Team Gezondheidszorg Herkauwers. Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw. Enkele actualiteiten rond dierziekten bestrijding

Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw

Enkele actualiteiten rond dierziekten bestrijding

Dr. Koen De Bleecker 1

Onze missie

DGZ is dé betrouwbare partner van de Vlaamse veehouder om met gezonde dieren op duurzame wijze veilig voedsel te produceren. 2

Team Gezondheidszorg Herkauwers Koen De Bleecker Teamleider Gezondheidszorg Herkauwers

Hans Van Loo

Lien Merchiers

Abortusprotocol/Veepeiler

Paratuberculose

Annelies Goolaerts

Stefaan Ribbens

IBR

BVD

Jozefien Callens

Eva Van Mael

BVD/demoprojecten

Kleine herkauwers/IBR

Helpdesk via tel 078/050523

1


Inhoud 1. BVD 2. IBR 3. Neospora

Programma’s??? De ziekte

Huidige aanpak

Toekomst

IBR

Verplicht

Doorgroei hoger statuut

BVD

Vrijwillig

Verplicht

Paratbc

Vrijwillig

Neospora

Vrijwillig

5


BVD

6

2


Inhoud 1. Inleiding op BVD 2. Is er nog BVD in Vlaanderen? 3. BVD dragers: waar gaan ze naartoe? 4. Risico op insleep 5. Huidige wetgeving 6. Huidige aanpak op bedrijfsniveau 7. Nieuwe staalnamemethode 8. Toekomst: het verplicht programma

1.Inleiding  BVD virus= Boviene virale diarrhee  Ziekte reeds > 55 jaar gekend, ziektemechanisme slechts een 20-tal jaar  Meer een bedrijfsziekte dan een ziekte van het individuele dier: enkele BVD-dragers maken het bedrijf “ziek”  Infectie start vaak met een aankoop: aankoopprotocol DGZ (tss 1/01/2011 en 31/12/2011) gemiddeld 1 % van de aangekochte

dieren is een drager 8

1.Inleiding  Economisch belang van BVD:  Invloed op de vruchtbaarheid/melkproductie  Invloed op de kalveropfok  Verschillende studies:

 : € 63 - 500 verlies per aanwezig rund  Soms zware economische schade bij zware uitbraken

9

3

Wat kost de BVD besmetting ? Schade op een rundveebedrijf Inschatting

Assumpties

Opmerkingen

40-44 € per koe per jaar

Afweerdaling jongvee (7%), groeivertraging, aangeboren afwijkingen (5%), BVDdragers (19%), dragers onder vaarzen of volwassen vee (16%), verwerpingen (9%) en verminderde vruchtbaarheid (44%) Uitbraken virulente stammen in Amerikaanse bedrijven

Schade BVD op zoogkoeienbedrijf in Ierland (Opmerking, niet te vergelijken met BWB intensief vleesvee gezien geringere economische waarde kalf tov BWB!!)

Per gemiddeld bedrijf met een BVD

40.000 tot 100.000 US$

besmetting: Gemiddeld 60 tot 500

Meerwaarde van BVD vrij kalf Kalvermesterij Duitsland in afmest :15 euro Schade van IPI 572-1350 euro Inherente schade van één BVD-drager, zonder secundaire schadekosten Negatieve gevolgen: +15% Negatieve gevolgen van ziekte, +40% griep + 50% drager op afmestbedrijf aanvangsbehandeling, groeivertraging; globaal -6.822.6 kg slachtgewicht

euro verlies per aanwezig rund!!!!

10

Wat kost BVD aan de sector? Inschatting 8.8 m CHF (95% BI: 5.5-12.9 m CHF)

Assumpties Schade BVD voor Zwitserse rundveepopulatie in 2011

10-44 miljoen US$ per miljoen Gemiddelde schade per kalving in kalvingen inVoor AmerikaVlaanderen Amerika tgv dit BVDop tot loopt 40-50 miljoen Noorse kronen per Jaarlijkse nationale schade in jaar Noorwegen voor de startdit vanis 15.200.000 euro per jaar!!! En BVD-bestrijding 20 miljoen US$ pereen jaar nog

Schade in Denemarken in 1992 onderschatting!!!!

Herverdientijd Ierland 0.5 tot 1.2 jaar

bij 34% actief besmette bedrijven Herverdientijd voor Ierse sector door nationaal programma in vergelijking met schade BVD 11

Enkele begrippen Acute infectie = transiënt = transviremisch

Tijdelijke virusuitscheiders Seronegatief

Geïnfecteerd

= gevoelig

= viremisch

Na 21 dagen

Antistoffen = Seropositief = beschermd

negatief Infectie 1 – 4 de maand vande dracht

12

4

IT = Immunotolerant kalf = permanente drager = permanent geïnfecteerd = IP = IPI

Permanente virusuitscheiders:

Verticale besmetting

2 * positief ag met 21 dagen tussen

Persisterend viremisch

13

BVD dragers !!! • 50% heeft afwijkingen • 50% ‘lijkt gezond’ • 80-90% sterft voor 2 jaar • Uitzonderlijk: dragers onder de koeien (zonder symptomen) • Nakomelingen zijn altijd dragers!

Permanente virus uitscheiders = DRAGERS ± 0.7- 1% rundveepopulatie

14

BVD op een melkveebedrijf

5

Eén jaar later

BVD op een melkveebedrijf, nog één jaar later

- Uitbraak in koppel met weinig afweerstoffen: > €500 per koe - Viruscirculatie op gemiddeld melkveebebedrijf > €60-90 per dier/jaar

2.Is er nog BVD in Vlaanderen? • Uit de winterscreening van 2010-2011 weten we dat: ‐ Er geschat 0.7% dragers zijn in de populatie ‐ Er geschat op 4.68% van de bedrijven dragers zijn! ‐ Er geschat 32% van alle dieren in de populatie in contact zijn gekomen met het virus ‐ Er geschat 46% van de bedrijven viruscirculatie is geweest (of nog aanwezig)

18

6

2. Is er nog BVD in Vlaanderen? • Enquête onder veehouders (890 in totaal) n=890

Vraag: BVD problemen in de laatste 3 jaar?

5

75

NO YES 810

MV

Van de beslagen die hadden geantwoord geen problemen rond BVD te hebben gehad in het verleden waren 29 Antigen+ (4.83%)in de steekproef Van de beslagen die hadden geantwoord problemen te hebben gehad met BVD in het verleden was 1 beslag Antigen + (1.35%) in de steekproef

19

2. Is er nog BVD in Vlaanderen? BVD dragers geïdentificeerd in het n= 890 verleden? 23

4

92

NC NO YES

771

MV

40 30 20 10 0

Aantal BVD dragers

20

2. Is er nog BVD in Vlaanderen? Wordt er gevaccineerd?ja= 18%, nee = 80% (n=890) Redenen BVD-vaccinatie in 2009 111 111

Prevention of disease / loss of production Adviced by veterinarian Contribute to BVD eradication Adviced by farmers

41 22

22 2 Reason

5

organisation Welfare reasons Prevention of infection foetus 21

7

3.BVD dragers: waar gaan ze naartoe? BVD dragers (IPI’s) en hun contacten • Sleutel tot goede BVD bestrijding: ‐ Opsporen IPI’s(=dragers!) ‐ Verwijderen IPI’s !!

22

BVD Ag POS 2012 – 1e semester 885 testen BVD AG POS (op 430 beslagen – 2.6% van totaal aantal antigen geteste dieren) 882 ‘traceerbaar’ – 732 dieren (92 dieren 2 *getest) Tabel: beschrijving van positieve BVD-antigeen onderzoeken (n=828; 1e semester 2012) Categorie aantal % Extra Dieren nog in leven op 30 juli 2012 op het beslag van onderzoek verkocht naar ander bedrijf na pos diagnose

130

risico nog aanwezig! risico nog 15,7% aanwezig!

400

48,3%

212

25,6%

Dieren dood op 30 juli 2012 op het beslag van onderzoek verkocht naar ander bedrijf na pos diagnose

46

5,6%

Geëxporteerd

40

4,8%

TOTAAL

828

100,0%

Een willekeurige case (BWB stier)…

2

1

5 3

4

1. Geboorte: 2. Detectie

5. levend

15/09/2008

19/01/2012

03/02/2010

8

‘De meeste dromen zijn bedrog’ ??????

???

Marco

25

4. risico’s op insleep voeder

lucht Personen, kledij,handen

Huisdieren,knaagdieren

materiaal

LAAG risico

Levende dieren

HOOG risico 26

4. Risico op insleep • Is alle werk en energie wel noodzakelijk gezien de kleine kans op insleep? ‐ P= kans op insleep frequentie ‐ p= de kans op insleep per keer contact ‐ n= het aantal keer dat een mogelijk contact optreedt

• P= 1-(1-p)n

• Bvb: bepaalde ziekte 1 kans op 1000 op insleep =0.1% ‐ Maar contact treedt 50x per jaar op ‐ Dan is kans op ziekte overdracht op einde van jaar toch P= 1-(1-0.001)50= 4.88%

Duizendmaal een kleine kans wordt een grote kans!!!

27

9

4. risico’s op insleep

• Aankoop van drager-runderen • Aankoop van runderen drachtig van drager-kalf ‐ Zgn ‘Trojaanse koe’!

• Aankoop van een stier • Kontakt via prijskampen-veilingen • Weidekontakten (al of niet met uitbraak) • (Gebruik van oud diepvriessperma) • Professionele bezoekers : zorg voor bedrijfseigen kledij 28

4. Risico’s op insleep • Aankooponderzoek: aankoopprotocol

Leeftijd <1 jaar van 1 tot 2 jaar van 2 tot 4 jaar > 4 jaar TOTAAL

BVD AG% POS

Paratbc Asn% POS

Neospora Asn %POS

IBR gE% POS

2.6%

0.5%

10.0%

7.7%

0.9%

0.5%

12.1%

9.0%

0.9%

1.2%

10.0%

15.4%

0.5%

2.1%

13.1%

25.1%

1.0%

1.0%

10.9%

13.9%

• Gemiddeld 1% POS bij aankoop, tot 2.6% POS bij dieren < 1 jaar! 29

4. Risico’s op insleep • Besluit: bioveiligheidsmaatregelen bij aankoop ‐ Gesloten bedrijfsvoering ‐ Koop zo weinig mogelijk aan ‐ Respecteer quarantaine ‐ Doe de nodige aankooponderzoeken ‐ Maak gebruik van het BVD-certificaat

30

10

5.Huidige wetgevende ondersteuning • Op dit ogenblik geen wetmatige aanpak! • Geen gestructureerd bestrijdingsprogramma maar VRIJWILLIG • Enkel wet op koopvernietiging: ‐ Koopvernietiging kan ingeroepen worden als 2 antigen positieve resultaten met min 21 dagen tussentijd kunnen voorgelegd worden (beiden uitgevoerd binnen de 30 dagen na aankoop dier)

• MAAR: technieken en mogelijkheden voor vrijwillige BVD aanpak bestaan! • Werkt een vrijwillige aanpak goed? NEEN… 31

6.Huidige aanpak op bedrijfsniveau  Contacteer uw bedrijfsdierenarts en overleg het plan van aanpak (de snelle methode)  Stap 1:Doe een steekproef (antistoffen onderzoek dieren 8-15 mnd) om de 6 maand  Als NEG: blijven herhalen  Als POS: actieve recente circulatie:

 Stap 2: als steekproef POS :IT-dieren opsporen en opruimen via volledige stalscreening  Stap 3:Tot 1 jaar na opruimen van IT’s: alle nieuwgeboren kalveren testen  Stap 4:Bioveiligheid en aankoopstrategie!  (vaccinatie: kan in bepaalde gevallen aangewezen zijn) 32

6. Huidige aanpak op bedrijfsniveau • Stap 3: tot 1 jaar na opruimen van laatste drager alle nieuwgeboren kalveren testen: via: ‐ Precolostrale bloedname van het pasgeboren kalf door dierenarts ‐ Combinatie van kalveren op leeftijd van 2 maand ‐ NIEUW!: earnotchstaalname

33

11

7. Nieuwe staalname methode  BVD earnotch  Primo identificatieoormerken met earnotchfunctie (Allflex Senior Ultra TST) + bijhorende plaatsingsmateriaal en documenten  Analyse van BVD Ag op earnotchstalen  Voordeel van deze methode:  Staalname snel en eenvoudig  Betrouwbare analyse en éénduidige interpretatie  Geen fouten in identificatie dier  Geen interferentie met biestmelkantistoffen  Er wordt geen basiskost gerekend bij analyse earnotch! 34

BVD testen = de waarheid! • Antigeen testen BVD behoren tot de meest betrouwbare testen! Maar er is geen enkele test die onfeilbaar is! • BVD controle: veel fouten mogelijk ‐ Administratie,… ‐ Volledigheid screening,… ‐ Controle opruimen…

35

Staalname en verzending ZO SNEL MOGELIJK Geboorte

0

3

=VROEG RESULTAAT

Wet

Primo oormerk

7

Gekoeld

30

Max 4°c 2 weken

12

6. Nieuwe staalname methode: praktisch • Bestellen van Senior Ultra TST-oorweefsel primo-oormerken via normale kanalen • Ook speciale plaatsingstang bestellen via zelfde weg • Prijs: zie tarieven lijst I&Rop www. DGZ.be • Leveringstermijn: gem. 5 dagen langer dan bestelling gewone oormerken • Bij elk besteld oormerk( naast I&R documenten): ‐ Plastiekzakje ‐ Verzendenvelop ‐ Gepersonaliseerd analyse aanvraagformulier

37

6. Nieuwe staalnamemethode:Praktisch • Plaatsen van het oormerk (binnen 7dagen na geboorte – liefst zo snel mogelijk!) • Collecteren vanmet earnotchstaal Overleg te allen tijde uw dierenarts vooraleer u ‐ Zie Instructiefilmpje op website DGZ

aan BVD bestrijding begint! • Deponeer het earnotch staal in plastiekzakje en dit dan in verzendenvelop • Meegeven bedrijfsdierenarts of versturen post mits voldoende frankering • Zowel veehouder als bedrijfsdierenarts ontvangen resultaat 38

Bestellingen BVD-oormerken 12% van Vlaamse rundveebedrijven* maakt gebruik van BVD-oormerken 5000

Bestelling BVD-oormerken

4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

2012

12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

2013

*minstens 50 runderen op bedrijf

13

Analyses BVD-oormerken In totaal 23.302 analyses sinds maart 2012

Analyses BVD-oormerken 2012

2013

Opgespoorde BVD-dragers

Aantal bedrijven

80 60 40 20 0 1

2

3

4

5

6

7

12

13

Aantal gedetecteerde dragers

14

8. Het verplichte BVD programma • Op vraag van de SECTOR! • BASIS: ‐ Systematisch testen van nieuwgeborenen (bij voorkeur met earnotch) ‐ Vermijden dat BVD-dragers in handel komen ‐ BVD-databank

• Startdatum 1 januari 2015

43

De principes van BVD-bestrijding Monitoring Verwijder dragers

• BVD-oormerken (antigeen) • Jongveevenster (antistoffen)

• Opsporen en direct verwijderen antigeen POS dieren • BVD-oormerken en screenen • Aankoopprotocol

Bioveiligheid

• Drachtig vee beschermen van direct en indirecte contacten

BVD bestrijding België = vrijwillig

Vlaanderen: ~18.000 bedrijven –1.5 miljoen rundvee ~ 45 à 50% met actieve circulatie van BVD? ( PREVET: Sarrazin et al., 2012 http://dx.doi.org/10.1016/j.prevetmed.2012.07.005)

15

Komt de boodschap rond BVD aanpak aan? Open tegenover informatie van buitenwereld

Doe-het-zelvers

Proactivisten

Geen vertrouwen in externe informatiebronnen

Vertrouwen in externe informatiebronnen

Traditionalisten

Afwachtenden Gesloten tegenover informatie van de buitenwereld

Indeling van moeilijk bereikbare veehouders en hun karakters naar Jansen et al. (2010)

46


Stap 1

COMMUNICATIE

Kennis en motivatie voordrachten - beurzen BVD brochure Omschakeling BVD-oormerken Publicatie KB BVD

Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Publicatie KB

2015 Stap 1

Stap 2

VERPLICHT BESTRIJDINGSPROGRAMMA

ALLE pasgeboren kalveren BVD-onderzoek Certificatie op basis van nakomelingenonderzoek Vermijden dat BVD-dragers in handel komen BVD-databank voor iedereen beschikbaar ANTIGEN

16


Stap 1 Stap 2 Stap 3

Vrijwillige bedrijfscertificatie Individuele certificatie voor verkoop

ANTIGEN/ANTISTOF


Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Testen van alle nog niet geteste dieren Verplichte bedrijfscertificatie

Staalname en verzending in programma VROEG TESTEN = NOODZAAK

Geboorte

0

3

7 Gekoeld

10 -14 d doorlooptijd

Max 4°c

ENKEL IN HANDEL

2 weken

ALS CERTIFICAAT OOK STIERKALVEREN

17

Testen nieuwgeborenen! Moeder

Nieuwgeborenen Ag NEG Ag NEG Ag NEG

Levenslang

Ag NEG Certificatie op basis van neg

Geen drager

nakomelingenonderzoek

Vroege detectie drager! ! Drager

Ag POS

ELIMINEER VIRUSBRON !!!

? Controle moeder voor antigeen

Waarom nu al starten? • Elke drager die op nu nog een bedrijf staat = enorme schade en continu risico!!! • Terugverdientijd voor BVD gemiddeld 1.5 jaar op melkveebedrijf • Meer BVD dragervrij-gecertificeerde dieren • Meerwaarde vroege starters (vraag naar vrije dieren en vrije bedrijven) • Vermijden stock reguliere oormerken • BVD-oormerken = beste vorm van MONITORING!!! 54

18


Dierenarts

Samen sterk met BVDoormerk DGZ

Veehouder


IBR

56

IBR bestrijding in België ‐ Economisch te bestrijden ziekte! ‐ Nationaal verplicht bestrijdingsplan. ‐ Eerste bestrijdingsprogramma dat er komt op vraag & met medeverantwoordelijkheid van de SECTOR!

57

19

IBR = herpesvirus! Gezond dier = seronegatief > acute besmetting via neus, muil, oog Ziek dier = seropositief > symptomen + verspreider Dier blijvend geïnfecteerd = seropositief > levenslang drager Reactivatie + heruitscheiding virus < STRESS (transport, slecht weer, kalving, start lactatie, andere ziekten, malnutritie, cortisone- behandeling,…) 58

IBR: infectie en verspreiding *Geel = geïnfecteerde koe (bv aangekocht dier) *Paars= reactivatie van virus (stress!) *Rood= verspreiding naar andere dieren *Oranje= besmette dieren besmetten op hun beurt andere dieren.

Insleep op een bedrijf voornamelijk door aankoop! Verspreiding binnen bedrijf voornamelijk door nauw contact 59

Serologische diagnose • Enkel dieren > 12 maanden worden getest • Serologie: blocking ELISA IBR (antistoffen) gE antistoffen

gB antistoffen

Interpretatie

Negatief

Negatief

Niet besmet, Niet gevaccineerd

Negatief

Positief

Niet besmet, Wel gevaccineerd

Positief

Positief

DIER IS BESMET!

‐ gE: antistoffen tov wildtype virus ‐ gB: antistoffen tov (wildtype en) vaccin virus 60

20

IBR: DIVA strategie = Differentiating of Infected from Vaccinated Animals

•

Wildtype virus:

Wildtype virus: ‐ gE, gB en andere eiwitten

• Vaccin virus: ‐ gE eiwit verwijderd, ‐ gB- en andere eiwitten zijn nog aanwezig

gE eiwit

andere eiwitten

Vaccin virus: gE deletie

=> Onderscheid mogelijk tussen geïnfecteerde en gevaccineerde dieren!

61

IBR programma: statuten Statuut

Betekenis

I2

-halfjaarlijkse vaccinatie -Regelmatige vaccinatiemeldingen door bedrijfdierenarts in Veeportaal

I3

= IBR vrij, maar vaccinatie toegestaan -jaarlijkse opvolging adhv opvolgingstest op gE antistoffen

I4

= Officiëel IBR vrij, vaccinatie is verboden -jaarlijkse opvolging adhv opvolgingstest op gB antistoffen

Opmerkingen: *I1 wordt toegekend bij verval vanuit hoger = geen geldig statuut. *I2D en I2DV zijn tussenstatuten voor overgang naar I3, derogatie van vaccinatie voor een maximumduur van 1 jaar. 62

Vaccinatie en IBR • Noodzakelijk in landen met hoge prevalentie • Preventie van symptomen bij tijdige toediening • In kader van eradicatie: Reductie van virus verspreiding bij tijdige toediening VOOR natuurlijke blootstelling, maar geen complete stop verspreiding… • Andere maatregelen een noodzaak? JA

63

21

Doel van vaccinatie (theorie): 2012

2013

2014

2015

2016

2017

Mits: * 100% correcte vaccinatie * voldoende turn over %

MAAR!!!

* gescheiden opfok *opruimen geïnfecteerde dieren

64

Gevaren in de praktijk 2012

2013

2014

2015

2016

2017

-Fouten vaccinatie (leeftijd, freq., administratie, tijdstip,…) -Insleep/uitbraken ondanks vaccinatie -Geen scheiding gevoelige groepen (management) -Bedrijfsgrootte en structuur, andere ziekten (bv.BVD)!

65

Keuze van het statuut? • NIET BLIND maar op basis van: ‐ Een representatief

bedrijfsvenster,

‐ De sanitaire risico’s en ‐ De streefdoelen van het bedrijf.

* = steekproef * Maximum 26 dieren * Best risicodieren om infectiegraad goed in te schatten *Actie 50% korting op analysekosten 66

22

Aankopen en IBR! • Steeds een actie ondernemen!  Op I2 bedrijven moet elke aankoop (ouder dan 3m) een PRIMOVACCINATIE krijgen. (ook registreren als primo!) => Let goed op met de verschillende vaccins! (niet alle levende vaccins zijn one shot vaccins, inactieve vaccins moeten sowieso 2 X in primo)

 Op I3/I4 bedrijven moet bij elke aankoop bloed genomen worden. Afkomstig van I3/I4: 1 neg resultaat =OK Afkomstig van I2: 2 neg resultaten met 28d tussen noodzakelijk

 Aankoopprotocol is steeds aangeraden! 67

Stand van zaken in Vlaanderen Tabel 1: aantal actieve beslagen met min. 1 dier op 7 oktober 2013: Statuten I1 I2 I2D I2O I3 I4

aantal bedrijven 401 11.717 55 55 173

TOTAAL

% 2,4% 71,3% 0,3% 0,3% 24,6% 1,1%

aantal runderen 3.740 924.400 4.631 2.759 221.652 6.286

16.437 100,0%

% 0,3% 79,4% 0,4% 0,2% 19,1% 0,6%

1.163.468 100,0%

=> Kaap van 4000 I3 statuten is overschreden! 68

I2 beslagen • Gedurende 8 maanden geen melding of te weinig vaccinatiemeldingen tov veebezetting TIJDELIJK OPGESCHORT

Beperkingen cfr I1!! (noch handel, noch weidegang)

• 14 dagen tijd om bijkomende vaccinaties en/of meldingen te doen => behoud van statuut • GEEN ACTIE = verval naar I1 69

23

I3/I4 beslagen • Uitdaging = vrij blijven! ‐ Risico zoveel mogelijk beperken ‐ Vrijwillige vaccinatie op I3 (niet op I4!)

• Grootste risico blijft aankoop van dieren! => Belang van 2e aankooponderzoek en quarantaine! Statuut

Totaal # aankopen

# aantal aankooponderzoeken

I3

7.670

6.263

I4

110

48

=> betere opvolging noodzakelijk 70

I3/I4 beslagen • Indien geen aankooponderzoek of positief/NI resultaat bij aankooponderzoek en dier nog aanwezig TIJDELIJK OPGESCHORT

Beperkingen cfr I1!! (noch handel, noch weidegang)

• 10 dagen tijd voor corrigerende maatregelen waardoor bedrijf weer I3-waardig => behoud van statuut • GEEN ACTIE => verval naar I1 (of I2 indien vaccinatie) 71

NIEUW • ‘Hobbybeslagen’ behouden statuut ook zonder dieren (bij aankoop dieren op I2: vaccinaties uitvoeren en melden) (bij aankoop dieren op I3: bloedonderzoek! )

• ‘Risk Report’ in Veeportaal • Opschorten van beslagen die niet in orde zijn • I2 statuut enkel op aanvraag (formulier website) 72

24

IBR haarden 2013 • Begin Februari: Oost Vlaanderen (I3 beslag) Oorzaak: aankoop van Nederlandse ‘IBR vrije’ runderen, geen quarantaine tot 2e aankooponderzoek

Gevolg: 30d blokkering -> bijna alle dieren in stal positief! (prev: 0 -> 80%) •

Eind Augustus: Vlaams Brabant (I2 beslag) Oorzaak: aankoop van IBR vrij rund (I3 bedrijf), ziek geworden en gestorven -> autopsie met IBR letsels

Gevolg:

30d blokkering

-> viruscirculatie ondanks vaccinatie! 73

Toekomst IBR

Communicatie! 2015 2014

2016 - 2017 Aanpassing KB!

• Verplicht jaarlijks stalbilan op I2 bedrijven -> Hoogprevalente bedrijven: verdere verplichte vaccinatie door bedrijfsdierenarts

• Blokkering positieve dieren in Sanitel -> enkel nog afmest en afvoer naar slachthuis!

• Verplicht verkooponderzoek voor negatieve dieren op I2 74

Toekomst IBR • I2 beslagen vrij krijgen in 2016 = gisteren starten!!  Prevalentie inschatten adhv een bedrijfsvenster Gunstig bedrijfsvenster

Ongunstig bedrijfsvenster

Doorgroei naar I3 mogelijk

Prevalentie inschatten

Maar vrij blijven!!

Goed vaccineren + andere maatregelen Jaarlijkse evaluatie adhv bedrijfsvenster!

Noot: 50% korting op bedrijfsvensters nog tot uiterlijk 1/05/2014 TF044 vermelden op aanvraagformulier, max 26 stalen!

75

25


Neospora 76

Wat is Neospora • Parasiet • Ontdekt eind jaren ’80, echter geen nieuwe ziekte • Verschillende eind- of tussengastheren ‐ Hond: evenwichtsstoornissen puppies ‐ Rund (geit, schaap, lama,…)

77

Belang Neospora op het rundveebedrijf • BVD > Neospora > Para-TBC • Economische verliezen: tot meer dan € 5500,per jaar op besmet bedrijf (gemiddeld € 2000,tot € 3000,- voor bedrijf van 50 koeien) ‐ Abortus ‐ Verhoogde TKT + verlate afkalfleeftijd vaarzen (16%) ‐ Gedaalde melkproductie (3%) ‐ Verminderde fokwaarde ‐ Verhoogd afvoerpercentage (78%) ‐ Diergeneeskundige kosten 78

26

Belang Neospora op het rundveebedrijf • Besmet rund 3 tot 7 keer meer kans op abortus • Negatieve koe: 1-3% kans op abortus • Positieve koe: 6-10% kans op abortus

• Meest vastgestelde infectieuze oorzaak van abortus (8% - 14%) • 1 op 5 verwerpers vertoont antistoffen tegen Neospora 40 24,3 20

6,2

0 Neospora +

Neospora -

% van aborterende runderen

79

Levenscyclus Neospora caninum

Dingo

80%

80

Hoe gebeurt een Neospora-besmetting • Verticaal (> 90%) ‐ Neospora positieve foklijnen ‐ Aankoop Neospora-positieve fokdieren

• Horizontaal (< 10%) ‐ Besmet dierlijk weefsel  hond (nageboorte, lochiën, rauw vlees)

Geken

‐ Besmet voeder  rund (oöcysten)

d

81

27

Neospora caninum • Besmettingsroutes hond ‐ Opname besmet materiaal van rund • Verworpen vrucht • Nageboorte, vruchtwater • Rauw vlees

‐ Hondenuitwerpselen ‐ Teef  pup

82

Levenscyclus Neospora caninum • Schuldig of onschuldig?

Onschuldig tot bewijs van tegendeel

83

Neospora caninum • Besmettingsroutes rund ‐ Verticaal: van rund op kalf via besmetting tijdens de dracht: hoofdweg ! ! ‐ Horizontaal: via hond ‐ Niet • Van koe naar koe • Via sperma, colostrum, melk

84

28

Neospora caninum • Symptomen bij het rund ‐ Geen ‐ Verminderde vruchtbaarheid • Terugkeerders (vroege embryonale sterfte)

‐ Verwerping: meestal midden dracht (5e – 8e maand) • Sporadisch verwerping (73%) – abortus% > 5% (24%) – abortusstorm (3%) • Meestal nageboorte vlot af, snel terug drachtig • Vaak mummificatie

‐ Kalveren: zelden symptomen • Evenwichtsstoornissen • Zwak bij geboorte • Misvormingen

85

Neospora caninum • Wanneer verwerpt een besmette koe tgv Neospora? ‐ Daling weerstand door • BVD, BT, IBR, leverbot, Anaplasma phagocytophilum, … • Schimmels / mycotoxines in voeder • Slecht management, slechte omstandigheden (voeding, welzijn, stress)

‐ Graad van weerstand/immuniteit bepaalt of • Foetus besmet geraakt • Koe aborteert

86

Diagnose • Individueel bloed of (melk): antistoffen onderzoek ‐ Volwassen koe: • Optimaal tijdens laatste 3 maanden van de dracht • Positief -> besmet dier • Negatief -> meestal dier niet besmet

‐ Kalveren-jongvee • Vanaf 6 maanden

• Tankmelkonderzoek ‐ Positief: als 15% of meer besmet van stalpopulatie

87

29

Behandeling • Kan Neospora behandeld worden? ‐ Neen ‐ Dieren vóór geboorte besmet: levenslang!

• Vaccinatie: ‐ In Europa zijn er geen vaccins voorhanden

88

Preventie • Contact hond met besmettelijke materialen vermijden ‐ Geen nageboorte ‐ Geen rauw rundsvlees ‐ Hond niet in afkalfstal of roosters

• Contact rund met hondenuitwerpselen vermijden ‐ Veevoer, drinkwater, weide

• Pluimvee, ongedierte weghouden van runderen • Aankooponderzoek ( aankoopvernietigend !)

89

Wat te doen bij abortus tgv Neospora? • Onderzoeken familie van verwerper op Neospora-antistoffen • Op termijn opruimen positieve dieren ‐ “Neospora positief” wordt opruimcriterium ‐ Geen dure KI ‐ Kalveren verkopen ‐ Waardevolle moeders: E.T.

90

30

Aanpak Neospora-probleembedrijf • Probleembedrijf ‐ Tankmelk positief ‐ Verhoogd aantal abortus met als vermoedelijke diagnose Neospora • ≥ 3 van 5 recent onderzochte gevallen positieve serologie en/of histologische letsels • geen andere oorzaak

1. Serologisch jongveevenster BVD!! 2. Serologie Neospora alle dieren vanaf 6 maand 3. Uitslag gekend  opdelen negatieve – positieve families 91

Aanpak Neospora-probleembedrijf • Groep positieve familielijnen ‐ Ideaal: opruimen ‐ Alternatief: • Kalveren verkopen • Moederdieren op termijn verkopen • Geen dure KI (vleesstier) • Waardevolle moeders: E.T.

• Groep negatieve familielijnen: opwaarderen ‐ Dure genetica gebruiken (gesekst sperma) ‐ E.T. uit positieve groep ‐ Niet opruimen ‐ (Monitoren: elk jaar opnieuw serologie tankmelk)

92

Besluit • Hoge besmetting in Vlaanderen ‐ Bedrijfsniveau: > 60% ‐ Dierniveau: 10-20%

• Vaak zonder problemen (~infectiegraad, weerstand, virulentie)  blijven opvolgen ! • Voornaamste besmettingsroute: moeder  kalf • Hond speelt rol (maar niet overdrijven !) • Niet overhaasten bij bestrijding ‐ Let vooral op BVD: trigger voor Neospora

• Geen besmetting koe  koe 93

31


Vrijwillig Neospora-programma

DGZ-Neospora abonnement

Wat houdt het programma in? • Programma is opgesteld onder de vorm van een abonnement-systeem ‐ Vrijwillige inschrijving ‐ Vaste inschrijvingskost (jaarlijks) ‐ Loopt automatisch door totdat veehouder abonnement opzegt

95

Wat houdt het programma in? ‐ Basisabonnement • 30 € / jaar (lanceringstarief inschrijvingen vóór 1 mei 2014) • 2x / jaar tankmelkOZ (oktober en april) via MCC

‐ Abonnement Neospora+ • 65 € / jaar (lanceringstarief inschrijvingen vóór 1 mei 2014) • 10% korting op Neospora-analyses/geen basisdossierkost Via MPR

Zonder MPR

DGZ →CRV Neospora-analyse op eerstvolgende MPR

Individuele bloed-/melkmonsters via dierenarts

Resultaat aan veehouder en dierenarts

met sticker TF245 Stickers (50) worden per post aangeleverd zodra ingeschreven Stickers kunnen worden bijbesteld

96

32

Wat houdt het programma in? • Vleesveebedrijf ‐ Basisabonnement • 60 € / jaar (lanceringstarief inschrijvingen vóór 1 mei 2014) • 1x / jaar bedrijfssteekproef ‐ VH moet zelf DA contacteren ‐ BSP = 10 (risico)dieren > 6 maand ‐ Aanbieden bij DGZ met sticker TF244 (per post aangeleverd bij inschrijving)

‐ Abonnement Neospora+ • 65 € / jaar (lanceringstarief inschrijvingen vóór 1 mei 2014) • 10% korting op Neospora-analyses zolang abonnement loopt • Geen basiskost op Neospora-analyses • Individuele bloedmonsters via dierenarts met sticker TF245 ‐ Stickers (50) worden per post aangeleverd zodra ingeschreven » Stickers kunnen worden bijbesteld

97

Wat houdt het programma in? ‐ Abonnement Neospora+ • Zowel melkvee- als vleesveebedrijven kunnen op eigen initiatief bij DGZ een stamboomanalyse van het bedrijf vragen. In deze stamboom worden bij DGZ-uitgevoerde Neosporaanalyses verwerkt. • Voorwaarde: goede (volledige) identificatie onderzochte dieren • Voordelen stamboom-analyse ‐ Snel traceren besmette familielijnen ‐ Wat zijn de verwanten van een besmet dier  gerichte bemonstering mogelijk ‐ Visueel overzicht om gericht te kunnen fokken

98

99

33

Wat houdt het programma in? • Rapportering • Analyseresultaten via BPV aan VH en DA • Stamboom-analyses naar VH (op aanvraag) • Jaarlijks rapport met overzicht alle uitgevoerde Neospora-analyses

• Ondersteuning / begeleiding ‐ Positief TMO of BSP  contact vanuit DGZ met VH en DA • Advies om in Abonnement Neospora+ te stappen

‐ Na screening  advies en eventueel BB 100

Hoe inschrijven / uitschrijven? • Inschrijven ‐ Inschrijvingsformulier wordt op DGZ-website gezet • Afdrukken en terug aan DGZ bezorgen (email, fax, post)

‐ Flyer Neospora-programma met inschrijvingsstrook ‐ TMO oktober en april (inschrijving hele jaar mogelijk) ‐ BSP hele jaar door mogelijk ‐ Analyses onder Abonnement Neospora+ hele jaar door mogelijk

• Uitschrijven ‐ Initiatief veehouder ‐ Via email of telefonisch 101

Dank u Vragen? 102 102

34

Team Gezondheidszorg Herkauwers. Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw. Enkele actualiteiten rond dierziekten bestrijding

Recommend Documents