Te veel zon is niet gezond
Dat beetje zon in Nederland... Als u zorgt voor de nodige bescherming, dan is de zon beslist ook goed voor u. In deze folder vindt u 10 tips om verstandig te zonnen. Veel mensen denken nog steeds dat het in Nederland niet zo'n vaart loopt met de risico's van zonnen. Een lekker kleurtje: je voelt je er goed bij. En het ontlokt bij menigeen de opmerking “wat zie jij er goed uit”. We hebben zonlicht ook echt nodig voor onze gezondheid. Maar om aan voldoende vitamine D te komen, is gewoon regelmatig buiten zijn en gezond eten voldoende. Zonnebaden is niet nodig. Voor iedereen geldt: te veel zon is niet gezond. Een vervelend effect op korte termijn is een pijnlijke, verbrande huid. Een negatief effect op langere termijn is het risico op huidkanker. Vandaar het advies om verstandig te zonnen.
Huidkanker in Nederland In 2006 werd bij zo’n 36.000 mensen huidkanker ontdekt. Er overlijden ruim 600 mensen per jaar aan huidkanker. In de meeste gevallen is huidkanker goed te behandelen, maar wel vaak met littekens tot gevolg. En er is jarenlange controle nodig, want in een eenmaal beschadigde huid kan opnieuw huidkanker ontstaan. Voorkomen is daarom écht beter dan genezen. Het aantal mensen met huidkanker is de afgelopen tientallen jaren in Nederland sterk gestegen. Dit is grotendeels te verklaren door de toegenomen populariteit van zonnebaden tijdens zon- en wintersportvakanties en het gebruik van zonne-apparatuur. Bij het ontstaan van huidkanker wordt verband gelegd met de totale hoeveelheid UV-straling die iemand in de loop van zijn leven opdoet (UVstraling van de natuurlijke zon en van zonneapparatuur worden bij elkaar opgeteld), overmatige blootstelling tijdens de kinderjaren en het aantal keer dat iemand is verbrand.
10 Tips om verstandig te zonnen 1. Geniet van de zon, maar voorkom verbranding of beschadiging van uw huid. De ene huid kan meer zon verdragen dan de andere. Dat heeft te maken met uw huidtype (zie tabel Persoonlijke kenmerken). Als algemene regel geldt dat hoe sneller u verbrandt, des te belangrijker een goede bescherming is. 2. Laat uw huid voorzichtig wennen aan de zon en voorkom zonnebrand. In het voorjaar moet uw huid weer wennen aan de zon. Als u dan bij mooi weer opeens hele dagen de zon in gaat, is dat te veel van het goede. Uw huid raakt als het ware overbelast. Bouw daarom de tijd dat u tijdens de eerste (vakantie)dagen de zon in gaat, langzaam op. En neem voldoende beschermende maatregelen zodat uw huid niet verbrandt. Per ongeluk verbrand? Gun uw huid dan de tijd om te herstellen: blijf een paar dagen uit de zon.
3. Zoek de schaduw op in plaats van de volle zon, zeker tussen 12.00 en 15.00 uur. Niet alleen in Nederland, maar bijvoorbeeld ook in Spanje wordt dagelijks gemeten hoeveel UV-straling op een bepaalde plaats wordt verwacht tussen 12.00 en 15.00 uur. Zonkrachtwaarden zijn internationaal, maar de waarden in zuidelijke landen liggen nog een stuk hoger dan in Nederland. De zonkrachtvoorspelling wordt weergegeven op een schaal van 0 tot 10. Gedurende een ‘gemiddelde’ zomer komt zonkracht 7 ongeveer 10 keer per jaar voor in Nederland; zonkracht 8 is uitzonderlijk hoog en komt bij ons niet vaak voor. Het is belangrijk om te weten dat hoe krachtiger de zon is, hoe beter u zich moet beschermen tegen de zon. Daarom is het in zuidelijke landen de gewoonte om tussen de middag siësta te houden. In de schaduw!
Zonkrachtwaarden 0
Geen zonkracht
5-6
Matige zonkracht
1-2
Vrijwel geen zonkracht
7-8
Sterke zonkracht
3-4
Zwakke zonkracht
9 - 10 Zeer sterke zonkracht
Deze tabel geeft een richtlijn om te bepalen welke beschermingsfactor voor u het meest geschikt is. Met deze factor kan iemand in Nederland buiten zijn als de zon schijnt, zonder te verbranden. Kies als u echt gaat zonnen liever voor een hogere factor en ga niet zonnen tussen 12.00 en 15.00 uur. Gebruik voor buitenlandse (zon)vakanties en de wintersport een hogere beschermingsfactor.
Persoonlijke kenmerken: Baby’s tot 1 jaar helemaal uit de directe zon houden Kinderen (tot circa 16 jaar) ongeacht het huidtype Huidtype 1 • U verbrandt zeer snel en wordt niet bruin • U heeft een zeer lichte huid, vaak met sproeten, rossig of lichtblond haar, lichte ogen Huidtype 2 • U verbrandt snel en wordt langzaam bruin • U heeft een lichte huid, blond haar, lichte ogen Huidtype 3 • U verbrandt zelden en wordt makkelijk bruin • U heeft een licht getinte huid, donkerblond tot bruin haar, vrij donkere ogen Huidtype 4 • U verbrandt bijna nooit en bruint zeer goed • U heeft een getinte huid, donker haar, donkere ogen
Gebruik dan SPF: (beschermingsfactor)
Gradatie van bescherming
20 - 30 20 - 30
gemiddeld/hoog gemiddeld/hoog
15+
gemiddeld
10 - 15
laag/gemiddeld
6 - 10
laag
Info over zonkrachtwaarden Verwachte zonkrachtwaarden staan in de weerberichten in de krant, op www.knmi.nl en op pagina 708 van NOS Teletekst. Wij bieden u bij een zonkracht van 7 of hoger de mogelijkheid van een gratis sms-bericht. U kunt zich hiervoor aanmelden via www.zonverstandig.nl.
Beschermingsfactor De beschermingsfactor geeft aan hoeveel langer de huid UVB-straling kan verdragen zonder te verbranden. Dit staat op de verpakking weergegeven met de afkorting SPF en een getal. SPF staat voor sun protection factor. De laagste SPF is 6, de hoogste 50+. Steeds vaker staat de SPF op het etiket, samen met een omschrijving van de gradatie van bescherming: van laag tot zeer hoog. Veel anti-zonnebrandmiddelen houden tegenwoordig ook UVA-straling gedeeltelijk tegen. Dit staat vermeld op de verpakking. Steeds vaker staat er een speciaal logo op het etiket: een rondje met daarin de letters UVA. Het is aan te bevelen een product te kiezen dat beschermt tegen zowel UVA- als UVB-straling. Beschermingsfactoren zijn universeel. Twee producten met dezelfde factor (van welk merk dan ook), bieden dezelfde bescherming.
4. Draag in de volle zon een petje of een zonnehoed, kleding en een goede zonnebril met UV-werende glazen. Om te voorkomen dat uw huid te veel zon krijgt, kunt u haar het beste beschermen met kleding. Gezicht, nek en hals zijn moeilijk te bedekken, maar met iets op uw hoofd krijgt u wel schaduw. Voor uw ogen is een zonnebril met UV-werende glazen die goed op uw gezicht aansluit raadzaam. 5. Gaat u de zon in? Smeer onbedekte huid dan goed in met een anti-zonnebrandmiddel en herhaal dit elke 2 uur. Anti-zonnebrandproducten zijn gemaakt om zonnebrand te voorkomen. Ze bevatten UV-filters waardoor
minder UV-straling de huid bereikt. Een middel dat alle UV-straling wegfiltert bestaat niet. De beschermingsfactor geeft aan hoeveel langer de huid UV-straling kan verdragen zonder te verbranden. Regelmatig smeren is niet alleen nodig als u gaat zonnen, maar ook als u bijvoorbeeld buiten gaat sporten, een lange wandeling of een fietstocht maakt. Regelmatig opnieuw insmeren is verstandig. Doe het in elk geval elke 2 uur, maar ook na het zwemmen en bij sterke transpiratie. Ook als het product waterbestendig is. 6. Laat zonnebaden en het gebruik van zonneapparatuur over aan mensen vanaf 18 jaar en mensen met huidtype 2, 3 of 4. Elke keer dat uw huid verbrandt, raken huidcellen beschadigd. Hoe vaker dit gebeurt, des te groter is het risico op huidkanker later. Nu is bijna iedereen wel eens verbrand door de zon. Het geeft een rode, of rood-bruine en soms pijnlijke huid. Een lichte verbranding ontdek je meestal pas te laat (’s avonds). Verbranding treedt op als de huid op één dag meer UVstraling krijgt, dan ze kan verdragen. Kinderen, mensen met huidtype 1 en 2 (zie tabel Persoonlijke kenmerken) en mensen die overmatig zonnebaden, lopen het meeste risico op huidbeschadigingen. 7. Volg gebruiksinstructies van zonne-apparatuur nauwkeurig op. Voor de reactie van de huid is er in principe geen verschil tussen blootstelling aan de natuurlijke zon of aan zonne-apparatuur. Bij elk zonne-apparaat, zowel voor thuisgebruik als in de zonnestudio, hoort een gebruiksaanwijzing. Gebruikt u een zonne-apparaat, volg dan de veiligheidsvoorschriften nauwkeurig op. Gebruik altijd de (meegeleverde) beschermbril om uw ogen te beschermen tegen de UV-straling. 8. Vraag in een zonnestudio altijd om een persoonlijk advies. Een goed opgeleide zonneconsulent stemt de kuur af op de zongevoeligheid van de huid van de klant. Vraag altijd om een persoonlijk advies.
9. Stop direct met zonnen als uw huid vreemd reageert. Om reacties als bijvoorbeeld uitslag, jeuk of snelle verbranding te voorkomen, is het aan te raden om voor u de zon in gaat alle make-up te verwijderen, geen parfum en dergelijke te gebruiken en na te gaan of de medicijnen die u gebruikt eventueel onder invloed van UV-straling huidreacties kunnen geven. Dit geldt ook als u van een zonnebank gebruikmaakt. Raadpleeg zo nodig een arts. 10. Bij sommige huidaandoeningen helpt UV-straling, bij andere juist niet. Mensen met bijvoorbeeld psoriasis of acné kunnen baat hebben bij zonnen. Andere huidaandoeningen kunnen door de zon juist verergeren. Heeft u een huidaandoening, raadpleeg dan uw arts voordat u de zon in gaat.
Ten slotte... Juist bij kinderen komt zonnebrand hard aan. Hoe vaker zij verbranden, hoe groter het risico dat zij in hun latere leven huidkanker ontwikkelen. Met de juiste bescherming kunt u problemen voorkomen. Extra bescherming van kinderen is belangrijk: op vakantie, maar ook bij mooi weer thuis in de tuin of op de peuterspeelzaal en op het strand. Op de speciale actie-site voor kinderen (www.johnnyshadow.nl) is meer te lezen over onze zoncampagne ‘Te veel zon is niet gezond’ met Johnny Shadow en Mr. Papadakolossis. Meer informatie over verstandig zonnen en zonnetips voor kinderen vindt u op www.kwfkankerbestrijding.nl/ zonnen en op www.zonverstandig.nl.
Meer informatie? Kijk op www.kwfkankerbestrijding.nl voor algemene informatie over kanker. Op www.kwfkankerbestrijding.nl/zonnen leest u meer over verstandig zonnen. U kunt via onze site ook gratis onze brochures downloaden of bestellen.
Andere nuttige adressen: Persoonlijk advies Heeft u vragen over de zon en uw gezondheid, bespreek die dan met uw huisarts of een huidarts. En ook bij huidtherapeuten en schoonheidsspecialisten kunt u terecht voor advies. Huid-Infolijn Voor informatie over de functie van de huid, huidaandoeningen, huidreacties, UV-therapie en gevoeligheid voor zonlicht, kunt u bellen met de HuidInfolijn van het Huidfonds: (026) 351 41 60 (ma - vrij: 9.30 - 15.00 uur). Of kijk op www.huidfonds.nl. Samenwerking Verantwoord Zonnen (SVZ) Samenwerking Verantwoord Zonnen, de branchevereniging van zonnestudio’s, fabrikanten en leveranciers van zonne-apparatuur geeft informatie over het gebruik van zonne-apparatuur. Kijk op www.svzinfo.nl.
© KWF Kankerbestrijding, zomer 2009 Bestelcode F07
