar of zijn besteld. Jullie kunnen aan de slag bij de klant! Samen monteren jullie de installatie per onderdeel of apparaat. De projectleider geeft bovendien instructies aan het team, houdt de planning in de gaten en controleert alle werkzaamheden. Jullie beginnen met de 230V basisinstallatie.
Stappen Elektrische installatie 1 Bekijk de elektrotechnische tekening. Installatietekening 2 Leg het buizen / plintgootsysteem aan en trek de bedrading. 3 Maak de lassen. 4 Monteer schakelaars en wandcontactdozen. 5 Controleer / meet de vereffeningsleiding en aansluiting. 6 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Materiaal / leidingen
– NEN 1010 – NEN-EN 50110 / NEN 3140 – NPR 5310:1
– Aansluiten 230V installatie
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 11
01-08-2008 13:40:30
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 1: 230V installatie Aandachtspunten
Let op de tekening in verband met buizen- / plintgootsysteem. Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels. Stem de werkzaamheden af met je collega-monteurs.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 12
01-08-2008 13:40:30
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 2: Waterinstallatie Aan de slag! Samen monteren jullie de waterinstallatie voor de badkamer.
Stappen Waterinstallatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Plaats de muurplaten. 3 Leg de drinkwaterleiding voor de mengkranen, het reservoir en het fonteintje vanaf de watermeter aan. 4 Leg de warmwaterleiding voor de mengkranen aan. 5 Buig, soldeer / knel en beugel de koperen buis voor de waterleidingen. 6 Sluit de koperen buis voor drinkwater aan op de muurplaten en de aftakking. 7 Monteer de hoekstopkranen in de muurplaten. 8 Pers de waterinstallatie af. 9 Spoel de waterinstallatie door. 10 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 13
01-08-2008 13:40:30
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 2: Waterinstallatie Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Afschot – Leidingdiameter – Verbindingen
– NEN 1006
– Aftakkingen maken in drinkwater Hoekstopkraan monteren en aansluiten
Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 14
01-08-2008 13:40:31
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 3: Sanitaire installatie Aan de slag! Samen monteren jullie de sanitaire installatie voor de badkamer.
Stappen Sanitaire installatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Teken en kort de kunststofbuis af. 3 Lijm / klem en beugel de verzamelleiding voor de afvoerleiding. 4 Lijm / klem en beugel de aansluitleidingen van de douche, het bad, het toilet en fonteintje naar de verzamelleiding. 5 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Afschot – Leidingdiameter – Vullingsgraad – Doorvoeringen
– NEN 3215
– Aftakkingen maken in sanitaire leidingen
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 15
01-08-2008 13:40:31
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 3: Sanitaire installatie Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 16
01-08-2008 13:40:31
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 4: Gasleidingen Aan de slag! Nu monteren jullie de gasleidingen.
Stappen 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaal de plaats van de aansluitkraan. 3 Bepaal de plaats van de muurplaat. 4 Buig, soldeer / knel en beugel de koperen gasleiding (of fit en beugel de stalen gasleiding). 5 Sluit de koperen gasleiding aan op de muurplaat en de aftakking (of sluit de stalen gasleiding aan op de aftakking). 6 Pers de leiding afgedopt af. 7 Monteer de gaskraan. 8 Controleer op lekkage. 9 Controleer de ventilatie van de badkamer. 10 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 17
01-08-2008 13:40:31
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 4: Gasleidingen Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Appendages – Drukbeveiliging – Afpersen
– NEN 1078
– Gaskraan aansluiten en monteren op dikwandige koperen (of stalen) gasleiding.
Aandachtspunten
Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels. Volg de afpersingsvoorschriften.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 18
01-08-2008 13:40:32
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 5: Hoofdleiding cv-installatie Aan de slag! Jullie gaan nu de hoofdleidingen van de cv-installatie installeren. Hiervoor gebruiken jullie een dunwandige stalen buis.
Stappen Verwarmingsinstallatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaal de plaats van de groepenverdeler en de radiatoren. 3 Plaats de groepenverdeler. 4 Bepaal met behulp van de tekening het verloop van de aanvoer- en retourleiding. 5 Teken de beugels af. 6 Monteer de beugels. 7 Leg vanaf de radiatoren een aanvoer- en retourleiding naar de groepenverdeler. 8 Sluit de aanvoer- en retourleiding aan op de groepenverdeler. 9 Leg de aanvoer- en retourleiding aan vanaf de groepenverdeler naar de cv-ketel. 10 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 19
01-08-2008 13:40:32
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 5: Hoofdleiding cv-installatie Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Groepenverdeler – Circulatie – Leidingdiameter – Opschot
–G eldende regels
– Plaatsen groepenverdeler – Aftekenen en plaatsen van beugels – Afkorten, buigen en knellen van dunwandige stalen buizen
Aandachtspunten Maak indien nodig de benodigde aftakkingen op de hoofdaanvoerleiding en hoofdretourleiding. Houd rekening met het opschot van de leiding bij het aanleggen van horizontale leidingdelen. Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 20
01-08-2008 13:40:32
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 6: Toilet Aan de slag! Jullie sluiten het toilet aan op de drinkwaterinstallatie en sanitaire installatie. Gebruik indien nodig de instructiekaarten.
Stappen Sanitaire installatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaal de plaats van de closetpot en boor de gaten om deze te bevestigen. 3 Monteer de manchet van de closetpot op de afvoerleiding. 4 Plaats de closetpot.
Waterinstallatie 5 Bepaal de plaats van het reservoir. 6 Monteer het reservoir. 7 Kort de valbuis af en monteer de valbuis tussen het reservoir en de closetpot. 8 Sluit het reservoir aan op de hoekstopkraan van de drinkwaterinstallatie. 9 Pers de waterinstallatie af. 10 Spoel de waterinstallatie door.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 21
01-08-2008 13:40:32
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 6: Toilet 11 Controleer de sanitaire installatie op dichtheid. 12 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Afpersing waterleiding – Leidingdiameter
–
Aftekenen en boren closetpot Plaatsen closetpot Plaatsen en aansluiten reservoir
Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 22
01-08-2008 13:40:33
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 7: Fonteintje / wastafel Aan de slag! Samen monteren jullie het fonteintje. Jullie sluiten het fonteintje aan op de drinkwaterinstallatie en sanitaire installatie.
Stappen Waterinstallatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaal de plaats van het fonteintje. 3 Monteer de wastafelkraan. 4 Plaats en monteer het fonteintje. 5 Sluit de wastafelkraan aan op de hoekstopkraan.
Sanitaire installatie 6 Monteer de sifon van het fonteintje. 7 Kort de kunststof afvoerbuis af en beugel de leiding. 8 Lijm of klem de pvc afvoerbuis en sluit de sifon aan. 9 Pers de waterinstallatie af. 10 Spoel de waterinstallatie door.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 23
01-08-2008 13:40:33
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 7: Fonteintje / wastafel 11 Controleer de sanitaire installatie op dichtheid. 12 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Afpersing waterleiding – Leidingdiameter
–
Ophangen wastafel Wastafelmengkraan monteren en aansluiten Aanbrengen plugbekersifon Aansluiten plugbekersifon
Aandachtspunten
Zorg dat het fonteintje waterpas hangt. Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 24
01-08-2008 13:40:33
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 8: Douche Aan de slag! Samen monteren jullie de douche.
Stappen Waterinstallatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Monteer de douchemengkraan. 3 Plaats de douchebak.
Sanitaire installatie 4 Sluit de sifon aan. 5 Maak de verbinding tussen de sifon en de riolering. 6 Plaats de transparante wand. 7 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 25
01-08-2008 13:40:33
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 8: Douche Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Afpersing waterleiding
–
Douchemengkraan plaatsen Douchebak plaatsen Badsifon monteren
Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 26
01-08-2008 13:40:33
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 9: Bad Aan de slag! Samen sluiten jullie het bad aan.
Stappen Waterinstallatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Monteer de badmengkraan. 3 Plaats het bad.
Sanitaire installatie 4 Sluit de sifon aan. 5 Maak de verbinding tussen de sifon en de riolering.
Elektrische installatie 6 Monteer de elektrische onderdelen. 7 Sluit de elektrische onderdelen aan. 8 Plaats de voorzetwand.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 27
01-08-2008 13:40:34
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 9: Bad 9 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Afpersing waterleiding
–
Mengkraan plaatsen Badsifon monteren Bad met voorzetpaneel plaatsen
Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 28
01-08-2008 13:40:34
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 10: Verlichting Aan de slag! Jullie gaan nu de verlichting installeren.
Stappen Elektrische installatie 1 Bekijk de elektrotechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaal de plaats van de armaturen. 3 Bepaal het type armatuur en de lichtsterkte. 4 Monteer de armaturen. 5 Monteer de bijbehorende lichtbron, bijvoorbeeld de tubelights of spaarlampen. 6 Sluit de verlichting aan. 7 Meet de lichtsterkte met de luxmeter. 8 Controleer / meet de vereffeningsleiding en aansluiting. 9 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 29
01-08-2008 13:40:34
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 10: Verlichting Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Vermogen – Lichtopbrengst – Reflectie
–M ontagevoorschriften van de fabrikant
–
Aandachtspunten
Zorg voor een geschikte lichtsterkte. Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 30
01-08-2008 13:40:34
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 11: Afzuiging Aan de slag! Jullie gaan nu de afzuiging installeren.
Stappen Elektrische installatie 1 Bekijk de elektrotechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaald de plaats van de afzuiging. 3 Monteer de elektrische onderdelen van de afzuiging. 4 Monteer de afzuiging af. 5 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
–
– Montagevoorschriften van de fabrikant Zone-indeling badkamer
– Afzuiging monteren
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 31
01-08-2008 13:40:35
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 11: Afzuiging Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 32
01-08-2008 13:40:35
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 12: Muziekinstallatie Aan de slag! Jullie gaan nu een muziekinstallatie aanleggen.
Stappen Elektrische Installatie 1 Bekijk de elektrotechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaal de plaats van de muziekinstallatie. 3 Trek de bedrading van de boxen. 4 Plaats de boxen en het muziektoestel. 5 Sluit het toestel aan. 6 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen – Vermogen
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 33
Informatiebronnen Zone-indeling badkamer
Vakmatige vaardigheden –
01-08-2008 13:40:35
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 12: Muziekinstallatie Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 34
01-08-2008 13:40:35
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 13: Radiatoren Aan de slag! Jullie monteren de cv-leidingen en installeren de radiatoren.
Stappen Verwarmingsinstallatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaal de plaats van de radiatoren. 3 Monteer de radiatorkoppelingen, ontluchtingskranen en radiatorkranen. 4 Monteer zo nodig de vul- en aftapkranen en de voetafsluiters. 5 Monteer de radiatoren met behulp van radiatorbeugels. 6 Monteer de aansluitcombinatie met beschermvoet bij de radiatoren. 7 Sluit de leiding aan op de aansluitcombinatie. 8 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 35
01-08-2008 13:40:36
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 13: Radiatoren Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Beugelafstanden – Leidingdiameter – Appendages – Uitzetten en krimpen van leidingen – Warmtecapaciteit – Ontluchten – Vullen en bijvullen
–M ontagevoorschrift van de fabrikant – Geldende normen
Klemverbinding op aansluitcombinatie met beschermvoet maken – Radiator monteren
Aandachtspunten Zorg voor luchtcirculatie van de radiatoren. Draag zorg voor de leiding op de beschermvoet. Sluit de aanvoer- en afvoerleiding op de juiste aansluiting aan. Zorg bij de designradiator dat de aanvoerleiding op de leiding met de radiatorkraan wordt aangesloten. Zorg bij de designradiator dat de afvoerleiding op de leiding met de koppeling wordt aangesloten. Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 36
01-08-2008 13:40:36
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 14: Aanleggen vloerverwarming Aan de slag! Jullie gaan nu de vloerverwarming aanleggen.
Stappen Verwarmingsinstallatie 1 Bekijk de elektrotechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaal de plaats van de vloerverwarmingsunit. 3 Leg de noppenplaat op de vloer. 4 Bepaal het legpatroon van de vloerverwarming. 5 Rol de vloerverwarmingsleiding uit vanaf de vloerverwarmingsunit. 6 Leg de vloerverwarmingsleiding volgens het gekozen patroon. 7 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 37
01-08-2008 13:40:36
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 14: Aanleggen vloerverwarming Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Verwarmingssysteem – Uitzetting van de vloer – Leidingdiameter – Buisafstand – Warmteopbrengst – Thermostaat – Pompen
–M ontagevoorschrift van de fabrikant – Geldende normen
– Leggen van de noppenplaat – Vloerverwarmingsbuis aanleggen
Aandachtspunten
Zorg voor een goed geïsoleerde betonvloer. Houd rekening met de onderlinge buisafstand. Zorg voor een mogelijk uitzetting van de afwerkvloer. Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 38
01-08-2008 13:40:36
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 15: Vloerverwarmingsunit Aan de slag! Jullie gaan nu de vloerverwarmingsunit aanleggen.
Stappen Verwarmingsinstallatie 1 Bekijk de elektrotechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaal de plaats van de vloerverwarmingsunit. 3 Monteer de vloerverwarmingsunit volgens de montagevoorschriften. 4 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Vloerverwarmingsunit
– Montagevoorschriften van de vloerverwarmingsunit
– Monteren vloerverwarmingsunit
Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 9
01-08-2008 13:41:07
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 16: CV-installatie ophangen en aansluiten Aan de slag! Jullie hangen de cv-ketel op en jullie sluiten een aantal onderdelen van de verwarmingsinstallatie aan. Gebruik hiervoor de handleiding van de cv-ketel.
Stappen Verwarmingsinstallatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Lees de montagehandleiding van de fabrikant door. 3 Plaats de cv-ketel met behulp van de montagebeugel. 4 Sluit de cv-ketel aan op de gaskraan volgens de montagevoorschriften van de fabrikant. 5 Sluit de cv-ketel aan op de aanvoerleiding volgens de montagevoorschriften van de fabrikant. 6 Sluit de cv-ketel aan op de koud- en warmwaterleiding volgens de montagevoorschriften van de fabrikant. 7 Leg de rookgasafvoer aan. 8 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 39
01-08-2008 13:40:37
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 16: CV-installatie ophangen en aansluiten Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Centrale verwarming
–M ontage handleiding cv-ketel
– Aansluiten cv-ketel
Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 40
01-08-2008 13:40:37
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 17: Accessoires monteren Aan de slag! Jullie monteren als laatste de accessoires, zoals de spiegel, de wc-rolhouder, en dergelijke.
Stappen 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Monteer de accessoires. 3 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
–
–
Vakmatige vaardigheden Monteren accessoires
Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 10
01-08-2008 13:41:07
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 18a: Verwarmingsinstallatie controleren Aan de slag! Jullie gaan de installatie controleren op dichtheid.
Stappen Gasinstallatie 1 Sluit de gaskraan. 2 Sluit de gasperspomp aan op de gasleiding bij de gasmeter. 3 Pers de leiding af volgens NEN 1078. 4 Controleer de gasinstallatie op dichtheid met een lekzoekspray. Bij lekkage: lek opsporen en herstellen. 5 Herhaal de stappen 2 t/m 4.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 41
01-08-2008 13:40:37
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 18a: Verwarmingsinstallatie controleren Stappen Waterinstallatie 6 Sluit alle tapkranen en stopkranen. 7 Draai de hoofdafsluiter open. 8 Controleer de verbindingen. 9 Draai de afsluiter van de inlaatcombinatie open. 10 Controleer de verbindingen na de inlaatcombinatie. Bij lekkage: lek opsporen en herstellen. 11 Controleer de warmwaterleiding op dichtheid. Bij lekkage: lek opsporen en herstellen.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 42
01-08-2008 13:40:37
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 18b: Verwarmingsinstallatie controleren Stappen Verwarmingsinstallatie 12 Controleer alle verbindingen. 13 Draai alle radiatorkranen en voetsluiters open. 14 Zet alle ontluchtingskraantjes open. 15 Sluit de vulslang aan op de vul-aftapkraan en op de tapkraan. 16 Draai de vul-aftapkraan open. 17 Draai de tapkraan open. 18 Draai de ontluchtingskraantjes dicht als hier ononderbroken water uitkomt. 19 Draai de vul-aftapkraan dicht als de thermomanometer een druk aangeeft van 1,8 bar. 20 Controleer de gehele installatie op dichtheid. Bij lekkage: lek opsporen en herstellen. 21 Controleer de waterdruk van de installatie. Indien de waterdruk van de cv-installatie te laag is, vul de installatie bij en ontlucht opnieuw. 22 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 43
01-08-2008 13:40:37
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installeren 18b: Verwarmingsinstallatie controleren Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Druk – Ontluchten – Vullen en bijvullen – Beproeving op dichtheid
– NEN 1078
– Eigen werk controleren
– Handleiding gasperspomp
Aandachtspunten De handelingen voor het afpersen van de gasleiding zijn afhankelijk van het beproevingsapparaat. Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 44
01-08-2008 13:40:37
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Testen Werkt het goed? De installatie is gemonteerd. Maar werkt de installatie goed? Of ontbreekt er nog iets? Samen met de docent stellen jullie de installatie in bedrijf en controleren jullie of de installatie goed werkt.
Stappen Waterinstallatie 1 Breng de waterleiding weer op druk. 2 Controleer of er geen lekkage optreedt. 3 Bij lekkage: lek opsporen en herstellen.
Sanitaire installatie 4 Sanitaire afvoerleidingen controleren op dichtheid. 5 Bij lekkage: lek opsporen en herstellen.
Elektrische installatie 6 Sluit de elektrische onderdelen op de 230V installatie aan. 7 Vraag de docent om spanning op de installatie te zetten. 8 Controleer de werking van de elektrische onderdelen. 9 Bij onjuiste werking: fout opsporen en herstellen.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 45
01-08-2008 13:40:38
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Testen Stappen Verwarmingsinstallatie 10 Steek de cv-ketel aan volgens de voorschriften van de fabrikant. 11 Stel de verwarmingsinstallatie in bedrijf. 12 Controleer de werking van de verwarmingsinstallatie. 13 Bij onjuiste werking: fout opsporen en herstellen. 14 Maak gereed voor oplevering. 15 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
–
– Handleiding cv-ketel – Opleveringschecklist
– Signaleren knelpunten, fouten en afwijkingen – Eigen werk controleren
Aandachtspunten
Veiligheid. Denk aan het opruimen van de werkplek. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 46
01-08-2008 13:40:38
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Gebruiksaanwijzing Hoe werkt het? De installatie is klaar. En werkt! Om de klant zo goed mogelijk van dienst te zijn, maken jullie een gebruiksaanwijzing. Dan weet de klant tenminste hoe de installatie werkt!
Stappen 1 Maak samen de gebruiksaanwijzing van de verschillende installatiedelen. Gebruiksaanwijzing 2 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
–
– Technische gegevens onderdelen – Montagevoorschriften van de fabrikant
– Aansluitschema van technische apparaten tekenen – Instructie schrijven
Aandachtspunten Beschrijf hoe de klant problemen kan oplossen. Denk aan het schriftelijke taalgebruik. Zorg dat je werk er verzorgd uitziet.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 11
01-08-2008 13:41:08
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Projectoplevering Lever de installatie op! Nu gaan jullie de installatie bij de klant opleveren. Bij de oplevering licht je ook de gebruiksaanwijzing toe.
Stappen 1 Spreek met de klant af wanneer je de installatie gaat opleveren (projectleider). Klantenkaart 2 Leg aan de klant uit hoe de installatie werkt en stel de installatie in bedrijf. Gebruiksaanwijzing 3 Overhandig de gebruiksaanwijzing. Gebruiksaanwijzing 4 Werk de weekstaat bij. Weekstaat
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Klanttevredenheid
–
– Installatie opleveren
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 47
01-08-2008 13:40:38
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Projectoplevering Aandachtspunten
Bereid samen het gesprek voor: is er gemaakt wat de klant wil? Maak afspraak met de klant (projectleider). Licht de werking van de installatie toe. Voer samen met de klant de eindinspectie uit. Zorg dat de klant tevreden is. Licht de gebruiksaanwijzing toe. Denk aan de juiste omgangsvormen.
6181_Badkamer_krtn_2zijdig.indd 48
01-08-2008 13:40:38
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Interne administratie Een nette afronding. De installatie is aan de klant opgeleverd. Terug op het kantoor werken jullie de interne administratie bij. Jullie vullen de laatste gegevens in op de weekstaat en de magazijnbon. De projectleider houdt het overzicht.
Stappen 1 Verzamel de weekstaten (calculator). Weekstaat 2 Reken uit hoeveel uur aan de opdracht is besteed (calculator). Weekstaat 3 Vul op de magazijnbon in welke materialen over zijn (materiaalbeheerder). Magazijnbon 4 Breng de overgebleven materialen en gereedschappen terug naar het magazijn. 5 Lever de weekstaten en de magazijnbon in bij de projectleider.
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Administratie – Projectevaluatie
–
–
Aandachtspunten Ga zorgvuldig om met materiaal. Het project dient binnen de geplande tijd af te zijn.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 12
01-08-2008 13:41:08
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Nacalculatie Hoe ziet de rekening eruit? De interne administratie is uitgewerkt. De projectleider stelt de status vast. Samen bespreken jullie of de planning en de begroting van het benodigde materiaal goed was. Jullie vragen je daarbij af: Zijn er meer uren besteed dan dat er in de offerte is aangegeven? Zijn er andere materialen gebruikt? Daarna stellen jullie de factuur op voor de klant.
Stappen 1 Vergelijk het gebruikte materiaal met de offerte. Zijn er extra materialen gebruikt? 2 Schrijf op welke materialen in rekening worden gebracht en bereken de gemaakte kosten. Nacalculatie 3 Vergelijk de gemaakte uren met de ingeschatte tijd. Is er meerwerk uitgevoerd? 4 Schrijf het aantal uren op dat in rekening gebracht wordt. Nacalculatie 5 Maak de rekening klaar voor de klant. Factuur
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Winst / verlies
–
– Projectevaluatie opstellen
Aandachtspunten Bedenk samen of jullie de installatie op een goede, snelle en / of goedkope manier hebben aangelegd. De klant betaalt geen meerwerk of extra materiaal als dat niet vooraf met hem afgesproken is.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 13
01-08-2008 13:41:08
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Nazorg Contact met de klant houden. Voor het Technisch Installatiebedrijf is het belangrijk dat de klant tevreden is over het geleverde werk. Misschien heeft de klant nog meer opdrachten of heeft hij jullie aanbevolen bij anderen. De projectleider belt daarom de klant voor de nazorg.
Stappen 1 Bereid samen het telefoongesprek voor. Voorbereiding nazorggesprek 2 Voer het telefoongesprek (projectleider). 3 Vul de afspraakkaart in (projectleider). Klantenkaart
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
– Relatiebeheer
–
– Inschatting van de klantsituatie
Aandachtspunten Denk aan de juiste omgangsvormen. Zorg dat de klant tevreden is. Hij kan namelijk het bedrijf bij anderen aanbevelen en voor nieuw werk zorgen. Neem in de planning op wanneer je opnieuw contact op moet nemen met de klant.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 14
01-08-2008 13:41:09
Opdrachtkaart
offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase
Bedrijfssimulatie Badkamer
Projectevaluatie En hoe is alles gegaan? Jullie hebben de installatie bij de klant opgeleverd, de gereedschappen en materialen opgeruimd, de rekening verstuurd en de nazorg uitgevoerd. Dan is het nu tijd om samen terug te kijken op de uitvoering van het project.
Stappen 1 Maak een afspraak met de docent. 2 Kijk samen terug op de uitvoering van het project. Evaluatie 3 Bespreek het evaluatieformulier met de docent.
Bronnen Begrippen
Informatiebronnen
Vakmatige vaardigheden
–
–
– Bereid het gesprek voor – Evaluatiegesprek voeren – Omgaan met conflicten
Aandachtspunten Denk aan de juiste omgangsvormen. Bedenk hoe jullie conflicten hebben opgelost.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 15
01-08-2008 13:41:09
Formulieren
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Voorbereiding afspraak maken met de klant 1 Wie is de klant?
2 Waarom bel je de klant (doel van het telefoongesprek)?
3 Hoe ga je je voorstellen?
4 Hoe ga je afscheid nemen?
5 Welke vragen ga je tijdens het telefoongesprek aan de klant stellen?
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 16
01-08-2008 13:41:09
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Klantenkaart Gegevens Naam Adres Plaats Telefoonnummer (thuis) Telefoonnummer (werk) 06-nummer Faxnummer E-mail
Klantsituatie Hoeveel mensen wonen er? Leeftijd van de inwoners (inschatting) Zijn de bewoners bekend met techniek? (inschatting) Waar moet je rekening mee houden? (wat mag niet / wat wel) Bouwjaar Soort woning Energieleverancier Omgeving
Afspraken Datum:
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 17
Afspraak voor:
01-08-2008 13:41:09
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Voorbereiding gesprek met klant 1 Wie is de klant (aantal inwoners, leeftijd, randvoorwaarden werkzaamheden, enz.)?
2 Wanneer moet de installatie klaar zijn?
3 Wat is de opdracht van de klant?
4 Aan welke technische specificaties moet de installatie voldoen?
5 Welke materialen gaan jullie gebruiken?
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 18
01-08-2008 13:41:10
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Voorbereiding gesprek met klant 6 Welk extra gereedschap en materieel hebben jullie nodig?
7 Zijn er vragen die jullie niet konden beantwoorden? Welke informatie over de opdracht ontbreekt nog?
8 Welke vragen gaan jullie aan de klant stellen?
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 19
01-08-2008 13:41:10
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Gespreksverslag Gesprek met: Gesproken over: Datum: Plaats: 1 Welke vragen hebben jullie gesteld?
2 Beschrijf kort de informatie die jullie hebben verzameld.
3 Welke afspraken hebben jullie met de klant gemaakt?
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 20
01-08-2008 13:41:10
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Kostencalculatie 1 Wat moeten jullie gaan installeren? Product | installatie 1 Product | installatie 2 Product | installatie 3 Product | installatie 4 Product | installatie 5 Product | installatie ...
2 Welke materialen hebben jullie nodig per product | installatie? En wat zijn de materiaalkosten? Product | installatie
Materiaal
Aantal
Materiaalkosten ( in € )
Totaal ( in € )
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 21
01-08-2008 13:41:10
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Kostencalculatie 3 Hoeveel tijd hebben jullie nodig om de opdracht uit te voeren? Wat zijn de loonkosten? Product | installatie
Tijd
Loonkosten ( in € )
Totaal ( in € )
4 Zijn er extra kosten te verwachten? Product | installatie
Extra kosten voor:
Kosten ( in € )
Totaal ( in € )
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 22
01-08-2008 13:41:10
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Offerte Klantgegevens Naam Adres Telefoonnummer Met deze offerte bieden wij u aan: het leveren, monteren en bedrijfsvaardig opleveren van:
Kosten Materiaalkosten Loonkosten Extra kosten Totaal (exclusief BTW) 19% BTW Totaal prijs (inclusief BTW) Leverings- en montagevoorwaarden van de installatie: Op deze offerte zijn de Algemene Voorwaarden voor Installatiewerk voor Consumenten (AVIC) van UNETO-VNI van toepassing.
Voor akkoord opdrachtgever:
Voor akkoord opdrachtnemer:
Naam: Plaats: Datum: Handtekening:
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 23
01-08-2008 13:41:10
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installatietekening Maak een elektrotechnische tekening.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 24
01-08-2008 13:41:11
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Installatietekening Maak een installatietechnische tekening.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 25
01-08-2008 13:41:11
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Projectplanning Namen:
Project: Projectnummer: Activiteit
Wie
Werktekening maken
Ontwerper
Materialen en gereedschappen bestellen
Materiaalbeheerder
Planning maken
Projectteam
Planning bespreken
Projectteam
Elektrische leidingen aanleggen
Elektromonteur
Waterinstallatie aanleggen
Installatiemonteur
Sanitaire installatie aanleggen
Installatiemonteur
Gasleidingen aanleggen
Installatiemonteur
Cv-installatie aanleggen en controleren
Installatiemonteur
Sanitaire onderdelen plaatsen en aansluiten
Installatiemonteur
Elektrische onderdelen
Elektromonteur
Accessoires monteren
Elektromonteur Installatiemonteur
Gasinstallatie aanleggen
Installatiemonteur
Testen
Projectleider, Elektromonteur installatiemonteur
Gebruiksaanwijzing maken
Ontwerper, Elektromonteur installatiemonteur
Project opleveren
Projectleider
Interne administratie
Projectteam
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 26
Geplande tijd Tijd p.p.
01-08-2008 13:41:11
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Projectplanning Activiteit
Wie
Geplande tijd Tijd p.p.
Nacalculatie
Calculator
Nazorg
Projectleider
Evaluatie
Projectteam
Totaal
50 uur
Paraaf projectleider:
Paraaf materiaalbeheerder:
Paraaf ontwerper:
Paraaf calculator:
Paraaf elektromonteur:
Paraaf installatiemonteur:
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 27
01-08-2008 13:41:11
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Magazijnbon Levering:
Naam aanvrager:
Project: Projectnummer: Retour:
Datum:
Materialen / componenten / toestellen / etc. Aantal
Omschrijving
Over
Speciaal gereedschap / materieel Aantal
Omschrijving
Over
Paraaf aanvrager:
Paraaf magazijnmedewerker:
Tweede paraaf – retour magazijnbon
Tweede paraaf – retour magazijnbon
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 28
01-08-2008 13:41:11
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Weekstaat Namen:
Project: Projectnummer: Week:
Datum
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 29
Functie
Uitgevoerde werkzaamheden
Uren
Totaal aantal uren
01-08-2008 13:41:11
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Gebruiksaanwijzing Naam: Datum: Project: Welke onderdelen van de installatie moet de klant zelf kunnen bedienen?
Geef een beschrijving van de werking van de installatieonderdelen.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 30
01-08-2008 13:41:12
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Gebruiksaanwijzing Maak een tekening van de onderdelen van de installatie.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 31
01-08-2008 13:41:12
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Nacalculatie 1 Wat zijn de kosten van de materialen? Product
Materiaal
Aantal
Kosten ( in € )
Gebruikte materiaalkosten ( in € )
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 32
01-08-2008 13:41:12
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Nacalculatie 2 Wat zijn de loonkosten? Product
Tijd
Kosten ( in € )
Gemaakte loonkosten ( in € )
3 Zijn er overige kosten? Product
Voor...
Kosten ( in € )
Gemaakte overige kosten ( in € )
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 33
01-08-2008 13:41:12
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Nacalculatie 4 Is tijdens het uitvoeren van de opdracht met de klant afgesproken dat extra kosten in rekening gebracht mogen worden? Zo ja, zijn er extra kosten? Extra kosten voor:
Kosten ( in € )
Gemaakte extra kosten ( in € )
5 Is het project met winst of verlies afgesloten?
Offerte
Materiaalkosten Loonkosten Overige kosten Extra kosten Totaalbedrag Resultaat (Totaalbedrag nacalculatie – Totaalbedrag offerte)
Nacalculatie
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Factuur Factuur Factuurnummer: Klant: Factuurdatum:
Omschrijving
Bedrag
Materiaalkosten Loonkosten Overige kosten Extra kosten Totaal (exclusief BTW) 19% BTW Totaal prijs (inclusief BTW)
Garantie
Betaling binnen 14 dagen na factuurdatum.
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 35
01-08-2008 13:41:13
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Voorbereiding afspraak maken nazorggesprek 1 Wat is het doel van het telefoongesprek?
2 Hoe ga je je voorstellen?
3 Hoe sluit je het gesprek af?
4 Welke vragen ga je tijdens het telefoongesprek aan de klant stellen?
5 Hoe kom je te weten of de klant wel of niet tevreden is?
6 Hoe kom je te weten of de klant nog een andere opdracht voor jullie heeft?
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 36
01-08-2008 13:41:13
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Evaluatie Namen:
Project: Projectnummer: Week / weken:
1 Waren de taken aan het begin van het project voor iedereen duidelijk?
Ja / Nee
Nee, wat niet?
2 Wat vonden jullie moeilijk?
3 Welke werkzaamheden waren makkelijk?
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 37
01-08-2008 13:41:13
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Evaluatie 4 Hoe verliep de samenwerking? a. Wat ging goed?
b. Wat ging minder goed?
5 Wat zouden jullie de volgende keer anders doen?
6 Hebben jullie de planning gehaald? □ Ja: Waardoor komt dat? □ Nee: Welk deel van de planning hebben jullie niet gehaald? En hoe komt dat?
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 38
01-08-2008 13:41:13
Formulier
Bedrijfssimulatie Badkamer
Evaluatie 7 Wat hebben jullie van dit project geleerd?
8 Welke onderdelen of werkzaamheden vonden jullie het leukst om uit te voeren?
6181_Badkamer_krtn_1zijdig.indd 39
01-08-2008 13:41:13
Instructiekaarten
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Hoekstopkraan monteren en aansluiten Eigenschappen Een hoekstopkraan maakt het mogelijk om de waterstroom in een leiding af te sluiten om het toestel te vervangen of reparaties te verrichten.
Vooraf
5
1 Zet de hoofdafsluiter dicht. 2 Tap de leiding af.
Stappen
6
3 Bepaal de plaats van de muurplaat voor de hoekstopkraan. 4 Teken de gaten van de muurplaat af. 5 Monteer de muurplaat.
6
6 Meet de lengte van de benodigde buizen. Teken deze lengte op de buizen af. 7 Kort de buis af met een buissnijder en ontbraam de buiseinden.
8
8 Buig de benodigde sprongen en bochten in de buis. 9 Soldeer / knel de buis op de muurplaat.
A. Bij solderen 10A Demonteer de muurplaat om verbranding van de wand en / of pluggen te voorkomen. 10B Leg een hittewerende plaat onder de muurplaat. Houd de vlam horizontaal tijdens het verwarmen.
10 a
10 b
10C Soldeer de buis aan de muurplaat.
6181_Badkamer_InstrK_2zijd.indd 1
01-08-2008 13:46:14
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairetechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Hoekstopkraan monteren en aansluiten A. Bij solderen 10D Monteer na afkoelen de muurplaat met buis.
B. Bij knellen 11A Schuif de wartelmoer (2) en knelring (1) op de buis.
11 a
11B Steek het buiseinde in de muurplaat tot het niet verder kan. 11C Wartelmoer handvast aandraaien.
11 b
11D Draai de wartelmoer vast met een goed passende sleutel. 11E Wikkel, indien nodig, hennep of tape om de schroefdraad van de hoekstopkraan.
11 d
11F Monteer de hoekstopkraan in de juiste stand op de muurplaat. 11 f
Daarna 12
Spoel de leiding door.
13
Draai de hoekstopkraan dicht.
14
Zet de waterleiding weer op druk.
15
Controleer de installatie op dichtheid.
Aandachtspunten
Zorg bij solderen dat de achtergrond niet verbrandt. Verwijder overtollig hennep of tape. Nieuwe hoekstopkranen zijn meestal voorzien van pakkingmateriaal. Veiligheid.
6181_Badkamer_InstrK_2zijd.indd 2
01-08-2008 13:46:18
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Aftekenen en boren gaten voor closetpot Eigenschappen Voor dat je de closetpot bevestigt op de vloer, moet je de bevestigingsgaten aftekenen.
Stappen 1 Maak de bovenkant van de afvoer gelijk met de vloer.
3 Normale manchet
Verloop manchet
Hoek manchet
Excentrische manchet
2 Controleer of de afvoer geheel open is. 3 Kies de juiste closetmanchet. 4 Plaats de closetpot met de afvoer in de manchet.
4
5 Controleer of de closetpot recht staat. De closetpot moet in lijn zijn met de zijwand. Maat 1 moet gelijk zijn aan maat 2. 6 Teken met een stift op de vloer de gaten in de voet van de closetpot af. 7 Zet aan de voorkant en de achterkant een streepje op de pot en op de vloer. Zo kun je de closetpot later weer makkelijk op z’n plaats zetten.
5
8 Haal de closetpot weg. 9 Boor de gaten.
Aandachtspunten Stoot de closetpot nergens tegen aan. De closetpot beschadigt makkelijk. Op een betegelde betonnen vloer gebruik je een boormachine in de stand ‘klopboren’. Voor een houten vloer gebruik je een accuboormachine. Zet de closetpot weg op een plek waar hij niet kan beschadigen.
7
Streepje
6181_Badkamer_InstrK_1zijd.indd 1
01-08-2008 13:43:33
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Plaatsen closetpot Eigenschappen De closetpot wordt op de vloer bevestigd met schroeven.
Stappen
2
1 Zet de pluggen in de gaten. 2 Plaats de closetpot met de afvoer in de manchet. 3 Zet de pot zo neer dat de streepjes op de pot en op de vloer gelijk vallen.
3
4 Controleer of de potgaten boven de pluggen zitten. 5 Schroef de pot vast met de closetschroeven voorzien van ringen. 6 Voorzie de schroeven van een kap. 5
Aandachtspunten Verplaats de closetpot voorzichtig. De pot beschadigt makkelijk. Draai de schroef niet te vast, anders gaat hij door de kunststof ring heen. Gebruik de juiste maat schroevendraaier. Plaats de ring tussen de pot en de schroef. Zorg dat de pot waterpas staat.
Closetschroef met kunststofring, kap en plug
Closetschroef met kraalring en plug
6 Kap Ring
Plug
6181_Badkamer_InstrK_1zijd.indd 2
01-08-2008 13:43:36
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Plaatsen en aansluiten van het reservoir Eigenschappen Deze instructies zijn voor het plaatsen van een laaghangend reservoir.
Stappen Aftekenen en boren 2
1 Haal het reservoir er weer af. 2 Bepaal de hoogte a en maat b. 3 Teken de boorgaten af. 4 Boor de gaten.
Plaatsen en ophangen 5 Zet de pluggen in de gaten.
5 t/m 7 Ophanghaak
6 Bevestig de ophanghaken. Monteer de haken met messing schroeven. 7 Draai de haken licht vast.
Messing schroef
8 Zet een waterpas op beide haken. Schuif de haken waterpas en zet ze vast. 9 Hang het reservoir op.
8
10 Controleer met een waterpas of het reservoir recht hangt. 11 Draai de wartelmoer aan de valbuis met de hand aan.
Aandachtspunten Duw de plug net voorbij de tegel.
6181_Badkamer_InstrK_1zijd.indd 3
01-08-2008 13:43:37
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Ophangen wastafel Eigenschappen Een wastafel hang je op met behulp van bevestigingsbouten.
Stappen 1 Controleer met de waterpas of de bevestigingsbouten zich op gelijke hoogte bevinden.
2 t/m 4
3
2
1. Nylonring 2. Sluitring 3. Moer
1
2 Hang het toestel over de bevestigingsbouten. 3 Schuif de nylonring (1) en de sluitring (2) in deze volgorde over de bevestigingsbout.
Bout
Moer Sluitring Nylon bus
4 Draai de moer (3) er met de hand op. 5 Draai de moeren licht aan met een steeksleutel.
5
6 Controleer met de waterpas of het toestel recht hangt. 6
Aandachtspunten H oud het toestel goed vast met één hand bij het ophangen van de wastafel. Als je de moeren te vast draait, kan het toestel kapot springen.
6181_Badkamer_InstrK_1zijd.indd 4
01-08-2008 13:43:40
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Mengkraan monteren en aansluiten Eigenschappen In een mengkraan worden koud en warm water gemengd.
Vooraf
3 t/m 8
1 Zet de afsluiters van het drinkwater en het warm water dicht. 2 Tap de leidingen af.
Stappen 3 Draai de moer en de ringen van het ondereind van de kraan af. 4 Controleer of de afdichtingsringen (1+2) op zijn plaats zitten. 8
5 Steek de kraan door het gat van het aanrechtblad. 6 Schuif de onderlegring (3) over aansluitleiding en schroefdraad. 7 Schuif de metalen ring (4) over het schroefdraad. 9
8 Draai de moer (5) licht aan. Houd de mengkraan op zijn plaats met een tang met rubberen inlage. 9 Sluit de rechter flexibele leiding aan op de hoekstopkraan van de drinkwaterleiding. 9
10 Sluit de linker flexibele leiding aan op de warmwaterleiding van een boiler of hoekstopkraan.
Daarna 11 Zet weer druk op de waterleidingen. 10
12 Controleer de aansluitingen op dichtheid.
6181_Badkamer_InstrK_2zijd.indd 3
01-08-2008 13:46:22
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Mengkraan monteren en aansluiten Aandachtspunten Warm water aansluiten (zit links) op de boiler of hoekstopkraan van de warmwaterinstallatie. Koud water aansluiten (zit rechts) op de hoekstopkraan van de koudwaterinstallatie. Voorkom beschadigingen van het chroom van de nieuwe kraan. Monteer de kraan in de juiste stand. Veiligheid.
6181_Badkamer_InstrK_2zijd.indd 4
01-08-2008 13:46:22
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Aanbrengen plugbekersifon Eigenschappen Een plugbekersifon bestaat uit een afvoerplug en een sifon. Je monteert eerst de afvoerplug aan de wastafel. Daarna maak je de sifon vast aan de afvoerplug.
1 2 3 4 5
Afvoerplug
6
Syfon
1. Platte rubberen ring 2. Plugkelk 3. O-ring 4. Aansluitstuk 5. Schroefbout 6. Wartelmoer
Stappen
1
1 Draai de wartelmoer (6) los en neem de afvoerplug uit de bekersifon. 2 Draai de schroefbout (5) los. 3 Leg de platte rubberen ring (1) in de wastafel. 9
4 Leg de plugkelk (2) op de wastafel. 5 Schuif de schroefbout door de plugkelk. 6 Leg de O-ring (3) op het aansluitstuk (4) en schroef deze aan de onder zijde tegen de wastafel. Gebruik hierbij de schroefbout (5). 7 Controleer of de platte ring (1), de plugkelk (2) en het aansluitstuk (4) met de O-ring (3) netjes in het midden op de wastafel aansluiten. 8 Draai de schroefbout vast met een schroevendraaier. 9 Monteer de sifon op het buisje van het aansluitstuk. 10 Draai de wartelmoer (6) met de hand vast.
Schroefbout
10
Wastafel Wartelmoer
Aandachtspunten G ebruik de juiste maat schroevendraaier. Je kunt de hoogte van de afvoer bijstellen door de sifon wat over het buisje omhoog of omlaag te schuiven.
6181_Badkamer_InstrK_1zijd.indd 5
01-08-2008 13:43:42
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Aansluiten plugbekersifon Eigenschappen Om een plugbekersifon aan te sluiten op de afvoer in de vloer gebruik je een vloerbuis. Als de afvoer in de muur zit, gebruik je een muurbuis in plaats van een vloerbuis. Een rubbermanchet zorgt voor de overgang van de vloerbuis naar de afvoerbuis. De diameter van de vloerbuis is 32 mm. De sok van de afvoer heeft een diameter van 40 mm.
Stappen 1
Haal de speciekap uit de afvoer.
2
Controleer of er geen vuil in de afvoer zit.
3
Breng de rubbermanchet aan in de afvoer.
4
Meet met een duimstok de hoogte (h) op van de sifonaansluiting.
Muurbuis
Vloerbuis
5
6 t/m 8
5 Maak het verticale deel van de vloerbuis op maat (h + 40 mm). Houd er rekening mee dat de buis 40 mm in de manchet moet komen. Kort de buis af met een beugelzaag. 6 Meet nu het horizontale deel op. Steek de buis in de manchet en houd het horizontale deel naast de sifon. Teken dan de buis af. De buis moet 30 mm in de sifon komen. 7
Maak het horizontale deel van de vloerbuis op maat (b + 30 mm).
8
Ontbraam de uiteinden van de buis.
9
9 Draai de wartelmoer van de bekersifon en schuif deze over de vloerbuis (neem het korte deel).
6181_Badkamer_InstrK_2zijd.indd 5
01-08-2008 13:46:24
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Aansluiten plugbekersifon 10 Schuif de conische ring met de dikke zijde eerst op de vloerbuis. 11 Smeer een beetje glijmiddel in de rubbermanchet en steek de vloerbuis erin. 12 Steek het andere uiteinde in de sifon. 13 Draai de wartelmoer met de hand goed vast.
Aandachtspunten Houd de buis netjes verticaal met een waterpas.
6181_Badkamer_InstrK_2zijd.indd 6
01-08-2008 13:46:25
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Douchemengkraan plaatsen Eigenschappen In een mengkraan worden koud en warm water gemengd.
Stappen 1
1 Kies de juiste muurplaat. Er zijn muurplaten van 125 en 150 mm hartafstand. Buitenmaat
2 Teken af waar de mengkraan moet komen. Neem de maten over van je installatietekening. Teken op de wand de volgende dingen af: – de plaats van de warm- en koudwatertoevoer, – de bevestigingspunten van de muurplaat op de wand, – de buitenmaten van de muurplaat. 3 Frees en hak de gaten voor de bevestiging van de muurplaat en de sleuven voor de leidingen.
Hartafstand
7
4 Draai stoppen in de aansluitingen voor S-koppelingen, zodat er geen vuil in komt. 5 Monteer de muurplaat op de wand. 6 Sluit de watertoevoer aan op de muurplaat. 7 Draai beide S-koppelingen even ver in de muurplaat, zodat de kraan horizontaal komt en recht zit ten opzichte van de muur. 8 Controleer de mengkraan op beschadigingen 9 Monteer de mengkraan op de S-koppelingen. 10 Controleer of de kraan op de goede plaats zit. 11 Spoel eerst de leidingen door. Steengruis beschadigt het mechanisme van de kraan.
6181_Badkamer_InstrK_2zijd.indd 7
01-08-2008 13:46:26
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Douchemengkraan plaatsen 12 Kies rozetten met de juiste hoogte.
12 t/m 14
13 Draai de rozetten op de S-koppelingen. 14 Leg de pakkingringen in de wartels. 15 Monteer de kraan op de S-koppeling. 16 Draai de wartels eerst met de hand vast en daarna met een passende steeksleutel. 17 Controleer de aansluitingen op dichtheid.
Aandachtspunten De muurplaat moet bij de kraan passen. Controleer of de muurplaat horizontaal zit en vlak in de muur ligt. De beugel mag niet uitsteken! De koudwaterleiding moet rechts en de warmwaterleiding moet links. De stand van de S-koppelingen bepaalt de positie van de kraan. Monteer de kraan in de juiste stand. Met teflontape of hennep maak je een lekvrije aansluiting. Voorkom beschadigingen van het chroom van de nieuwe kraan. De kraanmoeren zijn gemakkelijk met de hand te draaien. Draai de S-koppelingen bij, als het zwaar gaat. Draai de S-koppelingen nooit linksom! Je hebt dan kans op lekkage. Betegel eerst de wand, voordat je de kraan definitief monteer. Denk aan veiligheid, gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen bij het boren, frezen en hakken.
Afstand gelijk Beugel en schroefkoppen mogen niet buiten muur steken
Teflontape of hennep
6181_Badkamer_InstrK_2zijd.indd 8
01-08-2008 13:46:29
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Bad met voorzetpaneel plaatsen Eigenschappen Het bad wordt vast gekit, als alle aansluitingen zijn aangesloten. Het voorzetpaneel verbergt en beschermt de aansluitingen.
1
Stappen 1 Meet de hoogte van het voorzetpaneel. 2 Monteer de stelpootjes onder het toestel.
4
3 Plaats het toestel en zet het met de stelpootjes horizontaal op de gewenste hoogte. 6
4 Meet op de hoeken van het toestel de afstand tussen de rand en de vloer. 5 Teken af waar de ondersteuning op de muur moet komen. 6 Haal het toestel weer weg en schroef twee houten latten op de muur waar de randen van het toestel later op komen te rusten. Gebruik de maten die je in de vorige stap hebt opgenomen.
7
7 Plaats het toestel. 9
8 Controleer het toestel op beschadigingen. 9 Sluit de afvoer van het toestel aan op de vloeraansluiting. 10 Plaats het voorzetpaneel. 11 Kit het toestel vast als het recht hangt, overal aanligt en onbeschadigd is. Verende pen
6181_Badkamer_InstrK_2zijd.indd 9
10
01-08-2008 13:46:33
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Bad met voorzetpaneel plaatsen Aandachtspunten Controleer of het toestel overal goed aanligt en nog horizontaal staat. Er zijn verschillende systemen om het voorzetpaneel vast te zetten. Lees hiervoor de meegeleverde handleiding. Controleer het toestel op beschadigingen voor het is vast gekit. Dan kun je het nog eenvoudig vervangen. Controleer vooral op beschadigingen bij het putje en aan de randen. Gebruik altijd handschoenen als je gaat kitten. Kit is schadelijk voor je huid. Gebruik een schuin afgekort stukje elektrabuis om de kit glad en strak aan te strijken. Denk aan veiligheid.
6181_Badkamer_InstrK_2zijd.indd 10
01-08-2008 13:46:33
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Badsifon monteren Eigenschappen
Plugkelk
Een badsifon houdt de rioolgassen tegen.
Platte rubberring O-ring Badplug
Stappen 1 Monteer de afvoerplug in de afvoer van het bad of de douchebak. 2 Controleer of de buis van de overloop de juiste lengte heeft. Kort deze zo nodig in.
Buis Afvoerplug Draaibaar overloop Wartel Draaibaar
Sifon
4
Aansluiting afvoerbuis
6
3 Monteer de overloop op het bad. 4 Monteer de sifon aan de afvoerplug. 5 Zet het bad op de plaats waar het later wordt gemonteerd en stel het op de juiste hoogte. 6 Meet nu de afstand tussen de sifon en de voeraansluiting (horizontaal en verticaal).
7 Lijmen
Afkorten
Lijmen
8 Monteer de afvoerbuis pas als je het bad definitief hebt geplaatst. 9 Controleer het geheel op lekkages.
3 vastdraaien
Afkorten
7 Maak de afvoerbuis op maat.
2 vastdraaien 8 1 buis insteken
Losdraaien
6181_Badkamer_InstrK_2zijd.indd 11
01-08-2008 13:46:37
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Badsifon monteren Aandachtspunten De knop waarmee je de stop bedient, zit meestal op de overloop. Zorg dat de bedieningskabel van de stop geen scherpe bochten maakt of knikt. Controleer de werking van de stop door de kraan te draaien. Gebruik wat vaseline bij de wartelverbindingen. Je kunt ze dan gemakkelijker draaien. Zorg dat de sifon iets geknikt staat ten opzichte van de afvoerbuis. Je kunt hem dan gemakkelijk aansluiten op de vloeraansluiting en de buis heeft ruimte om uit te zetten. Houd rekening met de insteekdiepte in de vloeraansluiting en de sifon. Verwijder de bramen en vijl een schuine kant aan het stuk dat je in de vloeraansluiting steekt. Denk aan veiligheid, gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen bij het boren, frezen en hakken.
6181_Badkamer_InstrK_2zijd.indd 12
Overloop Draaidop Bedieningskabel Stop
Iets knikken
01-08-2008 13:46:38
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Klemverbinding of aansluitcombinatie met beschermvoet maken Eigenschappen Met een aansluitcombinatie sluit men de aanvoer en retour aan op een radiator. Een aansluitcombinatie bestaat uit een radiatorafsluiter, een verbindingsbuis en een radiatorkoppeling- / verdeelstuk. Een beschermvoet voorkomt knikken van de aanvoer- en retourbuis in de bocht naar de radiator.
Stappen Mantelbuis inkorten 1 Teken 200 mm af op de mantelbuis van de aanvoerbuis. 2 Schuif een metalen montagebuis tussen de binnenbuis en de mantelbuis. De metalen montagebuis voorkomt beschadiging van de watervoerende binnenbuis. 3 Maak met een schaar een kleine inkeping op de mantelbuis. Door de schaar heen en weer te bewegen, tekent de inkeping zich op de mantelbuis af.
N.B. De vloer op de foto bestaat uit een draagvloer met raster van betonijzer.
3
4 Maak het mantelbuiseinde met een draaiende beweging los. 5 Herhaal stap 1 t/m 4 voor de retourbuis.
Beschermvoet aanbrengen 6 Schuif de kunststof borgring (3) van de beschermvoet (1, 2) over de mantelbuis van de aanvoerbuis.
6 t/m 10
7 Schuif zowel de mantelbuis als de binnenbuis in de beschermvoet tot de mantelbuis tegen de stootrand zit. 7
8 Schuif de borgring over de beschermvoet, zodat de mantelbuis op zijn plaats blijft. 9 Herhaal stap 6 t/m 8 voor de retourbuis. 10 Schuif de twee beschermvoeten met de zwaluwstaartverbinding in elkaar.
6181_Badkamer_InstrK_2zijd.indd 13
01-08-2008 13:46:43
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Klemverbinding of aansluitcombinatie met beschermvoet maken Klemverbinding 11 Zet de beschermvoet naast de aansluitcombinatie op de grond.
14
12 Teken de insteekdiepte van de afvoerbuis en retourbuis af. 13 Knip met een schaar de binnenbuizen af op maat. 14 Schuif een wartelmoer en een klemring over iedere buis. 15 Schuif de buizen over de steunbuis in de aansluitcombinatie. 16 Draai de wartelmoeren vast.
Beschermvoet bevestigen 17 Plaats de beschermvoet recht onder de aansluitcombinatie.
21
18 Teken de gaten op de vloer af. 19 Boor de gaten in de vloer. 20 Breng de pluggen aan. 21 Bevestig de beschermvoet met schroeven op de vloer.
22
22 Klap de kunststof beschermbuis, in lengterichting, om de zichtbare binnenbuis. Zorg dat de naad niet zichtbaar is (dus aan de muurkant).
Aandachtspunten Indien de radiator hoog hangt, kort dan meer van de mantelbuis af. Voorkom beschadigingen in de binnenbuis. Zorg dat de buigstraal niet kleiner is dan zesmaal de buismiddellijn, om knikken te voorkomen. Veiligheid.
6181_Badkamer_InstrK_2zijd.indd 14
01-08-2008 13:46:46
Instructiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Monteren accessoires Eigenschappen Voorbeelden van accessoires in de toiletruimte zijn: closetbril, closetrolhouder, zeepbakje, handdoekrekje, planchet, enz.
Stappen
2
1 Bepaal de plaats van het accessoire, indien mogelijk met de klant. 2 Plaats de closetbril. 3 Maak de closetbril vast aan de closetpot.
3
4 Teken de boorgaten af door het accessoire op de gewenste plaats te houden. 5 Controleer of het accessoire recht zit. 6 Controleer of het accessoire de toiletzitting niet belemmert. 7 Boor de gaten. 8 Duw de pluggen tot voorbij de tegel. 9 Schroef het accessoire vast.
Aandachtspunten Monteer de schroeven in de voegen van de tegels. Als de schroeven in het zicht zitten, gebruik je verchroomde schroeven. In de andere gevallen gebruik je messing schroeven. Controleer of er genoeg zitruimte is.
6181_Badkamer_InstrK_1zijd.indd 6
01-08-2008 13:43:43
Informatiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Zone indeling badkamer Zone
Kenmerken
Zone 0 Zone 0 bevindt zich in de badkuip of douchebak. In zone 0 mag de nominale spanning hoogstens 12 volt wisselspanning of 30 volt gelijkspanning zijn, waarbij de transformator buiten deze zone moet staan. De beschermingsgraad moet ten minste IPX7 zijn. In deze zone zijn lasdozen niet toegestaan. Je mag in zone 0 alleen vast opgestelde warmwatertoestellen toepassen die speciaal zijn ontworpen voor gebruik in een badkuip. Zone 1 Zone 1 bevindt zich boven de badkuip of douchebak tot op 2,25 meter boven de vloer. In deze zone zijn lasdozen niet toegestaan. Je mag in zone 1 alleen vast opgestelde warmwatertoestellen toepassen. Zone 2 Zone 2 bevindt zich tot 0,6 meter rondom zone 1 tot op 2,25 meter boven de vloer. In zone 2 mogen alleen warmwatertoestellen en verlichtingstoestellen van klasse II boven de vloer zijn gemonteerd als ze vast bevestigd zijn. In deze zone zijn lasdozen niet toegestaan. Zone 3 Zone 3 bevindt zich tot 2,4 meter rondom zone 2 tot op 2,25 meter boven de vloer. In zone 3 mag je wandcontactdozen monteren als deze: – elk afzonderlijk worden gevoed door een deugdelijke beschermingstrafo, – worden gevoed door een SELV-keten of zijn beveiligd door een aardlek schakelaar met een normale aanspreekstroom van hoogstens 30 mA. In deze zone zijn lasdozen toegestaan.
6181_Badkamer_InstrK_2zijd.indd 15
01-08-2008 13:46:49
Informatiekaart
elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek
Bedrijfssimulatie Badkamer
Zone indeling badkamer Algemene kenmerken – In zone 0, 1 en 2 mag je geen besturings- en beveiligingstoestellen, schakelaars, scheiders en wandcontactdozen toepassen. – In zone 1, 2 en 3 moet je altijd aanvullende potentiaalvereffening toepassen die alle vreemde geleidende delen verbindt met de beschermingsleidingen van alle gestellen in deze zones. Je moet in deze zones dus alle metalen delen, zoals een stalen medicijnkastje, een messing handdoekenrekje of een verchroomd zeepbakje, verbinden met de potentiaalvereffeningsleiding.
Aandachtspunten Voordat je de zones kunt bepalen, moet je de afmetingen en de plaats van het bad of de douche weten! Je vindt in praktijkrichtlijn NPR 5310 blad 10 de regels voor de potentiaalvereffening in badruimten.
6181_Badkamer_InstrK_2zijd.indd 16
01-08-2008 13:46:49
Techniek in het VMBO
Bedrijfssimulatie Badkamer Bedrijfssimulatie Badkamer
Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf
Postbus 416 3440 AK Woerden T 0800 – 8855885 F 0348 – 43 73 45 E
[email protected] I www.otib.nl
In OTIB zijn vertegenwoordigd:
24_OTIB_Cover_BK_1.4_v2.indd 1
30-07-2008 11:47:50